กรด-เบส ในชีวิตประจำวัน

กรด - เบส ในชีวติ ประจำวนั

สำรละลำยกรด – เบส ในชีวิตปิ ระวนั จำวนั สำรละลำยกรดและสำรละลำยเบสท่ีพบใน ชีวิตประจำวนั น้ั นมีทั้งกรดออ่ นจนถึงกรดแก่ และเบส อ่อนถึงเบสแก่ นำ้บริสทุ ธ์มิ ีสภำพเป็นกลำงไม่เป็น กรดหรือเบส ในขณะท่ีนำ้ฝนจะมีควำมเป็นกรดอ่อน อ่อน เนื่ องจำกในอำกำศมีก๊ำซ ������������������ ซ่งึ รวมกับนำ้ได้ กรดคำร์บอนนิคซ่งึ เป็นกรดอ่อนส่ วนในนำ้ทะเลจะมี เกลอื แร่ต่ำงๆ ซ่ึงเม่ือละลำยในนำ้ จะไดส้ ำรละลำยไฮ รอกไซด์ซ่ึงมีสภำพเป็นเบส

สำรละลำยกรด สารละลายกรด คอื สารละลายทมี่ ีรส เปรยี้ ว เปลย่ี นสีกระดาษลติ มสั จากนา้ เงนิ เป็นแดง หรอื ทาปฏกิ ริ ยิ ากบั โลหะได้ แกส๊ ไฮโดรเจนและเกลอื เชน่ นาม้ ะนาว นาส้ ้มสายชู เป็นต้น

สมบัติของสำรละลำยกรด 1.กรดทุกชนิ ดมีรสเปรย้ี ว 2.เปล่ียนสีกระดาษลิตมัสจากสีนาเ้ งนิ เป็นสีแดง (มีค่าpH น้ อยกวา่ 7) 3.ทาปฏิกิรยิ ากบั โลหะ เชน่ สังกะสี ทองแดง แมกนี เซยี ม อะลมู ิเนี ยม จะได้ ฟองแกส๊ ไฮโดรเจนออกมา 4.กรดมีสมบัตกิ ดั กรอ่ นโลหะ หินปูน เนื้ อเย่อื ของรา่ งกาย ถ้ากรดถูกผวิ หนั ง จะทาให้ผวิ หนั งไหม้ ปวดแสบปวดรอ้ น ถ้ากรดถูกเส้นใยของเสื้อผา้ เส้น ใยจะถูกกดั กรอ่ นให้ไหม้ได้ นอกจากนี้ ยังทาลายเน้ื อไม้ กระดาษ และ พลาสตกิ บางชนิ ดไดด้ ว้ ย 5.กรดทาปฏิกิรยิ ากับหินปูนซง่ึ เป็นสารประกอบของแคลเซยี มคารบ์ อเนต ทาให้หินปูนกรอ่ น จะได้แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์ ซ่งึ มีสมบัตทิ าให้นา้ปูน ใสขุ่น 6.สารละลายกรดทุกชนิ ดนาไฟฟ้าได้ดี เพราะกรดสามารถแตกตัวให้ ไฮโดรเจนไอออน 7.ทาปฏิกิรยิ ากับเบสไดเ้ กลือและนา้ 8.กรดทาปฏิกริ ยิ ากบั โลหะได้แก๊สไฮโดรเจนซง่ึ เป็นแกส๊ ท่ีเบา ตดิ ไฟได้

สำรละลำยเบส คือสารละลายท่ีมรี สฝาด เปลยี่ นสีกระดาษลติ มัสจาก แดงเป็นนาเ้ งนิ หรอื มี ลกั ษณะลน่ื ๆ เชน่ ผงซกั ฟอก สบู่ เป็นตน้

สมบตั ขิ องสำรละลำยเบส 1.เบสทุกชนิ ดมีรสฝำดหรือเฝ่ ือน 2.เปล่ยี นสี กระดำษลติ มัสจำกสี แดงเป็นสี นำ้เงิน (มีค่ำpH มำกกว่ำ 7) 3.ทำปฏิกิริยำกับนำ้มันพืช หรือนำ้มันหมู จะได้สำรละลำยท่ีมี ฟองคลำ้ ยสบู่ 4.ทำปฏิกิริยำกับแอมโมเนี ยไนเตรตจะได้แก๊สท่ีมีกล่ินฉนุ ของ แอมโมเนี ย 5.สำมำรถกัดกร่อนโลหะ อะลูมิเนี ยมและสั งกะสี และมีฟอง แก๊สเกิดข้ึน 6.ทำปฏิกิริยำกับกรดได้เกลือและนำ้

ฝนกรด (Acid rain) นำ้ฝนท่ีมี pH ประมำณ 5.6 - 6.0 ซ่งึ มีภำวะเป็นกรด อ่อนๆ ปัจจุบันในประเทศอตุ สำหกรรม pH ของนำ้ฝนมีค่ำตำ่ กวำ่ 5.6 ท้ังน้ี เนื่ องจำกมีกำรเผำไหม้เช้ือเพลิง เช่น ถ่ำนหิน นำ้มัน เป็นต้น ซ่งึ เช้ือเพลิงเหลำ่ น้ี มีสำรซลั เฟอร์ (S) อยู่ ทำให้ เกิดก๊ำซ SO2 ซ่ึงเม่ือถูกปล่อยออกมำส่ บู รรยำกำศ และละลำย ในนำ้ หรือถูกออกซิไดส์ ต่อเป็น SO3 แล้วละลำยในนำ้ฝนได้ กรด H2SO4 แลว้ จะไปเพ่ิมควำมเป็นกรดให้กับนำ้ฝน ซ่ึงอำจจะ ทำให้ pH ตำ่กว่ำ 3 ในบริเวณท่ีมีสภำพแวดล้อมไม่ดี

SO3 (g) + H2O (l) H2SO4 (aq) ผลท่ีเกิดข้ึนคือ ฝนกรดจะไปทำลำยต้นไม้ ทำลำยชีวิตสั ตว์ นำ้ ทำให้โลหะเกิดกำรผุกร่อน หินถูกกัดเซำะ เป็นต้น SO2 อำจจะ รวมกับนำ้ได้เป็น H2SO3 และนอกจำกสำรประกอบของซลั เฟอร์ แล้วก็อำจมีสำรประกอบของ N ซ่งึ จะถูกเปล่ยี นเป็น NO2, HNO2 และ HNO3 ได้เช่นกัน ซ่งึ เมื่อละลำยในนำ้ฝนก็จะไปเพ่ิมควำมเป็น กรดให้กับนำ้ฝนได้ ปฏิกิริยำท่ีเกิดข้ึนคือ 2NO (g) + O2 (g) 2NO2 (g) 2NO2 (g) + H2O (l) HNO2 (aq) + HNO3 (aq)

ความเป็นกรดเบสของนาแ้ ละดินมีความสาคัญต่อการ เพาะปลกู และการเล้ียงสัตว์นา้ เช่น กุ้ง ซ่งึ ในการเล้ียงก้งุ pH ของ นาต้ อ้ งเป็นกลาง กุ้งจึงจะเจรญิ เตบิ โตได้ดี เป็นตน้ และโดยทัว่ ไป ดินท่ีมี pH ตา่ เกินไปอาจจะไม่เหมาะสมต่อการเจริญเตบิ โตของพืช พืชแตล่ ะชนิ ดจะเติบโตในภาวะท่ีต่างกัน ข้าวจะเจรญิ เติบโตในดิน เปร้ียว คือ เป็นกรดเล็กน้ อย ดังนั้ น จึงต้องมีการตรวจวัด pH ของ ดินและนา้ เพ่ือชว่ ยให้เกษตรกรสามารถจัดการกบั การเพาะปลุกได้ดี เชน่ ถ้า pH ตาม่ ากกอ็ าจใช้ปนู ขาว หรอื ข้ึเถ้าโรยลงไปในดินเพื่อลด ความเป็นกรดของดินได้

ภำพ กำรเกดิ ฝนกรด

pH คืออะไร pH ยอ่ มาจาก positive potential of the hydrogen ions pH เปน็ ค่าทีแ่ สดงความเป็นกรด-เบส ของสารต่างๆ โดยค่า pH จะอยู่ ในชว่ ง 1-14 ถา้ ค่า pH น้ อยกว่า 7 สารชนิ ดน้ั นกจ็ ะมีฤทธเ์ิ ปน็ กรด ถ้าค่า pH มากกว่า 7 สารชนิ ดนั้ นก็จะมีฤทธเ์ิ ปน็ เบสหรอื ด่ำง ถ้าคา่ pH มีคา่ เทา่ กับ 7 แสดงวา่ สารชนิ ดนั้ นเป็นกลำง

อนิ ดิเคเตอรส์ ำหรบั กรด – เบส อนิ ดิเคเตอร์ (Indicator) คือ สำรท่ใี ช้ทดสอบควำมเป็น กรด – เบส ของสำรละลำย โดยส่วนใหญ่จะเป็นอินทรีย์ท่ีมี โครงสร้ำงสลบั ซบั ซอ้ นมีสมบัติเป็นกรดอ่อน หรือเบสอ่อนแตส่ ่วน ใหญ่จะเป็นกรดออ่ น เน่ืองจำกอินดิเคเตอร์แต่ละชนิดเปลี่ยนสีในช่วง pH จำกดั ทำให้กำรตรวจหำค่ำ pH ของสำรละลำยไมส่ ะดวก จึงได้มี กำร นำอินดิเคเตอรห์ ลำยชนิดท่ีมชี ่วง pH ต่อเนื่องมำผสมกนั ใน อัตรำส่วนพอเหมำะ โดยสำมำรถเปลีย่ นสีในช่วง pH ของ สำรละลำยไดก้ ว้ำง เรยี กว่ำ ยูนิเวอรซ์ ัลอนิ ดิเคเตอร์ (Universal indicator)

อินดิเคเตอรส์ ำหรบั กรด – เบส (ต่อ) นอกจากน้ี เรายงั สามารถใชส้ ารสกัดจากธรรมชาติ ซง่ึ จะให้สำร แอนโทไซยำนิ น เป็นรงควตั ถหุ รอื สารสี (pigment) ทีใ่ ห้สีแดง ม่วง และนาเ้ งนิ ใชเ้ ป็นสารให้สีธรรมชาตใิ นอาหาร สารสกัดแอนโทไซยา นิ น เชน่ นาค้ ้นั จากกะหลาป่ ลสี ีม่วง ดอกอัญชนั ดอกกหุ ลาบ เป็นต้น มาใชเ้ ป็นอนิ ดิเคเตอรไ์ ด้ เรยี กวา่ “อินดิเคเตอร์ธรรมชำติ”