พจนานุกรมคเลำใมหม๑ ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน ชนเะหบลือาพเยลอเอื พกดียส๊ิงสเค.ปรบดอิต.มด.ยไบมพ.มิกลพหคนั รฟั๊ง้ัห.ท่ีม๒ า
พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (พิมพ์ครั้งที่ ๒)
ราชบัณฑติ ยสถานจดั พมิ พ์ พิมพ์คร้งั ท ี่ ๑ พ.ศ. ๒๕๕๐ จำนวน ๑๐,๐๐๐ เลม่ พมิ พค์ ร้งั ท ่ี ๒ พ.ศ. ๒๕๕๓ จำนวน ๓,๐๐๐ เล่ม ราชบัณฑติ ยสถาน สนามเสอื ปา่ เขตดสุ ติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๓๕๖ ๐๔๖๖-๗๐ โทรสาร ๐ ๒๓๕๖ ๐๔๘๕ www.royin.go.th e-mail : [email protected] ขอ้ มูลทางบรรณานุกรมของสำนกั หอสมดุ แห่งชาติ ราชบัณฑติ ยสถาน. พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบัณฑติ ยสถาน (พิมพค์ รั้งท่ี ๒). -- กรุงเทพฯ : ธนาเพรส, ๒๕๕๓. ๒๐๐ หนา้ . ๑. ภาษาไทย-พจนานุกรม. I. ชื่อเร่ือง. ๔๙๕.๙๑๓ ISBN 978-616-7073-12-5 ราคาเลม่ ละ ๑๐๐ บาท พิมพท์ ่ี : บรษิ ัท ธนาเพรส จำกดั ๔๘/๒๖-๓๑ ซ.จุฬา ๗ ถ.บรรทัดทอง แขวงวงั ใหม่ เขตปทุมวนั กรุงเทพฯ ๑๐๓๓๐ โทรศพั ท์ ๐ ๒๒๑๕ ๗๒๒๐ โทรสาร ๐ ๒๒๑๔ ๐๐๓๘
คำนำ พิมพ์ครั้งที่ ๒ พจนานุกรมคำใหม่เป็นพจนานุกรมที่รวบรวมคำท่ีเกิดใหม่และคำท่ี เปลี่ยนแปลงการใช้หรือเปล่ียนแปลงความหมายแตกต่างไปจากที่ได้เก็บไว้ใน พจนานุกรม ฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยมีความหมายของคำ ตัวอยา่ ง การใช้คำ และท่ีมาของคำด้วย พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ น้ี เป็นผลงานของ คณะกรรมการจัดทำพจนานุกรมภาษาไทยปัจจุบัน จัดพิมพ์คร้ังแรกเม่ือเดือน สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ จำนวนพมิ พ์ ๑๐,๐๐๐ เลม่ เมอ่ื วางจำหนา่ ย ปรากฏวา่ มผี สู้ นใจ เปน็ จำนวนมาก คณะกรรมการฯ จงึ ไดจ้ ัดพมิ พซ์ ้ำเปน็ ครัง้ ท่ี ๒ โดยแก้ไขขอ้ บกพร่อง ปรบั รปู แบบและตวั อกั ษรให้อ่านงา่ ยขึน้ ราชบัณฑิตยสถานหวังเป็นอย่างย่ิงว่า พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ นี้ จะ เป็นประโยชน์ต่อการศึกษาการเกิดและการเปล่ียนแปลงของคำที่ใช้ในสังคมไทย ตลอดจนการศกึ ษาเรือ่ งท่มี าของคำในภายภาคหน้า. (ศาสตราจารย์ ดร.ปญั ญา บริสุทธิ์) นายกราชบัณฑติ ยสถาน ราชบณั ฑิตยสถาน มิถนุ ายน ๒๕๕๓ (3)
คำชี้แจงในการจัดทำพจนานุกรมคำใหม่ พจนานุกรมคำใหม่เป็นพจนานุกรมที่เก็บรวบรวมคำและสำนวนที่เกิดข้ึน ใหม่ คำที่ยังไมไ่ ดเ้ ก็บไว้ในพจนานกุ รม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ รวมทั้ง คำทม่ี ีอยู่ในพจนานุกรม ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ซึ่งมกี ารเปลี่ยนแปลง วิธีใช้ ความหมายขยายไปหรือเปลี่ยนความหมายไปจากเดิม และคำท่ีพจนานุกรม เก็บไว้แล้วแต่ขาดตัวอย่างการใช้ ซ่ึงทำให้เข้าใจความหมายไม่ชัดเจนพอ ก็ได้เพิ่ม ตัวอยา่ งให้เห็นวิธกี ารใช้ พจนานุกรมฉบับนี้มขี อบเขตและการดำเนินงานดงั นี้ ๑. ขอบเขตของคำและสำนวนทมี่ ีอย่ใู นพจนานุกรมคำใหม่ ๑.๑. คำทเ่ี กดิ ขนึ้ ใหมใ่ นสงั คมไทยเนอ่ื งจากสงั คมมกี ารเปลย่ี นแปลง เกดิ ส่งิ ใหมๆ่ และมปี รากฏการณ์ใหมเ่ กิดขนึ้ เชน่ รากแก้ว น. คนท่ีเป็นรากฐานสำคัญของประเทศ เช่น รัฐบาลมีนโยบาย ปลดหนใี้ หก้ ลมุ่ รากแกว้ .(ใชแ้ ทนคำวา่ รากหญา้ ตง้ั แต่พ.ศ.๒๕๔๙). รากหญา้ น.ประชาชนสว่ นใหญข่ องประเทศซง่ึ มกั มฐี านะยากจนและดอ้ ยโอกาส ทางสงั คม เช่น ข้าวของแพงข้ึนทุกวัน ๆ แบบน้ี รากหญ้ามีแตต่ าย กบั ตาย. (แปลจาก อ. grass root). สปา น. สถานที่ท่ีคนเขา้ ไปอาบน้ำแรห่ รือน้ำสมนุ ไพรเพ่ือสขุ ภาพ มกั ม ี การนวดและการบำบดั เพอื่ ความงามดว้ ย เชน่ ฉนั ชอบไปสปาเพราะ ติดใจกลิ่นหอมของสมุนไพรไทยท่ีเขาใช้พอกหน้าและนวดตัว. (อ. spa). ๑.๒ คำและสำนวนท่เี ก็บไว้แล้วในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ๑.๒.๑ คำและสำนวนทเ่ี กบ็ ไวแ้ ลว้ ในพจนานกุ รม แตม่ คี วามหมาย ขยายหรอื เปล่ยี นแปลงไป เช่น ยกเครื่อง ๑. ก. ซอ่ มใหญเ่ ครอ่ื งยนตข์ องรถยนตห์ รอื เรอื ยนตเ์ ปน็ ตน้ (พจน.) เช่น รถคันนี้ชกั จะเสียบ่อย ๆ คงตอ้ งยกเครือ่ งเสยี ท.ี ๒. ก. ปรบั ปรงุ ขนานใหญเ่ พอื่ ใหท้ ำงานไดม้ ปี ระสทิ ธภิ าพยง่ิ ขน้ึ เชน่ ท่ที ำงานมีปญั หามาก หัวหนา้ จงึ สง่ั ใหย้ กเครอื่ งใหม่. ๓. ก. ผา่ ตัดหรอื ตกแต่งอวยั วะบางสว่ นเพอื่ ใหเ้ ปน็ หนมุ่ เป็นสาวข้ึน เช่น ได้ขา่ ววา่ สาวไฮโซคนนน้ั ไปยกเครื่องมา สวยพร้งิ เชียว. ((4 )
๑.๒.๒ คำและสำนวนท่ีเก็บไว้แล้วในพจนานุกรมแต่ขาดตัวอย่าง การใช้ เช่น ขึน้ หง้ิ ก. เกบ็ ไวโ้ ดยไมไ่ ดใ้ ชป้ ระโยชน์ (พจน.) เชน่ ทนี่ ม่ี งี านวจิ ยั ขน้ึ หง้ิ เยอะ. เมียหลวงเขาเอาไว้ขึ้นหง้ิ . สดุ ขดี ว.เตม็ ท,่ี มากทส่ี ดุ ,(พจน.)เชน่ ตอนรถยางระเบดิ ฉนั กลวั สดุ ขดี เลย. ๑.๓ คำสแลง สำนวน วลี ทีม่ คี วามหมายเฉพาะ ได้แก่ คำหรอื สำนวน ท่ีมีความหมายใหม่ คำวัยรนุ่ และคำภาษาปากซ่ึงมีทีม่ าจากท่ีต่าง ๆ ตลอดจนคำท่ี ยืมมาจากภาษาต่างประเทศ เชน่ ปิดกันให้แซด่ ก. รกู้ นั ทว่ั ไปถงึ ความลบั ทคี่ วรจะปดิ เชน่ เขาปดิ กนั ใหแ้ ซด่ วา่ สมชาย มีเมยี น้อย. ชวิ ชิว ว. สบาย ๆ งา่ ย ๆ, ธรรมดา, เชน่ ตอนเยน็ วนั เสารจ์ ะมลี กู คา้ มานง่ั กนิ อาหาร นงั่ ดม่ื ชวิ ชวิ กนั ทร่ี า้ น. วนั หยดุ นเี้ ราไปถา่ ยรปู แบบชวิ ชวิ กนั ดกี วา่ . (อ. chill, chill out). กวนโอย๊ ก. ชวนใหห้ มนั่ ไส้ เชน่ ไอห้ มอนท่ี า่ ทางกวนโอย๊ จรงิ ๆ. หลานฉนั ชอบ เอาปญั หากวนโอย๊ มาถาม. (โอ๊ย มาจาก จ. ว่า รองเท้า). แคต็ วอ้ ลก์ น. เวทยี าว ๆ มกั ยกพนื้ ระดบั สายตา สำหรบั ใหน้ ายแบบหรอื นางแบบ เดินแสดงแบบเสื้อผ้า หรือเคร่ืองประดับเป็นต้น เช่น เดินแบบ ครง้ั แรก พอเทา้ แตะแคต็ วอ้ ลก์ ฉนั กป็ ระหมา่ ไปหมด. (อ. catwalk). ๑.๔ คำเกบ็ ตกจากพจนานกุ รม ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ เชน่ กงโกก้ งกก ว. เกะกะไม่เรียบร้อย เช่น มายืนกงโก้กงกกทำอะไรอยู่ตรงนี้ น่งั ลงเลยซ.ิ กฎบตั รกฎหมาย น. กระบวนกฎหมาย, เชิงกฎหมาย, เชน่ คนธรรมดาอยา่ งเราจะ ร้กู ฎบตั รกฎหมายไดอ้ ย่างไร. ผลไม้ น. ผลของตน้ ไม้ที่กินเป็นของหวาน หรอื ปรุงเป็นของหวานได้ เช่น ผลไมไ้ ทยมีให้เลอื กกินไดต้ ลอดท้งั ป.ี เชือดไกใ่ หล้ ิงดู ก. ลงโทษคนหนึ่งเปน็ ตัวอย่าง เพื่อใหค้ นอนื่ หวาดกลัวและไมก่ ล้า ทำผดิ แบบเดียวกัน เช่น เจ้าของบรษิ ทั ไล่หวั หนา้ คนงานทน่ี ดั หยุด งานออกเพราะต้องการเชือดไก่ให้ลิงดู แล้วก็ได้ผลเพราะคนงาน รีบกลบั เข้าทำงานทันที. (5)
๒. การเรยี งลำดบั คำและการเก็บคำมวี ธิ ดี ังนี้ ๒.๑ เรยี งคำตามลำดับตัวอกั ษร ก – ฮ ตามหลักของพจนานุกรม ฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ๒.๒ คำทพ่ี ดู ออกเสียง หรือสะกดไดห้ ลายแบบ เก็บไว้ดว้ ยกัน เช่น คกิ ข,ุ คกิ ขอุ าโนเนะ ๑. ก. ทำเป็นเด็กใสซื่อบริสุทธิ์น่าเอ็นดู เช่น แก่แล้วยังชอบ ทำตวั คิกขุอาโนเนะอกี . คมม. อาโนเนะ ความหมายที่ ๑. ๒. ก. มีลกั ษณะ สสี นั ลวดลาย รปู แบบ ทเี่ หมาะกบั เด็ก ๆ เช่น กระเปา๋ ใบน้ีคิกขนุ า่ รักจัง. คมม. อาโนเนะ ความหมายท่ี ๒. เด็กโขง่ , เดก็ โคง่ น. เด็กที่มีอายุมากกว่าและมักจะตัวโตกว่าเด็กคนอ่ืนในรุ่น เดียวกัน เช่น เขาเริ่มเรียนชา้ เลยเปน็ เดก็ โคง่ ในชั้น. หลงจ้งเก๋าเจ้ง, ก. เบด็ เสร็จแล้วขาดทนุ ย่อยยับ เชน่ ต่อของต่ำกวา่ ราคาทุน หลงจง๊ เกา๋ เจ๊ง มากหลายเทา่ อยา่ งน ี้ มนั กห็ ลงจง๊ เกา๋ เจง๊ กนั พอด.ี (จ. หลงจง้ วา่ ท้ังหมด, เกา๋ เจง้ วา่ ชาตหิ มา). ๒.๓ คำท่ีมีความหมายเหมือนกัน เก็บแยกไว้ตามลำดับตัวอักษรของ คำน้ัน ๆ และที่ท้ายบทนิยามหรือหลังตัวอย่างจะมีอักษรย่อว่า คมม. ซึ่งย่อมาจาก “ความหมายเหมือนกนั ” เช่น เด็กปัน้ น. คนที่ถูกฝึกหรือได้รับการอุปถัมภ์จากผู้ใหญ่ท่ีมีอำนาจหรือมีช่ือเสียง เช่น นางเอกละครเรื่องนี้เป็นเด็กป้ันของค่ายละครยักษ์ใหญ่. คมม. เด็กสร้าง. เดก็ สรา้ ง น. คนท่ีถูกฝึกหรือได้รับการอุปถัมภ์จากผู้ใหญ่ท่ีมีอำนาจหรือมีช่ือเสียง เชน่ เขาเปน็ เดก็ สรา้ งของผกู้ ำกบั ชอื่ ดงั จงึ มงี านแสดงตลอด. คมม. เดก็ ปนั้ . ๒.๔ คำประสม หรอื คำ ๒ คำทป่ี ระกอบกนั คำแรกเปน็ คำเดยี วกบั แมค่ ำ หรอื คำตงั้ และมคี วามหมายเกย่ี วเนอ่ื งกบั คำตง้ั จะเกบ็ เปน็ ลกู คำของคำตง้ั นน้ั ๆ โดย จะเรยี งตามลำดบั อกั ษร เชน่ เปดิ ๑. ก. ทำให้เคร่ืองยนต์กลไกทำงาน (พจน.) เช่น เปิดคอมพิวเตอร์. เปิดวิทย.ุ ๒. ก. ทำให้สิ่งใดส่ิงหนึ่งเร่ิมทำงาน เช่น เปิดไฟล์บันทึกข้อมูล. เปิด เพลง. เปดิ แผน่ . เปดิ ตัว ก. แนะนำใหเ้ ปน็ ทร่ี จู้ กั ครง้ั แรก เชน่ เปดิ ตวั สนิ คา้ . เปดิ ตวั นางเอกใหม.่ เปดิ ทาง ก. เปิดโอกาส เช่น พรรคพวกเปิดทางให้เราพบผู้มีอำนาจ การค้า ((6 )
ของเราเลยไปได้คล่อง. เปิดบา้ น ก. จัดงานให้คนภายนอกเข้ามารู้จักและเยี่ยมชมกิจการ เช่น ราชบณั ฑติ ยสถานจัดงานเปดิ บา้ นเพื่อใหป้ ระชาชนเขา้ ใจการทำงาน ของราชบณั ฑติ ยสถานมากข้นึ . (แปลมาจาก อ. open house). เปดิ ฟลอร์ ๑. ก. เต้นรำเป็นคู่แรก เช่น ลำดับต่อไป ขอเชิญเจ้าบ่าวเจ้าสาว เปดิ ฟลอร.์ ๒. ก. เปิดโอกาสให้ผู้ฟังได้แสดงความคิดเห็นหรือซักถาม เช่น ชว่ งทา้ ยของการอภปิ รายในวนั นจ้ี ะเปดิ ฟลอร์ใหผ้ เู้ ขา้ รว่ มประชมุ แสดงความคิดเหน็ . (ฟลอร์ มาจาก อ. floor). ๒.๕ คำที่มีรูปและเสียงเหมือนกัน แต่มีความหมายแตกต่างกัน หรือ เปน็ คำทม่ี ที ม่ี าแตกตา่ งกนั จะแยกเปน็ คำตง้ั คนละคำกนั โดยใสห่ มายเลขกำกบั เชน่ คิว ๑ ๑. น. ลกู บาศก์เมตร เช่น น้ำ ๕ คิว คือ นำ้ ๕ ลูกบาศก์เมตร. ๒. น. ลกู บาศก์ฟตุ เช่น ไม้ ๑๒ ควิ คือ ไม้ ๑๒ ลกู บาศก์ฟุต. (ตัดมาจาก อ. cubic). คิว ๒ ๑. น. แถวตามลำดบั กอ่ นหลงั เชน่ เขา้ ควิ . ตอ่ ควิ . แทรกควิ . (พจน.) ๒. น. ช่วงเวลาตามลำดับก่อนหลัง เช่น ช่วงนี้ยุ่งมาก ถ้าจะมาพบ ตอ้ งโทรมาขอควิ กอ่ น. ผจู้ ดั การดาราจดั ควิ การถา่ ยละครใหด้ ารา ได้ลงตวั . ๓. น. สถานที่ที่พาหนะรับส่งผู้โดยสารออกตามลำดับ เช่น ที่นี่ เป็นควิ รถไปต่างจังหวดั . (อ. queue). ควิ ๓ น. ไม้ยาวสำหรับใช้เล่นบิลเลียดหรือสะนุกเก้อร์ เช่น เขาเป็นนัก บลิ เลยี ดควิ ทอง. คมม. ไม้ควิ . (อ. cue). ๓. การสะกดคำ ๓.๑ คำที่ยืมจากภาษาต่างประเทศเขียนตามเสียงที่คนไทยส่วนใหญ่ ออก เช่น กุนซือ น. ทป่ี รกึ ษา เชน่ พรรคนมี้ กี นุ ซอื เกง่ ๆ หลายคน. ใครนะเปน็ กนุ ซอื ให้นายกยุบสภา. (จ. กงุ ซอื วา่ ที่ปรกึ ษา). เหรตต้ิง น. อัตราความนิยมที่บุคคลหรือรายการวิทยุโทรทัศน์ได้รับจาก (7)
ประชาชน จากการสำรวจ และสรปุ ผลในรปู สถิติ เช่น ละครทีโ่ ปรโหมต ขา่ วชสู้ าววา่ พระเอกเปน็ แฟนจรงิ ๆ กบั นางเอก หรอื นางเอกเปน็ มอื ทสี่ าม มักโกยเหรตต้งิ ได้อยา่ งไม่น่าเชื่อ. (อ. rating). ๓.๒ คำที่ยืมมาจากภาษาต่างประเทศซ่ึงเขียนตามหลักการทับศัพท์ของ ราชบณั ฑติ ยสถานจนเปน็ ทแ่ี พรห่ ลายและคนรจู้ กั โดยทวั่ ไปแลว้ จะเกบ็ ไวท้ งั้ คำทเี่ ขยี น ตามหลกั การทับศพั ทแ์ ละตามเสียงที่คนไทยส่วนใหญ่ออกเสียงคำน้นั ๆ เช่น แฝ็กซ ์ ๑. น. เครอื่ งทสี่ ง่ หรอื รบั เอกสารดว้ ยอปุ กรณท์ ใี่ ชค้ ลนื่ แมเ่ หลก็ ไฟฟา้ พ่วงกับสายโทรศัพท์ โดยกดหมายเลขโทรศัพท์ของผู้รับปลาย ทาง เชน่ ตอนนบ้ี า้ นเรามแี ฝก็ ซแ์ ลว้ จะสง่ เอกสารอะไรกส็ ง่ มาได.้ คมม. โทรสาร, แฟกซ.์ ๒. น. เอกสารท่ีส่งหรือรับด้วยเคร่ืองตามข้อ ๑ เช่น วันน้ีได้รับ แฝ็กซ์สัญญาซื้อขายบ้านแล้ว. คมม. โทรสาร, แฟกซ.์ ๓. ก. ส่งเอกสารด้วยเครื่องตามข้อ ๑ เช่น ช่วยแฝ็กซ์จดหมาย ฉบับน้ีไปให้ลูกค้าด้วย. คมม. แฟกซ.์ (อ. fax). แฟกซ ์ ๑. น. เครื่องท่ีส่งหรือรับเอกสารด้วยอุปกรณ์ที่ใช้คล่ืนแม่เหล็ก ไฟฟ้าพ่วงกับสายโทรศัพท์ โดยกดหมายเลขโทรศัพท์ของผู้รับ ปลายทาง เชน่ ตอนนบี้ า้ นเรามีแฟกซแ์ ลว้ จะสง่ เอกสารอะไรก็ ส่งมาได.้ คมม. โทรสาร, แฝก็ ซ.์ ๒. น. เอกสารทส่ี ง่ หรอื รบั ดว้ ยเครอ่ื งตามขอ้ ๑ เชน่ วนั นไี้ ดร้ บั แฟกซ์ สัญญาซื้อขายบา้ นแลว้ . คมม. โทรสาร, แฝก็ ซ.์ ๓. ก. ส่งเอกสารด้วยเคร่ืองตามข้อ ๑ เช่น ช่วยแฟกซ์จดหมาย ฉบบั นีไ้ ปให้ลกู ค้าดว้ ย. คมม. แฝก็ ซ.์ (อ. fax). ๔. ความหมาย ๔.๑ การนิยามคำที่มีความหมายหลายนัย โดยปรกติจะให้นิยามท่ีเป็น ความหมายเดมิ ไวก้ อ่ น และถา้ คำนนั้ เกบ็ ไวแ้ ลว้ ในพจนานกุ รม ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ จะเก็บความหมายที่ให้ไว้ในพจนานุกรมเป็นความหมายในลำดับต้น โดยวงเลบ็ ท้ายบทนิยามไว้วา่ “(พจน.)” ส่วนความหมายทีข่ ยายออกไปจะให้ไวเ้ ป็น ลำดับต่อ ๆ มาโดยแยกเป็นขอ้ ๆ เชน่ ((8 )
กระเดือก ๑. ก. กลืนอย่างลำบาก (พจน.) เช่น ข้าวแข็งอย่างนี้ กระเดือก ไมล่ งเลย. ๒. ก. ว่ายน้ำไปอย่างลำบาก เช่น เขาหมดแรงแต่ก็กระเดือกไป จนถงึ ฝงั่ . ๓. ก. มีความสัมพันธ์เชิงชู้สาว เช่น แม่คนนี้ขี้เหร่มาก จะให้จีบ มาเป็นแฟน เห็นท่าจะกระเดอื กไม่ลง. ๔.๒ การนิยามคำท่ีมีหน้าที่ทางไวยากรณ์หลายอย่าง จะเรียงลำดับ นิยามทมี่ ีหน้าทท่ี างไวยากรณท์ ีใ่ ชม้ ากที่สุดไวใ้ นลำดับแรก และใส่หมายเลขกำกบั ไว้ ทุกนิยาม เชน่ จดี๊ ๑. ก. รู้สึกพอใจอยา่ งยิง่ เช่น พอได้ยินเพลงนท้ี ไี รกจ็ ด๊ี ทุกท.ี ๒. ว. จดั , ยง่ิ , (ใชก้ บั รสเปรยี้ ว) (พจน.) เชน่ แกงสม้ ถว้ ยนเี้ ปรยี้ วจด๊ี . ๓. ว. เกิดความรู้สึกข้ึนทันทีและรุนแรง เช่น ฟังเธอบ่นทีไร ฉัน ปวดหวั จดี๊ ทกุ ท.ี เมอ่ื วานตอนทเี่ ขามาตอ่ วา่ ในเรอื่ งทฉี่ นั ไมไ่ ดท้ ำ ฉนั โกรธจีด๊ ขึ้นมาเลย. ๕. ตวั อย่างการใช้คำ คำท่ีมีหลายความหมายและมีบริบทการใช้ได้หลายอย่าง จะยกตัวอย่าง แสดงวธิ ใี ชค้ ำน้นั ใหม้ ากทีส่ ุด เชน่ เอ๊สเอ็มเอส๊ ๑. น. ขอ้ ความสนั้ ๆ ทสี่ ง่ ทางโทรศพั ทม์ อื ถอื เชน่ เขาสง่ เอส๊ เอม็ เอส๊ ไปหาเธอทกุ วนั . ๒. น. ระบบสง่ ขอ้ ความสนั้ ๆ ทส่ี ง่ ทางโทรศพั ทม์ อื ถอื เชน่ โทรศพั ท์ รุ่นนมี้ เี อส๊ เอม็ เอ๊สภาษาไทยด้วย. ๓. ก. ส่งขอ้ ความสน้ั ๆ ทางโทรศัพทม์ ือถอื เช่น หากท่านผูช้ มมี ความเห็นเพม่ิ เติมกเ็ อ๊สเอม็ เอ๊สมาคยุ กับทางรายการได.้ (อ. SMS ย่อมาจาก short message service ). ๖. ท่มี าของคำ ๖.๑ ภาษาซงึ่ เปน็ ทมี่ าของคำไดบ้ อกไวท้ า้ ยคำนนั้ ๆ โดยเขยี นไวใ้ นวงเลบ็ เป็นอกั ษรยอ่ เช่น ต๊ิด, ตสิ๊ ต ์ น. ผู้มีอารมณ์และจินตนาการทางศิลปะ มักมีความคิด บุคลิก การแตง่ กาย เปน็ ตน้ แปลกจากคนทวั่ ไป เชน่ ฟงั เขาพดู และดจู ากชดุ ท่ีเขาใส่ แลว้ คงจะเป็นพวกติ๊ด. (ตดั มาจาก อ. artist). (9)
ตง๊ึ ก. จำนำกับโรงรับจำนำ เช่น ถ้าสิ้นเดือนน้ียังหาเงินไม่พอจ่าย คา่ เทอมลกู คงตอ้ งเอาสรอ้ ยไปต๊ึง. (จ. ตึง ว่า จำนอง, จำนำ). ๖.๒ คำที่มีหลายความหมาย ถ้าทุกความหมายมีที่มาจากคำเดียวกัน จะใหท้ มี่ าของคำไว้ทีบ่ รรทดั ต่อจากนยิ ามสดุ ทา้ ย เช่น บก๊ิ ๑. น. นายใหญ่, เจา้ นาย, เช่น บ๊กิ การบินไทย. ๒. น. ผู้มีอำนาจและมีอิทธิพล, คนใหญ่คนโต, คำนำหน้าชื่อเล่น ผมู้ อี ทิ ธพิ ลอยา่ ง บกิ๊ จวิ๋ บก๊ิ จอ๊ ด เชน่ เขาเปน็ นายทหารระดบั บกิ๊ ใคร ๆ กเ็ กรงใจ. งานเมอ่ื คนื มแี ตพ่ วกบ๊ิกทงั้ น้นั . ๓. ก. มีขนาดใหญ่และสำคัญ เช่น บริษัทของเขาบ๊ิกสุดในวงการ ภาพยนตร.์ (อ. big). ๖.๓ คำท่ียมื มาจากภาษาตา่ งประเทศ และภาษาตา่ งประเทศนนั้ ยมื มา จากภาษาอนื่ อีกทอดหนึ่ง จะบอกทมี่ าเฉพาะภาษาทภี่ าษาไทยยืมมาโดยตรง เช่น กรู ู น. ผู้เช่ียวชาญ, ผรู้ ,ู้ เช่น เขาเป็นกรู ูดา้ นเสรมิ สวย. (อ. guru). ๗. เครือ่ งหมายต่าง ๆ ๗.๑ เครอื่ งหมายจุลภาค (,) ๗.๑.๑ ใช้คั่นแม่คำทต่ี งั้ ไวด้ ว้ ยกนั เชน่ เทหน้าตัก, ก. ทมุ่ ใชเ้ งนิ ทง้ั หมดทม่ี อี ยกู่ บั ตวั ในขณะนน้ั เชน่ เขาเทหมดหนา้ ตกั เทหมดหนา้ ตกั เพื่อพิสูจน์ความจริงใจว่าเขาเต็มใจช่วยเหลือเธอจริง ๆ. คมม. ท่มุ หมดหนา้ ตัก. (สำนวนนมี้ าจากการพนัน). ๗.๑.๒ ใชค้ นั่ บทนิยามของคำทม่ี หี ลายความหมายซึง่ คล้าย ๆ กัน หรอื ทำนองเดยี วกัน เชน่ กยุ๊ น. คนไม่สุภาพไร้มารยาท, คนต่ำช้า, เช่น หมอน่ันมันกุ๊ยชัด ๆ. (จ. ก้ยุ ว่า ผี, คนเลว). ๗.๑.๓ ใช้คั่นหลังบทนิยามสุดท้ายก่อนหน้าตัวอย่างที่ยกมา ประกอบเพ่ือแสดงว่าตัวอย่างที่ยกมาประกอบนั้นเป็นตัวอย่างของบทนิยามทุกบท ทอ่ี ยู่ขา้ งหน้า เช่น ของสงู น. สงิ่ ศกั ดส์ิ ทิ ธ,์ิ สง่ิ ทเ่ี คารพบชู า, เชน่ พระเจา้ เปน็ ของสงู อยา่ เทยี่ ว เอามาพูดเลน่ ๆ. ((10)
๗.๑.๔ ใช้คั่นบทนิยามสุดท้ายก่อนข้อความท่ีเป็นรายละเอียด เพมิ่ เตมิ ของคำตงั้ เชน่ นงั กอ น. กะเทย, เพศทสี่ าม, ผชู้ ายทมี่ จี ติ ใจและจรติ เปน็ หญงิ อาจแตง่ กาย แบบผชู้ ายทว่ั ไป หรอื แตง่ กายแบบผหู้ ญงิ กไ็ ด,้ (เปน็ คำทเี่ พศทสี่ าม ใชเ้ รียกเพศที่สามดว้ ยกัน) เช่น เห็นหล่อ ๆ เก๊ก ๆ อย่างนน้ั ทจี่ รงิ ก็เปน็ นังกออย่างพวกเรานีแ่ หละ. ๗.๑.๕ ใชค้ นั่ ระหวา่ งคำในวงเลบ็ ทา้ ยบทนยิ ามบอกทม่ี าของคำ เชน่ เทยี วไลเ้ ทยี วขอ่ื ก. ไปหรอื มาบอ่ ย ๆ, ไปหรอื มาเปน็ ประจำ, เชน่ เขาเทยี วไลเ้ ทยี วขอื่ อยูห่ ลายหน กว่าจะได้งานน.้ี (ไล้ จ. ว่า มา, ข่ือ จ. วา่ ไป). ๗.๑.๖ ใชค้ นั่ คำท่มี ีความหมายเหมอื นกัน (คมม.) เช่น ชบิ ว. มากอยา่ งยิง่ เช่น บา้ นหลงั นี้แพงชบิ . คมม. ฉิบ, ฉิบหาย. ๗.๒ เครอื่ งหมายมหัพภาค (.) ใชเ้ ม่อื จบการนิยาม จบตัวอยา่ ง หลงั อกั ษรย่อ หรอื จบคำ เชน่ กดจดุ ก. ใชน้ วิ้ กดตามตำแหนง่ หรอื จดุ ตา่ ง ๆ บนรา่ งกายเพอ่ื บำบดั โรคหรอื เพ่ือทำให้ผ่อนคลายเป็นต้น เช่น เขาปวดหลังมาหลายวัน พอให้ หมอจนี กดจดุ เข้าหนอ่ ยก็หาย. ทำทาง ก. สร้างความสัมพันธ์ไว้ก่อนเพื่อเป็นช่องทางให้ดำเนินงานได้ สะดวกในภายหนา้ เชน่ เรามแี ผนจะทำงานใหญ่ ตอนนต้ี อ้ งทำทาง กบั ผใู้ หญเ่ อาไวก้ ่อน. ฟนั ธง ก. พูดให้ชัดเจน, ตัดสินด้วยความเชื่อมั่น, เช่น เรื่องนี้ฟันธง มาเลยวา่ จะเอาอย่างไร. หมอดฟู นั ธงว่าดาราคู่นจ้ี ะต้องเลิกกัน. ชนะบาย ก. ชนะการแขง่ ขนั โดยไม่ต้องแขง่ ขนั . คมม. ได้บาย. (บาย มาจาก อ. bye). ๘. อักษรยอ่ ท่ีใช้ในพจนานุกรมเลม่ นี้ ๘.๑ อักษรย่อในวงเลบ็ ทา้ ยบทนิยาม บอกที่มาของคำ กล. = เกาหลี จ. = จนี ญ. = ญปี่ ่นุ อ. = อังกฤษ พจน. = พจนานกุ รม (11)
๘.๒ อักษรย่อหน้าบทนิยาม บอกชนดิ ของคำตามหลักไวยากรณ์ ก. = กรยิ า น. = นาม ว. = วิเศษณ์ (หมายถึง ๑. คำท่ีขยายคำกริยา ๒. คำกริยาทข่ี ยายคำกริยาดว้ ยกนั ) ส. = สรรพนาม ---------------------------------- ((12)
คณะกรรมการจัดทำพจนานุกรมภาษาไทยปัจจุบัน ประกอบดว้ ยผูม้ นี ามต่อไปนี้ ๑. ศ. ดร.กาญจนา นาคสกุล ประธานกรรมการ ๒. ศ. ดร.อุดม วโรตม์สิกขดติ ถ์ กรรมการ ๓. นางสจุ ิตรา กล่นิ เกษร กรรมการ ๔. รศ. ดร.นววรรณ พันธเุ มธา กรรมการ ๕. ผศ.ดุษฎีพร ชำนิโรคศานต์ กรรมการ ๖. ศ. ดร.อมรา ประสทิ ธริ์ ฐั สนิ ธ์ุ กรรมการ ๗. ดร.อนนั ต์ เหล่าเลิศวรกุล กรรมการ ๘. ผศ. ดร. ม.ล.จรลั วิไล จรญู โรจน์ กรรมการ ผเู้ ชีย่ วชาญเฉพาะคราวประชุม ๙. ผู้อำนวยการกองศลิ ปกรรม หรอื ผแู้ ทน กรรมการ ๑๐. ดร.ชลธชิ า สุดมขุ กรรมการและเลขานุการ ๑๑. นางสาววรรณทนา ปติ เิ ขตร กรรมการและผชู้ ่วยเลขานกุ าร (13)
ก สารบัญ ๙๖ ข ๑๐๕ ค ๑ บ ๑๑๑ ฆ ๒๐ ป ๑๑๓ ง ๒๙ ผ ๑๑๔ จ ๓๗ ฝ ๑๑๘ ฉ ๓๘ พ ๑๒๔ ช ๓๙ ฟ ๑๒๔ ซ ๕๐ ภ ๑๓๕ ฎ ๕๒ ม ๑๓๘ ฐ ๕๙ ย ๑๔๔ ด ๖๖ ร ๑๔๘ ต ๖๖ ล ๑๕๒ ถ ๖๖ ว ๑๕๒ ท ๗๕ ศ ๑๖๑ ธ ๘๓ ส ๑๗๐ น ๘๕ ห ๑๘๔ ๙๐ อ ((14) ๙๑ ฮ
พจนานุกรมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน • อกั ษร ก กง๊ ก. งง,เมา,เชน่ วนั นเี้ ขาทำอะไรผดิ ๆพลาดๆไปหมดสงสยั จะกง๊ . (จ.). ก่งก๊ง ก. มนึ ๆ งง ๆ เชน่ เม่ือคืนนอนดกึ เชา้ น้ตี ื่นข้ึนมาเลยกง่ กง๊ . (จ.). กงโก้กงกก ว. เกะกะไม่เรยี บรอ้ ย เช่น มายนื กงโกก้ งกกทำอะไรอยู่ตรงนี้ นง่ั ลงเสยี ซ.ิ กฎบตั รกฎหมาย น. กระบวนกฎหมาย, เชงิ กฎหมาย, เชน่ คนธรรมดาอย่างเรา จะรู้กฎบัตรกฎหมายได้อย่างไร. กฐนิ ทวั ร์ น. การทอดกฐินท่ีจัดการท่องเที่ยวร่วมไปด้วย เช่น เขาจัด กฐนิ ทัวร์ทุกปี ผ้ทู ี่ไปร่วมทำบญุ ก็ไดเ้ ทีย่ วสนกุ ดว้ ย. กดจุด ก. ใชน้ วิ้ กดตามตำแหนง่ หรอื จดุ ตา่ ง ๆ บนรา่ งกายเพอ่ื บำบดั โรค หรอื เพ่ือทำให้ผอ่ นคลายเป็นต้น เช่น เขาปวดหลงั มาหลายวัน พอใหห้ มอจีนกดจุดเขา้ หนอ่ ยก็หาย. กทม. ๑. น. กรงุ เทพมหานคร. ๒. น. ศาลาวา่ การกรุงเทพมหานคร. กน้ ครัว ว. ไม่ได้ออกหนา้ ออกตา (พจน.), ไม่ไดเ้ ปดิ หเู ปิดตา, เช่น แม่ หวงเธอมาก เกบ็ ไวเ้ ปน็ สาวกน้ ครวั ไมใ่ หไ้ ปงานไหนกบั ใครเลย. ก้นร้อน ก. น่ังอยู่ท่ีใดได้ไม่นาน เช่น แม่คนนี้ก้นร้อน น่ังท่ีไหนไม่ได้ นานหรอก. กน้ หนกั ก. นงั่ อยทู่ ใี่ ดทห่ี นงึ่ ไดน้ าน ๆ ไมล่ กุ หรอื ขยบั เขยอ้ื นไปไหนงา่ ย ๆ เช่น แม่คนน้ีก้นหนัก ไปนั่งคุยอยู่บ้านเพื่อนตั้งแต่เช้ายัง ไม่ยอมกลับ. กบไต๋ ๑. ก. ปกปดิ ไพต่ วั สำคญั ไวไ้ มใ่ หค้ แู่ ขง่ ร.ู้ คมม. อบุ ไต๋ ความหมาย ที่ ๑. 1
• พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน ๒. ก. ปกปิดกลเม็ด ทีเด็ด ความลับ หรือเจตนาไว้. คมม. อบุ ไต๋ ความหมายท่ี ๒. (ไต๋ จ. ว่า ส่ิงทีอ่ ยูข่ า้ งใต)้ . กรว๊ ก ว. ไร้แกน่ สาร, ไม่มสี ่วนดี, ในคำวา่ ไอก้ ร๊วก กรมกร๊วก เช่น ใครอนุญาตให้ไอ้กร๊วกน่ีเข้ามาห้องผม. สมัยหน่ึงกรม ประชาสมั พนั ธถ์ กู เรยี กวา่ กรมกรว๊ ก เพราะเสนอขา่ วไมเ่ ปน็ กลาง. กรวดในรองเท้า น. ส่ิงท่ีทำให้ปฏิบัติงานไม่สะดวก, อุปสรรคเล็กน้อยที่ทำให้ รำคาญใจ, เช่น นักการเมืองบางคนเห็นนักวิชาการเป็น กรวดในรองเท้า เพราะทำใหร้ ำคาญ. กระจอกข่าว น. นักข่าว เปรียบกับนกกระจอกตรงท่ีว่องไว และส่งเสียง จ้อกแจ้กเหมือนคนช่างพูด ช่างซักถาม เช่น กระจอกข่าว ป้อนคำถามทายาทเจ้าพ่อวงการหนังสือพิมพ์เรื่องหัวใจว่าจะ มขี า่ วดเี มอ่ื ไร. อาจใชร้ ว่ มกบั คำ กระจบิ เปน็ กระจบิ กระจอกขา่ ว เชน่ งานนี้มกี ระจบิ กระจอกขา่ วมากนั เต็ม. กระจิบกระจอกข่าว ดู กระจอกข่าว. กระจบิ ข่าว น. นักขา่ ว เช่น งานนีม้ พี วกกระจบิ ขา่ วมากนั เยอะเลย. กระจู๋ น. อวยั วะเพศชาย. คมม. จ,ู๋ ไอจ้ .ู๋ กระเจ๊ียว น. อวยั วะเพศชาย. คมม. เจยี๊ ว, ไอเ้ จย๊ี ว. (เจย๊ี ว มาจาก จ. เจยี้ ว ว่า นก; อวยั วะเพศของเดก็ ชาย). กระชากวัย ก. แต่งตัวหรือทำอย่างใดอย่างหน่ึงเพ่ือให้ดูอ่อนกว่าวัยมาก เช่น คุณป้าแต่งตัวกระชากวัยอย่างกับสาววยั รุ่น. กระดาน ๑. น. ไมซ้ งุ ทเี่ ลอ่ื ยออกเปน็ แผน่ ๆ; ลกั ษณนามเรยี กการแขง่ ขนั ที่เดินบนตากระดานซ่ึงถึงที่สุดแล้ว เช่น ว่าเล่นหมากรุก ชนะ ๒ กระดาน; โดยปรยิ ายหมายถึงส่ิงที่มลี กั ษณะอยา่ ง กระดาน. (พจน.) 2
พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน • ๒. ว. บาง, ผอม, ไม่มเี นอื้ , เชน่ หนุ่ กระดานอย่างนี้ยงั จะมาใส่ ชุดว่ายนำ้ โชว์อกี . กระดิกหู ๑. ก. ขยับใบหูแสดงอาการตั้งใจฟัง (ใช้กับสุนัข) เช่น พอมี เสยี งอะไรแกรกกราก เจ้าตูบจะยืดคอกระดกิ หฟู งั . ๒. ก. เขา้ ใจด,ี รเู้ รอื่ งด,ี (ใชก้ บั การเรยี นรภู้ าษาตา่ งประเทศมกั ใชใ้ นความปฏเิ สธ) เชน่ ภาษาองั กฤษฉนั กระดกิ หเู สยี ทไ่ี หน ถงึ จะให้ไปทำงานบ้านฝรั่ง. กระดก๊ี ระด๊า, ๑. ก. ระริกระรี้, ตื่นเต้นแสดงความสนใจเพศตรงข้าม, เช่น กะดีก๊ ะด๊า พอหนุ่มหล่อนักกีฬาโรงเรียนมาคุยด้วยหน่อย ยายนุชก็ กระด๊ีกระดา๊ ไปท้ังวัน. คมม. ดี๊ดา๊ ความหมายท่ี ๑. ๒. ก. แสดงท่าทางตื่นเต้นดีใจมากจนเกินพอดี เช่น แค่แว่ว ข่าวว่าจะได้โบนสั เพม่ิ พเิ ศษทัง้ แผนก ทุกคนก็กระดกี๊ ระดา๊ กันยกใหญ่. พอรู้ว่าจะมีคนเลี้ยงไอติม เด็ก ๆ ก็กะด๊ีกะด๊า กันใหญ่. คมม. ด๊ดี ๊า ความหมายท่ี ๒. กระดกู ก. ข้ีเหนียวอย่างไม่ยอมให้อะไรแก่ใครง่าย ๆ เช่น เจ้านาย คนนี้กระดูกจริง ๆ ดนิ สอแท่งเดยี วก็ไม่ยอมใหเ้ บิก. กระดูกขัดมัน ๑. ก. ขเ้ี หนยี วมากอยา่ งไมย่ อมใหอ้ ะไรแกใ่ ครงา่ ย ๆ เชน่ แมค่ า้ คนน้ีกระดูกขัดมันเหลือเกิน เราซื้อเงาะแกต้ังสิบกิโลจะ เกินสกั ขีดกไ็ มไ่ ด.้ ๒. ก. ให้คะแนนยาก เช่น อาจารย์คนนี้กระดูกขัดมันชะมัด ออกข้อสอบกย็ ากแล้วยังขเี้ หนยี วคะแนนอีก. กระดกู เหลก็ ๑. ก. แข็งแรง ไม่บาดเจ็บง่าย เช่น หมอนี่กระดูกเหล็ก ตก บันได ๑๐ ข้ันยังไม่เป็นอะไร. ๒. ก. ไมต่ ายงา่ ยๆ เชน่ เขาเปน็ สารวตั รกระดกู เหลก็ ผา่ นการ ต่อส้กู บั ผู้รา้ ยมาโชกโชน. กระเดือก ๑. ก. กลนื อยา่ งลำบาก (พจน.) เชน่ ขา้ วแขง็ อยา่ งนี้ กระเดอื ก ไม่ลงเลย. 3
• พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน ๒. ก. ว่ายน้ำไปอย่างลำบาก เช่น เขาหมดแรงแต่ก็กระเดือก ไปจนถึงฝ่ัง. ๓. ก. มีความสัมพันธ์เชิงชู้สาว เช่น แม่คนนี้ข้ีเหร่มาก จะให้ จบี มาเป็นแฟน เห็นทา่ จะกระเดือกไมล่ ง. กระทบไหล ่ ก. พบปะหรือได้ไปร่วมในงานท่ีมีคนมีชื่อเสียง ดารา หรือ คนสำคญั ร่วมอยดู่ ้วย เชน่ เราชอบไปงานกาชาดเพราะไดไ้ ป กระทบไหล่ดาราด้วย. กระเทือนซาง ก. กระทบความรู้สึก เช่น ฉนั วา่ เขา แลว้ มนั ไปกระเทอื นซาง เธอหรอื ไง, (มกั ใช้ในความปฏเิ สธ) เชน่ ลกู คนน้วี ่าเท่าไร ๆ ก็ ไมก่ ระเทอื นซาง. กระบอกเสียง น. ผู้เป็นปากเป็นเสียงแทน เช่น หนังสือพิมพ์ฉบับนี้ใครๆ กร็ วู้ ่าเป็นกระบอกเสียงให้รัฐบาล. กระบุง ๑. น. ภาชนะสานทบึ รปู กลมสงู พน้ื กน้ เปน็ สเ่ี หลย่ี ม. (พจน.) ๒. น. ลักษณนามใช้เปรียบเทียบในความหมายว่า มาก เช่น เขาบน่ ไม่รูก้ ่ีกระบงุ . คมม. กระบงุ โกย. กระบุงโกย น. ลักษณนามใช้เปรียบเทียบในความหมายว่า มาก เช่น เขาบ่นไม่รูก้ ่กี ระบงุ โกย. คมม. กระบุง ความหมายท่ี ๒. กระปี ๋ น. พนกั งานหญงิ ทเ่ี กบ็ คา่ โดยสารรถประจำทาง, เปน็ คำคกู่ บั กระเป๋า ซงึ่ หมายถงึ พนักงานชาย. กระเปา๋ แห้ง ก. มีเงินน้อย เช่น วันน้ีฉันกระเป๋าแห้ง เธอเลี้ยงฉัน ก็แลว้ กัน. กระเป๋าอู๋ สตางค์บอ๊ น. กระเป๋าเงินท่ีไม่มีสตางค์ เช่น ทำเป็นรวย จริง ๆ แล้ว กระเป๋าอู๋ สตางคบ์ ๊อน่ะซ.ิ (อู๋ มาจาก จ. วา่ มี, บ๊อ มาจาก จ. วา่ ไม)่ . กระโปรงบานขาส้ัน น. เดก็ ในวยั เรยี นชน้ั มธั ยม เชน่ คอนเสริ ต์ เปดิ อลั บม้ั นกั รอ้ ง 4
พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน • ขวัญใจวัยรุ่นเม่ือวานน้ี มีแต่พวกกระโปรงบานขาส้ันเต็ม ไปหมด. กระแส น. ความนิยมเรื่องใดเรื่องหน่ึงในช่วงเวลาหนึ่ง เช่น ดารา มกั ทำธุรกิจตามกระแส. กระแสข่าว น. ข่าวท่ีได้ฟังมา เช่น ตามกระแสข่าวเขาว่าเสธ. จะได้ขึ้น เปน็ ผบ. นะ. กระแสสังคม น. ความคิดเห็นของคนส่วนใหญ่ในสังคมที่มีอิทธิพลต่อการ ดำเนินการเร่ืองใดเรื่องหนึ่ง เช่น กระแสสังคมกดดันตำรวจ ไม่ใหด้ ำเนินคดกี ับเดก็ ทีท่ ำผดิ กฎหมาย. กระหม่ึ ๑. ว. เสียงดังหึ่มอย่างน่ากลัว, เสียงก้องกังวาน, เช่น พายุ พัดกระหมึ่ . เสยี งดนตรีดงั กระห่มึ . (พจน.) ๒. ก. โด่งดัง, รู้กันไปทั่ว, เช่น นักร้องคนนี้มีช่ือเสียงกระห่ึม. เรื่องคอรร์ ัปช่นั ตอนน้กี ำลงั กระหึม่ ไปทวั่ . กราวรูด ว. ตลอดท้ังหมด, ไม่เว้น, เช่น ไม่มีใครรับว่าเอาตุ๊กแกไปใส่ ลน้ิ ชกั โตะ๊ ครู เลยถูกตกี ราวรดู . กรีด๊ สลบ ก. ต่ืนเต้นและชื่นชมมาก เช่น พอเห็นดาราคนโปรดเธอก็ กรี๊ดสลบ. กรึ๊บ ๑. ก. ด่ืมเหลา้ เชน่ เลกิ งานแล้วขอไปกรึบ๊ สกั หนอ่ ย. ๒. น. เสียงเกดิ จากการกลนื เหลา้ อยา่ งรวดเร็ว. ๓. น. ลักษณนามเรียกการด่ืมเหล้าอึกหน่ึง ๆ อย่างรวดเร็ว เชน่ พอเขาไดเ้ หลา้ สกั กรบ๊ึ สองกรบ๊ึ กอ็ ารมณด์ .ี เขาดมื่ เหลา้ วันละ ๒ กรึบ๊ ก่อนกนิ ขา้ ว. กรยุ ทาง ก. ขจัดอุปสรรคไว้ก่อนเพ่ือท่ีจะเข้าไปดำเนินการได้สะดวก เชน่ ผมไปกรุยทางไวใ้ หแ้ ล้วนะ คณุ ไปเดนิ เร่ืองตอ่ ไดเ้ ลย. กลไก ๑. น. ตัวจักรต่าง ๆ, โดยปริยายหมายความว่า บุคคลผู้เป็น 5
• พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน เจา้ หนา้ ทป่ี ฏบิ ตั งิ านในระดบั ตา่ ง ๆ, ระบบหรอื องคก์ ารทบ่ี คุ คล ผเู้ ปน็ เจา้ หนา้ ทใ่ี นระดบั ตา่ ง ๆ ปฏบิ ตั งิ านรว่ มกนั ดจุ เครอ่ื งจกั ร, ระบบทจ่ี ะใหง้ านสำเรจ็ ตามประสงค,์ เชน่ กลไกการปกครอง. (แปลจาก อ. mechanism). (พจน.) ๒. น. กระบวนการต่อเนื่องท่ีก่อให้เกิดปฏิกิริยา เช่น กลไก การย่อยอาหาร. กลไกของการสร้างอาหารของพืชโดยการ สังเคราะหด์ ้วยแสง. (แปลจาก อ. mechanism). (พจน.) ๓. น. หน่วยงานหรือองค์กรที่ปฏิบัติงานให้ เช่น รัฐสภามี หน้าทีเ่ ปน็ กลไกตรวจสอบฝา่ ยบรหิ าร. กล้วย ก. งา่ ยมาก เช่น เรอื่ งนกี้ ลว้ ยมากสำหรบั ผม. กล้วย ๆ ว. งา่ ยมาก เช่น ของกล้วย ๆ อยา่ งนไี้ ม่ต้องมาถามผม. กลับบา้ นเก่า ก. ตาย เช่น เมื่ออาทิตย์ท่ีแล้วเขายังมาทำบุญท่ีวัด วันน้ี กลบั บา้ นเก่าไปเสียแล้ว. กลบั ลำ ก. เปล่ียนความคิด เชน่ เม่ือวานเขาใหส้ มั ภาษณ์ว่าจะไม่ยอม ใหม้ วี นั หยดุ ชดเชย วันนก้ี ลับลำอนุญาตให้มตี ามเดมิ แลว้ . กลางทะเล ก. ไมเ่ ข้าท่า, ไม่มจี ดุ หมาย, ไม่เป็นไปตามประสงค,์ เชน่ แม่ คนน้ีหึงกลางทะเล ไม่ดูตาม้าตาเรือ เอะอะก็ขอหึงไว้ก่อน. กลนื นำ้ ลายตวั เอง ก. พูดไว้อย่างหน่ึงแล้วกลับพูดแย้งคำท่ีพูดไว้เดิม เช่น เขา บอกว่าจะลงโทษคนท่ีทุจริต พอลูกน้องตนเองทุจริตกลับ กลืนนำ้ ลายตัวเองออกมาปกป้องลกู นอ้ ง. กลนื เลอื ด ก. กล้ำกลืนความเจ็บแค้นอย่างแสนสาหัส เช่น แม้จะแค้น หัวหน้าพวกเขาก็ยอมกลืนเลือด เพราะยังต้องพ่ึงพาหัวหน้า คนนอ้ี ย.ู่ ก๊วน ๑. น. กลุ่มคนที่สนิทสนมและร่วมทำกิจกรรมเดียวกันเป็น ประจำ เช่น เขาสนิทกับรัฐมนตรีคนนี้ เพราะเล่นกอล์ฟ ก๊วนเดยี วกัน. 6
พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน • ๒. น. กลุ่มคนที่มักก่อความวุ่นวาย เช่น ก๊วนมอเตอร์ไซค์ซ่ิง. ก๊วนกวนเมอื ง. กวนตีน ก. ชวนให้หมั่นไส้จนอยากทำร้าย (เป็นคำไม่สุภาพ) เช่น ไอ้หมอนีห่ น้าตากวนตนี จรงิ ๆ. กวนบาทา ก. ชวนให้หม่ันไส้จนอยากทำร้าย เช่น เขาพูดจากวนบาทา มาก. เป็นคำพดู เลี่ยงของคำ กวนตนี . กวนโอ๊ย ก. ชวนใหห้ มนั่ ไส้ เชน่ ไอห้ มอนที่ า่ ทางกวนโอย๊ จรงิ ๆ. หลานฉนั ชอบเอาปัญหากวนโอ๊ยมาถาม. (โอย๊ มาจาก จ. วา่ รองเทา้ ). กว๋ ยเตยี๋ วถงั แตก น. ช่อื กว๋ ยเตีย๋ วชนดิ หนึ่ง มแี ตเ่ ส้นผดั กับผัก ราคาถกู . (ก๋วยเตยี๋ ว มาจาก จ. ว่า ก๋วยเต๊ียว = ขนมเสน้ ). ก๊อก ๑. น. เคร่ืองเปิดปิดน้ำจากท่อหรือภาชนะ (พจน.) เช่น ก๊อก ในห้องน้ำเสยี ตอ้ งตามชา่ งมาซอ่ ม. (อ. cock). ๒. น. กลยทุ ธ์, วธิ ีการ, เทคนคิ , เช่น มีกีก่ อ๊ กกี่กอ๊ กก็ใสม่ าให้ หมดนะ จะไดช้ นะอกี ฝา่ ยหนึ่ง. เกมแรกเราพลาดไปหน่อย เกมน้ีตอ้ งใชก้ อ๊ ก ๒ มาสู.้ กอดเกา้ อ ี้ ก. ยดึ ตำแหน่ง, ไม่ยอมละตำแหน่ง, เชน่ ไมว่ า่ งานของเขาจะ ล้มเหลวและก่อให้เกิดความเสียหายเพียงใด เขาก็กอดเก้าอี้ แนน่ ไม่ยอมลาออก. กอ๊ ป ก. ลอกเลียนแบบ เช่น เขาแต่งตัวเดิ้นมากยังกับก๊อปมาจาก แมก็ กาซนี . (ตัดมาจาก อ. copy). กอ๊ ปปี ้ ๑. น. กระดาษท่ใี ชส้ ำหรบั ทำสำเนา. (พจน.) ๒. น. ลักษณนามเรียกสำเนาหนังสือ เช่น ก๊อปปี้หนึ่ง. สำเนา ๒ กอ๊ ปปี.้ (พจน.) ๓. ก. ลอกเลยี นแบบ เชน่ กระเปา๋ พวกนกี้ อ๊ ปปข้ี องแบรนดเ์ นม ทง้ั นั้น. พูดสั้น ๆ วา่ ก๊อป. (อ. copy). 7
• พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน กะซวก ๑. ก. แทง (พจน.), แทงอย่างแรง, เช่น ไปทเ่ี ปลี่ยว ๆ คนเดียว เดยี๋ วก็ถูกคนร้ายกะซวกไสท้ ะลกั . ๒. ก. กินอย่างตะกรุมตะกรามด้วยความหิวโหย เช่น ขนมจีน เจ้าน้ีอร่อยมาก เลยกะซวกเสีย ๓ ชาม. กะเทย น. ผู้ชายที่มีจิตใจและกิริยาอาการเป็นหญิง เช่น เห็นเป็น ผูห้ ญิงผมยาวสวย ทีแ่ ท้เปน็ กะเทย พดู ออกมาเสยี งห้าวเชียว. ตอนเล็ก ๆ ก็เป็นเด็กชายน่ารัก ทำไมโตข้ึนจึงเป็นกะเทย ไปไมร่ .ู้ กะเปบิ๊ ก. มีท่าทางกระโดกกระเดกไม่เรียบร้อย เช่น เวลาไปพบ อาจารยใ์ หญ่ ระวังอยา่ ไปกะเป๊ิบเข้าละ่ . กะเป๊ิบกะปา๊ บ ๑. ก. พูดเสียงดังเอะอะและไม่ระมัดระวังวาจาหรือท่าทาง, มีกิริยาท่าทางกระโดกกระเดกไม่เรียบร้อย, (พจน.) เช่น งานนี้มีผู้ใหญ่มากันหลายคน ขอให้ระมัดระวัง อย่า ทำกะเปบ๊ิ กะปา๊ บให้ขายหน้าล่ะ. ๒. ก. แต่งตัวรุงรังไม่เรียบร้อย (พจน.) เช่น เธอเป็นคนสวย แต่แตง่ ตวั กะเปบ๊ิ กะปา๊ บ. กะรัต ๑. น. หน่วยมาตราชั่งเพชรพลอย ๑ กะรัต เท่ากับ ๒๐ เซนติกรัม หรือ ๓.๐๘๖๕ เกรน, ปริมาณของทองคำแท้ ท่ีประสมอยู่กับธาตุอื่น โดยกำหนดทองคำและโลหะที่ ประสมกันน้นั รวมเปน็ ๒๔ ส่วน เชน่ ทองคำ ๑๔ กะรตั หมายความว่า มีเนื้อทองคำ ๑๔ ส่วน นอกน้ันอีก ๑๐ ส่วนเปน็ ธาตอุ ่ืนประสม. (อ. carat, karat). (พจน.) ๒. น. ปี (มักใช้กับผู้หญิงที่อายุค่อนข้างมากแต่ยังดูสาวและ สวยอยู)่ เช่น งานวนั นนั้ มีสาวส่ีสบิ กะรัตมากันหลายคน. กะลาหวั ๑. น. ตวั เช่น จนแล้วยงั ไมเ่ จยี มกะลาหวั . ๒. น. หัว เช่น บุญคุณของฉันคุ้มกะลาหัวแกอยู่ ให้สำนึก ไวบ้ า้ ง. 8
พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน • กะหรอ่ ง, กะหร่องก่อง ๑. ว. ผอมเกรง็ (พจน.) เชน่ เมอื่ ตอนเดก็ ๆ เธอผอมกะหรอ่ ง เลย ไม่น่าเช่อื วา่ โตขน้ึ มาแล้วจะสวยขนาดนี้. ๒. ว. ลักษณะผอมอย่างคนข้ีโรค เช่น เด็กคนน้ันผอม กะหรอ่ งก่อง เห็นซ่โี ครงข้นึ เป็นซๆ่ี . กะหร่องเทศ ว. ลักษณะผอมอย่างคนข้ีโรค เช่น เธอผอมกะหร่องเทศ อย่างน้ี จะมาทำงานไหวหรอื . กะโหลกกะลา ก. ไม่มีค่า เช่น ของเก่ากะโหลกกะลาพวกนี้ท้ิงให้หมด. แกก่ ็ให้แกอ่ ย่างมคี ณุ ค่า ไมใ่ ชแ่ กก่ ะโหลกกะลา. กั๊ก ก. กกั ไว้ส่วนหน่งึ เชน่ เขาบอกเราเหมือนกนั วา่ จะแตง่ งาน แต่ ยงั กก๊ั ชอ่ื เจ้าสาวไว.้ (จ.). กดั ๑. ก. คอยหาเร่อื ง เช่น เขากดั ฉนั ไมเ่ ลิก. (พจน.) ๒. ก. ทะเลาะวิวาท (พจน.) เช่น สองคนนี้กดั กันอยู่เรอื่ ย. ๓. ก. พูดว่า, พูดเหน็บแนม, เช่น ครูคนนี้สอนดีแต่ชอบกัด เด็กอยู่เรื่อย. กนั ท่า ก. แสดงกิริยาอาการขัดขวางไม่ให้ผู้อ่ืนกระทำการอย่างใด อย่างหนึ่งได้สะดวก (พจน.) เช่น คุยกับแฟนไม่สะดวกเลย แมม่ านงั่ กันทา่ ตลอด. กบั ขา้ วถงุ น. กบั ขา้ วตา่ ง ๆ ทตี่ กั ใสถ่ งุ ขายใหผ้ ซู้ อ้ื นำกลบั ไปกนิ ทบี่ า้ นหรอื ที่ทำงาน เช่น อยู่คนเดียวทำกับข้าวกินไม่คุ้ม สู้ซ้ือกับข้าวถุง ไม่ได.้ คมม. อาหารถุง. กากนี่ ัง้ น. คนค้นุ เคย, คนกนั เอง, เช่น เรากากน่ี ้งั ไม่ใชค่ นอน่ื มอี ะไร ก็ชว่ ยกนั ได.้ (จ.). กางเกงชาวเขา น. กางเกงแบบชาวเขานุ่ง เป็นกางเกงท่ีมีเป้ายานลงมา ทำให้ ทรงกางเกงดูคล้ายรูปส่ีเหล่ียมคางหมู เช่น ฉันชอบนุ่ง กางเกงชาวเขาเพราะสบายดี. 9
• พจนานุกรมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน กางเกงเล น. กางเกงแบบชาวประมง เป็นกางเกงที่ตัดแบบกางเกง ขากว๊ ยหรอื กางเกงแพร ใช้ผ้าฝ้ายสีตา่ ง ๆ เช่น นกั ศึกษาสมยั น้ี ชอบนุ่งกางเกงเลเวลาทำกิจกรรมกนั . กางม้งุ รอ ก. รอนานมาก เช่น แข่งฟุตบอลเมื่อวานนี้ ผู้รักษาประตูทั้ง ๒ ฝ่ายกางมุ้งรอรับลูกจนเกือบหมดเวลาถึงได้มีการยิง ประตูกนั . กาแฟเยน็ น. กาแฟใสน่ ม นำ้ ตาล และนำ้ แขง็ เชน่ กาแฟเยน็ เจา้ นห้ี วานมนั อรอ่ ยมาก. การด์ ๑. น. หมัดทั้งสองท่ียกข้ึนอยู่ระดับใบหน้า เพื่อป้องกันไม่ให้ คู่ต่อสู้ชกบริเวณใบหน้าได้ เช่น ฝ่ายแดงพยายามต้ังการ์ด ไม่ใหอ้ ีกฝ่ายชกหนา้ เอาได้. ๒. น. ผทู้ ำหนา้ ทรี่ กั ษาความปลอดภยั เชน่ ตอ้ งใหก้ ารด์ เคลยี ร์ คนออกไปก่อน พวกเราจึงจะผา่ นประตเู ขา้ ไปได.้ ๓. น. ผู้ทำหน้าท่ีกันคู่ต่อสู้ในกีฬาบาสเก็ตบอล เช่น เขามี รปู ร่างสูงใหญเ่ ลยถูกกำหนดให้เป็นการ์ดของทมี . (อ. guard). ก๊าร์ด ๑ ๑. น. บตั รเชญิ ในโอกาสตา่ งๆ เชน่ กา๊ รด์ แตง่ งาน.กา๊ รด์ งานศพ. ๒. น. เครดิตกา๊ ร์ด เชน่ ร้านน้ีรับก๊าร์ดไหม. ๓. น. คยี ์กา๊ รด์ เชน่ เวลาออกจากหอ้ งอย่าลืมเอาก๊ารด์ มาดว้ ย เดย๋ี วกลบั มาจะเปดิ หอ้ งไม่ได้. (อ. card). ก๊าร์ด ๒, กา๊ ร์ดรถ น. พนักงานตรวจต๋ัวบนรถไฟ เช่น เก็บตั๋วไว้ให้ดี เด๋ียวก๊าร์ด รถจะเดนิ มาตรวจ. (ก๊ารด์ มาจาก อ. guard). การเมืองธนกจิ น. การเมืองเพ่ือผลประโยชน์ทางธุรกิจซึ่งทำให้เกิดคอร์รัปช่ัน เช่น เม่ือนักธุรกิจเป็นนักการเมือง การบริหารงานจึงเป็น การเมอื งธนกิจเพอ่ื เอื้อประโยชนใ์ หธ้ รุ กิจของตน. 10
พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน • การนั ต ี ก. รับรองว่าดี เช่น ขอการันตีว่ากับข้าวร้านนี้อร่อยทุกอย่าง. (อ. guaranty). กาลาดนิ เนอ่ ร,์ กาลา่ ดินเน่อร์ น. การรับประทานอาหารค่ำท่ีมีการแสดงพิเศษ ผู้ชมจ่าย ค่าอาหารและค่าชมแพงมากกวา่ ปรกติ เนื่องจากเปน็ งานการ กศุ ล เช่น สมาคมฯ จัดกาล่าดินเนอ่ รข์ ายบตั รเพ่ือรวมเงินมา ขยายหอ้ งสมุดให้โรงเรยี น. (อ. gala dinner). กาล่าพรีเหมย่ี ร์ น. รอบปฐมทัศน์ เช่น จะมีดาราดังมาร่วมงานในหนังรอบ กาลา่ พรีเหมย่ี รห์ ลายคน. (อ. gala premier). กาวใจ น. ผปู้ ระสานรอยรา้ วให้ผทู้ โี่ กรธกนั ทะเลาะกัน หรอื กินแหนง แคลงใจกัน ได้กลับคืนดีกัน เช่น เขาเป็นกาวใจให้ ๒ คนน้ี คนื ดีกนั . กาวตราช้าง ๑. น. กาวใสชนิดที่ติดแน่นมาก แกะออกได้ยาก เช่น ไปซ้ือ กาวตราช้างให้หนอ่ ย ยห่ี อ้ อะไรกไ็ ด้. ๒. น. ผู้ท่ีไปติดพันแนบแน่น แกะไม่ออก เช่น ผู้หญิงคนน้ี กาวตราช้างดี ๆ นี่เอง เกาะลูกชายเราไม่ยอมปล่อยเลย. กำปน้ั ทบุ ดิน น. ลักษณะการตอบทไ่ี ม่ได้ใหข้ ้อมลู ทผี่ ู้ถามต้องการรู ้ เชน่ ฉนั ถามว่า \"ทำไมนาฬิกาไม่เดิน\" เขาตอบแบบกำปั้นทุบดินว่า \"เพราะมนั ตายน่ะซิ\". กิ๊ก ๑. น. เพ่ือนสนิทต่างเพศซึ่งอาจจะมีความสัมพันธ์ฉันชู้สาว เชน่ นายแอบไปมกี ๊กิ ระวังแฟนจบั ได้จะมเี ร่ือง. ๒. ก. มีความสมั พันธ์ฉันชสู้ าว เช่น เขาก๊กิ อยกู่ บั ดาราคนหนง่ึ และกบั นักร้องอีกคนหนึ่ง. กินไขแ่ ดง ก. ทำลายความบรสิ ทุ ธขิ์ องผหู้ ญงิ เชน่ พวกเธออยา่ ไปหลงคารม เจ้าหนุ่มคนนั้นนะ เดี๋ยวก็ถูกหลอกกินไข่แดงหรอก. คมม. เจาะไขแ่ ดง. 11
• พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน กนิ คำโต ก. คอรร์ ปั ชนั่ ในโครงการขนาดใหญ่ จำนวนเงนิ มากนบั พนั หรอื หม่ืนล้าน เช่น โครงการสนามบินใหม่เป็นโครงการกินคำโต ของนกั การเมอื งหลายคน. กินถว่ั ดำ ก. นิยมชายรักร่วมเพศ เช่น เห็นล่ำบึ้กมาดแมนอย่างน้ีเถอะ ใครๆ กร็ วู้ า่ เขาเปน็ พวกกนิ ถวั่ ดำ.(คำวา่ ถว่ั ดำมาจากชอื่ เลน่ ของ ผู้ชายท่ีถูกตำรวจจับเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๘ เน่ืองจากมีพฤติกรรม ทางเพศกับเด็กชายจำนวนมากและให้เด็กชายเหล่าน้ันค้า ประเวณ)ี . กนิ บา้ นกนิ เมอื ง ๑. ก. ฉ้อราษฎร์บังหลวง เช่น พวกกินบ้านกินเมืองน่ีต้อง จับเขา้ คกุ เข้าตะรางเสยี ใหห้ มด. ๒. ก. นอนต่ืนสาย, ไม่ยอมลุกจากท่ีนอน, เช่น สายตะวัน โด่งแล้ว ยังนอนกนิ บา้ นกินเมอื งอยู่ได.้ กิน...ไม่ลง ก. ไมส่ ามารถเอาชนะได้ เชน่ สองคนนเ้ี กง่ ดว้ ยกนั ทง้ั คู่ แขง่ กนั ทีไรกินกันไม่ลงสักที. คู่ต่อสู้โคตรเก่งเลย กินมันไม่ลงสักที. กนิ รวบ ๑. น. สลากชนิดที่จำหน่ายแก่ผู้ถือเพื่อรับส่ิงของเป็นรางวัล ในการเส่ียงโชคโดยผู้จำหน่ายรวบเงินค่าสลากไว้ท้ังหมด. (พจน.) ๒. น. การพนันอย่างหน่ึง มีเจ้ามือรับแทงตัวเลข ใช้ตัวเลข ทา้ ย ๒ ตวั หรอื ๓ ตวั ของรางวลั ท่ี ๑ หรอื รางวลั เลขท้าย ๒ ตัว หรือ ๓ ตัวของสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นตัวเลข ถูกรางวัล ถ้าผู้เล่นแทงถูก เจ้ามือจ่ายเงินให้มากกว่า จำนวนเงินท่ีแทงตามอัตราท่ีกำหนดไว้ หากไม่มีผู้ถูก รางวัล เจ้ามือเป็นผู้รวบกินเงินพนันท้ังหมดแต่ผู้เดียว เช่น เขาถกู กินรวบกนิ จนหมดตวั . คมม. สลากกินรวบ. กินลกู ตะก่วั ก. ถูกยิง เช่น ไปขัดผลประโยชน์ของผู้มีอิทธิพลระวังจะ ไดก้ นิ ลูกตะกั่ว. คมม. กินลกู ปืน. กินลูกปืน ก. ถูกยิง เช่น ไปขัดผลประโยชน์ของผู้มีอิทธิพลระวังจะ 12
พจนานุกรมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน • ไดก้ ินลูกปืน. คมม. กินลกู ตะกั่ว. กินเล็กกนิ นอ้ ย ก. เบียดบังแม้แต่เงินหรือของเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น ถ้า เจ้าหน้าท่ีในโครงการไม่กินเล็กกินน้อย โครงการน้ีคงจะ ก้าวหน้าไปไกลแลว้ . ก๊ิบเก๋ ๑. ว. น่ารัก, เท่, เช่น ชุดของเธอกิ๊บเก๋น่าดู. (เก๋ มาจาก ฝ. coquet). ๒. ว. แปลกและน่าสนใจ เช่น เธอมีไอเดียก๊ิบเก๋ท่ีจะ น่าลองทำด.ู คมม. กบิ๊ เกย๋ ูเรกา้ . กบ๊ิ เกย๋ เู รกา้ ว. แปลกและน่าสนใจ เช่น ไอเดียของเธอกิ๊บเก๋ยูเรก้า น่าดู. คมม. กิ๊บเก๋ ความหมายที่ ๒. (ยูเรก้า มาจาก อ. Eureka = คำอทุ านแสดงความดใี จ หมายถงึ ไชโย พบแลว้ ). กมิ จิ ๑. น. ผักดองแบบเกาหลี เช่น อาหารเกาหลีต้องมีกิมจิเป็น เครื่องเคยี ง. ๒. น. เกาหลี เช่น นกั เตะแดนกมิ จิ. (กล. วา่ คมิ ชิ). กนึ๋ น. สติปัญญาที่เฉียบแหลม (นิยมใช้กับคำว่า มี, ไม่มี) เช่น หวั หนา้ คนน้ีไม่มกี น๋ึ เอาเลย. (จ.). กุง้ แหง้ ๑. น. กุ้งทะเลที่ตากแหง้ , โดยปริยายหมายความว่า ผอมมาก. (พจน.) ๒. ว. มหี นา้ อกแหง้ เชน่ พวกสาวกงุ้ แหง้ ชอบใสเ่ สอื้ ฟู ๆ แบบนี้ แหละ. กฏุ ฐัง น. โรคติดต่อเรื้อรัง ทำให้ผิวหนังเป็นผื่น สีขาวหรือแดง นูนหนา ไมเ่ จบ็ ไม่คัน แห้ง เหง่อื ไมอ่ อก และขนรว่ ง อาจทำให้ นว้ิ มอื นวิ้ เทา้ งอหรอื กดุ ได.้ คมม. เรอื้ น, ขเี้ รอื น ความหมายที่ ๑, ข้ีทดู . กนุ ซอื น. ที่ปรึกษา เช่น พรรคน้ีมีกุนซอื เก่ง ๆ หลายคน. ใครนะเปน็ กุนซอื ใหน้ ายกยุบสภา. (จ. กุงซอื วา่ ท่ีปรกึ ษา). 13
• พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน กยุ๊ น. คนไมส่ ภุ าพ ไรม้ ารยาท, คนตำ่ ชา้ , เชน่ หมอนน่ั มนั กยุ๊ ชดั ๆ. (จ. กุ้ย ว่า ผี, คนเลว). กูร ู น. ผู้เชีย่ วชาญ, ผู้ร,ู้ เช่น เขาเปน็ กูรูด้านเสริมสวย. (อ. guru). เก ๑. ก. ท้าพนนั ด้วยการเสนอเงนิ เดิมพนั สูงขน้ึ เรื่อย ๆ เช่น ตาน้ี ฉนั เกหมดหนา้ ตกั ใครไม่สู้กห็ ลบไป. ๒. ก. บิดพลิว้ เชน่ นดั กันแลว้ ห้ามเกนะ. เกทับ ๑. ก. วางเงินพนันเป็นจำนวนมากกว่าคู่แข่งเพ่ือแสดงว่าตน มไี พ่เหนอื กวา่ เช่น เขาวางเงนิ พนนั ๑,๐๐๐ บาท เราเกทับ ๒,๐๐๐ บาทเลย. ๒. ก. ทำส่ิงใดส่ิงหน่ึงเหนือกว่าคู่แข่งขันเพ่ือแสดงว่าตนมีสิ่งท่ี ดกี วา่ เชน่ พอมคี นวางเงนิ ประมลู สรอ้ ยเพชร ๑๐๐,๐๐๐ บาท เขาก็เกทับเป็น ๒๐๐,๐๐๐ บาท จนอีกฝ่ายยอมถอย. เกทับบลั๊ฟแหลก ๑. ก. วางเงินพนันเป็นจำนวนมากกว่าคู่แข่งเพ่ือข่มว่าตนมีไพ่ เหนอื กว่า แต่มกั ไมม่ ีไพ่ท่ีเหนือกวา่ จริง. ๒. ก. ทำทีว่าตนเหนือกว่ามากหรือมีสิ่งท่ีเหนือกว่ามากท้ัง ๆ ที่ไม่มีจริง เช่น เขาบอกว่าสนิทกับรัฐมนตรี เราจึงเกทับ บล๊ฟั แหลกว่าเรานะ่ สนทิ กับนายกรฐั มนตร.ี (บลฟ๊ั มาจาก อ. bluff). เก๊ ๑. ก. ปลอมหรือเลยี นแบบเพ่ือให้หลงผดิ วา่ เป็นของแท้, ไม่ใช่ ของแท้, ไม่ใช่ของจริง, เช่น เราใสข่ องเก๊ ไปไหนไมต่ ้องกลวั โจรปลน้ . ทองเก.๊ ธนบตั รเก๊. ๒. เกเร, ใช้การไมไ่ ด,้ เช่น เด็กคนน้ีเก๊จริง ๆ ใช้ทำอะไรก็ไมไ่ ด้ เรื่อง. (จ.). เก ๋ ก. แปลกแตน่ า่ ดู เช่น เสื้อตัวนเ้ี รียบแตเ่ ก.๋ คมม. เก๋ไก๋. (ตัดมาจาก โก้เก๋ ซงึ่ มาจาก ฝ. coquet). เกไ๋ ก๋ ก. แปลกแตน่ า่ ดู เชน่ วนั นเี้ ธอผกู ผา้ พนั คอดเู กไ๋ กจ๋ รงิ ๆ. คมม. 14
พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน • เก.๋ (เก๋ มาจาก ฝ. coquet). เก๊ก ก. วางทา่ , วางมาด, เช่น ปรกติก็เห็นวางมาดหลอ่ แตพ่ อเมา เขา้ ไปก็ลืมเก๊ก. เกก๊ ชงค ์ ก. วางทา่ ทางเปน็ ผชู้ ายแทท้ ง้ั ๆ ทจี่ รงิ เปน็ ตดุ๊ เชน่ มาเทยี่ วบา้ น ฉันต้องเก๊กชงค์ให้ดี อย่าออกท่าหญิงให้พ่อเห็นนะ. คมม. เกก๊ แมน. (ชงค์ ตัดมาจากคำวา่ ภุชงค์). เก๊กแมน ก. วางทา่ ทางเปน็ ผชู้ ายแทท้ ง้ั ๆ ทจี่ รงิ เปน็ ตดุ๊ เชน่ นกั รอ้ งหนมุ่ คนนนั้ หนา้ เวทกี เ็ กก๊ แมนดอี ยหู่ รอก แตห่ ลงั เวทแี ตว๋ แตกสนทิ . คมม. เกก๊ ชงค์. (แมน มาจาก อ.man). เกก๊ หลอ่ ก. ทำท่าให้ดูหล่อ เช่น เวลาถ่ายรูปทุกคนเก๊กหล่อสุดขีด. เกก๊ ซิม ๑. ก. กลุ้มใจ เช่น พ่อแม่เก๊กซิมที่ลูกสาวหายไปจากบ้าน หลายวันแล้ว. ๒. ก. ช้ำใจ เช่น แม่เกก๊ ซิมทลี่ กู ชายตดิ ยาเสพตดิ . ๓. ก. ไม่สบายใจ เช่น วันน้ีขายของไม่ได้เลยสักบาท เก๊กซิม จรงิ ๆ. (จ.). เก๊ต ก. เขา้ ใจ เชน่ อธบิ ายใหฟ้ งั จนขนาดนย้ี งั ไมเ่ กต๊ อกี . (อ. get). เก็บ ก. ฆ่า เช่น เก็บมนั เสียคืนน้ีนะ. เก็บดอกไม้ ก. ปสั สาวะตามพมุ่ ไม้ข้างทาง (ใช้กับผหู้ ญิง) เช่น รถทวั ร์จอด ขา้ งทางใหพ้ วกผู้หญิงลงไปเกบ็ ดอกไม้. เกบ็ ตก ก. เกบ็ เรอ่ื งเลก็ ๆ นอ้ ย ๆ หรอื เรอ่ื งเบอ้ื งหลงั จากงานหรอื กจิ กรรม ต่าง ๆ เชน่ ข่าวนเี้ ก็บตกมาจากพิธเี ปดิ ฟตุ บอลโลกทเ่ี ยอรมน.ี เร่ืองน้ฉี นั เกบ็ ตกมาจากท่ปี ระชมุ . เกบ็ อาการ ก. ไมแ่ สดงออก เชน่ ไมว่ า่ จะโกรธขนาดไหน เธอเกบ็ อาการไดด้ .ี เกมกด น. เครื่องเล่นเกมคอมพิวเต้อร์ชนิดท่ีผู้เล่นต้องกดปุ่มในการ เล่น เช่น เด็กมัวแต่เล่นเกมกดเลยไม่ได้ทำการบ้าน. (เกม มาจาก อ. game). 15
• พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน เกมโชว ์ น. รายการโทรทัศน์ประเภทจัดการแข่งขันที่เป็นการแข่งขัน เพอื่ ความสนกุ สนาน เชน่ แข่งตอบปัญหา แขง่ ทายชื่อนักร้อง มีรางวัลเป็นเงินหรือสิ่งของให้ผู้ชนะการแข่งขัน. (อ. game show). เกย ์ น. ชายรักร่วมเพศ. (อ. gay). เกยค์ วีน น. ชายรกั ร่วมเพศท่ีแสดงบทบาททางเพศเปน็ หญงิ . (อ. gay + อ. queen). เกยค์ ิง น. ชายรกั ร่วมเพศที่แสดงบทบาททางเพศเปน็ ชาย. (อ. gay + อ. king). เกเร ๑. ก. เกกมะเหรก, มีนิสัยเป็นพาล ชอบแกล้งชอบรังแกและ เอาเปรียบเขา, มักใชค้ ู่กับคำ พาล เป็น พาลเกเร. (พจน.) ๒. ก. บดิ พลวิ้ เชน่ ตกลงกนั แลว้ จะมาเกเรไมท่ ำตามทตี่ กลงได้ อย่างไร. เกเรเกตุง ก. ไมเ่ อาใจใสก่ ารเรยี น ไปเรยี นบา้ งไมไ่ ปบา้ ง (ใชก้ บั เดก็ ) เชน่ เดก็ คนนีเ้ ม่ือเลก็ ๆ เกเรเกตุง แตโ่ ตขึน้ ก็เอาตัวรอดได.้ เกะ ๑. น. แผ่นซีดีบันทึกทำนองเพลงที่มีเน้ือร้องเพื่อให้ร้องตาม ได้ เช่น เขาชอบร้องเกะเพราะจำเน้ือเพลงไม่ได้. คมม. คาราโอเกะ, โอเกะ ความหมายท่ี ๑. ๒. น. สถานท่ี ร้านอาหาร ท่ีมีบริการให้ลูกค้าร้องเพลงท่ีมี เน้ือร้องให้ร้องตามได้ เช่น งานวันเกิดของฉันปีนี้จะจัดที่ เกะใกล้บา้ น. คมม. คาราโอเกะ, โอเกะ ความหมายท่ี ๒. ๓. น. ชุดอุปกรณ์ท่ีมีทำนองเพลงและมีเน้ือร้องให้ร้องตาม เช่น ซ้ือโทรทัศน์ตอนนี้มีโปรโมช่ันแถมเกะด้วย. คมม. คาราโอเกะ, โอเกะ ความหมายที่ ๓. ๔. ก. ร้องเพลงตามแผ่นซีดีบันทึกทำนองเพลงที่มีเนื้อร้อง ให้ร้องตามได้ เช่น วันหยุดฉันชอบชวนเพ่ือน ๆ มาเกะท่ี บา้ น.คำ่ นที้ านขา้ วแลว้ เกะกนั ทบ่ี า้ นฉนั นะ.คมม. คาราโอเกะ, โอเกะ ความหมายท่ี ๔. 16
พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน • (ตัดมาจาก อ. karaoke). เกะ๊ น. ล้ินชัก เช่น เงนิ ทอนอยูใ่ นเก๊ะ. (จ. แก๊ะ). เก๋า ๑. ว. เชี่ยวชาญ, มีประสบการณ์หรือความชำนาญมาก, เช่น คณุ ปเู่ ก๋ามากในเร่ืองพระเครอ่ื ง. ๒. ว. แน่, เก่งกลา้ ไมก่ ลวั ใคร, เชน่ ใครเกา๋ ออกมาสูก้ ันหนอ่ ย. เก๋ากึ้ก, เก๋ากึก๊ ว. เกา่ มาก เช่น วทิ ยเุ ครอื่ งนี้เกา๋ กก้ึ ฉนั เหน็ มาตั้งแตเ่ ดก็ . เกา๋ เจ๊ง น. ชาติหมา (เป็นคำด่า). (จ. เกา๋ เจ้ง). เกาะชายกระโปรง ก. อาศัยผู้หญิงหาเล้ียง เช่น อีตาคนน้ีไม่ทำงานเลย ดีแต่ เกาะชายกระโปรงเมยี . เกาะชายผ้าเหลอื ง ก. พ่ึงพาผลบุญจากผู้ท่ีบวชเป็นพระภิกษุสามเณร เช่น ถ้ามี ลกู ชายก็จะไดบ้ วชให้พอ่ แม่ไดเ้ กาะชายผ้าเหลอื ง. เกาะอก น. เส้ือสตรีไม่มีแขน ขอบบนรัดอยู่ระดับเหนืออก เช่น ชุด ราตรขี องผู้หญิงเป็นแบบเกาะอกท้งั น้นั . เกดิ ๑. ก. ได้รับความสำเร็จในการเป็นนักแสดง เช่น วิภาดาเล่น ละครเร่ืองน้ีเกดิ ได้เลย. คมม. แจง้ เกดิ ความหมายที่ ๑. ๒. ก. ได้รับความสนใจและเป็นท่ีรู้จักในสังคม เช่น เธอเกิด ตง้ั แตไ่ ดร้ บั เลอื กเปน็ ดาวคณะ. คมม. แจง้ เกดิ ความหมายท่ี ๒. เกย้ี มเซียบ ว. เคม็ และขเ้ี หนยี ว เชน่ ยายคนนเี้ กยี้ มเซยี บจรงิ ๆ ตดิ เงนิ รอ้ ย เดียว ตามทวงเชา้ ทวงเย็น. (จ. เกีย๊ ม ว่า เคม็ , ตระหน,่ี เซียบ ว่า ฝาด). เก๊ยี ะเซยี ะ, เก้ยี เซยี ะ ก. เจรจาประนอมความ, รอมชอม, เช่น ลูกพรรคทะเลาะกัน หัวหน้าต้องลงไปเกีย๊ ะเซียะทกุ ที. (จ. เก่ยี เสย่ี ). แก๊ก น. มกุ ตลก, คำพดู หรอื เรอ่ื งราวทพ่ี ดู เพอ่ื ใหข้ บขนั , เชน่ เขาเปน็ 17
• พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ตลกทีม่ แี ก๊กเยอะ ทำใหค้ นหัวเราะได้ตลอด. (อ. gag). แก๊ง ๑. น. กลมุ่ คนทตี่ ง้ั เปน็ กก๊ เปน็ เหลา่ (มกั ใชใ้ นความหมายไมด่ )ี เชน่ แก๊งโจร. แกง๊ อันธพาล. แกง๊ มอเตอร์ไซค.์ (พจน.) ๒. น. กลุ่มคนท่ีประพฤติตนไม่ดี เช่น ในซอยน้ีมีแก๊งติดยา ฉนั จงึ ไม่กลา้ เดินเข้าไปคนเดียว. (อ. gang). แกด่ ีกรี ๑. ก. ด่ืมสุรามาก (พจน.), เมา, เช่น ตอนหนุ่ม ๆ แก่ดีกรี ตอนนี้เลยเป็นตับแข็ง. พอแก่ดีกรีเข้า ชักจะพูดไม่รู้เร่ือง. ๒. ก. มีประสบการณ์มากจนรู้วิธีหลบหลีกหรือหาประโยชน์ เชน่ ตอนมาใหม่ ๆ กข็ ยนั ดี อยไู่ ปนาน ๆ ชกั จะแกด่ กี รี เลย่ี ง งานเปน็ ประจำ. (ดกี รี มาจาก อ. degree). แกนนำ ๑. น. ผู้ท่ีเป็นหลักหรือหัวหน้าของกลุ่มท่ีชุมนุมเพื่อเรียกร้อง หรอื ประทว้ งเรอ่ื งใดเรือ่ งหนึง่ เชน่ กลมุ่ ผู้ชุมนุมทเี่ รยี กรอ้ ง ให้เพิม่ คา่ แรงในครงั้ นมี้ แี กนนำอยู่ ๒-๓ คน. ๒. น. ผู้ท่ีเป็นหลักในการเจรจาเพ่ือดำเนินการเรื่องใดเรื่อง หนึ่ง เช่น พรรคท่ีได้คะแนน เสียงข้างมากเป็นแกนนำ ในการจดั ตง้ั รฐั บาล. แก้มลิง น. แหล่งพักน้ำเพ่ือรับน้ำปริมาณมาก ช่วยไม่ให้เกิดน้ำท่วม เช่น แก้มลงิ รับนำ้ แถบชานเมอื ง ช่วยไม่ใหน้ ้ำท่วมกรุงเทพฯ. แกห้ มาก ก. แกอ้ บุ ายของอกี ฝา่ ยหนง่ึ เชน่ การถอนตวั จากตำแหนง่ ครงั้ นี้ เขาไม่น่าจะตดั สนิ ใจเอง แต่เป็นการแก้หมากกันภายใน. โกตั๊ก, โกต๋ ๊กั ก. ใจแคบ,ไมอ่ ารอี ารอบ,เชน่ อยา่ โกตกั๊ นกั เลยคนเขาเดอื ดรอ้ น มากช็ ่วยเขาบ้างเถอะ. (จ. โกวตก๊ั ว่า ใจแคบ). โกเต๊ก น. ผ้าอนามัย เชน่ โกเตก๊ เด๋ียวนด้ี ีกว่าแต่ก่อนมาก ท้ังบาง ทง้ั ซมึ ซับด.ี (มาจากยีห่ อ้ ผา้ อนามัย Kotex). โกย ก. หนไี ปโดยเรว็ (พจน.) เชน่ โกยกันเถอะ ครมู าโนน่ แลว้ . 18
พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน • โกยส่ีตนี หมา ก. วงิ่ หนไี ปโดยเรว็ เชน่ พอไดย้ นิ คนรอ้ งวา่ ตำรวจมาพวกขาไพ่ ก็โกยสตี่ ีนหมา. คมม. ใส่ตีนหมา. โกยอา้ ว ก. หนีไปโดยเร็ว เช่น ผรู้ ้ายโกยอ้าวหนีตำรวจ. โกโรโกโรก ก. ผอมและข้ีโรค เช่น แมวตัวนี้หลงมาจากไหน ตัวผอม โกโรโกโรก. โกโรโกโส ๑. ว. โกรงเกรง, ไม่มัน่ คง, เช่น กระท่อมโกโรโกโส; ต่ำตอ้ ย เช่น คนโกโรโกโส. (พจน.) ๒. ก. เก่าคร่ำคร่าจวนจะพัง เช่น กระท่อมนั้นโกโรโกโส จะ พังอยแู่ ล้ว. โกอินเตอร ์ ก. เผยแพร่ ขาย หรือแสดงในตา่ งประเทศ เช่น เดีย๋ วนีส้ นิ ค้า โอถ็อปหลายชนิดผลิตได้มาตรฐานจนโกอินเตอร์ไปแล้ว. พอเธอเปน็ นางแบบดงั ในเมืองไทยกอ็ ยากโกอินเตอร.์ (ตดั มาจาก อ. go international). โก๊ะ ๑. ก. ผลบุ ผลบั และขห้ี ลงขลี้ มื เชน่ แมค่ นนโ้ี กะ๊ จรงิ ๆ ตกบนั ได ได้ทกุ วัน. ๒. ก. เซ่อ ๆ, ไม่ทันคำพูดคน, เช่น เพ่ือนปล่อยมุกตลก เขา หวั เราะกันไปหมดแลว้ เธอยงั นงั่ ไมร่ เู้ ร่อื งอยู่ได้ โก๊ะจริง ๆ. ไก ่ ๑. น. ผู้หญิงที่ล่อลวงมาเพื่อมีเพศสัมพันธ์ด้วย เช่น แน่ใจนะ วา่ พาผหู้ ญิงคนนม้ี าทำงาน ไมใ่ ชไ่ ปจับไกม่ า. ๒. น. ผหู้ ญงิ หากนิ เชน่ แถวนี้มีไกค่ อยหาแขกอยมู่ าก. ๓. น. ผู้หญิงท่ีมีท่าทางหรือลักษณะการแต่งตัวที่เชิญชวนให้ ผู้ชายต้องการมีเพศสัมพันธ์ด้วย เช่น ผู้หญิงคนน้ีท่าทาง ไกจ่ ังเลย. ไก๋ ก. ทำเปน็ ไมร่ ู้เรื่องท้ัง ๆ ท่เี ป็นตัวการ เชน่ แอบเอาของไปให้ เขาแล้วมาทำเป็นไกไ๋ มร่ เู้ ร่ือง. ไก๊ด ์ น. มคั คเุ ทศก,์ ผนู้ ำเทยี่ ว, เชน่ ไปเทย่ี วตา่ งประเทศไมม่ ไี กด๊ ด์ ี ๆ ก็หมดสนุก. (อ. guide). 19
• พจนานุกรมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบับราชบัณฑติ ยสถาน อกั ษร ข ขนมถงั แตก น. ชอ่ื ขนมชนดิ หนึ่ง ทำด้วยแปง้ เปน็ แผ่นกลม โรยด้วยนำ้ ตาล กับงา พับคร่ึง ราคาถูก เช่น งานวัดตามต่างจังหวัดมักขาย ขนมถงั แตก. ขนเม่น น. สงิ่ ท่ีข้นึ อยา่ งขนรอบตวั เมน่ มลี กั ษณะแข็งเป็นลำยาว ปลาย แหลมมสี ดี ำปนขาวนำมาใชเ้ ปน็ เครอื่ งประดบั ผมทำดา้ มปากกา หรอื อืน่ ๆ ได้. ขนาบ ๑. ก. ด,ุ วา่ , เอด็ , เชน่ ฉนั กลบั บา้ นเยน็ ไมไ่ ด้ เดย๋ี วโดนแมข่ นาบ. ๒. ก. อยู่ในความควบคุมอย่างเข้มงวด เช่น เขาไปไหนไม่ได้ เพราะถูกพอ่ แมข่ นาบตลอดเวลา. ขม่ หม ู ก. รงั แก เชน่ นกั เรยี นร่นุ พชี่ อบข่มหมูรนุ่ นอ้ ง. ขยะสงั คม น. ผู้ท่ีทำตัวไร้ประโยชน์และไม่เป็นท่ีต้องการของสังคม เช่น พวกข้ียาที่ชอบลกั ขโมยเปน็ ขยะสงั คม. ขวางทางปืน ก. ขัดขวางการกระทำหรืองานของผู้มีอิทธิพลซึ่งอาจเป็น อนั ตรายถงึ ชวี ติ เชน่ คณุ เขา้ ไปขวางทางปนื ของพวกนี้ ไมก่ ลวั จะถูกเก็บหรอื . ของขึน้ ๑. ก. อาการผิดปรกติอย่างใดอย่างหน่ึง เชื่อว่าเกิดจาก อำนาจของขลัง เช่น ระหว่างที่เขาสักยันต์อยู่ก็เกิดของขึ้น ส่ันเทิ้มไปทง้ั ตวั . ๒. ก. โกรธมากอย่างทันทีทันใด เช่น เขาไม่ชอบนักการเมือง คนนี้ พอใครเอย่ ถึงกข็ องขน้ึ ทนั ท.ี ๓. ก. มอี ารมณไ์ มด่ ีผดิ ปรกติ เช่น วนั นี้เจ้านายของขึน้ แตเ่ ชา้ มาถงึ กด็ า่ กราด. ของตาย น. ส่ิงที่ได้แน่นอน เช่น การแข่งขันคร้ังน้ีตำแหน่งผู้ชนะเลิศ เปน็ ของตายของเขาอยแู่ ลว้ เพราะคู่แข่งฝมี ือด้อยกว่ามาก. ของสงู น. สง่ิ ศกั ดส์ิ ทิ ธ,์ิ สง่ิ ทเ่ี คารพบชู า, เชน่ พระเจา้ เปน็ ของสงู อยา่ 20
พจนานุกรมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน • เท่ยี วเอามาพูดเล่น ๆ. ขังเด่ียว ก. ถูกแยกขังอยู่ในคุกแต่เพียงลำพัง เช่น เธอพยายามหนี แตถ่ ูกจับได้จึงถูกขังเดี่ยว. ขงั ลมื ก. ถูกขังคุกเป็นระยะเวลานานโดยไม่ได้รับการพิจารณาโทษ ตามกระบวนการยุติธรรม เช่น เขาเป็นตัวการก่อการร้ายจึง ถูกจับขังลมื เสียหลายป.ี ขดั ตาทัพ ก. แก้ไขสถานการณ์ด้วยการหาสิ่งอ่ืนมาทดแทนเพ่ือถ่วงเวลา ให้กลับคืนสถานการณ์เดิมได้ เช่น แขกมากันเต็มแล้ว อาหารยงั ไม่เสร็จ เอาของวา่ งไปขัดตาทัพไวก้ ่อน. ขบั ข่ ี ก. ขับรถ เช่น รถคันนี้ใหญ่แตข่ ับข่ีสะดวก. ขา น. บคุ คล, คน, (ใชค้ กู่ บั คำชเี้ ฉพาะ เชน่ ขานี้ ขานนั้ ) เชน่ ขาน้ี อยแู่ ต่บ้าน ชวนไปไหนก็ไมไ่ ป. ขาโจ ๋ ๑. น. วยั รนุ่ เชน่ ทรงผมแปลก ๆ มกั จะถกู ใจขาโจ.๋ คมม. โจ,๋ วยั โจ.๋ ๒. น. วัยรุ่นที่มักก่อเร่ืองวุ่นวาย เช่น ขาโจ๋เปิดศึกดวลเดือด กลางคอนเสิร์ตห้างดงั . ขาใหญ่ ๑. น. ลูกค้าประจำท่ีซื้อสินค้าครั้งละมาก ๆ เช่น เธอเป็น ลกู คา้ ขาใหญข่ องร้านเรา. ๒. น. นักเลงหรือนักโทษท่ีมีอิทธิพล เช่น ตำรวจจับขาใหญ่ ค้ายาเสพติดได้แล้ว. นักโทษท่ีเข้าไปใหม่ต้องยอมสยบต่อ ขาใหญ่ในคุก. ขาขน้ึ ๑. ก. กำลังได้รับความนิยม เช่น ตอนน้ีรัฐบาลกำลังขาขึ้น ทำอะไรคนกช็ ื่นชอบไปหมด. ๒. ก. เจรญิ ขึน้ , เตบิ โต, เชน่ ช่วงเศรษฐกิจขาขนึ้ ใครจะลงทุน ทำอะไรก็มแี ต่ได้กำไร. ขานรับนโยบาย ก. ดำเนินการให้สอดคล้องกับนโยบายโดยทันที เช่น บริษัท ท่ีทำการค้ากับประเทศจีนต้องปรับตัวเพื่อขานรับนโยบาย 21
• พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน เปดิ การค้าเสร.ี ขายขนมจบี ก. เก้ียวพาราสี เช่น เขายังไม่มีแฟน เลยขายขนมจีบไปทั่ว. ขาลง ๑. ก. เส่ือมความนิยมลง เช่น ตอนน้ีรัฐบาลกำลังขาลง ทำอะไรคนก็ตอ่ ตา้ น. ๒. ก. ถอยลง, เสอ่ื มลง, เช่น เขาไมเ่ ชอ่ื ว่าตอนนี้เปน็ เศรษฐกจิ ขาลงเพราะการคา้ และตลาดห้นุ ยังแข็งอยู่. ข่าวโคมลอย น. เร่ืองเล่าลือท่ีไม่มีมูลความจริง เช่น ข่าวนายกรัฐมนตรี จะลาออก ในท่สี ุดกเ็ ปน็ เพยี งข่าวโคมลอย. ขำกลงิ้ ก. ขำมาก เช่น เขาเล่าเรื่องตลก เราขำกลิ้งไปเลย. คมม. ขำแตก. ขำแตก ก. ขำมาก เช่น เขาเป็นคนตลกมาก พูดอะไรใคร ๆ ก็พากัน ขำแตก. คมม. ขำกลง้ิ . ขงิ แก ่ น. ผอู้ าวโุ สทม่ี คี วามสามารถมปี ระสบการณ์ เชน่ ผบู้ รหิ ารชดุ นี้ ใครๆ ก็ว่าเปน็ ขงิ แก่ เพราะแม้จะอายุมากแต่กม็ ปี ระสบการณ์ มาก. (คำน้ีเป็นสมญาคณะรัฐมนตรใี น พ.ศ. ๒๕๔๙). ข ี่ ๑. ก. นง่ั เอาขาครอ่ ม, โดยปรยิ ายหมายถงึ นงั่ ไปในยานพาหนะ. (พจน.) ๒. ก. ขบั (ใช้กบั รถยนต์) เช่น เขาข่เี บน๊ ซร์ ุ่นใหมโ่ ก้เชยี ว. ๓. ก. ขึ้น, นั่ง, โดยสาร, (ใช้กับรถยนต์ เครื่องบิน เป็นต้น) เช่น ฉันข่ีซีอาร์วีของเพื่อนกลับบ้านทุกวัน. เขาข่ีเรือบิน ไปเชยี งใหมเ่ ป็นว่าเล่น. ขเี่ กง๋ ก. มีรถยนต์ส่วนตัวใช้ เช่น เมื่อก่อนข้ึนรถเมล์ เดี๋ยวน้ีเขา ขเ่ี กง๋ แล้ว. ข้ีตา, ขต้ี าเลน็ ๑. ว. เลก็ มาก. (พจน.) ๒. น. ส่ิงที่มีขนาดเล็กมาก เช่น ตัวเท่าข้ีตาเล็นจะมาทำ อะไรได้. คมม. ขเ้ี ลบ็ ความหมายที่ ๑. ข้ตี ืด ก. ตระหน ่ี เชน่ เขาขตี้ ดื จรงิ ๆไมย่ อมซอ้ื ของใหใ้ ครงา่ ยๆหรอก. 22
พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน • คมม. ขีเ้ หนยี ว. ข้แี ตกขแ้ี ตน ก. กลัวมากหรือตกใจมาก เช่น พอได้ยินเสียงระเบิดต่างก็วิ่ง หนกี นั ข้แี ตกข้แี ตน. ขี้ทูด น. โรคติดต่อเรื้อรัง ทำให้ผิวหนังเป็นผ่ืน สีขาวหรือแดง นูนหนา ไม่เจ็บไม่คัน แห้ง เหง่ือไม่ออก และขนร่วง อาจ ทำใหน้ วิ้ มอื นวิ้ เทา้ งอหรอื กดุ ได.้ คมม. เรอ้ื น, ขเ้ี รอื น ความหมาย ที่ ๑, กุฏฐงั . ขผ้ี ง ว. เล็กน้อย, ไมส่ ำคญั , เช่น จา่ ยเงินแคล่ ้านสองลา้ นเป็นเรอ่ื ง ขีผ้ งของพวกเศรษฐี. คมม. ข้เี ลบ็ ความหมายท่ี ๒. ขี้เร้อื น ๑. น. โรคติดต่อเร้ือรัง ทำให้ผิวหนังเป็นผ่ืน สีขาวหรือแดง นูนหนา ไม่เจ็บไม่คัน แห้ง เหงื่อไม่ออก และขนร่วง อาจ ทำใหน้ วิ้ มอื นวิ้ เทา้ งอหรอื กดุ ได.้ คมม. เรอื้ น ความหมายท่ี ๑, ข้ีทดู , กฏุ ฐงั . ๒. ว. ไม่มีคุณค่า เช่น คนข้ีเร้ือนอย่างแกไม่เอาไหนจริง ๆ. ของข้ีเร้อื นอย่างน้อี ย่าเก็บไว้เลย ทิง้ ไปเถอะ. ขี้เล็บ ๑. น. ส่ิงท่ีมีขนาดเล็กมาก เช่น ตัวเท่าข้ีเล็บจะไปช่วยงาน อะไรได้. คมม. ขี้ตา, ขี้ตาเล็น. ๒. ว. เล็กน้อย, ไมส่ ำคญั , เชน่ เรือ่ งข้เี ล็บอยา่ งน้ี จะไปสนใจ ทำไม. คมม. ข้ีผง. ขห้ี มา ว. ไมม่ ีคุณคา่ , ไร้สาระ, เช่น เร่ืองขหี้ มา. ของข้หี มา. ขหี้ มขู ห้ี มา ๑. ว. ไร้สาระ, ไม่สำคัญ, ไม่มีค่า, ไม่มีราคา, (พจน.) เช่น เรอื่ งขห้ี มขู ้หี มาอยา่ งน้ไี ม่ต้องสนใจหรอก. ๒. ว. อย่างน้อย เช่น ไปขายของตอนเย็น ข้ีหมูขี้หมาก็ได้ กำไรวันละสี่ซา้ หา้ รอ้ ย. ข้ีเหนยี ว ก. ตระหน่ี เช่น เขาขี้เหนยี วจริง ๆ ไม่ยอมซอ้ื ของให้ใครง่าย ๆ หรอก. คมม. ขตี้ ดื . ขใ้ี หมห่ มาหอม น. ของใหมท่ พ่ี ากนั เหอ่ แตอ่ าจไมใ่ ชข่ องทดี่ จี รงิ เชน่ ไดเ้ จา้ นาย 23
• พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน มาใหม่ ใคร ๆ ก็ช่นื ชมยงั กับข้ใี หม่หมาหอมอีกหนอ่ ยจะรูส้ กึ . ขน้ึ เขียง ๑. ก. ตกอยู่ในภาวะท่ีแทบไม่มีทางจะต่อสู้หรือเอาชนะหรือ หลีกเล่ียงไดเ้ ลย. (พจน.) ๒. ก. ตกอยู่ในภาวะที่ถูกซักไซ้ สอบสวน หรือโจมตี เป็นต้น อย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ เช่น นักศึกษาปริญญาเอกต้องโดน ข้ึนเขียงทุกคนตอนสอบวทิ ยานิพนธ.์ ข้ึนคาน ก. เป็นหญิงโสดที่มีอายุเกินวัยแต่งงาน เช่น หลานสาวฉัน ปา่ นนย้ี งั ไมม่ แี ฟนเลย สงสยั ข้นึ คานแน่ ๆ. ข้นึ หิง้ ก. เก็บไว้โดยไม่ได้ใช้ประโยชน์ (พจน.) เช่น ที่นี่มีงานวิจัย ขึน้ หิ้งเยอะ. เมียหลวงเขาเอาไวข้ น้ึ หิ้ง. ขุนพลเสือ้ กล้าม น. นักกฬี ามวยสากลสมคั รเลน่ เชน่ ขุนพลเสอ้ื กล้ามของไทย โกยเหรียญทองใหส้ มาคมมวยได้เป็นกอบเป็นกำ. เขก ก. ขายราคาแพงกว่าปรกติ เช่น ในหมู่บ้านมีร้านขายของอยู่ ร้านเดียว เวลาต้องการของที่จำเป็นก็ต้องยอมให้เขาเขกเอา ราคาแพงเกอื บเท่าตัว. เขมน่ ก. รู้สกึ ไมช่ อบหนา้ หรอื ไมพ่ อใจ เชน่ เดก็ สองกลุ่มน้เี ขมน่ กัน เลยหาเร่อื งตกี ันอยูเ่ รือ่ ย. เขา้ เกียรเ์ ดินหนา้ ๑. ก. สู้กับฝ่ายตรงข้าม เช่น พวกเราพร้อมที่จะเข้าเกียร์ เดนิ หน้าวดั ดวงชว่ งเลอื กต้ัง. ๒. ก. เรม่ิ ตน้ ทำงานทนั ที เชน่ พอได้ทุนวิจยั มา เขากเ็ ข้าเกียร์ เดนิ หน้าทันท.ี (เกยี ร์ มาจาก อ. gear). เขา้ เกียร์ถอยหลงั ก. ยอมแพ้ เช่น ยังไม่ทันจะสู้เลยเข้าเกียร์ถอยหลังเสียแล้ว. (เกยี ร์ มาจาก อ. gear). 24
พจนานุกรมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน • เขา้ แกป๊ ก. ดเี นอื่ งจากเหมาะกบั บคุ ลกิ ลกั ษณะ สภาพ หรอื สถานการณ์ เช่น เจ้าของร้านท่าทางดี แต่งตัวก็เข้าแก๊ป. เขาโกรธที่ถูก วิจารณว์ ่าข้อเสนอไมเ่ ขา้ แก๊ป. (แก๊ป มาจาก อ. gap). เข้าครวั ก. ลงมอื ทำกบั ขา้ วเองเปน็ ครง้ั เปน็ คราว เชน่ วนั นค้ี ณุ พอ่ ลงทนุ เขา้ ครวั เอง เพราะจะมแี ขกสำคญั มา. ใคร ๆ กบ็ อกวา่ คณุ พอ่ ทำ กบั ขา้ วเกง่ แตพ่ อคณุ พอ่ เขา้ ครวั ผคู้ นกช็ ลุ มนุ ไปทง้ั บา้ น. คมม. ลงครัว. เขา้ ตากรรมการ ก. ถูกใจและพอใจ เช่น พาแฟนไปให้พ่อแม่พ่ีน้องดูตัวแล้ว ไมเ่ ขา้ ตากรรมการเลย. เขา้ ป้ิง ๑. ก. ถูกจับกุมคุมขัง เช่น ไปมุงดูเขาเล่นการพนัน ระวังจะ เข้าปิง้ ไปด้วย. ๒. ก. เข้าข่ายมีความผิด เช่น รับซ้ือของราคาถูกผิดปรกติ ระวงั จะเข้าปงิ้ ฐานรบั ซอื้ ของโจร. เขา้ โลง ก. ตาย (พจน.) (ใช้กับคนแก่) เช่น แก่จะเข้าโลงอยู่แล้ว ยงั จะทำเจา้ ชอู้ กี . เข้าวิน ๑. ก. เข้าเส้นชัย (ใช้กับม้าแข่ง) เช่น แข่งม้าวันน้ี ม้าของ คอกศริ ิชัยเขา้ วนิ . ๒. ก. เข้าแถวตามลำดับก่อนหลัง (ใช้กับมอเตอร์ไซค์และ รถต้รู ับจ้าง) เช่น วันนมี้ รี ถต้เู ขา้ วนิ ๓๐ คนั . (วิน มาจาก อ. win). เข้าไส้ ว. มากท่ีสุด เช่น นักมวยคู่นี้ชกกันมันเข้าไส้. เขาเกลียดเธอ เข้าไส.้ เข้าหมอ้ ก. ลืมวชิ าความรทู้ ี่ไดเ้ รียนมา เช่น ภาษาฝรง่ั เศสไม่ได้ใช้นาน ก็เขา้ หมอ้ หมดแล้ว. เขยี ม, เขยี มๆ ก. ประหยดั , กระเหมด็ กระแหม,่ (พจน.) เช่น ตอนน้ีของแพง ตอ้ งเขยี ม ๆ หนอ่ ย. (จ.). แขก ๑. น. ผู้มาหา, ผู้มาแต่อื่น, ผู้ท่ีมาร่วมงานพิธีของเจ้าภาพ, 25
• พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน (พจน.) เชน่ งานเล้ียงคนื นม้ี แี ขกเยอะนะ. ๒. น. ลูกค้าที่มาใชบ้ รกิ ารในร้านเสริมสวย ร้านอาหาร สถาน บนั เทงิ โรงแรมเปน็ ตน้ เชน่ รา้ นอาหารนบี้ รกิ ารดี จงึ มแี ขก เต็มรา้ นเสมอ. (จ. แขะ วา่ ผมู้ าเยือน). แข้ง น. ชายท่ีเป็นคู่ควง เช่น อย่าเผลอไปจีบเธอเข้า เธอมีแข้ง มาคมุ ทุกวัน. แข็ง ๑. ก. แข็งขนื เชน่ เราเป็นผู้นอ้ ย แขง็ ไปกม็ ีแตอ่ ันตราย. ๒. ก. อดทน, สงู้ าน, เชน่ เดก็ คนนี้ทำงานแขง็ นะ. ๓. ก. มีคา่ สงู เมื่อเทยี บกับสกลุ เงินอ่ืน (ใชแ้ สดงคา่ เงิน) เช่น เงนิ บาทตอนนแี้ ขง็ จะไปเทย่ี วตา่ งประเทศกน็ า่ จะไปตอนน.้ี แขวน ๑. ก. ย้ายไปอยู่ในตำแหน่งท่ีไม่มีอำนาจ เช่น พอผู้สนับสนุน หมดอำนาจ เขากถ็ ูกแขวนเขา้ กรม. ๒. ก. พักรอไว้ก่อน เช่น เรื่องน้ีขอแขวนไว้ก่อน เพราะยัง ไมม่ ีขอ้ มลู พอ. ๓. ก. เลกิ ทำสงิ่ นนั้ หรอื สง่ิ ทเี่ กยี่ วขอ้ ง เชน่ แขวนนวม. แขวนเตา้ . แขวนบิกนิ ่.ี โข ว. มาก เช่น ยังมีอกี โข. (ตัดมาจาก อักโข). โขก ๑. ก. ด่า, ว่า, เช่น เธอเป็นลูกน้อง ไม่ใช่ทาสเขา ทำไมจึง ยอมให้เขาโขกเอาอยา่ งน้นั . ๒. ก. ขายราคาแพงกว่าปรกติมาก เช่น เห็นว่าเขาอยากได้ พอ่ คา้ เลยโขกราคาเสยี แพงลว่ิ . ๓. ก. ใช้หัวกระแทกลูกบอลลง เช่น ศูนย์หน้าโขกลูกบอลเข้า ประตูไป. ๔. ก. เหมือนราวกับเคาะออกมาจากพิมพ์เดียวกัน เช่น พ่อ ลูกคู่นีน้ ิสยั โขกกนั ออกมาเลย. โขกหมากรุก ก. เล่นหมากรุก เช่น เขาน่ังโขกหมากรุกทั้งวัน ไม่ทำ อะไรเลย. 26
พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบับราชบัณฑติ ยสถาน • โขมงโฉงเฉง ว. เอะอะดงั ล่ัน เช่น เขาคุยโขมงโฉงเฉงวา่ ได้รบั เลือกเป็น ผ้ใู หญ่บ้านแลว้ . โขลก ก. ทำงานอย่างคร่ำเคร่ง เช่น คนงานลาออกไปหลายคน เขาตอ้ งนัง่ โขลกอยู่คนเดยี วจนลม้ ป่วย. ไข่ ๑. น. ตัวสืบพันธุ์ประกอบด้วยเซลล์สืบพันธ์ุเพศเมีย อาหาร และสิ่งห่อหุ้มซ่ึงอาจจะเป็นไข่ขาว วุ้น เย่ือถุงไข่หรือเปลือก ส่วนมากมีรูปร่างกลม จะมีตัวอ่อนภายในหรือไม่มีก็ได้. (พจน.) ๒. น. ลูกอัณฑะ เช่น เขาถูกดีดไข่บังคับให้บอกที่ซ่อนเงิน. ๓. น. คะแนนศนู ย์ เชน่ สอบคราวน้ีสงสัยจะกินไข่. ๔. ก. ให้กำเนิดบุตรแล้วไม่รับผิดชอบ เช่น เขาเป็นคนเจ้าชู้ มาก เท่ยี วได้ไปไข่ไว้ทีโ่ นน่ ทน่ี ่.ี ไขก่ ระทะ น. อาหารญวนชนิดหน่ึง ประกอบด้วยไข่ทอดในกระทะ เล็กๆ โรยหน้าด้วยหมูยอ หมูสับ พริกไทย ปรุงรสด้วย ซ้อสตามชอบ เสิร์ฟทงั้ กระทะ. ไขค่ น น. ไข่ที่ทำให้สุกโดยการคนเร็วๆ ในภาชนะที่ตั้งบนไฟ. ไข่ดาว ๑. น. ไข่ทอดทั้งลูกโดยไม่ต้องตีไข่แดงกับไข่ขาวให้เข้ากัน (พจน.) เช่น ฉนั ชอบกนิ ไขด่ าวทไี่ มค่ อ่ ยสกุ . ๒. ว. แบน (ใช้กับหน้าอกผู้หญิง) เช่น อกไข่ดาวอย่างน้ี ผู้ชายคนไหนจะมาขอเป็นแฟน. ไขแ่ ดง ๑. น. ส่วนของไข่สัตว์ เช่น ไข่ของนก ไข่ของสัตว์เล้ือยคลาน อยู่รอบส่วนที่จะเจริญเป็นตัวอ่อน มักมีสีเหลือง สีแดง เป็นสารประเภทไขมันท่ีสะสมไว้สำหรับเลี้ยงตัวอ่อนขณะท่ี เติบโต. (พจน.) ๒. น. ผู้ชายคนเดียวท่ีอยู่ในหมู่ผู้หญิง เช่น ทริปน้ีเขาเป็น ไขแ่ ดงอยคู่ นเดียว. ๓. น. คนท่นี ั่งอยู่กลางวง เช่น เธอน่ังเปน็ ไขแ่ ดงอยไู่ ด้ ถอยไป รวมกับพวกเพอ่ื น ๆ เสียซ.ิ ไขเ่ ตา่ น. ขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยมันเทศบดผสมแป้ง ปั้นเป็นก้อน 27
• พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน กลม ๆ ทอดในนำ้ มนั มาก ๆ ใหก้ รอบนอกนุ่มใน. บางถิ่นเรยี ก ไข่นกกระทา. ไข่นกกระทา น. ขนมชนิดหน่ึง ทำด้วยมันเทศบดผสมแป้ง ป้ันเป็นก้อน กลม ๆ ทอดในนำ้ มนั มาก ๆ ใหก้ รอบนอกนุ่มใน. บางถิน่ เรยี ก ไขเ่ ตา่ . ไข่นำ้ ๑. น. แกงจืดไขเ่ จียว ใสต่ น้ หอมหรอื ใบโหระพา. ๒. น. ไข่ทท่ี ำให้สกุ ดว้ ยการตอ่ ยไข่ลงในนำ้ เดอื ด. ไขป่ ิ้ง น. ไข่ทัง้ เปลอื กทท่ี ำให้สุกด้วยการป้งิ บนเตาถ่าน ใชไ้ ฟอ่อน. ไข่ระเบดิ น. ไข่ดาวราดหน้าด้วยหมสู ับผดั กบั ผกั มีนำ้ ขน้ ๆ. ไข่ลวก น. ไขท่ ่ีทำใหส้ กุ ด้วยการแชน่ ้ำร้อน ทำให้ไขข่ าวสุกแต่ไมแ่ ขง็ . ไขล่ กู สะใภ้ น. ไข่ลกู เขยทใี่ ช้ไข่ดาวแทนไขต่ ม้ ทอด. ไขก๊อก ๑. ก. ลาออก, ถอนตัว, เช่น ส.ส.ไขก๊อกจากพรรคเก่าไปเข้า พรรคใหม่. ๒. ก. เลิกกิจการ เชน่ เปดิ บริษทั ไมท่ นั ครบปี ก็ไขก๊อกไปแล้ว. ไข้โป้ง น. การถูกยิงเนื่องจากขัดแย้งกับนักเลงหรือผู้มีอิทธิพล เช่น ชาวบา้ นทไี่ มย่ อมขายทดี่ ินให้ผมู้ อี ิทธพิ ล ระวงั จะโดนไขโ้ ป้ง. ไขลาน ๑. ก. เตอื น, บอกซ้ำบอ่ ย ๆ ให้ทำ, (พจน.) เช่น เดก็ คนน้ีถ้า จะให้ทำงานกต็ อ้ งไขลานกนั หนอ่ ยนะ. ๒. ก. กระตุ้นให้มีกำลัง เช่น พอขึ้นชกยกที่ ๕ พี่เล้ียงก็ต้อง ไขลานให้นกั มวยแลว้ . ไขว ้ ๑. ก. ขดั เชน่ ไขวเ้ ฉลว, สับกัน เช่น สง่ ของไขว้ คือ เอาของ คนหน่ึงไปส่งคืนให้อีกคนหน่ึง, ก่ายสับกัน เช่น ไขว้ขา; กริ ยิ าทเ่ี ตะตะกรอ้ ดว้ ยบดิ เทา้ ไปอกี ขา้ งหนง่ึ เรยี กวา่ เตะไขว.้ (พจน.) ๒. ก. จำนำ เชน่ ไม่มเี งนิ กเ็ อานาฬกิ าไปไขวไ้ ว้กอ่ น. พอปลาย เดือนเงนิ หมด ก็เอาของไปไขว.้ ๓. ก. หมุนเงนิ เช่น นายมเี งนิ เอามาใหเ้ ราไขวก้ อ่ น. 28
พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน • อักษร ค คนพนั ธอ์ุ า น. นักเรยี นอาชวี ศึกษา เช่น คนพันธ์ุอาสรา้ งภาพลกั ษณใ์ หม่ ชว่ ยสรา้ งบา้ นใหผ้ ปู้ ระสบภยั สนึ าม.ิ (อา ตดั มาจากอาชวี ศกึ ษา). คนมีส ี น. กลุ่มบุคคลที่แต่งเครื่องแบบ มักหมายถึงทหารหรือตำรวจ เชน่ ผ้ตู ้องหาให้การพาดพิงไปถึงคนมสี .ี สงสยั ว่าเจ้าพ่อคนน้ี มีคนมีสีสนบั สนนุ อย่เู บอ้ื งหลัง. ครบวงจร ก. สมบูรณค์ รบถ้วน เชน่ การจดั การครบวงจร. ครอบ ก. มีอำนาจเหนือ, บังคับให้เป็นไปตาม, เช่น ไปอยู่กับผู้มี อทิ ธพิ ล ถกู เขาครอบเสยี จนไม่เป็นตัวของตวั เอง. ครมี นวดผม, ครีมนวด น. น้ำยาข้นหนืดอย่างครีมเหลว ๆ ใช้ชโลมผมแล้วล้างออก หลังสระผม ช่วยให้ผมนุ่มและจัดทรงง่าย เช่น สระผมแล้ว ไม่ใช้ครมี นวดผม จะทำให้ผมกระด้างและจดั ทรงยาก. ครึ่งเสี้ยว ๑. น. สว่ นทีเ่ ลก็ กวา่ ครง่ึ เชน่ พอเลยแรม ๘ คำ่ ไป เรากจ็ ะเหน็ พระจันทร์ครง่ึ เสยี้ ว. ๒. น. ครึ่งของเส้ียว เช่น เอาแตงโมมาเส้ียวหน่ึง แบ่งให้น้อง ไปครึง่ เสีย้ ว. คลองดว่ น น. ทางระบายน้ำสายตรงท่ีระบายน้ำไดอ้ ย่างรวดเรว็ . คลอด ก. ออก (พจน.), สำเร็จออกมาให้เห็น, เช่น กฎหมายใหม่ยงั ไมค่ ลอด. วารสารฉบบั ใหม่จะคลอดสิน้ เดือนนแ้ี ล้ว. คลเี หน็ก น. กระดาษทิชชู่ใช้เช็ดหน้า เช่น คลีเหน็กหมดแล้วไปซ้ือให้ หนอ่ ยเอายห่ี อ้ อะไรกไ็ ด.้ (มาจากยห่ี อ้ กระดาษทชิ ชู่ Kleenex). ควักเนอ้ื ก. เสยี เงนิ สว่ นตวั เพราะเงนิ หรอื งบประมาณทไ่ี ดม้ าไมเ่ พยี งพอ เช่น ค่าวิ่งเต้นสูงกว่าที่คิดแทนที่ฉันจะได้กำไรกลับต้องควัก เนอ้ื . งานนข้ี าดทนุ ยอ่ ยยับ บรษิ ัทต้องควกั เน้ือ. ควันออกห ู ก. โกรธมาก เช่น พอครมู ารายงานว่าลูกชายตัวดีหนีเรียนอีก 29
• พจนานกุ รมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบัณฑติ ยสถาน พ่อก็ควนั ออกหู. ควซิ ๑ ก. สอบความรู้โดยไม่บอกให้รู้ล่วงหน้า เช่น เราไม่ได้ท่อง หนังสอื อาจารยม์ าควซิ เม่ือเชา้ ทำไมไ่ ด้เลย. ๒. น. การสอบย่อย เช่น วชิ านม้ี ีควซิ ทุกเดือน. (อ. quiz). คอ ๑. น. สว่ นของร่างกายที่ต่อศรี ษะกบั ตัว, ราชาศพั ทว์ ่า พระศอ; ส่วนของภาชนะท่ีคอดอยู่ระหว่างตัวกับปาก เช่น คอหม้อ; เรียกส่วนลำต้นของพรรณไม้วงศ์ปาล์มท่ีอยู่ระหว่างใบ ลา่ งสดุ กบั ยอด เชน่ คอมะพรา้ ว. คอตาล. (พจน.) ๒. น. คนทีช่ อบ นยิ ม ช่ืนชมส่ิงใดสง่ิ หน่งึ เชน่ คนนี้คอหวาน กินอะไรต้องเติมน้ำตาลอยู่เร่ือย. เขาคอหนังฝรั่งส่วนฉัน คอหนังไทย ไปดูหนังดว้ ยกนั ไม่ได.้ คอนเสริ ต์ ๑. น. การแสดงดนตรีสากลแบบหน่ึง ใช้เครื่องดนตรีวงใหญ่ อาจมนี กั รอ้ งดว้ ย (พจน.) เชน่ กาชาดคอนเสริ ต์ เมอ่ื คนื บตั ร เข้าชมแพง แตข่ ายบตั รได้หมดเกล้ียง. ๒. น. การแสดงดนตรีประเภทใด ๆ ก็ตามที่มีผู้ชม เช่น คอนเสริ ต์ เปดิ อลั บมั้ นกั รอ้ งใหมเ่ มอ่ื วาน คนดเู ยอะมากเลย. (อ. concert). ค็อมมานโด น. ทหารหรือตำรวจในกลุ่มที่ได้คัดเลือกเป็นพิเศษ เพ่ือฝึก การตอ่ สปู้ ระชดิ ตวั การโจมตี โฉบฉวย จโู่ จม และยทุ ธวธิ ขี ม่ ขวญั อื่น ๆ, หน่วยรบเฉพาะกิจ, เช่น ค็อมมานโดจู่โจมเข้าทลาย บอ่ นการพนันใหญ่. (อ. commando). คอร์รปั ชนั่ น. ฉ้อราษฎร์บังหลวง เช่น รัฐบาลชุดนี้มีนโยบายปราบ คอรร์ ัปชั่นให้ส้นิ ซาก. (อ. corruption). คอ้ ร์ส ๑. น. รายวชิ า เชน่ เขาต้องเรยี นค้อรส์ ภาษาองั กฤษ ๓ คอ้ รส์ จงึ จะจบหลกั สูตร. ๒. น. ชุดการฝึกหรือการเรียนที่จัดไว้เร่ืองหน่ึง ๆ เช่น ค้อร์ส จัดดอกไม.้ คอ้ รส์ แต่งหน้า. 30
พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน • ๓. ลักษณนามเรียกรายวิชาหน่ึง ๆ เช่น เขาเรียนภาษาญ่ีปุ่น มา ๓ ค้อร์สแลว้ . (อ. course). คตั ๑. ก. ตดั , หยดุ การแสดงหรือถ่ายทำในตอนน้นั , เชน่ ผูก้ ำกบั สงั่ คัตต้ังนานแล้ว นักแสดงยงั เล่นตอ่ อกี . ๒. ก. ตดั เยบ็ เส้อื ผา้ เช่น เสอ้ื สูทตอ้ งคัตดี ๆ ใสแ่ ล้วจะดดู .ี (อ. cut). คตั เอ๊าต์ ๑. น. อุปกรณ์ไฟฟ้าสำหรับตัดกระแสไฟฟ้าออกจากวงจร เมื่อกระแสไฟฟ้าสูงเกินค่าท่ีกำหนดไว้ ต่อกับระบบวงจร ไฟฟ้าใหญ่ของบ้านหรือของสถานท่ีนั้น ๆ เช่น เวลาจะ ต่อไฟในบ้านอย่าลืมยกคัตเอ๊าต์ตัดกระแสไฟก่อน. คมม. สะพานไฟ. ๒. น. ป้ายที่ตัดเป็นรูปต่าง ๆ เช่น มีคัตเอ๊าต์โฆษณาเป็น ระยะอยขู่ ้างทาง. ๓. น. ป้ายประกาศหรือประชาสัมพันธ์ เช่น นักศึกษาช่วยกัน ทำคัตเอา๊ ต์ประชาสมั พนั ธก์ ารแข่งกีฬา. (อ. cutout). คัว่ ๑. ก. คบกันอย่างคู่รักมานานแล้ว เช่น สองคนนี้คั่วกันมา หลายปีแลว้ คงจะไดล้ งเอยกันเสยี ที. ๒. ก. พยายามท่ีจะเป็นคู่รัก เช่น เขากำลังค่ัวผู้หญิงคนน้ีอยู่ อยา่ ไปยุง่ เชียวนะ. ๓. ก. ใกล้ถึงลำดับท่ีจะได้หรือจะเป็น เช่น เขาค่ัวตำแหน่ง อธบิ ดอี ยู่ ส้นิ ปีนีก้ ค็ งจะไดเ้ ปน็ . คา่ ค้มุ ครอง น. เงินที่จ่ายให้คนร้ายหรือผู้มีอิทธิพลเพ่ือไม่ให้ขัดขวางการ ทำกจิ การ เชน่ เจา้ ของรา้ นคา้ ตอ้ งจา่ ยคา่ คมุ้ ครองใหผ้ มู้ อี ทิ ธพิ ล ในพื้นทีเ่ พ่ือไมใ่ หม้ ารบกวนการคา้ ขาย. คา้ งคาใจ, คาใจ ก. ยังข้องใจหรือยังติดใจอยู่และยังไม่ได้แก้ไขหรือทำความ 31
• พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบับราชบัณฑติ ยสถาน เขา้ ใจวา่ จะเปน็ อยา่ งไร เชน่ ยงั มปี ญั หาคา้ งคาใจทยี่ งั ตกลงกนั ไมไ่ ดห้ ลายปญั หา. มารดาผตู้ ายยงั คาใจรายงานผลการชนั สตู ร ศพ. คาน, คานทอง น. ภาวะเป็นโสดของหญิงที่มีอายุเกินวัยแต่งงาน เช่น เม่ือไร เธอจะลงจากคานเสียที. คานทองนเิ วศน์ น. ที่ซึ่งสมมุติว่าเป็นท่ีอยู่ของหญิงโสดอายุเกินวัยแต่งงาน เช่น ป่านน้ียังไม่แต่งงาน สงสัยต้องเป็นสมาชิกคานทอง นเิ วศนเ์ สยี แล้ว. คา่ นำ้ น. เงินที่ไก๊ด์ได้รับจากร้านซึ่งพานักท่องเที่ยวไปซ้ือของ เช่น ไก๊ด์มักจะพานักท่องเที่ยวมาท่ีร้านนี้เพราะได้ค่าน้ำมากกว่า ที่อน่ื . ค่านำ้ นม น. เงินค่าอุปการะเล้ียงดูท่ีพ่อแม่หรือผู้ปกครองฝ่ายหญิง ได้รับจากฝ่ายชาย เช่น พ่อแม่ผู้หญิงไม่เรียกร้องเงินทอง แต่ เราก็ตัง้ ใจจะให้เงินเขาบ้างเปน็ คา่ น้ำนม. คา่ น้ำร้อนน้ำชา น. เงินที่จ่ายให้เจ้าหน้าท่ีเพ่ือให้ได้รับความสะดวกในการ ติดต่องาน เช่น ว่ากันว่าถ้ายอมเสียค่าน้ำร้อนน้ำชาบ้าง กจ็ ะเดินเรอ่ื งได้เร็วขึน้ . ค่าปิดปาก น. เงินหรือผลประโยชน์ที่ให้เพ่ือไม่ให้เปิดเผยความลับ เช่น ถ้านายไม่อยากให้เมียรู้เร่ืองน้ีก็จ่ายค่าปิดปากมาเสียดี ๆ. พ่ีนิดเล้ียงก๋วยเต๋ียวฉันเป็นค่าปิดปากไม่ให้ฟ้องแม่เรื่อง กลับบ้านดึก. คา่ แปะ๊ เจ๊ยี ะ น. เงินกินเปล่า เช่น รัฐบาลห้ามโรงเรียนเก็บค่าแป๊ะเจ๊ียะ. คมม. แป๊ะเจยี๊ ะ. (แป๊ะเจยี๊ ะ มาจาก จ. แปะเจยี๊ ะ วา่ กินเปล่า). คาราวาน ๑. น. หมู่คนหรือยานพาหนะเป็นต้นซ่ึงเดินทางไกลร่วมกัน เปน็ ขบวนยาว. (พจน.) 32
พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน • ๒. น. ขบวนรถทเ่ี ดนิ ทางไปคา้ งแรมตามทต่ี า่ ง ๆ เชน่ เราขบั รถ ไปเท่ียวกันหลายคนั แบบคาราวาน. ๓. น. ขบวนรถหรอื ขบวนคนทที่ ำกจิ กรรมรว่ มกนั เชน่ คาราวาน คนจนเดินทางมาเรียกร้องให้รัฐบาลช่วย. คาราวานแก้จน เอาของราคาถกู ไปขายให้ชาวบ้าน. (อ. caravan). คาราโอเกะ ๑. น. แผ่นซีดีบันทึกทำนองเพลงท่ีมีเนื้อร้องเพื่อให้ร้องตาม ได้ เชน่ เขาชอบรอ้ งคาราโอเกะเพราะเขาจำเนอื้ เพลงไมไ่ ด้. คมม. เกะ, โอเกะ ความหมายท่ี ๑. ๒. น. สถานที่ ร้านอาหาร ท่ีมีบริการให้ลูกค้าร้องเพลงที่มี เนื้อร้องให้ร้องตามได้ เช่น งานวันเกิดของฉันปีน้ีจะจัด ท่ีคาราโอเกะใกล้บา้ น. คมม. เกะ, โอเกะ ความหมายท่ี ๒. ๓. น. ชุดอุปกรณ์ที่มีทำนองเพลงและมีเนื้อร้องให้ร้องตาม เช่น ซื้อโทรทัศน์ตอนน้ีมีโปรโมช่ันแถมคาราโอเกะด้วย. คมม. เกะ, โอเกะ ความหมายที่ ๓. ๔. ก. ร้องเพลงตามแผ่นซีดีบันทึกทำนองเพลงท่ีมีเน้ือร้องให้ รอ้ งตามได้ เชน่ วนั หยดุ ฉนั ชอบชวนเพอื่ น ๆ มาคาราโอเกะ ทบี่ า้ น. คำ่ นท้ี านขา้ วแลว้ คาราโอเกะกนั ทบ่ี า้ นฉนั นะ. คมม. เกะ, โอเกะ ความหมายที่ ๔. (อ. karaoke). คำตอบสดุ ทา้ ย น. ข้อสรุปหรือผลสรุปท่ียุติแล้ว เช่น ปัญหาการขยาย เมืองใหม่ยังไมม่ ีคำตอบสดุ ทา้ ย. คกิ ขุ, คิกขอุ าโนเนะ ๑. ก. ทำเป็นเด็กใสซื่อบริสุทธิ์น่าเอ็นดู เช่น แก่แล้วยังชอบ ทำตวั คกิ ขอุ าโนเนะอกี . คมม. อาโนเนะ ความหมายที่ ๑. ๒. ก. มลี กั ษณะ สสี นั ลวดลาย รปู แบบ ทเี่ หมาะกบั เดก็ ๆ เชน่ กระเปา๋ ใบน้คี ิกขุนา่ รกั จงั . คมม. อาโนเนะ ความหมายที่ ๒. คดิ บญั ช ี ๑. ก. กระทำสิ่งใดส่ิงหน่ึงเพื่อจัดการกับผู้ที่กระทำความชั่ว ความผิด เช่น นักการเมืองที่โกงกินพวกนี้ วันหน่ึงต้องถูก 33
• พจนานกุ รมคำใหม่ เลม่ ๑ ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน คิดบัญช.ี ๒. ก. แก้แค้น, ตอบโต้สิ่งที่ผู้อื่นทำไว้กับตนหรือพวกของตน, เช่น เราตอ้ งไปคิดบัญชพี วกที่ทำร้ายเราเมือ่ วันก่อน. ควิ ๑ ๑. น. ลกู บาศกเ์ มตร เช่น นำ้ ๕ ควิ คือ นำ้ ๕ ลกู บาศก์เมตร. ๒. น. ลูกบาศกฟ์ ตุ เชน่ ไม้ ๑๒ คิว คอื ไม้ ๑๒ ลกู บาศก์ฟตุ . (ตัดมาจาก อ. cubic). ควิ ๒ ๑. น. แถวตามลำดบั ก่อนหลงั เชน่ เขา้ คิว. ตอ่ ควิ . แทรกคิว. (พจน.) ๒. น. ช่วงเวลาตามลำดับก่อนหลัง เช่น ช่วงนี้ยุ่งมาก ถ้าจะ มาพบต้องโทรมาขอคิวก่อน. ผู้จัดการดาราจัดคิวการถ่าย ละครใหด้ าราไดล้ งตวั . ๓. น. สถานท่ีท่ีพาหนะรับส่งผู้โดยสารออกตามลำดับ เช่น ทน่ี ่ีเปน็ คิวรถไปตา่ งจังหวดั . (อ. queue). คิว ๓ น. ไม้ยาวสำหรับใช้เล่นบิลเลียดหรือสะนุกเก้อร์ เช่น เขาเป็น นักบลิ เลยี ดคิวทอง. คมม. ไมค้ ิว. (อ. cue). คยี ์ ๑ ๑. ก. ป้อนข้อมูลลงในเครื่องคอมพิวเต้อร์ เช่น พนักงาน คยี ์ข้อมลู ผดิ พลาดทำให้คอมพิวเตอ้ รป์ ระมวลผลผดิ . ๒. น. คำเฉลยของข้อสอบหรือแบบฝึกหัด เช่น ครูทำคีย์ ให้นักเรียนไปตรวจคำตอบแบบฝึกหัดกนั เอง. (อ. key). คยี ์ ๒ น. บคุ คลสำคญั หากขาดไปอาจทำใหง้ านไมป่ ระสบความสำเรจ็ เช่น เขาเป็นคีย์ของบริษัทของเรา ทำให้บริษัทเจริญรุ่งเรือง มาถงึ ทุกวันนี้. คมม. คยี ์แมน. (ตัดมาจาก อ. key person). คียก์ ๊ารด์ น. บัตรบรรจุรหัสข้อมูล ใช้สำหรับไขเปิดประตูแทนกุญแจ เช่น โรงแรมใหม่ๆ เด๋ียวน้ีใช้คีย์ก๊าร์ดกันท้ังน้ัน. เรียกย่อว่า กา๊ ร์ด. (อ. key card). คยี บ์ อร์ด ๑. น. เคร่ืองดนตรีอิเล็กทรอนิกส์อย่างหน่ึง มีแป้นสำหรับ 34
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204