พลเมืองดิจิทัล และความฉลาดทางดิจิทัล

พลเมอื งดิจทิ ัล และความฉลาด ทางดิจทิ ัล จัดทําโดย นางสาว ภควดี ทาเกิด เลขที 25 ม.6/5

01 พลเมอื งดิจทิ ัล

ความเปนพลเมอื งดจิ ทิ ัล (Digital Citizenship) เปน พลเมอื งทีมคี วามสามารถในการใชอ้ ินเทอรเ์ นต็ ในการ บรหิ ารจดั การ ควบคมุ กํากับตน รผู้ ดิ รถู้ กู และรเู้ ท่าทัน เปนบรรทัดฐานในการใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ัลอยา่ งเหมาะสม มี ความรบั ผดิ ชอบ เรยี นรทู้ ีจะใชเ้ ทคโนโลยอี ยา่ งชาญฉลาด และปลอดภัย พลเมอื งดจิ ทิ ัลจงึ ต้องตระหนกั ถึงโอกาส และความเสยี งในโลกดจิ ทิ ัล เขา้ ใจถึงสทิ ธแิ ละความรบั ผดิ ชอบในโลกออนไลน์ ความเปนพลเมอื งดจิ ทิ ัล นบั เปน มาตรฐานหนงึ ดา้ นทางเทคโนโลยกี ารศึกษาทีเสนอโดย สมาคมเทคโนโลยกี ารศึกษานานาชาติ (ISTE : International Society for Technology in Education) เพอื ใหผ้ เู้ รยี นสามารถแสดงความเขา้ ใจ ประเดน็ ทางสงั คม วฒั นธรรม และความเปนมนษุ ย์ ที เกียวขอ้ งกับเทคโนโลยสี ารสนเทศ และปฏิบตั ิตนอยา่ งมี จรยิ ธรรมและตามครรลองกฎหมายใหใ้ ชข้ อ้ มูลขา่ วสารได้ อยา่ งปลอดภัย ถกู กฎหมาย ซงึ มคี วามสาํ คัญในทักษะแหง่ การเรยี นรใู้ นศตวรรษที 21 ทักษะสาํ คัญทีจะทําใหเ้ ปน พลเมอื งดจิ ทิ ัลทีสมบูรณ์

คณุ ลักษณะพงึ ประสงค์ของ ‘พลเมอื งดจิ ทิ ัล’

เข้าใจในการเข้าถึงเทคโนโลยี เปนผู้ประกอบกิจการ – ผู้บริโภคทีมีความซือสัตย์ สารสนเทศของผู้อืน 01 02 ประกอบกิจการและทางด้านผู้ ผู้ใช้เทคโนโลยีควรมีความเข้าใจว่าบุคคลในแต่ ประกอบกิจการเองก็ต้อง ล่ะคน มีโอกาสเข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศ ประโยชน์จากเทคโนโลยีใหผ้ ลักดัน กิจการของตัวเองรุง่ เรอื งในทาง แตกต่างกัน เพราะฉะนัน ‘พลเมืองดิจิทัล’ ทีดี ถูกต้อง อย่าใช้เทคโนโลยีหลอก ลวงผู้อืนใหซ้ อื สินค้า หรอื บรกิ ารไร้ จึงไม่ควรดูหมินบุคคลผู้ขาดทักษะ แต่ต้อง คุณภาพ ช่วยกันหาวิธีแก้ปญหาต่างๆเพือเสรมิ สรา้ ง ความเสมอภาคในการเข้าถึงทีจะทําใหส้ ังคมนัน ก้าวเข้าสู่ยุคดิจิตอลได้อย่างสมบูรณ์พรอ้ ม เปนผู้ส่งสาร 03 เคารพต่อกฎหมายและกฎระเบียบ – รับสารทีมีมารยาท 04ปจจุบันนีการทําธุรกรรมทางอินเตอรเ์ น็ตอยู่ รูปแบบการสือสารของมนุษย์ได้มีการ พัฒนาอย่างรวดเรว็ ในช่วงศตวรรษที ภายใต้ข้อบังคับของกฎหมาย โดยมี 21 เปนต้นมา จากรูปแบบการสือสาร วัตถุประสงค์หลักในการปองกันและปราบ ผ่านอินเตอรเ์ น็ตสะดวก , รวดเรว็ ปรามการละเมิดในรูปแบบต่างๆ อันมีลักษณะ สามารถเชือมโยงไปได้ทัวโลกพลเมือง เปนอาชญากรรม เช่น การลักขโมย รวมทัง ดิจิตอลจะต้องมีมารยาทรวมทังยอมรบั การทําจารกรรมข้อมูลประเภทต่างๆ รวมทัง ต่อการกระทําของตนในโลกออนไลน์ มาตรการคุ้มครองทีเกียวข้องกับทรพั ย์สิน ทางปญญาในรูปแบบต่างๆ

02 ความฉลาด ทางดิจทิ ัล

ความฉลาดทางดิจทิ ัล เปนผลจากศึกษาและพฒั นาของ DQ institute หนว่ ยงานทีเกิดจากความรว่ มมอื กันของ ภาครฐั และเอกชนทัวโลกประสานงานรว่ มกับ เวลิ ด์อีโคโน มกิ ฟอรมั (World Economic Forum) ทีมุง่ มนั ให้เด็ก ๆ ทกุ ประเทศได้รบั การศึกษาด้านทักษะพลเมอื งดิจทิ ัลทีมี คณุ ภาพและใชช้ วี ติ บนโลกออนไลนอ์ ยา่ งปลอดภัยด้วย ความก้าวหนา้ ของเทคโนโลยสี มยั ใหม่ ความฉลาดทาง ดิจทิ ัล เปนกรอบแนวคิดทีครอบคลมุ ของความสามารถ ทางเทคนคิ ความรูค้ วามเขา้ ใจและความคิดทางสงั คมทีมี พนื ฐานอยูใ่ นค่านยิ มทางศีลธรรมทีชว่ ยให้บุคคลทีจะ เผชญิ กับความท้าทายทางดิจทิ ัล ความฉลาดทางดิจทิ ัล มี สามระดับ 8 ด้าน และ 24 สมรรถนะทีประกอบด้วย ความ รู้ ทักษะ ทัศนคติและค่านยิ ม โดยบทความนีจะกล่าวถึง ทักษะ 8 ด้านของความฉลาดดิจทิ ัลในระดับพลเมอื งดิจทิ ัล ซงึ เปนความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยดี ิจทิ ัลและสอื ใน รูปแบบทีปลอดภัยรบั ผดิ ชอบ และมจี รยิ ธรรม ดังนี



เอกลักษณ์พลเมืองดิจิทัล การบริหารจัดการเวลาบนโลกดิจิทัล เอกลักษณ์พลเมืองดิจิทัล เปนความสามารถสรา้ ง 01 การบรหิ ารจัดการเวลาบนโลกดิจิทัล เปนความสามารถ และบรหิ ารจัดการอัตลักษณ์ทีดีของตนเองไว้ได้ อย่างดีทังในโลกออนไลน์และโลกความจรงิ อัต 02ควบคุมตนเอง ความสามารถในการจัดสรรเวลาในการ ใช้ ลักษณ์ทีดีคือ การทีผู้ใช้สือดิจิทัลสรา้ งภาพลักษณ์ใน งานอุปกรณ์ดิจิทัลและอุปกรณ์เทคโนโลยีได้อย่างมี ประสิทธิภาพ รวมถึงการใช้งานสือสังคม (Social โลกออนไลน์ของตนเองในแง่บวก ทังความคิดความ Media) และเกม ออนไลน์ (Online Games) ด้วยความ รบั ผิดชอบต่อตนเอง สามารถบรหิ ารเวลาทีใช้อุปกรณ์ยุค รูส้ ึก และการกระทํา โดยมีวิจารณญาณในการรบั ส่ง ดิจิทัล รวมไปถึงการควบคุมเพือใหเ้ กิดสมดุลระหว่างโลก ออนไลน์ และโลกความเปนจรงิ อีกทังตระหนักถึง ข่าวสารและแสดงความคิดเหน็ มีความเหน็ อกเหน็ ใจ อันตราย และสุขภาพจากการใช้เวลาหน้าจอนานเกินไป และผลเสียของการเสพติดสือดิจิทัล ผู้รว่ มใช้งานในสังคมออนไลน์ และรูจ้ ักรบั ผิดชอบต่อ การจัดการความปลอดภัยบน การกระทํา ไม่กระทําการทีผิดกฎหมายและจรยิ ธรรม ระบบเครือข่าย ในโลกออนไลน์ 04การจัดการความปลอดภัยบนระบบเครอื ข่าย เปน การจัดการการกลันแกล้งบนไซเบอร์ ความสามารถในการสาํ รวจ ตรวจสอบ การปองกัน และ การรกั ษาความปลอดภัยของข้อมูลในระบบ การจัดการการกลันแกล้งบนไซเบอร์ เปนความสามารถ เครอื ข่าย ปองกันข้อมูลด้วยการสรา้ งระบบความ ในการปองกันตนเอง การมีภูมิคุ้มกันในการรบั มือและ ปลอดภัยทีเข้มแข็ง และปองกันการโจรกรรม ข้อมูลหรอื การถูกโจมตีออนไลน์ได้ มีทักษะในการ 03จัดการกับ สถานการณ์การกลันแกล้งบนอินเทอรเ์ น็ต รกั ษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ การรกั ษาความปลอดภัยของตนเองในโลกไซเบอร์ ได้อย่างชาญฉลาด การใช้อินเทอรเ์ น็ตเปนเครอื งมือ หรอื ช่องทางเพือก่อใหเ้ กิดการคุกคามล่อลวงและการก ลันแกล้งบนโลกอินเทอรเ์ น็ตและสือสังคมออนไลน์ โดยกลุ่มเปาหมายมักจะเปนกลุ่มเด็กจนถึง เด็กวัยรุน่ การกลันแกล้งบนโลกไซเบอรค์ ล้ายกันกับการกลัน แกล้งในรูปแบบอืน หากแต่การกลันแกล้งประเภทนีจะ กระทําผ่านสือออนไลน์หรอื สือดิจิทัล

การจัดการความเปนส่วนตัว การคิดอย่างมีวิจารณญาณ การจัดการความเปนส่วนตัว เปนความสามารถในการ 06การคิดอย่างมีวิจารณญาณ หมายถึง ความสามารถใน จัดการกับความเปนส่วนตัวของตนเองและของผู้อืน การตัดสินของบุคคลว่าควรเชือ ไม่ควรเชือ ควรทํา หรอื 05การใช้ข้อมูลออนไลน์รว่ มกัน การแบ่งปนผ่านสือดิจิทัล ไม่ควรทําบนความคิดเชิงเหตุและผล มีความสามารถใน การวิเคราะหแ์ ยกแยะระหว่างข้อมูลทีถูกต้องและข้อมูล ซงึ รวมถึงการบรหิ ารจัดการ รูจ้ ักปองกันข้อมูลส่วน ทีผิด ข้อมูลทีมีเนือหาเปนประโยชน์และข้อมูลทีเข้าข่าย บุคคลของตนเอง เช่น การแชรข์ ้อมูลต่าง ๆ ด้วยเครอื ง อันตราย ข้อมูลติดต่อทางออนไลน์ทีน่าตังข้อสงสัยและ มือดิจิทัล การขโมยข้อมูลอัตลักษณ์ เปนต้น โดยต้องมี น่าเชือถือได้ เมือใช้อินเทอรเ์ น็ต ทราบว่าเนือหาใดมี ความสามารถในการฝกฝนใช้เครอื งมือ หรอื วิธีการใน ประโยชน์ รูเ้ ท่าทันสือและสารสนเทศ สามารถวิเคราะห์ การปองกันข้อมูลตนเองได้เปนอย่างดี รวมไปถึงปกปด และประเมิน ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลทีหลากหลายได้ การสืบค้นข้อมูลต่างๆ ในเว็บไซต์ เพือรกั ษาความเปน ส่วนตัวความเปนส่วนตัวในโลกออนไลน์ ความเห็นอกเห็นใจและสร้างสัมพันธภาพทีดี กับผู้อืนทางดิจิทัล ร่องรอยทางดิจิทัล 08ความเหน็ อกเหน็ ใจและสรา้ งสัมพันธภาพทีดีกับผู้อืน รอ่ งรอยทางดิจิทัล เปนความสามารถในการเข้าใจ 07 ธรรมชาติของการใช้ชีวิตในโลกดิจิทัลว่าจะหลงเหลือ ทางดิจิทัล เปนความสามารถในการเข้าใจผู้อืน การ รอ่ งรอยข้อมูลทิงไว้เสมอ รอ่ งรอยทางดิจิทัล อาจจะส่ง ตอบสนองความต้องการของผู้อืน การแสดง ความ เหน็ ใจและการแสดงนาํ ใจต่อผู้อืนบนโลกดิจิทัลได้ ผลกระทบในชีวิตจรงิ ทีเกิดจากรอ่ งรอยทางดิจิทัลเข้าใจ อย่างเหมาะสม มีปฏิสัมพันธ์อันดีต่อคนรอบข้าง ไม่ ว่าพ่อแม่ ครู เพือนทังในโลกออนไลน์และในชีวิตจรงิ ผลลัพธ์ทีอาจเกิดขึน เพือนาํ มาใช้ในการจัดการกับชีวิต ไม่ด่วนตัดสินผู้อืนจากข้อมูลออนไลน์แต่เพียงอย่าง เดียว และจะเปนกระบอกเสียงใหผ้ ู้ทีต้องการความ บทโลกดิจิทัลด้วยความรบั ผิดชอบ ข้อมูลรอ่ งรอยทาง ช่วยเหลือในโลกออนไลน์ ดิจิทัล เช่น การลงทะเบียน อีเมล การโพสต์ข้อความหรอื รูปภาพ ไฟล์งานต่าง ๆ เมือถูกส่งเข้าโลกอินเทอรเ์ น็ต แล้ว จะทิงรอ่ งรอยข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้งานไว้ ใหผ้ ู้อืน สามารถติดตามได้

แหล่งทีมา คลังความรู้ SciMath.(2562 .ความฉลาดทางดิจติ อล (Digital Intelligence: DQ) สบื ค้นเมอื 12 พฤศจกิ ายน 2563 , จาก https://www.scimath.org/article-technology/item/10611-digital- intelligence.