E-Book 1 ขั้นตอนการแก้ปัญหา

1ขน้ั ตอนการ แก้ปัญหา

• ระบรุ ายละเอยี ด ขยะในโรงเรยี น• ปญั หา:• สาเหต:ุ มาโรงเรียนสาย• วธิ แี กป้ ญั หา: ความล่าช้า ในการซ้อื ของห้องสหกรณ์พวงกุญแจหอ้ ยกระเปา๋ หาย นกั เรียนลองวเิ คราะหป์ ญั หา!เหล่าน้ดี ู

ขั้นตอนการแกป้ ญั หา การแกป้ ัญหาของแตล่ ะบคุ คล มขี น้ั ตอนและใชเ้ วลาท่ีแตกตา่ งกนั ความรแู้ ละประสบการณจ์ ะสง่ ผล ตอ่ ความสามารถในการแกไ้ ข ปัญหา การแกป้ ญั หา 4ประกอบด้วย ขัน้ ตอนวิเคราะหแ์ ละกาหนดรายละเอียด ของปัญหา การวางแผนการแกป้ ัญหา การดาเนนิ การแกป้ ัญหา การตรวจสอบและประเมนิ ผล

ขั้นตอนการแก้ปัญหา วเิ คราะห์ และกาหนดรายละเอยี ด ของ ปัญหา คอื ... การทาความเขา้ ใจเก่ียวกับรายละเอียด เงื่อนไข ข้อกาหนดรวมถึงข้อจากดั ตา่ งๆ ของปญั หา ขอ้ มูลท่ีจาเป็นในการแกป้ ัญหา ตรวจสอบว่ามีข้อมูลเพยี งพอหรือไม่ จะหาข้อมูลเพมิ่ เติมให้ครบถ้วน ต่อการแก้ปัญหาไดอ้ ย่างไร ข้อมลู ผลลพั ธท์ ่ไี ด้คอื อะไร และจะตรวจสอบความถกู ตอ้ งของผลลัพธไ์ ด้อย่างไร

•ทาความเขา้ ใจรายละเอยี ด เงอ่ื นไข ขอ้ กาหนดของปัญหาโดยระบุ •ขอ้ มลู เขา้ ............................................................... ............................................................... •ข้อมลู ออกหรือสง่ิ ทต่ี อ้ งการ ............................................................... ............................................................... •วธิ ตี รวจสอบความถกู ต้องของ ผลลัพธ์ ............................................................... ...............................................................

ขั้นตอนการแก้ปัญหา การวางแผน การแก้ ปญั หา คือ... เป็นการคิดคน้ กระบวนการตา่ งๆ ทเ่ี ป็นขั้นตอนตง้ั แต่เริ่มต้นจนกระทงั่ ได้ผลลัพธท์ ต่ี อ้ งการ ซึ่งตอ้ งอาศัยประสบการณแ์ ละความร้ขู องผู้แกป้ ัญหา โดยอาจนาวธิ ที ีเ่ คยแก้ปญั หา หรือค้นหาวธิ ีการอนื่ แลว้นามาประยกุ ตเ์ ขา้ กับปัญหาที่กาลังแก้ไข เครือ่ งมอื ท่ีใชใ้ นการวางแผนแกป้ ัญหา สาหรบั การพัฒนาโปรแกรม อาจเลือกใชร้ หัสจาลอง หรอื ผังงาน โดยวธิ กี ารแก้ปญั หาที่ได้เรยี กว่า ขนั้ ตอนวธิ ีหรือ อัลกอรทิ ึม (Algorithm) ซึ่งเป็นลาดับข้นั ตอนในการ แก้ปญั หาหรือการทางานทีช่ ดั เจนตง้ั แตเ่ รม่ิ ตน้ แก้ปัญหา จนกระทงั้ ได้ผลลัพธ์ท่ีต้องการ

ถา่ ยทอดความคิดโดยอธิบายเปน็ ขนั้ ตอนรหสั ลาลอง ผงั งาน

ขั้นตอนการแก้ปัญหา การดาเนนิ การ แก้ ปญั หา คอื ... เปน็ การนากระบวนการท่ีได้ วางแผนไว้มาปฏิบัติ หรือพัฒนาโปรแกรมเพ่ือแกป้ ญั หา โดยอาจใช้ภาษาโปรแกรมชว่ ยการดาเนินการเช่น C Java Python ScratchLogo Alice

ขั้นตอนการแก้ปัญหา การตรวจสอบ และประเมนิ ผลคอื ... ข้นั ตอนนี้จะควบคู่ไปกับขั้นตอนการดาเนนิ การแกไ้ ขปัญหา โดยการตรวจสอบผลลัพธ์ที่ได้ หากผลลัพธ์ทไี่ ดไ้ ม่ถกู ตอ้ ง หรอื ยังมสี ว่ นท่ตี อ้ งแก้ไขปรบั ปรงุ อยู่ ตอ้ งยอ้ นกลับไปทาซ้า ต้ังแต่ขัน้ ตอนแรกจนกวา่ จะได้ผลลัพธ์ท่ถี กู ต้อง

EX. ขั้นตอนที่ 1การวเิ คราะหแ์ ละกาหนดรายละเอียดของปญั หา ขอ้ มลู เขา้ จานวนสามจานวน ได้แก่ABC ขอ้ มลู ออกหรอื สงิ่ ทตี่ อ้ งการ “ ตวั เลขท่มี ีคา่ มากทสี่ ุดของเลขสามจานวน ” วิธีการตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ดาเนินการหา ตวั เลขที่มากทส่ี ุดด้วยตนเอง โดยกาหนดชุด ตัวเลข 3 จานวน เช่น 8, 7 และ 12 ใน กรณนี ี้ตัวเลขที่มีคา่ มากท่สี ุด คือ 12

ข้ันตอนที่ 2 การวางแผนการแกป้ ญั หา2.1 เปรียบเทียบ a และ b เพอ่ื หาคา่ มากกว่าระหว่างสองจานวน A /B2.2 นาค่าทไ่ี ดม้ าเปรยี บเทียบกับ c เพ่อื หาค่าทมี่ ากกว่า C2.3 คา่ ทมี่ ากทสี่ ุด คอื ผลลัพธท์ ่ีได้จากขน้ั ตอนที่ 2.2

ข้นั ตอนท่ี 3 ดาเนนิ การแก้ปญั หา ดาเนินการทดสอบตามขนั้ ตอนท่ีวางแผนไว้กับชุดตัวเลขทก่ี าหนด โดยสมมติ a , b และ c เปน็ 8 , 7 และ 12ตามลาดบั 3.1 เปรียบเทยี บเพือ่ หาคา่ ทม่ี ากกว่าระหว่าง 8และ 7 พบว่า 8 เป็นคา่ ทีม่ ากกวา่ 3.2 เปรียบเทยี บเพอ่ื หาค่ามากกว่าระหวา่ ง 8และ 12 พบวา่ 12 เปน็ คา่ ทีม่ ากกว่า 3.3 ค่าทม่ี ากท่ีสุดของ 8 , 7 และ 12 คือ 12 =12

ข้นั ตอนท่ี 4การตรวจสอบและปรบั ปรุง เมือ่ พจิ ารณาคาตอบที่ไดค้ อื แนวคดิ ขา้ งตน้ ใช้งานได้ 12 กับคา่ ทเ่ี หลอื ซง่ึ ไดแ้ ก่ 8 เนอ่ื งจากวา่ หากพิจารณาและ 7 พบว่า 12 มีค่ามากกว่า จานวนสามจานวนใดๆค่าที่เหลือท้ังคู่ คาตอบนี้จงึ เปน็ เม่อื a > b และ b > c แลว้คาตอบท่ีถูกต้องตามขอ้ กาหนด a > c ดว้ ย ของสง่ิ ทีต่ ้องการจากตัวอยา่ งแม้วา่ เราจะไมไ่ ดน้ าค่า 12มาเปรียบเทยี บกบั 7 โดยตรง แต่เราไดน้ ามาเปรียบเทยี บกับ 8 ซง่ึ 8 ถูก ตรวจสอบมากอ่ นหนา้ นแี้ ลว้ ว่า มากกวา่ 7 เพราะฉะน้ัน 12 จงึ มากกวา่ 7 ดว้ ย หนา้ ตอ่ ไปจะสรปุ ใหอ้ า่ น

บทสรุปข้ันตอนการแก้ปัญหา ประกอบไปด้วย 4 ข้ันตอนคือ การวเิ คราะห์ คือ การหาปัญหาและวธิ ีการแก้ปัญหา การวางแผน ฯ คือ การถ่ายถอกแนวคิดเป็นลาดับขั้นตอน เช่น ผัง งาน หรือ รหัสจาลอง การดาเนินการ คือ การนาแผนทีว่ างไว้ มาดาเนินการ การตรวจสอบและประเมินผล คือ การตรวจสอบและปรับปรุง ข้นั ตอนที่ผดิ พลาด

ขอ้ มลู จากหนังสือเรยี นพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ วิชา เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ม.1 จาก สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธกิ าร จดั ทาโดย อาจารยก์ ติ ติทัต ม่วงอยู่