ทำเนียบภูมิปัญญาท้องถิ่น กศน.ตำบลแพงพวย

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลแพงพวย ได้ดำเนินการจัดทำภูมิปัญญาในท้องถิ่น ให้กับประชาชนในพื้นที่ตำบล แพงพวย เพื่อเพิ่มพูนความรู้และทักษะการในการดำเนินชวี ิตแบบพอเพียง สามารถเรียนรู้และฝึกฝนได้ทง้ั จากการศกึ ษาดว้ ยตนเอง และรบั การถา่ ยทอดจากคนอ่ืน การนำภมู ปิ ัญญามาเผยแพร่ เพอ่ื ให้ประชาชนใน พื้นที่ได้นำไปใช้และเรียนรู้ เพิ่มอาชีพและประสบการณ์ให้กับตนเองและครอบครัว ให้มีการเจริญเติบโต อย่างต่อเนื่องและเกื้อกูลในการผลิตซึ่งกันและกัน โดยการใช้ ทรัพยากรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์และไม่มี สารพิษ เช่น ดิน น้ำ แสงแดดอย่างเหมาะสมเกิดประโยชน์สูงสุด มีความสมดุล ของสภาพแวดล้อมอย่าง ต่อเนื่อง และเกิดผลในการเพิ่มพูนความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากร ธรรมชาติด้วย กศน.ตำบลแพงพวย หวงั ว่าเอกสารเล่มน้คี งมปี ระโยชน์ตอ่ ผอู้ ่านและผปู้ ฏิบัตงิ านตอ่ ไป กศน.ตำบลแพงพวย พฤศจิกายน 2562

สารบัญ หนา้ คำนำ 1 สารบัญ 3 คลงั ปญั ญา กศน.ตำบลแพงพวย 5 - การทำปุ๋ยชีวภาพ : นายชชู ยั นาคเขียว - ป๋ยุ ชีวภาพปนั้ เม็ดบา้ นหนองช่องลม : นายณรงค์ศักด์ิ จำรสั ศรี - การนวดแผนไทย: นางทองย่นุ แก้วเกิด คณะผู้จัดทำ

1 แบบบนั ทึกชดุ ข้อมูลคลังปญั ญา - ภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ ตำบลแพงพวย อำเภอดำเนนิ สะดวก จงั หวดั ราชบุรี ชอ่ื ภมู ิปัญญา : การทำปุย๋ หมกั ชีวภาพ ช่ือ นายชูชัย นามสกลุ นาคเขียว วนั เดือนปีเกิด : 16 กนั ยายน 2494 ท่ีอยู่ปัจจุบัน (ทสี่ ามารถติดตอ่ ได)้ บา้ นเลขท่ี 193 หมู่ที่ 6 ตำบล/แขวง แพงพวย อำเภอ/เขต ดำเนินสะดวก จงั หวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70130 โทรศัพท์ : 081-8804520 Line ID : 081-8804520 ความเปน็ มาของบคุ คลคลงั ปัญญา อำเภอดำเนินสะดวกส่วนใหญ่จะเปน็ พืน้ ทเ่ี กษตร ทำสวนโดยใชส้ ารเคมีเป็นหลัก นายชชู ัย นาค เขียวเป็นคนในพน้ื ที่จึงไดเ้ ลง็ เห็นวา่ ถ้าใช้พืช สมนุ ไพรทีม่ ีอยใู่ นพ้นื ที่มาหมักเปน็ ปุ๋ย น้ำหมกั ชวี ภาพ น่าจะ เหมาะสมกว่าเพราะเป็นแหล่งชมุ ชน นอกจากจะทำใหไ้ ม่เปน็ อนั ตรายต่อคนแลว้ ยงั ทำใหด้ ินไมเ่ สยี อีกด้วย จึงได้ทดลองนำพืช สมนุ ไพรมาหมกั แล้วกท็ ดลองใช้จนไดผ้ ลมาถงึ ปจั จุบัน จุดเดน่ ของภมู ปิ ัญญาท้องถิ่น - ประชาชนใหค้ วามสนใจ และนำไปใช้ในครัวเรือน มคี นมาศึกษาดูงานเปน็ จำนวนมาก - เป็นแหลง่ ศึกษาดงู าน รายละเอียดของภมู ิปัญญาท้องถน่ิ - เป็นวิทยากรให้ความรู้และได้เป็นหมอดินจิตอาสาประจำจังหวดั ราชบรุ ี - เป็นศนู ยก์ ารเรียนรเู้ ศรษฐกิจพอเพยี ง รูปแบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ิปัญญาทอ้ งถ่นิ ยังไม่เคยมกี ารเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพร่ผ่านสอ่ื มวลชนและสื่ออนื่ อย่างแพร่หลาย มกี ารดงู านจากบุคคลภายนอก จำนวน 30 ครงั้ จำนวน 250 คน  มกี ารนำไปใช้ ในพ้นื ท.ี่ ....................คน นอกพื้นที่................คน อื่นๆ

2 ภาพกิจกรรม แหลง่ เรยี นรู้ นายชชู ยั นาคเขียว ไดใ้ ห้ความรกู้ ับผู้เขา้ ศกึ ษาดูงาน เก่ยี วกบั การทำปุ๋ยชวี ภาพ เร่มิ ต้งั แต่ การหาวตั ถุดบิ การหมัก จนข้ันตอนการบรรจุภัณฑ์และวธิ ีการใช้

3 แบบบันทกึ ชุดขอ้ มลู คลงั ปัญญา-ภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ ตำบลแพงพวย อำเภอดำเนินสะดวก จงั หวัดราชบรุ ี ชื่อภูมิปัญญา ปุ๋ยชวี ภาพป้นั เม็ดบา้ นหนองช่องลม ชอื่ กลุ่ม ผลิตปยุ๋ ชวี ภาพปน้ั เม็ดบา้ นหนองช่องลม ผ้ปู ระสานงานกลุ่ม นายณรงค์ศกั ดิ์ จำรสั ศรี ท่อี ยู่ปัจจบุ ัน (ท่ีสามารถติดตอ่ ได)้ บ้านเลขท่ี 64 หม่ทู ี่ 9 ตำบล/แขวง แพงพวย อำเภอ/เขต ดำเนนิ สะดวก จังหวัด ราชบรุ ี รหัสไปรษณีย์ 70130 โทรศพั ท์ 081-7636432 Line ID 081-7636432 พิกดั ทางภมู ิศาสตร์ คา่ X : 13.568905 ค่า Y: 99.932207 ความเป็นมาของบุคคลคลงั ปญั ญา เปน็ เกษตรกรในชมุ ชน ผรู้ ิเริม่ การทำการเกษตรแบบไม่ใช้สารเคมี คิดคน้ วิธีการทำปุ๋ย และเป็น ตวั แทนของชุมชนในการดำเนินงานกจิ กรรมตา่ ง ๆ จึงไดร้ วมกลุ่มกันเพอ่ื ทำปยุ๋ ปั้นเมด็ ข้ึนมาเพื่อใช้ใน ชมุ ชนและ จุดเด่นของภมู ปิ ัญญาท้องถ่ิน เปน็ ภมู ปิ ญั ญาที่ไดร้ ับการยอมรับและเปน็ การทำการเกษตรยุคใหม่ รายละเอยี ดของภมู ิปัญญาท้องถ่ิน เป็นการทำปุย๋ ปน้ั เม็ด โดยเริ่มตน้ จากการทำการเกษตรในครวั เรือนและพัฒนาตอ่ ยอดเป็นกล่มุ วสิ าหกิจชมุ ชน โดยมีหลายหนว่ ยงานใหก้ ารสนบั สนนุ ชว่ ยเหลอื ให้ประสบณ์ความสำเร็จ รูปแบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมิปัญญาท้องถน่ิ  ยงั ไมเ่ คยมีการเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล  เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน  มีการเผยแพรผ่ า่ นส่ือมวลชนและสอ่ื อนื่ อย่างแพร่หลาย  มกี ารดูงานจากบุคคลภายนอก จำนวน.....................ครั้ง จำนวน...................คน  มกี ารนำไปใช้ ในพื้นท่ีมากกว่า 10 คนนอกพื้นท่ีมากกว่า 10 คน  อ่นื ๆ ลกั ษณะของภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่ิน การพัฒนาต่อยอดภมู ปิ ัญญาให้เป็นนวัตกรรม คณุ คา่ (มูลค่า) และความ ภาคภมู ิใจ  ภูมิปญั ญาทอ้ งถนิ่ /นวตั กรรมท่ีคดิ ค้นข้นึ มาใหม่  ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ ดง่ั เดิมได้รบั การยกย่องทอดมาจาก  ภูมิปัญญาท้องถน่ิ ท่ไี ด้พฒั นาและตอ่ ยอด

4 ภาพถา่ ยกจิ กรรมของภมู ิปัญญา อบรมให้ความรู้ปุย๋ ป้ันเมด็ ชวี ภาพ กลมุ่ ปยุ๋ ปั้นเม็ดชวี ภาพ

5 แบบบนั ทกึ ชดุ ขอ้ มูลคลังปญั ญา-ภูมิปญั ญาท้องถนิ่ ตำบลแพงพวย อำเภอดำเนนิ สะดวก จงั หวัดราชบรุ ี ช่ือภูมปิ ัญญา นวดแผนไทย ชอื่ นางทองยุ่น นามสกุล แก้วเกดิ ทอี่ ยู่ปจั จุบัน (ที่สามารถตดิ ต่อได)้ บา้ นเลขท่ี 5 หมู่ท่ี 4 ตำบล/แขวง แพงพวย อำเภอ/เขต ดำเนินสะดวก จงั หวดั ราชบรุ ี รหัสไปรษณีย์ 70130 พกิ ัดทางภมู ศิ าสตร์ ค่า X : 13.5443233 ค่า Y: 99.9202879 ความเปน็ มาของบุคคลคลงั ปญั ญา การนวดไทยเป็นทงั้ ศาสตร์และศลิ ปะทีม่ ีมาแตโ่ บราณ เกดิ จากสญั ชาตญาณเบ้ืองตน้ ของการอยรู่ อด เมือ่ มีอาการปวดเมื่อยหรือเจ็บปว่ ยตนเองหรือผทู้ ี่อยู่ใกล้เคียงมกั จะลบู ไลบ้ บี นวดบริเวณดงั กล่าว ทำให้ อาการปวดเมือ่ ยลดลง เร่ิมแรก ๆ ก็เป็นไปโดยมไิ ด้ต้ังใจ ตอ่ มาเริม่ สังเกตเห็นผลของการบีบนวดในบางจดุ หรือบางวิธีที่ได้ผลจึงเก็บไวเ้ ป็นประสบการณ์ และกลายเป็นความรูท้ ี่สบื ทอดกนั ต่อ ๆ มา จากรนุ่ หน่ึงไปสู่อกี รุ่นหน่ึงความร้ทู ไี่ ดจ้ ึงสะสมจากลกั ษณะง่าย ๆ ไปสู่ความสลับซับซอ้ น จนสามารถสรา้ งเป็นทฤษฎี การนวด จงึ กลายมาเปน็ ศาสตรแ์ ขนงหนึ่งทม่ี ีบทบาทบำบัดรักษาอาการและโรคบางอย่าง ทางตำบลจงึ ได้ส่งบคุ ลากรไปเรยี นเพอ่ื พฒั นาบคุ ลากรในชุมชน และสามารถต่อยอดเป็นอาชีพเสริม ไดต้ ลอดมา จดุ เด่นของภมู ิปัญญาท้องถิ่น นวดแผนไทยเป็นการนวดบำบัดและผอ่ นคลาย รายละเอยี ดของภมู ิปัญญาท้องถิน่ - นวดเพื่อกดจุด - นวดผอ่ นคลาย - นวดรกั ษา - นวดสปา - นวดประคบ - นวดฝา่ เท้า - นวดไมเกรน รูปแบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ิปัญญาท้องถ่นิ ยงั ไม่เคยมีการเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มกี ารเผยแพรผ่ า่ นสอื่ มวลชนและสอื่ อ่ืนอยา่ งแพร่หลาย มกี ารดูงานจากบคุ คลภายนอก จำนวน.....................ครงั้ จำนวน...................คน มกี ารนำไปใช้ ในพนื้ ที่มากกวา่ 20 คน นอกพื้นท่ี................คน

6 รปู ภาพภมู ิปัญญา การนวดเพอื่ ผอ่ นคลาย

ท่ปี รกึ ษา คณะผ้จู ัดทำ นายทวสี ิทธ์ิ แซมเพชร ผอ.กศน.อำเภอดำเนินสะดวก นางสาวจติ รา ถนั อาบ ครู นางอ้ืองทิพย์ แสงรุ่งเรอื ง ครู นางอนั ชนั จนั ทรพ์ ูล ครู รา่ ง/เรียบเรียงและจัดพิมพ์ ครู กศน.ตำบลแพงพวย นางกอบกูล ต้ังฑีฆะรักษ์