2. การรักษาดุลยภาพของกรด-เบส

การรักษาดุลยภาพของรา่ งกาย (Homeostasis) นางสาววิชุดา พรหมคงบุญ โรงเรียนกาแพงวทิ ยา อาเภอละงู จังหวดั สตูล

การควบคุมดุลยภาพของ กรด-เบสของเลอื ดโดยการ ทางานของไตและปอด

ขั้นสร้างความสนใจ การหายใจระดับเซลล์ การสลายสารอาหารต่าง ๆ เพือ่ ใหไ้ ด้พลงั งานซึง่ ลว้ นเปน็ กระบวนการเมแทบอลิซึมทีต่ อ้ งอาศัยเอนไซมใ์ นการ เกิดปฏิกิริยาเคมี เอนไซมเ์ ปน็ โปรตีน โดยเอนไซมแ์ ตล่ ะ ชนิดจะทาางานได้ดีขึน้ อย่กู บั ปจั จัยต่าง ๆ

ข้นั สรา้ งความสนใจ

การทางานของเอนไซมใ์ นรา่ งกาย

การทางานของเอนไซม์ในร่างกาย 1. เอนไซม์อะไมเลสสา มารถทางานได้ดที ส่ี ุดที่ คา่ pH ใด ?? 2. จงอธิบายอัตราการ ทางานของเอนไซม์เพป ซนิ เอนไซม์อะไมเลส และเอนไซม์ทรปิ ซิน ??

การหายใจระดบั เซลล์ (กระบวนการสร้างพลงั งาน) ในเลอื ด ความเป็นกรด-เบสของเลือดข้นึ กบั ความเขน้ ขน้ ไฮโดรเจนไอออน H+

คาถาม ถา้ เลอื ดมีปรมิ าณ H+ มากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ ปกติจะ ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของ pH อย่างไร ร่างกายมนษุ ยม์ แี นวโน้มมคี วามเปน็ กรดหรือ เบสมากกว่ากัน เพราะเหตใุ ด

ความเข้มข้นของ H+ H H+ + H+ H+ กรด ทั่วไปเลือดมีแนวโน้ม เบส Acid มีสภาวะเปน็ กรด Base (pH ต่า) (pH สูง) เพราะ CO2 เกดิ ข้นึ และสะสมตลอดเวลา

ในสภาวะปกติ.. เลอื ดมีแนวโน้มเปน็ กรด ทัว่ ไปเลอื ดมแี นวโนม้ ตอ้ งกาจัด H+ มสี ภาวะเป็นกรด (ไฮโดรเจน เพราะ CO2 เกิดขึน้ ไอออน) และสะสมตลอดเวลา

การแลกเปลยี่ นแกส๊ การแลกเปลีย่ นแก๊สคาร์บอนไดออกไซดก์ ับแกส๊ ออกซเิ จนเกดิ ขึน้ ท่ี อวยั วะใด และบรเิ วณใด

นักเรียนทดลองกล้นั หายใจ เหตใุ ดนกั เรยี นจึงกลน้ั หายใจไม่ได้นาน

นกั เรียนสบื ค้นข้อมลู เกีย่ วกบั กลไกการควบคุมดลุ ยภาพของกรด-เบสของ เลือดโดยการทางานของปอด การหายใจช่วยในการรกั ษาดุลยภาพของกรด-เบสใน เลอื ดได้อยา่ งไร

การรักษาดลุ ยภาพของความเป็น กรด – เบสภายในรา่ งกาย ในคนปกติ pH ในเลือดอยูร่ ะหว่าง 7.35 – 7.45 ถ้า pH ต่ากวา่ 7.35 หมายความว่า เลอื ดของบคุ คลนน้ั เปน็ กรด ถ้า pH สงู กวา่ 7.45 หมายความว่า เลอื ดของบคุ คลนั้นเปน็ ดา่ ง Acidosis ปกติ Alkalosis ต่ากวา่ 7.35 (7.35-7.45) สงู กวา่ 7.45

การรักษาดลุ ยภาพของ กรด-เบสของเลือด ปอด ไต Lungs Kidneys

การรักษาดลุ ยภาพของกรด-เบสของเลอื ด โดยการทางานของปอด

ควบคมุ การหายใจ สมองสว่ นเมดัลลา ออบลองกาตา

1 CO2 หรือ H+ สะสมในเลือดมาก (เลือดเปน็ กรด) หายใจเร็วและลึกขน้ึ เช่น หลังออกกาลงั กาย

2 CO2 หรือ H+ สะสมในเลอื ดนอ้ ย (เลือดเปน็ เบส) หายใจชา้ ลง

การรกั ษาดลุ ยภาพของกรด-เบสของเลอื ด โดยการทางานของไต

1 CO2 หรอื H+ สะสมในเลอื ดมาก (เลือดเปน็ กรด) หลั่งสารทเ่ี ป็นกรดออกไป ทางทอ่ หนว่ ยไต (ขบั ออกไปกับปสั สาวะ) ไฮโดรเจนไอออน(H+), แอมโมเนียมไอออน(NH4+) ดูดกลบั สารท่ีเปน็ เบสเขา้ เลือด ไฮโดรเจนคาร์บอเนตไอออน(HCO-3), โซเดียมไอออน(Na+) “เอากรดออก เอาเบสเขา้ ”

2 CO2 หรอื H+ สะสมในเลือดน้อย (เลือดเปน็ เบส) หล่งั สารทเี่ ปน็ เบสออกไป ทางท่อหน่วยไต (ขบั ออกไปกับปัสสาวะ) ไฮโดรเจนคารบ์ อเนตไอออน (HCO3-), โซเดยี มไอออน(Na+) ดดู กลับสารทีเ่ ปน็ กรดเขา้ เลอื ด ไฮโดรเจนไอออน(H+), แอมโมเนยี มไอออน(NH4+) “เอาเบสออก เอากรดเข้า”

สรุป ดุลยภาพของกรด- เบสของเลอื ด โดย ปอด ไต กาจดั กาจดั CO2 NH4+ H+

มาลองทาข้อสอบ กันหน่อยนะคะ

แบบทดสอบ ข้อใดแสดงสภาวะของเลือดในคนกอ่ นและหลงั การออกกาลงั กาย ใหมๆ่ ไม่ถูกต้อง ค่าทีว่ ดั กอ่ นออก หลังออก กาลงั กาย กาลงั กาย 1. คา่ pH ของเลือด 2. ความเข้มขน้ ของออกซิเจน(หนว่ ย/ 7.4 7.8 ซม3) 30 20 3. ความเขม้ ข้นของคาร์บอนไดออกไซด์ (หน่วย/ซม3) 60 65 4. ความเขม้ ขน้ ของกรดแลกติก (หนว่ ย/ซม3) 15 35

แบบทดสอบ 2. การดื่มน้าสม้ เป็นปริมาณมากทาให้เลือดมีสภาวะเปน็ กรดจริง หรือไมเ่ พราะเหตุใด 1. เป็ นกรดจริง เพราะวิตามินซลี ะลายนา้ ได้ 2. เป็ นกรดจริง เพราะนา้ ส้มมรี สเปรีย้ วและมปี ริมาณกรดสูง 3. ไม่เป็ นกรด เพราะเลือดมีสมบตั เิ ป็ นสารละลายบัฟเฟอร์ 4. ไมเ่ ป็ นกรด เพราะร่างกายจะไดร้ ับอนั ตรายไดห้ ากเลือดมี สภาวะเป็ นกรด