ชีวิตและครอบครัว-1-Autosaved

ทกั ษะชวี ิตดา้ นท่ี 1 เดก็ มีสขุ ภาพแขง็ แรง และเจรญิ เตบิ โต

คานา หนงั สอื อเิ ล็กทรอนิกสผ์ สานจรงิ ออนไลน์ ทกั ษะชวี ติ ดา้ นทห่ี นึ่ง มีวตั ถุประสงคข์ องการจดั ทาข้นึ เพื่อศกึ ษาเก่ียวกบั ทกั ษะชวี ติ เดก็ มีสุขภาพรา่ งกายแข็งแรงและเจรญิ เติบโต โดยมีเน้ือหาดา้ นการเจรญิ เตบิ โต ดา้ นชวี ติ และครอบครวั ดา้ นการเคล่อื นไหวออกกาลงั กาย ดา้ นการเสริมสรา้ งสุขภาพ และดา้ นความปลอดภยั ในชวี ติ เพื่อใหเ้ ดก็ มีสุขภาพรา่ งกาย แข็งแรงและเจรญิ เตบิ โตและสามารถนามาประยกุ ตใ์ ชใ้ น ชวี ติ ประจาวนั ได้ คณะผูจ้ ดั ทา

สารบญั หนา้ 1 เรอื่ ง 2 คมู่ ือการใช้ Zappar 3 การมสี ุขภาพแข็งแรงและเจรญิ เตบิ โตของเดก็ 3 1. การเจริญเตบิ โต 3 3 - พฒั นาการเจริญเตบิ โต 3 - การรบั ประทานอาหาร 4-6 - การออกกาลงั กาย 7 - ความปลอดภยั 7 - การวดั การเจรญิ ทางรา่ งกาย 8 2. ชวี ติ และครอบครวั 9 - การมีครอบครวั ทอี่ บอนุ่ 10-11 - การวางแผนครอบครวั 12-13 - การเลย่ี งการมีปัญหาในครอบครวั 14 - ครอบครวั ทมี่ ีคณุ ภาพ 14 - กิจกรรมสานสมั พนั ธร์ กั ในครอบครวั 15 3. การเคล่อื นไหว ออกกาลงั กาย 16 - การออกกาลงั กายหรอื การเคลอื่ นไหวรา่ งกาย - ขนั้ ตอนปฏิบตั ิของการออกกาลงั กาย - ประโยชนข์ องการออกกาลงั กายทม่ี ีตอ่ สุขภาพ

สารบญั (ต่อ) หนา้ 17 เรอื่ ง 18 - ขอ้ ควรปฏิบตั ิสาหรบั การออกกาลงั กาย 18 19 4. การสรา้ งเสรมิ สุขภาพ 19 - การกินอาหาร 20 - การออกกาลงั กายและการเลน่ 21 - ขอ้ แนะนา 22 - การดแู ลสุขภาพชอ่ งปากและฟัน 22 - วคั ซนี ป้ องกนั โรค 23 24 5. ความปลอดภยั ในชวี ติ 25 - การสรา้ งเสรมิ ความปลอดภยั 26 - ความปลอดภยั ในชมุ ชน - การป้ องกนั - รูจ้ กั การสอนเด็ก - ทกั ษะในการดูแลเด็ก

คู่มือการใช้ ดาวนโ์ หลด Application “Zappar” สแกนรูป จะข้ึนรูปดงั น้ี

การมีสขุ ภาพแขง็ แรง และ เจรญิ เตบิ โตของเดก็

การเจรญิ เติบโต พฒั นาการเจรญิ เติบโต เหน็ ความสาคญั ของปัจจยั ทสี่ ง่ ผลกระทบตอ่ การเจรญิ เตบิ ของชวี ติ ตามชว่ งวยั ตา่ ง ๆ การรบั ประทานอาหาร เลอื กรบั ประทานอาหารทเี่ หมาะสม ไดส้ ดั สว่ น สง่ ผลดตี อ่ การเจรญิ เตบิ โตและพฒั นาการในชว่ งวยั การออกกาลงั กาย เขา้ รว่ มกิจกรรมทางกาย กิจกรรมกีฬา กิจกรรมสรา้ งเสริม สมรรถภาพทางกลไกไดอ้ ยา่ งปลอดภยั สนุกสนาน และปฏิบตั ิ เป็นประจาสมา่ เสมอ ตามความถนดั และความสนใจ ความปลอดภยั ป้ องกนั และหลีกเลีย่ งปัจจยั เสย่ี งพฤตกิ รรมเสย่ี ง ตอ่ สุขภาพ รูจ้ กั สรา้ งเสรมิ ความปลอดภยั ใหแ้ กต่ นเอง

การวดั การเจรญิ ทางร่างกาย ส่วนสงู การวดั สว่ นสงู แสดงถึงการเจรญิ เตบิ โตของรา่ งกาย การเปลย่ี นแปลงทางความสงู จะเกิดข้ึนชา้ กวา่ การเปลย่ี นแปลงของนา้ หนกั นา้ หนกั การชงั่ นา้ หนกั เป็นเครอ่ื งบ่งช้ที ชี่ ดั เจนทาไดง้ ่าย การชง่ั นา้ หนกั หลายๆ ครงั้ แลว้ นามาเปรยี บเทยี บถึง การเปล่ียนแปลงจะมีประโยชน์ และทราบสภาพของเดก็ ไดด้ กี วา่ การชงั่ นา้ หนกั เด็กครง้ั เดยี ว

สมองมกี ารเจรญิ เตบิ โตอยา่ งรวดเร็ว โดยเฉพาะ ชว่ งแรกของชวี ติ การประเมนิ ขนาดของสมองอาจทาได้ สมอง โดยการวดั ความยาว ของเสน้ รอบศีรษะ ลกั ษณะของผวิ หนงั และเน้ือทว่ั ไป จะบอกถึงสภาพ โภชนาการวา่ ดหี รอื เลวได้ การดูสภาพเน้ือหนงั เน้อื หนงั เราสามารถวดั ไดโ้ ดยวดั เสน้ รอบวงแขน ฟันชุดแรกของเดก็ เรยี กวา่ \"ฟันนา้ นม\" มี 20 ซ่ี จะเรมิ่ ข้ึนตงั้ แตอ่ ายุ 6 เดอื น ฟัน และข้ึนครบเมื่ออายปุ ระมาณ 25-30 เดอื น

ฟัน การข้ึนของฟันจะมีอนั ดบั ก่อนหลงั ของแตล่ ะซี่ โดยเรมิ่ จาก ฟันหนา้ กลางลา่ ง และส้นิ สุดทฟ่ี ันกรามหกั การงอกของฟัน จะข้ึนกบั สภาพโภชนาการของเด็ก ฟันจะข้ึนชา้ ฟันชุดทสี่ อง เรยี กวา่ \"ฟันแท\"้ มจี านวน 32 ซ่ี จะเรม่ิ ข้ึนเมอื่ อายุ 6 ปี ทฟี่ ันหนา้ บนกอ่ น หลงั จากนน้ั ก็คอ่ ยๆ แทนฟันนา้ นมทหี่ ลุดไป

ชวี ิตและครอบครวั การมีครอบครวั ท่ีอบอุ่น การมคี รอบครวั ทอี่ บอุน่ และมคี วามสุข เป็นสง่ิ ทที่ กุ คน ตอ้ งการซง่ึ เป็นหนา้ ทขี่ องสมาชกิ ในครอบครวั ทกุ คน ท่ี จะตอ้ งสรา้ งสมั พนั ธภาพอนั ดใี นครอบครวั เพ่ือใหเ้ กดิ ความรกั ความผกู พนั และลดปัญหาความขดั แยง้ ตา่ งๆ ในครอบครวั

การวางแผนครอบครวั การวางแผนครอบครวั ครอบคลุมถึงการป้ องกนั การตงั้ ครรภเ์ มอ่ื ไมพ่ รอ้ ม การแสดงออกถงึ ความรกั คอื การสรา้ งความสุขและความสมั พนั ธท์ ด่ี ใี นครอบครวั ครอบครวั ท่ีมีคุณภาพตอ้ งมาจากความสามารถของคู่สมรสท่ีตอ้ ง รจู้ กั ที่จะวางแผนชวี ิตครอบครวั และรจู้ กั การแกไ้ ขปัญหา ชวี ิตครอบครวั ท่ีเกดิ ข้นึ อย่างมีประสทิ ธิภาพ

การเลย่ี งการมีปัญหาในครอบครวั - การรว่ มมือกนั โดยคนในครอบครวั ตอ้ งหนั หนา้ เขา้ หากนั และพดู คยุ ถึงปัญหาอยา่ งตรงไปตรงมา เพื่อหาขอ้ ยตุ ทิ เี่ หมาะสม - การยอมเพ่ือหลีกเลย่ี งปัญหา โดยทอ่ี กี ฝ่ ายหนึ่ง ยอมลงใหอ้ กี ฝ่ ายหน่ึง เพื่อเป็นการยุตคิ วามขดั แยง้ หรอื เพื่อไมใ่ หป้ ัญหาลุกลามออกไป - การพยายามเอาชนะ เป็นการชว่ งชงิ อานาจวา่ ใครจะเป็นใหญ่ ใครจะแพ้ ใครจะชนะ ซง่ึ ไมท่ าใหป้ ัญหายตุ ไิ ด้ แตจ่ ะทาให้ สถานการณร์ ุนแรงยงิ่ ข้ึน

ครอบครวั ท่ีมีคุณภาพ - สมาชกิ ทุกคนในครอบครวั มีความรกั ใครก่ ลมเกลียว สมานฉนั ทช์ ว่ ยเหลือเก้ือกูล เอ้อื อาทร มีการพูดจาใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจซงึ่ กนั และกนั - สมาชกิ ในครอบครวั มกี ารทากิจกรรมรว่ มกนั และรูจ้ กั ใชเ้ วลาใหเ้ ป็นประโยชน์ - พ่อ แมแ่ ละสมาชกิ ในครอบครวั มีความรบั ผดิ ชอบ ประกอบอาชพี สุจรติ รูจ้ กั ประหยดั รว่ มกนั เสริมสรา้ งฐานะของ ครอบครวั ใหม้ นั่ คง

ครอบครวั ท่ีมีคุณภาพ - พ่อ แม่ หรือหวั หนา้ ครอบครวั ตอ้ งทาตน เป็นแบบอยา่ งในการดาเนินชวี ติ อบรมเล้ียงดู สมาชกิ ในครอบครวั ใหเ้ ป็นคนดี -พ่อ แม่ หวั หนา้ ครอบครวั หรอื ผใู้ หญใ่ นครอบครวั ถา่ ยทอดการเรยี นรูแ้ ละภมู ปิ ัญญาแก่สมาชกิ และสง่ เสริม ใหส้ มาชกิ ในครอบรวั ไดร้ บั การเรยี นรูน้ ้ี

กจิ กรรมสานสมั พนั ธ์รกั ในครอบครวั - ทาอาหารรว่ มกนั สรา้ งสรรคม์ ้อื อาหารแสนพิเศษ ดว้ ยการใหท้ ุกคนในบา้ นชว่ ยกนั ทาอาหาร - ชว่ ยกนั ตกแตง่ บา้ น ในเทศกาลตา่ งๆ เชน่ ปีใหม่ ครสิ ตม์ าส ตรุษจนี ทกุ คนในบา้ นชว่ ยกนั ประดบั ตกแตง่ บา้ น - รอ้ งคาราโอเกะ เสยี งเพลงคอื สงิ่ ทสี่ รา้ งความสุข ใหแ้ กท่ กุ คน การไดร้ อ้ งคาราโอเกะกบั ครอบครวั ทาใหท้ กุ คนในครอบครวั ไดค้ ลายเครยี ด

กจิ กรรมสานสมั พนั ธ์รกั ในครอบครวั - กิจกรรมทเ่ี ลน่ เป็นกลุม่ เชน่ การเลน่ โดมโิ น ทาใหท้ ุกคนไดม้ ีปฏิสมั พนั ธก์ นั ไดท้ ง้ั ความสนุกสนาน และความอบอุน่ ในครอบครวั - ปลูกตน้ ไม้ จดั สวน การชว่ ยกนั ปลกู ตน้ ไมเ้ ป็นอกี กิจกรรมทด่ี ี นอกจากจะเป็นกิจกรรมทไี่ ดท้ ารว่ มกนั แลว้ ยงั ทาใหบ้ า้ นมชี วี ติ ชวี าน่าอยขู่ ้ึนอกี ดว้ ย

การเคลอื่ นไหว ออกกาลงั กาย household physical transportation physical activity คอื การออกกาลงั กาย activity หรอื การเคลอ่ื นไหวกายทเ่ี ป็น คอื การออกกาลงั กายหรอื กิจกรรมของงานบา้ น การเคลื่อนไหวกายขณะ มีการเดนิ ทาง occupation physical leisure-time physical activity คอื การออกกาลงั กาย activity หรอื การเคลอ่ื นไหวกาย คอื การออกกาลงั กายหรอื ขณะประกอบอาชพี การเคลอ่ื นไหวกายขณะวา่ ง จากการประกอบอาชพี หรอื การเดนิ ทาง

เป็นการเตรยี มสภาพการทางาน ของกระดูก ขอ้ ตอ่ เอ็น พงั พืด และกลา้ มเน้ือ มีจดุ มุง่ หมายเพื่อปรบั รา่ งกาย ใหพ้ รอ้ มกอ่ นทจี่ ะออกกาลงั จริงๆ อบอนุ่ รา่ งกาย การยืดเหยียดกลา้ มเน้ือ (warm – up) ขน้ั ตอนปฏบิ ตั ิ (stretching) ของการ 1.การออกกาลงั กายแบบ ออกกาลงั กาย ไมใ่ ชอ้ อกซเิ จน เป็นการออกกาลงั กาย การเปิดโอกาสใหร้ า่ งกายคอ่ ยๆ ชว่ งสนั้ ๆสลบั กบั การพกั ปรบั ตวั กลบั คนื สสู่ ภาวะปกตอิ ยา่ ง 2.การออกกาลงั กายแบบใชอ้ อกซเิ จน ตอ่ เนื่องทลี ะนอ้ ยซงึ่ เป็นการลด เป็นการออกกาลงั กาย ความหนกั จากการออกกาลงั กาย ในเวลาทยี่ าวนานข้นึ ทาใหร้ า่ งกายฟ้ืนตวั จากอาการ มีความตอ่ เน่ือง เหน็ดเหน่ือย สมา่ เสมอ คลายอุน่ รา่ งกายรว่ มกบั การออกกาลงั กาย (exercise) การยดื เหยียดกลา้ มเน้ือ (cool) down)

ประโยชน์ ของการออกกาลงั กาย ออกแรงไดเ้ หง่ือ แถมสุขภาพดี 1.เพ่ิมพนู สมรรถภาพของหวั ใจ และหลอดเลือด 2. เพ่ิมพนู ความแข็งแรงและอดทน ของกลา้ มเน้ือ 3. ลดความเสย่ี งตอ่ การเป็นมะเร็ง ลาไสใ้ หญ่ 4. ลดความตงึ เครยี ดของจติ ใจ 5. เพิ่มพูนความออ่ นตวั กลา้ มเน้ือและ เอน็ ยดึ ขอ้ ยืดหยุน่ ตวั ดีข้นึ 6. ลดปัจจยั เสยี่ งตอ่ การบาดเจบ็ ของขอ้ ตอ่ 7. เพิ่มพูนประสทิ ธภิ าพในการ เคลอ่ื นไหวรา่ งกาย

1. เลือกกิจกรรมทเ่ี หมาะสมกบั สภาพรา่ งกาย 2. เรมิ่ ออกกาลงั กายจากนอ้ ยไปหามาก 3. เลือกกิจกรรมทง่ี า่ ยประหยดั งบประมาณ 4. ออกกาลงั กายในสภาพอากาศทเี่ หมาะสม 5. พกั ผอ่ นใหเ้ พียงพอ 6 หมน่ั ตรวจสมรรถภาพทางกายของตนเอง 7. เมื่อมปี ัญหาในการออกกาลงั กายให้ ปรึกษาแพทย์ 8. การออกกาลงั กายตอ้ งทาอยา่ งสมา่ เสมอ 9. ควรออกกาลงั กายเป็นกลุม่ หรือหมู่คณะ เพื่อความสนุกสนาน 10. ควรทาการทดสอบสมรรถภาพทกุ 2 เดอื น

รบั ประทานอาหารใหค้ รบ 3 ม้อื ใหค้ รบ ทงั้ 5 หมู่ เนน้ ผกั ใบเขียวและผลไม้ เพราะจะ ทาใหไ้ ดร้ บั วติ ามนิ และเกลอื แรเ่ พียงพอและ ชว่ ยในการขบั ถา่ ย รวมทง้ั ดม่ื นมรสจดื หรอื นมพรอ่ งมนั เนยวนั ละ 2-3 กลอ่ ง เพ่ือให้ รา่ งกายไดร้ บั แคลเซยี มเพียงพอตอ่ การสรา้ ง กระดกู และฟันควรหลีกเลย่ี งเครอื่ งดมื่ ประเภท ชา กาแฟ

การออกกาลงั กายสมา่ เสมอจะ ทาใหร้ า่ งกายแข็งแรงอารมณเ์ บิกบาน เชอ่ื มน่ั ตนเอง และกลา้ แสดงออก - ออกกาลงั กายอยา่ งนอ้ ย 30-60 นาที อยา่ งนอ้ ย 3 ครง้ั ตอ่ สปั ดาห์ - พาไปทากิจกรรมเพ่ือสง่ เสรมิ ใหเ้ ดก็ ได้ ออกกาลงั กายแบบแอโรบิก - เฝ้ าระวงั เรอ่ื งของการบาดเจบ็ ภาวะรา่ งกาย ขาดนา้ เหน่ือยลา้ - ไมเ่ ลน่ ในพ้ืนทท่ี ม่ี ีสภาพแวดลอ้ มทคี่ บั แคบ ขาดอากาศทบี่ รสิ ุทธิ์ หรอื พ้ืนสนามทมี่ ีเนินหรือหลุม

แปรงฟันอย่างถูกวิธี เชค็ และรกั ษาฟัน โดยการแปรงวนั ละ 2 ครง้ั ชว่ งเชา้ เป็นประจา เมื่อพบวา่ มีฟันผุ กอ่ นนอนและหลงั อาหารทกุ ม้ือ ควรรีบไปพบแพทย์ 2 ครงั้ 2 นาที 2 ชว่ั โมง แปรงฟันสมา่ เสมอ หลงั แปรงฟัน ไมร่ บั ประทานอาหารหรอื วนั ละ 2 ครงั้ ดว้ ย แปรงฟันใหส้ ะอาด ดม่ื นา้ เป็นเวลา ยาสฟี ันผสม ทว่ั ทงั้ ปากทกุ ซ่ี 2 ชวั่ โมง เพื่อใหฟ้ ลูออไรด์ ฟลอู อไรด์ เนน้ ทกุ ดา้ น นานอยา่ ง จากยาสฟี ันไมถ่ กู ชะลา้ ง กอ่ นนอน เพ่ือให้ นอ้ ย 2 นาทเี พ่ือให้ ออกจากปากเร็วเกินไป ฟลูออไรดอ์ ยใู่ น ชอ่ งปากเพียงพอ ฟลอู อไรด์ ทาปฏิกิรยิ ากบั ฟัน ในเวลานานพอเพียง

1.วคั ซนี ป้ องกนั โรคไขห้ วดั ใหญ่ 2. วคั ซนี ป้ องกนั โรคอสี กุ อใี ส ฉีดกอ่ นฤดฝู นหรือฤดหู นาว เด็กทย่ี งั ไมเ่ คยเป็นอสี ุกอใี สควร การฉีดครงั้ แรกในเด็กอายุตา่ กวา่ รบั วคั ซนี น้ี ผูท้ เ่ี คยเป็นโรค 9 ปีควรไดร้ บั การกระตนุ้ เข็มท่ี อสี ุกอใี สแลว้ ไมต่ อ้ งรบั วคั ซนี อกี 2 ภายใน เวลา 1 เดอื น 3. วคั ซนี ป้ องกนั โรคไวรสั 4. วคั ซนี เอชพวี ี ตบั อกั เสบเอ วคั ซนี จะมปี ระสทิ ธภิ าพสูงสุด การติดตอ่ กนั ทางรบั ประทานอาหาร เม่ือฉดี ในผทู้ ไี่ มเ่ คยมีเพศสมั พนั ธ์ ทาใหเ้ กิดอาการตบั อกั เสบ ตวั เหลือง มากอ่ น เดก็ วยั รุน่ ควรไดร้ บั วคั ซนี น้ี ตาเหลือง และตบั วายได้ เด็กควร กอ่ นถึงชว่ งวยั ทจี่ ะมีเพศสมั พนั ธ์ ไดร้ บั วคั ซนี ครบ 2 ครงั้

ความปลอดภยั ในชวี ิต การสรา้ งเสรมิ ความปลอดภยั การสรา้ งเสรมิ ความปลอดภยั และป้ องกนั การบาดเจบ็ ในเดก็ นน้ั จะตอ้ งดาเนินการ เพื่อนาไปสพู่ ฤตกิ รรมใหมท่ เี่ สรมิ สรา้ งความปลอดภยั แกเ่ ดก็ ทง้ั ในระดบั บุคคล ครอบครวั ชุมชนและสงั คม และนาไปสู่ การสรา้ งสง่ิ แวดลอ้ มทป่ี ลอดภยั สาหรบั เดก็ ทงั้ เชงิ กายภาพ-เทคโนโลยี และเชงิ สงั คม-การเมอื ง-การจดั การ ดงั นนั้ การดาเนินงานในการป้ องกนั และแกไ้ ขปัญหาตอ้ งประกอบดว้ ย การป้ องกนั การสรา้ งเสรมิ ความปลอดภยั ในการจราจร

ความปลอดภยั ในชมุ ชน ชมุ ชนมีบทบาท นอกจากในระดบั ครอบครวั แลว้ ความปลอดภยั ในเด็กวยั น้ียงั เกิดข้ึนกบั การจดั การ ความปลอดภยั ของชุมชนอกี ดว้ ย ชมุ ชนตอ้ งมที กั ษะ ในการจดั การเสยี่ งแวดลอ้ มใหป้ ลอดภยั โดยแยกพ้ืนท่ี เคล่ือนไหวของเดก็ ออกจากแหลง่ ทเ่ี สย่ี งเป็นอนั ตราย เชน่ คลองการปิดรูทอ่ ระบาย และสงิ่ มวั่ สุมตา่ งๆ

การป้ องกนั การป้ องกนั การเกิดอุบตั เิ หตุ ทาไดโ้ ดยการแยกพ้ืนที่ ทเ่ี คล่อื นไหว นาเด็กออกจากทเี่ สย่ี งเป็นอนั ตราย ใหเ้ ดก็ มพี ้ืนทเี่ ลน่ อยา่ งปลอดภยั สรา้ งทางเดนิ เทา้ และ ทางขา้ มทปี่ ลอดภยั สอนทกั ษะการใชท้ างเทา้ และการขา้ มถนน ทป่ี ลอดภยั แก่เดก็ และสรา้ งระบบลดความเร็วรถในถนนชุมชน

รจู้ กั การสอนเดก็ เดก็ อายุมากกวา่ 6 ปี ผดู้ แู ลเดก็ ตอ้ งรจู้ กั การสอนเดก็ ใหห้ ลกี เลีย่ งจากการเลน่ ใกลแ้ หลง่ ทเ่ี ป็นอนั ตราย รูจ้ กั การพาเด็กเดนิ สารวจความปลอดภยั ในชุมชน ละแวกบา้ นและช้แี สดงใหเ้ ดก็ เหน็ ถึงจดุ เสย่ี ง ขณะเดยี วกนั ยงั ตอ้ งเฝ้ าดเู เลตลอดเวลา

ทกั ษะในการดแู ลเดก็ การป้ องกนั การเกิดอบุ ตั เิ หตใุ นเดก็ ตอ้ งสรา้ ง ความตระหนกั ถงึ อนั ตรายในการเกิดอุบตั เิ หตแุ ก่ ผดู้ แู ลเดก็ แมเ้ พียงชวั่ ขณะและการสรา้ งใหผ้ ดู้ แู ลเด็ก มที กั ษะในการเฝ้ าดแู ลเดก็ ไดต้ ลอดเวลา มที กั ษะในการ สารวจความปลอดภยั ในบา้ นและการจดั เตรยี มพ้ืนท่ี เคล่อื นไหวเด็กแยกออกจากแหลง่ ทเ่ี ป็นอนั ตราย