กาพย์ยานี11 นายอภิชัย บั้งทอง 64040101210

กาพย์ยานี๑๑ จัดทำโดย นายอภิชัย บั้งทอง คณะครุศาสตร์ สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี

กาพย์ยานี๑๑

คำนำ ก หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) นี้ จัดทำขึ้น เพื่อประกอบการเรียนการสอนในรายวิชาภาษาไทย ผู้จัดทำได้รวบรวมข้อมูลเนื้อหาจากแหล่งต่าง ๆ ได้ ครบถ้วน เพื่อให้นักเรียน ได้เข้าใจในเนื้อหามากยิ่ง ขึ้น มีการนำเสนอในรูปแบบที่น่าสนใจ เข้าใจง่าย อีก ทั้งมีรูปภาพประกอบการเรียนรู้ ผู้จัดทำหวังเป็นอย่าง ยิ่งว่า หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) นี้ จะเป็น ประโยชน์แก่นักเรียน และผู้ที่สนใจได้ไม่มากก็น้อย ผู้จัดทำ นายอภิชัย บั้งทอง



สารบัญ ข เรื่อง หน้ า คำนำ ก สารบัญ ข ประวัติกาพย์ยานี ๑๑ ๑ การเขียนกาพย์ยานี ๑๑ ๒ คณะ ๓ พยางค์ ๔ สั มผัส ๔ ฉั นทลักษณ์ ๕ ตัวอย่าง ๖ แบบฝึกหัด ๘ เฉลยแบบฝึกหัด ๑๒ อ้างอิง ๑๖ ประวัติผู้จัดทำ ๑๗

๑ ประวัติกาพย์ยานี ๑๑ กาพย์ มีที่มาไม่ทราบแน่ชัดว่าเป็นคำ ประพันธ์เดิมของไทย หรือรับมาจากชาติอื่น ตำรากาพย์เก่าแก่ที่มีอยู่ในปัจจุบันคือ กาพย์ สารวิลาสินี และ กาพย์คันถะ แต่งเป็นภาษา บาลี ไม่ทราบชื่อผู้แต่ง แต่สันนิษฐานกันว่า แต่งขึ้ นในล้านนาสมัยพระเจ้าติโลกราชแห่ง ล้านนา ซึ่งตรงกับสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลก นาถแห่งกรุงศรีอยุธยา และเปลี่ยนแปลงมา จากกาพย์มคธเป็นกาพย์ไทยโดยบริบูรณ์ ประมาณรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ แห่งกรุ งศรีอยุธยา

๒ การเขียนกาพย์ยานี ๑๑ กาพย์ยานี๑๑ คือ การแสดงความรู้ ความคิด ความรู้สึก และความต้องการของผู้ส่ง สารออกไปเป็น ลายลักษณ์อักษร เพื่อให้ผู้รับ สารสามารถอ่านเข้าใจ ได้รับทราบความรู้ ความคิด ความรู้สึก และความต้องการเหล่านั้น การถ่ายทอดโดยวิธีบอกเล่าปากต่อปาก หรือที่ เรียกว่า “มุขปาฐะ” อาจทำให้สารตกหล่นหรือ คลาดเคลื่อนได้ง่าย ลายลักษณ์อักษรหรือที่ตัว หนังสือ ที่แท้จริงคือ เครื่องหมายที่ใช้แทนคำ พูดนั่ นเอง

๓ คณะ กาพย์ยานี ได้ชื่อว่ายานี 11 เพราะ จำนวนพยางค์ใน 2 วรรค หรือ 1 บรรทัด รวมได้ 11 พยางค์ 1 บท มี 4 วรรค วรรค หน้า 5 พยางค์ วรรคหลัง 6 พยางค์ สัมผัสระหว่างวรรค ใน 1 บท มีสัมผัส 2 คู่ สังเกตจากแผนผังและตัวอย่าง สัมผัสระหว่างบท พยางค์สุดท้ายของบท ต้น สัมผัสกับพยางค์สุดท้ายของวรรคที่ 2 ของบทถัดไป

๔ พยางค์ พยางค์หรือคำ วรรคแรกมี 5 คำ วรรคหลัง มี 6 คำ รวมเป็น 11 คำจึงเรียกว่า “กาพย์ยานี 11” ทั้งบาทเอกและบาทโทมีจำนวนคำเหมือนกัน สั มผัส 1.คำสุดท ้ายของวรรคที่ 1 สัมผัสกับคำที่ 1 , 2 และคำที่ 3 ของวรรคที่ 2 2.คำสุดท้ายของวรรคที่ 2 สัมผัสกับคำ สุดท้ายของวรรคที่ 3 3.คำสุดท้ายของวรรคที่ 4 สัมผัสกับคำ สุดท้ายของวรรคที่ 2 ของบทต่อไป (สัมผัส ระหว่างบท)

๕ ฉันทลักษณ์กาพย์ ยานี ๑๑

๖ ตั ว อ ย่ า ง ก า พ ย์ ย า นี ๑ ๑ สิ บเอ็ดบอกความนั ย หนึ่ งบาทไซร้ของพยางค์ วรรคหน้ าอย่าเลือนราง จำนวนห้าพาจดจำ หกพยางค์ในวรรคหลัง ตามแบบตั้งเจ้าลองทำ สั มผัสตามชี้นำ โยงเส้ นหมายให้เจ้าดู สุดท้ายของวรรคหนึ่ ง สั มผัสตรึงสามนะหนู หกห้าโยงเป็นคู่ เร่งเรียนรู้สร้างผลงาน คลื่นคลั่งทะเลโถม กระหน่ำโหมทะเลคน คลื่นซัดระบัดชล เฉกจะล้างฤๅอย่างไร ยิ้มแย้มแต้มเกลื่อนอยู่ มินึ กรู้เหตุการณ์ ใด ธรณี พิโรธไย จึงเข่นฆ่าประชากร ฟ้าดินดาวเดือนดับ คณานั บขจายขจร เสี ยงร่ำด้วยร้าวรอน ร้องหวีดหวาดทะเลตรม

๗ ตั ว อ ย่ า ง ก า พ ย์ ย า นี ๑ ๑ ฝันร้าย๑ จิตมุ่งมั่นมุ่งหมายมา เพราะงามจึงตามฝัน ร่วมชะตาชมอ่าวงาม หลายชาติหลายภาษา แสนสดชื่นอ่าวสยาม หัวเราะระเริงรื่น วิ่งไล่ตามโล้คลื่นลม บ้างมองฟ้าสี คราม ม้วนกลับคล้ายจะขู่ข่ม บัดเดี๋ยวน้ำเหือดหาย หวีดระงมตะลึงลาน สรรพสิ่ งต่างดิ่งจม เกินไหวติงแม้คืบคลาน งงงงแล้วคงนิ่ ง สุดแรงต้านรักษาตัว คลื่นคลั่งเข้าสั งหาร เจ้าบุญปลูกร้องระรัว พ่อแม่เหลียวแลลูก โคลนขุ่นมัวกลบเกลื่อนกาย มือหมายคว้าไขว่ทั่ว สุดลำเค็ญใต้โคลนทราย ใจหายตายทั้งเป็น หมื่นชีพวายใต้หาดงาม ใช่เป็นเช่นฝันร้าย

แบบฝึกหัด ๘ กาพย์ยานี ๑๑ ๑.ข้อใดกล่าวถึงกาพย์ยานี๑๑ ได้ถูกต้อง ก. ๑ บท มี ๑๑ คำ ข. ๒ บท มี ๑๑ คำ ค. ๑ คณะ มี ๑๑ คำ ง. ๑ วรรค มี ๑๑ คำ ๒.กาพย์ยานี๑๑ มีข้อบังคับจำนวนคำตอบตามข้อใด ก.วรรคหน้า ๖ คำ วรรคหลัง ๕ คำ ข.วรรคหน้า ๕ คำ วรรคหลัง ๖ คำ ค.วรรคหน้า ๖ คำ วรรคหลัง ๖ คำ ง.วรรคหน้า ๖ คำ วรรคหลัง ๗ คำ ๓.จากตัวเลือกในข้อ ๒ ข้อใดไม่ใช่ข้ออนุโลมในการ แต่งกาพย์ยานี๑๑ ก. ข้อ ก ข. ข้อ ข ค. ข้อ ค ง. ข้อ ง

๙ แบบฝึกหัด กาพย์ยานี ๑๑ ๔.ข้อใดควรเป็นวรรคหลังของกาพย์ยานี๑๑ ก.นาฬิกาทราย ข.เธอผู้นี้สตรีเหล็ก ค.เมืองไทยคือเมืองทอง ง.ลูกเอ๋ยลูกแก้วช่างแวววาว ๕.ข้อใดคือกาพย์ยานี๑๑ ก.ฉันคนเดินช้าแต่ว่าไม่ถอยไม่มัวรอคอยโชควาสนา ข.ถึงฉันจะเดินเชื่องช้าฉันยังก้มหน้าก้มตาเดินไปไม่ถอย ค.แม้ฉันเดินช้าใช้เวลานานไม่น้อยแต่ฉันไม่ท้อถอยไม่มัวคอย วาสนา ง.ถึงแม้จะเดินเชื่องช้าแต่ว่าไม่เคยถอยหลังถึงแม้ความฝันจะ พังฉันยังเดินต่อไป

๑o แบบฝึกหัด กาพย์ยานี ๑๑ ๖.ข้อใดแต่งกาพย์ยานี๑๑ ต่อจากที่กำหดให้ได้ตรงตาม ข้อบังคับมากที่สุด \"ห้วยสักบ้านของเรา มีทิวเขาเราหวงแหน\" ก.อาหารไม่ขาดแคลน ช่างมีสุขทุกดินแดน ข.ถิ่นใดไม่เหมือนแม้น เป็นดินแดนดุจดั่งฝัน ค.ท้องนาทุกผืนแผ่น ต้นข้าวออกรวงแน่นนัก ง.เราเปี่ ยมน้ำใจไม่ขาดแคลน โอ้ดินแดนแคว้นสุขสม ๗.กาพย์ยานี๑๑ ต่อไปนี้ แต่งผิดในเรื่องใด \"เรียนเชิญท่านประธาน จุดธูปเทียนบูชาพระ จากนั้นท่านก็จะ กล่าวเปิดงานประเพณี\" ก.จำนวนคำ ข.สัมผัสใน ค.สัมผัสนอก ง.เสียงวรรณยุกต์

แบบฝึกหัด ๑๑ กาพย์ยานี ๑๑ ๘.ข้อใดใช้คำซ้ำความหมายทำให้ใช้คำมากแต่ได้ใจความน้อย ก.ค่ำคืนนี้ไม่มีดาว ข.ท้องนภาฟ้าอัมพร ค.จำจากเจ้าเศร้าใจจริง ง.เหมือนนกน้อยนอนหนาวเหน็บ ๙.ตัวเลือกในข้อใดเติมในช่องว่างแล้วทำให้ผิดตำแหน่งคำรับ สัมผัสของกาพย์ยานี๑๑ \"คิดถึงแม่หนักหนา........................\" ก.แม่จ๋าลูกข่มเหง ข.อยากมาหาไม่เว้นวัน ค.อยากให้แม่กลับมาหา ง.ฟ้ากว้างไกลไม่อาจขวาง ๑๐.ข้อใดไม่ได้เพิ่มคุณค่าของกาพย์ยานี๑๑ด้วยโวหาร ภาพพจน์ ก.น้ำค้างพราวพรมหญ้า คือน้ำตานางฟ้าหลั่ง ข.น้ำใจของทุกคน ดุจหยาดฝนชุ่มฉ่ำทรวง ค.น้ำพระทัยไหลหลั่งนอง ทั่วท้องถิ่นแผ่นดินไทย ง.น้ำใสไหลกระเซ็น มองเห็นปลามาแหวกว่าย

๑๒ เฉลย แบบฝึกหัด กาพย์ยานี ๑๑ ๑.ข้อใดกล่าวถึงกาพย์ยานี๑๑ ได้ถูกต้อง ก. ๑ บท มี ๑๑ คำ ข. ๒ บท มี ๑๑ คำ ค. ๑ คณะ มี ๑๑ คำ ง. ๑ วรรค มี ๑๑ คำ ๒.กาพย์ยานี๑๑ มีข้อบังคับจำนวนคำตอบตามข้อใด ก.วรรคหน้า ๖ คำ วรรคหลัง ๕ คำ ข.วรรคหน้า ๕ คำ วรรคหลัง ๖ คำ ค.วรรคหน้า ๖ คำ วรรคหลัง ๖ คำ ง.วรรคหน้า ๖ คำ วรรคหลัง ๗ คำ ๓.จากตัวเลือกในข้อ ๒ ข้อใดไม่ใช่ข้ออนุโลมในการ แต่งกาพย์ยานี๑๑ ก. ข้อ ก ข. ข้อ ข ค. ข้อ ค ง. ข้อ ง

๑๓ เฉลย แบบฝึกหัด กาพย์ยานี ๑๑ ๔.ข้อใดควรเป็นวรรคหลังของกาพย์ยานี๑๑ ก.นาฬิกาทราย ข.เธอผู้นี้สตรีเหล็ก ค.เมืองไทยคือเมืองทอง ง.ลูกเอ๋ยลูกแก้วช่างแวววาว ๕.ข้อใดคือกาพย์ยานี๑๑ ก.ฉันคนเดินช้าแต่ว่าไม่ถอยไม่มัวรอคอยโชควาสนา ข.ถึงฉันจะเดินเชื่องช้าฉันยังก้มหน้าก้มตาเดินไปไม่ถอย ค.แม้ฉันเดินช้าใช้เวลานานไม่น้อยแต่ฉันไม่ท้อถอยไม่มัว คอยวาสนา ง.ถึงแม้จะเดินเชื่องช้าแต่ว่าไม่เคยถอยหลังถึงแม้ความฝัน จะพังฉันยังเดินต่อไป

๑๔ เฉลย แบบฝึกหัด กาพย์ยานี ๑๑ ๖.ข้อใดแต่งกาพย์ยานี๑๑ ต่อจากที่กำหดให้ได้ตรงตามข้อ บังคับมากที่สุด \"ห้วยสักบ้านของเรา มีทิวเขาเราหวงแหน\" ก.อาหารไม่ขาดแคลน ช่างมีสุขทุกดินแดน ข.ถิ่นใดไม่เหมือนแม้น เป็นดินแดนดุจดั่งฝัน ค.ท้องนาทุกผืนแผ่น ต้นข้าวออกรวงแน่นนัก ง.เราเปี่ ยมน้ำใจไม่ขาดแคลน โอ้ดินแดนแคว้นสุขสม ๗.กาพย์ยานี๑๑ ต่อไปนี้ แต่งผิดในเรื่องใด \"เรียนเชิญท่านประธาน จุดธูปเทียนบูชาพระ จากนั้นท่านก็จะ กล่าวเปิดงานประเพณี\" ก.จำนวนคำ ข.สัมผัสใน ค.สัมผัสนอก ง.เสียงวรรณยุกต์

เฉลย ๑๕ แบบฝึกหัด กาพย์ยานี ๑๑ ๘.ข้อใดใช้คำซ้ำความหมายทำให้ใช้คำมากแต่ได้ใจ ความน้อย ก.ค่ำคืนนี้ไม่มีดาว ข.ท้องนภาฟ้าอัมพร ค.จำจากเจ้าเศร้าใจจริง ง.เหมือนนกน้อยนอนหนาวเหน็บ ๙.ตัวเลือกในข้อใดเติมในช่องว่างแล้วทำให้ผิด ตำแหน่งคำรับสัมผัสของกาพย์ยานี๑๑ \"คิดถึงแม่หนักหนา........................\" ก.แม่จ๋าลูกข่มเหง ข.อยากมาหาไม่เว้นวัน ค.อยากให้แม่กลับมาหา ง.ฟ้ากว้างไกลไม่อาจขวาง ๑๐.ข้อใดไม่ได้เพิ่มคุณค่าของกาพย์ยานี๑๑ด้วยโวหาร ภาพพจน์ ก.น้ำค้างพราวพรมหญ้า คือน้ำตานางฟ้าหลั่ง ข.น้ำใจของทุกคน ดุจหยาดฝนชุ่มฉ่ำทรวง ค.น้ำพระทัยไหลหลั่งนอง ทั่วท้องถิ่นแผ่นดินไทย ง.น้ำใสไหลกระเซ็น มองเห็นปลามาแหวกว่าย

๑๖ บรรณานุกรม สุภาพร มากแจ้ง. กวีนิพนธ์ไทย เล่ม ๑. กรุงเทพ : โอเดียนสโตร์, ๒๕๓๕. อุปกิตศิลปสาร, พระยา. หลักภาษาไทย. พิมพ์ครั้งที่ ๙. กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิ ช, ๒๕๔๓.

๑๗ ประวัติผู้จัดทำ นายอภิชัย บั้งทอง รหัสนักศึ กษา ๖๔o๔o๑o๑๒๑o คณะครุศาสตร์ สาขาวิชาภาษาไทย ม ห า วิ ท ย า ลั ย ร า ช ภั ฏ อุ ด ร ธ า นี

กาพย์ยานี๑๑