บทเห่ชมปลา โดย นายสิทธินนท์ รัตนรักษ์ ม.6/1 เลขที่ 6

พิศพรรณปลาว่ายเคล้า คิดถึงเจ้าเศร้าอารมณ์ มัตสยายังรู้ชม สาสมใจไม่พามา เจ้างามพริ้งยิ่งนวลปลา นวลจันทร์เป็นนวลจ ริง ไม่งามเท่าเจ้าเบือนชาย คางเบือนเบือนหน้ามา ไม่เหมือนน้องห่มตาดพราย ดั่งสายสวาทคลาดจากสม เพียนทองงามดั่งทอง อันแก้มน้องช้ำเพราะชม กระแหแหห่างชาย เหมือนทุกข์พี่ที่จากนาง ขาวพรายช่วงสี สำอาง แก้มช้ำช้ำใครต้อง งามเรืองเรื่อเนื้ อสองสี ปลาทุกทุกข์อกกรม เคล้ากันอยู่ดูงามดี เห็นปลาเคล้าเศร้าใจจร น้ำเงินคือเงินยวง ไม่เทียบเปรียบโฉมนาง ปลากรายว่ายเคียงคู่ แต่นางห่างเหินพี่

หางไก่ว่ายแหวกว่าย หางไก่คล้ายไม่มีหงอน คิดอนงค์องค์เอวอร ผมประบ่าอ่าเอี่ยมไร ว่ายเวียนวนปนกันไป ปลาสร้อยลอยล่องชล ไม่เห็นเจ้าเศร้าบ่วาย เหมือนสร้อยทรงทรามวัย เนื้ อน้องฤๅอ่อนทั้งกาย ไม่วายนึกตรึกตรึงทรวง เนื้ ออ่อนอ่อนแต่ชื่ อ เลื่อนแหลมกว่าปลาทั้งปวง ใครต้องข้องจิตชาย ดูแหลมล้ำขำเพราคม เห็นคล้ายคล้ายน่าเชยชม ปลาเสื อเหลือที่ตา สนิทเคล้าเจ้าเอวบาง เหมือนตาสุดาดวง คิดสุดาอ่าองค์นาง เส้ นเกศสลวยรวยกลิ่นหอม แมลงภู่คู่เคียงว่าย ชะวาดแอบแปบปนปลอม คิดความยามเมื่อสม จอมสวาทนาฏบังอร ว่ายแหวกมาในสาคร หวีเกศเพศชื่ อปลา มาด้วยพี่จะดีใจ หวีเกล้าเจ้าสระสาง ชะแวงแฝงฝั่ งแนบ เหมือนพี่แอบแนบถนอม พิศดูหมู่มัจฉา คะนึงนุชสุดสายสมร

นวลจันทร์เป็นนวลจริง เจ้างามพริ้งยิ่งนวลปลา คางเบือนเบือนหน้ามา ไม่งามเท่าเจ้าเบือนชาย ชื่อสามัญ Smal Scale Mud Carp ชื่อวิทยาศาสตร์ Cirrhina microlepis วงศ์ CYPRINIDAE ชื่ออื่นๆ นวลจันทร์น้ำจืด, นกเขา เป็นปลาน้ำจืดชนิดมีเกล็ดอยู่ในวงศ์ ปลาตะเพียนมีรูปร่างเพรียวยาวค่อน ข้างกลมปากเล็กตาโตเกล็ดเล็กและมีหนวดเส้นเล็ก ๆ อยู่ มุมปาก ลำตัวสีส้มปนเทา จนถึงน้ำตาลปนขาวครีบหางสี ชมพูปนแดงบานแผ่ออกปลานวลจันทรชอบอยู่บน พื้นน้ำกินพืชน้ำตัวอ่อนกุ้งตัวอ่อนแมลงเมื่อวางไขจะดูแลลูกปลาจนกว่าจะหาอาหาร ได้ในอดีตเคยอาศั ยอยู่ในแม่น้ำเจ้าพระยา แต่ปัจจุบันสูญพันธุ์ไปแล้ว

นวลจันทร์เป็นนวลจริง เจ้างามพริ้งยิ่งนวลปลา คางเบือนเบือนหน้ามา ไม่งามเท่าเจ้าเบือนชาย ชื่อสามัญ Twisted-jaw Sheatfish ชื่อวิทยาศาสตร์ Belodontichths dinema วงศ์ SILURIDAE ชื่ออื่นๆ เบี้ยว,อ้ายเบี้ยว,ขบ เป็นปลาน้ำจืดชนิดไม่มีเกล็ดรูปร่างคล้ายปลาค้าว แต่มีขนาดเล็กกว่าลำตัว ด้านข้างแบนหน้างอนขึ้นปากเชิดมีหนวด ๒ คู่พื้นลำตัวสีเขียวคล้ำท้องสีเหลืองจาง ๆ มีปานสีดำแถวช่องเหงือกชอบอยู่ตามแหล่งที่น้ำไหลเชี่ยวกินปลาและสัตว์น้ำ เล็กอื่น ๆ เป็นอาหารนอกจากนั้นชาวอีสานยังนิยมนำเอาปลาชนิดนี้ มาหมักทำปลาร้าอีกด้วย

เพียนทองงามดั่งทอง ไม่เหมือนน้องห่มตาดพราย กระแหแหห่างชาย ดั่งสายสวาทคลาดจากสม ชื่อสามัญ Red-tall Tinfoil Barb ชื่อวิทยาศาสตร์ Barbodes altus วงศ์ CYPRINIDAE ชื่ออื่นๆ โม่งคำ,ปาก เป็นปลาน้ำจืดขนาดกลางที่มีสี สั นสวยงามมีความปราดเปรียวว่องไวลำตัวสี เงินหรือทองที่ครีบท้องมีสี เหลืองส้ มสลับแดงทางสี เหลืองขอบทางสี ส้ มปลายครีบสี ดำมีขอบสีขาวกินพืชน้ำและสาหร่ายขนาดเล็ก เป็นอาหารสามารถพบได้ทั่วไปตาม ลำคลองหนองบึง แต่พบมากและชุกชุมในภาคกลาง

เพียนทองงามดั่งทอง ไม่เหมือนน้องห่มตาดพราย กระแหแหห่างชาย ดั่งสายสวาทคลาดจากสม ชื่อสามัญ Tinfoil Barb ชื่อวิทยาศาสตร์ Barbodes schwanenfeldii วงศ์ CYPRINIDAE ชื่ออื่นๆ ตะเพียนหางแดง,เลียนไฟ เป็นปลาน้ำจืดที่มีรู ปร่างป้อมสั้ นคล้ายกับปลาตะเพียนลำตัวแบนข้างหัวมี ขนาดเล็กจะงอยปากสั้นนัยย์ตาเล็กหนวดเล็กสั้นมี ๒ คู่ปลากระแหเป็นปลาที่รักสงบ ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูงปราดเปรียวว่องไวกินตัวอ่อนแมลงน้ำซากสัตว์และพืชที่เน่าเปื่ อย

แก้มช้ำช้ำใครต้อง อันแก้มน้องช้ำเพราะชม ปลาทุกทุกข์อกกรม เหมือนทุกข์พี่ที่จากนาง ชื่อสามัญ Red-cheek Barb ชื่อวิทยาศาสตร์ Puntius orphoides วงศ์ CYPRINIDAE ชื่ออื่นๆ ขาวสมอมุก,ปก,ลาบก เป็นปลาน้ำจืดที่ค่อนข้างคล้ายปลาตะเพียน แต่มีลำตัวยาวกว่าตัวข้างแบนหัว เล็กสีตามตัวและส่วนหัวเป็นสีขาวเงินหลังสีน้ำตาลอ่อน ๆ ปลาแก้มช้ำชอบความรัก สงบตื่นตกใจง่ายกระพุ้งแก้มมีรอยสี แดงเหมือนรอยช้ำบริเวณหลังช่องเปิดเหงือกมี แถบสีดำพบได้ตามแหล่งน้ำไหลและน้ำนิ่ งทั่วไป

แก้มช้ำช้ำใครต้อง อันแก้มน้องช้ำเพราะชม ปลาทุกทุกข์อกกรม เหมือนทุกข์พี่ที่จากนาง ชื่อสามัญ Schwanenfeld's tinfoil barb ชื่อวิทยาศาสตร์ Wallagonia miostoma (vailant) วงศ์ SCHILBEIDAE ชื่ออื่นๆ ค้าวดำ เป็นปลาที่มีจะงอยปากสั้ นและกว้างเป็นรู ปโค้งมีหนวดที่ริมฝีปากยาวที่ใต้คาง สั้ นหัวแบนราบเล็กน้ อยส่ วนที่แตกต่างจากปลาเค้าขาวหลังยกสูงกว่าครีบก้นยาวครีบ หางเว้าตื้นปลายมนลำตัวมีสี คล้ำอมเขียวจาง ๆ ลำตัวยาว ๘-๑o ซม. ปราดเปรียว ว่องไวกินปลาขนาดเล็กเป็นอาหารเช่นปลาสร้อยเราจะพบปลาชนิดนี้ ตามแหล่งน้ำ ขนาดใหญ่ เช่นบึงบอระเพ็ดแม่น้ำเจ้าพระยา

น้ำเงินคือเงินยวง ขาวพรายช่วงสี สำอาง ไม่เทียบเปรียบโฉมนาง งามเรืองเรื่อเนื้ อสองสี ชื่อสามัญ Common Sheathfish ชื่อวิทยาศาสตร์ Kryotopterus apogon วงศ์ SILURIDAE ชื่ออื่นๆ นาง,ชะโอน เป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ปานกลางอยู่ในวงศ์ ปลาเนื้ออ่อนมีลำตัวยาวเรียวทองหาง โค้งเล็กน้ อยจะงอยปากแบนไม่มีครีบหลังครีบหูและท้องมีขนาดเล็กลำตัวมีสี ขาวปน น้ำเงิน ดังนั้นเมื่อเวลาแสงกระทบจะ มีแววประกายของสีเงินเด่นชัดสามารถนำมา ประกอบอาหารได้หลายประเภท เช่น ต้มยำทอดห่อหมก เป็นต้น

ปลากรายว่ายเคียงคู่ เคล้ากันอยู่ดูงามดี แต่นางห่างเหินพี่ เห็นปลาเคล้าเศร้าใจจร ชื่อสามัญ Clown knifefish ชื่อวิทยาศาสตร์ Notopterus chitala วงศ์ NOTOPTERIDAE ชื่ออื่นๆ หางแพน,ตองกราย เป็นปลาน้ำจืดรูปร่างคล้ายปลาสลาด ท้องแบนลำตัวด้านข้างแบนมากส่วน หลังส่วนต้นสูงชันและค่อยๆลาดลงไปยังส่วนหางคล้ายมีด ครีบท้องยาวเป็นแพเชื่อม กับครีบหางเหนือครีบก้นมีจุดดำขนาดใหญ่ ล้อมรอบด้วยวงแหวนสีขาวเรียงเป็นแถว อยู่ ๕-๑๐ จุดปลากรายเป็นปลาที่ไม่ชอบแสงสว่างเท่าไหรจึงมักออกหากินเวลากลาง คืนทั้งยังชอบผุดขึ้นมาทำเสียงบนผิวน้ำแล้วม้วนตัวกลับให้เห็น ด้านข้างสีเงินขาว

หางไก่ว่ายแหวกว่าย หางไก่คล้ายไม่มีหงอน คิดอนงค์องค์เอวอร ผมประบ่าอ่าเอี่ยมไร ชื่อสามัญ Moustached Tapertail Anchovy ชื่อวิทยาศาสตร์ Coilia lindmani วงศ์ ENGRAULIDAE ชื่ออื่นๆ - เป็นปลาทะเลขนาดเล็กที่มาอาศั ยอยู่ในน้ำจืดลำตัวยาวเรียว ๔-๕ เซนติเมตร จะงอยปากสั้ นตาโตครีบก้นเชื่อมติดเป็นแนวเดียวกันปลาหางไก่ชอบอยู่เป็นฝูงจำนวน มากสามารถพบได้ตามปากแม่น้ำตื้น ๆ แถวชลบุรีสมุทรสาคร และบริเวณแม่น้ำ เจ้าพระยาที่มาของชื่อคือครีบหูมีลักษณะคล้ายส่วนของหางไก่ จึงเรียกว่า “ปลาหางไก่\"

ปลาสร้อยลอยล่องชล ว่ายเวียนวนปนกันไป เหมือนสร้อยทรงทรามวัย ไม่เห็นเจ้าเศร้าบ่วาย ชื่อสามัญ Julien's Mud Carp ชื่อวิทยาศาสตร์ Henicorhynchus siamensis วงศ์ CYPRINIDAE ชื่ออื่นๆ สร้อยหัวกลม,กระสร้อย เป็นปลาในวงศ์ ปลาตะเพียน แต่ขนาดไม่ใหญ่นักเกล็ดสีเงินหลุดง่ายลำ ตัวเพรียวแบนข้างลักษณะเด่นของปลาชนิดนี้ คือมีปุ่มกระดูกอยู่กึ่งกลางริมฝีปาก ริมขอบปากมีหนวดเล็กมาก ๑ คู่ลำตัว ๗-๒๒ เซนติเมตรอยู่รวมกันเป็นฝูงมักว่าย ทวนน้ำไปหากินอาหารในแหล่งน้ำที่สูงขึ้ นไปชอบกินแมลงน้ำตะไคร่น้ำและ ตัวอ่อนของแมลงน้ำ

เนื้ ออ่อนอ่อนแต่ชื่ อ เนื้ อน้องฤๅอ่อนทั้งกาย ใครต้องข้องจิตชาย ไม่วายนึกตรึกตรึงทรวง ชื่อสามัญ Sheathfishes ชื่อวิทยาศาสตร์ Cirrhina microlepis วงศ์ SILURIDAE ชื่ออื่นๆ หน้ าสั้ น เป็นปลาน้ำจืดชนิดไม่มีเกล็ดด้านข้างแบนยาวเรียว ๖๐-๗๗ เซนติเมตรท่อน หางโค้งงอเล็กน้อยปากกว้างงอนขึ้นมีฟันซี่เล็ก ๆ เรียงๆอยู่ใต้ปากเล็กน้อยดวงตา กลมโตมีหนวด 4 เส้นไม่มีครีบหลังและครีบมันครีบก้น ยาวมีก้านครีบอ่อนประมาณ ๔๐ ก้านครีบหางและกลางลำตัวสีเหลืองอ่อนปลาเนื้ออ่อนเป็นปลาที่ชอบอยู่รวมกัน บริเวณน้ำลึก ๆ แต่กลับหากินในระดับพื้นดินมักอาศั ยตามโขดหินตอไม้หรือที่รก ต่างๆซึ่ง มีพืชน้ำกินลูกกุ้งหนอนแมลงและจุลินทรีย์ขนาดเล็กพบตามแม่น้ำ เจ้าพระยาแม่น้ำโขงแม่น้ำชีแม่น้ำสงครามและแม่น้ำตาปีในจังหวัดสุราษฎร์ธานี

ปลาเสื อเหลือที่ตา เลื่อนแหลมกว่าปลาทั้งปวง เหมือนตาสุดาดวง ดูแหลมล้ำขำเพราคม ชื่อสามัญ Tiger Fish ชื่อวิทยาศาสตร์ Coius sp. Toxotes sp. วงศ์ TOXOTIDAE,LOBOTTIDAE ชื่ออื่นๆ ลาด เป็นปลาน้ําจืด ที่มีทรวดทรงป้อมสั้น ลําตัวแบนข้าง แนวสันหลัง โค้งนูน ท้องแบนเรียบ ลําตัวมีสีเหลืองนวลแกมชมพู มีแถบสีดําสีพาด เฉียงกับลํา ตัว ๖ แถบ ในอดีตเคยพบชุกชุมในบริเวณแม่น้ําเจ้าพระยา ตั้งแต่จังหวัด พระนครศรีอรียุธยาถึงปากน้ําโพ เลยไปถึงบึงบอระเพ็ด ปัจจุบันพบได้น้อย แต่ก็ยังมีให้พบเห็นได้ในแม่น้ําโขง หนองคาย นครพนม และอุบลราชธานี

แมลงภู่คู่เคียงว่าย เห็นคล้ายคล้ายน่าเชยชม คิดความยามเมื่อสม สนิทเคล้าเจ้าเอวบาง ชื่อสามัญ Giant snake-head fish ชื่อวิทยาศาสตร์ Channa micropeltes วงศ์ CHANNIDAE ชื่ออื่นๆ ชะโด เป็นปลาน้ำจืดลำตัวกลมยาวเป็นรู ปทรงกระบอกคล้ายกับปลาช่อนมาก และมีรูปร่างใหญ่ที่สุดในวงศ์ นี้ ลำตัวมีสีน้ำตาลแถบเหลืองอมส้มพาดตามยาวของ ลำตัวโคนหางสี แดงสดพอเจริญเติบโตแล้วส่ วนบนของลำตัวจะมีสี เขียวอมน้ำเงิน เข้มคลายสีเปลือกหอยแมลงภู่จึงเป็นที่มาของชื่อปลาชนิดนี้ นั่นเองภายในปากของ ปลาแมลงภู่มีฟันแหลมคมทั้งยังมีอวัยวะพิเศษช่วยในการหายใจโดยไม่ต้องกรอง ผ่านช่องเหงือกเหมือนปลาช่อน

หวีเกศเพศชื่ อปลา คิดสุดาอ่าองค์นาง หวีเกล้าเจ้าสระสาง เส้ นเกศสลวยรวยกลิ่นหอม ชื่อสามัญ Siamese Schilbeid Catfish ชื่อวิทยาศาสตร์ Platytropius Siamensis Sauvage วงศ์ SCHILBEIDAE ชื่ออื่นๆ สายยู หวีเกศเป็นชื่อปลาน้ำจืดไม่มีเกล็ดมีรู ปร่างคล้ายปลาสั งกะวาดและปลา เนื้ออ่อนผสมรวมกันตัวเรียวยาวมีครีบหลัง 2 ตอนมีหนวดยาว 4 คู่คล้ายกับเส้น ผมของผู้หญิงจึงเป็นที่มาของชื่อกินแมลงเป็นอาหารขนาดโตเต็มที่ราว 20 เซนติเมตรพบอาศั ยอยู่เฉพาะแม่น้ำเจ้าพระยาเท่านั้น แต่ปัจจุบันคาดว่าน่าจะ สูญพันธุ์ไปแล้ว

ชะแวงแฝงฝั่ งแนบ ชะวาดแอบแปบปนปลอม เหมือนพี่แอบแนบถนอม จอมสวาทนาฏบังอร ชื่อสามัญ Long - Fatty Finned Mytus ชื่อวิทยาศาสตร์ Mystus cavasius วงศ์ BAGRIDAE ชื่ออื่นๆ แขยง เป็นปลาน้ำจืดที่ไม่มีเกล็ดหนวดยาวมีครีบหลังแหลมคมครีบหูทั้งสองมี เงี่ยงแหลมมีขนาดเล็กมีหนวด 4 คู่ชอบอาศั ยอยู่ตามแหล่งน้ำไหลรักสงบ มักหลบ ซ่อนตัวอยู่ตามพุ่มไม้รากไม้กิน ลูกปลาลูกกุ้ง เป็นอาหารสิ่ งสำคัญอีกอย่างหนึ่ งก็คือ ปลาชะแวงมีเงี่ยงที่บรจุพิษไว้เหมือนปลาดุกหากโดนเข้าก็จะได้รับความเจ็บปวด หาก แต่ไม่เท่าปลาดุก

ชะแวงแฝงฝั่ งแนบ ชะวาดแอบแปบปนปลอม เหมือนพี่แอบแนบถนอม จอมสวาทนาฏบังอร ชื่อสามัญ Siamensis pangasius ชื่อวิทยาศาสตร์ Pangasius siamensis วงศ์ PANGASIIDAE ชื่ออื่นๆ สั งกะวาด,ยอนปีก เป็นชื่อปลานํ้าจืดที่อยู่ในวงศ์ ปลาสวายหัวสั้นตาโตปากแคบหนวดสั้นลำ ตัวแบนข้างกว่าชนิดอื่น ๆ ท้องเป็นสันคมตลอดปลาตัวผู้มักมีรูปร่างเพรียวยาว กว่าตัวเมียครีบท้องเล็กอยู่สูงกว่าระดับสันท้องข้าง ลำตัวสีจางมีแถบสีคล้ำตาม ยาวตั้งแต่บริเวณโคนครีบอกลำตัว 15-20 ซ.ม. ใหญ่สุดที่พบคือ 30 ซ.ม. กิน แมลงเป็นอาหารหลักกินเมล็ดพืชผลไม้และพืชน้ำในบาง ครั้งพบมากในแม่น้ำ โขงแม่น้ำเจ้าพระยาแม่กลอง

ชะแวงแฝงฝั่ งแนบ ชะวาดแอบแปบปนปลอม เหมือนพี่แอบแนบถนอม จอมสวาทนาฏบังอร ชื่อสามัญ Paralaubuca harmandi ชื่อวิทยาศาสตร์ Alburninae วงศ์ CYPRINIDAE ชื่ออื่นๆ แตบ,มะแปป,ท้องพลุ เป็นปลาน้ำจืดมีรู ปร่างยาวลำตัวแบนข้ างมากปากเล็กตาโตต้องเป็น สั นคมด้านท้องค่อนข้างกว้างออกครีบอกยาวครีบหางเว้าลึกเกล็ดเล็กละเอียดสี เงินแวววาวเส้นข้างลำตัวไม่ต่อเนื่องกันขนาดโดยเฉลี่ย 15ซ.ม. มักอยู่เป็นฝูงใหญ่ มีการอพยพขึ้ นล่องตามแม่น้ำเพื่อวางไข่ และหากินเป็นฤดูกาลมักอยู่ในแม่น้ำสาย ใหญ่ที่ไหลเชี่ยวหากินใกล้ผิวน้ำพบในแม่น้ำโขงเจ้าพระยากินแมลงสั ตว์น้ำขนาด เล็กเป็นอาหาร