ความฉลาดทางดิจิทัล (Digital Intelligence Quotient DQ

ความฉลาดทางดจิ ิทลั (Digital Intelligence Quotient : DQ

คาํ นํา รายงานเลม่ นีจดั ทาํ เพอื เปนสว่ นหนึงของรายวชานวตั กรรมและ เทคโนโลยี เพือศกึ ษาเรองความฉลาดทางดจิ ทิ ลั วา่ มีเนือหาสาระ สาํ คญั อะไรบ้าง โดยศึกษาจากทางอินเทอร์เน็ต ผู้จัดทําคาดหวงั เปนอย่างยงิ วา่ การทาํ รายงานฉบับบจี ะมีข้อมูลที เปนประโยชนต์ อ่ ผูท้ ีอ่านไดเ้ ปนอย่างดี นางสาว ณัฐธดิ า ขาวมรดก 634102049

เรอง สารบญั หนา้ หนา้ ปก 1 คํานํา 2 สารบญั 3 ความหมายความฉลาดทางดิจิทัล 4 ทักษะทางดจิ ทิ ัล 5 ทกั ษะที1 6 ทกั ษะท2ี 7 ทักษะท3ี 8 ทกั ษะท4ี 9 ทกั ษะท5ี 10 ทักษะท6ี 11 ทักษะที7 ทกั ษะที8 12 บรรณานกุ รม 13

ความหมายของความฉลาดทางดจิ ิทลั กลมุ่ ของความสามารถทางสงั คม อารมณ์ และการรับรู้ ทีจะทําใหค้ นคน หนงึ สามารถเผชญิ กบั ความทา้ ทายบนเส้นทางของชวี ิตในยคุ ดิจทิ ลั และ สามารถปรบั ตัวใหเ้ ขา้ กบั ชวี ิตดิจิทัลได้ ความฉลาดทางดจิ ิทัลครอบคลุม ทงั ความรู้ ทกั ษะ ทัศนคตแิ ละค่านิยมทจี าํ เปนตอ่ การใช้ชีวติ ในฐานะ สมาชกิ ของโลกออนไลน์ กล่าวอีกนัยหนงึ คือ ทักษะการใชส้ อื และการเขา้ สงั คมในโลกออนไลน์

ทกั ษะความฉลาดทาง ดจิ ทิ ลั แบ่งเปน 8ด้าน ดังนี

1.ทักษะในการรกั ษาอัตลักษณ์ ทดี ขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) ต้องมคี วามสามารถในการสร้างสมดลุ บรหารจัดการ รักษาอัตลกั ษณท์ ีดขี องตนเองไวใ้ หไ้ ด้ ทงั ในสว่ นของโลก ออนไลนแ์ ละโลกความจรง โดยตอนนีประเดน็ เรองการ สร้างอัตลักษณ์ออนไลนถ์ อื เปนปรากฏการณ์ใหม่ ที ทําให้บุคคลสามารถแสดงออกถงึ ความเปนตวั ตนต่อ สงั คมภายนอก

2.ทกั ษะในการรักษาขอ้ มลู ส่วนตัว (Privacy Management) ดุลพนิ จิ ในการบรหารจดั การขอ้ มูลส่วนตวั โดยเฉพาะการแชร์ข้อมลู ออนไลนเ์ พือ ปองกนั ความเปนสว่ นตวั ทังของตนเองและผู้ อนื เปนสงิ สําคัญทีตอ้ งประกอบอย่ใู น พลเมอื งดจิ ิทลั ทุกคน และพวกเขาจะต้องมี ความตระหนักในความเทา่ เทยี มกันทาง ดจิ ิทัล เคารพในสิทธขิ องคนทกุ คน

3.ทักษะในการคิดวิเคราะหม์ ี วิจารณญาณทดี ี (Critical Thinking) ความสามารถในการวเคราะหแ์ ยกแยะระหวา่ งขอ้ มลู ที ถกู ตอ้ งและข้อมูลทผี ดิ ข้อมลู ทีมเี นอื หาดแี ละข้อมูลที เข้าข่ายอนั ตราย รู้วา่ ขอ้ มลู ลักษณะใดทถี กู ส่งผ่านมา ทางออนไลน์แลว้ ควรตังข้อสงสยั หาคําตอบใหช้ ัดเจน ก่อนเชอื และนาํ ไปแชร์

4.ทักษะในการจัดสรรเวลา หนา้ จอ (Screen Time Management) ทกั ษะในการบรหารเวลากับการใชอ้ ุปกรณย์ คุ ดจิ ทิ ัล รวมไปถึงการ ควบคมุ เพือใหเ้ กิดสมดลุ ระหวา่ งโลกออนไลน์และโลกภายนอก นับ เปนอกี หนึงความสามารถทีบ่งบอกถึง ความเปนพลเมอื งดจิ ทิ ัล ได้ เปนอย่างดี เพราะเปนทรี ู้กันอยแู่ ล้ววา่ การใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศที ขาดความเหมาะสมยอ่ มส่งผลเสียต่อสุขภาพ

5.ทักษะในการรับมือกับการคกุ คามทางโลก ออนไลน์ (Cyberbullying Management) มคี า่ เฉลียการกลันแกลง้ บนโลกออนไลนใ์ นรูปแบบตา่ งๆ ทสี ูงกวา่ คา่ เฉลียโลกอย่ทู ี 47% และเกิดในรูปแบบทหี ลาก หลาย อาทิ การด่าทอกันด้วยข้อความหยาบคาย การตัด ต่อภาพ สร้างขอ้ มลู เทจ็ รวมไปถึงการตงั กลุ่มออนไลน์ กีดกนั เพือนออกจากกลมุ่ ฯลฯ ดงั นัน วา่ ทีพลเมอื งดจิ ิทลั ทกุ คน จงึ ควรมคี วามสามารถในการรับรู้และรับมอื การ คุกคามข่มขบู่ นโลกออนไลนไ์ ดอ้ ย่างชาญฉลาด

6.ทกั ษะในการบรหิ ารจดั การข้อมลู ทผี ู้ ใช้งานทงิ ไวบ้ นโลกออนไลน์ (Digital Footprints) มักจะใช้งานอปุ กรณ์คอมพิวเตอร์หรอโทรศัพท์เคลอื นทขี องผู้ อืน และเปดใช้งาน WiFi สาธารณะ เสร็จแล้วมกั จะละเลย ไม่ ลบรหัสผ่านหรอ ซงึ เสยี งมากทจี ะถูกผู้อืนสวมสทิ ธิ ขโมยตัวตน บนโลกออนไลน์ และเข้าถงึ ข้อมลู ส่วนบุคคลไดอ้ ยา่ งงา่ ยดาย ดงั นัน ความเปนพลเมืองดจิ ทิ ัล จงึ ต้องมีทักษะความสามารถทีจะ หลงเหลือร่องรอยขอ้ มลู ทงิ ไวเ้ สมอ รวมไปถึงต้องเขา้ ใจผลลัพธ์ ทีอาจเกดิ ขึน เพอื การดแู ลสิงเหล่านีอย่างมคี วามรับผิดชอบ

7.ทกั ษะในการรกั ษาความปลอดภยั ของ ตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) ความสามารถในการปองกันข้อมลู ดว้ ยการ สร้างระบบความปลอดภยั ทเี ข้มแขง็ และ ปองกนั การโจรกรรมขอ้ มลู ไม่ให้เกดิ ขนึ ได้ และหากสงสัยวา่ ข้อมลู ถูกนําไปใช้ ควรรบ แจง้ ความและแจง้ หน่วยงานทีเกยี วขอ้ ง ทนั ที

8.ทกั ษะในการใช้เทคโนโลยีอย่าง มีจริยธรรม (Digital Empathy) ความสามารถในการเห็นอกเหน็ ใจและสร้างความสัมพนั ธ์ ทดี ีกับผ้อู นื บนโลกออนไลน์ พลเมืองดิจทิ ลั ทดี จี ะตอ้ งรู้ถึง คุณค่าและจรยธรรมจากการใช้เทคโนโลยี ตอ้ งตระหนัก ถงึ ผลพวงทางสงั คม การเมอื ง เศรษฐกิจ และ วฒั นธรรม รวมถึงรู้จักสทิ ธแิ ละความรับผิดชอบออนไลน์

กล่าวโดยสรุป การจะเปนพลเมอื งดิจทิ ัลทดี ีนนั ตอ้ งมีความฉลาดทาง ดิจิทลั ซึงประกอบขนึ ด้วยชดุ ทักษะและความรู้ทังในเชงิ เทคโนโลยีและการคิดขนั สูง พอื ใหส้ ามารถใช้ประโยชน์ จากขอ้ มูลขา่ วสารในโลกไซเบอร์ รู้วธปี องกนั ตนเองจาก ความเสยี งต่างๆ ในโลกออนไลน์ เขา้ ใจถึงสิทธิ ความ รับผิดชอบ และจรยธรรมทีสาํ คัญในยคุ ดจิ ทิ ัล และใช้ ประโยชน์จากอนิ เทอร์เนต็ ได้อยา่ งสร้างสรรค์

บรรณานกุ รม แหล่งทีมา สถาบนั สือเด็กและเยาวชน. (2561). การจดั ทํา Fact Sheet‘ความฉลาดทางดจิ ทิ ัล’ (Digital Intelligence : DQ) และการศกึ ษาการรงั แกกนั บนโลกไซเบอร์ของวยั รุ่น. กรงุ เทพมหานคร : สถาบันสือเดก็ และ เยาวชน https://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge- base/article-pr/1355-goto-citizens21st