ภูมิปัญญาท้องถิ่น กศน.ตำบลสวนผึ้ง

1

2 คำนำ ภมู ปิ ญั ญำท้องถน่ิ เป็นสง่ิ ทบ่ี รรพบุรุษของไทยสร้ำงสมมำเป็นระยะเวลำยำวนำน และเปน็ ส่งิ มคี ณุ คำ่ ยิ่ง ท่ีชุมชนรุ่นหลังควรอนุรักษ์และสืบสำนต่อไป ภูมิปัญญำส่วนใหญ่จะเช่ือมโยงสู่กำรใช้ประโยชน์ ทรัพยำกรธรรมชำติท่ีมีอยู่ในท้องถ่ิน เช่น กำรจักสำรไม่ไผ่ กำรท้อผ้ำ ปักผ้ำ กะเหร่ียง เป็นต้น ซึ่งเป็นภูมิ ปญั ญำท้องถ่ินอำเภอสวนผ้ึงและเป็นภูมิปัญญำที่ทรงคุณค่ำแก่กำรจดบันทกึ ไว้เป็นกำรสืบสำนและอนุรักษ์ภูมิ ปญั ญำทอ้ งถิ่นทสี่ ำคญั และมปี ระโยชน์ไวไ้ ม่ให้สูญหำย กศน.ตำบลสวนผ้ึง ได้ดำเนินกำรสำรวจและจัดทำเอกสำรทำเนียบภูมิปัญญำในท้องถ่ินในพ้ืนท่ีตำบล สวนผ้ึง โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือให้ทรำบถึงแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญำท้องถ่ินในพ้ืนท่ี และจัดทำเป็นทำเนียบเพ่ือ เผยแพร่ ประชำสัมพันธ์ ควำมรู้ทักษะในภูมิปัญญำต่ำง พร้อมท้ังเป็นข้อมูลในกำรวำงแผนกำรพัฒนำต่อยอด ให้เป็นอำชีพเสริมของประชำชนในพื้นที่ต่อไป กศน.ตำบลสวนผึ้ง จึงได้จัดทำเนียบภูมิปัญญำท้องถ่ิน ประจำเดือนพฤศจิกำยน 2562 จำนวน 3 แหง่ ซงึ่ มคี วำมหลำกหลำยตำมบริบทของชุมชน กศน.ตำบลสวนผึ้ง ต้องขอขอบพระคุณผู้ให้ข้อมูลภูมิปัญญำท้องท้องถิ่นทุกคน รวมถึงคณะกรรมกำร ดำเนินกำรสำรวจและจัดทำเอกสำรฉบับนี้ หวังเป็นอย่ำงย่ิงว่ำเอกสำรฉบับน้ีคงมีประโยชน์ต่อผู้อ่ำนหรือ ผู้สนใจในเรือ่ งภูมิปญั ญำนี้ กศน.ตำบลสวนผงึ้

สารบัญ 3 คานา หน้า สารบัญ 1 2 กศน.ตาบลสวนผ้ึง 3 - คลังปัญญำ กำรทำมลู ไสเ้ ดือน : นำงสำวศริ ริ ัตน์ แตแ่ ดงเพชร - คลังปัญญำ กำรปกั ผำ้ กะเหร่ียง : นำงสำวสขุ ใจ คงั พุ - คลังปัญญำ กำรปัน้ : นำยดำรง บญุ เลิศ

41 แบบบนั ทึกชุดข้อมลู คลังปัญญา-ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ ตาบล.....สวนผง้ึ ......อาเภอ.....สวนผ้ึง.......จงั หวดั .......รำชบรุ ี...... ชือ่ ภมู ปิ ัญญา......................กำรทำมูลไสเ้ ดือน..................………………………………………………………………… ขอ้ มูลพื้นฐาน รายบคุ คล เจ้าของภมู ิปญั ญาท้องถนิ่ /บุคคลคลังปัญญา ช่ือ........นำงสำวศริ ริ ัตน์ ......นำมสกลุ .................แตแ่ ดงเพชร.................วันเดือนปเี กิด.... 20 มถิ นุ ำยน 2513...... ท่ีอยปู่ จั จบุ ัน (ทสี่ ำมำรถตดิ ต่อได)้ บ้ำนเลขท่.ี .......1/1.......หมู่ท.ี่ ...8......ตำบล/แขวง......สวนผึง้ ............................ อำเภอ/เขต.......สวนผึ้ง.........จังหวัด.........รำชบุร.ี ..........รหสั ไปรณยี ์...........70180.................................................. โทรศัพท.์ ...... 087-6494264.............โทรสำร.........................-............................Line ID……........-...…………..……… E-mail address:………………………-......………………….…Facebook……….....………ศริ ริ ตั น์ แต่แดงเพชร ……….....………….. ความเป็นมาของบคุ คลคลงั ปัญญา นำงสำวศิริรัตน์ แต่แดงเพชร เกษตรกรเรียนจบ กำรศึกษำ ระดับมัธยมศึกษำตอนปลำย ประกอบ อำชีพเกษตรกร ตำมบรรพบุรุษ ซ่ึงมีอำชีพกำรปลูกผักเป็นอำชีพหลัก จึงได้เริ่มกลับมำทำเกษตรในพื้นท่ีของ ตนเอง ปลูกพืชผัก หมุนเวียนตำมฤดูกำล ปู๋ยเคมีรำคำแพง และเปน็ อันตรำยต่อสุขภำพ และทำให้สิ่งแวดล้อม เป็นมลพิษ ทำเกษตรผสมผสำน โดยกำรเรียนรู้นอกชุมชนและเรียนรู้กับ กศน. นำกลับมำพัฒนำพ้ืนที่ตนเอง ด้วยควำมมีจิตสำธำรณะจึงได้ใช้ควำมรู้ควำมสำมำรถ และใช้พื้นที่ดำเนินกิจกรรมกำรเกษตรของตนเองเป็น ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงกำรเกษตรกำรทำสำรไล่แมลงชนิดต่ำงๆ ปุ๋ยธรรมชำติไว้ใช้เอง และขำยให้คน นอกชุมชน ศูนย์เรียนรู้ด้ำนกำรเกษตรของหมบู่ ้ำน เพอ่ื ถ่ำยทอดควำมรู้ ให้คำปรกึ ษำ แก้ไขปญั หำ ใหก้ ับพ่ีนอ้ ง เกษตรกรท้ังในและนอกพ้นื ที่ จุดเด่นของภูมปิ ัญญาท้องถิ่น นำงสำวศิริรตั น์ แต่แดงเพชร เป็นคนทีใ่ หค้ วำมสนใจด้ำนกำรทำเกษตรพัฒนำพ้ืนทข่ี องตนเองจนเป็น ศนู ย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง กำรทำปุ๋ยไส้เดอื นขน้ึ เพ่ือใช้กับผลผลิตของตนเอง และยงั สำมำรถนำไปจำหน่ำย ให้กับคนในชุมชน และนอกพื้นท่ี และยังสำมำรถถ่ำยทอดควำมรู้ ให้คำปรึกษำ แก้ไขปัญหำ ให้กับพ่ีน้อง เกษตรกรทง้ั ในและนอกพน้ื ทอ่ี ีกด้วย ภาพถา่ ยบุคคล และอุปกรณ์/เครือ่ งมือ/ส่ิงทป่ี ระดษิ ฐ์ (ชิ้นงานหรอื ผลงาน)

52 แบบบันทึกชุดขอ้ มลู คลงั ปัญญา-ภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน ตาบล.....สวนผ้ึง......อาเภอ.....สวนผึง้ .......จงั หวดั .......รำชบรุ .ี ..... ช่ือภูมปิ ัญญา......................กำรปกั ผำ้ กะเหร่ยี ง...................………………………………………………………………… ข้อมูลพนื้ ฐาน รายบุคคล เจ้าของภมู ิปญั ญาท้องถิ่น/บุคคลคลงั ปัญญา ช่ือ.................นำงสำวสขุ ใจ.........นำมสกลุ ...............คงั พ.ุ ..............วนั เดอื นปีเกิด........... 20 กนั ยำยน 2518...... ทอ่ี ย่ปู จั จุบัน (ทีส่ ำมำรถตดิ ต่อได้) บ้ำนเลขท.ี่ .......200.......หม่ทู ี.่ ...1......ตำบล/แขวง......สวนผงึ้ ........................ อำเภอ/เขต.......สวนผ้งึ .........จงั หวดั .........รำชบรุ ี...........รหสั ไปรณยี ์...........70180............................................ โทรศัพท์....... 085 2198294.............โทรสำร.......................-............................Line ID……........-...………….… E-mail address:………………………-......………………….…Facebook……….....……… Sukjai Kungpu ………...... ความเป็นมาของบุคคลคลังปญั ญา เมื่อปี พ.ศ.2560 ผใู้ หญ่บ้ำน ไดเ้ ห็นควำมสำคัญถงึ กำรอนุรักษ์วัฒนธรรม ประเพณีของกะเหร่ยี ง แต่ ยงั ขำดกำรสบื ทอด อนุรักษ์ลวดลำยทย่ี งั เปน็ เอกลักษณข์ องชำวกะเหรี่ยงที่แท้จริง จึงขอควำมรว่ มมอื จำกศูนย์ ชำวไทยภูเขำบ้ำนหว้ ยน้ำหนัก เข้ำมำให้ควำมรเู้ กยี่ วกบั กำรปักผ้ำลวดลำยดงั้ เดมิ จดุ เด่นของภมู ปิ ัญญาท้องถิ่น - เป็นงำนฝีมอื ที่มคี วำมละเอียดมำก เพรำะมลี วดหลำยหลำกหลำย และแต่ละลำยมีควำมสำคญั ภาพถ่ายบุคคล และอุปกรณ์/เครอื่ งมอื /ส่ิงทีป่ ระดิษฐ์ (ช้ินงานหรือผลงาน)

63 แบบบันทกึ ชดุ ข้อมูลคลังปญั ญา-ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ ตาบล.....สวนผึ้ง......อาเภอ.....สวนผง้ึ .......จงั หวัด.......รำชบรุ .ี ..... ชอ่ื ภูมิปัญญา......................กำรปัน้ ปนู .....................………………………………………………………………….................. ข้อมูลพื้นฐาน รายบคุ คล เจ้าของภมู ิปัญญาท้องถิน่ /บุคคลคลงั ปญั ญา ชอ่ื .................นำยดำรง.........นำมสกุล...............บญุ เลศิ ...............วันเดือนปเี กดิ ........... 10 เมษำยน 2501...... ทอ่ี ยู่ปัจจบุ นั (ทส่ี ำมำรถติดต่อได้) บำ้ นเลขที.่ .......398.......หมทู่ ่.ี ...1......ตำบล/แขวง......สวนผึ้ง........................ อำเภอ/เขต.......สวนผึง้ .........จงั หวัด.........รำชบรุ .ี ..........รหสั ไปรณีย์...........70180............................................ โทรศพั ท.์ ...... 082 - 2937349.............โทรสำร.....................-............................Line ID….087 1583209….. E-mail address:………………………-......…………………..……….…Facebook……….....……… - ……………………...... ความเป็นมาของบุคคลคลังปญั ญา นำยดำรงค์ บุญเลศิ จบปริญญำตรี ช่ำงเขยี นแบบก่อสรำ้ ง จำกมหำวิทยำลยั รำชภฏั หมู่บำ้ นจอมบงึ ปจั จุบันเกษียณอำยรุ ำชกำร ใจรกั งำนศิลป์ เลยเอำศลิ ปม์ ำรวมเขำ้ กบั งำนก่อสรำ้ ง เป็นงำนป้ันในรูปแบบต่ำง ๆ ไม่วำ่ จะเป็นรปู คน สตั ว์ ผลงำนแต่ละชิน้ เกิดจำกกำรนั่งดูงำนป้ันตำมวัด สถำนท่ตี ่ำง ๆ มำรวม ผสมผสำนกนั ปัจจุบนั ได้โชว์ผลงำนไว้ จดุ เดน่ ของภมู ิปัญญาท้องถ่ิน - กำรปนั้ น้นั เปน็ งำนฝีมอื อย่ำงหนง่ึ แต่ละขัน้ ตอนจะต้องมีควำมละเอียด เพรำะเปน็ ฝีมือท่สี ำมำรถ ขำย สร้ำงรำยได้ ท้ังนขี้ ้นึ อย่กู ับรูปรำ่ ง ขนำด และควำมต้องกำรของผทู้ ่จี ะนำไปใช้ประโยชน์ นอกจำกจะ สำมำรถนำไปจำหนำ่ ยได้แล้ว ยงั สำมำรถเขำ้ ไปเรยี นรู้ และฝึกทำได้ภำยในได้ศนู ย์กำรเรียนรู้ไดโ้ ดยไม่คิด คำ่ ใช้จ่ำย ภาพถ่ายบุคคล และอปุ กรณ์/เครื่องมือ/ส่ิงท่ีประดิษฐ์ (ช้ินงานหรือผลงาน)

7 บรรณานกุ รม ดำรง บญุ เลิศ.สมั ภำษณ์, 30 พฤศจกิ ำยน 2562 ศริ ิรัตน์ แตแ่ ดงเพชร.สมั ภำษณ์, 30 พฤศจิกำยน 2562 สุขใจ คงั พ.ุ สมั ภำษณ์, 30 พฤศจิกำยน 2562

8 คณะผจู้ ดั ทา ท่ปี รกึ ษา ผู้อำนวยกำร สำนกั งำน กศน.จงั หวดั รำชบุรี นำงสำวดำรัตน์ กำญจนำภำ ผอู้ ำนวยกำร กศน.อำเภอสวนผึ้ง นำงสำวชนำกำนต์ สำยหมี งำนภำคีเครือข่ำย สำนักงำน กศน.จงั หวดั รำชบรุ ี นำงมยุรำ เจรญิ พร ครู กศน.ตำบลสวนผ้งึ คณะผูส้ ารวจขอ้ มูล นำงกรรณิกำ แจ้งปกรณ์กิจ ครู กศน.ตำบลท่ำเคย ออกแบบปก/เลม่ นำยกฤษทร สงิ ห์พทิ ักษ์