ทำเนียบภูมิปัญญา กศน.ตำบลเจ็ดเสมียน

ผิดพลาด! ตัวเลขไม่สามารถถูกแสดงในรูปแบบท่ีระบุ ทาเนยี บภูมิปญั ญาทอ้ งถ่ิน ประจาเดือน พฤศจิกายน 2562 กศน.ตาบลเจ็ดเสมยี น ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอโพธาราม สานกั งานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยจังหวดั ราชบรุ ี สานักงานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธิการ

คานา ด้วย กศน.ตาบลเจ็ดเสมียน ได้ดาเนินการจัดทาภูมิปัญญาในท้องถ่ิน ให้กับประชาชนใน พ้ืนท่ีตาบลเจ็ดเสมียน เพ่ือเพิ่มพูนความรู้และทักษะในการดาเนินชีวิตแบบพอเพียง สามารถเรียนรู้และ ฝึกฝนได้ทั้งจากการศึกษาด้วยตนเอง และได้รับการถ่ายทอดจากผู้อ่ืน การนาภูมิปัญญามาเผยแพร่เพื่อให้ ประชาชนในพืน้ ที่ได้นาไปใชแ้ ละเรยี นรู้เพอ่ื เพม่ิ อาชพี และประสบการณ์ให้กับตนเองและครอบครัวให้มีการ เจริญเตบิ โตอย่างต่อเนื่องและเก้ือกูลในการผลิตซึ่งกันและกัน โดยการใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไมม่ ีสารพษิ เชน่ ดิน น้า แสงแดดอย่างเหมาะสม เกดิ ประโยชน์สงู สดุ มีความสมดุล ของสภาพแวดล้อม อย่างต่อเน่ือง และเกิดผลในการเพ่ิมพูนความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติด้วย กศน.ตาบลเจด็ เสมียน หวังว่าเอกสารเลม่ นีค้ งมีประโยชนต์ อ่ ผู้อา่ นและผูป้ ฏบิ ัติงานต่อไป กศน.ตำบลเจ็ดเสมียน พฤศจิกายน 2562

สารบัญ หนา้ คานา 1 สารบัญ 5 กศน.ตาบลเจด็ เสมยี น 8 -ภมู ิปัญญา แหลง่ เรียนร้เู ศรษฐกิจพอเพยี งตามรอยพอ่ : นางดวงสมร วงศ์ยะรา -ภมู ิปัญญา ไชโ้ ปวู หวานแม่บญุ สง่ : นางสุนยี ์ แสงเนียม -ภูมิปัญญา ขนมไทยบ้านครบู ญั ชา : นายบญั ชา ย้ิมสขุ คณะผจู้ ัดทา

1 แบบบนั ทกึ ชุดข้อมลู คลังปญั ญา-ภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน ตาบล เจ็ดเสมยี น อาเภอ โพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี ชื่อภมู ิปญั ญา แหล่งเรียนรูเ้ ศรษฐกจิ พอเพยี งตามรอยพ่อ ชื่อ นางดวงสมร นามสกุล วงศย์ ะรา วนั เดือนปีเกดิ 16 มกราคม 2509 ท่ีอยูป่ ัจจบุ ัน (ทส่ี ามารถติดต่อได้) บ้านเลขท่ี 27 หม2ู่ ตาบล เจ็ดเสมียน อาเภอ โพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70120 โทรศพั ท์ 099-1483511 Line ID 099-1483511 Facebook duangsamon wongyara พกิ ดั ทางภูมิศาสตร์ ค่า X: 13.63647 ค่าY: 99.82449 ความเป็นมาของภูมิปญั ญา นางดวงสมร วงศย์ ะรา หรอื ท่รี ้จู กั กันคอื พี่แดง อดีตนกั ศึกษาที่จบการศึกษาในระดับมธั ยมศึกษาตอน ปลายจาก กศน.อาเภอโพธาราม โดยศึกษาจาก กศน.ตาบลเจด็ เสมียน ไดเ้ ล่าให้ฟงั ว่า จากการตาสม้ ตา ค้าขายเปน็ อาชพี หลักจนทาใหม้ ีปัญหาเรอ่ื งสุขภาพ จงึ หนั มาดแู ลสุขภาพตวั เองดว้ ยการปลูกผักไวก้ นิ เองท่ี บา้ น โดยเริ่มจากปลูกผกั สวนครวั ทีต่ นเองชอบไว้กนิ ในครอบครวั จนรสู้ ึกวา่ สขุ ภาพของตนเองดีขึ้นจึงเริ่ม ปลกู มะกรูดเปน็ อันดับแรก จากนัน้ กล็ องผดิ ลองถูก เร่ิมเรยี นรใู้ นการปลกู ผักต่างๆ จากการเป็นเกษตรกรทีม่ ี การพฒั นามาโดยตลอด มีความใส่ใจ และรกั ในวถิ ชี ีวติ พอเพียง เดินตามรอยเทา้ พ่อหลวง รชั กาลที่9อยา่ ง มน่ั คงจึงทาใหพ้ ีแ่ ดง เปน็ เกษตรที่สามารถเลยี้ งตนเองได้แลว้ ยังสามารถแบ่งปันให้กบั เพือ่ นบา้ นได้อกี พอ ผลผลติ มมี ากจึงทาให้เกดิ รายไดโ้ ดยนาไปขายในชุมชน ไมว่ ่าจะเปน็ พืชผกั ในไร่ พืชผักสวนครวั ทป่ี ลอดสาร จากการมีใจรกั ในเรอื่ งเศรษฐกิจพอเพยี งทาให้มแี รงและกาลงั ใจที่จะมกี ารพัฒนาและแปรรูปวตั ถุดิบที่มี จึง เปน็ การเพิ่มมูลคา่ ของพชื ผักผลไมใ้ นสวนในไร่ และจากการทเี่ ป็นแหลง่ เรยี นรจู้ งึ มีผูส้ นใจเข้ามาศกึ ษาดงู าน มากมาย และมผี ลตอบรบั ที่ดี มกี ารนาความรู้ที่ได้นั้นกลบั ไปต่อยอด สรา้ งรายได้ในครอบครวั จนไดร้ ับการ แต่งตั้งใหเ้ ปน็ แหลง่ เรยี นรเู้ ศรษฐกจิ พอเพยี งตามรอยพอ่ ของตาบลเจ็ดเสมียนและเปน็ ปราชญช์ าวบ้าน ประจาตาบลเจ็ดเสมียน และนอกจากนี้ยงั เปน็ วทิ ยากรในเร่ืองเศรษฐกจิ พอเพียง โดยมอบความรู้ใหก้ ับ นกั เรยี น นักศึกษา คนในชมุ ชน ตลอดจนผูเ้ ขา้ มาศึกษาดูงาน จงึ ทาให้เปน็ ท่รี ูจ้ กั และสร้างชอื่ เสียงใหก้ ับ ชุมชนในตาบลเจ็ดเสมยี น จดุ เด่นของภูมปิ ญั ญาท้องถิ่น เปน็ แหลง่ เรยี นรู้เศรษฐกจิ พอเพียงตามรอยพ่อ ประจาตาบลเจ็ดเสมียน และพชื ผักในไร่ เป็นพืชผักท่ี ปลอดสารพิษและยงั เป็นพชื ผกั ท่มี ีประโยชนต์ ่อรา่ งกาย มีการแปรรูปพืชผกั ในไร่ โดยใช้ภมู ิปญั ญาชาวบ้าน ในการทา มกี ารพัฒนา ต่อยอด การแปรรปู ผลผลิต โดยคานึงถงึ ส่งิ แวดลอ้ ม

2 วัตถุดิบทใี่ ช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑท์ ี่เกิดจากภมู ิปญั ญา ซึ่งพน้ื ทอ่ี ่ืนไมม่ ี เปน็ ผลผลิตทีเ่ กิดจากการปลูกในไรแ่ หล่งเรยี นรูเ้ ศรษฐกจิ พอเพยี งตามรอยพ่อ ซ่ึงวตั ถดุ บิ ในไร่ สามารถนามาใชป้ ระโยชน์ได้ เชน่ วธิ ีการปลูกพชื ในตะกรา้ และการตอนต้นมะละกอ การทานา้ ไผ่ การแกลง้ ดินโดยใช้วชั พชื คลมุ ดินแทนการใช้สารเคมี รายละเอยี ดของภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่น เป็นแหลง่ เรียนรู้ท่เี กดิ จากปลกู ผกั สวนครัวทลี ะเล็กนอ้ ยในไรท่ ี่เป็นพน้ื ท่วี า่ งเมอ่ื กอ่ นกม็ ตี ้นกล้วย ไม่กตี่ น้ ลองผิดลองถูกมาทกุ อย่าง และทสี่ าคญั ไดแ้ รงบนั ดาลใจมาจากพอ่ หลวงที่ทา่ นไดส้ อนให้เรายนื บน ทางสายกลางมกี ร็ ูจ้ ักแบ่งปนั เหลอื กอ็ อกขายจนมาเกิดแหล่งเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงตามรอยพอ่ มาจนถึงทกุ วันนี้ จากการท่ีปลกู พืชผกั ไว้กินเอง ทาให้เกดิ ประโยชน์ดังนี้ 1. สุขภาพทเ่ี ป็นอยู่กด็ ขี ึ้น 2. มกี ารช่วยเหลือเกอื้ กูลกัน สร้างความเข็มแข็งใหแ้ กช่ มุ ชน รู้จกั การแบ่งปนั เอ้ือเฟ้ือเผือ่ แผ่ 3. มคี วามพอดดี ้านเศรษฐกจิ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ดารงชีวิตอยา่ งพอสมควร พออยู่พอกนิ ตาม อัตภาพ และฐานะของตนเอง โดยแหลง่ เรียนร้เู ศรษฐกจิ พอเพียงตามรอยพอ่ มีกระบวนการเรยี นรู้และวัตถปุ ระสงค์เพื่อให้ผมู้ า ศึกษาดงู านคือ 1. เพอื่ ใหผ้ ู้มาแลกเปล่ียนเรียนรู้ทราบถึงการปลูกพชื โดยไม่ใช้สารเคมี 2. เพือ่ ใหผ้ ู้มาแลกเปลี่ยนเรียนรูส้ รา้ งความเข้าใจในแนวคิดรูปแบบวธิ กี ารดูแลสขุ ภาพแบบองคร์ วม และมสี ว่ นร่วม 3. เพอ่ื ใหผ้ ู้มาแลกเปลยี่ นเรยี นรู้ทราบถงึ กระบวนการ แนวทางการพฒั นาแหลง่ เรยี นรู้ กจิ กรรม โครงการ เพ่อื นาไปสกู่ ารสรา้ งตาบลน่าอยู่ 4. เพื่อให้ผู้มาแลกเปลยี่ นเรยี นรไู้ ดเ้ กดิ การนาแนวคดิ การบรหิ ารพนื้ ทีส่ รา้ งสขุ แบบมสี ว่ นรว่ มนาไปปรบั ใชใ้ นพ้นื ทีข่ องตนใหส้ ามารถดาเนินการไดอ้ ยา่ งยงั่ ยืน รปู แบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพรภ่ ูมิปญั ญาทอ้ งถ่นิ  ยังไม่เคยมกี ารเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล  เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน  มีการเผยแพร่ผา่ นสื่อมวลชนและส่อื อืน่ อย่างแพรห่ ลาย  มีการดงู านจากบคุ คลภายนอก จานวน มากกวา่ 30 ครง้ั จานวน คร้งั ละ30 คน ถงึ 2 รถบัส  มกี ารนาไปใช้ ในพื้นที่ประมาณ 10 คน  อื่นๆ (ระบ)ุ

3 ลักษณะของภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน การพฒั นาตอ่ ยอดภูมิปัญญาใหเ้ ป็นนวัตกรรม คุณคา่ (มูลค่า) และ ความภาคภมู ิใจ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน/นวัตกรรมที่คิดคน้ ขนึ้ มาใหม่ ภูมิปญั ญาท้องถิน่ ดัง้ เดมิ ได้รับการถ่ายทอดมาจาก ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ ท่ีไดพ้ ัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คือ เร่มิ จากการปลูกผักสวนครวั ไว้กนิ เอง ลองผิดลองถกู ลองปลกู พืชต่างๆไวก้ ินเอง รวมถงึ ฟงั จาก ปูยุ ่า ตายาย ไดบ้ อกเล่ามา บวกกบั ความใสใ่ จ และรกั ในวถิ ีชีวติ พอเพยี ง เดนิ ตามรอยเทา้ พ่อหลวง รัชกาล ที่ 9 จึงทาใหเ้ กดิ เปน็ แหลง่ เรียนรเู้ ศรษฐกจิ พอเพียงตามรอยพอ่ การพัฒนาตอ่ ยอด คอื เปน็ การปลูกผกั สวนครวั ปลูกพืชทเี่ ป็นประโยชนต์ ่อร่างกาย โดยมกี ารพัฒนาต่อยอด คือ มกี ารแปรรปู ผลผลิตในไร่ สามารถนามาจาหน่ายทาใหเ้ กิดรายได้ มกี ารอนรุ ักษ์ สิ่งแวดลอ้ มโดยใชว้ ัตถดุ ิบใน ไร่ มาทาใหเ้ กดิ ประโยชน์ เชน่ การทากระเปา฻ จากเชือกกลว้ ย การทาชามจากใบกล้วย เปน็ ต้น

4 รปู ภาพเจา้ ของภูมปิ ญั ญา นางดวงสมร วงศ์ยะรา เจ้าของแหล่งเรยี นรู้เศรษฐกจิ พอเพียงตามรอยพอ่ รปู ภาพภูมปิ ัญญา พชื ผลและผลิตภณั ฑ์จากแหล่งเรียนรเู้ ศรษฐกจิ พอเพียงตามรอยพ่อ สด สะอาด ปลอดสารเคมี มจี าหน่ายทไี่ ร่ สามารถมาเยี่ยมชมและศกึ ษาดงู านได้

5 แบบบันทึกชดุ ข้อมูลคลังปญั ญา-ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ ตาบล เจด็ เสมียน อาเภอ โพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี ช่อื ภูมิปัญญา ไช้โปวู หวานแมบ่ ญุ สง่ ชื่อ นางสุนีย์ นามสกลุ แสงเนียม วันเดือนปเี กิด 26 กุมภาพนั ธ์ 2498 ท่อี ยู่ปัจจุบัน (ทสี่ ามารถตดิ ตอ่ ได)้ บ้านเลขที่ 91 หมู่ท่ี 1 ตาบลเจ็ดเสมยี น อาเภอโพธาราม จังหวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70120 โทรศพั ท์ 089-6134261, 032-397-038 Line ID 089-6134261 Facebook ไชโปฺวหวานแม่บญุ ส่ง เจ็ดเสมียน พิกัดทางภูมิศาสตร์ ค่า X: 13.63297 คา่ Y: 99,82082 ความเปน็ มาของบคุ คลคลังปัญญา โรงงานไชโปวู หวานตราแม่บุญส่ง เริ่มดาเนนิ กิจการมา ตั้งแต่ พ.ศ.2518 โดยนางบุญส่ง สกุลณา เร่ิม จากใช้ภูมิปญั ญาชาวบา้ นในการนาพืชผักในท้องถิ่นมาดอง ซ่ึงว่าถือเป็นวิธีการถนอมอาหารอย่างหนึ่ง จาก เดิมที่ทาไว้เยอะเลยคิดท่ีจะทาขายเพ่ือนาเงินมาเลี้ยงในครอบครัว แม่บุญส่งได้ทาไชโปูวเค็มส่งลูกค้าใน กรุงเทพฯ มากอ่ น โดยปลูกหัวไชเทา้ และรับซ้ือบางสว่ น มาจากพื้นที่ บริเวณใกลเ้ คยี ง ตอ่ มาได้เรม่ิ ทาเพ่ิมข้ึน และขยายพ้ืนที่ การเพาะปลูก รวมถึงรับซื้อเพ่ิมขึ้นในละแวก อ.สวนผ้ึง อ.จอมบึง จ.ราชบุรี และ จ. กาญจนบุรี และในปจั จบุ ันไดเ้ พิม่ กาลงั การผลติ ด้วยการรับซื้อหัวไชเท้า จากเกษตรกรในภาคเหนือตอนล่าง เช่น จังหวัดนครสวรรค์ ตาก กาแพงเพชร อุทัยธานี ซ่ึงในช่วง แรกๆ เร่ิมมีคนทาหัวไชโปูวเค็มกันอยู่หลาย ราย เนือ่ งจากบริเวณนัน้ เกษตรกรนิยมปลูกหัวไชเทา้ กนั มาก และก็นามาแปรรูปเป็นไชโปูวเค็มเช่นกัน ทา ให้ไชโปูวแมบ่ ุญส่ง มองเหน็ โอกาสทางธุรกิจ จึงได้เรียนรู้และพัฒนาต่อยอด นาหัวไชโปูวเค็มมาดองแบบ หวานหลากหลายรูปแบบ ซ่งึ เป็นสูตรเฉพาะของแม่บญุ สง่ เอง โดยใช้น้าตาลทรายล้วนๆ มาเป็นวัตถุดิบหลัก รวมถึงทุกข้ันตอนจะได้รับการดูแล เอาใจใส่ในคุณภาพจนได้ผลิตภัณฑ์ท่ีสะอาด กรอบ อร่อย ปลอดภัย เนื่องจากไชโปูวหวานแมบ่ ุญส่ง ไม่ใส่สี ไมใ่ สข่ ณั ฑสกร และไม่ใส่สารบอแรกซ์ จดุ เด่นของภูมิปัญญาท้องถิน่ โรงงานไชโปวู หวานแมบ่ ญุ ส่ง คานึงถึงผบู้ รโิ ภค ท้ังในด้านความสะอาด และความปลอดภัยในสินค้า ดังคาขวัญที่ว่า “ไชโปูวหวานแม่บุญส่ง คงไว้ซ่ึงความอร่อย” ซึ่งจะเห็น ได้จากเครื่องหมายการันตี ทาง การค้า ตา่ งๆ จงึ ได้นาหัวไชโปวู เคม็ มาดองแบบหวานหลากหลายรูปแบบ ซึ่งเป็นสูตรเฉพาะของแม่บุญส่ง เอง โดยใช้นา้ ตาลทรายล้วนๆ มาเป็นวัตถุดิบหลักรวมถึงทุกขั้นตอนจะได้รับการดูแล เอาใจใส่ในคุณภาพ จนได้ผลติ ภัณฑท์ ส่ี ะอาด กรอบ อร่อย ปลอดภัย เน่อื งจากไชโปวู หวานแม่บุญสง่ ไม่ใส่สี ไม่ใส่ขัณฑสกร และ ไม่ใสส่ ารบอแรกซ์ ไชโปวู หวานแม่บุญสง่ ถือว่าเป็นวัตถุดิบที่สาคัญ ในการประกอบอาหารไทยหลากหลาย ชนดิ ลกู ค้าสามารถนาไปเพิ่มรสชาติและใช้เป็นส่วนประกอบของอาหารได้มากมาย

6 วตั ถุดบิ ที่ใช้ประโยชน์ในผลิตภณั ฑ์ท่ีเกิดจากภมู ิปญั ญา ซงึ่ พ้นื ท่ีอื่นไมม่ ี หัวไชโปวู เค็มมาดองแบบหวานหลากหลายรปู แบบ ซง่ึ เป็นสตู รเฉพาะของแม่บญุ สง่ เอง โดยใช้นา้ ตาล ทรายลว้ นๆมาเป็นวตั ถดุ ิบ หลักรวมถึงทุกขน้ั ตอนจะไดร้ ับการดูแล เอาใจใสใ่ นคณุ ภาพจนไดผ้ ลิตภณั ฑท์ ่ี สะอาด กรอบ อร่อย ปลอดภยั รายละเอียดของภมู ิปญั ญาท้องถิ่น ไชโปวู หวานแม่บญุ สง่ มกี ารพฒั นาจากสูตรเดิม ให้มีความตอ้ งการต่อผู้บริโภคในปจั จุบัน มกี ระบวนผลติ ท่ีคานงึ ถงึ ผบู้ ริโภค มีความสะอาด และความปลอดภัยในตวั สินค้า ใช้วตั ถดุ ิบท่ีมคี ุณภาพ รวมถึงใส่ใจทุกข้ันตอนจนไดผ้ ลติ ภัณฑ์ และมีการส่งเสรมิ โดยใช้แรงงานในชุมชนซง่ึ ก่อใหเ้ กดิ รายได้ รูปแบบและลักษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ  ยังไม่เคยมกี ารเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน  มกี ารเผยแพรผ่ า่ นสื่อมวลชนและส่อื อื่นอย่างแพร่หลาย  มีการดงู านจากบุคคลภายนอก จานวน มากกว่า 20 คร้งั จานวน คร้งั ละ 5-30 คน  มีการนาไปใช้ อ่ืนๆ (ระบ)ุ ลักษณะของภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน การพฒั นาต่อยอดภมู ิปญั ญาให้เปน็ นวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และ ความภาคภูมใิ จ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ /นวัตกรรมท่คี ิดค้นขึน้ มาใหม่ ภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่นิ ดัง้ เดิมไดร้ ับการถ่ายทอดมาจาก ภูมปิ ญั ญาท้องถน่ิ ทไ่ี ด้พฒั นาและตอ่ ยอด แบบเดิม คอื เป็นการใชห้ วั ไชโปูวดองเค็มอย่างเดยี ว รูปแบบสนิ คา้ ยงั ไมห่ ลากหลาย การพัฒนาตอ่ ยอด คือ ไชโปูวหวานแมบ่ ญุ ส่ง มกี ารพัฒนาจากสูตรเดิม ใหม้ ีความต้องการตอ่ ผู้บริโภคในปจั จุบัน เป็นการ ดองหวาน มรี ูปแบบชนดิ หวั ชนิดฝอย ชนดิ ลกู เตา๋ ชนดิ สบั ละเอยี ด และชนิดแวน่ นอกจากน้ียังมนี า้ พริก ไชโปวู เป็นสนิ คา้ ตวั ใหม่ ให้ผู้บริโภคได้เลอื กบรโิ ภคอีกดว้ ยมจี าหน่ายทางเพจ ไชโปวฺ หวานแม่บญุ ส่ง เจ็ดเสมยี น สามารถดูสินค้าและส่งั ไดเ้ ลย มบี รกิ ารจดั สง่ ใหถ้ ึงที่ เหมาะกบั สังคมยุคออนไลน์ในปัจจุบัน เปน็ อกี ทางเลอื กหน่ึงทีใ่ หค้ วามสะดวกสบายต่อผ้บู ริโภค

7 รูปภาพเจา้ ของภูมิปญั ญา นางสนุ ยี ์ นามสกุล แสงเนยี ม เจา้ ของไชโ้ ปวู หวานแมบ่ ญุ ส่ง รูปภาพภูมิปญั ญา ผลิตภัณฑ์ไชโ้ ปวู หวานแม่บุญส่งมีใหเ้ ลอื กหลายชนิด คือ ชนดิ แวน่ ชนิดหวั ชนิดฝอย ชนดิ ลกู เต๋า ชนิดสับละเอยี ด

8 แบบบันทกึ ชุดขอ้ มลู คลังปญั ญา-ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น ตาบล เจด็ เสมยี น อาเภอ โพธาราม จงั หวัด ราชบุรี ชอ่ื ภูมิปัญญา ขนมไทยบ้านครูบญั ชา ชือ่ นายบญั ชา นามสกุล ย้มิ สขุ วนั เดอื นปเี กิด 18 กรกฎาคม 2499 ที่อยู่ปจั จุบนั (ท่สี ามารถตดิ ตอ่ ได)้ บ้านเลขที่ 34/1หมู่ที่ 5 ตาบลเจ็ดเสมยี น อาเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70120 โทรศพั ท์ 086-0682315 Line ID 086-0682315 Facebook Bunchar Yimsook พกิ ดั ทางภูมิศาสตร์ ค่า X: 13.65298 คา่ Y: 99.81776 ความเปน็ มาของบุคคลคลงั ปัญญา ขนมไทยบา้ นครูบัญชา เร่มิ มาจากเดิมเป็นอาชพี ของมารดา ท่ที าขนมขายและไวใ้ หล้ กู ๆได้กนิ ใน ครอบครวั โดยขณะนัน้ ครบู ัญชา ไดเ้ หน็ การทาขนมอยูท่ ุกวันจงึ ไดช้ ว่ ยแม่ทา จนทาขนมเปน็ โดยตอ่ มาได้ ลองทาให้ลูกไปขายในที่ทางาน มีทง้ั ของคาวและของหวาน จากน้ันก็เร่มิ มีคนสง่ั จึงทาใหม้ ยี อดสั่ง เพ่มิ ข้ึนเปน็ จานวนมาก จนทาส่งในหลายๆท่ี โดยมีคนมารบั ไปขาย เช่น ในตลาด นดั ที่ต่างๆ โดยเฉพาะวนั พระจะทาเป็นจานวนมาก สว่ นใหญ่จะเปน็ ขนมถว่ั แปป ขนมตม้ มดั ขนมตาล และอีกหลากหลาย ใช้ แรงงาน คนประมาณ 4-5 คน ในการช่วยทา นอกจากน้ันขนมไทยบ้านครูบญั ชายงั รับทาเบรกในงาน ประชมุ งานพิธตี ่างๆ โดยสว่ นใหญ่เปน็ ในสว่ นราชการ เป็นคนส่งั เช่น โรงพยาบาล เทศบาล โรงเรยี น จนทาให้ขนมไทยบ้านครบู ญั ชา มชี ่ือเสยี งและคนร้จู ักเป็นจานวนมากจนทาให้เป็นแหล่งเรียนรขู้ นมไทยบา้ น ครบู ัญชา ในตาบลเจด็ เสมยี น และเปน็ ที่ศึกษาดงู านอกี ดว้ ย จดุ เดน่ ของภมู ปิ ญั ญาท้องถ่นิ ขนมไทยบ้านครบู ัญชา ใชว้ ัตถุดบิ ที่มีคุณภาพ ไม่ใส่สารกันบูด จึงทาใหเ้ ปน็ ขนมท่ี สด และ สะอาด มคี วามปลอดภัย โดยใช้วสั ดุจากธรรมชาติจากชมุ ชนมาเปน็ วัตถุดิบ เช่น ใบตอง กล้วย นอกจากนนั้ ยังส่งเสริมให้คนในชุมชนมีรายได้ โดยใชแ้ รงงานคนในชมุ ชนและซอ้ื วัตถุดบิ จากชมุ ชน เป็นต้น นอกจากน้ี ขนมไทยบ้านครูบัญชา มีสตู รในการทาขนมทีไ่ มเ่ หมือนใคร มีการเรียนรู้ พัฒนาให้มี ความอร่อย ตรงกบั ความต้องการของผบู้ รโิ ภค และใช้ภมู ปิ ญั ญาชาวบ้านในการมาทาขนม วตั ถดุ ิบทใ่ี ช้ประโยชน์ในผลติ ภัณฑ์ทเ่ี กดิ จากภูมิปญั ญา ซ่งึ พื้นที่อื่นไมม่ ี ขนมไทยบา้ นครบู ัญชานาวัตถุดิบในชุมชนมาใชป้ ระโยชน์ ได้อย่างหลากหลาย เช่น ใบตอง กล้วย เผอื ก มัน เป็นตน้ ทัง้ นเี้ พ่ือนึกกงึ ความปลอดภยั ของผบู้ ริโภคเป็นหลกั และอุดหนนุ คนในชุมชน และเปน็ การ อนรุ ักษส์ ิ่งแวดลอ้ ม ตอบโจทย์รักษ์โลกในปัจจุบนั อีกดว้ ย

9 รายละเอียดของภูมิปัญญาท้องถ่ิน รปู แบบการถ่ายทอดความรู้ ด้านการศึกษาดูงาน โดยมกี ารสาธติ ขน้ั ตอนการทา มีการฝึกปฎิบตั ิจรงิ มสี ่งเสรมิ ใหค้ นในชมุ ชนมีรายได้ โดยใช้แรงงานคนในชุมชนและซือ้ วัตถดุ บิ จากจากชุมชน มขี นมทีห่ ลากหลายเหมาะกบั ความต้องการของผู้บริโภค และยังคงความอรอ่ ยแบบสตู รโบราณ และพัฒนา ให้มสี ูตรแบบใหม่อีกดว้ ย รปู แบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมิปัญญาท้องถ่นิ  ยังไมเ่ คยมีการเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน  มกี ารเผยแพรผ่ า่ นสือ่ มวลชนและสื่ออน่ื อยา่ งแพรห่ ลาย  มีการดงู านจากบคุ คลภายนอก จานวน มากกวา่ 20 ครั้ง จานวน ครงั้ ละ 10-30 คน มีการนาไปใช้  อน่ื ๆ (ระบ)ุ ลักษณะของภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน การพัฒนาตอ่ ยอดภมู ปิ ัญญาให้เป็นนวัตกรรม คณุ คา่ (มลู ค่า) และ ความภาคภูมใิ จ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน/นวัตกรรมทีค่ ดิ ค้นข้ึนมาใหม่  ภมู ปิ ญั ญาท้องถน่ิ ดงั้ เดมิ ได้รบั การถา่ ยทอดมาจาก ภูมิปัญญาทอ้ งถิน่ ทไ่ี ด้พฒั นาและต่อยอด แบบเดิม คือ ขนมไทยบา้ นครบู ัญชา เป็นแบบเดมิ สูตรโบราณจากรนุ่ พ่อรุ่นแม่ ขนมยังไม่หลากหลายรูปแบบ มกี ารใช้ภมู ปิ ัญญาแบบเก่าในการทาขนม การพฒั นาตอ่ ยอด คือ ขนมไทยบ้านครบู ญั ชา มกี ารตอ่ ยอดสูตรขนมต่างๆให้เขา้ กบั ยุคปจั จุบันมากย่ิงขน้ึ ท้งั รปู แบบ สสี นั หนา้ ตา ของขนมใหม้ คี วามนา่ กนิ นา่ ซือ้ มากย่งิ ข้นึ โดยใชเ้ คล็ดลับต่างๆ ลองผิดลองถูก ศกึ ษาบา้ ง เพ่อื นามาปรบั ใช้กับของตนเอง จนทาให้ขนมไทยบา้ นครบู ญั ชาไดร้ บั การตอบรับเปน็ อยา่ งดี จากการรับทาเบรก ในงานประชมุ งานพธิ ีต่างๆ และยงั เป็นแหล่งเรียนรู้ขนมไทยบ้านครบู ญั ชา ในตาบลเจ็ดเสมียน และเป็นที่ ศกึ ษาดูงานอีกด้วย

10 รูปภาพเจา้ ของภูมปิ ัญญา นายบญั ชา ย้ิมสขุ เจา้ ของขนมไทยบ้านครูบัญชา รปู ภาพภมู ปิ ัญญา ขนมไทยบ้านครูบัญชา มีจาหนา่ ยหลากหลายชนิด มแี มค่ ้ามารับไปขาย และสถานท่ีราชการนาไปจัดเบรกเวลาประชุม หรืออบรม

ทีป่ รึกษา คณะผู้จดั ทา นางสนุ นั ทา โนรสี วุ รรณ นางโสภญิ า ศรีทอง ผอู้ านวยการ กศน.อาเภอโพธาราม ครู อาสาสมัคร ฯ ร่าง/เรียบเรียงและจัดทา นางสาววนดิ า ทองแจ่ม ครู กศน.ตาบลเจ็ดสมียน

2