ວິຊາດົນຕີ-ຟ້ອນຕໍ່ເນື່ອງສູງປຖ

+ ຾ຍ຋ຍ຺ ຉໃ າ (ປູຍ 10) ຾ຓໃ ຌຽປຈັ ນົກັ ຘະຌະ຃຾ຍດຼຈຉໃ າຄ຾ຉໃ ທໃ າຽປາ຺ ຋ຍ຺ ຖາ຾ຂຌ ຽຂາ຺ໄ ຽຖກັ ຌບໄ ງເນຌໄ ທິໄ ຋ຄັ ຘຘີ ກັ ຖຄ຺ ຑຌໄ , ຿ຎຓໄ ຆແີໄ ຎ຋າຄຂາໄ ຄ຅ະ ຾ຍ຋ຍ຺ ຉໃ າຂາໄ ຄເຈຂາໄ ຄໜໃ ຄຶ ກໃ ແຈ.ໄ + ທຄ຺ (ຉຄັໄ ທຄ຺ ປູຍ 11) ເຆຘໄ ໃ ທຌ຾ຂຌ຾ຖະຓຽປຈັ ຑບໄ ຓກຌັ ຅ະຉຄັໄ ທຄ຺ ຓເຈກໃ ບຌກແຈໄ ນົ຅ະຉຄັໄ ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຅ະກາຌຈ຺ , ຊາໄ ຉຄັໄ ທຄ຺ ຋ຄັ ຘບຄຽຍບຄ ເນດໄ ຼຈ຾ຂຌ຋ຄັ ຘບຄແຎຈາໄ ຌຂາໄ ຄຖາຉທ຺ ຾ຂຌຆໃ ຘະຽໝກີ ຍັ ແນໃ ົ ຾ຂຌຓຖີ ກັ ຘະຌະຽ຃ໃ ຄິ ທຄ຺ ຓຌ຺ , ຖະທຄັ ດໃ າຄ຾ຂຌນົາງ຅ຌ຺ ຂຘໄ ບກ຾ນຓົ ບບກຓາ, ຊາໄ ຅ະຉຄັໄ ທຄ຺ ຽຍບໄ ຄຈຼທກໃ ຎະຉຍິ ຈັ ຽຆໃ ຌັ ຈງທກຌັ . + ທຄ຺ ຂາໄ ຄນົທຄ຺ ຘູຄ( ປູຍ 12) ຘຓ຺ ຓຸຈທໃ າເຆຓໄ ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄຉຄັໄ ທຄ຺ ຾ຖທໄ ເນທໄ ຄ຺ ດໃ ູຈາໄ ຌຂາໄ ຄຂບຄ ຖາຉທ຺ (ຓູຓນທາ) ເນຎໄ າງຌທິໄ ຘູຄຘະຽໝຂີ າໄ ຄໜາໄ ຏາກ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ ຊາໄ ຅ະຉບໄ ຄກາຌຑຼຄ຾ຉໃ ຽຍບໄ ຄຈຼທກໃ ຎະຉຍິ ຈັ ຽຆໃ ຌັ ຈຼທກຌັ ກ 50

+ ທຄ຺ ກາຄ (ປູຍ 13) ເຆ຾ໄ ຂຌ ຾ຖະຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄຉຄັໄ ທຄ຺ ຾ຖທໄ ເນທໄ ຄ຺ ຂຌໄ ແຎ຋າຄ ຖາຉທ຺ ຽຆໃ ຌັ ຈຼທກຍັ ທຄ຺ ຂາໄ ຄ ນົ ທຄ຺ ຘູຄ, ຾ຉໃ ຖະຈຍັ ທຄ຺ ເນຎໄ າງຌທິໄ ດໃ ູຖະຈຍັ ຍໃ າແນໃ ົຖະທຄັ ທຄ຺ ຿຃ຄໄ ຂບຄ຾ຂຌ , ຊາໄ ກໃ ຄ຺ ນນົ ກັ ຽກຌີ ແຎ ຅ະຽປຈັ ເນຽໄ ຍໃ ຄິ ຍໃ ຄາຓ . + ທຄ຺ ຉໃ ານທົ ຄ຺ ຖຸຓໄ (ປູຍ 14) ຾ຂຌ ຾ຖະ ຓ຋ຄັ ຘບຄຉຄັໄ ທຄ຺ ຾ຖທໄ , ຅າກຌຌັໄ ກໃ ຽ຃ໃ ບຌຓ ຖຄ຺ ຓາດໃ ູຖະຈຍັ ຾ບທ, ຘໃ ທຌ຿຃ຄໄ ຂບຄ຾ຂຌເນ຾ໄ ຌຍຖຄ຺ ຓາກຍັ ຖາຉທ຺ ດໃ າເນຘໄ ບກກໃ ຄ຺ ບບກແຎນົາງ , ຊາໄ ຉບໄ ຄກາຌຽປຈັ ຓຈຼທ ກໃ ຎະຉຍິ ຈັ ຃ຽກໃ າ຺ + ທຄ຺ ໜາໄ (ປູຍ 15) ຾ຂຌ ຾ຖະຓ຋ຄັ ຘບຄງກ຺ ຂຌໄ ຉຄັໄ ທຄ຺ ຾ຖທໄ ຽ຃ໃ ບທຄ຺ ຓາ຋າຄໜາໄ ເນຎໄ າງຌທິໄ ຓດໃ ູຘູຄຖະຈຍັ ຍໃ າ, ຋ໃ ບຌ຾ຂຌ຿຃ຄໄ ຉຄັໄ ຖະຈຍັ ເນຈໄ ດີ ໃ າ ເນຘໄ ບກກໃ ຄ຺ ແຎຈາໄ ຌຂາໄ ຄ , ຑະງາງາຓຉຄັໄ ຓເນຆໄ ໃ , ຊາໄ ຅ະຉຄັໄ ຾ຂຌຈຼທ ກໃ ຎະຉຍິ ຈັ ຽຆໃ ປັ ຈຼທກຌັ . + ທຄ຺ ຑຽິ ຘຈ (຋ໃ າ຿ຍກຑກັ ຽຑຄ) (ປູຍ 16) ທຄ຺ ຑຽິ ຘຈເຆຘໄ ະຽຑາະ຋ໃ າ຿ຍກ ຽຆໃ ຄິ ຽຎັຌ຋ໃ າຑກັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ ຅ະເຆຓໄ ຂທານຓົ ຆາໄ ງ຿ຍກກໃ ແຈໄ, ຖະຈຍັ ຂບຄທຄ຺ ຑຽິ ຘຈ຅ະຉຄັໄ ດໃ ູ ຖະນທໃ າຄກາຄຂບຄກາຌຉຄັໄ ທຄ຺ ໜາໄ ຾ຖະທຄ຺ ກາຄຘໃ ທຌຽບກິ ຓໜໃ ຄຶ ເນ຅ໄ ຍີ ຘໃ ຄ຺ ແຎ຋າຄຈາໄ ຌນຄົັ . 51

+ ຅ນີ ຄາງ (ປູຍ 17) ຅ະເຆຓໄ ຂທານົຓຆາໄ ງ຅ຍີ ກໃ ແຈກໄ ໃ ບຌບໃ ຌເນ຅ໄ ຍີ ຓນຄາງ ຘະນຼົ ຄຓາ຋າຄໜາໄ ຌບໄ ງໜໃ ຄຶ ຽບາ຺ ຌທິໄ ຿ຎ຾ໄ ຎະເຘໃ ຂຑໄ ຍັ ຋ໜີ ໃ ຄຶ ຂບຄຌທີໄ ຆຘີໄ ໃ ທຌບກີ ຘາຓຌທີໄ ເນ຾ໄ ບຌບບກນໃ າຄກຌັ ຃າໄ ງ຃ເຍທີ ຾ຖທໄ ນກັ ຂຓໄ ຽຂາ຺ໄ ນາຖາ຾ຂຌ. + ຅ຍີ ຂທາໄ (ປູຍ 18) ຎະຉຍິ ຈັ ຃າໄ ງ຃ກຌັ ກຍັ ຅ຍີ ນຄາງຉໃ າຄ຾ຉໃ ຑກິ ຂຓໄ ຂທາໄ ຖຄ຺ ຎາງ ຌທີໄ ກໃ ຅ະຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ, ຂ຋ໄ ໃ ຘີ າ຃ຌັ ເຌຽທຖາ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຌຌັໄ ຅ະຉບໄ ຄນກັ ຂຓໄ ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຌຌັໄ ຽຂາ຺ໄ ຓານາໜາໄ ຾ຂຌຉະນບົ ຈຽທຖາ. + ຅ຍີ ຋ຍ຺ ໜາໄ (ປູຍ 19) ຅ະເຆຓໄ ເຈກໃ ແຈໄ ຽຓບ຅ຍີ ຾ຖທໄ ເນງໄ ກ຺ ຘໃ ທຌ຾ຂຌ ຾ຖະຓ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຌຌັໄ ຋ຍ຺ ຾ຂຌຽຂາ຺ໄ ເນ຅ໄ ຍີ ຘູຄຖະຈຍັ ໜາໄ ຏາກນຌັ ຓ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຽຂາ຺ໄ ນາເຍ ໜາໄ ຾ຖະນກັ ຂ຋ໄ ຍ຺ ຖຄ຺ , ຘໃ ທຌຓບກີ ຽຍບໄ ຄໜໃ ຄຶ ຾ຓໃ ຌ຅ຍີ ຖຄ຺ ແຎ຋າຄນຄົັ . + ຅ຍີ ຋ຍ຺ ຂາໄ ຄ (ປູຍ 20) ຅ະເຆຓໄ ເຈ຅ຍີ ກໃແຈໄ, ຽຓບ຅ຍີ ຓ຾ຖທໄ ງກ຺ ຾ຂຌ ຾ຖະຓ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຌຌັໄ ຋ຍ຺ ຾ຂຌຽຂາ຺ໄ ແທຖໄ ະຈຍັ ຘູຄ(ທຄ຺ ຂາໄ ຄ) ຾ຖະນຌັ ຓ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຽຂາ຺ໄ ນາຂາໄ ຄໜາໄ ຏາກຑບໄ ຓນກັ ຂຓໄ ຽຂາ຺ໄ . 52

+ ຅ຍີ ຘໃ ຄ຺ ນົຄັ (ປູຍ 21) ຅ະເຆຓໄ ເຈ຅ຍີ ກໃແຈໄ, ຽຓໃ ບ຅ຍີ ຓ຾ຖທໄ ຘໃ ຄ຺ ຘໃ ທຌ຾ຂຌ ຾ຖະຓ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຌຌັໄ ແຎ຋າຄຖຄັ , ຾ຂຌດງຈຘຸຈນກັ ຂຓໄ ນຄາງຂຌໄ (຋ໃ າຌ຃ີໄ ທຌຽບາ຺ ເ຅ ເຘໃ ເຌກາຌຘໃ ຄ຺ ຾ຂຌແຎ຋າຄນົຄັ ເນນໄ າົ ງ຋ໃ ຘີ ຸຈ.) + ຅ຍີ ຖໃ ຸຓ (ປູຍ 22) ເຆຘໄ ບຄຓ຅ຍີ ຖໃ ຸຓຑຼຄ຾ບທ, ຖກັ ຘະຌະ຅ຍີ ເນນໄ ຄາງຂຓໄ ຂຌໄ ຘໃ ທຌຖາ຾ຂຌຍໃ ເນຉໄ ຈິ ຾ຌຍກຍັ ຉທ຺ ຾ຖທໄ ຽປາ຺ ຅ະແຈ຅ໄ ຍີ ຖໃ ຸຓ຋ໃ ີ ຅ຍ຺ ຄາຓ, ຽປາ຺ ຅ະ຅ຍີ ຽຍບໄ ຄເຈຽຍບຄຌໃ ຄຶ ກໃແຈໄ . + ຅ຍີ ດຼຈ (ປູຍ 23) ຅ະ຅ຍີ ຓຂາໄ ຄເຈກໃ ບຌກໃ ແຈໄ, ຘຓ຺ ຓຸຈທໃ າ຅ຍີ ດຼຈ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ ເນງໄ ກ຺ ຾ຂຌ຋ຄັ ຘບຄຂຌໄ ເຌຖກັ ຘະຌະນຄາງໜາໄ ຾ຂຌຘະນົຼຄຓາ ໜາໄ ຽຖກັ ຌບໄ ຌ ຽບຌີໄ ທໃ າ: (຅ຍີ ດຼຈນຄາງ) ຊາໄ ນາກຑກິ ຾ຂຌຂທາໄ ຖຄ຺ ຎາງຓ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຘກັ ຖຄ຺ ຾ຖທໄ ກໃ ຅ະແຈ຅ໄ ຍີ ດຼຈຂທາໄ . ຘໃ ທຌຉຌີ . + ຖທຓຉຌີ (ປູຍ 24) ຽຎັຌກາຌຖທຓຉຌີ ກຖິ ງິ າຉຌີ ເນຽໄ ບາ຺ ຉຌີ ຋ຄັ ຘບຄຂາໄ ຄ ປຼຄກຌັ ເນຈໄ ຌັ ຎາງຉຌີ ຾ບຌຂຌໄ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຿ດຉໄ ທ຺ ຖຄ຺ , ຊາໄ ຽຎັຌຉທ຺ ຋າໄ ທ ເນນໄ ຌັ ຎາງຉຌີ ບບກຽຎັຌຓູຌຂາໄ ຄ຋ຄັ ຘບຄ, ຾ຉໃ ຉບໄ ຄເນຘໄ ຌ຺ໄ ຉຌີ ຅ກຸ ຌັ ຾ຖທໄ ຿ດຉໄ ທ຺ ຖຄ຺ ຌາໄ ໜກັ ທາຄແທຖໄ ະ ນທໃ າຄກາຄຂບຄຘບຄຉຌີ , ຉທ຺ ຋າໄ ທເນ຅ໄ ໃ າຄຽຂາ຺ໄ ບບກ຅າກກຌັ . 53

+ ຽນໃ ົບຓຉຌີ (ປູຍ 25) ຽຎັຌກຖິ ງິ າຘຍຶ ຽຌໃ ບຄຓາ຅າກກາຌຖທຓຉຌີ , ຊາໄ ຎະຉຍິ ຈັ ຽນໃ ບົ ຓ ຉຌີ ຂທາເນຽໄ ບາ຺ ຌາໄ ໜກັ ແທຉໄ ຌີ ຆາໄ ງຎາງຉຌີ ຆາໄ ງຘະນົຼຄແຎ຋າຄຆາໄ ງ ເນຘໄ ຌ຺ໄ ຌໃ ບຄຉຌີ ຂທາແທຑໄ ຼຄຂາໄ ຄບຄ຺ໄ ຉຌີ ຆາໄ ງ , ຎາງຌທິໄ ຂທາຆໃແຎ຋າຄ ໜາໄ ຾ຖະຈຌັ ຾ບທຂຌໄ (ຊາໄ ຉທ຺ ຋າໄ ທກໃ ເນຎໄ ະຉຍິ ຈັ ຃ກຌັ , ຉໃ າຄ ຾ຉໃ ຉຌີ ຽນໃ ົບຓຌຌັໄ ຘະນົຼຄແຎ຋າຄຂາໄ ຄຂທາ ຾ຖະ ເນນໄ ໃ າຄ຅າກຂາໄ ຄ ຂບຄຉຌີ ຆາໄ ງຎະຓາຌ 15 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ ) ຾ຖທໄ ເນ຿ໄ ດະ຿ຉຖຄ຺ , ຘາຖຍັ ຏູຆໄ າງຉບໄ ຄ຅ໃ າຄຽຂໃ າ຺ ບບກຘະຽໝີ. + ງກ຺ ຉຌີ ໜາໄ (ປູຍ 26) ຉບໄ ຄກາຌງກ຺ ຉຌີ ເຈກໃ ແຈຘໄ ຓ຺ ຓຸຈທໃ າ຅ະງກ຺ ຉຌີ ຂທາຘາຖຍັ ຉທ຺ ຋າໄ ທ (ຏູຆໄ າງ) ທາຄຉຌີ ຂທາຽນໃ ບົ ຓແຎ຋າຄໜາໄ ຾ຉໃ ຉບໄ ຄເນຘໄ ະນົຼຄຎາງຉຌີ ແຎ ຽຍບໄ ຄຂທານໃ າຄກຌັ ກຍັ ຉຌີ ຆາໄ ງຎະຓາຌໜໃ ຄຶ ຃ຍຌາໄ ໜກັ ຉທ຺ ທາຄແທຉໄ ຌີ ຆາໄ ງ ຾ຉໃ ເນຘໄ ະນົຼຄຎາງຉຌີ ແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຑຘຓ຺ ຃ທຌ , ຅າກຌຌັໄ ກໃ ຿ດະຽຂໃ າ຺ ຖຄ຺ ຽຉາະຉຌີ ຂທາ ຾ຖະງກ຺ ຂຌໄ ຑບໄ ຓກຍັ ຅ໃ າຄຽຂໃ າ຺ ຖຄ຺ ແຎ຋າຄຂາໄ ຄເນຎໄ າງຉຌີ ຘະນົຼຄແຎ຋າຄຂທາຍໃ ເນຘໄ ຌ຺ໄ ຉຌີ ຉຈິ ກຍັ ໜາໄ ຾ຂໃ ຄຂບຄຂາຆາໄ ງຍໃ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຓຌັ ຅ະຽຎັຌກາຌງກ຺ ຋ໃ ຍີ ໃ ຊກຉບໄ ຄຍໃ ຍຈິ ຉໃ ຸຓ຃ບໄ ຄນົຘຌ຺ໄ ຉຌີ ບບກແຎໜາໄ ຿ຑຈ ຽຑາະ ຅ະຽຎັຌກາຌງກ຺ ຉຌີ ຂບຄງກັ ນຖົ ຄີ , ຊາໄ ຽຎັຌຉທ຺ ຌາຄກາຌຽນໃ ບົ ຓຉຌີ ກໃ ຾ຓໃ ຌຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓ, ຾ຉໃ ຉບໄ ຄຘະນົຼຄຉທ຺ ກໃ ບຌຉທ຺ ຋າໄ ທ, ຾ຍຍທ຋ິ ຽີ ນໃ ບົ ຓຉຌີ ຘໃ ທຌທ຋ິ ກີ າຌທາຄຌາໄ ໜກັ ຿ດະຽຂໃ າ຺ ຖຄ຺ ຾ຉະຉຌີ ຾ຖທໄ ງກ຺ ຂຌໄ ຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌກາຌຎະ ຉຍິ ຈັ ຃ກຍັ ຉທ຺ ຋າໄ ທ຾ຉໃ ຉຌີ ຂທາ຋ໃ ງີ ກ຺ ຂຌໄ ຌຌັໄ ຋ຍ຺ ຽຂາ຺ໄ ເນຆໄ ໃແຎໜາໄ ຎາງຉຌີ ຘະນົຼຄແຎ຋າຄຂທາຽຖກັ ຌບໄ ງຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ ເນທໄ າຄຘູຄຑຼຄຖະຈຍັ ຽ຃ໃ ຄິ ໜາໄ ຾ຂໃ ຄຆາໄ ງ ຽຓໃ ບງກ຺ ຉຌີ ຾ຖທໄ ຃ທຌດໃ ູເຌຖກັ ຘະຌະຂບຄກາຌ຿ດະກາຌຆຄ຺ ຉທ຺ ຍໃ ເນໄ ຆທຌຽຆແຎຓາ + ງກ຺ ຉຌີ ຂາໄ ຄ (ປູຍ 27) ກາຌງກ຺ ຉຌີ ຈາໄ ຌຂາໄ ຄຘໃ ທຌນາົ ງ຅ະເຆກໄ ຍັ ຉທ຺ ຋າໄ ທ , ຊາໄ ຉທ຺ ຌາຄ ຅ະງກ຺ ຉຌີ ແທຈໄ າໄ ຌຂາໄ ຄ຅ະເຆຉໄ ຌີ ຈຼທ (ຈໃ ຼທຉຌີ ) ຅ະງກ຺ ຉຌີ ເຈຉຌີ ໜໃ ຄຶ ກໃແຈຘໄ ຓ຺ ຓຸຈທໃ າ຅ະງກ຺ ຉຌີ ຂາໄ ຄຈງໄ ຉຌີ ຆາໄ ງ , ຘໃ ຄິ ຘາ຃ຌັ ເນຆໄ ຄ຺ ຉທ຺ ເນດໄ ໃ ູຆໃ ໂຍໃ ຽຌຄີໄ ແຎຽຌຄີໄ ຓາ, ຉຌີ ຋ຄັ ຘບຄເນຎໄ ະຉຍິ ຈັ ຃ກຍັ ກາຌງກ຺ ຉຌີ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຈຌັ ຌທິໄ ຋ຄັ ນາໄ ແທໄ ຿ດະຉທ຺ ຾ຖະຆຄ຺ ຉທ຺ ເນຘໄ ທງຄາຓ, ຘໃ ທຌ ຉທ຺ ຌາຄຊາໄ ຅າຽຎັຌຉບໄ ຄງກ຺ ຉຌີ ຂາໄ ຄຖາຉທ຺ ຅ະຽກຍັ ຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຋ໃ ງີ ກ຺ ຂຌໄ ຌຌັໄ ຾ຎະແທຽໄ ຂໃ າ຺ ຈາໄ ຌຂາໄ ຄຂບຄຂາ຋ໃ ດີ ຌ຾ບຌ 54

ຈຌັ ຎາງຉຌີ ບບກເນນໄ ໃ າຄຑຎະຓາຌ. + ກາໄ ທຉຌີ (ປູຍ 28) ກາໄ ທຉຌີ ຽຎັຌກຖິ ງິ າຽຌໃ ບຄຓາ຅າກກາຌງກ຺ ຉຌີ ຾ຖທໄ ກໃ ຉບໄ ຄກາໄ ທ ໜາໄ , ຽຓໃ ບງກ຺ ຉຌີ ແຎ຋າຄໜາໄ ທ຋ິ ກີ າໄ ທເນຆໄ ໃແຎ຋າຄໜາໄ ຿ຈງທາຄຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄຖຄ຺ ເຘໃ ຑຌໄ ກໃ ບຌເນຎໄ າງຌທິໄ ຘະນຼົ ຄແຎ຋າຄຂາໄ ຄຂບຄຉຌີ ຋ໃ ກີ າໄ ທແຎ ຌຌັໄ ແຖງະທາຄນໃ າຄ຅າກຉຌີ ນຄົັ ຎະຓາຌ 1 ຃ຍ, ຊາໄ ງກ຺ ຉຌີ ແທຂໄ າໄ ຄຖາຉທ຺ ກໃ ຅ະກາໄ ທຂາໄ ຄ, ຽຓໃ ບກາໄ ທຉຌີ ແຎ຾ຖທໄ ຌາໄ ໜກັ ຅ະທາຄແທຉໄ ຌີ ຋ໃ ກີ າໄ ທບບກ ແຎຌຌັໄ ຾ຖທໄ ງກ຺ ຘຌ຺ໄ ຉຌີ ນົຄັ ຂຌໄ ຽບຌິໄ ທໃ າ : (ຽຎີຈຘຌ຺ໄ ) ຿ຈງຘະຽຑາະຉທ຺ ຌາຄ ຽຓໃ ບຶ ກາໄ ທແຎ຅ະຉບໄ ຄ຋ຍ຺ ຽຂໃ າ຺ ແຎຉາຓຂາ຋ໃ ກີ າໄ ທ ຽບຌິໄ ທໃ າ: (ຖຍ຺ ຽຂໃ າ຺ ) ຽຑໃ ບ ເນປໄ ຼຍປບໄ ງກຍັ ກາຌຽຎັຌຉທ຺ ຌາຄ. + ກະຈກ຺ ນົຄັ (ປູຍ 29) ກາຌກະຈກ຺ ນົຄັ ຽຎັຌກາຌເຆ຋ໄ ໃ າຒບໄ ຌຉໃ ຽຌໃ ບຄກຌັ ກຍັ ກາຌກະ຾຋ກ ຉຌີ ຾ຉໃ ຍາຄ຃ຄັໄ ກາໄ ທຉຌີ ຑບໄ ຓກຍັ ກະຈກ຺ ຉຌີ ຌາ຋ຌັ ຋,ີ ຿ຈງຍໃ ຉບໄ ຄກະ ຾຋ກຉຌີ ກໃ ແຈໄ ຽຓໃ ບກະຈກ຺ ຉຌີ ນົງກ຺ ຉຌີ ຂຌໄ ແຎ຋າຄນົຄັ ຾ຖທໄ ເນຌໄ າໄ ໜກັ ຉທ຺ ທາຄດໃ ູຉຌີ ຋ໃ ດີ ຌຑະງາງາຓຘໃ ຄ຺ ຽຂໃ າ຺ ຂບຄຂາ຋ໃ ກີ າຈກ຺ ຌຌັໄ ບບກ ແຎ຋າຄນົຄັ ນົາງ຋ໃ ຘີ ຸຈຍຄັ ຃ຍັ ຉທ຺ ເນຉໄ ຄັໄ ຆໃ , ດໃ າເນຖໄ າຉທ຺ ຿ຌຓໄ ແຎ຋າຄ ໜາໄ ຊາໄ ກະຈກ຺ ຉຌີ ຾ຖະຘໃ ຄ຺ ຽຂໃ າ຺ ຊກຉບໄ ຄ຅ະປູຘໄ ກຶ ຉຄຶ ໜາໄ ຂາ, ຘໃ ທຌ ຑຌໄ ຉຌີ ຂບຄຉຌີ ຋ໃ ກີ ະຈກ຺ ຅ະຉບໄ ຄນກັ ຂຖໄ ຄ຺ ຽຆໃ ຄິ ກຍັ ນົຄັ ຉຌີ ຽຂາ຺ໄ ນາໜາໄ ຾຃ໃ ຄຍໃ ຍຈິ ຍຼໄ ທແຎ຋າຄເຈ຋າຄໜໃ ຄຶ ຌທິໄ ຉຌີ ຋າຄ 5 ຌທິໄ ຈຌັ ແທໄ. + ກະຈກ຺ ຂາໄ ຄ (ປູຍ 30) ກາຌກະຈກ຺ ຂາໄ ຄຉໃ າຄກຍັ ກາຌກະຈກ຺ ນຄົັ , ຊາໄ ຅ະກະຈກ຺ ຂາໄ ຄ ຈທໄ ງຉຌີ ຂທາເນກໄ າໄ ທຉຌີ ຆາໄ ງຑບໄ ຓ຋ຄັ ນຌັ ຎາງຉຌີ ແຎ຋າຄຂາໄ ຄ ຆາໄ ງ຾ຖທໄ ກະຈກ຺ ຉຌີ ຂທາຂຌໄ ຋າຄຂາໄ ຄ, ຑະງາງາຓຄໃຼຄນທ຺ ກຈ຺ ແນໃ ົຂທາຖຄ຺ ແຎ຋າຄຉຌີ ຂທາ຋ໃ ກີ ະຈກ຺ ຂຌໄ ຌຌັໄ ເນນໄ ົາງ຋ໃ ຘີ ຸຈຑບໄ ຓ ຋ຄັ ນກັ ຂຉໄ ຌີ ຋ໃ ກີ ະຈກ຺ ຎາງຌທິໄ ຋ຄັ 5 ຉບໄ ຄຈຌັ ຖຄ຺ , ກາຌກະຈກ຺ ຂາໄ ຄ ຘາ຃ຌັ ດໃ ູ຋ໃ ກີ າຌກາໄ ທຉຌີ ຅ະຉບໄ ຄກາໄ ທແຎຈາໄ ຌຂາໄ ຄເນກໄ ທໄ າຄກທໃ າ ກາໄ ທ຋າຓະຈາ, ຅ໃ ຄຶ ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌກະຈກ຺ ຂາໄ ຄຄໃາງຂຌໄ ຾ຖະຄາຓ ຌາບກີ , ກາຌກະຈກ຺ ຂາໄ ຄ຋ຸກຽ຋ໃ ບກທໄ າຄກທໃ າກາຌກະຈກ຺ ຉຌີ ຾ຍຍ 55

຋າຓະຈາ, ກາຌກະຈກ຺ ຂາໄ ຄຓຆີ ໃ ຽບຌິໄ ບກີ ດໃ າຄຌຄຶໄ ທໃ າ( ກະຈກ຺ ຈໃ ຼທນົງກ຺ ຈໃ ຼທນຄົັ ) + ກາຌທາຄຉຌີ ນຄົັ ນົຽຉາະນຄົັ (ປູຍ 31) ຅ະທາຄນຄົັ ຈທໄ ງຉຌີ ເຈກໃ ແຈຽໄ ຆໃ ຌັ ຅ະທາຄນຄົັ ຈທໄ ງຉຌີ ຂທາ ເນທໄ າຄຉຌີ ຆາໄ ງ຋າຄໜາໄ ຑບໄ ຓ຿ງຌຌາໄ ໜກັ ເຘໃ ຉຌີ ຆາໄ ງ ຾ຖະທາຄ ຉຌີ ຂທາ຋າຄນົຄັ ຈທໄ ງບຄ຺ໄ ຉຌີ ຾ຖທໄ ຽຎີຈຘຌ຺ໄ ຂຌໄ ກາຌທາຄນຄົັ ຽຎັຌຖກັ ຘະຌະຂບຄກຖິ ງິ າ຋ໃ ເີ ຆຉໄ ຌີ ຉໃ ຽຌໃ ບຄຓາ຅າກກາຌເຆຉໄ ຌີ ເຌປູຍ຾ຍຍ ບໃ ຌຽຆໃ ຌັ ຘຍຶ ຽຌໃ ບຄຓາ຅າກກາຌກາໄ ທຉຌີ ນກົ າຌກະຈກ຺ ຉຌີ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ , ກາຌທາຄນົຄັ ນົ ຽຉາະນົຄັ ຖກັ ຘະຌະກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຃າໄ ງ຃ກຌັ ກຍັ ກາຌ ກະ຾຋ກຉຌີ ຾ຉໃ ທໃ າຊາໄ ກະ຾຋ກຉຌີ ຾ຖທໄ ຾ຓໃ ຌຉບໄ ຄກະຈກ຺ ຉຌີ ນົງກ຺ ຂາຂຌໄ , ຊາໄ ທາຄນຄົັ ນົ ຽຉາະຉຌີ ຾ຖທໄ ຾ຓໃ ຌຍໃ ແຈງໄ ກ຺ ຂາຂຌໄ . + ກາຌທາຄຘຌ຺ໄ ນົ ຽຉາະຉຌີ (ປູຍ 32) ຽຎັຌກາຌທາຄຉຌີ ຈທໄ ງຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຅ະທາຄຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຂາໄ ຄ ເຈກໃ ບຌກໃ ແຈ,ໄ ຊາໄ ຅ະທາຄຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຈທໄ ງຉຌີ ຂທາກາຌດຌ ເນຌໄ າໄ ໜກັ ຉທ຺ ດໃ ູຉຌີ ຆາໄ ງ, ງກ຺ ຉຌີ ຂທາ຅າກຑຌໄ ຽຖກັ ຌບໄ ງ ທາຄຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຖຄ຺ ຑຌໄ ຂາໄ ຄຉຌີ ຆາໄ ງຽຍາ຺ ໂຎາງຉຌີ ຂທາເນ຾ໄ ບຌ ຌທິໄ ຋ຄັ 5 ຂຌໄ ເນຽໄ ນຌັ ຆຈັ ຽ຅ຌທໃ າກະຖຄັ ເຆຘໄ ຌ຺ໄ ຉຌີ ດໃ ູ , ຊາໄ ຅ະ ທາຄຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຆາໄ ງກໃ ເນຎໄ ະຉຍິ ຈັ ຽຆໃ ຌັ ຈຼທກຌັ ກຍັ ຉຌີ ຂທາ , ກາຌ ທາຄຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຍາຄ຃ຄັໄ ຽບຌີໄ ທໃ າ: (ຽຉາະຉຌີ ) + ຉຄັໄ ຽຂໃ າ຺ (ປູຍ 33) ຾ຓໃ ຌກາຌຉຄັໄ ຃ູຽໄ ຂໃ າ຺ ຖຄ຺ ຂາໄ ຄຈຼທ, ຘໃ ທຌບກີ ຂາໄ ຄໜໃ ຄຶ ຉຄັໄ ຂຌໄ ຈທໄ ງກາຌທາຄຑຌໄ ຉຌີ ຖຄ຺ ກຍັ ຑຌໄ ເນຎໄ າງຌທິໄ ຉຌີ ຾ຖະ ຽຂໃ າ຺ ຋ໃ ຉີ ຄັໄ ຌຌັໄ ຘະນົຼຄແຎ຋າຄຂາໄ ຄ຋ໃ ຽີ ຂໃ າ຺ ຉຄັໄ ດໃ ູຌຌັໄ ຘະນົຼຄແຎ຋າຄໜາໄ ເນຘໄ ຌ຺ໄ ຉຂີ ບຄຽຂໃ າ຺ ຋ໃ ຉີ ຄັໄ ຌຌັໄ ນໃ າຄ຅າກຽຂໃ າ຺ ຽຍບໄ ຄ຋ໃ ຃ີ ູຽໄ ຂໃ າ຺ ຌຌັໄ ຎະ ຓາຌ 1 ຃ຍ. 56

ຘໃ ທຌຓ, ຾ຂຌ + ຓທໄ ຌຓ (ປູຍ 34) ຎະຉຍິ ຈັ ກຌັ ຋ຄັ ຘບຄຓນົ ຽ຋ໃ ບຖະຓກໃ ແຈຘໄ ຓ຺ ຓຸຈທໃ າ : ຅ະຓທໄ ຌ ຓຂທາ຅ຍີ ນຄາງຖະຈຍັ ທຄ຺ ໜາໄ ຉໃ ແຎເນ຃ໄ ໃ ບງໂຓທໄ ຌ຅ຍີ ນຄາງຌຌັໄ ເນຂໄ ທາໄ ຖຄ຺ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງໂຎໃ ບງ຅ຍີ ຉຄັໄ ຓຂຌໄ ເຌຖະຈຍັ ທຄ຺ ໜາໄ ກຖິ ງິ າ ຂບຄກາຌຓທໄ ຌຓ຅ະຽຖໃ ຓິ ຉຌ຺ໄ ຈທໄ ງ຅ຍີ ນຄາງ຋ຸກຽ຋ໃ ບ ຽຓໃ ບຓທໄ ຌ ຓ຾ຖທໄ ຅ະຉຄັໄ ທຄ຺ ຂາໄ ຄນົຖໃ ຸຓກໃ ແຈ຾ໄ ຉໃ ຽຓໃ ບຓທໄ ຌຓ຾ຖທໄ ຅ະຉໃ ຈທໄ ງ ຋ໃ າຒບໄ ຌ. + ຓາງຓ (ປູຍ 35) ກາຌຓາງຓ຅ະຓາງຽ຋ໃ ບຖະຓນ຅ົ ະຓາງຑບໄ ຓກຌັ ຘບຄຓກໃ ແຈເໄ ຌຌ຅ີໄ ະບະ຋ຍິ າງທ຋ິ ຓີ າງຓຆາໄ ງ຅ະຽຖໃ ຓີ ຈທໄ ງກາຌ຅ຍີ ຂທາໄ ຽຓໃ ບຽທຖາ຅ະຓາງຓເນ຃ໄ ໃ ບງໂກຼໄ ທຓ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຂທາໄ ຓາ຋າຄຌທິໄ ຿ຎໄ ຓ຅ຌ຺ ທໃ າຓຆາໄ ງນຄາງຂຌໄ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ຎໃ ບງຓ຅ຍີ ບບກຽຎັຌຓ຾ຍນຄາງ ຊາໄ ຑກິ ຖາ຾ຂຌຂທາໄ ຖຄ຺ ຓ຾ຍນຄາງກໃ ຅ະຽຎັຌຓ຾ຍຉຄັໄ , ກາຌຓາງຓ ຅ະຽຖໃ ຓິ ຈທໄ ງກາຌ຅ຍີ ຂທາໄ ຘະຽໝີ, ຽຓໃ ບຓາງຓ຾ຖທໄ ຅ະຉຄັໄ ທຄ຺ ຉໃ າຄໂ ນຉົ ຄັໄ ຋ໃ າ຾ຍຂທາໄ , ຾ຍນຄາງ, ຾ຍ຋ຍ຺ ກໃ ແຈຘໄ າ຃ຌັ ຾ຉໃ ທໃ າຽຓໃ ບຓາງ ຾ຖທໄ ຅ະຉໃ ຈທໄ ງ຋ໃ າຒບໄ ຌ຋ໃ າເຈ຋ໃ າໜໃ ຄຶ . + ຖທຓຓ (ປູຍ 36) ໝາງຽຊຄິ ກາຌຌາຽບາ຺ ຓ຋ຄັ ຘບຄຓາຖທຓແທແໄ ກກໄ ຌັ ຓໜໃ ຄຶ ຅ຍີ ນບົ ກີ ຓຌໃ ຄຶ ຍໃ ຅ຍີ ກໃ ແຈຽໄ ຆໃ ຌັ : ເຌ຋ໃ າຽກາ຺ໄ ຏຓ຺ (ຒບໄ ຌຖາທ຾ຑຌ) ກາຌຖທຓຓ຅ະຓນີ ົາງຖະຈຍັ ຽຆໃ ຌັ : ຖທຓຓດໃ ູ຋ໃ າຘູຄ຃຋ໃ າຽກາ຺ໄ ຏຓ຺ ຍາຄ຃ຄັໄ ຽບາ຺ ຓາຖທຓແທຖໄ ະຈຍັ ໜາໄ ຽບກິ ນົຖະຈຍັ ໜາໄ ຾ບທ ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ກາຌກາຌຈ຺ ຋ໃ າຒບໄ ຌ. 57

ກາຌເຆຘໄ ໃ ທຌຖາຉທ຺ . + ກາຌຆຄ຺ ຉທ຺ (ປູຍ 37) ຖກັ ຘະຌະຌຂບຄຖາຉທ຺ ຉຄັໄ ຾ຉໃ ນທ຺ ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຎາງຉຌີ ເນຉໄ ຄັໄ ກຄ຺ ນົຊາໄ ຽຎັຌກຖະຌຄີ ໃຼຄຉທ຺ ກໃ ເນແໄ ຈປໄ ູຍປໃ າຄຄາຓຉາດໃ ູຘະຽໝ຅ີ ໃ ຄຶ ຽບຌິໄ ທໃ າ: (ກາຌຆຄ຺ ຉທ຺ ) ຊາໄ ຏູຒໄ ບໄ ຌຎໃ ບງຉທ຺ ເນນໄ ຄາງນົ ຿ຌຓໄ ຉທ຺ ຓາ ຋າຄໜາໄ ຅ຌ຺ ຽກຌີ ແຎນຄົ ໃຼຄຍໃ ແຈແໄ ຖງະຑຈີ , ບກີ ຎະກາຌຌໃ ຄຶ ດຌ ນົກາໄ ທຉຌີ ຍໃ ໝຌັໄ ກໃ ເຆຘໄ ຍັ ຌຽີໄ ຑໃ ບເນປໄ ູທໄ ໃ າຉຌ຺ ດໃ ູເຌຖະຈຍັ ຘຓ຺ ຃ທຌຂບຄ຋ໃ າຒບໄ ຌຌຌັໄ . + ຑຍັ ໜາໄ (ປູຍ 38) ຑຍັ ໜາໄ ຌຽີໄ ຎັຌຑຌໄ ຊາຌຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຆຄ຺ ຉທ຺ , ຖກັ ຘະຌະຂບຄ ຖາຉທ຺ ຉຄັໄ ຾ຉໃ ນທ຺ ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຎາງຉຌີ ເນຉໄ ຄັໄ ກຄ຺ ຃ກຍັ ກາຌຆຄ຺ ຉທ຺ , ຾ຉໃ ຘໃ ທຌ຾ບທຖຄ຺ ນາຘະ຿ຑກຌຌັໄ ເນຑໄ ຍັ ໜ຋ໄ ບໄ ຄຖຄ຺ ຖກັ ຘະຌະຈຌັ ກຌ຺ໄ ແຎ຋າຄນົຄັ ຽຍໃ ຄິ ຾ຖທໄ ຃ກຌ຺ໄ ຾ຄຌໜບໄ ງຌໃ ຄຶ , ເຌກາຌຑຍັ ໜາໄ ຌ຅ີໄ ະ຿ດະ ນົດຈຂຌໄ ຅ະງກ຺ ຂານກົ າໄ ທຉຌີ ກໃ ຾ຓໃ ຌປກັ ຘາຖະຈຍັ ຾ບທຖຄ຺ ນາ ຘະ຿ຑກ຃ແຈບໄ ະ຋ຍິ າງຓາຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌຌັໄ ແທຉໄ ະນົບຈ , ຊາໄ ນາກກາຌ ຑຍັ ໜາໄ ຌຍີໄ ໃ ຎະຉຍິ ຈັ ຊກທ຋ິ ຾ີ ຖທໄ ກໃ ຅ະຍໃ ຘາຓາຈຆຄ຺ ຉທ຺ ນົ ຽ຃ໃ ບຌ ແນທ຋ໃ າຒບໄ ຌເນຄໄ າຓແຈໄ . + ຿ດຉໄ ທ຺ (ປູຍ 39) ກາຌ຿ດຉໄ ທ຺ ຅ະເຆທໄ ຋ິ ຌີ ໃ ຄັ ນດົ ຌ຿ດກໄ ໃແຈໄ , ຽຆໃ ຌັ ກາຌຌໃ ຄັ ຿ດໄ ຾ຓໃ ຌ຅ະຉບໄ ຄຌໃ ຄັ ຃ູຽໄ ຂໃ າ຺ ເຆຂໄ າ ຾ຖະຉຌີ ຋ຄັ ຘບຄ຅ະຽຎີຈຘຌ຺ໄ ຑບໄ ຓ ປຍັ ຌາໄ ໜກັ ໝຈ຺ ຉທ຺ ຾ຖທໄ ຌໃ ຄັ ຈຌັ ນຄົັ ແທໄ, ຽຓໃ ບຽທຖາ຿ດຉໄ ທ຺ ກໃ ຅ະກະ ຉຸຌໄ ກາໄ ຓຂາ຿ຉຂໄ ຌໄ ຽຖກັ ຌບໄ ງ, ຽຍໃ ຄິ ຾ຖທໄ ຃ຽປາ຺ ກາຖຄັ ຅ະຖຸກຂຌໄ ຾ຉໃ ຽປາ຺ ຿ດຑໄ ເນປໄ ູຽໄ ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ , ຽທຖາ຿ດ຃ໄ ທຌ຿ດຍໄ າຈຽຍາ຺ ໂ . 58

+ ກາຌ຿ດຉໄ ທ຺ ຾ຍຍດຌ (ປູຍ 40) ຽຆຌັ ກາຌ຿ດໜໄ າໄ ຽປາ຺ ຅ະເຆຓໄ ຓາໜາໄ ຾ຖະຌາໄ ໜກັ ຂບຄກາຌ ດຌຉຌີ ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄທາຄແຂໃ ທກຌັ ຅ະເຆຉໄ ຌີ ເຈທາຄແຂໃ ທ຋າຄໜາໄ ກໃ ແຈ,ໄ ຘຓ຺ ຓຸຈທໃ າ: ເຆຉໄ ຌີ ຆາໄ ງທາຄແຂໃ ທຓາ຋າຄໜາໄ , ຉຌີ ຂທາທາຄດໃ ູ ຋າຄນຄົັ (ຽຎີຈຘຌ຺ໄ ) ຉຌີ ຆາໄ ງ຅ະປຍັ ຌາໄ ໜກັ . + ກາຌ຿ດຉໄ ທ຺ ແຎ຋າຄນຄົັ (ປູຍ 41) ຾ຓໃ ຌກາຌ຋ໃ ຎີ ໃ ບງຌາໄ ໜກັ ຓານາຉຌີ ນຄົັ ຾ຉໃ ຍໃ ເນຘໄ ຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ຋າຄ ນົຄັ ດຼຍຑຌໄ ໝຈ຺ , ຅ະຽຎີຈຘຌ຺ໄ ແທຽໄ ຖກັ ຌບໄ ງ຾ຉໃ ກໃ ບຌ຅ະຎໃ ບງຌາໄ ໜກັໄ ແຎຂານຄົັ ຉບໄ ຄເນຌໄ າໄ ໜກັ ຂບຄຉທ຺ ດໃ ູຽ຃ໃ ຄິ ກາຄກໃ ບຌ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ຿ງຌຌາໄ ໜກັ ແຎຂານຄົັ , ຘໃ ທຌຉຌີ ໜາໄ ກໃ ດຼຍຑຌໄ ຽໝໃ ບຌຽຈຓິ ຾ຉໃ ຍໃ ຓຌີ າໄ ໜກັ . + ດຶຈ ຾ຖະ ຿ດະ (ປູຍ 42 ຾ຖະ 43) ກາຌດຶ ຾ຖະ ຿ດະ຅ະຎະຉຍິ ຈັ ຑບໄ ຓກຌັ ຋ຄັ ຘບຄຂາ ນົຂາຈຼທກໃ ແຈໄ, ຘຓ຺ ຓຸຈທໃ າເຆຂໄ າ຋ຄັ ຘບຄຽຓໃ ບດຈຽຂໃ າ຺ ຂຌໄ ຽບຌິໄ ທໃ າ: (ດຈ) ຽຓໃ ບດຽໄ ຂໃ າ຺ ຖຄ຺ ຽບຌິໄ ທໃ າ: (຿ດະ) ຂຘໄ າ ຃ຌັ ເຌກາຌດຈຍໃ ຃ທຌດຈເນຽໄ ຂາ຺ ຉຄຶ ນົາງຽກຌິ ແຎນກົ າຌ ຿ດະຍໃ ຃ທຌດຽໄ ຂໃ າ຺ ນາົ ງຽກຌິ ແຎ ຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌຆຄ຺ ຉທ຺ ຍໃ ຊກກາຌດຈ ຾ຖະ ຿ດະຽຎັຌກາຌເຆກໄ ຖິ ງິ າ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ນົາງ ເຌກາຌເນ຅ໄ ຄັ ນທະກາຌຒບໄ ຌນົ ຽຎັຌກາຌເນຘໄ ຌັ ງາຌເຌ ກາຌໝຈ຺ ຋ໃ າຒບໄ ຌນ຅ົ ະຎໃ ຼຌ຋ໃ າຒບໄ ຌເໝໃ . + ຌໃ ຄັ ກະ຋ຍ຺ (ປູຍ 44) ກາຌກະ຋ຍ຺ ຓ2ີ ຖັກຘະຌະ຃: ຌໃ ຄັ ກະ຋ຍ຺ ຾ຖະດຌກະ຋ຍ຺ ກາຌຌໃ ຄັ ກະ຋ຍ຺ ໝາງຽຊຄິ ກາຌຌໃ ຄັ ຾ຖະກະ຾຋ກຉທ຺ ຽຎັຌ຅ຄັ ນທະ ຃ທາຓ຃ຌັ ຂບຄກາຌຌໃ ຄັ ກະ຋ຍ຺ ຃ກາຌຌໃ ຄັ ຘໃ ທຌນາົ ງ຾ຖທໄ ຅ະຽຎັຌ ກາຌຌໃ ຄັ ຃ູຽໄ ຂໃ າ຺ ຽຎັຌຘໃ ທຌນົາງ ຽຓໃ ບກະ຾຋ກເນ຃ໄ ໃ ຄຶ ໜາໄ ຂາ຋ຄັ ຘບຄ 59

ງກ຺ ຘໃ ທຌກຌ຺ໄ ຂຌໄ ຽຖກັ ຌບໄ ງຽຎັຌ຅ຄັ ນທະ຃ຘະຈຸຄໄ ຂຌໄ ຾ຖທໄ ກະ຾຋ກ ຉທ຺ ຖຄ຺ ເຌຍາຄ຃ຄັໄ ຅ະຌໃ ຄັ ກະ຋ຍ຺ ເຌ຋ໃ າຌໃ ຄັ ຑຍັ ຑຼຍນຌົ ໃ ຄັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ ກໃ ຎະຉຍິ ຈັ ເຌທ຋ິ ກີ າຌຌໃ ຄັ ກະ຋ຍ຺ ຽຆໃ ຌັ ຈຼທກຌັ . + ຊຈັ ຉຌີ ນຉົ ູຈຉຌີ (ປູຍ 45) ຽຎັຌກຖິ ງິ າຂບຄກາຌເຆຉໄ ຌີ ບກີ ຾ຍຍຌໃ ຄຶ , ຅ະຊຈັ ຉີ ດໃ ູກຍັ ຋ໃ ນີ ົ຅ະຊຈັ ຉຌິ ຽ຃ໃ ບຌຉທ຺ ແຎກໃ ແຈກໄ າຌຊຈັ ຉຌີ ຅ະ ເຆຉໄ ຌີ ຂທາຊຈັ ຘະຽໝີ ຿ຈງເຆຉໄ ຌີ ຆາໄ ງກາໄ ທ ຾ຖະຊຈັ ຉຌີ ຂທາຖກັ ຘະຌະຂບຄກາຌ຋ໃ ຽີ ບຌິໄ ທໃ າ: (ຊຈັ ) ດໃ ູ຋ໃ ກີ າຌ ເຆຑໄ ຌໄ ຉຌີ ຂທາຉຄັໄ ຾ຉໃ ບຄ຺ໄ ຉຌີ ຖຄ຺ ຓາຽຊຄິ ຘຌ຺ໄ ຉຌີ ແຊຑຌໄ ຂຌໄ ແຎ຾ຖທໄ ທາຄຉຌີ ຖຄ຺ ຊາໄ ຅ະຌຍັ ຅ຄັ ນທະ຅ະຌຍັ ຈໃ ຄັ ຌີໄ: - ຅ຄັ ນທະ຋ີ 1 ງກ຺ ຉຌີ ຆາໄ ງກາໄ ທ - ຅ຄັ ນທະ຋ີ 2 ຉຌີ ຂທາແຊຑຌໄ ຾ຖະງກ຺ - ຅ຄັ ນທະ຋ີ 3 ທາຄຉຌີ ຂທາຖຄ຺ ຊາໄ ຊຈັ ຉຌີ ດໃ ູຍໃ ບຌຽກໃ າ຺ ຉຌີ ຆາໄ ງ຅ະດໃ ູນົຄັ ຽຎີຈຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຂທາ຋ໃ ເີ ຆຊໄ ຈັ ທາຄແຂໃ ທດໃ ູໜາໄ ຉຌີ ຆາໄ ງຘະຽໝີ . + ກາຌຽຉາະຉຌີ ນົກາຌ຾ຉະຉຌີ (ປູຍ 46) ກາຌ຾ຉະຉຌີ ຽຎັຌກຖິ ງິ າຘຍຶ ຽຌໃ ບຄຓາ຅າກກາຌຽນໃ ບົ ຓ ຉຌີ , ຉບໄ ຄກາຌ຅ະ຾ຉະຉຌີ ເຈກໃ ບຌກໃ ແຈຘໄ ຓ຺ ຓຸຈທໃ າ : ຅ະ ຾ຉະຉຌີ ຆາໄ ງ ເນ຿ໄ ດະຉທ຺ ຖຄ຺ ຽຖກັ ຌບໄ ງຌາໄ ໜກັ ຉທ຺ ຖຄ຺ ຋ໃ ີ ຂາຂທາຖຄ຺ ຌາໄ ໜກັ ຋ໃ ຉີ ຌີ ຆາໄ ງໜບໄ ງ຋ໃ ຘີ ຸຈກໃ ບຌ຅ະຽຖໃ ຓີ ຾ຉະຉຌີ ເນດໄ ຼຈຉຌີ ຆາໄ ງຂຌໄ ກຼຓ຾ຉະເນຌໄ ທິໄ ຉຌີ ຾ບຌ ຂຌໄ ຋ຄັ 5 ຌທິໄ ຘໃ ທຌຉຌີ ຆາໄ ງ຋ໃ ທີ າຄດໃ ູຽ຋ຄິ ຑຌໄ ຂະຌະຌ຃ີໄ ຘຌ຺ໄ ຉຌີ ຘໃ ທຌບຄ຺ໄ ຉຌີ ຽຄຄີ ຂຌໄ ຾ຖທໄ ເນຽໄ ບາ຺ ບຄ຺ໄ ຉຌີ ຾ຉະຑຌໄ ຽຍາ຺ ໂ ຾ຖທໄ ງກ຺ ຉຌີ ຂຌໄ ກຖິ ງິ າກາຌເຆບໄ ຄ຺ໄ ຉຌີ ຾ຉະຑຌໄ ຌຽີໄ ບຌີໄ ທໃ າ : (຾ຉະ). ຃າຊາຓ: 1. ຃ທາຓໝາງຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌຓ຃ີ ຾ຌທເຈ? 2. ນົກັ ຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ຾ຓໃ ຌນງຄັ ?຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ຅ກັ ໝທຈ? ຃ໝທຈເຈ຾ຈໃ 3. ຋ໃ ານທ຺ , ຃, ແນໃ ົ຾ຓໃ ຌໝທຈເຈເຌຌາຈຉະຘຍັ ຑາຘາ຋ໃ າຒບໄ ຌ? 60

ຍຈ຺ ຋ີ 8 ນທ຺ ຍຈ຺ : ນົກັ ກາຌ ຾ຖະກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ 1. ນົກັ ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ. ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ ຾ຓໃ ຌຒບໄ ຌຈທໄ ງກຌັ ແຎຽຎັຌ຃ໃ ູໂງຄິ ຾ຖະ ຆາງຒບໄ ຌຽຎັຌທຄ຺ ຾ຉໃ ຖະ຃ໃ ນູ ໃ າຄກຌັ ຎະຓາຌົ0 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ ນົ 2 ຆໃ ທ຺ ຾ຂຌຘບກ ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຖະຘະຊາຌ຋ໃ ຽີ ທ຋ກີ ທາໄ ຄນົ ຾຃ຍ, ຾ຓໃ ງຄິ ເນດໄ ຌດໃ ູຽຍບໄ ຄຂທາຂບຄຏູຆໄ າງຘໃ ທຌຏູຆໄ າງກໃ ເນໄ ດຌດໃ ູຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຂບຄ຾ຓໃ ງຄິ ນົ ຽບຌິໄ ກຌັ ດໃ າຄໜໃ ຄຶ ທໃ າ(ຆາງດໃ ູເຌງຄິ ດໃ ູຌບກ) ຖະນທໃ າຄງຄິ ຾ຖະຆາງ ເຌຂະຌະກາຖຄັ ຒບໄ ຌ ແຎຌຌັໄ ຍາຄຉບຌກໃ ຽຂາ຺ໄ ແກກໄ ຌັ ນົນໃ າຄກຌັ ກທໃ າ຋ໃ ກີ ໃ າທຓາຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌຌັໄ ກໃ ຘຸຈ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ກຖະຌີ ຽທຖາຒບໄ ຌຉບໄ ຄ຿຃ຄໄ ແຎ຋າຄ ຆາໄ ງ຋ຸກຽ຋ໃ ບ. 2. ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ. ກາຌຽຖຓິໄ ຉຌ຺ໄ ງຄິ ຾ຂຌຂທາບບກກໃ ບຌຆາງ຾ຓໃ ຌ຾ຂຌຆາໄ ງບບກກໃ ບຌ ຽຓໃ ບຂາເຈຽຎັຌຂາ຅ຄັໄ ຉບໄ ຄຽດາະຂາຌຌັໄ ຖຄ຺ ໜບໄ ງຌໃ ຄຶ ຍໃ ຃ທຌ຾ຌຍ຾ຂຌເຘໃ ຂາໄ ຄ຾ຖທໄ ຒບໄ ຌ , ຾ຂຌ,ຓ,ຂາ ຾ຖະຉຌີ ຉບໄ ຄຽ຃ໃ ບຌຽໜຄັ ແຎຉາຓ຅ຄັ ນທະຘະໝາຘະຽໝກີ າຌຽຈຌີ ຃ໃ ູ ຉບໄ ຄເນງໄ ຄິ ບບກໜາໄ ກໃ ບຌໜບໄ ງໜໃ ຄຶ , ຆາງຍໃ ຃ທຌຒບໄ ຌຆໃ ທຄໜາໄ ແຎໜາໄ ງຄິ ຽຈຈັ ຂາຈ ຽຑາະຽຎັຌກາຌຍໃ ຄາຓຉາ, ກາຌ຅ໃ າຄ ຂາບບກ຾ຉໃ ຖະຽ຋ໃ ບຍໃ ຃ທຌບບກກທາໄ ຄ຿ຑຈນົປບຓ຿ຑຈກະຑຈຽີ ຃ໃ ບຌຽໜຄັ ຘະຈທກ ຿ຈງບຄີ ຉາຓຏູຘໄ ູຄນຏົ ູຉໄ ໃ າ. ເຌກາຌຒບໄ ຌແຎຌຌັໄ ຓຉບໄ ຄ຅ຍີ ນົ ຾ຍ ຾ຖະຓທໄ ຌ, ຓາງ ແຎຉາຓ຅ຄັ ນທະ຋ໃ າຒບໄ ຌ຃ກັ ຾ຌໃ , ຍໃ ເນກໄ າຓນົກາກໃ າຎັຌໄ ຃ກຍັ ຆກ຺ ຓທງ. ຾ຓໃ ງຄິ ຾ຓໃ ຌຽຍບໄ ຄຆາງ ຽຍບໄ ຄເຌ ຏູຆໄ າງ ຾ຓໃ ຌຽຍບໄ ຄຂທາ ຍໃ ທໃ າ ຾ຂຌ ຂານນົ ທ຺ ກໃ ເນຎໄ ະຉຍິ ຈັ ຃ກຌັ ກຍັ ຋ໃ ແີ ຈບໄ ະ຋ຍິ າງຓາຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌີໄ. 3. ຓາຖະງາຈເຌກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ.  ກາຌ຅ຍັ ຅ບຄ຃ໃ ູ຃ທຌ຾ຓໃ ຌຏູຆໄ າງຽຎັຌ຃ຌ຺ ແຎ຿຃ຄໄ ຽບາ຺ ຾ຓໃ ງຄິ ບບກແຎຒບໄ ຌ  ກໃ ບຌ຅ະຒບໄ ຌງຄິ -ຆາງ຃ທຌງຓຌຍັ ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະກຌັ  ຽຓໃ ບຒບໄ ຌ຅ຍ຺ ຾ຖທໄ ກໃ ຃ທຌກໃ າທ຃າຂບຍເ຅ ຾ຖະງຓຌຍ຺ ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ  ຊາໄ ນາກຓຏີ ູຆໄ າງຌໃ ຄັ ດໃ ຿ູ ຉະຂບຄ຾ຓໃ ງຄິ ຋ໃ ຽີ ປາ຺ ດາກຒບໄ ຌຌາຽປາ຺ ຃ທຌບະຌງຸ າຈ຅າຈຽຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ກໃ ບຌ , ຽຓໃ ບຒບໄ ຌ຅ຍ຺ ຾ຖທໄ ຉບໄ ຄຌາຽບາ຺ ຾ຓໃ ງຄິ ຓາຘໃ ຄ຺ ຾ຖທໄ ກໃ າທ຃າຂບຍເ຅ກຍັ ຏູ຋ໄ ໃ ຽີ ປາ຺ ບະຌງຸ າຈ .  ເຌຽທຖາຒບໄ ຌ ຉບໄ ຄເນ຃ໄ ທາຓຘຌ຺ ເ຅຃ໃ ູຒບໄ ຌຂບຄຉຌ຺ ຽທາ຺ໄ ຅າເຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຽີ ຎັຌຓຄ຺ ຃ຌ຺ . 61

 ເຌຽທຖາຒບໄ ຌ ນາກຽກຈີ ບຸຎະຉຽິ ນຈຽຎັຌຉຌ຺ໄ ເຌກາຌແຎຊກຽຌບໄ ຉບໄ ຄ຃ຄີ ຂບຄ຾ຓໃ ງຄິ ກໃ ຃ທຌຂ຿຋ຈຈທໄ ງ ຃ທາຓງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ .  ຊາໄ ຓຏີ ູຆໄ າງຓາຂຒບໄ ຌຌາ຾ຓໃ ງຄິ ຋ໃ ຌີ ໃ ຄັ ດໃ ຿ູ ຉະຂບຄຽປາ຺ ກໃ ຍໃ ຃ທຌຂຈັ ຂບໄ ຄ ຾ຖະ ເນກໄ ຼຈຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະກຌັ  ຽທຖາຒບໄ ຌຍໃ ຃ທຌຘູຍດານົດາໄ ຃ຼໄ ທຘໃ ຄິ ຉໃ າຄໂ ເຌຂະຌະ຋ໃ ກີ າຖຄັ ຒບໄ ຌ.  ເຌຂະຌະ຋ໃ ກີ າຖຄັ ຒບໄ ຌດໃ ູຌຌັໄ ຍໃ ຃ທຌຎະຊຓິໄ ຃ໃ ູຒບໄ ຌຂບຄຉຌ຺ ແຎຽຘງີ ໂ ຽຈຈັ ຂາຈ.  ຍໃ ທໃ າງຄິ ນົຆາງຍໃ ຃ທຌບບກຒບໄ ຌ ເຌຂະຌະ຋ໃ ຉີ ຌ຺ໄ ຓຌຽຓາ຺ ຘຸຖາ. ຃າ຾ຌະຌາຽຑໃ ຓິ ຽຉຓິ : ເຌກາຌຽຖຓິໄ ຉຌ຺ໄ ຍາຈ຋ີ 1ຌຌັໄ ເນຽໄ ບາ຺ ເ຅ເຘໃ ບບກເນຊໄ ກກຍັ ຍາຈ຋ີ 2 ຂບຄ຅ຄັ ນທະຈຌ຺ ຉໝີ າງ຃ທາຓທໃ າຉກ຺ ຅ຄັ ນທະຈຌ຺ ຉ຃ີ : ຍາຈ 2,4,6,8 ຉຌີ ຾ຓໃ ຌຉກ຺ ຊກຉຌີ ຌບກ຋ຸກໂ ຃ຄັໄ ຾ຖະ຋ໃ າຏູຆໄ າງເຌຍາຈ຋ີ 1 ຌຌັໄ ກໃ ຾ຓໃ ຌ ເນຽໄ ປຈັ ຖກັ ຘະຌະ຃ຽຆຌີ ຾ຓໃ ງຄິ ງໃ າຄ຃ຓຌບກ຅ຍີ ຌຌັໄ ເນຽໄ ຈໃ ບບກແຎ຋າຄໜາໄ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຾ຌຓຽຍໃ ຄິ ຌາໄ ຾ຓໃ ງຄິ ຾ຖະ ຾ຂຌເຌກໃ ຅ະຽຎັຌຖກັ ຘະຌະດບໄ ຄນົຄັ ຂບຄ຾ຓໃ ງຄິ ແທໄ . ຘາຖຍັ ຏູຆໄ າງ຃ທຌຽບາ຺ ເ຅ເຘເຌຂະຌະ຋ໃ ຽີ ຃ໃ ບຌແນທ ຽຆໃ ຌັ : ຂະຌະຒບໄ ຌແຎຌຌັໄ ຃ທຌເນດໄ ໃ ູນຸຈົ ຾ຓໃ ງຄິ ຎະຓາຌຌໃ ຄຶ ຃ຍ , ເນ຾ໄ ຂຌບບກເນກໄ ທາໄ ຄດໃ ູຘະຽໝີ ຾ຖະງກ຺ ເນໄ ຘູຄແຈຖໄ ະຈຍັ ຂບຄ຋ໃ າຏູຆໄ າງ຃ກັ ຾ຌໃ . ກາຌຎໃ ຼຌ຅ຍີ ຾ຉໃ ຖະຽ຋ໃ ບຌຌັໄ ຃ທຌຽບາ຺ ເ຅ເຘຈໃ ຄັ ຌີໄ : + ຎໃ ຼຌຓ຅ຍີ ຽຎັຌຓ຾ຍ: ຎໃ ຼຌ຾ຍຍຓາງຓ຃ ເນຘໄ ບຈຎາງຌທິໄ ຅ຍີ ນຄາງຂຌໄ ແຎ຾ຍນຄາງ ຾ຖທໄ ຑກິ ຾ຂຌຂທາໄ ໜາໄ ຾ຂຌຖຄ຺ ຓ຾ຍນຄາງກໃ ຅ະຽຎັຌຉຄັໄ ຂຌໄ ຽຎັຌທຄ຺ ຘູຄ . + ຎໃ ຼຌຓ຾ຍຽຎັຌຓ຅ຍີ : ຎໃ ຼຌ຾ຍຍຓາງຓ຃ ເນຈໄ ຄຶ ຓ຋ໃ ຾ີ ຍຉຄັໄ ທຄ຺ ຘູຄດໃ ູຌຌັໄ ຖຄ຺ ຓາ຋າຄໜາໄ ຑປບຈຖະຈຍັ ຾ບທ ຾ຖທໄ ກໃ ຅ຍີ ຂທາໄ ຖຄ຺ ຾ຖທໄ ກຼໄ ທຎາງຌທິໄ ຅ຍີ ຌຌັໄ ຽຂາ຺ໄ ຓານາ຿ຉຽປາ຺ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຑກິ ຾ຂຌ ເນນໄ ຄາງຂຌໄ ຓຌຌັໄ ກໃ ຅ະຽຎັຌ຅ຍີ ຖໃ ຸຓ. ຅ຈຸ ຑຽິ ຘຈເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຂບຄຓຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌດໃ ູ຋ໃ ຂີ ໃ ຓຽຎັຌນກົັ ຘາ຃ຌັ ຅ະຽປຈັ ເນຽໄ ຍໃ ຄິ ຾ຖທໄ ຃ທໃ າຓບໃ ບຌຓ ,ຄາຓ, ຓຉຄັໄ ຈກີ ໃ ຖທໄ ຌ຾ຉໃ ຾ຓໃ ຌຂໃ ຓຽຎັຌຍໃ ບຌຉຈັ ຘຌິ . ກາຌ຾ຉໃ ຄກາງ. ຘາຖຍັ ຽ຃ໃ ບຄ຾ຉໃ ກາງເຌກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຾ຖທໄ ຾ຓໃ ຌຍໃ ຅າກຈັ ຽ຃ໃ ບຄຌໃ ຄຸ ບຄີ ຉາຓ຃ທາຓຽໝາະຘຓ຺ ຂບຄຄາຌ, ຊາໄ ທໃ າ຅ະຽບາ຺ ຾ຍຍຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌຘະ຾ຈຄຉບໄ ຄ຾ຉໃ ຄກາງເນປໄ ຼຍປບໄ ງຊກຉບໄ ຄກຍັ ຖກັ ຘະຌະຂບຄຎະຽຑຌຖີ າທ. ຊາໄ ຽຎັຌແຎແຈຘໄ ະຽຑາະ຅ຄັ ນທະຘາຖະທຌັ ຾ຖະຉໃ ຄັ ນທາງເນ຾ໄ ຉໃ ຆຸຈຎະ຅າ຋ບໄ ຄ ຊໃ ຌິ ຽຎັຌກາຌຈ,ີ ຘາຖຍັ ຽ຃ໃ ບຄຽບ,ໄ ຽ຃ໃ ບຄຎະຈຍັ ເນ຾ໄ ຉໃ ຄຉາຓ຃ທາຓຽໝາະຘຓ຺ . 4. ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ຅ຄັ ນທະຽຆຌີ ຆທຌ. ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ຋ໃ າຽຆຌີ ຆທຌ ຾ຓໃ ຌຓ຃ີ ທາຓຌງິ ຓ຺ ກຌັ ນາົ ງເຌຄາຌຘາໄ ຄຘຌັ ຉໃ າຄໂ , ຄາຌຉບໄ ຌປຍັ ຾ຂກຍາໄ ຌ ຾ຂກ ຽຓບຄ, ຿ຈງຘະຽຑາະເຌຄາຌທທິ າຓຸຄ຃ຸຌ (ຄາຌຘາໄ ຄ຃ບຍ຃ທ຺ ເໝໃ ) ປບຍ຋າບຈິ ຾ຓໃ ຌຽຑໃ ຌິ ຅ະເຆຖໄ າທຄ຺ ຖາທ຋ໃ າຽຆຌີ ຆທຌ ເນຽໄ ຅າ຺ໄ ຍໃ າທ ຾ຖະ ຽ຅າ຺ໄ ຘາທແຈຒໄ ບໄ ຌໜາໄ ຑາ຋າຄ຾ຂກ຋ໃ ຓີ າປໃ ທຓເຌຄາຌ . 62

ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ຋ໃ າຽຆຌີ ຆທຌຓີ 8 ຍາຈກາໄ ທ, ກາໄ ທແຎ຋າຄໜາໄ 4 ຍາຈກາໄ ທ, ກາໄ ທຍາຈ຋ໃ ີ 5 ຾ຓໃ ຌຽ຃ໃ ຄິ ງາໄ ຽ຃ໃ ຄິ ຊບງ ຾ຖະກາໄ ທຍາຈ຋ີ 6,7,8 ຾ຓໃ ຌຊບງນຄົັ . + ກາຌ຾ຉໃ ຄກາງ. ກາຌ຾ຉໃ ຄກາງ຃ໃ ຒູ ບໄ ຌງຄິ -ຆາງຉບໄ ຄຘຸຑາຍຘະບາຈຄາຓຉາ ຾ຖະກໃ ບຌ຅ະຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທງຄິ ຆາງຉບໄ ຄຌຍ຺ ຽຑໃ ບເນໄ ກຼຈ ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະ ກຌັ . + ຋ໃ າ຋1ີ ງຄິ : ຉຌີ ຂທາກາໄ ທແຎ຋າຄໜາໄ ຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 1 ຉຌີ ຆາໄ ງຽຎີຈຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ຋າຄນຄົັ , ຓຆາໄ ງ຾ຍນຄາງ຋ຍ຺ ຘບກຑຼຄຍໃ າແນໃ ົ , ຓຂທາ຅ຍີ ຂທາໄ ຋ງ຺ ຘບກຖໃ ຸຓຑຼຄ຾ບທ, ນຄໃຼຄນທ຺ ຽຍບໄ ຄຂທາ. + ຋ໃ າ຋ີ 1 ຆາງ: ຉຌີ ຆາໄ ງກາໄ ທແຎ຋າຄໜາໄ ຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 1ຉຌີ ຂທາຽຎີຈຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ຋າຄນົຄັ , ຓຂທາ຾ຍນຄາງ຋ຍ຺ ຘບກຑຼຄຍໃ າແນໃ ົ , ຓຆາໄ ງ຅ຍີ ຂທາໄ ຋ຍ຺ ຘບກຖໃ ຸຓຑຼຄ຾ບທນຄໃຼຄນທ຺ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ. 63

+ ຋ໃ າ຋ີ 2 ງຄິ : ຉຌີ ຆາໄ ງກາໄ ທຉາຓຓາຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 2 ຉຌີ ຂທາກາໄ ທຉາຓຓາ ຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 3 ຉຌີ ຆາໄ ງກາໄ ທຉາຓຓາຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 4 ນຄົັ ຅າກ ຌຌັໄ ຽ຃ໃ ບຌຓຆາໄ ງຓາຉຄັໄ ທຄ຺ ຑຼຄຍໃ າແນໃ ົ, ຓຂທາຓທໄ ຌຽຂາ຺ໄ ຓາຽຎັຌ຅ຍີ ນຄາງຖໃ ຸຓຑຼຄ຾ບທ, ນຄໃຼຄນທ຺ ຽຍບໄ ຄຂທາ. + ຋ໃ າ຋ີ 2 ຆາງ: ຉຌີ ຂທາກາໄ ທຉາຓຓາຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 2 ຉຌີ ຆາໄ ງກາໄ ທຉາຓຓາຌຍັ ຽຎັຍຍາຈ຋ີ 3 ຉຌີ ຂທາກາໄ ທຉາຓຓາຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 4 ນົຄັ ຅າກຌຌັໄ ຽ຃ໃ ບຌຓຂທາຓາຉຄັໄ ທຄ຺ ຑຼຄຍໃ າແນໃ ົ (຿຃ຖໄ ຄັ ຾ຓໃ ງຄິ ) ຓຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຓາງບບກ ຽຎັຌ຾ຍນຄາງຘະນຼົ ຄແຎ຋າຄຂາໄ ຄ (ຖກັ ຘະ ຌະຽຆຌີ ) ນຄໃຼຄນທ຺ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ. + ຋ໃ າ຋ີ 3 ງຄິ : ຉຌີ ຂທາຊບງຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 5 ຉຌີ ຆາໄ ງຊບງຉາຓ ຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 6 ຉຌີ ຂທາຊບງຉາຓຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 7 ທາຈຓຆາໄ ງ ຖຄ຺ ຓາ຅ຍີ ຂທາໄ ຋ຍ຺ ຘບກຖໃ ຸຓຑຼຄ຾ບທ, ຓຂທາທາຈຂຌໄ ແຎຽຎັຌ຾ຍ ນຄາງ຋ຍ຺ ຘບກຘະນຼົ ຄຑຼຄຍໃ າແນໃ ົ,ນຄໃຼນທ຺ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ. + ຋ໃ າ຋ີ 3 ຆາງ: ຉຌີ ຆາໄ ງຊບງຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ໃ ີ 5 ຉຌີ ຂທາຊບງຉາຓ ຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 6 ຉຌີ ຆາໄ ງຊບງຉາຓຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 7 ທາຈຓຂທາ ຖຄ຺ ຓາ຅ຍີ ຂທາໄ ຋ຍ຺ ຘບກຖໃ ຸຓຑຼຄ຾ບທ, ຓຆາໄ ງ຾ຍນຄາງ຋ຍ຺ ຘບກຘະ ນົຼຄແຎ຋າຄຂາໄ ຄຑຼຄຍໃ າແນໃ ົ, ນຄໃຼຄນທ຺ ຽຍບໄ ຄຂທາ. + ຋ໃ າ຋ີ 4 ງຄິ : ຊບງຉຌີ ຆາໄ ງຓາປຼຄກຍັ ຉຌີ ຂທາຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 8 ນົຄັ ຅າກຌຌັໄ ຃ໃ ບງໂ ຽ຃ໃ ບຌຓຂທາຓາຉຄັໄ ຽຎັຌທຄ຺ ຽ຋ຄິ ຽຎັຌຑຼຄຍໃ າແນໃ ົ , ຓຆາໄ ງຓທໄ ຌ ຓາຽຎັຌ຅ຍີ ນຄາງຖໃ ຸຓຑຼຄ຾ບທ, ນຄໃຼຄນທ຺ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ. + ຋ໃ າ຋ີ 4 ຆາງ ຊບງຉຌີ ຂທາຓາປຼຄກຍັ ຉຌີ ຆາໄ ງຌຍັ ຽຎັຌຍາຈ຋ີ 8 ນຄົັ ຅າກຌຌັໄ ຃ໃ ບງໂ ຽ຃ໃ ບຌຓຆາໄ ງຓາຉຄັໄ ຽຎັຌທຄ຺ ຽ຋ຄິ ຑຼຄຍໃ າແນໃ ົ , ຓຂທາຓທໄ ຌຓາຽຎັຌ 64

຅ຍີ ນຄາງຖໃ ຸຓຑຼຄ຾ບທ, ນຄໃຼຄນທ຺ ຽຍບໄ ຄຂທາ. ຅ຄັ ນທະ 1,2,3,4 ຃ໃ ຒູ ບໄ ຌງຄິ -ຆາງ຾ຓໃ ຌຒບໄ ຌປຼຄຂາໄ ຄກຌັ ແຎ , ຅ຄັ ນທະ 5,6,7,8 ຃ໃ ຒູ ບໄ ຌງຄິ -ຆາງ຾ຓໃ ຌຎໃ ິຌ ໜາໄ ຽຂາ຺ໄ ນາກຌັ ( ຽທຖາຊບງນຄົັ ຾ຓໃ ຌຊບງຑບໄ ຓກຌັ ຋ຄັ ງຄິ -ຆາງ) ນຄົັ ຅າກຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌຽຖໃ ຓິ ຒບໄ ຌ຋ໃ າ຋ີ 1 ເໝໃ ຅ຌ຺ ກທໃ າ ຅ະໝຈ຺ ຽຑຄ.  ນຄົັ ຅າກຒບໄ ຌ຅ຍ຺ ງຄິ -ຆາງຌຍັ ຽຆໃ ຄິ ກຌັ ຾ຖະກຌັ ປູຍຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ຋ໃ າຽຆຌີ ຆທຌຖທຓໝ.ໃ ູ ຃າຊາຓ: .1 ນົກັ ກາຌ ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ຾ຓໃ ຌຒບໄ ຌ຃຾ຌທເຈ? .2ຓາຖະງາຈກາຌ຾ຓໃ ຌນງຄັ ?຾ຖະຎະກບຍຓ຾ີ ຌທເຈ ? .3ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ຅ໃ ຄັ ນທະຽຆຌີ ງິ ?ຆາງ ຾ຓໃ ຌຒບໄ ຌ຃຾ຌທເຈ - 65

ຍຈ຺ ຋9ີ ນທ຺ ຍຈ຺ : ກາຌຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ 1. ກາຌຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄ: ຿ປຄປຼຌຂບຄຽປາ຺ + ຋ໃ າ຋ີ 1  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຿ປຄປຼຌ ຿ປຄປຼຌ ຿ປຄປຼຌ  ຓ:ຓຘບຄຽຍບໄ ຄ຅ຍີ ຂທາໄ ຾ຖທໄ ຓາງບບກຂໃ ຾ຂຌຉຄັໄ ຐາຓ ນຄາງຓຂທາຘະນົຼຄແຎຽຍບໄ ຄຂທາ (ແທ຋ໄ ຈິ ຋2ີ ) ຘູຄກທໃ າ ຓຆາໄ ງ, ຘໃ ທຌຓຆາໄ ງຎາງຓຘູຄຑຼຄ຾ຂຌຘບກຽຍບໄ ຄຂທາ ຒບໄ ຌຑຈັ ຎໃ ຼຌກຌັ ຓຆາໄ ງຘະນຼົ ຄແຎຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ(ແທ຋ໄ ຈິ ຋8ີ ) ຘູຄກທໃ າຓຂທາ, ຘໃ ທຌຓຂທາຎາງຓຘູຄຑຼຄ຾ຂຌຘບກຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ ຾ຘຄຉາ຾ຌຓຌາຓ, ນທ຺ ນຄໃຼຄຆາໄ ງ ຾ຖະຂທາຉາຓ຅ຄັ ນທະ. ຉຌີ :ຌາເຆ຅ໄ ຄັ ນທະຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 3 ຉຌີ ຂທາດຌຽຎັຌຖກັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄ ຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ ) ດງຍຖຄ຺ ຋າຄຂາໄ ຄຖະນທໃ າຄຽ຃ໃ ຄິ ກາຄຂບຄ ຉຌີ ຂທາ ຾ຖທໄ ຑຈັ ຎໃ ຼຌກຌັ ຉຌີ ຆາໄ ງດຌຽຎັຌນົກັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາ ເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄຂາໄ ຄຖະນທໃ າຄຽ຃ໃ ຄິ ກາຄຂບຄຉຌີ ຆາໄ ງຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ. + ຋ໃ າ຋ີ 2  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຽຎັຌຍໃ ບຌປຼຌ.  ຓ:ຓຘບຄຽຍບໄ ຄ຅ຍີ ຂທາໄ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງໂຓາງບບກແທຘໄ ູຄຑຼຄ຾ບທ ຓຽຍບໄ ຄຂທາຘະນົຼຄແຎຽຍບໄ ຄຂທາຽບາ຺ (຋ຈິ ຋ີ 2) ຘໃ ທຌຓຽຍບໄ ຄ ຆາໄ ງຘະນຼົ ຄແຎຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຽບາ຺ (຋ຈິ ຋ີ 8)ຎາງຓ຋ຄັ ຘບຄຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ ຾ຘຄຉາ຾ຌຓຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ. ຉຌີ :ຌາເຆ຅ໄ ຄັ ນທະຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 4 ຉຌີ ຂທາດຌຽຎັຌນົກັ ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ ) ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ນໃ າຄ ຅າກຉຌີ ຂທາຎະຓາຌ1 ຃ຍຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄງກ຺ ຘູຄຂຌໄ . 66

+ ຋ໃ າ຋ີ 3  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ:ຂບຄຽປາ຺ ຋ຸກ຃ຌ຺ .  ຓ:ງກ຺ ຾ຂຌ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄຂຌໄ ເນແໄ ຈຘໄ ໃ ທຌ຿຃ຄໄ ຂບຄຖາ຾ຂຌ ຘູຄຑຼຄນທ຺ , ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄຎໃ ິຌແຎ຋າຄໜາໄ ຌທິໄ ຓ຋ຄັ ຘໃ ຾ີ ຎະ ເຘໃ ກຌັ ດຼຈເນຽໄ ຃ໃ ຄັ ຾ຖະຉຄັໄ ຂໃ ຾ຂຌຂຌໄ , ຘໃ ທຌຌທິໄ ຿ຎເໄ ນຄໄ ຽຂາ຺ໄ ນາຐາຓຽຖກັ ຌບໄ ງ. ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ ຾ຘຄຉາ຾ຌຓຌາຓ. ຉຌີ : ຌາເຆ຅ໄ ຄັ ນທະຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 3 ຉຌີ ຆາໄ ງດຌຽຎັຌນກົັ ,ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ ) ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄຂາໄ ຄຖະນທໃ າຄຽ຃ໃ ຄີ ກາຄຂບຄຉຌີ ຆາໄ ງ, ຘຌ຺ໄ ໃ ບຄງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ. + ຋ໃ າ຋ີ 4  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຽປາ຺ ປກັ ຿ປຄປຼຌຽນົບຖຌ຺ໄ .  ຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄແຂໃ ທກຌັ ຎາງຌທິໄ ຓເນ຾ໄ ຎະເຘໃ ຍໃ າແນໃ ົ ຾ຂຌ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຋ຍ຺ ຽຂາ຺ໄ , ຽບາ຺ ຾ຂຌເຈບບກຌບກກໃ ແຈ.ໄ ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ ຾ຘຄຉາ຾ຌຓແຎ຋າຄໜາໄ . ຉຌີ :ຌາເຆ຅ໄ ຄັ ນທະຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 3 (ຉຌີ ຂທາດຌຽຎັຌນກົັ ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄຂາໄ ຄຖະນທໃ າຄຽ຃ໃ ຄິ ກາຄຂບຄຉຌີ ຂທາ ຾ຖທໄ ຑຈັ ຎໃ ຼຌກຌັ ຉຌີ ຆາໄ ງດຌຽຎັຌນົກັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄຂາໄ ຄຖະນທໃ າຄ ຽ຃ໃ ຄິ ກາຄຂບຄຉຌີ ຆາໄ ງ. + ຋ໃ າ຋ີ 5  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ:ຽປາ຺ ຋ຸກ຃ຌ຺  ຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຅ຍີ ຂທາໄ , ຓຆາໄ ງ຅ຍີ ຾ຎະຍໃ າຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ, ຓຂທາ຅ຍີ ຾ຎະຍໃ າຽຍບໄ ຄຂທາ. ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘນທ຺ ນຄໃຼຄແຎຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ . ຉຌີ :ຌາເຆ຅ໄ ຄັ ນທະຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 3 ຉຌີ ຂທາດຌຽຎັຌນົກັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄຂາໄ ຄຖະນທໃ າຄຽ຃ໃ ຄິ ກາຄຂບຄຉຌີ ຂທາ,ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ. 67

+ ຋ໃ າ຋ີ 6  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ:ຉບໄ ຄຓາ຿ປຄປຼຌ.  ຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຅ຍີ ຘໃ ຄ຺ ແຎ຋າຄນົຄັ , ຓຽຍບຄຆາໄ ງດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 6 ) ຘໃ ທຌຓຂທາດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 4 ). ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘນທ຺ ນຄໃຼຄແຎຽຍບໄ ຄຂທາ . ຉຌີ :ຌາເຆ຅ໄ ຄັ ນທະຑຌຶໄ ຊາຌ຋ີ 3 ຉຌີ ຆາໄ ງດຌຽຎັຌນກົັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄ ເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄຂາໄ ຄຖະນທໃ າຄຽ຃ໃ ຄິ ກາຄຂບຄຉຌີ ຆາໄ ງຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄງກ຺ ຂຌໄ ຘບຄ. 2. ກາຌຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄ: ຎູກຈບກແຓ.ໄ + ຋ໃ າ຋ີ 1  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຎູກຈບກແຓ ໄ  ຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຅ຍີ ຂທາໄ ດໃ ູ຋າຄໜາໄ ຾ຎະກຌັ (ຉຈິ ກຌັ ) ນກັ ຂໃ ຾ຂຌຽຂາ຺ໄ ນາຖາ຿ຉຘູຄຑຼຄ຾ບທ , ຓນໃ າຄ຅າກ຾ບທ ຎະຓາຌ 50 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ + ຋ໃ າ຋ີ 2  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ນາົ ງຘຄີ າຓໂ  ຓ: ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຃ໃ ບງໂຑກິ ນທາງຂຌໄ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຓາງ ຅ຍີ ບບກຎາງຓຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ, ຓ຋ຄັ ຘບຄຽບາ຺ ແຎ຋າຄໜາໄ ຾ຖທໄ ຘະນົຼຄຓຆາໄ ງແຎ຋າຄຆາໄ ງ (ດໃ ູ຋ຈິ ຋ີ 8) ຾ຖະຓ ຂທາຘະນົຼຄແຎຂາໄ ຄຽຍບໄ ຄຂທາ (຋ຈິ ຋ີ 2) ຾ຂຌຘບກ ຋ຍ຺ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ . ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘນທ຺ ກຓ຺ໄ ຖຄ຺ ຋າຄໜາໄ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ , ຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓ຅າກຌຌັໄ ຽຄງີ ນທ຺ ຂຌໄ ຘາງຉາ຾ຌຓແຎ຋າຄ ໜາໄ . ຉຌີ : ຌາເຆ຋ໄ ໃ າຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 4ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດຌຽຎັຌນົກັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນົຄັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຉຌີ ນໃ າຄ຅າກກຌັ ຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ ຅າກຌຌັໄ ຎໃ ຼຌຉຌີ ຽຍບຄຂທາດຌຽຎັຌນົກັ 68

, ຘໃ ທຌຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄຖຄັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຂາ຋ຄັ ຘບຄ຿ດະດບໄ ຌ ຉາຓ຅ຄັ ນທະ. + ຋ໃ າ຋ີ 3  ຽຌບຄປບໄ ຄ: ຘຂີ າທໂ  ຓ: ຓຽຍບໄ ຄຂທາ຅ຍີ ຂທາໄ ດໃ ູຂາໄ ຄ຾ບທຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ ຾ຂຌຘບກ ຋ຍ຺ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ , ນໃ າຄ຅າກ຾ບທຎະຓາຌ 10-15 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ ຓ຋ໃ ຅ີ ຍີ ຂທາໄ ຃ໃ ບງໂຓາງບບກ, ຐາຓນຄາງຎາງຓຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ ຿ຎຓໄ ຄຽຂາ຺ໄ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ ຽຖໃ ຓິ ຒບໄ ຌທາຈ຅າກຂາໄ ຄ຾ບທ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ(຋ຈິ ຋ີ 8)ຘະນົຼຄແຎນາຽຍບໄ ຄຂທາ(຋ຈິ ຋ີ 2) ຘູຄຑຼຄ຾ບທ, ຓຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ຅ຍີ ນຄາງຘໃ ຄ຺ ແຎ຋າຄຖຄັ ດໃ ູ (຋ຈິ ຋ີ 6) ນກັ ຂໃ ຾ຂຌຂຌໄ ຾ຂຌນໃ າຄ຅າກ຾ບທຎະຓາຌ 10-15 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . + ຋ໃ າ຋ີ 4  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຘ຾ີ ຈຄໂ  ຓ: ຓຆາໄ ງ຅ຍີ ຂທາໄ ດໃ ູຂາໄ ຄ຾ບທຽຍບໄ ຄຂທາ , ຾ຂຌຘບກ຋ຍ຺ ໜບງໄ ໜໃ ຄຶ ນໃ າຄ຅າກ຾ບທຎະຓາຌ 10-15 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຓ຋ີ ຅ຍີ ຂທາໄ ຃ໃ ບງໂຓາງບບກຐາຓນຄາງຎາງຓຘກັ ຖຄ຺ ຿ຎຓໄ ຄຽຂາ຺ໄ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ ຽຖໃ ຓິ ຒບໄ ຌທາຈ຅າກຂາໄ ຄ຾ບທຽຍບໄ ຄຂທາ(຋ຈິ ຋ີ 2) ຘະນົຼຄແຎນາຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 8) ຘູຄຑຼຄ຾ບທ ຓຽຍບໄ ຄຂທາ຅ຍີ ຘໃ ຄ຺ ແຎ຋າຄນຄົັ ດໃ ູ (຋ຈິ ຋ີ 4) ນກັ ຂໃ ຾ຂຌຂຌໄ ຾ຂຌນໃ າຄ຅າກ຾ບທຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . ຋ໃ າ຋າຄ: ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘນທ຺ ນຄໃຼຄແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄຂທາ ຾ຖະນຄໃຼຄແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓດໃ ູ຋າຄ ໜາໄ . ຉຌີ :ຌາເຆ຋ໄ ໃ າຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 4 ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດຌຽຎັຌນກົັ , ຉຌີ ຽຍບຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄຉຌີ ນໃ າຄ຅າກ຾ບທຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຅າກຌຌັໄ ຎໃ ຼຌຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາດຌຽຎັງຌ ນກົັ , ຘໃ ທຌຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌຘູຄ, ຂາ຋ຄັ ຘບຄ຿ດະ ດບໄ ຌຉາຓ຅ຄັ ນທະ. 69

+ ຋ໃ າ຋ີ 5  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຽຆາ຺ໄ ຾ຖະ ຾ຖຄ  ຓ: ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄຘູຄຑຼຄ຾ບທຂໃ ຾ຂຌຉຄັໄ ຐາຓ຾ຍຎໃ ິຌແຎ ຋າຄໜາໄ ຘະນົຼຄຆາໄ ງ ຾ຖະຂທາ, ຓຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 8) ຓຽຍບຄຂທາດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 2) ຅າກຌຌັໄ ຓ຋ຄັ ຘບຄ຃ໃ ບງທາຈຖຄ຺ ຾ຖທໄ ຅ຍີ ນຄາງຘໃ ຄ຺ ແຎ຋າຄນຄົັ ຓຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດໃ ູ (຋ຈິ ຋ີ 6) ຓ ຽຍບໄ ຄຂທາດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 4) ນກັ ຂໃ ຾ຂຌຂຌໄ ຾ຂຌນໃ າຄ຅າກ຾ບທ ຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . + ຋ໃ າ຋ີ 6  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຑທກນົາຌນຈ຺ ຌາໄ  ຓ: ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຃ໃ ບງໂຈຄຶ ຓາ຋າຄໜາໄ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຑກິ ຾ຂຌ ນຄາງຂຌໄ ຾ຖທໄ ຓາງ຅ຍີ ບບກຘະນຼົ ຄແຎ຋າຄໜາໄ ຓຽຍບໄ ຄ ຂທາດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 2) ຓຆາໄ ງ ຾ຖະຂທາຐາຓນຄາງຎາງຓຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ, ຿ຎຓໄ ຄຽຂາ຺ໄ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ , ຓ຋ຄັ ຘບຄຘູຄຑຼຄ຾ບທ, ຾ຂ ຂທາງາທກທໃ າ຾ຂຌຆາໄ ງ, ຾ຂຌຘບກ຋ຍ຺ ໜບງໄ ໜໃ ຄຶ ນໃ າຄ຅າກ ຾ບທຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຘໃ ທຌຓຽຍບຄຆາໄ ງຘູຄຑຼຄ ຾ຂຌຘບກຽຍບຶໄ ຄຂທາ, ຓນໃ າຄ຅າກ຾ຂຌຘບກຽຍບໄ ຄຂທາຎະ ຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . ຋ໃ າ຋າຄ: ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ , ນທ຺ ນຄໃຼຄແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓ. ຉຌີ : ຌາເຆ຋ໄ ໃ າຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 4ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດຌຽຎັຌຖກັ ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ ) ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນົຄັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຉຌີ ນໃ າຄ຅າກກຌັ ຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຅າກຌຌັໄ ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາກາໄ ທບບກ ໜາໄ 1 ກາໄ ທ ຾ຖທໄ ດຌຽຎັຌນກົັ , ຘໃ ທຌຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ (ຌຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຉຌີ ນໃ າຄ຅າກກຌັ ຎະຓາຌ 15-20ຆຄັ ຉຌີ ຾ຓຈັ ຈຂາ຋ຄັ ຘບຄ຿ດະດບໄ ຌຉາຓ຅ຄັ ນທະ . + ຋ໃ າ຋ີ 7  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຎູກຈບກແຓ ໄ  ຓ: ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຅ຍີ ຂທາໄ ດໃ ູ຋າຄໜາໄ ຾ຎະກຌັ (ຉຈິ ກຌັ ) ນກັ ຂໃ ຓຽຂາ຺ໄ ນາຖາ຿ຉຘູຄຑຼຄ຾ບທ, ຓນໃ າຄ຅າກ຾ບທຎະ ຓາຌ 50 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . 70

+ ຋ໃ າ຋ີ 8  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ແທຉໄ ບໄ ຌປຍັ ຍຸຌ  ຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຃ໃ ບງຑກິ ນຄາງຑບໄ ຓ຋ຄັ ຓາງ຅ຍີ ບບກ ຎາງຓຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ, ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄຽບາ຺ ແທ຋ໄ າຄໜາໄ ຾ຖທໄ ຘະ ນົຼຄຓຆາໄ ງແຎຂາໄ ຄຆາໄ ງດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 8) ຾ຖະຓຂທາຘະນົຼຄແຎ ຽຍບໄ ຄຂທາດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 2) ຾ຂຌຘບກ຋ຄັ ຘບຄ຋ຍ຺ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ . ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ , ນທ຺ ກຓ຺ໄ ຖຄ຺ ຋າຄໜາໄ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ , ຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓ, ຅າກຌຌັໄ ຽຄງີ ນທ຺ ຘາງຉາ຾ຌຓແຎ຋າຄໜາໄ . ຉຌີ : ຌາເຆ຋ໄ ໃ າຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 4ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດຌຽຎັຌນົກັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ ) ຍກ຺ ຂຌໄ ຘູຄຉຌີ ນໃ າຄ຅າກກຌັ ຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉຌີ ຾ຓຈັ , ຅າກຌຌັໄ ຎໃ ຼຌຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາດຌຽຎັຌນກົັ , ຘໃ ທຌຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນົຄັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຂາ຋ຄັ ຘບຄ຿ດະດບໄ ຌຉາຓ ຅ຄັ ນທະ. + ຋ໃ າ຋ີ 9  ຽຌບປບໄ ຄ: ທຌັ ຋ີ 1  ຓ: ຽບາ຺ ຓຽຍບໄ ຄຆາງແຎ຋າຄໜາໄ ຘະນຼົ ຄແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ ດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 8) ຂໃ ຾ຂຌຉຄັໄ ເຆຌໄ ທິໄ ຆຆີໄ ຂີໄ ຌໄ ຘູຄຑຼຄໜາໄ ຏາກ ຘໃ ທຌ 4 ຌທິໄ ຋ໃ ຽີ ນບົ ເນຽໄ ຎັຌຖກັ ຘະຌະກາຎໃ ິຌຐາຓແຎ຋າຄໜາໄ (຾ຉໃ ຍໃ ຾ຓໃ ຌກາຓ)ຽຆໃ ຌັ : ຌທິໄ ກບໄ ງ, ຌທິໄ ຌາຄ ຾ຖະຌທິໄ ກາຄເນໄ ຉຈິ ກຌັ , ຘໃ ທຌຌທິໄ ຿ຎຓໄ ເນຉໄ ຈິ ນົ ຾ຎະເຘໃ ຋າຄຌບກຎາງຌທິໄ ຋ຄັ 3 ຘໃ ທຌຓຽຍບໄ ຄຂທາ຾ຓໃ ຌ຅ຍີ ຘໃ ຄ຺ ແຎ຋າຄຖຄັ ດໃ ູ (຋ຈິ ຋ີ 4) ຾ຖະ ຾ຂຌນໃ າຄ຅າກ຾ບທຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . + ຋ໃ າ຋ີ 10  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ:ຓຊີ ຸຌາ  ຓ:ຓຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ຾ຓໃ ຌຒບໄ ຌ຃ຽກໃ າ຺ ຓຽຍບຄຂທາ຃ໃ ບງຓາງ຅ຍີ ບບກຑບໄ ຓ຋ຄັ ງກ຺ ຓຂຌໄ ແຎແທ຋ໄ າຄໜາໄ ຘະນົຼຄແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄ ຂທາດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 2) ຂໃ ຾ຂຌຉຄັໄ ຐາຓ຾ຍຎໃ ິຌແຎ຋າຄໜາໄ ເນຌໄ ທິໄ ຓ຋ຄັ 5 ຉຄັໄ ຂຌໄ ຖຼຌກຌັ , ຾ຂຌຘບກ຋ຄັ ຘບຄ຋ຍ຺ ໜບໄ ງຌໃ ຄຶ . ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ , ນທ຺ ນຄໃຼຄແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄຂທາ 71

ຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓຆາໄ ງ ຾ຖທໄ ຎໃ ຼຌນທ຺ ນຄໃຼຄແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄ ຆາໄ ງຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓຽຍບໄ ຄຂທາ. ຉຌີ :ຌາເຆ຋ໄ ໃ າຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 4 ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດຌຽຎັຌຖກັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຅າກຌຌັໄ ຎໃ ຼຌຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາດຌຽຎັຌນກົັ , ຉຌີ ຽຍບຄຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ ) ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຉຌີ ນໃ າຄກຌັ ຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຂາ຋ຄັ ຘບຄ຿ດະດບໄ ຌ ຉາຓ຅ຄັ ນທະ. + ຋ໃ າ຋ີ 11  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຾ຖະທຌັ ຋ີ 2 ຽຈບຌ຋ຄັ ທາຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ ຎິຌໄ ຽຂາ຺ໄ ນາຖາ຿ຉຘູຄຑຼຄຽບກິ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງຉຄຶ ຓຖຄ຺ ຉາຓ຿ຉ຅ຌ຺ ຘຸຈ຾ຂຌ ຾ຖທໄ ຓາງ຅ຍີ ບບກ ຅າກຌຌັໄ ເນ຾ໄ ຂຌ຋ຄັ ຘບຄຽຍບຄຽຎັຌປູຍກຄ຺ ທຄ຺ ຽຈບຌຎາງ ຓນໃ າຄກຌັ ຎະຓາຌ 20-25 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຎິຌໄ ຐາຓແຎ຋າຄ ໜາໄ , ຓ຋ຄັ ຘບຄຘູຄຑຼຄໜາໄ ຏາກ. ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ , ນທ຺ ກຓ຺ໄ ຖຄ຺ ໜບໄ ງຌໃ ຄຶ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງຽຄງີ ນທ຺ ຂຌໄ ຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓ. ຉຌີ :ຉຌີ ກາໄ ທແຎ຋າຄໜາໄ 3 ກາໄ ທ ຏຈັ ຎໃ ຼຌຉຌີ ຿ຈງເຆຉໄ ຌີ ຆາໄ ງກາໄ ທບບກໜາໄ ກໃ ບຌ(ຆາໄ ງ-ຂທາ-ຆາໄ ງ) ຘໃ ທຌຍາຈຉຌີ ຋ີ 4 ຊກຉຌີ ຽຍບຄຂທາ ເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ ) ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນົຄັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ ) ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຉຌີ ນໃ າຄ຅າກກຌັ ຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຂາ຋ຄັ ຘບຄ຿ດະດບໄ ຌແຎຉາຓ ຅ຄັ ນທະ. + ຋ໃ າ຋ີ 12  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ:ຎູກຈບກແຓ ໄ  ຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບຄ຅ຍີ ຂທາໄ ດໃ ູ຋າຄໜາໄ ຾ຎະກຌັ (ຉຈິ ກຌັ ) ນກັ ຂໃ ຾ຂຌຽຂາ຺ໄ ນາຖາ຿ຉຘູຄຑຼຄ຾ບທຓນໃ າຄ຅າກ຾ບທຎະ ຓາຌ 50 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . 72

+ ຋ໃ າ຋ີ 13  ຽຌບປບໄ ຄ:ນບຓໂຄາຓໂ  ຓ:຃ໃ ບງໂງກ຺ ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄຽຂາ຺ໄ ຓາແກໂໄ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຑກິ ຾ຂຌນຄາງຂຌໄ ຾ຖທໄ ຓາງ຅ຍີ ບບກ ຾ຂຌ຋ຄັ ຘບຄຽບາ຺ ແຎ ຋າຄໜາໄ ຘະນຼົ ຄແຎຽຍບຄຂທາດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 2) ຓຽຍບໄ ຄຂທາ ຘູຄຑຼຄໜາໄ ຏາກ, ຓຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຘູຄຑຼຄ຾ຂຌຘບກຽຍບໄ ຄຂທາ , ຓຽຍບໄ ຄຆາໄ ງນໃ າຄ຅າກ຾ຂຌຘບກຽຍບໄ ຄຂທາຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ ຾ຖະຓ຋ຄັ ຘບຄ຾ຍນຄາງຎາງຓຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ. ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘ , ນທ຺ ກຓ຺ໄ ຖຄ຺ ຋າຄໜາໄ ໜບງໄ ໜໃ ຄຶ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງຽຄງີ ນທ຺ ຂຌໄ ຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓຽຍບໄ ຄຘູຄ (ຓຂທາ). ຉຌີ :ຌາເຆ຋ໄ ໃ າຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 3 ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດຌຽຎັຌນົກັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄຽ຃ໃ ຄິ ກາຄຂບຄຉຌີ ຆາໄ ງ, ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ. + ຋ໃ າ຋ີ 14  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ:ຎູກນົາງໂ  ຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຅ຍີ ຂທາໄ ດໃ ູ຋າຄໜາໄ ຾ຎະກຌັ (ຉຈິ ກຌັ ) ນກັ ຂໃ ຾ຂຌຽຂາ຺ໄ ນາຖາ຿ຉຘູຄຑຼຄ຾ບທຎະຓາຌ 50 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . + ຋ໃ າ຋ີ 15  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ: ຽປາ຺ ຽບາ຺ ແທໄ  ຓ:຃ໃ ບງໂຑກິ ຾ຂຌ຋ຄັ ຘບຄນຄາງຂຌໄ ຾ຖທໄ ຓາງ຅ຍີ ບບກ , ຾ຂຌ຋ຄັ ຘບຄຽບາ຺ ແຎ຋າຄໜາໄ ຘະນຼົ ຄແຎ຋າຄຽຍບຄຆາໄ ງດໃ ູ (຋ຈິ ຋ີ 8) ຾ຂຌຘບກ຋ຄັ ຘບຄ຋ຍ຺ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ , ຓ຋ຄັ ຘບຄ ຾ຍນຄາງຎາງຓຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ, ຓຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຘູຄຑຼຄໜາໄ ຏາກ ຓຽຍບໄ ຄຂທາຘູຄຑຼຄ຾ຂຌຘບກຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ ຾ຖະນໃ າຄ຅າກ ຾ຂຌຘບກຽຍບໄ ຄຆາໄ ງຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ . 73

຋ໃ າ຋າຄ:ງຓີໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘນທ຺ ກຓ຺ໄ ຖຄ຺ ຋າຄໜາໄ ໜບໄ ງໜໃ ຄຶ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງຽຄງີ ນທ຺ ຂຌໄ ຾ຖະນຄໃຼຄແຎ຋າຄຽຍບໄ ຄຂທາຘາງ ຉາ຾ຌຓຌາຓຽຍບໄ ຄຘູຄ(ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ) ຉຌີ :ຌາເຆ຋ໄ ໃ າຑຌໄ ຊາຌ຋ີ 4 ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຂທາງກ຺ ຂຌໄ ຾ຖທໄ ດຼຍຖຄ຺ ດຌຽຎັຌນກົັ , ຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ ) ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ, ຉຌີ ນໃ າຄ຅າກກຌັ ຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຅າກຌຌັໄ ຎໃ ຼຌຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດຌຽຎັຌນກົັ ຉຌີ ຽຍບຄຂທາເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ ) ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນົຄັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງກ຺ ຂຌໄ ຘູຄ , ຂາ຋ຄັ ຘບຄ຿ດະດບໄ ຌແຎຉາຓ຅ຄັ ນທະ. + ຋ໃ າ຋ີ 16  ຽຌບໄ ປບໄ ຄ:ຉບໄ ຌປຍັ ຋ໃ າຌຏູຌໄ າຂບຄຽປາ຺  ຓ:ຓ຋ຄັ ຘບຄຽຍບໄ ຄ຅ຍີ ຂທາໄ ດໃ ູ຋າຄໜາໄ ຾ຎະກຌັ (ຉຈິ ກຌັ ) ຘູຄຑຼຄ຾ບທ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງໂຑກິ ຾ຂຌນຄາງຂຌໄ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຓາງ ຅ຍີ ບບກ, ຾ຂຌຘບກ຋ຄັ ຘບຄ຋ຍ຺ ຽຂາ຺ໄ ໜບງໄ ຌໃ ຄຶ , ຓ຋ຄັ ຘບຄ ຂໃ ຾ຂຌຉຄັໄ ຏາຓນຄາງແທຘໄ ູຄຑຼຄໜາໄ ຏາກຎາງຓຘກັ ຖຄ຺ ຖໃ ຸຓ, ຓຆາໄ ງຘະນົຼຄແຎຽຍບໄ ຄຆາໄ ງດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 8) ຘໃ ທຌຓຂທາຘະນຼົ ຄ ແຎຽຍບໄ ຄຂທາດໃ ູ(຋ຈິ ຋ີ 2). ຋ໃ າ຋າຄ:ງຓິໄ ຾ງຓໄ ຾຅ໃ ຓເຘນທ຺ ກຓ຺ໄ ຖຄ຺ ຋າຄໜາໄ ໜບໄ ງຌໃ ຄຶ ຘາງຉາ຾ຌຓຌາຓ ຾ຖທໄ ຽຄງີ ນທ຺ ຂຌໄ ຘາງຉາ຾ຌຓແຎ ຋າຄໜາໄ (ຍໃ ຾ຌຓຌາຓ) ຉຌີ :ກາໄ ທຉຌີ ແຎ຋າຄໜາໄ 3 ກາໄ ທຏຈັ ຎໃ ຼຌຉຌີ ຿ຈງເຆຉໄ ຌີ ຂທາກາໄ ທບບກໜາໄ ກໃ ບຌ(ຂທາ-ຆາໄ ງ-ຂທາ) ຘໃ ທຌ ຍາຈຉຌີ ຋ີ 4 ຊກຉຌີ ຽຍບໄ ຄຆາໄ ງ ເຆຊໄ າຌຉຌີ (ບຄ຺ໄ ຉຌີ )ດຼຍຖຄ຺ ຋າຄນຄົັ ຘຌ຺ໄ ຌໃ ບຄ(ຘຌ຺ໄ ຉຌີ )ງຄ຺ ຂຌຘູຄ, ຉຌີ ນໃ າຄ ຅າກກຌັ ຎະຓາຌ 15-20 ຆຄັ ຉ຾ີ ຓຈັ , ຂາ຿ດະດບໄ ຌແຎຉາຓ຅ຄັ ນທະ. ຃າຊາຓ: 1. ຍຈ຺ ຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄ ແຎ຿ປຄປຼຌ ຎະກບຍຓ຅ີ ກັ ຋ໃ າ຃຋ໃ າເຈ຾ຈໃ ? ເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາ຋ຈິ ຓາຽຍໃ ຄິ 2. ຍຈ຺ ຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄຎູກຈບກແຓຖໄ ທຓຓ຅ີ ກັ ຋ໃ າ? ຃຋ໃ າເຈ຾ຈໃ ? ເນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາຘາ຋ຈິ ຓາຽຍໃ ຄິ . 74

ຍຈ຺ ຋ີ 10 ນທ຺ ຍຈ຺ : ຃ທາຓປູຽໄ ຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ ກໃ ຼທກຍັ ກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ 1. ຃ທາຓໝາງ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ. ຃ູຘຖີ ະຎະຊທໃ າຽຎັຌນທ຺ ເ຅຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຂບຄທຆິ າ. ກາຌ຋ໃ ທີ ຆິ າຘຖິ ະຎະຘກຶ ຘາ຅ະຽຎັຌທຆິ າ຋ໃ ຓີ ຍີ ຈ຺ ຍາຈ ຘາ຃ຌັ ເຌກາຌ ຘກຶ ຘາ຾ກໃ ຌກັ ປຼຌນຌບໄ ງ -ນາົ ງຑຼຄເຈຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌຂຌຶໄ ດໃ ູກຍັ ຃ູຏູ຋ໄ ໃ ຘີ ບຌຘາຓາຈ຅ຈັ ທາຄປູຍ຾ຍຍ ກາຌຘບຌຽຑໃ ບເນໄ ຌກັ ປຼຌແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຎະ຿ນງຈ຅າກທຆິ າ຋ໃແີ ຈປໄ ຼຌຓາຌຌັໄ ແຈນໄ ຌບໄ ງ -ນາົ ງຘໃ າເຈຊາໄ ຃ູຘາຓາຈ ຅ຈັ ທາຄປູຍ຾ຍຍ ຾ຖະ ຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓນົກັ ຘູຈ຋ໃ ທີ າຄແທແໄ ຈຈໄ ີ ຾ຖະຊກຉບໄ ຄຌກັ ປຼຌກຘາຓາຈປຍັ ຽບາ຺ ຍຈ຺ ປຼຌແຈນໄ າົ ງຂຌຶໄ . ທຆິ າຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ຅ະຽຎັຌທຆິ າ຋ໃ ຓີ ຍີ ຈ຺ ຍາຈຘາ຃ຌັ ແຈໄ ກຉໃ ຽຓໃ ບທໃ າ ຃ູຏູຘໄ ບຌຉະຖບຈຽຊຄິ ຏູຎໄ ຺ກ຃ບຄ ຽນຌັ ແຈ຃ໄ ທາຓຘາ ຃ຌັ ເຌທຆິ າຒບຌໄ ຾ຖະ ຉບໄ ຄກາຌຘະນຌຍັ ຘະນຌຌູ ເນຓໄ ກີ າຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ ຾ຉໃ ຊາໄ ຓກີ າຌ ຅ຈັ ທາຄປູຍ຾ຍຍກາຌ ຘບຌ ຾ຖະ ກາຌຈາຽຌຌີ ຿຃ຄກາຌນົກັ ຘູຈກາຌຘບຌທຆິ າຍໃແຈຈໄ ີ, ຍໃ ຾຋ຈຽນຓາະກຍັ ຖະ ຈຍັ ຃ທາຓປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ຃ທາຓ ຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌ. ຽຊຄິ ທໃ າທຆິ າຌີໄ ຅ະຽຎັຌທຆິ ານຌໃ ຄຶ ຋ໃ ີ ເນກໄ າຌຈ຺ ແທເໄ ຌນົກັ ຘູຈກຉາຓງຄັ ຌຌີໄ ກັ ປຼຌ , ຃ູ, ຏູຎໄ ຺ກ຃ບຄ ຾ຖະ ຏູ຋ໄ ໃ ຓີ ຘີ ໃ ທຌກໃ ຼທຂບໄ ຄບໃ ຌໂກ຅ະຍໃ ຘະນຌຍັ ຘະນຌຌູ ຾ຖະ ຍໃ ຽນຌັ ແຈຍໄ ຈ຺ ຍາຈ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຂບຄກາຌປຼຌ- ກາຌຘບຌທຆິ າເຌ຿ປຄປຼຌຽ຋ໃ າ຺ ຋ໃ ຃ີ ທຌ ເຌ຋ໃ ຘີ ຸຈກບາຈ຅ະ ເນຓໄ ກີ າຌຽຖກີ ຘບຌທຆິ າຒບໄ ຌຌຌັໄ ຽຖງີ ຽຓໃ ບຽຎັຌ຾ຌທຌຌັໄ ຅ໃ ຄິ ຘາຓາຈຽທາ຺ໄ ແຈທໄ ໃ າ ຃ູຘຖິ ະຎະຽຎັຌຏູ຋ໄ ໃ ຓີ ຍີ ຈ຺ ຍາຈ ຘາ຃ຌັ ງໃ ຄິ ເຌທຆິ າຒບໄ ຌ , ຃ຒູ ບຌໄ ຋ຸກ຃ຌ຺ ຅ໃ ຄິ ຘາ຃ທຌ຋ໃ ຅ີ ະແຈຘໄ າຌກຶ ຽຊຄິ ນຌາໄ ຋ໃ ີ ຾ຖະ ຃ທາຓປຍັ ຏຈິ ຆບຍຂບຄ ຉຌ຺ ຽບຄດໃ ູຉະຖບຈຽທຖາເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຿຃ຄກາຌນກົັ ຘູຈກາຌຘບຌ຾ຉໃ ຖະ ຆຌັໄ ປຼຌ. ຊາໄ ຅ະຽທາ຺ໄ ຉາຓ຃ທາຓຽຎັຌ຅ຄິ ຿ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎ຾ຖທໄ ຃ູຘຖີ ະຎະຌຍັ ທໃ າ ຽຎັຌ຃ູ຋ໃ ຓີ ຑີ າຖະນຌາໄ ຋ໃ ປີ ຍັ ຏຈິ ຆບຍ ນົາງ ຈາໄ ຌ ຌບກ຅າກ຅ະຓນີ ຌາໄ ຋ໃ ປີ ຍັ ຏຈິ ຆບຍເຌກາຌຘບຌຉາຓນກົັ ຘູຈເຌ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຌຄ຋ໃ ກີ າຌຈ຺ ແທ຾ໄ ຖທໄ ງຄັ ຅ະແຈໄ ຎະຉຍິ ຈັ ນຌາໄ ຋ໃ ບີ ໃ ຌໂບກີ ຋ໃ ກີ ໃ ຼທກຍັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຒບຌໄ ຌບກ຿ຓຄປຼຌຌຌັໄ ຽຑໃ ຌິ ຽບຌີໄ ທໃ າ ກຈິ ຅ະກາກາຌ ຽ຃ໃ ບຌແນທ ຌບກນກົັ ຘຸຈ. ຌບກ຅າກຌີໄ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ນຌາໄ ຋ໃ ຂີ ບຄ຃ທູ ຆິ າຌງີໄ ຄັ ຅ະຉບໄ ຄແຈກໄ ໃ ຼທຂບໄ ຄ ຾ຖະ ຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ຍຌັ ຈາຍຸກ ຃ຌ຺ ຉໃ າຄໂ ເຌ ຘຄັ ຃ຓ຺ ບກີ ຈທໄ ງ, ຊາໄ ຃ຘູ ບຌທຆິ າຒບໄ ຌນາກດຶຈຊຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓນົກັ ຘູຈ ຾ຖະນຖກັ ທຆິ າ຃ແູ ຈຈໄ ຍີ ຈ຺ ຍາຈຂບຄ຃ເູ ຌ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທກງໃ ຄິ ຘູຄຂຌຶໄ . ຊາໄ ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຎະ຿ນງຈ຅າກກາຌຘບຌຉາຓນົກັ ຘູຈ຋ໃ ທີ າຄແທ຾ໄ ຖທໄ ຃ງູ ຄັ ຅ະຉບໄ ຄແຈໄ ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາຌບກ ນົກັ ຘຸຈຉາຓ຋ໃ ກີ ໃ າທຓາຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌຌັໄ ບກີ . ຽຑາະທໃ າ ຌບກ຅າກປຼຌເຌຽທຖາປຼຌ຋ໃ ກີ າຌຈ຺ ແທເໄ ຌ຿຃ຄກາຌຘບຌ຾ຖທໄ ຃ງູ ຄັ ຅ະຉບໄ ຄແຈກໄ ຼຓຘະຊາຌ຋ໃ ີ ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ຃ໃ ບຌແນທເຌຽທຖານທໃ າຄຆໃ ຄຶ ຌບກ຅າກ຿ຓຄປຼຌ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ຃ໃ ບຌແນທຉາຓ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຽຂາ຺ ຿ຈງ ບຄີ ເຘໃ ປູຍ຾ຍຍ ຾ຖະ ກາຌ຅ຈັ ທາຄກຈິ ຅ະກາຌບກ ນກົັ ຘູຈຂບຄ຃ູ຋ໃ ທີ າຄແທ.ໄ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທກຈິ ຅ະກາຌບກນກົັ ຘູຈຌີໄ ຅ະຉບໄ ຄຎະຉຍິ ຈັ ຃ທຍ຃ໃແູ ຎກຍັ ກາຌຘບຌ ເຌ຿຃ຄກາຌ ນົກັ ຘູຈ ຾ຖະ ຅ະຉບໄ ຄເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຎໄ ະຉຍິ ຈັ ຋ຸກໂ຃ຌ຺ , ຋ຸກນບໄ ຄ ຾ຖະ຋ຸກໂຆຌັໄ ປຼຌ. ຊາໄ ຽປຈັ ແຈ຾ໄ ຌທຌຌັໄ ຅ະ ຽນຌັ ແຈທໄ ໃ າ຃ທາຓ 75

ປຍັ ຏຈິ ຆບຍຂບຄ຃ູຉໃ ກຍັ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຿຃ຄກາຌນກົັ ຘູຈທຆິ າຘບຌຽຎັຌທຼກຄາຌ ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຾ຖະ຅ະຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓ ປຍັ ຏຈິ ຆບຍຘູຄ ຍໃ ທໃ າດໃ ູເຌທຄ຺ ຾຃ຍກ຃ທຄ຺ ກທາໄ ຄເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຾ຉໃ ຊາໄ ຃ດູ າກຈາຽຌຌີ ກາຌ ຽ຃ໃ ບຌແນທເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຾ຖະ ຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄນກົັ ຘູຈ຋ໃ ທີ າຄແທ຃ໄ ູກ຃ທຌຽຎັຌຏູ຋ໄ ໃ ຘີ າຓາຈບຸ຋ຈິ ກາຖຄັ ກາງ-ເ຅ຽຑໃ ບກາຌຘກຶ ຘາຂບຄຌກັ ປຼຌ ດໃ າຄ຾຋຅ໄ ຄິ . 2.຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ຽຌບໄ ເຌຂບຄກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ. 2.1຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຎັຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌຘບຌຊາໄ ຽທາ຺ໄ ຾ຖທໄ ຾ຓໃ ຌຎະກບຍຓີ 3 ຈາໄ ຌຈທໄ ງກຌັ ຽຆໃ ຌັ : ຈາໄ ຌ຾ຌທ຃ຈິ , ຈາໄ ຌ຃ທາຓປູ,ໄ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາຓາຈຎະກບຍດໃ ູຌາກຌັ . ຘະຌຌັໄ ເຌກາຌທາຄ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຓຌັ ຅ະຎະກບຍຘບຄຘາຓຍຌັ ນາຌີໄ , ເຌກາຌກະກຼຓຍຈ຺ ຘບຌ຅ະຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ຈທໄ ງກາຌກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ກບຌ. ເຌກາຌກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຌກີໄ ໃ ບຌບໃ ຌນຓຈ຺ ຃ູ ຃ທຌ຃າຌຄຶ ຽຍໃ ຄິ ທໃ າ ເຌຍຈ຺ ປຼຌຌຌັໄ ຅ະຽຌຌັໄ ນຌກັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈນໄ ງຄັ ຾ຈໃ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ ຉ , ຽຑໃ ບ຃ູ຅ະແຈຘໄ ບຌເນຽໄ ກຈີ ຓີ ຃ທາຓປູ,ໄ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ ນົ ຅ະຘບຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຓ຋ີ ກັ ຘະຉໃ າຄໂ, ກາຌທາຄ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເຌຍຈ຺ ນຌໃ ຄຶ ຃ູຍໃ ຃ທຌທາຄນາົ ງ ຍຌັ ນາຽຑາະຊາໄ ທໃ າທາຄນາົ ງ ຍາຄ຃ຄັໄ ບາຈ຅ະຽປຈັ ເນກໄ ຈິ ຅ະກາ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຍໃ ຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ແຈ.ໄ ຾ຉໃ ຊາໄ ຽຎັຌຍຈ຺ ງາທ຃ູກ຃ທຌ຅ະ຾ງກຍຈ຺ ປຼຌຌຌັໄ ຘບຌເຌ ນາົ ງຉບຌ , ນາົ ງຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ ຾ຖະ ຅າກຌຌັໄ , ຃ູກກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຘາ ຖຍັ ຾ຉໃ ຖະຉບຌ ນົ ເຌ຾ຉໃ ຖະຽ຋ໃ ບຂບຄກາຌ ຘບຌຌຌັໄ ຽຑໃ ບຘະຈທກເຌກາຌຎະຽຓຌີ . ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຆີ ຈັ ຽ຅ຌຽປຈັ ເນ຃ໄ ຘູ າຓາຈນາທ຋ິ ຘີ ບຌ , ຽຖບກບຸຎະກບຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາເຌຍຈ຺ ຘບຌແຈຈໄ ີ ຾ຖະ ຄໃາງ , ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທ຃ໄ ທຌຽຎັຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຎີ ະຽຓຌີ ແຈໄ ນຓາງ຃ທາຓທໃ າ ຽຎັຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຍີ ໃ ຄ຺ ຍບກຽຊຄິ ຑຈຶ ຉກິ າ ນົ ກາຌ ກະ຋າຂບຄຌກັ ປຼຌແຈທໄ າຄແທດໄ ໃ າຄຆຈັ ຽ຅ຌ ທໃ າຌກັ ປຼຌຘາຓາຈຽປຈັ ນງຄັ ແຈຑໄ າງນົຄັ ຋ໃ ປີ ຼຌຍຈ຺ ປຼຌແຎ຾ຖທໄ ຑຈຶ ຉກິ າ ນົ ກາຌກະ຋າຌຌັໄ ຅ະຉບໄ ຄຘຄັ ຽກຈແຈດໄ ໃ າຄຆຈັ ຽ຅ຌ.  ເຌກາຌຂຼຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄຍຈ຺ ຘບຌ຃ູ຃ທຌຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓນົກັ ກາຌຈໃ ຄັ ຌີໄ : - ຂຼຌຘຌັໄ ໂເນແໄ ຈ຃ໄ ທາຓນຓາງບາຈ຅ະຓ຃ີ ທາຓງາທ 1 ນົ 2ຎະ຿ນງກຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ . - ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຃ທຌຖະຍຸຑຈຶ ຉກິ າ຋ໃ ຃ີ າຈທໃ າ຅ະຽກຈີ ຂຌຶໄ ຑຼຄຑຈຶ ຉກິ າຈຼທຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຽຆໃ ຌັ : ເນຌໄ ກັ ປຼຌຍບກ ຎະຽຑຈຂບຄ ກາຌຒບໄ ຌແຈໄ ນົ ບໃ ຌໂ. - ຑຈຶ ຉກິ າ຋ໃ ຖີ ະຍຸເຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຉບໄ ຄຽຎັຌຑຈຶ ຉກິ າ຋ໃ ຘີ າຓາຈຘຄັ ຽກຈຽນຌັ ແຈຍໄ ໃ ຾ຓໃ ຌ຾ຍຍຌາຓຓະ຋າ - ຃າຽທາ຺ໄ ຋ໃ ເີ ຆເໄ ຌກາຌຂຼຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຎີ ະຽຓຌີ ແຈໄ ຉບໄ ຄຽຎັຌ຃າຽທາ຺ໄ ຋ໃ ຓີ ຖີ ກັ ຘະຌະຍບກຘະຽຑາະຽ຅າະ຅ຄ຺ ຾ຉໃ ຍໃ ຾ຓໃ ຌ຃າ ຽທາ຺ໄ ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓນຓາງກທາໄ ຄ຅ຌ຺ ຌກັ ປຼຌຍໃ ຘາຓາຈຽຂາ຺ໄ ເ຅຃ທາຓນຓາງແຈ.ໄ ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ຘະນຸົຍແຈທໄ ໃ າ : ເຌກາຌຂຼຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຃ທຌຂຼຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຘີ າຓາຈຎະຽຓຌີ ແຈທໄ ໃ າ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທຌໄ ຌັໄ ຍຌັ ຖຸ ນົ ຍໃ ນງົ ຄັ ຍກ຺ ຏໃ ບຄຍຌັ ນາເຈ. ກ. ຋ທຌ຃ຌຍຌັ ຈາ຃ທາຓປູ ໄ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຋າຄຈາໄ ຌຘຖີ ະຎະຒບຌໄ ຋ໃ ີ ຌກັ ປຼຌຽ຃ງີ ແຈໄ ປຼຌຏໃ າຌຓາເຌຆຌັໄ ປຼຌຎະຊຓ຺ ຘກຶ ຘາ຾ຖະຘຍຉໃ ປໃ າປຼຌ, ຍາຖຸຄຽຑໃ ຓີ ຍຌັ ຈາ຃ທາຓປູ຃ໄ ທາຓຘາຓາຈບຌັ ເນໃ ຓເຌ຾ຉໃ ຖະ ຂຌັໄ ຉບຌກໃ ຼທກຍັ ທຆິ າຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌເຌຆຌັໄ ຓຈັ ຋ະງຓ຺ . 76

ຂ.ຘກຶ ຘາເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຆຌິ ຽ຃ງີ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຈທໄ ງ຃ທາຓຉໃ ຌຉທ຺ ຾ຖະ ຘະຓກັ ເ຅ງກ຺ ຘູຄ຃ທາຓປູເໄ ຌ ກາຌຒບຌໄ , ກາຌຘະ຾ຈຄຉທ຺ ຅ຄິ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຑບໄ ຓກຌັ ຌຌັໄ ງຄັ ຘາ້ຄໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓຌີ ຈິ ເຘຓກັ ຽຍໃ ຄິ ຓກັ ຆຓ຺ ຾ຖະ ປູ ໄ ຘະນຄທຌຓກັ ຘຖິ ະຎະປຈີ ຃ບຄຎະຽຑຌບີ ຌັ ຈຄີ າຓຂບຄຆາຈຽຆໃ ຌັ : ກາຌຒບໄ ຌຑຌໄ ຽຓບຄ, ຒບໄ ຌຆຌ຺ ຽຏໃ າ຺ ຉໃ າຄໂ, ຾ຖະ ຒບໄ ຌ ຽຑຄຖາທຘະແນຓ. ຃. ຽຑໃ ບຍາຖຸຄ຃ທາຓປູຑໄ ຌໄ ຊາຌ຋າຄຈາໄ ຌຘຖີ ະຎະກາຌຒບໄ ຌເນ຾ໄ ກໃ ຌກັ ປຼຌຍໃ ທໃ າ຋າຄຈາໄ ຌ຋ຈິ ຘະຈີ ກ຃ຉທ຺ ຅ຄິ ເນໄ ຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຂບຄຌກັ ປຼຌຆຌັໄ ຓຈັ ຋ະງຓ຺ . 2.2ນກົັ ຍາຄດໃ າຄເຌກາຌຘບຌຒບໄ ຌ. ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ນົກັ ຘູຈທຆິ າຒບໄ ຌ ເຌຖະຍຍ຺ ຉໃ ຽຌໃ ບຄຆຌັໄ ຘູຄປຼຌຽຉຓັ ຽທຖາ 2 ຎີ຾ຖທໄ ຾ຓໃ ຌຎະກບຍຓນີ ົາງຍຌັ ນາ຋ໃ ຃ີ ຑູ ທກ ຽປາ຺ ຃ທຌ ຽບາ຺ ເ຅ເຘໃ ເຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຽຎັຌຍຌັ ນາ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຋ໃ ຘີ ຸຈ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌ຃ູ຅ະຉບໄ ຄປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຽຑໃ ບຌາຽບາ຺ ຋ຈິ ຘະຈແີ ຎນຓຌູ ເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຘານຖຍັ ຌກັ ປຼຌຆຌັໄ ຓຈັ ຋ະງຓ຺ ຘກຶ ຘາ. ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຽຑໃ ບຽປຈັ ເນກໄ າຌຑຈັ ຋ະຌາ຃ຌ຺ ຖຸຌໄ ເນຓໃ ເນຓໄ ຃ີ ທາຓປູ຃ໄ ທາຓຘາຓາຈ, ຓ຾ີ ຌທ຃ຈິ ເຌກາຌຘະ຾ນທຄນາ ຃ທາຓປູ ໄ ຾ຖະ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ເຌຽຖໃ ບຄຖາທຂບຄກາຌຒບໄ ຌ ຉະນຖບຈຽຊຄິ ຃ທາຓ຃ຈິ ຖຽິ ຖໃ ຓີ ຘາໄ ຄ ຘຌັ ຘະຽຑາະຍຸກ຃ຌ຺ ແຈໄ ຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຘະຌຌັໄ , ຽຑໃ ບເນແໄ ຈຉໄ າຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຅ໃ ຄິ ແຈຌໄ າຽບາ຺ ທຆິ າຒບໄ ຌຽຂາ຺ໄ ຓາຽຑໃ ບ ຑຈັ ຋ະຌາ຃ທາຓ ຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌ ຿ຈງຓ຅ີ ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຈໃ ຄັ ຌີໄ : - ຽຑໃ ບເນຽໄ ກຈີ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌນົກັ ກາຌ ຾ຖະ ຋ຈິ ຘະຈຑີ ຌໄ ຊາຌຂບຄທຆິ າຒບໄ ຌ - ຽຑໃ ບເນຽໄ ກຈີ ຋ກັ ຘະ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ເຌກາຌຘກຶ ຘາ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຾ຖະ ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຽຊຄິ ນົກັ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ - ຽຑໃ ບເນຽໄ ກຈີ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຖະນທໃ າຄ຋ຈິ ຘະຈີ ຾ຖະ ຑາກຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ. - ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈຌາຽບາ຺ ຃ທາຓປູ,ໄ ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌຽຖໃ ບຄທຆິ າຒບໄ ຌແຎນຓຌູ ເຆໄ ເນຽໄ ຎັຌຎະ຿ນງຈຉໃ ຘຄັ ຃ຓ຺ ຾ຖະ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາ຃ຸຌະຑາຍຆທີ ຈິ . ກ. ຽຌບໄ ເຌ ຽຌບໄ ເຌຘໃ ທຌ຋ໃ ຅ີ ະຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຌຌັໄ ຅ະຉບໄ ຄ຾ຓໃ ຌຽຌບໄ ເຌ຋ໃ ຾ີ ຌທ຃ທາຓ຃ຈິ ນກົັ ຑຌໄ ຊາຌ຋າຄ ຈາໄ ຌກາຌຒບຌໄ ຽຆໃ ຌັ : ກາຌຌາເຆ຋ໄ ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂ຋ໃ ຅ີ າຽຎັຌຘາຖຍັ ຍຈ຺ ຒບໄ ຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ຾ຖະ ຘາຓາຈຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌຆທີ ຈິ ຎະ ຅າທຌັ ຂບຄຌກັ ປຼຌກ຃ເຌຘຄັ ຃ຓ຺ . ຂ. ຂະຍທຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ ຂະຍທຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ ຅ະຉບໄ ຄຽຎັຌ຾ຍຍກາຌຆບກນາ຃ທາຓປູ ໄ ຽຑໃ ບຑຈັ ຋ະຌາເນຌກັ ປຼຌ ຽກຈີ ຋ກັ ຘະ ຂະຍທຌກາຌ຋າຄຈາ້ໄຌກາຌຒບຌໄ , ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຓ຃ີ ທາຓຘະນຄທຌຑກັ ຆໃ ຄຶ ຽຎັຌຘໃ ຄິ ຘາ຃ຌັ ຋ໃ ຅ີ ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓີ ນທ຺ ຃ຈິ ຎະຈຈິ ຘາໄ ຄເຌກາຌຒບໄ ຌ ຾ຖະ ຘາຓາຈຆບກນາປູຍ຾ຍຍກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉໃ າຄໂຽຑໃ ບ ຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຋ຄັ ຌກີໄ ຽຑໃ ບເນຽໄ ນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຽທຖາ ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘບຌ. - ຃ຘູ ບຌບາຈ຅ະຈຈັ ຾ຎຄກາຌເຆທໄ ຋ິ ກີ າຌບໃ ຌໂແຈຉໄ າຓ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ , ຉາຓຘະຊາຌະກາຌ ຾ຖະ ຘະຑາຍຉທ຺ ຅ຄິ ຾ຉໃ ຉບໄ ຄ຃ຈິ ຘະຽນຓທີ ໃ າ ທ຋ິ ກີ າຌ຋ໃ ຽີ ຖບກຉບໄ ຄຘາຓາຈຑຈັ ຋ະຌາຌກັ ປຼຌເນຓໄ ຃ີ ທາຓຘາຓາຈ ຾ຖະ ຓຖີ ກັ ຘະຌະແຎ 77

ຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ນາົ ງ຋ໃ ຘີ ຸຈ. - ຍຌັ ນາ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ບກີ ບຌັ ນຌໃ ຄຶ ກ຃ ປູຍ຾ຍຍກຈິ ຅ະກາ ຾ຖະ ຃າຊາຓຉບໄ ຄຓຖີ ກັ ຘະຌະຽບບໄ ບາຌທງ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ີ ຿ບກາຈຐຶກ຃ທາຓ຃ຈິ ຖຽິ ຖໃ ຓີ ຘາໄ ຄຘຌັ ຾ຖະຉບໄ ຄເຆ຃ໄ ທາຓ຃ຈິ ຂບຄຌກັ ປຼຌນາົ ງຂຌຶໄ ຆໃ ຄຶ ຅ະຌາແຎຘໃ ູກາຌຽຑໃ ຄິ ຉຌ຺ ຽບຄເຌ ບະຌາ຃ຈ຺ . 2.3ຖກັ ຘະຌະຂບຄຽບກະຘາຌກາຌຕຼຌ-ກາຌຘບຌ ຽບກະຘາຌ຋ໃ ຂີ ຼຌຂຌຶໄ ຾ຓໃ ຌຽຑໃ ບຽຎັຌ຾ຌທ຃ທາຓ຃ຈິ ນຌໃ ຄຶ ຋ໃ ຘີ າຓາຈຽຎັຌຑຌໄ ຊາຌເນ຾ໄ ກໃ ກາຌປຼຌກາຌຘບຌ , ຾ຉໃ ຂະຍທຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຾ຍຍຆບກ຃ທາຓປູ ໄ ກຓຎີ ະຘຓ຺ ຎະຘາຌກຌັ ຖະນທໃ າຄຽຌບໄ ເຌ ຃ທາຓປູ ໄ, ຾ຖະ ກຈິ ຅ະກາ ເຌປູຍ຾ຍຍຉໃ າຄໂ ຋ຄັ ກາຌຽປຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ , ບະ຋ຍິ າງ຋ຈິ ຘະຈີ ຾ຖະ ກາຌຂຼຌຽຎັຌຍຈ຺ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຖໄ ທຍຖທຓຂໄ ຓູຌ ຾ຖະ ບ຋ິ ຍິ າງຽຑໃ ບຌາແຎຘໃ ູກາຌຘະນຖຸຍຍຈ຺ ປຼຌ, ຘະຌຌັໄ ຅ະຉບໄ ຄຓ຃ີ າຊາຓຘບຈແທຽໄ ຎັຌແຖງະຽຑໃ ບຽຎັຌ຾ຌທ຋າຄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈ຃ໄ ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຽຎັຌຂຌັໄ ຉບຌ຿ຈງຘະຽຑາະນຄົັ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຃ູ຅ະຉບໄ ຄຓ຃ີ າຊາຓແທນໄ ົາງໂຽຑໃ ບ຃຅ູ ະແຈເໄ ຆຽໄ ຎັຌ ຋າຄກາຌເຌກາຌບະ຋ຍິ າງ ນຄົັ ຅າກກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຾ຖທໄ . ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ຃ູຉບໄ ຄຍບກທ຋ິ ຎີ ະຉຍິ ຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌປູກໄ ໃ ບຌ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ແຈດໄ ໃ າຄ ຊກຉບໄ ຄ ( ຃ຘູ າ຋ຈິ ຾ຖທໄ ຌກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓນົຄັ ນ຅ົ ະເນຌໄ ກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓ຋ຈິ ຘະຈກີ ໃ ບຌ ຅າກຌຌັໄ ຃ູ຅ໃ ຄິ ຈຈັ ຾ຎຄ ຾ຖະ ຾ຌະຌາຌກັ ປຼຌ຃ຌຽຑໃ ບຽປຈັ ເນກໄ າຌຎະຉຍິ ຈັ ແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ງໃ ຄິ ຂຌຶໄ . 2.4ຍຌັ ນາ຋ໃ ຃ີ ທຌ຃າຌໃ ຄຶ ເຌກາຌຒບໄ ຌ - ກາຌຘບຌຒບໄ ຌ - ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ກາຌຒບໄ ຌກຓນີ ົາງຖກັ ຘະຌະ຋ໃ ຾ີ ຉກຉໃ າຄກຌັ ຾ຉໃ ຏູຒໄ ບໄ ຌ຅ະຉບໄ ຄຎະກບຍຈທໄ ງນົາງຈາໄ ຌ ຽຆໃ ຌັ : ຖຖີ າ຋ໃ າຒບໄ ຌ , ຃ທາຓຎາຌຈິ , ຃ທາຓຘາຑຌັ ຖະນທໃ າຄກາຌເຆຓໄ , ກາຌເຆຉໄ ຌີ ຾ຖະ ກາຌເຆປໄ າ້ຄໃ ກາງ - ຋ໃ າຒບຌໄ ຅ະຉບໄ ຄເນແໄ ຈຽໄ ຑໃ ບ຃ທາຓ຃ໃ ບຄ຾຃ທໄ ເຌກາຌຒບໄ ຌ -ກາຌຒບໄ ຌ຋ໃ ຅ີ ະເນຘໄ ທງຄາຓຌຌັໄ ຏູຒໄ ບໄ ຌ຅ະຉບໄ ຄຓຑີ ບຌຘະນທຌັ ຃຃ທາຓຊະນຌຈັ ຉາຓ຋າຓະຆາຈ ນົ຃ທາຓຓກັ ຽຎັຌ ຑຌໄ ຊາຌ ຅ໃ ຄຶ ຽປຈັ ເນກໄ າຌຒບໄ ຌຘທງຄາຓແຈຽໄ ຑາະກາຌຒບໄ ຌ຾ຓໃ ຌຍຌັ ນານຌໃ ຄຶ ຋ໃ ງີ າກ຋ໃ ຅ີ ະຽປຈັ ເນຊໄ ກຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຘທງ ຄາຓເຌແຖງະຘຌັໄ ໂແຈ.ໄ ກ. ບຄ຺ ຎະກບຍ຋ໃ ຅ີ ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ກາຌປຼຌປູ ໄ ບຄ຺ ຎະກບຍຌຎີໄ ະກບຍຈທໄ ງ 3 ຍຌັ ນາເນງໃ ຃ - ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຃ຘູ ບຌ - ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຍຈ຺ ປຼຌ - ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ທ຋ິ ຘິ ບຌ * ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຃ູຘບຌ : ຽຑໃ ບເນກໄ າຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຍຌັ ຖຸຽຎ຺າໄ ນຓາງ຃ຘູ ບຌ຅ະຉບໄ ຄຎະຉຍິ ຈັ ຈໃ ຄັ ຌີໄ : - ຉບໄ ຄຓກັ - ປກັ ບາຆຍີ ຃ຓູ ຃ີ ທາຓປກັ ເຌທຆິ າ, ຓ຃ີ ທາຓບຈ຺ ຋ຌ຺ ຋ໃ ຅ີ ະຘາຓາຈຘບຌຌກັ ປຼຌເນຓໄ ຃ີ ທາຓປແູ ໄ ຈ.ໄ - ນຓໃ ຌັ ຘກຶ ຘານາ຃ທາຓປູດໄ ໃ ູຘະຽນຓ,ີ ຋ຄັ ຽຎັຌ຃ທາຓປູທໄ ຆິ າຘະຽຑາະ ຾ຖະ ຃ທາຓປູ຋ໄ ໃ ທ຺ ແຎ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓຘາຑຌັ ກຍັ ທຆິ າ ຘະຽຑາະຽຑໃ ບຽຘຓີ ຂະນງາງທຆິ ານົກັ ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄເນຂໄ ຌຶໄ . - ຅ະຉບໄ ຄຓບີ າຖຓ຺ ຈີ, ປໃ ທຓຘະນຌຸກຘະນຌາຌແຎກຍັ ຌກັ ປຼຌ ຾ຖະ ຍຈ຺ ປຼຌ, ຍໃ ຃ທຌຽ຃ໃ ຄັ ຂຌຶໄ ເຌຽທຖາຘບຌ ຾ຖະ ຍໃ 78

຃ທຌຘະ຾ຈຄ຋ໃ າ຋າຄຉໃ າຄໂຉໃ ຌກັ ປຼຌ ຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ຍຈ຺ ປຼຌຆາໄ ນົ ຍໃແຈຽໄ ຖງີ . - ຉບໄ ຄ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຽບກະຘາຌ, ຉາຖາຘບຌ, ກໃ ບຌຂຌຶໄ ນບໄ ຄຘຈິ ຘບຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ -ຉບໄ ຄຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌຘບຌ຋ຄັ ແຖງະຘຌັໄ ຾ຖະ ແຖງະງາທຌາຌ -຅ະຉບໄ ຄຽຎັຌ຃ຌ຺ ປຍັ ຒັຄ຃ທາຓ຃ຈິ ຽນຌັ ຂບຄຌກັ ປຼຌ - ຉບໄ ຄຓທີ ຋ິ ີ ຾ຖະ ຑກິ ແນທເຌກາຌຘບຌ ຾ຖະ ຉບໄ ຄຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຖະຈຍັ ຃ທາຓປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ. * ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ຍຈ຺ ປຼຌ - ຉບໄ ຄຑ຅ິ າຖະຌາຍຈ຺ ປຼຌ຋ໃ ຅ີ ະຘບຌເນຖໄ ະບຼຈ ຾ຖະ ຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຌກັ ປຼຌ - ຊາໄ ຽບກະຘາຌຽຎີຈກທາໄ ຄ຃຅ູ ະຉບໄ ຄຊຽບາ຺ ຌກັ ປຼຌຽຎັຌນົກັ ( ຽບາ຺ ຌກັ ປຼຌຽຎັຌເ຅ກາຄ , ຃຃ູ ທຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ທໃ າ ຖະຈຍັ ຃ທາຓປຍັ ປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌຆຌັໄ ຓຈັ ຋ະງຌ຺ ຌ຅ີໄ ະຌາເຆຍໄ ຈ຺ ປຼຌ຾ຍຍເຈ ( ຄໃາງ, ຍໃ ຘຍັ ຘຌ຺ , ຖະບຼຈ ) - ຍຈ຺ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ຉບໄ ຄຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຽທຖາເຌກາຌຘບຌ ( ຑຈກີ ຍັ ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄປຼຌ ) *ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ທ຋ິ ຘີ ບຌ ຽຎັຌຑາກຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຋ໃ ຘີ ຸຈ຃ູຘບຌຍາຄ຃ຌ຺ ຓ຃ີ ທາຓປູຈໄ ີ , ກຼຌຍຈ຺ ປຼຌ ( ຍຈ຺ ຘບຌ ) ຖະບຼຈ ຾ຉໃ ຽທຖາຘບຌ ຌກັ ປຼຌຍໃ ຽຂາ຺ໄ ເ຅, ຃ູຍາຄ຃ຌ຺ ຘບຌຍໃ ຊກຉາຓນົກັ ຘູຈ, ຘບຌຍໃ ຃ຍ຺ ຉາຓ຋ໃ ກີ ະກຼຓ ນົ ນຓຈ຺ ກໃ ບຌຽທຖາ, ຽຑໃ ບຍໃ ເນຽໄ ກຈີ ຍຌັ ນາຈໃ ຄັ ກໃ າທຌຌັໄ ຃ູ຃ທຌຎະຉຍິ ຈັ ຂຌັໄ ຉບຌຈໃ ຄັ ຌີໄ : - ຂຌັໄ ຌາຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌ - ຂຌັໄ ກາຌຘບຌ ຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌ - ຂຌັໄ ຘະນຖຸຍຍຈ຺ ປຼຌ ( ຋ຍ຺ ຋ທຌ ) - ກາຌຎະຽຓຌີ ຽຑໃ ບນກົີ ຽທຌັໄ ກາຌຘບຌຘຍັ ຘຌ຺ ນົຘບຌຍໃ ຃ຍ຺ ຾ຖະ ຍໃ ຋ຌັ ກຍັ ຽທຖາ຃ູຉບໄ ຄຓກີ າຌ຅ຈັ ຾ຍໃ ຄຽທຖາເນໄ ຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ ຖະຈຍັ ຃ທາຓປຍັ ປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ. ຌບກຌຌັໄ ງຄັ ຉບໄ ຄ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຽຌບໄ ເຌຽບກະຘາຌ຋ໃ ຅ີ ະຘບຌຉະນຖບຈຽຊຄິ ບຸຎະກບຌເນຖໄ ະບຼຈ ຾ຖະ ຃ຍ຺ ຊທໄ ຌ.  ຾ຌະຌາກາຌຎະຉຍິ ຈັ ນົກັ ຘູຈ ກ. ດາກເນກໄ າຌຎະຉຍິ ຈັ ນົກັ ຘູຈແຈຈໄ ຉີ ບໄ ຄຓ຾ີ ຏຌກາຌຖະບຼຈ ຂ. ຃ູຘບຌທຆິ າຉບໄ ຄຓ຃ີ ທາຓປູຑໄ ຌໄ ຊາຌ຋າຄຈາໄ ຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ ນ຃ົ ຋ູ ໃ ປີ ຼຌ຅ຍ຺ ບບກ຅າກຘາໄ ຄ຃ູຘຖິ ະຎະດໃ າຄ຾຋຅ໄ ຄິ ງໃ ຄິ ຽຎັຌກາຌຈ.ີ ຃. ຿ປຄປຼຌ຋ໃ ຓີ ຽີ ຄໃບຌແຂຘະຈທກຉບໄ ຄຘະນຌບຄບຸຎະກບຌກາຌຘຈິ ຘບຌເນ຾ໄ ກໃ ທຆິ າຌີໄ ຄ. ຾ຉໃ ຖະ຿ປຄປຼຌ຃ທຌຓກີ າຌ຅ຈັ ຉຄັໄ ກຈິ ຅ະກາຌບກນົກັ ຘູຈແຎ຃ທຍ຃ໃ ກູ ຍັ ກາຌຘຈິ ຘບຌ ຽຑໃ ບຽຎັຌກາຌຐຶກຆບໄ ຓ ນຌໃ ທງຘຖິ ະຎະ ຽຑໃ ບຎະກບຍຘໃ ທຌຽຂາ຺ໄ ເຌກາຌ຾ຂໃ ຄຂຌັ ຾ຖະ ຘາໄ ຄຍຌັ ງາກາຈຽຍກີ ຍາຌຓໃ ທຌຆໃ ຌ. 79

 ກາຌຎະຽຓຌີ ຾ຖະ ເນ຃ໄ ະ຾ຌຌ ກ. ກາຌຎະຽຓຌີ ຉບໄ ຄຎະຽຓຌີ ຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຿ຈງບຄີ ເຘໃ ຃າຈນຓາງຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌີໄ : - ຃ະ຾ຌຌກາຌປຼຌຉບໄ ຄເນແໄ ຈໄ 60% ຂບຄ຅າຌທຌຖະຈຍັ ຃າຈນຓາງ - ຈບຄຽຂາ຺ໄ ປໃ ທຓກາຌປຼຌ 85% ຂບຄຽທຖາປຼຌຉທ຺ ຅ຄິ ຋ຄັ ນຓຈ຺ . ຂ. ເຌກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຃ູຉບໄ ຄຓກີ າຌຘຄັ ຽກຈ຋ຈ຺ ຘບຍຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຾ຖະ ກທຈຏຌ຺ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ . - ກາຌຎະຽຓຌີ ຅ະຉບໄ ຄແຈຏໄ ໃ າຌກາຌກທຈກາ 4 ຽ຋ໃ ບຉໃ ຘກ຺ ປຼຌ - ຏຌ຺ ກາຌຘບຍຽຘຄັ ຉບໄ ຄແຈ຃ໄ ະ຾ຌຌ 5 ຂຌຶໄ ແຎ ( ຋ຼຍເຘ຃ະ຾ຌຌຘໃ ທຌ 10 ) ເຌນກົັ ຘູຈຓຈັ ຋ະງຓ຺ ຌີໄ ຘາຖຍັ ທຆິ າຒບໄ ຌ຾ຓໃ ຌຽຑໃ ຌິ ແຈຌໄ າເຆຍໄ ຌັ ຈາ຋ຈິ ຘະຈຉີ ໃ າຄໂ ກໃ ຼທກຍັ ຑຌໄ ຊາຌ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌ ຽຂາ຺ໄ ເຌທຼກຄາຌຘຈິ ຘບຌຈໃ ຄັ ຖາງຖະບຼຈຖໃ ຸຓຌີໄ : 1. ຖກັ ຘະຌະກາຌຒບຌເຌຽຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ . 1.1 ຌາຉະງະຖຍັ 1.2 ຑາຘາ຋ໃ າ 2. ກາຌຒບໄ ຌຎະກບຍຽຑຄ 2.1 ຒບໄ ຌຑຌໄ ຽຓບຄຖາທ 2.2 ຒບໄ ຌຽຑຄຖາທຘະແນຓ ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄປຼຌ຾ຉໃ ຖະຆຌັໄ ປຼຌ 8 ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຉໃ ຎີ 3. ທ຋ິ ຘີ ບຌຒບໄ ຌ. ກກາຌຘບຌ຾ຍຍຍຌັ ງາງ . ທ຋ິ ກີ າຌຘບຌ຾ຍຍຍຌັ ງາງບາຈ຅ະຌາເຆເໄ ຌກາຌຘບຌທຆິ າຒບໄ ຌຌີໄ ແຈຍໄ າຄຽທຖາເຌຽຓໃ ບ຃ູຓ຅ີ ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຅ີ ະເນໄ ຌກັ ປຼຌແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ເ຅ຽຖໃ ບຄຉໃ າຄໂ ຋ໃ ຽີ ຎັຌຑາກ຋ຈິ ຘະຈຽີ ຆໃ ຌັ : ຎະນທຈັ ຾ຖະ ຃ທາຓຽຎັຌຓາ, ຃ທາຓນຓາງຘາ຃ຌັ ນົ ຖະຍຼຍກາຌເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທແຎ - ຓາ ຾ຖະ ບໃ ຌໂ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌນຓຈ຺ ຆຌັໄ ປຼຌນຓຈ຺ ນບໄ ຄປຼຌແຈໄ ປຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຑບໄ ຓໂກຌັ . ກາຌຘບຌ຾ຍຍຍຌັ ງາງຌຌັໄ ຍາຄ຃ຄັໄ ກບາຈຓ຅ີ ຈຸ ບບໃ ຌ຿ຈງຘະຽຑາະເຌຽທຖາຘບຌບາຈ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽກຈີ ຃ທາຓ ຽຍໃ ບນຌໃ າງ ຾ຖະຂາຈ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ແຈ຿ໄ ຈງຄໃາງ, ຾ຉໃ ຊາໄ ຃ນູ າກຓທີ ຋ິ ກີ າຌບໃ ຌໂຓາຽຑໃ ຓີ ເຘໃ ຽຆໃ ຌັ : ຌາເຆທໄ ຋ິ ຘີ ຌ຺ ຋ະຌາ ຽຂາ຺ໄ ເຘໃ ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ນາົ ງຂຌຶໄ ຽຑາະຌກັ ປຼຌແຈຓໄ ຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌກາຌຽປຈັ ກຈິ ຅ະກາ , ຘະຌຌັໄ , ເຌ ຽຓໃ ບຓ຃ີ ທາຓ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຅ີ ະຉບໄ ຄຌາເຆທໄ ຋ິ ກີ າຌຘບຌ຾ຍຍຌ຃ີໄ ກູ ຃ທຌ຅ະຓກີ າຌຈຈັ ຾ຎຄ ຾ຖະ ຆບກປູທໄ ຋ິ ກີ າຌຉໃ າຄໂຽຂາ຺ໄ ຓາເຘໃ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅຾ຖະຓ຿ີ ບກາຈບບກແຎຎະຉຍິ ຈັ ນົ ຌກັ ປຼຌແຈຓໄ ຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌກຈິ ຅ະກາຌຌັໄ ໂ. ກາຌຘບຌ຾ຍຍຍຌັ ງາງຌີໄ ຓກັ ຅ະເຆຽໄ ຑໃ ບຌຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌ ຾ຖະ ຊາໄ ຅ະເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈຌີ ຌັໄ ຃ທຌ຅ະເຆ຃ໄ ທຍ຃ໃ ູແຎກຍັ ກາຌຘາ຋ຈິ . ກາຌຘບຌ຋ຸກໂ຃ຄັໄ ຃ທຌ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌດໃ ູເຌຘະຊາຌ຋ໃ ຋ີ ໃ ຽີ ນຓາະຘຓ຺ ຌກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ ແຈຽໄ ນຌັ ຃ູ ຾ຖະ ແຈໄ ງຌິ ຘຼຄຆຈັ ຽ຅ຌ. ຂ. ກາຌຘບຌ຾ຍຍບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ 80

ກາຌຘບຌ຾ຍຍບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ຌີໄ ຓ຃ີ ທາຓຉບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈງໄ ຌິ ຾ຖະ ເນຽໄ ນຌັ ຖກັ ຘະຌະ຋າ຋າຄຉໃ າຄໂ ຎະກບຍກຌັ ແຎ. ຿ຈງຘະຽຑາະເຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌທຆິ າຒບໄ ຌຌທີໄ ຋ິ ກີ າຌຘບຌ຾ຍຍ ຌຽີໄ ຎັຌທ຋ິ ຋ີ ໃ ຌີ ງິ ຓ຺ ເຆກໄ ຌັ ນາົ ງ ຽຓໃ ບຉບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ນຌັ ຖກັ ຘະຌະກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ນົ ທ຋ິ ກີ າຌ຋ໃ ຊີ ກຉບໄ ຄດໃ າຄ຾຋຅ໄ ຄິ ຅ະຽຎັຌກາຌຆໃ ທງເນໄ ຌກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ ຾ຖະ ຎະດັຈຽທຖານກົັ ຘາ຃ຌັ ເຌກາຌຘບຌຓຈີ ໃ ຄັ ຌີໄ: - ກໃ ບຌກາຌຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌ຃຃ູ ທຌກະກຼຓແທຖໄ ໃ ທຄນຌາໄ ຽຎັຌດໃ າຄຈຽີ ຑໃ ບ຅ະແຈປໄ ູທໄ ໃ າຓ຅ີ ຈຸ ເຈ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຋ໃ ຃ີ ູ຃ທຌ ບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈປໄ ູ ໄ ຾ຖະ ແຈຽໄ ນຌັ ຅ະແຈຽໄ ຎັຌກາຌຎະດັຈຽທຖາ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌກຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ. -຃ູ຃ທຌ຅ຈັ ຘະຊາຌ຋ໃ ເີ ນຽໄ ນຓາະຘຓ຺ ນຓາງທໃ າຍໃ ບຌຌໃ ຄັ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຅ະຉບໄ ຄ຾຋ຈຽນຓາະກຍັ ປູຍ຾ຍຍ ຾ຖະ ທ຋ິ ີ ກາຌຘຈິ ຘບຌ, ຌກັ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຅ະຉບໄ ຄແຈງໄ ຌິ , ແຈຽໄ ນຌັ ກາຌບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ຂບຄ ຃ູແຈດໄ າຄຆຈັ ຽ຅ຌ. - ເຌກຖະຌ຋ີ ໃ ຃ີ ເູ ນຌໄ ກັ ປຼຌຽຎັຌຏູຘໄ າ຋ຈິ ເນນໄ ຓໃ ູຽຑໃ ບຌເຌນບໄ ຄຽຍໃ ຄິ ຌຌັໄ . ຏູຘໄ າ຋ຈິ ຅ະຉບໄ ຄປູຽໄ ຊຄິ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌ ຘາ຋ຈິ ຌຌັໄ ທໃ າ ຘາ຋ຈິ ຽຑໃ ບນງຄັ ຾ຖະ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຅ີ ະຘາ຋ຈິ ຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? ຽຑໃ ບຌກັ ປຼຌ຅ະແຈຘໄ າ຋ຈິ ແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄ. - ຃຃ູ ທຌຆ຾ີໄ ຅ຄ຋ກັ ຘະຆຘີ ໃ ທຌຎະກບຍຑຌໄ ຊາຌຽຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຂບຄກາຌຘບຌບບກເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຽນຌັ ແຈດໄ ໃ າຄຆຈັ ຽ຅ຌ ຾ຖະ ຘະ຾ຈຄເນຽໄ ນຌັ ຃ທາຓຘາຑຌັ ຂບຄຘໃ ທຌຎະກບຍຌຌັໄ ໂ. - ບຸຎະກບຌ຾ຖະຑຈັ ຘະຈຸຉໃ າຄໂ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓ຅າຽຎັຌຉບໄ ຄເຆເໄ ຌກາຌບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ຃ທຌກະກຼຓແທເໄ ນຑໄ ບໄ ຓ຋ໃ ີ ຅ະເຆແໄ ຈ຋ໄ ຸກຽທຖາເຌຂະຌະ຋ໃ ຃ີ ູກາຖຄັ ບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະຘາ຋ຈິ ຽປຈັ ຾ຌທຌຌັໄ ກຽຑໃ ບຽຎັຌກາຌຎະດັຈຽທຖາ ຾ຖະ ຘາຓາຈຌາເຆຽໄ ທຖາແຈດໄ ໃ າຄຓຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍ. - ຽຓໃ ບຌກັ ປຼຌແຈຽໄ ນຌັ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ທ຋ິ ກີ າຌຽ຃ໃ ບຌແນທຂບຄ຋ກັ ຘະຽນໃ າົ຺ ຌຌັໄ ຾ຖທໄ ຃຃ູ ທຌຽຎີຈ຿ບກາຈເນຌໄ ກັ ປຼຌ຋ຈ຺ ຖບຄຽປຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ແຎຑບໄ ຓໂຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ເ຅ຈຂີ ຌຶໄ . . - ກາຌບະ຋ຍິ າງ຾ຖະກາຌຘາ຋ຈິ ຌ຃ີໄ ູບາຈ຅ະເຆປໄ ູຍຑາຍຌຄີໄ ຾ຖະ ຽ຃ໃ ບຌ຋ໃ ຽີ ຆໃ ຌັ : ປູຍຑາຍຂບຄ຋ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂ, ຑາຍຘະ ແຖ ນົ ຑາຍຽ຃ໃ ບຌແນທເຌທຈີ ຿ີ ບຎະກບຍຈທໄ ງຽຑໃ ບຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ນຌັ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຂບຄ຋ກັ ຘະເຌ຅ຄັ ນທະ ຉໃ າຄໂ ນແົ ຈຽໄ ນຌັ ຑາຍກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຌຌັໄ ຾ຍຍຆາໄ ໂ ຾ຖະ ຅ະຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ນົາງຂຌຶໄ . ຃. ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຐໄ ຶກຎ:ຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌຽີໄ ຎັຌກາຌຘບຌ຾ຍຍນຌໃ ຄຶ ຋ໃ ຆີ ໃ ທງເນກໄ າຌຘບຌ຾ຍຍຉໃ າຄໂແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈຽີ ຑາະຓຌັ ຾ຓໃ ຌ ກາຌຘບຌ຋ໃ ຌີ າ ເຆຑໄ າງນົຄັ ກາຌຘບຌ຾ຍຍບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຾ຍຍຘາ຋ຈິ . ຽຑາະທໃ າຌກັ ປຼຌແຈຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌທ຋ິ ກີ າຌຽ຃ໃ ບຌແນທຂບຄ ຋ກັ ຘຑຓາ຾ຖທໄ ຘະຌຌັໄ , ກາຌຘບຌ຾ຍຍຌກີໄ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຖໄ ຄ຺ ຓຎະຉຍິ ຈັ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ , ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ກຈີ ກາຌປຼຌປູ ໄ ຾ຖະ ຓ຋ີ ກັ ຘະຘາຓາຈຌາ຋ກັ ຘະ຋ໃ ປີ ຼຌຌຌັໄ ແຎຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉທ຺ ຅ຄິ . ຄ. ກາຌຘບຌ຾ຍຍບະຑຎິ າງ. ຾ຓໃ ຌກາຌຘບຌກເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ຿ີ ບກາຈບະຑຎິ າງກຌັ ຌຌັໄ ຽຎັຌທ຋ິ ກີ າຌນຌໃ ຄຶ ຋ໃ ກີ ະຉຸຌໄ ຃ທາຓ຃ຈິ ຂບຄຌກັ ປຼຌແຈໄ ຽຎັຌດໃ າຄຈ,ີ ຃ູບາຈເຆທໄ ຋ິ ກີ າຌຘບຌ຾ຍຍຌຽີໄ ຑໃ ບຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓປູ ໄ, ຃ທາຓ຃ຈິ , ຾ຖະຎະຘຍ຺ ກາຌເຌຈາໄ ຌທຆິ າ ຒບໄ ຌດໃ າຄກທາໄ ຄຂທາຄຽຆໃ ຌັ : ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈບໄ ະຑຎິ າງເຌຍຌັ ນາກາຌຒບໄ ຌຽຎັຌ ໝໃ ຃ູ ະຌະ ກາຌຒບໄ ຌຈໃ ຼທ ນົ ກາຌ ຎະກບຍ຋ໃ າ຋າຄບໃ ຌໂ ຽຑໃ ບ຅ະແຈປໄ ຍັ ປູ຃ໄ ທາຓ຃ຈິ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຾ຖະ ຌາຓາຽຎັຌ຾ຌທ຋າຄຎະຉຍິ ຈັ ຉໃແຎ຾ຉໃ ເຌກາຌ 81

ບະຑຎິ າງຌ຃ີໄ ູຉບໄ ຄແຈ຃ໄ າຌໃ ຄຶ ທໃ າຍໃ ບຌເຈຽຎັຌ຅ຈຸ ຘາ຃ຌັ ຋ໃ ຃ີ ທຌຽຌຌັໄ ຽຑາະ຃ູ຅ະແຈກໄ ະກຼຓ຃າຊາຓຽຑໃ ບຌາແຎຘ຅ຈຸ ຋ໃ ີ ຉບໄ ຄກາຌ - ຌກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ ຃ທຌ຅ະຓ຃ີ ທາຓປູຘໄ ກຶ ທໃ າ ຃ທາຓ຃ຈິ ຽນຌັ ຋ຸກດໃ າຄຖທໄ ຌ຾ຉໃ ຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ . - ຃ຉູ ບໄ ຄຽຎັຌຏູ຃ໄ ທຍ຃ຸຓກາຌບະຑຎິ າງຽຑາະຍໃ ເນຽໄ ຘງຽທຖາ ຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຂາຈ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຉໃ ກາຌ ບະຑຎິ າງຘໃ ຄີ ຘາ຃ຌັ ບກີ ດໃ າຄນຌໃ ຄຶ ຃ູຉບໄ ຄ຾ຌະຌາເນຌໄ ກັ ປຼຌຍໃ ເນຽໄ ທາ຺ໄ ນົາງຽກຌີ ແຎຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນ຃ໄ ຌ຺ ບໃ ຌຍໃ ຓ຿ີ ບກາຈ ແຈຽໄ ທາ຺ໄ . ນຓາງທໃ າ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ທາ຺ໄ ຾ຉໃ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຅ີ າຽຎັຌ, ກາຌຘບຌ຾ຍຍທ຋ິ ບີ ະຑຎິ າງ ຌ຃ີໄ ູບາຈ຅ະ຾ຍໃ ຄຌກັ ປຼຌບບກ ຽຎັຌກໃ ຸຓຽຑໃ ບບະຑຎິ າງຍຌັ ນາຉໃ າຄໂ. ຅. ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນທໄ ຼກຍາໄ ຌ - ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນທໄ ຼກຍາໄ ຌຽຎັຌກາຌຘບຌ຋ໃ ຅ີ ະຆໃ ທງຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ກາຌຘບຌເນຘໄ າຓາຈຍຌັ ຖຸ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທແຈຈໄ ີ ຿ຈງຘະຽຑາະດໃ າຄງໃ ຄິ ຊາໄ ນາກທໃ າກາຌຘບຌຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈຌາຽບາ຺ ຎະຘຍ຺ ກາຌ ຾ຖະ ຃ທາຓປແູ ໄ ຎເຆເໄ ຌຆທີ ຈິ ຎະ ຅າທຌັ ຾ຖທໄ ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນທໄ ຼກຍາໄ ຌຌີໄ ຘາຓາຈຍຌັ ຖຸຉາຓຎ຺າໄ ນຓາງ຋ໃ ຃ີ ູທາຄແທ.ໄ ບກີ ຈາໄ ຌນຌໃ ຄຶ ຋ຄັ ຽຎັຌກາຌຐຶກນຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ຎີ ະຘຍ຺ ກາຌ຋ໃ ປີ ຼຌຌຌັໄ ແຎເຆເໄ ຌຆທີ ຈິ ຎະ຅າທຌັ . ຌບກ຅າກຌີໄ ງຄັ ຽຎັຌກາຌຘາໄ ຄຌຈິ ເຘເນຌໄ ກັ ປຼຌ ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ປໃ າປຼຌ ຽຑໃ ບຽຎັຌຑຌໄ ຊາຌເນ຾ໄ ກໃ ກາຌປຼຌເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຉໃ ໂແຎເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ.ີ ຌບກ຅າກຌີໄ ກາຌຘບຌ຾ຍຍເນທໄ ຼກຍາໄ ຌ ຅ະຽຎັຌກາຌຎະດັຈຽທຖາເຌກາຌຘບຌຂບຄ຃ູ ຿ຈງເນໄ ຌກັ ປຼຌແຎບໃ າຌ ຾ຖະ ແຎຎະຉຍິ ຈັ ແທກໄ ໃ ບຌຖໃ ທຄນຌາໄ ເຌຽຖໃ ບຄ຋ໃ ກີ ໃ ຼທກຍັ ຽຌບໄ ເຌກາຌປຼຌເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຉໃແຎ ຽຓໃ ບຽຊຄິ ຽທຖາປຼຌຌກັ ປຼຌ ຅ະຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ແຈດໄ າຄ຃ບຄ຾຃ທໄ ຾ຖະ ແຈຈໄ .ີ ຘ. ກາຌຘບຌ຾ຍຍຓບຍນຓາງ - ກາຌຘບຌ຾ຍຍຓບຍນຓາງເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຎັຌກາຌຘບຌ ຋ໃ ກີ ະຉຸຌ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຽນຌັ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ນົ ຎະ຿ນງຈຂບຄທຼກຄາຌ຋ໃ ຓີ ບຍຌຌັໄ . ກາຌຓບຍນຓາງຌ຃ີໄ ບູ າຈ຅ະຓບຍນຓາງເນຌໄ ກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຽຎັຌກໃ ຸຓ ນົ຾ຍຍ ຍຸກ຃ຌ຺ ກແຈຂໄ ຌຶໄ ດໃ ູກຍັ ທຼກຄາຌ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຂບຄຌກັ ປຼຌຽບຄ. - ກາຌຐຶກຎະຉຍິ ຈັ ຌ຃ີໄ ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌຐຶກຖາງຄາຌ຾ຍຍຄໃາງແຎນາງາກ ຾ຖະຽຖໃ ຓີ ຅າກກາຌຐຶກດໃ ູ ກຍັ ຋ໃ ແີ ຎຽຊຄິ ກາຌ ຽ຃ໃ ບຌ຋ໃ ີ ຽຑໃ ບຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈ຃ໄ ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຾ຖະ ຘຌ຺ ເ຅ເຌທ຋ິ ກີ າຌຐຶກ຾ບຍ຋ໃ ຊີ ກຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຏຌ຺ ແຈປໄ ຍັ ຌກັ ປຼຌ ຘາຓາຈ຅ໃ ຅າ຋ໃ າ ຾ຖະ ຅ຄັ ນທະຉໃ າຄໂຂບຄ຾ຍຍຒບໄ ຌຌຌັໄ ແຈ.ໄ - ເຌກາຌຐຶກ຾ບຍຉທ຺ ຅ຄິ ຃຃ູ ທຌເນ຃ໄ ທາຓເກຘໄ ຈິ ຉຈິ ຾຋ຈກຍັ ຌກັ ປຼຌ ຽຑໃ ບເນ຃ໄ າ຾ຌະຌາຌກັ ປຼຌເຌຽທຖາຐຶກ຾ບຍ ຽຑໃ ບເນຊໄ ກຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຘທງຄາຓ. - ເຌກາຌຐຶກ຾ບຍ຾ຉໃ ຖະ຃ຄັໄ ເຌ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ຋ໃ ຘີ ບຌຌຌັໄ ຍໃ ຃ທຌ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌຐຶກ຾ບຍຈຌ຺ ຽກຌີ ແຎ ຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນໄ ຌກັ ປຼຌຽກຈີ ຃ທາຓຽຍໃ ບນຌໃ າງ ຾ຖະ ຂາຈ຃ທາຓຽບາ຺ ເ຅ເຘໃ ຉໃ ກາຌຐຶກ຾ບຍ. ຆ. ກາຌຘບຍ຾ຍຍຌເຆ຃ໄ າຊາຓ - ຉບຍ ກາຌຘບຍ຾ຍຍຌຽີໄ ຎັຌກາຌຘບຌ຋ໃ ເີ ຆເໄ ຌກາຌປຼຌ -ກາຌຘບຌ຾ຍຍຘຌ຺ ຋ະຌາ ຾ຖະ ຊາຓ-ຉບຍ ນົ ຅ະເຆເໄ ຌກາຌ຋ຍ຺ ຋ທຌຍຈ຺ ປຼຌ. ຍາຄ຃ຄັໄ ງຄັ ຘາຓາຈຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌຌາຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌ ຽຑໃ ບຈຄຶ ຈຈູ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຂບຄຌກັ ປຼຌເນຓໄ ີ 82

຃ທາຓດາກປູດໄ າກຽນຌັ ເຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຅ີ ະປຼຌຌຌັໄ . ເຌກາຌຘບຌທຆິ າຘຖີ ະຎະຌີໄ ຌບກ຅າກ຃ູ຅ະຉຄັໄ ຃າຊາຓຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຉບຍຎາກຽຎໃ ຺າ ຾ຖະ ຃ບູ າຈ ຅ະທາຄ຃າ ຊາຓຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌຘະ຾ຈຄ, ຘາ຋ຈິ , ຎະກບຍກຍັ ກາຌບະ຋ຍິ າງເຌ຋ກັ ຘະຉໃ າຄໂຈທໄ ງນົກັ ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ເຌກາຌຘບຌ ຾ຍຍຌ຃ີໄ - ຃າຊາຓຉບໄ ຄ຅ະ຾຅ຄໄ , ຆຈັ ຽ຅ຌ, ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຄໃາງ - ຃າຊາຓຉບໄ ຄຽຎັຌ຃າຊາຓກະຉຸຌໄ ເນຓໄ ຃ີ າຉບຍແຎເຌ຋າຄຘາໄ ຄຘຌັ - ຃າຉບຍ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓຊກຉບໄ ຄຍາຄຘທຌ຃ທຌ຅ະແຈປໄ ຍັ ຃າຆຓ຺ ຽຆງີ ຉາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຍໃ ຃ທຌຉາຌິ຃າຉບຍ - ຃ູຍໃ ຃ທຌຊາຓ຃າຊາຓຆບໄ ຌ ຿ຈງ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌຍໃ ຋ຌັ ແຈຉໄ ບຍ຃າຊາຓ຋າບຈິ ຽຑາະ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຂາຈ຃ທາຓຉຄັໄ ເ຅ - ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌ຋ຸກໂ຃ຌ຺ ຓ຃ີ ທາຓຉຄັໄ ເ຅ ຾ຖະ ຘຌ຺ ເ຅ເຌ຃າຊາຓດໃ າຄ຋ໃ ທ຺ ຽຊຄິ ກຌັ ຃ູ຃ທຌຊາຓກທຓຖທຓນຓຈ຺ ນບໄ ຄ ກໃ ບຌ ຅າກຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ເນຍໄ ຸກ຃ຌ຺ ເຈນຌໃ ຄຶ ນນົ າົ ງໂ຃ຌ຺ ຉບຍ. - ຊາໄ ຽຎັຌ຃າຊາຓ຋ໃ ກີ ໃ ຼທກຍັ ຋ກັ ຘະ, ຋ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂ຃ທຌເນຌໄ ກັ ປຼຌບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ແຎ ຑບໄ ຓໂກຌັ . - ດໃ າເຆ຃ໄ າຊາຓນົາງຽກຌີ ແຎ, ຃າຊາຓຌຌັໄ ຃ທຌເນຽໄ ນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຅ຈຸ ຘາ຃ຌັ ຋ໃ ຃ີ ູດາກຽຌຌັໄ ເຌຍຈ຺ ປຼຌຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ . * ຘະນຖຸຍ຾ຖທໄ ກາຌຘບຌ຾ຍຍຉໃ າຄໂ຋ໃ ແີ ຈກໄ ໃ າທຓາຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌຌັໄ ຃ູຘາຓາຈຌາຽບາ຺ ແຎນຓຌູ ເຆໄ ຽຂາ຺ໄ ເຌຉທ຺ ຅ຄິ ແຈ຾ໄ ຖທໄ ຾ຉໃ ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຂບຄປູຍ຾ຍຍກາຌຘບຌ ຌບກ຅າກຌກີໄ ງຄັ ຓນີ ົາງໂທ຋ິ ຋ີ ໃ ຃ີ ຑູ ທກຽປາ຺ ຘາຓາຈຌາຓາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌ ຘຈິ ຘບຌຉທ຺ ຅ຄິ ຾ຉໃ ຅ະຍໃ ຘະຽນຓເີ ຌຌ.ີໄ ຘະຌຌັໄ ຃຃ູ ທຌຆບກປູທໄ ຋ິ ກີ າຌຉໃ າຄໂ ຋ໃ ຌີ ບກຽນຌບ຅າກ຋ໃ ກີ ໃ າທຓາຌີໄ ເນນໄ ົາງ ຽຑໃ ບ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌຘຈິ ຘບຌຂບຄ຃ຓູ ຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍຘູຄຂຌຶໄ . 4. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ. ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ຋ນີ ກົັ ຘູຈຘຖິ ະຎະຽທາ຺ໄ ຽຊຄີ ຾ຓໃ ຌກຈິ ຅ະກາກາຌບະ຋ຍິ າງ ,ຘາ຋ຈິ ຾ຖະຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄີ ຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌຓ຃ີ ທາຓນຓາງຘາ຃ຌັ ຉໃ ກຍັ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ຅ະຍຌັ ຖຸ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ນົຍໃ ຌຌັໄ ຾ຓໃ ຌຂຌໄ ດໃ ູກຍັ ກາຌ຅ຈັ ຾ຖະຈາ ຽຌຌີ ກາຌຘບຌຂບຄ຃ູ.ກ. ກາຌ຃ຈັ ຽຖບກກຈິ ຅ະກາ ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ ຾ຓໃ ຌຂຌໄ ດໃ ູກຍັ ຃ທູ ໃ າ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຾ຍຍເຈ຅ໃ ຄິ ຅ະຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຃ທາຓ ປຍັ ປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ ຾ຖະຘາໄ ຄ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ເນ຾ໄ ກໃ ຌກັ ປຼຌຘະຌຌັໄ ຃ູ຅ະ ຉບໄ ຄຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓນກົັ ຽກຌຽຖບກຈໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌີ:ໄ • ເນຓໄ ຏີ ຌ຺ ຋າຄຈາໄ ຌຑຈັ ຋ະຌາ຋ຸກຈາໄ ຌຍໃ ຃ທາຓຽນຌຌັໄ ເຘໃ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາຈາໄ ຌເຈຈາໄ ຌນຌໃ ຄຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ . - ເນຓໄ ຃ີ ທາຓ ນຓາງກຍັ ຌກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ , ຘາໄ ຄເນ຋ໄ ຸກ຃ຌ຺ ຘຌ຺ ເ຅ ເນ຋ໄ ຸກ຃ຌ຺ ແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ປໃ ທຓ຋ຸກກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ. - ເນຽໄ ນຓາະກຍັ ກາຌ ປຼຌຂບຄຌກັ ປຼຌ຾ຉໃ ຖະຘໃ ບາງຸ ຾ຖະແຖງະຑຈັ ຋ະຌາຂບຄຌກັ ປຼຌ. • ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ຐິກ຋ກັ ຘະຂຌັໄ ຑຌໄ ຊາຌເຌ຾ຉໃ ຖະຆຌັໄ ປຼຌ - ເນ຃ໄ ຈິ ຽຊຄິ ຽຍບໄ ຄນົຄັ ຂບຄຌກັ ປຼຌ຃ທາຓງາກ - ຄໃາງຉາຓ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌຽຑໃ ບ຃ທາຓຘາຽຖຈັ ຂບຄ ປຼຌກໃ ຃຃ູເຌກາຌຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ. ຂ. ນົກັ ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາຽຎັຌນຓໃ ູ຃ະຌະ ກາຌກຈິ ຅ະກາຽຎັຌນຓໃ ຃ູ ະຌະຘໃ ທຌນາົ ງຓກັ ຅ະຽຎັຌກາຌຒບໄ ຌຖທຓນຓໃ ູ ຽຆໃ ຌັ : ຒບໄ ຌບທງຑບຌ, ກຌີ ຌາຖີ ຾ຖະ 83

ຒບໄ ຌຖທຓນຓໃ ູຉໃ າຄໂ . ກາຌ຋ໃ ຅ີ ະ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາແຈຄໄ ໃາງຘະຈທກຘະຍາງ ຾ຖະຍໃ ຘຍັ ຘຌ຺ ຃ທຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາຉາຓປູຍ ຾ຍຍຂບຄກາຌຒບໄ ຌ. ຂຌັໄ ຉບຌກາຌ຅ຈັ ຂບຄກາຌ຅ຈັ ຽຎັຌນຌໃ ທງຓຈີ ໃ ຄັ ຖໃ ຸຓຌີໄ: - ຾ຌະຌາເນຌໄ ກັ ປຼຌປູ຅ໄ ກັ ຅ຈັ ຎະຽຑຈກາຌຒບໄ ຌຽຆໃ ຌັ : ກາຌຒບໄ ຌຑຌໄ ຊາຌ, ຒບໄ ຌຆຌ຺ ຆາຈ, ຽຆາ຺ ຽຏາ຺ , , ຒບໄ ຌຽຑຄ ຖາທ ຘະແນຓ ( ຖາທຄ຺ ຅ຄັ ນທະຉໃ າຄໂ) ຅າກຌຌັໄ ບາຈ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຽໄ ນຌັ ປູຍຂບຄກາຌຒບໄ ຌຒບໄ ຌຈທໄ ງຏໃ າຌຘາງທຈິ ີ ຿ບຽຍໃ ຄີ ປູຍຑາຍ຋ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂນົ຃ູຽບາ຺ ຋ຈິ ຘະຈຂີ ບຄ຋ໃ າຒບໄ ຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ຃ຌ຺ໄ ຃ທໄ າ຅າກຌຌັໄ ຃ກູ ຘຌ຺ ຋ະຌາກໃ ຼທກຍັ ຌກັ ປຼຌ ຾ຖທໄ ເນ຾ໄ ຉໃ ຖະກໃ ຸຓຌຌັໄ ແຈຽໄ ຐິກ຋ກັ ຘະຉໃ າຄໂຉາຓ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌຽບຄ. -ກາຌຈ຺ ຽຎ຺າໄ ນຓາງ :຃ທຌ຅ະເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ປໃ ທຓທາຄ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຘີ ບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຅ຈຸ ຽຎ຺າໄ ນຓາງຂບຄກາຌຘບຌ ຒບໄ ຌຊາໄ ຾ຓໃ ຌຽຎ຺າໄ ນຓາງຉບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌກາຌຒບໄ ຌ຾ຍຍຉໃ ຄໂຘະຌຌັໄ ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກໃ ຉບໄ ຄເນໄ ຌກັ ປຼຌແຈຽໄ ຐິກ຋ກັ ຘະ ຾ຖະປຼຌປູກໄ ໃ ຼທກຍັ ຒບໄ ຌຽຆໃ ຌັ : ກາຌເຆຓໄ , ຉຌີ ນ຋ົ ໃ າຒບໄ ຌຑຌໄ ຊາຌບໃ ຌໂ. - ທ຋ິ ຈີ າຽຌຌີ : ຃ທຌ຃ຈິ ຽຊຄີ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄບບກ ຾ຖທໄ ກໃ ຉຄັໄ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຎັຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຘບຌ ( ຃າຍຘບຌ ) ເຌ຃າຍ ຘບຌນຌໃ ຄ຅ະຘບຌ຾ຌທເຈ ຿ຈງ຃ຈິ ຽຊຄີ ຽທຖາ , ຘະຊາຌ຋ີ , ບຸຎະກບຌກາຌຘບຌຘາຖຍັ ກຈິ ຅ະກາກາ ຘບຌ, ຅າ ຌທຌຌກັ ປຼຌ, ກາຌ຾ຍໃ ຄກໃ ຸຓຌກັ ປຼຌ , ກາຌຽຖບກຌກັ ປຼຌຏູຌໄ າຑານົກາຌຍຌັ ຋ກຘບຌຽຎັຌຉຌ຺ໄ . - ກາຌຘບຌ :ກາຌ຋ໃ ຅ີ ະຆໃ ທງເນກໄ າຌຘບຌຄໃາງຂຌໄ ຃ູ຃ທຌປູຘໄ ໃ ຄິ ຋ໃ ຆີ ໃ ທງກາຌຘບຌຽຆໃ ຌັ : ກາຌເຆປໄ ູຍຑາຍຎະກບຍກາຌ ຘບຌ ( ທຈິ ຿ີ ບ ) ເຌ຾ຉໃ ຖະນຌໃ ທງກາຌທາຄ຾ຏຌແທກໄ ໃ ບຌທໃ າ຅ະເຆບໄ ຸຎະກບຌຘບຌບຌັ ເຈ຾ຈໃ ຾ຖະ຅ະເຆ຾ໄ ຌທເຈ຋ໃ ີ ຽນຌັ ທໃ າຓ຃ີ ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຘາຖຍັ ຌກັ ປຼຌ ຾ຖະກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ. - ກາຌຘະນຸຍົ : ຽຓບປຼຌ຋ກັ ຘະ຾ຉໃ ຖະດໃ າຄແຈ຾ໄ ຖທໄ ກໃ ຌາຽບາ຺ ຋ກັ ຘະ຾ຉໃ ຖະດໃ າຄຌຌັໄ ຓາຎະກບຍຽຂາ຺ໄ ກຌັ ຽຎັຌ ຍຈ຺ ຒບໄ ຌ ເຈນຌໃ ຄຽຆໃ ຌັ : ກາຌຒບໄ ຌຖາທກະ຾ຆ, ຒບໄ ຌຉໃ ຄັ ນທາງ, ຘາຖະທຌັ ຾ຖະບໃ ຌໂ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈປໄ ຼຌປູ ໄ ຃ຍ຺ ຋ຸກດໃ າຄ ຾ຖທໄ ຅າກຌຌັໄ ກເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ກີ າຌຽ຃ໃ ບຌແນທ ຾ຖະ ຾ຂໃ ຄຂຌັ ກຌັ ຽຎັຌຉຌ຺ໄ . - ກາຌຎະຽຓຌີ : ຽຎັຌກາຌກທຈກາຽຍໃ ຄີ ທໃ າກາຌຘບຌຂບຄ຃ູແຈຍໄ ຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຍໃ ຾ຖະ ຽຎັຌກາຌກທຈກາຽຍໃ ຄີ ຃ທາຓ ຘາຓາຈ, ຃ທາຓປູ,ໄ ຃ທາຓກາໄ ທນຌາໄ ຾ຖະຏຌ຺ ຘາຽຖຈັ ຂບຄຌກັ ປຼຌ, ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຉບໄ ຄຎະຽຓຌີ ເນ຃ໄ ຍ຺ ຉາຓກາຌທາຄ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ . ຃. ກາຌຘບຌກຈິ ຅ະກາ ນກົັ ກາຌກຈິ ຅ະກຓຈີ ໃ ຄັ ຌ:ີໄ -ເນ຿ໄ ບກາຈຌກັ ປຼຌ຋ຸກ຃ຌ຺ ແຈຽໄ ຂາ຺ໄ ປໃ ທຓດໃ າຄ຋ໃ ທ຺ ຽຊຄີ ຾ຖະຍໃ ເນຽໄ ຘງຽທຖາຖຊາໄ ຖະຈຍັ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຾ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ຽຑາະທໃ າ຅ະຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຍໃ ບຌໃ າງ - ຃ຉູ ຈິ ຉາຓຽຍໃ ຄິ ຾ງຄ ຾ຖະ ເນ຃ໄ ະ຾ຌຌເຌກາຌຽຐິກ຾ບຍ - ຽປຈັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ດໃ ູຉະນບົ ຈຽທຖາຽຆໃ ຌັ : ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທາຓຓໃ ທຌຆໃ ຌ, ນຌາໄ ຘຌ຺ ເ຅຃ູ຃ບງ ເນກໄ າ ຖຄັ ເ຅ ຾ຖະຆຓ຺ ຽຆງີ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຘະຽນຓ.ີ - ຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຌາເຆ຋ໄ ກັ ຘະ຋ໃ ແີ ຈປໄ ຼຌຓາຽຂາ຺ໄ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຉທ຺ ຅ຄິ ເນ຿ໄ ບກາຈຌກັ ປຼຌແຈຓໄ ກີ າຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ. -ກາຌຘບຌ຃ທຌ຅ະຽນຌຌັໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽນຌັ ຃ທາຓຘາ຃ຌັ ຾ຖະ຃ທາຓຘາຓາຈຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌຆທີ ຈິ ຎະ຅າທຌັ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທເຌຘຄັ ຃ຓ຺ . 84

-ຑະງາງາຓເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຓໄ ຿ີ ບກາຈຘະ຾ຈຄ຃ທາຓ຃ຈິ ຽນຌັ ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄຽຑໃ ບເນຓໄ ຃ີ ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌກາຌຘະ ຾ຈຄບບກ. ຄ.ຂຌັໄ ຉບຌກາຌຘບຌ ເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຒບໄ ຌຌຏີໄ ູຘໄ ບຌ຅ະຉບໄ ຄແຈຘໄ າໄ ຄ຾ຏຌກາຌຘບຌເຌ຾ຏຌກາຌຘບຌຌຌັໄ ຅ະຉບໄ ຄຎະກບຍຓນີ າົ ງ ຈາໄ ຌ຅າກຌຌັໄ ກໃ ຽປຈັ ຽຎັຌຍຈ຺ ຘບຌເນຖໄ ະບຼຈຆໃ ຄຶ ເຆ຾ໄ ຌທ຋າຄຎະຉຍິ ຈັ ເຌຂະຍທຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ. - ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ : ຘາຖຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຓໃ ຌຍຌັ ນານຌໃ ຄຶ ຅ະຉບໄ ຄແຈທໄ າຄແທດໄ ໃ າຄຖະບຼຈເຌຍຈ຺ ຘບຌຽຑໃ ບຽຎັຌຽຎ຺າໄ ນຓາງບຌັ ນຌໃ ຄຶ ຋ໃ ຃ີ ຅ູ ະຉບໄ ຄແຈຌໄ າຑາຌກັ ປຼຌແຎປບຈ ຍໃ ບຌຌຌັໄ ແຈ຿ໄ ຈງຌາຉາຖາຘໃ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຽຎັຌຑານະຌະ຾ຖະ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ກຓ຃ີ ທາຓ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຆໃ ຄຶ ບຄິ ເຘນທ຺ ຍຈ຺ ຋ໃ ຅ີ ະຘບຌ , ຅ະປຼຌເຌຍຈ຺ ຎຓໄ ຌຌັໄ , ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຌຌັໄ . - ຽຌບໄ ເຌ: ຽຌບໄ ເຌ຅ະຉບໄ ຄ຾ຓໃ ຌຽຌບໄ ເຌຉາຖາ຋ໃແີ ຈ຃ໄ ຈັ ຅ບໄ ຌຖະບຼຈ຾ຖທໄ ຽຑໃ ບຌາແຎຘບຌເນ຾ໄ ກໃ ຌກັ ປຼຌ ຽຆໃ ຌັ : ຃ູ ຘບຌຽຑຄຎະກບຍກາຌຒບໄ ຌຉໃ າຄໂກໃ ບຌບໃ ຌນຓຈ຺ ຃຅ູ ະຉບໄ ຄ : + ຂຼຌຽຑຄນ຋ົ ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂ຋ໃ ຃ີ ຅ູ ະຘບຌຽຌບໄ ເຌ຃ທາຓນຓາງຂບຄຽຑຄ , ຂບຄຍຈ຺ ຍຈ຺ ຒບໄ ຌ + ຽບາ຺ ປູຍຊໃ າງ຋ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂນຘົ າງທຈິ ຿ີ ບກໃ ຼທກຍັ ຋ໃ າຒບໄ ຌຌຌັໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຍໃ ຄີ ຅າກຌຌັໄ ເນຽໄ ຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ແຈຘໄ ກຶ ຘາ ຾ຖະ ຑບໄ ຓກຌັ ຃ຌ຺ໄ ຃ທໄ າ. + ຎະຉຍິ ຈັ ນົຘາ຋ຈິ ຋ໃ າ຋ງີ າກເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຍໃ ຄີ ນ຃ົ ບູ າຈຽບາ຺ ຋ຈິ ຘະຈເີ ນຌໄ ກັ ປຼຌບໃ າຌ຾ຖະ຃ຌ຺ໄ ຃ທໄ າຑາງນົຄັ ຋຃ີ ຌ຺ໄ ຃ທໄ າ ຽຽຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຑບໄ ຓກຌັ ຎະຉຍິ ຈັ ຾ຖທໄ ຃ຉູ ຈິ ຉາຓ຾ຌະຌາແຎຑບໄ ຓ. ຃ບູ າຈ຅ະເຆນໄ າົ ງທ຋ິ ີ , ນົາງປູຍ຾ຍຍ຋ໃແີ ຈກໄ ໃ າທ ແທເໄ ຌຑາກທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌນົທ຋ິ ກີ າຌບໃ ຌໂ຋ໃ ຽີ ນຌັ ທໃ າຊກຉບໄ ຄ ຾ຖະຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຘາບາງຸ຾ຖະຓກີ າຌຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ຽຌບໄ ເຌ ຍຈ຺ ປຼຌ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ຽບຄກາຖຄັ ຅ະຘບຌ. ຿ຈງບຄິ ເຘ຋ໃ າຒບໄ ຌ ນຍົ ຈ຺ ປຼຌ຋ໃ ແີ ຈປໄ ຼຌຏໃ າຌຓາຽຑໃ ບຽປຈັ ເນກໄ າຌຘບຌຓ຃ີ ທາຓ ຽກາະກໃ າງ຃ທາຓປູຽໄ ຈຓີ ກຍັ ຃ທາຓປູເໄ ນຓໃ ຋ໃ ຅ີ ະປຼຌ. - ກາຌຘບຌຉທ຺ ຅ຄີ ຍາຄຍຈ຺ ຃ູ຅ະບະ຋ຍິ າງ , ຾ຉໃ ຍາຄຍຈ຺ ຃ູບາຈ຅ະແຈຘໄ າ຋ຈິ ຾ຖະບກີ ຍາຄຍຈ຺ ບາຈ຅ະເນໄ ຌກັ ປຼຌຽຎັຌຏູ ໄ ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຾ຖະຎະຉຍິ ຈັ ຾ຖະຎະຉຍິ ຈັ ຽບຄ຿ຈງບຄິ ເຘຽຌບໄ ເຘ຋ຄັ ນຓຈ຺ ຋ໃ ປີ ຼຌເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຌຌັໄ ຽຎັຌ ຅ຈຸ ນຌກັ ຽຑໃ ບຽຖໃ ຄັ ເຘໃ ຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ . - ຘໃ ກາຌຘບຌກາຌຘບຌຒບໄ ຌ຅ະຍໃ ຃ທຆິ າບໃ ຌໂ ຽຑາະທໃ າຍໃແຈເໄ ຆຘໄ ໃ ກາຌຘບຌນາົ ງຘໃ ຋ໃ ຌີ າເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ກາຌປຼຌ - ຘບຌຌຌັໄ ຉຌ຺ໄ ຉ ຽຽຓໃ ຌ ຽ຋ຍ, ກະ຾ຆຈັ , ຽຑຄ, ກະ຾ຆຈັ ຖາ, ປູຍຑາຍຘາຖຍັ ຋ໃ າຒບໄ ຌ, ຾ຍຍຑໃ ບຌນທົ ຈິ ຿ີ ບ ຾ຖະກະ຾ຆຈັ ທຈິ ຿ີ ບ. - ກາຌທຈັ ຾ຖະຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ເຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ຽຑຄ, ຍຈ຺ ຒບໄ ຌບາຈ຅ະຓທີ ຈັ ຏຌ຺ ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຊາໄ ຽຎັຌ຋ຈິ ຘະຈບີ າຈ ຅ະ ຘຄັ ຽກຈກາຌຉບຍ຃າຊາຓຂບຄຌກັ ປຼຌ, ຾ຉໃ ຊາໄ ຽຎັຌຉທ຺ ຅ຄິ ຃ູບາຈ຅ະຽຍໃ ຄີ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ນົ ຈາໄ ຌກາຌ ຎະຉຍິ ຈັ ຍຈ຺ ຒບໄ ຌຉໃ າຄໂກາຌຘຄັ ຽກຈ຾ຓໃ ຌບຄິ ເຘນທ຺ ຍຈ຺ , ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທຌໄ ຌັໄ ຽຑໃ ບຽຎັຌ ກາຌຎະຽຓຌີ ຽຍໃ ຄີ ທໃ າຌກັ ປຼຌຘາຓາຈຽກຍັ ກາຍຈ຺ ປຼຌແຈນໄ ຌບໄ ງ - ນາົ ງຘາເຈ, ແຈຉໄ າຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ນົຍໃ , ຅າກຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ຆບກນາ຋ຈິ ຋າຄ ຾ຖະທ຋ິ ຉີ ໃ າຄໂຽຑໃ ບ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາເຌຂຌັໄ ຉໃ ແຎ. ຅. ກາຌຽຖບກທ຋ິ ຘີ ບຌ ຊາໄ ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ທ຋ິ ຘີ ບຌ ຾ຓໃ ຌຓນີ ົາງທ຋ິ ຋ີ ໃ ກີ ໃ າທຓາ຾ຖທໄ ຌຌັໄ ຾ຉໃ ຖະທ຋ິ ກີ ໃ ຓຂີ ຈໄ ີ ຾ຖະຂຍໄ ກ຺ ຏໃ ບຄຂບຄຓຌັ ຾ຉໃ ຓຌັ ກ ຂຌໄ ກຍັ ກາຌຌາເຆຂໄ ບຄ຃ູບກີ .. ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ກໃ ບຌ຅ະຌາແຎເຆ຃ໄ ຉູ ບໄ ຄຘກຶ ຘາຽຍໃ ຄີ ກໃ ບຌທໃ າທ຋ິ ເີ ຈຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ນທ຺ ຍຈ຺ ຾ຖະທຆິ າຂບຄ ຉຌ຺ ຽບຄຽຑໃ ບເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ຃ີ ຉູ ບໄ ຄແຈຓໄ ກີ າຌຽຖບກຽຒັຌໄ ຽບາ຺ ທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌ຋ໃ ຾ີ ຋ຈຽນຓາະກຍັ ຍຈ຺ ປຼຌຂບຄຉຌ຺ ຾ຖະ 85

຃ທຌຑ຅ິ າຖະຌາດໃ າຄປບຍ຃ບຍເຌກາຌຽຖບກ , ເຌທ຋ິ ຽີ ຖບກທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌ຃຃ູ ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ 1.ທ຋ິ ຌີ າເຆຉໄ ບໄ ຄຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຃ທາຓຘາຓາຈປຍັ ປູຂໄ ບຄຏູປໄ ຼຌ ຾ຖະຌາເຆຂໄ ບຄ຃ູ.ຍໃ ທໃ າທ຋ິ ເີ ຈກໃ ຉາຓ຋ໃ ຃ີ ຌູ າ ຓາເຆໄ ຾ຖທໄ ຽກຈີ ຃ທາຓນຓຌັໄ ເ຅ຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ແຈດໄ ໃ າຄ຃ໃ ບຄ຾຃ທໄ ຾ຖະ ແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ຃ີ ູກໃ ຃ທຌ຅ະຌາຓາເຆ຾ໄ ຉໃ ກຄ຺ ກຌັ ຂາໄ ຓ ຊາໄ ທໃ າທ຋ິ ເີ ຈ຋ໃ ຃ີ ຌູ າຓາເຆຽໄ ຑາະບາຈ຅ະຽກຈີ ຃ທາຓຽຘງນາງ຋ຄັ ຃ູ ຽຽຖະຌກັ ປຼຌ. 2.ກາຌຽຖບກທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌ຃ທຌເນ຾ໄ ຋ຈຽນຓາະກຍັ ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ຽບຄຘບຌ , ຘບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຽຆໃ ຌັ : ກາຌຒັຄ຃ູບາຈ຅ະຽຎີຈຽຑຄ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຒໄ ັຄ , ຅າກຌຌັໄ ຃ູກໃ ເນຂໄ ຃ໄ ຈິ ຾ກໃ ຌກັ ປຼຌ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຘຌ຺ ຋ະຌາກໃ ຼທກຍັ ຍຈ຺ ຽຑຄ຋ໃ ຒີ ັຄຌຌັໄ ຅ະ຾ຓໃ ຌ ກຖະຌເີ ຈກແຈໄ ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຃ູ຅ະທາຄຂກໄ າຌຈ຺ ຋ໃ າຒບໄ ຌເນ.ໄ 5. ຘໃ ກາຌຘບຌ ຾ຖະ ກາຌທຈັ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ . 5.1 ຘໃ ກາຌຘບຌ - ຘໃ ກາຌຘບຌ ກາຌຘບຌຒບໄ ຌ຅ະຍໃ ຃ທຆິ າບໃ ຌໂ ຽຑາະທໃ າ ຍໃແຈເໄ ຆຘໄ ໃ ກາຌຘບຌນົາງ຋ໃ ຌີ າຓາ ເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌປຼຌ-ກາຌ ຘບຌຒບໄ ຌຌຌັໄ ຉຌ຺ໄ ຉ ຾ຓໃ ຌ ຽ຋ຍັ , ກະ຾ຆຈັ ຽຑຄ, ກະ຾ຆຈັ , ປູຍຑາຍຘາຖຍັ ຋ໃ າຒບໄ ຌ, ຾ຍຍຒບໄ ຌ ນົ ທຈີ ຿ີ ບ ຾ຖະ ກະ ຾ຆຈັ ທຈິ ຿ີ ບ. 5.2 ກາຌທຈັ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ - ກາຌທຈັ ຾ຖະ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ເຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ຽຑຄ, ຍຈ຺ ຒບໄ ຌ ບາຈ຅ະຓກີ າຌທຈັ ຏຌ຺ ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຊາໄ ຽຎັຌ຋ຈິ ຘະຈບີ າຈ ຅ະຘຄັ ຽກຈກາຌຉບຍ຃າຊາຓຂບຄຌກັ ປຼຌ, ຾ຉໃ ຊາໄ ຽຎັຌຉທ຺ ຅ຄິ ຃ູບາຈ຅ະຽຍໃ ຄິ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ ນົ ຈາໄ ຌກາຌ ຎະຉຍິ ຈັ ຍຈ຺ ຒບໄ ຌຉໃ າຄໂ ກາຌຘຄັ ຽກຈ຾ຓໃ ຌບຄີ ເຘໃ ນທ຺ ຍຈ຺ , ຽຌບໄ ເຌ, ຾ຖະ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທຌໄ ຌັໄ ຽຑໃ ບຽຎັຌກາຌຎະຽຓຌີ ຽຍໃ ຄິ ທໃ າ ຌກັ ປຼຌຘາຓາຈຽກຍັ ກາຍຈ຺ ປຼຌແຈນໄ ຌບໄ ງ-ນາົ ງຘໃ າເຈ, ແຈຉໄ າຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ນົຍໃ . ຅າກຌຌັໄ , ຅ໃ ຄຶ ຆບກນາ຋ຈິ ຋າຄ ຾ຖະ ທ຋ິ ກີ າຌຉໃ າຄໂຽຑໃ ບ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາເຌຂຌັໄ ຉໃ ແຎ. ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກຽຎັຌກາຌ຋ຈ຺ ຘບຍດໃ າຄນຌໃ ຄຶ ຽຑໃ ບເນປໄ ູທໄ ໃ າກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຾ຌທເຈ. ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຅ໃ ຄຶ ຓນີ າົ ງປູຍ຾ຍຍຽຆໃ ຌັ : - ຃ູຉຄັໄ ຃າຊາຓເນຌໄ ກັ ປຼຌຉບຍ ( ຘຄັ ຽກຈກາຌຉບຍຂບຄຌກັ ປຼຌ ) - ຃ູບາຈ຅ະເຆຍໄ ຈັ ເນຓໄ ຃ີ າຉບຍນາົ ງດໃ າຄ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຖບກ຃າຉບຍ຋ໃ ຊີ ກຉບໄ ຄເຘໃ ກຍັ ຃າ ຊາຓ຋ໃ ເີ ນແໄ ທເໄ ນໄ ຌກັ ປຼຌ຾ຂໃ ຄຂຌັ ກຌັ ເຌຌຌັໄ ຅ະຽຎັຌກາຌຐຶກ຾ບຍຘະນຓບຄ ຾ຖະ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທປໃ າຄກາງແຎຑບໄ ຌ. - ຾ຍໃ ຄກໃ ຸຓຌກັ ປຼຌບບກຽຎັຌກໃ ຸຓງໃ ບງເນຌໄ ກັ ປຼຌຒບໄ ຌ຃ຌຉາຓຍຈ຺ , ຽປາ຺ ຅ະຽນຌັ ແຈທໄ ໃ າຏຌ຺ ແຈປໄ ຍັ ຅ະຘະ຾ຈຄບບກ຃ ຌກັ ປຼຌຒບໄ ຌແຈຈໄ ນີ ົຍໃ ຊາໄ ທໃ າຍໃ ແຈກໄ ຉບໄ ຄແຈຌໄ າແຎຎັຍຎຸຄ຃ຌເນຓໃ ເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຉໃແຎ. ກາຌຘບຌຉາຓຖາຈຍັ ຆຌັໄ ຈໃ ຄັ ກໃ າທຓາຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌຌັໄ ຽປາ຺ ຘາຓາຈຘະນຖຸຍແຈທໄ ໃ າ ເຌ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ ຂບຄກາຌປຼຌ , ຌກັ ປຼຌ຅ະຉບໄ ຄປຍັ ປູນໄ ົາງຈາໄ ຌຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຃ີ ແູ ຈທໄ າຄແທກໄ ໃ ບຌກາຌຘບຌຽຆໃ ຌັ : - ເນປໄ ຼຌປູ຃ໄ ທາຓນຓາງຂບຄຍຈ຺ , ຘາຓາຈຉບຍ຃າຊາຓຂບຄ຃ແູ ຈ.ໄ - ປບໄ ຄຽຑຄ຋ໃ ຓີ ເີ ຌຍຈ຺ ປຼຌຌດີໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄ຋ຄັ ຋າຌບຄ ຾ຖະ ຅ຄັ ນທະ. - ເນຌໄ ກັ ປຼຌປູ຋ໄ ໃ າຒບໄ ຌ຋ໃ ເີ ຆເໄ ຌຍຈ຺ ປຼຌ ຾ຖະ ຘາຓາຈຒບໄ ຌແຈດໄ ໃ າຄຊກຉບໄ ຄ ຾ຖະ ຘທງຄາຓ . - ຎະຉຍິ ຈັ ຍຈ຺ ຒບໄ ຌ຿ຈຉໄ າຌຽຌບໄ ເຌກາຌທາຄນກົັ ກາຌແທ຃ໄ ຾ຌທຌີໄ ກຽຑໃ ບຎບໄ ຄກຌັ ຍໃ ເນ຃ໄ ຘູ ບຌຽຑຈຽຑຌີ ເຌກາຌຘບຌ ຾ຌທເຈ຾ຌທນຌໃ ຄຶ ຅ຌ຺ ນຓຈ຺ ຽທຖາຽຆໃ ຌັ : ຘບຌຽຑຄເນນໄ ຓຈ຺ ກໃ ບຌ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ຘບຌຒບໄ ຌນົ ຘບຌຒບໄ ຌ຾ຉໃ ດໃ າຄຈຼທ. 86

ຂະຍທຌກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຽຎັຌຘໃ ຄິ ຘາ຃ຌັ ຾ຖະ ຽຎັຌຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ຂບຄກາຌຘບຌຂບຄ຃ູ຋ໃ ຈີ ຅ີ ະຉບໄ ຄ ຘະ຾ນທຄນາ຃ທາຓປູ,ໄ ນາ຾ຌທ຋າຄເນກໄ າຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຎະຘຍ຺ ຃ທາຓຘາຽຖຈັ ດໃ າຄ ຓຎີ ະຘຈິ ຋ຑິ າຍ. ຃ຘູ ບຌ຅ະ ຍຌັ ຖຸ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ກີ າຌຈ຺ ແທໄ ຉບໄ ຄປູ຅ໄ ກັ ຌກັ ປຼຌ ຽຆໃ ຌັ : - ຉບໄ ຄປູ຃ໄ ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌ . - ປູຏໄ ຌ຺ ຘາຽຖຈັ ເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທເຌບາຈຈີ - ປູ຃ໄ ທາຓຘຌ຺ ເ຅ ຾ຖະ ຅ຈຸ ຍກ຺ ຏໃ ບຄ - ປູ຅ໄ ຈຸ ຽຈໃ ຌັ ເຌກາຌປຼຌຂບຄຌກັ ປຼຌ - ຉບໄ ຄຘະນທຄນາ຾ຌທ຋າຄເຌກາຌຉບຍ຃າຊາຓ ( ຽຎັຌນງຄັ ຌກັ ປຼຌ຅ໃ ຄຶ ຍໃ ຘຌ຺ ເ຅ຌາກາຌປຼຌ ນທົ ໃ າຽປຈັ ຾ຌທເຈ຅ໃ ຄິ ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌທຆິ າຒບໄ ຌແຈດໄ ໃ າຄຽຑໃ ຄິ ຑເ຅ ). ກ. ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຿ຈ຅າ຾ຌກບບກຽຎັຌ3 ແຖງະ຃: - ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກໃ ບຌກາຌປຼຌ - ກາຌຎະຽຓຌີ ຖະນທໃ າຄປຼຌ - ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຖທຓ ( ຋າໄ ງຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ ) 1. ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກບຌກາຌປຼຌ ຽຓໃ ບຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ກາຌປຼຌ, ຏູຘໄ ບຌ຅ະແຈຓໄ ກີ າຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກໃ ບຌກາຌປຼຌຈທໄ ງ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຈໃ ຄັ ຌີໄ : - ຌກັ ປຼຌຓ຋ີ ຈັ ຘະຌະ຋ໃ ຅ີ າຽຎັຌຘາຖຍັ ກາຌປຼຌຑຼຄເຈ ? - ເຌກາຌຘບຌ຃ທຌ຅ະທາຄຌກັ ປຼຌດໃ ູເຌຉາ຾ນຌໃ ຄຖະຈຍັ ເຈນຌໃ ຄຶ ຖະຈຍັ ຂຌັໄ ຘບຌ - ຘໃ ທຌເຈຂບຄກາຌປຼຌ຃ທຌ຅ໃ ຽຑໃ ບຽຎັຌກາຌທຈັ ຾຋ກຑຌໄ ຊາຌຽຍບໄ ຄຉຌ຺ໄ ຂບຄຌກັ ປຼຌ ຆໃ ຄຶ ຅ະຆໃ ທງເນປໄ ູເໄ ຌຖະນທໃ າຄ ກາຌປຼຌປູຌໄ ກັ ປຼຌຓກີ າຌປຼຌປູຽໄ ຑໃ ຓີ ຂຌຶໄ ຾ຌທເຈ ? - ຽຑໃ ບທາຄ຾ຏຌກາຌຘບຌທໃ າ຅ະຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ຾ຌທເຈ ຅ໃ ຄິ ຅ະຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຘະຑາຍຂບຄຌກັ ປຼຌເຌ ຋າຄຎະຉຍິ ຈັ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກໃ ບຌກາຌປຼຌຘາຓາຈ຾ງກບບກຽຎັຌ 2 ກຖະຌີ + ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຽຍໃ ຄິ ທໃ າຌກັ ປຼຌແຈປໄ ູຘໄ ໃ ຄິ ຉໃ າຄໂກໃ ບຌ຋ໃ ຃ີ ຅ູ ະຘບຌ ນຍົ ໃ ? + ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຽຍໃ ຄິ ທໃ າຌກັ ປຼຌ ຓ຃ີ ທາຓປູ ໄ ຾ຖະ ຋ກັ ຘະກາຌຒບໄ ຌຌາກໃ ບຌ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌ຅ະຽຖໃ ຓີ ປຼຌ ຍຈ຺ ປຼຌເນຓໃ ນົຍໃ 2. ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຖະນທາຄປຼຌ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຖະນທໃ າຄປຼຌ ນົ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຽຑໃ ບຎັຍຎຸຄກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຃ ກາຌຎະຽຓຌີ ຃ທາຓປູ ໄ, ຃ທາຓ ຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌ, ຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ກີ າຌຈ຺ ແທເໄ ຌຖະນທໃ າຄກາຌປຼຌຂບຄຌກັ ປຼຌ , ຅ຈຸ ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຂບຄກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຖະນທໃ າຄປຼຌຓ຃ີ : - ຌກັ ປຼຌຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທນໄ ົາງ ນົ ນຌບໄ ງຑຼຄເຈ -ຌກັ ປຼຌຍຌັ ຖຸຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌປຼຌຽຊຄິ ຂຌັໄ ຉບຌເຈ -ຌກັ ປຼຌຓຂີ ຍໄ ກ຺ ຏໃ ບຄເຌ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເຈ -຅ະຎັຍຎຸຄກາຌປຼຌຂບຄຌກັ ປຼຌຽຎັຌຘໃ ທຌຍຸກ຃ຌ຺ ນົ ຽຎັຌກໃ ຸຓ -຅ະເຆປໄ ູຍ຾ຍຍກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຾ຍຍເຈ຅ໃ ຄ຅ະຊກຉບໄ ຄເຌກາຌ຾ກແໄ ຂ຅ຈຸ ຍກ຺ ຏໃ ບຄຂບຄ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ - 87

຅ະເນຂໄ ຓໄ ູຌ຅າກກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ເຌກາຌຎັຍຎຸຄທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌ , ຘໃ ກາຌຘບຌ ນຖົ າຈຍັ ຂຌັໄ ກາຌ ຘບຌ຾ຌທເຈເຌກາຌຎະ ຽຓຌີ ຏຌ຺ ຽຑໃ ບຎັຍຎຸຄກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຏູຎໄ ະຽຓຌີ ຅ະຉບໄ ຄເຆຽໄ ຃ໃ ບຄທຈັ ຾຋ກ ຾ຉໃ ຖະ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄຘາຑຌັ ກຌັ . 3. ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຖທຓ(ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຋າໄ ງຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ) ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຖທຓຽຎັຌກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຽຓໃ ບຘຌີໄ ຘຸຈກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ກາຌຎະຽຓຌີ ຋າໄ ງຆໃ ທ຺ ຿ຓຄປຼຌຌ຾ີໄ ຓໃ ຌ ຽຑໃ ບຘກຶ ຘາທໃ າ : - ຌກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓປູ຋ໄ ຄັ ນຓຈ຺ ຽ຋ໃ າ຺ ເຈ ? - ຌກັ ປຼຌຽກໃ ຄັ ນົ ບໃ ບຌຽ຋ໃ າ຺ ເຈ - ຅ະຉບໄ ຄແຈ຾ໄ ກແໄ ຂເຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຾ຌທເຈ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຖທຓຏູຘໄ ບຌ຅ະຉບໄ ຄກທຈ຃ຌຽຍໃ ຄິ ຾ຉໃ ຖະ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເນ຃ໄ ຍ຺ ກຖະຌີ ຓຽີ ທຖາ຅າກຈັ , ຃ູຘບຌຉບໄ ຄຽຖບກ ຽຍໃ ຄິ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເຈ຋ໃ ຍີ ໃ ຘາ຃ຌັ ຾ຖະ ຽນຌັ ທໃ າ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ເຈ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຌກັ ປຼຌຘາຓາຈຍຌັ ຖຸ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ຾ຖທໄ ຌຌັໄ ກຘາຓາຈ ຎະແທ຾ໄ ຉໃ ຉບໄ ຄແຈຽໄ ຘຓີ ຃ຌີ ເຌກາຌຘບຌເຌຂຌັໄ ຉໃ ແຎ. ຂ. ຘໃ ຄິ ຘາ຃ຌັ ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກາຌທຈັ ຏຌ຺ 1. ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຋າຄຈາໄ ຌ຃ທາຓປູ ໄ ຽຎັຌກາຌທຈັ ຃ທາຓປູຈໄ າໄ ຌ຾ຌທ຃ຈິ , ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ເຌກາຌປຼຌຉາຓຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ປຼຌຌບກ຅າກຌັຌໄ . ງຄັ ຉບໄ ຄແຈຘໄ ຄັ ຽກຈ ຽຍໃ ຄິ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅, ຃ທາຓຽບາ຺ ເ຅ເຘໃ , ກາຌຌາເຆໄ ຾ຖະ ເ຅຾ໄ ງກຉໃ າຄໂ. 2. ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຋າຄຈາໄ ຌ຋ກັ ຘະ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຘີ າຓາຈທຈັ ຏຌ຺ ແຈກໄ ໃ ຼທກຍັ ຋ກັ ຘະເຌທຆິ າຒບໄ ຌແຈ຾ໄ ກໃ : ກາຌທຈັ ຋ກັ ຘະ຋າຄຈາຌກາຌຒບໄ ຌ ຽຑໃ ບຽຎັຌກາຌ຋ຈ຺ ຘບຍ຃ທາຓປູ ໄ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຽຆໃ ຌັ : ກາຌຒບໄ ຌ຋ໃ າຑຌໄ ຊາຌຂບຄຓ, ກາຌຒບໄ ຌ຋ໃ າ ຑຌໄ ຊາຌຂບຄຉຌ຺ ຾ຖະ ກາຌຒບໄ ຌ຋ໃ າຌາຉະງະຘຍັ ຉໃ າຄໂ. 3. ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຋າຄຈາໄ ຌ຋ຈັ ຘະຌະ຋ໃ າ຋ີ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຋າຄຈາໄ ຌ຋ຈັ ຘະຌະ຋ໃ າ຋຾ີ ຓໃ ຌກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຂບຄກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທເຌຘຄັ ຃ຓ຺ ຋າຄຈາໄ ຌຑຈຶ ຉກິ າຆໃ ຄຶ ຓຌັ ຘະ຾ຈຄ ບບກຈໃ ຄັ ຌີໄ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅, ຌາໄ ເ຅ປຍັ ຏຈິ ຆບຍຉໃ ນຌາໄ ຋ໃ ີ, ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ຉໃ ກຍັ ກາຌປຼຌປູ.ໄ ຃ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຘະ຾ຈຄ ຉທ຺ ຅ຄິ , ປູຎໄ ັຍຉທ຺ , ປູນໄ ຌາໄ ຋ໃ ຽີ ຎັຌຏູຌໄ າ ຾ຖະ ຏູຊໄ ກຌາ. * ຽ຃ໃ ບຄຓທຈັ ຏຌ຺ ຾ຖະ ຋ຈ຺ ຘບຍ ຽຑໃ ບທຈັ ຏຌ຺ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ທຆິ າຒບໄ ຌຽຑໃ ຌິ ເຆຽໄ ຃ໃ ບຄຓທຈັ ຏຌ຺ 2 ດາຄຈໃ ຄັ ຌີໄ : - ຽ຃ໃ ບຄຓທຈັ ຏຌ຺ ຈາໄ ຌ຃ທາຓປູ ໄ - ຽ຃ໃ ບຄຓທຈັ ຏຌ຺ ຈາໄ ຌ຋ຈັ ຘະຌະ຋ໃ າ຋ີ ຾ຖະ ຈາໄ ຌຎະຉຍິ ຈັ ຾ຖະ ກາຌ 1. ຽ຃ໃ ບຄຓທຈັ ຏຌ຺ ຈາໄ ຌ຃ທາຓປູ ໄ 88

ກາຌຎະຽຓຌີ ຃ທາຓປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ຿ຈງຘໃ ທຌນາົ ງ຾ຖທໄ ຾ຓໃ ຌເຆ຾ໄ ຍຍນທ຺ ຍຈ຺ ຘບຍຽຘຄັ ຾ຉໃ ຍາຄ຃ຄັໄ ບາຈ຅ະເຆ຾ໄ ຍຍຎາກ ຽຎໃ ຺າຽຑໃ ບຽຎັຌກາຌກະຉຸຌໄ ຾ຖະ ຋ຈ຺ ຘບຍ຋າຄຈາໄ ຌ຃ທາຓແທຂບຄຓຌັ ຘະນຓບຄຂບຄຌກັ ປຼຌ - ຃ທາຓປູ຃ໄ ທາຓ຅ໃ ຅າ - ຃ທາຓຽຂາ຺ໄ ເ຅ - ກາຌເ຅຾ໄ ງກ - ກາຌຘຄັ ຽກຈ ຾ຖະ ກາຌຎະຽຓຌີ ຃ໃ າ - ກາຌຌາເຆໄ 2. ຽ຃ໃ ບຄຓທຈັ ຏຌ຺ ຋າຄຈາໄ ຌ຋ຈັ ຘະຌະ຋ໃ າ຋ີ ຾ຖະ ຈາໄ ຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ກາຌຽກຍັ ກາຏຌ຺ ຄາຌ ນົ ຽກຍັ ກາ຃ທາຓປູ຋ໄ າຄຈາໄ ຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຽຎັຌກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຽຊຄິ ຃ທາຓຘາຽຖຈັ ເຌ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຋ກັ ຘະຉໃ າຄໂ຋າຄຈາໄ ຌກາຌຒບໄ ຌ ຃ູຽຎັຌຏູຘໄ າໄ ຄ຾ຍຍຎະຽຓຌີ ຂຌຶໄ ຽຑໃ ບທຈັ ກາຌຽປຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ . ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຌີໄ ຓຌັ ຅ະຘະ຾ຈຄບບກ຋າຄຈາໄ ຌຖຖີ າ, ຓາຖະງາຈ, ຋ໃ າ຋,ີ ຃ທາຓ຃ໃ ບຄ຾຃ທຂບຄຌກັ ປຼຌ ເຌຽທຖາຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ກຍັ ນບໄ ຄກ຃ເຌຽທຖາຽ຃ໃ ບຌແນທເຌຘຄັ ຃ຓ຺ . ຘະນຖຸຍ຃ທາຓ຾ຖທໄ ຋ຸກກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທເຌກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຾ຓໃ ຌ຃ູຽຎັຌຏູຎໄ ະຽຓຌີ ຾ຖະ ຽຑໃ ບຎັຍຎຸຄ ປູຍ຾ຍຍ, ທ຋ິ ກີ າຌຘຈິ ຘບຌເນຽໄ ນຓາະຘຓ຺ , ຘບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຃ທາຓປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌ. ຃າຊາຓ: 1. ຃ທາຓໝາງຂບຄກາຌຒບໄ ຌຓ຃ີ ຾ຌທເຈ? 2. ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄກາຌຒບໄ ຌຽຑໃ ບນງຄັ ? 3. ຽຌບໄ ເຌຂບຄກາຌຒບໄ ຌເຌຆຌັໄ ຎະຊຓ຺ ຾ຓໃ ຌຓນີ ງຄັ ຾ຈໃ ? 4. ຘໃ ກາຌຘບຌ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? 89

ຍຈ຺ ຋1ີ 1 ນທ຺ ຍຈ຺ : ກາຌຽຐິກກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ 1. ຾ຏຌກາຌຘບຌຘຖິ ະຎະຒບໄ ຌ ກ. ຃ທາຓນຓາງຂບຄກາຌທາຄ຾ຏຌກາຌຘບຌ ຍໃ ທໃ າ຅ະຽປຈັ ຘໃ ຄິ ເຈກຖທໄ ຌ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ແຈທໄ າຄ຾ຏຌ , ຅ະນຌບໄ ງ ນົນາົ ງ, ຅ະຘຌັໄ ນງົ າທ຅ະຉບໄ ຄແຈທໄ າຄ຾ຏຌກາຌ ຖະບຼຈ. ຘະຌຌັໄ , ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ນຌາໄ ຋ໃ ທີ ຼກຄາຌ຋ຸກຈາໄ ຌດາກເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈກີ ຉບໄ ຄແຈທໄ າຄ຾ຏຌ ແທຖໄ ໃ ທຄນຌາໄ ຽຆໃ ຌັ ຈຼທກຍັ ກາຌຂຌຶໄ ນບໄ ຄຘບຌ ຃ູ຅ະຉບໄ ຄແຈທໄ າຄ຾ຏຌກາຌແທກໄ ໃ ບຌ ຅າກຌຌັໄ ຅ະຓຍີ ຈ຺ ຘບຌ ຽຑໃ ບຎະຉຍິ ຈັ . ກາຌທາຄ຾ຏຌກາຌຘບຌກ຃ ກາຌກະກຼຌທຼກຄາຌຖທຄນຌາໄ ກໃ ບຌກາຌຘບຌ ຆໃ ຄຶ ຿ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎ຅ະຎະກບຍຈທໄ ງ ກາຌກາ ຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ກາຌ຃ຈັ ຽຖບກຽຌບໄ ເຌ, ກາຌກາຌຈ຺ ກຈິ ຅ະກາ, ກາຌກາຌຈ຺ ບຸຎະກບຌ ຾ຖະ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ . ຋ຄັ ນຓຈ຺ ຌີໄ ຽຎັຌຘໃ ຄິ ຅າຽຎັຌຘານຖຍັ ຃ູຏູນໄ ຌໃ ຄຶ ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ນຌາໄ ຋ໃ ທີ ຼກຄາຌຘຈິ ຘບຌ. ຘະຌຌັໄ , ເຌກາຌທາຄ຾ຏຌກາຌກາຌຘບຌຌີໄ ຃ຏູ ູນໄ ຌໃ ຄຶ ຅ະຉບໄ ຄແຈປໄ ຼຌ ຾ຖະ ຘາຓາຈຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄແຈໄ ຽຑາະກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທທຼກຄາຌຘຈິ ຘບຌ ຾ຓໃ ຌຍຌັ ນາ຋ໃ ຘີ າ຃ຌັ ຾ຖະ ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຘີ ຸຈ຋ໃ ຃ີ ູຽປາ຺ ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຅ີ ະຉບໄ ຄຘາໄ ຄ ຾ຏຌກາຌຽຑໃ ບຎະຉຍິ ຈັ , ຊາໄ ຃ຍູ ໃ ປູຘໄ າໄ ຄ຾ຏຌກາຌ ນົ ຍໃ ຓ຾ີ ຏຌກາຌເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌຎະຉຍິ ຈັ ທຼກຄາຌຍໃ ຘາຓາຈຘາຽຖຈັ ຏຌ຺ ແຈໄ ຾ຖະ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ທຼກຄາຌຌຌັໄ ຘຍັ ຘຌ຺ , ຍໃ ປູກໄ ກ຺ ຍໃ ປູຎໄ າງ, ຏຌ຺ ຘຸຈ຋າໄ ຌຍໃແຈນໄ ງຄັ ຽຖງີ . ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ , ຓຌັ ຅ໃ ຄຶ ຓ຃ີ ທາຓ຅າຽຎັຌ຋ໃ ຘີ ຸຈ຋ໃ ຃ີ ຅ູ ະຉບໄ ຄແຈຐໄ ຶກ຾ບຍເຌກາຌຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ ເຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ທຼກ ຄາຌ ຿ຈງຘະຽຑາະ຾ຓໃ ຌທຼກຄາຌຘຈິ ຘບຌ. ຂ ກາຌຘາຄ຾ຏຌກາຌຓີ .3ແຖງະ ກາຌຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌແ - ຖງະຘຌັໄ ບາ຋ຈິ (, ຽຈບຌ ) - ກາຌຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌແຖງະກາຄ (3 ຽຈບຌ, 6 ຽຈບຌ ) ( ກາຌຘາໄ ຄ຾ຏຌກາຌແຖງະງາທ -1 ຎີຂຌຶໄ ແຎ) ..... ຂຌັໄ ຉບຌກາຌຈາຽຌຌີ ຾ຏຌກາຌ * 1. ຂຌັໄ ທາຄ຾ຏຌກາຌ 2. ຂຌັໄ ຎະຉຍິ ຈັ ຾ຏຌກາຌ 3. ຂຌັໄ ຘະຖຸຍ ຾ຖະ ຎະຽຓຌີ ຾ຏຌກາຌ 31 ທຄ຺ ຅ບຌບາກາຌຈາຽຌຌີ ຾ຏຌກາຌ 2 90

2. ກາຌຈາຽຌຌີ ກຈິ ຅ະກາ ເຌຑາກຘໃ ທຌຌີໄ ຽຎັຌກາຌ຅ຈັ ນາທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌ, ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌເນ຾ໄ ຋ຈຽນຓາະກຍັ ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຈໃ ຄັ ຋ໃ ແີ ຈຘໄ ະຽນຌຓີ າ຾ຖທໄ . ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ຊກຶ າຌຽຖບກນາທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌເນຽໄ ນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຖະ ຽຌບໄ ເຌຉບໄ ຄຽຎັຌຍຌັ ນາຘາ຃ຌັ ຽຆໃ ຌັ : ຊາໄ ຃ູກາຌຈ຺ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຿ຈງນງຽໄ ຌຌັໄ ເນຽໄ ກຈີ ຑຈຶ ຉກິ າ຋າຄຈາໄ ຌ ຋ກັ ຘະກາຌຒບໄ ຌ ຘະຌຌັໄ , ເຌຽທຖາ຃຅ູ ຈັ ກຈິ ຅ະກາກໃ ຉບໄ ຄຽຖໃ ຄັ ເຘໃ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຐໄ ຶກຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ກໃ ຼທກຍັ ກາຌຒບໄ ຌ ຌຌັໄ ຊາໄ ດາກເນຌໄ ກັ ປຼຌຘາຓາຈບະ຋ຍິ າງແຈໄ ຃ູ຃ທຌ຅ຈັ ຾ຍໃ ຄ ກໃ ຸຓຌກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຅າກຌຌັໄ , ຌກັ ປຼຌ຅ໃ ຄຶ ຂຌຶໄ ຖາງຄາຌ ນບົ ະ຋ຍິ າງຉາຓ຋ໃ ຃ີ ູຉບໄ ຄກາຌ. ຌບກ຅າກຌງີໄ ຄັ ຓນີ າົ ງທ຋ິ ຋ີ ໃ ຃ີ ູ຅ະຌາເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຽຑາະທໃ າ ກາຌທາຄກຈິ ຅ະກາຉໃ າຄໂ຾ຓໃ ຌຂຌຶໄ ກຍັ ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຃ີ ແູ ຈກໄ າຌຈ຺ ແທເໄ ຌຍຈ຺ ຘບຌຌຌັໄ ທໃ າຉບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ ແຈນໄ ງຄັ , ປູນໄ ງຄັ ຾ຖະຎະຉຍິ ຈັ ບຌັ ເຈແຈຽໄ ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຽບຄ. ກ. ກາຌກາຌຈ຺ ຆໃ ກາຌຘບຌ . ກາຌຘໃ ຄ຺ ຃ທາຓປູເໄ ນ຾ໄ ກໃ ຌກັ ປຼຌຓ຃ີ ທາຓ຅າຽຎັຌ຅ະຉບໄ ຄເຆຘໄ ໃ ກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຽຂາ຺ໄ ຆໃ ທງຓ຋ີ ຄັ ຽບກະຘາຌ຋ໃ ເີ ນໄ ຌກັ ປຼຌບໃ າຌ ນົ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຖໃ ທຄນຌາໄ , ປູຍຑາຍ, ທຈັ ຊຸຉທ຺ ຅ຄິ , ຍຈັ ຘະນຖາກ, ຽ຃ໃ ບຄເຆ຋ໄ ໃ ຅ີ າຽຎັຌເຌກາຌ຋ຈ຺ ຖບຄ, ເຌ ກາຌຘາ຋ຈິ ຾ຖະ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ຂບຄຌກັ ປຼຌ, ກາຌຆບກນາຘໃ ກາຌຘບຌ ນົຽ຃ໃ ບຄຎະ຅ກັ ຉາເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ກຈິ ຅ະກາ຋ໃ ຅ີ ຈັ ຾ຖະ ຃ທຌຽຎັຌບຸຎະກບຌ຋ໃ ນີ າແຈຄໄ ໃາງ ຾ຖະ ຘາຓາຈຌາເຆຌໄ າເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ເຌກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ , ຉບໄ ຄຓີ ກາຌກະກຼຓແທຖໄ ໃ ທຄນຌາໄ ກໃ ບຌ ຾ຖະ ຅ຈັ ທາຄແທເໄ ນຽໄ ຎັຌຖະຍຼຍ ທໃ າບຌັ ເຈ຅ະເຆກໄ ໃ ບຌ-ເຆຖໄ ຸຌຉາຓຖາຈຍັ ຽຑໃ ບຍໃ ເນໄ ນງຸຄໄ ງາກເຌຽທຖາຌາເຆ.ໄ ຂ. ກາຌກາຌຈ຺ ກາຌຎະຽຓຌີ ເຌກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ເຌຍຈ຺ ຘບຌຌນີໄ ຓາງຽຊຄິ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຘະຽຑາະກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ຃ຄັໄ ຌຌັໄ ໂ. ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຘບຌຌີໄ ຍໃ ແຈ຅ໄ າຽຑາະຽ຅າະ຅ຄ຺ ຅ະຈາຽຌຌີ ເຌແຖງະ຋າໄ ງຍຈ຺ ປຼຌຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ , ຃ທາຓ຅ຄິ ຾ຖທໄ ກາຌຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ຈາ ຽຌຌີ ຃ຼຄ຃ໃ ູກຌັ ແຎ຋ຸກໂແຖງະກາຌຘບຌ. ຽຑໃ ບ຅ະແຈປໄ ູທໄ ໃ າ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ຃ີ ູຘບຌ ທາຄແທຌໄ ຌັໄ ຘາຽຖຈັ ແຈນໄ ຌບໄ ງ-ນາົ ງຑຼຄ ເຈ. ຎ຺ກກະຉ຾ິ ຖທໄ ຃ູ຅ະຓກີ າຌຍຌັ ຋ກຶ ແທຖໄ ໃ ທຄນຌາໄ ທໃ າ ຉຌ຺ ຽບຄ຅ະຎະຽຓຌີ ນງຄັ , ຎະຽຓຌີ ຈທໄ ງທ຋ິ ເີ ຈ. ຌບກ຅າກຌຌັໄ ທ຋ິ ຎີ ະຽຓຌີ ເຌຽທຖາຘບຌຌຌັໄ ຃ກູ ຘາຓາຈເຆ຾ໄ ຍຍບໃ ຌໂແຈຽໄ ນຓບຌກຌັ ຽຆໃ ຌັ ທໃ າ ປຼຌ຾ຖທໄ ເນໄ ຌກັ ປຼຌຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ ນົ ກທຈກາຈທໄ ງຽ຅ງັໄ ຾ຉໃ ຉບໄ ຄແຈເໄ ຆຽໄ ທຖາ ນົ ບໃ ຌໂ . ເຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຒບໄ ຌຌຏີໄ ູຘໄ ບຌ຅ະຉບໄ ຄແຈຘໄ າໄ ຄ຾ຏຌກາຌຘບຌເຌ຾ຏຌກາຌຘບຌຌຌັໄ ຅ະຉບໄ ຄຎະກບຍຓນີ ົາງ ຈາໄ ຌ຅າກຌຌັໄ ກໃ ຽປຈັ ຽຎັຌຍຈ຺ ຘບຌເນຖໄ ະບຼຈຆໃ ຄຶ ເຆ຾ໄ ຌທ຋າຄຎະຉຍິ ຈັ ເຌຂະຍທຌກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌ. - ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ : ຘາຖຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຾ຓໃ ຌຍຌັ ນານຌໃ ຄຶ ຅ະຉບໄ ຄແຈທໄ າຄແທດໄ ໃ າຄຖະບຼຈເຌຍຈ຺ ຘບຌຽຑໃ ບຽຎັຌຽຎ຺າໄ ນຓາງບຌັ ນຌໃ ຄຶ ຋ໃ ຃ີ ູ຅ະຉບໄ ຄແຈຌໄ າຑາຌກັ ປຼຌແຎປບຈ ຍໃ ບຌຌຌັໄ ແຈ຿ໄ ຈງຌາຉາຖາຘໃ ກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຽຎັຌຑານະຌະ຾ຖະ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ກຓ຃ີ ທາຓ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຆໃ ຄຶ ບຄິ ເຘນທ຺ ຍຈ຺ ຋ໃ ຅ີ ະຘບຌ , ຅ະປຼຌເຌຍຈ຺ ຎຓໄ ຌຌັໄ , ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຌຌັໄ . - ຽຌບໄ ເຌ: ຽຌບໄ ເຌ຅ະຉບໄ ຄ຾ຓໃ ຌຽຌບໄ ເຌຉາຖາ຋ໃແີ ຈ຃ໄ ຈັ ຅ບໄ ຌຖະບຼຈ຾ຖທໄ ຽຑໃ ບຌາແຎຘບຌເນ຾ໄ ກໃ ຌກັ ປຼຌ ຽຆໃ ຌັ : ຃ູ ຘບຌຽຑຄຎະກບຍກາຌຒບໄ ຌຉໃ າຄໂກໃ ບຌບໃ ຌນຓຈ຺ ຃຅ູ ະຉບໄ ຄ : + ຂຼຌຽຑຄນ຋ົ ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂ຋ໃ ຃ີ ຅ູ ະຘບຌຽຌບໄ ເຌ຃ທາຓນຓາງຂບຄຽຑຄ , ຂບຄຍຈ຺ ຍຈ຺ ຒບໄ ຌ 91

+ ຽບາ຺ ປູຍຊໃ າງ຋ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂນົຘາງທຈິ ຿ີ ບກໃ ຼທກຍັ ຋ໃ າຒບໄ ຌຌຌັໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຍໃ ຄີ ຅າກຌຌັໄ ເນຽໄ ຂາ຺ ຽ຅າ຺ໄ ແຈຘໄ ກຶ ຘາ ຾ຖະ ຑບໄ ຓກຌັ ຃ຌ຺ໄ ຃ທໄ າ. + ຎະຉຍິ ຈັ ນົຘາ຋ຈິ ຋ໃ າ຋ງີ າກເນຌໄ ກັ ປຼຌຽຍໃ ຄີ ນົ຃ູບາຈຽບາ຺ ຋ຈິ ຘະຈເີ ນຌໄ ກັ ປຼຌບໃ າຌ຾ຖະ຃ຌ຺ໄ ຃ທໄ າຑາງນຄົັ ຋຃ີ ຌ຺ໄ ຃ທໄ າ ຽຽຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌຑບໄ ຓກຌັ ຎະຉຍິ ຈັ ຾ຖທໄ ຃ຉູ ຈິ ຉາຓ຾ຌະຌາແຎຑບໄ ຓ. ຃ູບາຈ຅ະເຆນໄ າົ ງທ຋ິ ີ , ນົາງປູຍ຾ຍຍ຋ໃແີ ຈກໄ ໃ າທ ແທເໄ ຌຑາກທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌນທົ ຋ິ ກີ າຌບໃ ຌໂ຋ໃ ຽີ ນຌັ ທໃ າຊກຉບໄ ຄ ຾ຖະຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຘາບາງຸ຾ຖະຓກີ າຌຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ຽຌບໄ ເຌ ຍຈ຺ ປຼຌ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ຽບຄກາຖຄັ ຅ະຘບຌ. ຿ຈງບຄິ ເຘ຋ໃ າຒບໄ ຌ ນຍົ ຈ຺ ປຼຌ຋ໃ ແີ ຈປໄ ຼຌຏໃ າຌຓາຽຑໃ ບຽປຈັ ເນກໄ າຌຘບຌຓ຃ີ ທາຓ ຽກາະກໃ າງ຃ທາຓປູຽໄ ຈຓີ ກຍັ ຃ທາຓປູເໄ ນຓໃ ຋ໃ ຅ີ ະປຼຌ. - ກາຌຘບຌຉທ຺ ຅ຄີ ຍາຄຍຈ຺ ຃ູ຅ະບະ຋ຍິ າງ , ຾ຉໃ ຍາຄຍຈ຺ ຃ບູ າຈ຅ະແຈຘໄ າ຋ຈິ ຾ຖະບກີ ຍາຄຍຈ຺ ບາຈ຅ະເນໄ ຌກັ ປຼຌຽຎັຌຏູ ໄ ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຾ຖະຎະຉຍິ ຈັ ຾ຖະຎະຉຍິ ຈັ ຽບຄ຿ຈງບຄິ ເຘຽຌບໄ ເຘ຋ຄັ ນຓຈ຺ ຋ໃ ປີ ຼຌເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຌຌັໄ ຽຎັຌ ຅ຈຸ ນຌກັ ຽຑໃ ບຽຖໃ ຄັ ເຘໃ ຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ . - ຘໃ ກາຌຘບຌກາຌຘບຌຒບໄ ຌ຅ະຍໃ ຃ທຆິ າບໃ ຌໂ ຽຑາະທໃ າຍໃແຈເໄ ຆຘໄ ໃ ກາຌຘບຌນົາງຘໃ ຋ໃ ຌີ າເຆຽໄ ຂາ຺ໄ ກາຌປຼຌ - ຘບຌຌຌັໄ ຉຌ຺ໄ ຉ ຽຽຓໃ ຌ ຽ຋ຍ, ກະ຾ຆຈັ , ຽຑຄ, ກະ຾ຆຈັ ຖາ, ປູຍຑາຍຘາຖຍັ ຋ໃ າຒບໄ ຌ, ຾ຍຍຑໃ ບຌນທົ ຈິ ຿ີ ບ ຾ຖະກະ຾ຆຈັ ທຈິ ຿ີ ບ. - ກາຌທຈັ ຾ຖະຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ເຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ ຽຑຄ, ຍຈ຺ ຒບໄ ຌບາຈ຅ະຓທີ ຈັ ຏຌ຺ ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ຊາໄ ຽຎັຌ຋ຈິ ຘະຈບີ າຈ ຅ະ ຘຄັ ຽກຈກາຌຉບຍ຃າຊາຓຂບຄຌກັ ປຼຌ, ຾ຉໃ ຊາໄ ຽຎັຌຉທ຺ ຅ຄິ ຃ບູ າຈ຅ະຽຍໃ ຄີ ກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ນົ ຈາໄ ຌກາຌ ຎະຉຍິ ຈັ ຍຈ຺ ຒບໄ ຌຉໃ າຄໂກາຌຘຄັ ຽກຈ຾ຓໃ ຌບຄິ ເຘນທ຺ ຍຈ຺ , ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທຌໄ ຌັໄ ຽຑໃ ບຽຎັຌ ກາຌຎະຽຓຌີ ຽຍໃ ຄີ ທໃ າຌກັ ປຼຌຘາຓາຈຽກຍັ ກາຍຈ຺ ປຼຌແຈນໄ ຌບໄ ງ - ນົາງຘາເຈ, ແຈຉໄ າຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ນົຍໃ , ຅າກຌຌັໄ ຅ໃ ຄຶ ຆບກນາ຋ຈິ ຋າຄ ຾ຖະທ຋ິ ຉີ ໃ າຄໂຽຑໃ ບ຾ກແໄ ຂຍຌັ ນາເຌຂຌັໄ ຉໃ ແຎ. * ກາຌຽຖບກທ຋ິ ຘີ ບຌ ຊາໄ ຽທາ຺ໄ ຽຊຄິ ທ຋ິ ຘີ ບຌ ຾ຓໃ ຌຓນີ ົາງທ຋ິ ຋ີ ໃ ກີ ໃ າທຓາ຾ຖທໄ ຌຌັໄ ຾ຉໃ ຖະທ຋ິ ກີ ໃ ຓຂີ ຈໄ ີ ຾ຖະຂຍໄ ກ຺ ຏໃ ບຄຂບຄຓຌັ ຾ຉໃ ຓຌັ ກ ຂຌໄ ກຍັ ກາຌຌາເຆຂໄ ບຄ຃ູບກີ .. ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ກໃ ບຌ຅ະຌາແຎເຆ຃ໄ ູຉບໄ ຄຘກຶ ຘາຽຍໃ ຄີ ກໃ ບຌທໃ າທ຋ິ ເີ ຈຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ນທ຺ ຍຈ຺ ຾ຖະທຆິ າຂບຄ ຉຌ຺ ຽບຄຽຑໃ ບເນແໄ ຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ຃ີ ຉູ ບໄ ຄແຈຓໄ ກີ າຌຽຖບກຽຒັຌໄ ຽບາ຺ ທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌ຋ໃ ຾ີ ຋ຈຽນຓາະກຍັ ຍຈ຺ ປຼຌຂບຄຉຌ຺ ຾ຖະ ຃ທຌຑ຅ິ າຖະຌາດໃ າຄປບຍ຃ບຍເຌກາຌຽຖບກ , ເຌທ຋ິ ຽີ ຖບກທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌ຃຃ູ ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຈໃ ຄັ ຌ:ີໄ 1.ທ຋ິ ຌີ າເຆຉໄ ບໄ ຄຽນຓາະຘຓ຺ ກຍັ ຃ທາຓຘາຓາຈປຍັ ປູຂໄ ບຄຏູປໄ ຼຌ ຾ຖະຌາເຆຂໄ ບຄ຃ູ.ຍໃ ທໃ າທ຋ິ ເີ ຈກໃ ຉາຓ຋ໃ ຃ີ ູຌາ ຓາເຆໄ ຾ຖທໄ ຽກຈີ ຃ທາຓນຓຌັໄ ເ຅ຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ແຈດໄ ໃ າຄ຃ໃ ບຄ຾຃ທໄ ຾ຖະ ແຈປໄ ຍັ ຏຌ຺ ຈ຃ີ ູກໃ ຃ທຌ຅ະຌາຓາເຆ຾ໄ ຉໃ ກຄ຺ ກຌັ ຂາໄ ຓ ຊາໄ ທໃ າທ຋ິ ເີ ຈ຋ໃ ຃ີ ຌູ າຓາເຆຽໄ ຑາະບາຈ຅ະຽກຈີ ຃ທາຓຽຘງນາງ຋ຄັ ຃ູ ຽຽຖະຌກັ ປຼຌ. 2.ກາຌຽຖບກທ຋ິ ຘີ ຈິ ຘບຌ຃ທຌເນ຾ໄ ຋ຈຽນຓາະກຍັ ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ຽບຄຘບຌ , ຘບຈ຃ໃ ບຄກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ຽຌບໄ ເຌ ຾ຖະກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌຽຆໃ ຌັ : ກາຌຒັຄ຃ບູ າຈ຅ະຽຎີຈຽຑຄ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌແຈຒໄ ັຄ , ຅າກຌຌັໄ ຃ູກໃ ເນຂໄ ຃ໄ ຈິ ຾ກໃ ຌກັ ປຼຌ຾ຖທໄ ເນຌໄ ກັ ປຼຌ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຘຌ຺ ຋ະຌາກໃ ຼທກຍັ ຍຈ຺ ຽຑຄ຋ໃ ຒີ ັຄຌຌັໄ ຅ະ຾ຓໃ ຌ ກຖະຌເີ ຈກແຈໄ ຾ຖທໄ ຾ຉໃ ຃ູ຅ະທາຄຂກໄ າຌຈ຺ ຋ໃ າຒບໄ ຌເນໄ 3. ປູຍ຾ຍຍປໃ າຄຍຈ຺ ຘບຌ. ກ. ກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຾ຓໃ ຌຆໃ ທງ຃ເູ ຌກາຌຈາຽຌຌີ ກາຌຘຈິ ຘບຌ ຽຆໃ ຌັ : ຅ະຘບຌນງຄັ ? ຅ະຘບຌເຈ, ຽທຖາເຈ ? ຾ຖະ ຅ະຘບຌ຾ຌທເຈ ? ຌບກ຅າກຌຌັໄ , ກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌງຄັ ຆໃ ທງເນ຃ໄ ູ : 92

- ຘາຓາຈ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ກໃ ຼທກຍັ ຎະຽຑຈຂບຄກາຌປໃ າປຼຌ຋ໃ ຃ີ ຅ູ ະ຅ຈັ ຂຌຶໄ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ . - ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ກໃ ຼທກຍັ ຿຃ຄປໃ າຄ ຾ຖະ ຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ຘບຌ. - ຃ຌ຺ໄ ຃ຈິ ຆບກນາກາຌ຅ຈັ ທາຄຽກຓ, ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ. - ຆບກນາບຸຎະກບຌຉໃ າຄໂ. - ຽຎັຌກາຌຖກູ ຏບຌ຃ທາຓ຃ຈິ ຂບຄ຃ູເຌຽທຖາຘຈິ ຘບຌ . - ຽຎັຌກາຌຍຌັ ຋ກຶ ຏຌ຺ ຂບຄກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທຘຈິ ຘບຌ ຾ຖະ ປໃ າປຼຌເຌ຃ຄັໄ ຉໃ ແຎ. ຂ. ກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຋ໃ ຊີ ກຉບໄ ຄ ຅ະຽປຈັ ເນກໄ າຌຘບຌແຈຈໄ ີ ຆໃ ຄຶ ຊທໃ າ ຽຎັຌຍຌັ ນາຘາ຃ຌັ ເຌກາຌ ທາຄ຋ຈັ ຘະຌະ຃ະຉິ ບຌັ ຈຉີ ໃ ກາຌປຼຌປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ. ເຌຽທຖາຈາຽຌຌີ ກາຌຘຈິ ຘບຌ຋ຸກໂຍຈ຺ ປຼຌຌກັ ປຼຌຍໃ ຑຼຄ຾ຉໃ ຅ະປຼຌແຈຈໄ ີ ນົ ປຼຌຍໃ ແຈ຅ໄ າກຘໃ ຄີ ຋ໃ ຽີ ຂາ຺ ແຈຎໄ ະຉຍິ ຈັ , ຾ຉໃ ຌກັ ປຼຌງຄັ ຑຈັ ຋ະຌາ຋ຈັ ຘະຌະ຃ະຉກິ ໃ ຼທກຍັ ກາຌປຼຌປູບໄ ກີ ຈທໄ ງ. ? ເຌ຋ຸກໂຍຈ຺ ປຼຌ຃ູ຅ະຆໃ ທງຊໃ າງ຋ບຈ຃ທາຓປູ ໄ ຆໃ ຄິ ຃ທາຓປູຽໄ ນໃ ົາ຺ ຌຌັໄ ຅ະຓບີ ຈິ ຋ຑິ ຌ຺ ຉໃ ຋ຈັ ຘະຌະ຃ະຉຂິ ບຄຌກັ ປຼຌ. ຋ຈັ ຘະຌະ຃ະຉບິ ຌັ ຈີ ( ຋າຄຍທກ ) ຅ະຆໃ ທງເນຌໄ ກັ ປຼຌເນຽໄ ກຈີ ກາຌປຼຌປູ ,ໄ ຋ຈັ ຘະຌະ຃ະຉ຋ິ າຄຖຍ຺ ຅ະດັຍດັຄໄ ກາຌ ປຼຌປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ. ຽຓໃ ບ຋ຈັ ຘະຌະ຃ະຉແິ ຈຊໄ ກຘາໄ ຄຂຌຶໄ ຾ຖທໄ ຅ະຎໃ ຼຌ຾ຎຄແຈງໄ າກ. ຃. ກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຾ຓໃ ຌຂະຍທຌກາຌທາຄ຾ຏຌຆໃ ຄຶ ບາຈຎະຉຍິ ຈັ ຽຆ:ໃ ຌັ ບຑທກຽປາ຺ ດໃ ູເຘ ຑທກຽປາ຺ ດາກແຎເຘ ຅ະແຎຍໃ ບຌຌຌັໄ ຾ຌທເຈ ຍາຈກາໄ ທຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌຑີໄ ທ຺ ຑຌັ ກຌັ ຾ຌທເຈ ? ກາຌຘຈິ ຘບຌບາຈຽທາ຺ໄ ແຈທໄ ໃ າ຾ຓໃ ຌກຈິ ຅ະກາບຌັ ນຌໃ ຄຶ ຆໃ ຄຶ ຌາເຆຆໄ ຍັ ຑະງາກບຌຽຂາ຺ໄ ເຌກາຌຘຈິ ຘບຌ ຽຑໃ ບຍຌັ ຖຸ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄຍຈ຺ ປຼຌ ຆໃ ຄຶ ບຄີ ເຘໃ ຃ທາຓປຍັ ປູຂໄ ບຄ຃ຉູ ໃ ກຍັ ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌ ຋າຄກາຌຘກຶ ຘາຂບຄຌກັ ປຼຌ. * ຑທກຽປາ຺ ດໃ ູເຘ ? ຾ຓໃ ຌຑທ຺ ຑຌັ ຽຊຄິ ຃ທາຓປຍັ ປູຂໄ ບຄ຃ຉູ ໃ ຃ທາຓຉບໄ ຄກາຌຈາໄ ຌກາຌຘກຶ ຘາຂບຄຌກັ ປຼຌ , ຖະຈຍັ ຃ທາຓ ປຍັ ປູຂໄ ບຄຌກັ ປຼຌ ຾ຖະ ຆຍັ ຑະງາກບຌ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູ. * ຑທກຽປາ຺ ດາກແຎເຘ ? ຾ຓໃ ຌຑທ຺ ຑຌັ ກຍັ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຂບຄຍຈ຺ ປຼຌ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກາຌ ເນຌໄ ກັ ປຼຌປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ແຈໄ. * ຅ະແຎຍໃ ບຌຌຌັໄ ຾ຌທເຈ ? ຑທ຺ ຑຌັ ຽຊຄິ ກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ ຾ຖະ ຈາຽຌຌີ ກາຌຘບຌຂບຄ຃ູ * ກໃ ບຌ຅ະ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຃຃ູ ທຌ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຍຌັ ນາເຈ຾ຈໃ ? - ເຌ຋ຸກໂຍຈ຺ ຘບຌຂບຄ຃ຘູ ໃ ຄິ ຋ໃ ຅ີ ະຎະຉຍິ ຈັ ຾ຖະ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌ຅ະຎະຉຍິ ຈັ ຃ທຌເນ຾ໄ ຅ໃ ຓ຾຅ຄໄ - ຃຅ູ ະຘບຌນງຄັ ຾ຖະ ຅ະ຅ຈັ ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຌທເຈ - ຃ຉູ ບໄ ຄກາຌເນຌໄ ກັ ປຼຌ຿ຈນໄ ງຄັ ເຌຆໃ ທ຺ ຿ຓຄຘບຌຌຌັໄ . * ຅າກຍຌັ ນາຂາໄ ຄຽ຋ຄິ ຌຌັໄ ຃຃ູ ທຌຽບາ຺ ເ຅ເຘໃ : 93

- ຾ຍໃ ຄຎັຌຽທຖາເຘໃ ຾ຉໃ ຖະກຈິ ຅ະກາເນຽໄ ນຓະຘຓ຺ - ຾ຍໃ ຄ຅ຌຸ ກັ ປຼຌ, ຎະຽຑຈຂບຄ຅ຸ, ຅າຌທຌຌກັ ປຼຌຉໃ ຅ຸ -ເນ຿ໄ ບກາຈຌກັ ປຼຌຽຎັຌຖາງຍຸກ຃ຌ຺ - ຌາເຆຽໄ ທຖາຂບຄ຃ູ ຾ຖະ ຃ທາຓຘຌ຺ ເ຅ຂບຄ຃ູ - ກາຌຌາເຆຘໄ ະຊາຌ຋ໃ ີ - ຃ຉູ ບໄ ຄຽປຈັ ນງຄັ ຾ຈໃ ກໃ ບຌ ຾ຖະ ນົຄັ ກາຌຘບຌ - ຃ູດາກເນຌໄ ກັ ປຼຌປຼຌ຾ຌທເຈຉໃ ກຍັ ຍຈ຺ ປຼຌ ຌບກ຅າກຌ຃ີໄ ູງຄັ ຉບໄ ຄ຃າຌຄຶ ຽຊຄິ ຖະຈຍັ ຃ທາຓປຍັ ປູ ໄ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາຓາຈຂບຄຌກັ ປຼຌຉໃ ກຍັ ກາຌປຼຌ. ເຌກາຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາກຉບໄ ຄເນຽໄ ນຓາະກຍັ ຘະຑາຍ ຾ຖະ ຅ຈຸ ຑຽິ ຘຈຂບຄຌກັ ປຼຌເຌກາຌຽ຃ໃ ບຌແນທ , ຘະຌຌັໄ ຃ູງໃ ຄິ ຓ຃ີ ທາຓ຅າຽຎັຌ຋ໃ ີ ຅ະຉບໄ ຄຽບາ຺ ເ຅ເຘໃ ເຌຽທຖາ຾ຉຄຍຈ຺ ຘບຌ຾ຉໃ ຖະຍຈ຺ , ຾ຉຖະຑາກຽຑໃ ບຘະຈທກ ເຌຽທຖາຘຈິ ຘບຌຉທ຺ ຅ຄິ ຾ຖະ ຌກັ ປຼຌ ກຘາຓາຈຽກຍັ ກາຽບາ຺ ຍຈ຺ ປຼຌ຋ໃ ຃ີ ູຘໃ ຄ຺ ເນແໄ ຈຈໄ .ີ  ປູຍ຾ຍຍຂບຄຍຈ຺ ຘບຌເຈ ? ປູຍ຾ຍຍຂບຄຍຈ຺ ຘບຌຓນີ ົາງປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ຘີ າຓາຈຽຖບກເຆຉໄ າຓ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຾ຉໃ ຘໃ ທຌເນງໃ ຾ຓໃ ຌ ຽ຃ງີ ເຆຓໄ ດີ ໃ ູ 2 ຾ຍຍ຃: * ຾ຍຍຖຼຄນທ຺ ຂໄ ປູຍ຾ຍຍຘບຌຌຘີໄ ະຈທກເຌກາຌຂຼຌ ຿ຈງຍໃ ຉບໄ ຄຽຘງຽທຖາເຌກາຌຂຈີ ນບໄ ຄ , ຾ຉໃ ຂ຅ໄ າກຈັ ຋ໃ ງີ າກເນໄ ຾ກໃ ກາຌຽຍໃ ຄິ ຾ຖະ ຃ທາຓຘາຑຌັ ຂບຄ຾ຉໃ ຖະຑາກເຌຍຈ຺ ຘບຌ຋ໃ ຂີ ຼຌ. * ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຍຍຽຎັຌຉາຉະຖາຄ ຘະຈທກເນ຾ໄ ກໃ ກາຌຌາເຆກໄ າຌຂຼຌ , ກາຌທາຄກຈິ ຅ະກາ ຾ຖະ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຽຑາະເຌ ຽທຖາຂຼຌຌຌັໄ ຽປາ຺ ຅ະຽນຌັ ແຈທໄ ໃ າ : ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ , ຽຌບໄ ເຌ, ກຈິ ຅ະກາ, ຘໃ ກາຌຘບຌ, ຾ຖະ ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ຅ະນກົີ ຽ຃ໃ ຄິ ກຌັ ຘະຌຌັໄ ເຌຽທຖາປຼຌກຄໃາງຂຌຶໄ ຾ຖະ ຽທຖາຌາເຆຉໄ ທ຺ ຅ຄິ ກຄໃາງຽຑາະ຃ຘູ າຓາຈຽຍໃ ຄິ ແຈຄໄ ໃາງ ຾ຖະ ຓຌັ ຓກີ າຌກໃ ຼທຑຌັ ກຍັ ຋ຸກໂຍຌັ ນາ. ຈໃ ຄັ ຌຌັໄ ຽປາ຺ ຘາຓາຈຽທາ຺ໄ ແຈທໄ ໃ າ ກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ຋ຄັ ຘບຄ຾ຍຍຌີໄ ຅ະຓ຃ີ ທາຓ຾ຉກຉໃ າຄກຌັ ດໃ ູຍໃ ບຌທໃ າທ຋ິ ຂີ ຼຌຽ຋ໃ າ຺ ຌຌັໄ ຾ຉໃ ຽຌບໄ ເຌ຋ຄັ ນຓຈ຺ ຾ຓໃ ຌ຃ກຌັ . ຘະຌຌັໄ ກາຌຌາເຆຉໄ ທ຺ ຅ຄິ ຾ຓໃ ຌບຄີ ເຘໃ ຃຾ູ ຉໃ ຖະ຃ຌ຺ ນ຾ົ ຉໃ ຖະ຿ປຄປຼຌຽນຌັ ຈຽີ ນຌັ ຑບໄ ຓເຌກາຌຌາເຆໄ ຾ຍຍເຈ຾ຍຍນຌໃ ຄຶ ກແຈ຾ໄ ຖທໄ ຾ຉໃ ຃ທາຓຽນຓາະຘຓ຺ ຂບຄທຆິ າ. ຾ຉໃ ຘາຖຍັ ທຆິ າຈຌ຺ ຉີ, ປບໄ ຄ ຾ຖະ ຒບໄ ຌຌຽີໄ ນຓາະ຾຋຃ໄ ທຌ຅ະຌາເຆ຾ໄ ຍຍຽຎັຌຉາຉະຖາຄຽຑາະທໃ າ ຾ຉໃ ຖະນທ຺ ຂໄ, ຾ຉໃ ຖະ ກຈິ ຅ະກາຌຌັໄ ກໃ ຼທຑຌັ ກຌັ ແຎຉະຖບຈ ຘະຌຌັໄ ເຌຽທຖາຘບຌ຅ໃ ຄິ ຓ຃ີ ທາຓຘະຈທກ. ປູຍ຾ຍຍປໃ າຄຍຈ຺ ຘບຌ຾ຉໃ ຖະດໃ າຄ຅ະຘະຽໜຈີ ໃ ຄັ ຌ:ີໄ ປໃ າຄກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ 94

຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຌບໄ ເຌ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ- ຘໃ ກາຌຘບຌ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ ກາຌຘບຌ - ດາກປູທໄ ໃ າຌກັ ປຼຌ ຘາຓາຈປຍັ ປູ,ໄ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ - ຾ຓໃ ຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຃ີ ຉູ ບໄ ຄກາຌ - ຾ຓໃ ຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຃ີ ູ - ຽປຈັ ຾ຌທເຈ຅ໃ ຄິ ຅ະ (ບຸຎະກບຌ) ຍຈ຺ ປຼຌແຈໄ ນົາງ- ຾ຓໃ ຌຘໃ ຄີ ຋ໃ ຃ີ ູຌາຓາ ນຌບໄ ງຘໃ າເຈ, ຉໃ ກຍັ ເນຌໄ ກັ ປຼຌປຍັ ປູ,ໄ ຅ະຌາຓາຘບຌ ເນຌໄ ກັ ປຼຌປຍັ ປູ,ໄ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຃ີ ຘູ ບຌແຎ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ ຾ຖະ ຘາຓາຈ ຾ຓໃ ຌ ຽຌບໄ ເຌ ຽຂາ຺ໄ ເ຅ຽຌບໄ ເຌຂບຄ ເຆເໄ ຌກາຌປຼຌ - ກາຌຎະຽຓຌີ ຾ຓໃ ຌ ຍຈ຺ ປຼຌຌຌັໄ ແຈໄ ທ຋ິ ກີ າຌ຋ໃ ຃ີ ຌູ າຓາເຆໄ ຽປຈັ ແຈໄ ຃ທາຓປູ,ໄ - ຾ຓໃ ຌຖາຈຍັ ຂຌັໄ ຾ຖະ ກາຌຘບຌເຌ ຽຑໃ ບດາກປູທໄ ໃ າ - ຾ຓໃ ຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຌີ ກັ ປຼຌ ຾ຉໃ ຖະຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ. ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄແທຌໄ ຌັໄ ນກົັ ກາຌ, ຂບຄກຈິ ຅ະກາກາຌ - ຽຑໃ ບຽຎັຌຘໃ ຄີ ຋ໃ ຈີ ຄຶ ຍຌັ ຖຸນົຍໃ ? ຅ະຉບໄ ຄຍຌັ ຖແຸ ຈຑໄ າງນົຄັ - ກາຌຉຖີ າ຃າ຾ຓໃ ຌ ຂະຍທຌກາຌ, ປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຈູຈ຅ຈິ ເ຅ຂບຄ ຃ທາຓຉຈັ ຘຌິ ເ຅ທໃ າ ກາຌ ປຼຌປູຎໄ ະຘຍ຺ ກາຌ ຋ກັ ຘະ຋ໃ ຅ີ ະຌາ ຽຑໃ ບຽປຈັ ເນຍໄ ຌັ ຖຸ ຌກັ ປຼຌຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູກາຌ ຅ະຽປຈັ ຾ຌທເຈ - ຾ຓໃ ຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຘີ ະ຾ຈຄ ຉາຓ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຋ໃ ທີ າຄ ນຄົັ ຅າກຽນຌັ ບບກຓາ,ຽທາ຺ໄ ບບກຓາ ຓາຘບຌເຌ ແທໄ ຘໃ ຄິ ຽນໃ າົ຺ ຌີໄ ປຼຌ. ນຓາກຏຌ຺ ຂບຄກາຌ ຽຑໃ ບເນຏໄ ູ ໄ ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄນຌໃ ຄຶ ໂ ຎະຽຓຌີ . ປຼຌປູຽໄ ຎ຺າໄ ນຓາງຂບຄ ຽຌບໄ ເຌຍຈ຺ ປຼຌ ຎະກບຍຈທໄ ງ : - ກາຌຎະຽຓຌີ ຾ຖະ ກາຌ ຽ຃ໃ ບຌແນທ ຾ຖະ - ຂຌັໄ ຌາຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູ ກາຌຉຖີ າ຃າ຃ທຌ ຎະຉຍິ ຈັ ຃ທຍ຃ູກຌັ ກຼຓຑບໄ ຓ ເນຍໄ ຌັ ຖຸ ຍຈ຺ ປຼຌ ຿ຈງ຾ຌໃ ເຘໃ ຽຑໃ ບຎັຍຎຸຄ - ຂຌັໄ ຘບຌ , ກາຌປຼຌປູຂໄ ບຄ ຏຌ຺ ຘາຽຖຈັ - ຘຌັໄ ຘະນຖຸຍ ຌກັ ປຼຌ ຾ຖະ ກາຌ ຘບຌຂບຄ຃ູ ຿຃ຄປໃ າຄກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌ - ທຆີ າປຼຌ.............................ຍຈ຺ ຋.ີ ................... ນທ຺ ຍຈ຺ ................... - ຆຌັໄ ປຼຌ............ ບາ຅າຌຘບຌ.............ທຌັ , ຽຈບຌ, ຎີ.............- ຽທຖາ................... ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຌບໄ ເຌ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຘໃ ກາຌຘບຌ ຎະຽຓຌີ ຏຌ຺ 95

ປໃ າຄຍຈ຺ ຘບຌ຾ຍຍຖຼຄນທ຺ ຂໄ -ທຆິ າ.............................................................ຍຈ຺ ຋.ີ ............................................................ -ຆຌັໄ ປຼຌ........................................................ນທ຺ ຍຈ຺ ........................................................... -ທຌັ ,ຽຈບຌ,ຎີ..................................................ຽທຖາ.............................................................. 1.຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ …………………………………………………………………………… 2.ຽຌບໄ ນາ……………………………………………………………………………. 3.ກຈິ ຅ະກາ…………………………………………………………………………. - ຂຌັໄ ຌາຽຂາ຺ໄ ຘໃ ູຍຈ຺ ປຼຌ…………………………………………………………………. -ຂຌັໄ ຘບຌ……………………………………………………………………………. -ຘະນຸົຍ……………………………………………………………………………… 4.ຘໃ ກາຌຘບຌ…………………………………………………………………………. 5.ກາຌທຈັ ຏຌ຺ ………………………………………………………………………… 4. ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຍຍດໃ າຄ ຅ຈຸ ຎະຘຄ຺ ຽຌບໄ ເຌ ກຈິ ຅ະກາກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌ ຽທຖາ ບຸຎະກບຌ ຎະຽຓຌີ  ຂຌັໄ ຌາ: 5 ຘຄັ ຽກຈຽຍໃ ຄິ : ຌກັ ຘກຶ ຘາ -ກທຈກາ຅າຌທຌ຃ຌ຺ ຂາຈ, ຌກັ ຘກຶ ກາຌຉບຍ຃າ ປຼຌ຅ຍ຺ ຍຈ຺ ຘາຖາງຄາຌ ຊາຓ ຌ຾ີໄ ຖທໄ -ຌາຑາຌກັ ຘກຶ ຘາຘາໄ ຄຍຌັ ງາກາຈ 5 -ຎຓໄ ຘາຓາຈ: ຈທໄ ງກາຌປບໄ ຄຽຑຄ: ຿ປຄປຼຌຂບຄ ຾ຍຍປຼຌ -ຍບກກໃ ຼທ 1.ນົກັ ກາຌກາຌ ຽປາ຺ -ຍຈັ ຃າ -ກາຌຉບຍ ກຍັ ນກົັ ກາຌ ຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ -຃຋ູ ທຌ຃ຌຍຈ຺ ປຼຌຽກໃ າ຺ ຈທໄ ງ຃າ ຃າຊາຓ ຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຊາຓ ຊາຓ: ຋ໃ າຌາຈຉະຘຍັ ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? -ກາຌ ຍຈ຺ ຘບຌ ຾ຖະ ຾ຍໃ ຄບບກຽຎັຌ຅ກັ ໝທຈ?຃ໝ 160 ທຈເຈ? -ຽຌບໄ ເຌ -ຌກັ ຘກຶ ຘາ 1-2 ຃ຌ຺ ຂຌໄ ຉບຍ, ຃ູ ຆຓ຺ ຽຆງີ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ບະ຋ຍິ າງຍາຄ຅ຈຸ ຽຑໃ ຓິ ຉໃ ຓບກີ 96

 ຂຌັໄ ຘບຌ: ຍຈ຺ ປຼຌ ຘຌ຺ ຋ະຌາ ຋ໃ າຒບໄ ຌ ຽຎັຌ຃ໃ ູ -຃ຘູ ະຽໜຍີ ຈ຺ ປຼຌເໝໃ ເຘໃ ກະຈາຌ - ຘາຓາຈ 2. ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຽຑໃ ບເນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາຘຄັ ຽກຈ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຎະຉຍິ ຈັ ຖາທ ຾ຖະ ຘຌ຺ ຋ະຌາຽຎັຌຍຸກ຃ຌ຺ ຽຐິກຆບໄ ຓ 3.ຓາຖະງາຈກາຌ -຃ູເນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຈທໄ ງ຃າ ຋ໃ າຒບໄ ຌ ຒບໄ ຌ ຉໃ າຄໂແຈໄ ຊາຓ: ນກົັ ກາຌຒບໄ ຌ 4.ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທຄ຺ ຖາທຓ຃ີ ຾ຌທເຈ? ຅ໃ ຄ຺ ຖາທ຅ໃ ຄັ ນທະ -ກາຌ ຽຆຌີ ຆທຌ ບະ຋ຍິ າງ ຘຌ຺ ຋ະຌາ ຾ຖະ -ຌກັ ຘກຶ ຘາ 2-3 ຃ຌ຺ ຉບຍ, ຃ູຆຓ຺ ຽຐິກຆບໄ ຓ ຽຆງີ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ຽຌໃ ຌັ ຉໃ ຓຶ ຍາຄ຅ຈຸ ຽຑໃ ບ ຽຎັຌກໃ ຸຓ ຃ທາຓກະ຅ໃ າຄ຾຅ຄໄ 5 -ກາຌຘະນູົ -຃ູເນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາ຅ຍັ ຃ໃ ກູ ຌັ ຃ຌ຺ໄ ຃ຌ຺ໄ ຍຂບຄຌກັ ຘກຶ ຘາ ຘຌ຺ ຋ະຌາກຌັ ກໃ ຼທກຍັ ຃າຊາຓ: ກາຌ -ກາຌຉບຍ ຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? ຾ຖະ ຃າຊາຓ ຒບໄ ຌແຎ຃຾ຌທເຈ? -ຘະຽໜເີ ນ຾ໄ ຉໃ ຖະ຃ໃ ູຎະກບຍ຃າຽນຌັ ຾ຖກຎໃ ຼຌກຌັ -຃ູບະ຋ຍິ າງຉໃ ຓຶ ບກີ ຽຑໃ ບ຃ທາຓ ກະ຅ໃ າຄ຾຅ຄໄ -຃ເູ ນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຉໃ ຓກໃ ຼທ ກຍັ ຃າຊາຓ: ຓາຖະງາຈກາຌຒບໄ ຌ ຾ຓໃ ຌຓນີ ງຄັ ຾ຈໃ ? ບະ຋ຍິ າງຓາ ງບໄ ຌນງຄັ ? - ຃ເູ ກຉໃ າຄໜາໄ ຌກັ ຘກຶ ຘາ຾ຖກຎໃ ຼຌ ຃ທາຓ຃ຈິ ຃ທາຓຽນຌັ ກຌັ ເຌນບໄ ຄ - ຃ູບະ຋ຍິ າງ຃ຌຍາຄ຅ຈຸ ຋ງີ ຄັ ຍໃ ຋ຌັ ຅ະ຾຅ຄໄ - ຃ູ ບະ຋ຍິ າງ ຾ຖະ ຘາ຋ຈິ ຋ໃ າຒບໄ ຌ ກໃ ຼທກຍັ ຂຌັໄ ຉບຌກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ຅ຄັ ນທະຽຆຌີ ຆທຌ ຾ຉໃ ຉຌ຺ໄ ຅ຌ຺ ຅ຍ຺ 2-3 ຽ຋ໃ ບ ຿ຈງເນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາ ຘຄັ ຽກຈ ຾ຖະ ຎະຉິ ຍຈັ ຉາຓ 97

-຃ູ຅ຈັ ຅ຈັ ຘກຶ ຘາບບກຽຎັຌ 5 ກໃ ຸຓ 5 ຽຑໃ ບຽຐິກຎະຉຍິ ຈັ 5 ຉທ຺ ຅ຄິ -ຘະຽໜເີ ນ຾ໄ ຉໃ ຖະກໃ ຸຓຘຌ຺ ຋ະຌາ ຃ຌ຺ໄ ຃ທາໄ ຾ຖທໄ ຽຐິກຆບໄ ຓຎະຉຍິ ຈັ ຉທ຺ ຅ຄິ -ຘະຽໜເີ ນຉໄ າຄໜາໄ ກໃ ຸຓ ຏຈັ ຎໃ ຼຌກຌັ ຂຌໄ ຘາ຋ຈິ ຋ໃ າຒບໄ ຌຖາງຄາຌ -ກໃ ຸຓໜໃ ຄຶ ຂຌໄ ຾ຖທໄ ເນກໄ ໃ ຸຓໜໃ ຄຶ ຘຄັ ຽກຈ ຽຍໃ ຄິ ເຌ຋ໃ າ຋ແີ ຈຈໄ ີ ຾ຖະ ຋ໃ າ຋ງີ ຄັ ຓ຋ີ ໃ າ ຏຈິ ຏາຈ -຃ູຉຈິ ຉາຓຽຍໃ ຄິ ຋ໃ າ຋ຏີ ຈິ ຏາຈ, ຆຸກງູ ໄ ຾ຖະ ຆຓ຺ ຽຆງີ ຾ຉໃ ຖະກໃ ຸຓ ຑບໄ ຓ຋ຄັ ບະ຋ຍິ າງ຃ຌຍາຄ຅ຈຸ ຉໃ ຓຶ ບກີ  ຂຌັໄ ຘະນູົຍ -຃ູຘະຽໜເີ ນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາຘາ຋ຈິ ຃ຌເຌ ຋ໃ າກຖິ ງິ າຘຍັ ຑບໄ ຓກຌັ ຃ຌໝຈ຺ ນບໄ ຄ  ທຈັ ຏຌ຺ . -຃ູຉຄັໄ ຃າຊາຓ຃ຌເນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາຉບຍ 1-2 ຃ຌ຺ ຃: ກາຌຒບໄ ຌຖາທຄ຺ ຖາທ ຎະກບຍຓ຅ີ ກັ ຍາຈກາໄ ທ? ຃ ຍາຈກາໄ ທເຈ຾ຈໃ  ຉກັ ຽຉບຌ ຾ຖະ ຓບຍ ທຼກຍາໄ ຌ -ຽຌໃ ຌັ ເນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາຎະຉຍິ ຈັ ກຈ຺ ຖະຍຼຍຂບຄທ຋ິ ະງາແຖ຃ູທາຄບບກ ດໃ າຄຽຂຓັໄ ຄທຈ -ຓບຍທຼກຍາໄ ຌເນຌໄ ກັ ຘກຶ ຘາຽຐິກ ຆບໄ ຌ຋ໃ າຒບໄ ຌຉໃ າຄໂເຌກາຌຖທຓຉຌີ ຉໃ ຓ ຽຑໃ ບ຃ທາຓ຃ໃ ບຄ຾຃ທໄ 5. ຘບຌ຋ຈ຺ ຖບຄ.  ຓບຍເນຌໄ ກັ ຘບຍຘາແຎຘບຌ຋ຈ຺ ເຌນບໄ ຄປຼຌ, ຘຍັ ຎໃ ຼຌກຌັ ຽຎັຌຌກັ ປຼຌ.  ຓບຍເນຌໄ ກັ ຘກຶ ແຎຘບຌ຋ຈ຺ ຖບຄຉທ຺ ຅ຄິ ເຌ຿ປຄປຼຌຎະຊຓ຺ ຘາ຋ຈິ , ຘຍັ ຎໃ ຼຌກຌັ ຘຄັ ຽກຈ. 98

຃າຊາຓ: 1. ຾ຏຌກາຌຘບຌ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? ຎະກບຍຓ຅ີ ກັ ດໃ າຄ຃ດໃ າຄເຈ຾ຈໃ ? 2. ຍຈ຺ ຘບຌ຾ຓໃ ຌນງຄັ ? ຾ຖະ ຓ຃ີ ທາຓຘາ຃ຌັ ຃຾ຌທເຈ? 4. ປູຍ຾ຍຍກາຌ຾ຉໃ ຄຍຈ຺ ຘບຌຎະກບຍຓ຅ີ ກັ ປູຍ຾ຍຍ? ຃ປູຍ຾ຍຍເຈ຾ຈໃ ? 99