(4o Μέρος) - Απομαγνητοφωνημένες Ομιλίες - Αρχιμ. π.Σάββα Αγιορείτου

πᾶς ἐκεῖ μετανοημένος, νά καταθέσεις τίς ἁμαρτίες σου καί νά πάρεις τήν χάρη τοῦΘεοῦ, νά ξεκινήσεις πάλι ἀπό τήν ἀρχή καί νά προχωρήσεις πνευματικά.Δέν πρέπει νά ζητᾶμε λοιπόν μία ψυχολογική ἀνθρώπινη παρηγοριά. Ὄχι, αὐτό εἶναιπολύ λίγο. Γι’ αὐτό μερικοί σκέφτονται ὅτι δέν εἶναι ἀνάγκη νά πᾶνε στόνΠνευματικό, ἀφοῦ μποροῦν νά ποῦν ὅσα νιώθουν στή μάνα τούς ἤ σέ κάποιο ἄλλοπρόσωπο. Δηλαδή δέν ἔχουν συνείδηση τοῦ τί εἶναι τό μυστήριο τῆς Ἐξομολόγησηςκαί θεωροῦν ὅτι εἶναι μία συζήτηση. Δέν εἶναι συζήτηση. Βλέπετε πόσο ἔχουμε τήνἐκκοσμίκευση μέσα μας; Τήν βλέπουμε τήν Ἐκκλησία σάν ἕναν χῶρο ψυχολογικῆςξεκούρασης. Δέν μπαίνουν αὐτοί οἱ ἄνθρωποι στήν προσπάθεια νά ζήσουν τόμυστήριο τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπό την ἀδιάλειπτη προσευχή καί τήν κάθαρση. Αὐτόβέβαια εἶναι ἐκκοσμίκευση.Βλέπουμε λοιπόν πόσο μεγάλο εἶναι αὐτό τό πρόβλημα. Πρέπει νά μᾶςπροβληματίσει καί νά κάνουμε αὐτό πού λέμε «αὐτοκριτική». Γιατί ἀπό αύτήν τήνἐκκοσμίκευση ξεκινάει μετά καί κάθε αἵρεση καί ψευτοδιδασκαλία καί ὁπωσδήποτεδέν μπορεῖ ὁ ἐκκοσμικευμένος ἄνθρωπος νά σωθεῖ. Πρέπει νά ἀποβάλλει αὐτό τόκοσμικό φρόνημα καί πνεῦμα. Αὐτό πού τοῦ λέει «Νά εἶσαι λίγο τοῦ Χριστοῦ καίλίγο τοῦ κόσμου», «Μήν κοιτάζεις μόνο ὅ,τι θέλει ὁ Θεός, ἀλλά καί ὁ κόσμος». Καίοὐσιαστικά μετά κάνουμε μόνο ὅ,τι θέλει ὁ κόσμος. Ἐγκλωβιζόμαστε σέ αὐτόν τόνὑπαρξιακό θάνατο, πού λέγεται «κοσμικό φρόνημα», «κοσμικό πνεῦμα» καί«κοσμική ζωή».Εἶναι ὕπουλη ἡ ἐκκοσμίκευση γιατί -προσέξτε- δέν ἐμφανίζεται σάν μία κατευθείανἄρνηση τοῦ Θεοῦ. Δέν σοῦ λέει ‘γίνε ἄθεος’, ἀλλά σοῦ λέει: εἶναι καλό πράγμα νάπηγαίνεις στήν Ἐκκλησία, ἀλλά δέν πρέπει νά τό παρακάνεις. Πηγαίνει ἔτσι ὕπουλακαί πλάγια. Δέν σοῦ λέει νά ἀρνηθεῖς τήν πίστη σου, νά ἀρνηθεῖς ὅτι ὑπάρχει ὁΧριστός, ἀλλά σοῦ λέει, ‘ὑπάρχει Χριστός καί ἐγώ πιστεύω’ ἄσχετα ἄν ἔχει νάπατήσει στήν Ἐκκλησία δυό-τρία χρόνια ἤ δέν ξέρει κάν ποῦ βρίσκεται. Καίἀντιδροῦν οἱ ἐκκοσμικευμένοι Χριστιανοί λέγοντας στούς πραγματικούςΧριστιανούς «Τί μοῦ κάνεις τόν Χριστιανό, ἀφοῦ καί ἐγώ Χριστανός εἶμαι;».Ἡ ἐκκοσμίκευση δέν ἀρνεῖται τά δόγματα, ἀλλά τόν Ὀρθόδοξο τρόπο ζωῆς. Λένε οἱἐκκοσμικευμένοι ἄνθρωποι πώς πρέπει νά πιστεύεις, ἀλλά μέ τήν δικαιολογία ὅτιεἴμαστε ἄνθρωποι, λένε ὅτι πρέπει νά ζήσουμε καί λίγο τήν ζωή μας καί ὅτι δένπειράζει νά κάνουμε καί καμιά ἁμαρτία. Ὅμως ὁ Χριστός μᾶς εἶπε ὅτι πειράζει.Ἀκόμα καί τά δόγματα τά ἰδεολογικοποιεῖ, δηλαδή θεωρεῖ ὅτι τά δόγματα εἶναικάποιες ἰδέες. Αὐτό ὅμως δέν ἰσχύει, γιατί τά δόγματα δέν εἶναι ἰδέες, εἶναι ἡἀλήθεια τοῦ Θεοῦ. Αὐτή τήν ἀλήθεια, ἄν δέν τήν πάρουμε ὡς κατευθυντήρια γραμμήτῆς δικῆς μας ζωῆς, δέν μποροῦμε νά θεραπευτοῦμε, νά καθαριστοῦμε. Τά δόγματαλοιπόν εἶναι ἡ ἄλλη ὄψη τῆς ζωῆς καί δέν εἶναι ἁπλῶς μία ἰδεολογία.Μέ τήν ἐκκοσμίκευση ὅμως τί γίνεται; Ἀλλάζοντας τόν τρόπο ζωῆς, θεωρεῖς καί τόδόγμα μία ἰδέα καί τελικά χάνεις καί τό δόγμα καί γίνεσαι αἱρετικός. Αὐτό ἔγινε στήΔύση. Ἐπειδή ἄλλαξε ἡ ζωή τους, ἀλλοιώθηκε, δέν ἦταν πλέον Ὀρθόδοξη, χάσανεκαί τήν ὀρθόδοξη πίστη.51

Ἡ ἐκκοσμίκευση ἀκόμα εἶναι ἡ ἀπώλεια τοῦ Πνεύματος τῆς μετάνοιας. Ὁἐκκοσμικευμένος Χριστιανός δέν μετανοεῖ. Μπορεῖ νά ἐξομολογεῖται, πολλοίἐξομολογοῦνται, ἀλλά λίγοι μετανοοῦν. Πηγαίνουν κάθε φορά καί λένε τά ἴδια καί τάἴδια, ὄχι ἀπό ἀδυναμία, ἀλλά διότι θεωροῦν ὅτι ἔτσι εἶναι καί δέν μποροῦν νάἀλλάξουν τήν ζωή τους. Φοβοῦνται ὅτι ἄν ἀλλάξουν, θά μείνουν μόνοι τους.Στήν ἐκκοσμίκευση ὁ ἄνθρωπος δέν φλέγεται ἀπό τόν πόθο τοῦ Θεοῦ. Δέν ποθεῖ, δένζητάει τόν Θεό, κάτι ἀνώτερο καί βαθύτερο. Εὐαρεστεῖται σέ αὐτά, τά κοσμικά. Ὄχι,ὁ Θεός θέλει τό παραπάνω καί θέλει συνέχεια νά πηγαίνουμε παραπάνω. Ὁ Θεόςεἶναι ἄπειρος καί δέν μπορεῖ κανείς νά τόν φτάσει. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ὅλο ἀνεβαίνει.Δέν ὑπάρχει τέρμα σ’ αὐτήν τήν ἄνοδο. Αὐτό εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Ὅταν ὁ Χριστιανόςσταματήσει νά ἀνεβαίνει, αὐτός εἶναι ἐκκοσμικευμένος Χριστιανός.Ἀκόμα, ἡ ἐκκοσμίκευση, πού οὐσιαστικά εἶναι μία αἵρεση, ἀξιολογεῖ τήν λατρεία καίτελικά καί τήν ἴδια τήν Ἐκκλησία, ὡς ἕναν φορέα μεταξύ τῶν ἄλλων καί γιά τήνἐξυπηρέτηση εἰδικῶν ἀναγκῶν. Ὅπως, γιά παράδειγμα, ὑπάρχει καί ὁ φορέας τῆςκοινωνικῆς ἀσφάλισης, γιά νά ἐξυπηρετεῖ τούς ἀνθρώπους σέ θέματα ὑγείας.Ἀντίστοιχα οἱ ἐκκοσμικευμένοι ἄνθρωποι θεωροῦν ὄτι καλό εἶναι νά ὑπάρχει καί ἡἘκκλησία ὡς φορέας, γιά κάποιους ‘περίεργους’ πού θέλουν νά ἀσκοῦν τάθρησκευτικά τους καθήκοντα. Ἕνας ἁπλῶς φορέας κοντά σέ ὅλους τούς ἄλλους.Αὐτή εἶναι ἡ ἐκκοσμίκευση.Ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ἕνας φορέας, εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή μας. Εἶναι ὁ χῶρος πούζοῦμε πραγματικά καί ἀξιολογεῖ τό μέτρο τῆς κοινωνικῆς χρησιμότητας τῆςἘκκλησίας, συγκρίνοντάς το μέ τό κοινωνικό ἔργο τῆς παιδείας, τῶν σοφρονιστικῶνσυστημάτων ἤ τῆς ἀστυνομίας. Καί θεωροῦν ὅτι καί ἡ Ἐκκλησία ἐπειδή βοηθάεικάπως σέ ὅλα αὐτά, καλό εἶναι νά ὑπάρχει. Δέν δέχεται ὅτι ὅλα ξεκινοῦν ἀπό τήνἘκκλησία πού ἔχει κυρίαρχο καί πρωταγωνιστικό ρόλο.Ἡ ἐκκοσμίκευση ἀκόμα παραποιεῖ τό Ὀρθόδοξο φρόνημα καί νοθεύει τάἐκκλησιαστικά κριτήρια. Παύει πλέον ὁ Χριστιανός νά εἶναι «μωρία καί σκάνδαλο»(Α΄Κορ. 1,23) καί κοιτάζει ἁπλῶς αὐτό πού λέμε σήμερα «νά εἶναι μέσα σέ ὅλα».Σήμερα θεωρεῖται καλή Χριστιανή (Χριστιανός) αὐτή πού εἶναι μοντέρνα καίντύνεται κοσμικά, ἀλλά πηγαίνει καί στήν Ἐκκλησία καί ἐξομολογεῖται. Εἶναι καίμέσα στήν ἐποχή καί ἡ ζωή της οὐσιαστικά δέν διαφέρει πολύ. Ὅπως ἔλεγε καί ὁἍγιος Παΐσιος «πηγαίνουν στίς ἀγρυπνίες καί ἀπό τό ἕνα χέρι κρατᾶνε τό κερί καίἀπό τό ἄλλο τήν καινούρια τους φιλενάδα». Εἶναι αὐτό χριστιανική ζωή; Ὄχι, αὐτόεἶναι ἐκκοσμίκευση. Εἶναι παραποίηση τοῦ Ὀρθοδόξου φρονήματος καί τῶνἘκκλησιαστικῶν κριτηρίων. Βέβαια ὁ κόσμος θρωρεῖ ὅτι εἶναι πολύ καλά παιδιάαὐτοί πού ξέρουν νά συμβιβάζουν καί τόν κόσμο καί τόν Χριστό. Ὅμως αὐτό δένγίνεται.Οἱ ἐκκοσμικευμένοι Χριστιανοί εἶναι οἱ Χριστιανοί τοῦ Ντοστογιέφσκι, ὁ ὁποῖοςγράφει σέ ἕνα διήγημά του γιά τόν Χριστό πού ξαναεπιστρέφει στήν γῆ καί οἱΧριστιανοί Τόν ξανασταυρώνουν! Αὐτό κάνουν οἱ ἐκκοσμικευμένοι Χριστιανοί.Εἶναι αὐτοί οἱ Χριστιανοί γιά τούς ὁποίους θά πεῖ ὁ Κύριος «οὐκ οἶδα ὑμᾶς» (Ματθ.52

25,12), δέν σᾶς ξέρω. Αὐτοί πού πολεμοῦσαν τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ὅταν ἔγινεΧριστιανός, γιατί ἤθελαν νά ἐπιβάλλουν τήν περιτομή, τά ἐξωτερικά δηλαδή.Βλέπετε σήμερα ὁ χειρότερος πόλεμος πού γίνεται στούς πραγματικούς ἀνθρώπουςτῆς Ἐκκλησίας, γίνεται ἀπό τούς ὑποτιθέμενους ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας. Δένγίνεται ἀπ’ ἔξω ὁ μεγαλύτερος πόλεμος, ἀπό τούς ἄθεους, ἀλλά μέσα ἀπό τήνἘκκλησία.Θέλει μία γυναίκα ἤ ἕνας ἄντρας νά κοινωνάει τακτικά καί θά τόν πολεμήσουν οἱἐνορίτες του ἤ ἀκόμα καί ὁ ἴδιος ὁ παπάς καί θά τοῦ ποῦν «Τί τό πέρασες, κάθε μέραθά κοινωνᾶς;». Γιατί; Γιατί νιώθουν ὅτι χαλάει τό κατεστημένο. Δέν θέλουν νάἀλλάξει τό κατεστημένο, γιατί δέν θέλουν νά πάψουν νά ζοῦν χαλαρά, μέ τά πάθητους. Γιατί γιά νά κοινωνάει κάποιος τακτικά, θά πρέπει νά κάνει θυσίες. Θά πρέπεινά ἀντισταθεῖ στά πάθη, πού ἀναφέραμε πρίν, στή φιληδονία, στή φιλαργυρία καίστή φιλοδοξία. Αὐτό ὅμως δέν τό θέλουν οἱ ἐκκοσμικευμένοι ἄνθρωποι. Θέλουν νάεἶναι ὅλοι μέ τό ρεῦμα τῆς ἐποχῆς, νά εἶναι ὑποταγμένοι στόν κόσμο. Ὅμως αὐτοίπού ὑποτάσσονται στά πάθη θά ἀκούσουν ἀπό τόν Χριστό «οὐκ οἶδα ὑμᾶς».Ἔτσι οἱ ἐκκοσμικευμένοι ἄνθρωποι καταντοῦνε «δικηγόροι» τοῦ Θεοῦ. Κάνουν τούςὑπόλοιπους νά πιστεύουν ὅτι ὑπερασπίζονται τόν Θεό καί ὅτι οἱ σωστοί Χριστιανοίεἶναι ἀνευλαβεῖς καί ὑποκριτές. Βλέπετε πῶς ἀντιστρέφονται τά πράγματα πολύἔντεχνα ἀπό τόν διάβολο καί αὐτό πού εἶναι κακό παρουσιάζεται ὡς καλό; Αὐτόςπού πρέπει νά ἀλλάξει, νά μετανοήσει καί νά προσπαθήσει ὁ ἴδιος νά κοινωνάεισυχνά, λόγου χάρη, κατηγορεῖ τούς ἄλλους καί παρουσιάζεται ὡς δικηγόρος τοῦΘεοῦ.Μία κοπέλα πού θέλει νά ντύνεται σεμνά, θά ἀντιμετωπίσει πόλεμο ἀπό τό ἴδιο τηςτό σπίτι, ἀπό ὑποτιθέμενους Χριστιανούς. Μπορεῖ ἀκόμα καί ἕνας ἱερέας νά τῆςκάνει παρατήρηση ἐπειδή ντύνεται σεμνά ἤ ἐπειδή θέλει νά φορέσει μαντήλι. Ἐγώδέν ἐπιβάλλω νά φορέσουν οἱ γυναῖκες μαντήλι. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τό λέει ὅτι οἱγυναῖκες πρέπει νά ἔχουν καλυμμένη τήν κεφαλήν τους καί ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁἈγιορείτης τό ἐπαναλαμβάνει κ.λ.π. Ἐπειδή τώρα ἔχει ἐπικρατήσει ἡ ἐκκοσμίκευση,κάποιον πού θέλει νά τήρήσει τό σωστό καί νά φορέσει μαντήλι, θά τόνστοχοποιήσουμε, ἐπειδή ἀντιστέκεται στό ρεῦμα; Ὄχι, πρέπει νά ἀντισταθοῦμε στόρεῦμα.Ἀκόμα ἡ ἐκκοσμίκευση ἀπορρίπτει τήν Θεοφάνεια, τήν σάρκωση τοῦ Θεοῦ. Ὁδηγεῖσ’ ἕνα βόλεμα στή φυσική πίστη καί ὄχι στήν Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ ἐν ΧριστῷἸησοῦ. Δέν ἐνδιαφερόμαστε τελικά νά μάθουμε τό μήνυμα τοῦ Χριστοῦ. Ἄν τόμάθουμε τό μήνυμα τοῦ Χριστοῦ, θά δεῖτε ὅτι ἀκριβῶς ἀνατρέπει ὅλα τά ἄλλαμηνύματα, ὅτι εἶναι ἀκριβῶς τό ἀντίθετο ἀπό ὅλα αὐτά τά μηνύματα πού ἐπικρατοῦνσήμερα στόν κόσμο. Ὁ ἐκκοσμικευμένος Χριστιανός ἀρνεῖται τελικά τήν χάρη τοῦΘεοῦ.Ἐπίσης, ὑποτιμᾶ τόν μοναχισμό. Οἱ ἄνθρωποι πού κατηγοροῦν καί πολεμοῦν τόνμοναχισμό, τό κάνουν γιατί ὁ μοναχισμός εἶναι ἀντίθετος στήν ὑποταγή στόν κόσμο,στήν ἐκκοσμίκευση. Ὅταν λοιπόν ἀκοῦτε νά βρίζουν τούς μοναχούς καί τίς μοναχές,53

νά ξέρετε ὅτι τό κάνουν γιατί δέν ὑποτάσσονται στό δικό τούς κοσμικό πνεῦμα. Δένσυμπορεύονται μέ τόν κόσμο. Οἱ ἐκκοσμικευμένοι ἀρνοῦνται τόν πόλεμο κατά τῶνπαθῶν, ἀρνοῦνται τή θέωση. Ὑπάρχει καί ἡ λεγόμενη «μεταπατερική θεολογία», μίαὁμάδα θεολόγων πού ἀρνοῦνται τόν πόλεμο κατά τῶν παθῶν. Λένε ὅτι μόνο μέ τήνἀγάπη μέσα στήν Ἐκκλησία σώζονται οἱ ἄνθρωποι καί ὅτι δέν μᾶς καταδικάζουν οἱἁμαρτίες. Δέν εἶναι ἔτσι ὅμως τά πράγματα.Μία ἄλλη ὄψη τῆς ἐκκοσμίκευσης εἶναι ἡ ἄρνηση τοῦ προσωπικοῦ μαρτυρίου στήνζωή τῶν χριστιανῶν. Σήμερα δέν ἐπιτρέπεται νά γίνεις μάρτυρας, γιατί θά σέθεωρήσουν ἀνόητο. Σήμερα «ἔχει πέραση» αὐτός πού τά βρίσκει μέ ὅλους, ξέρει νάμιλάει καί νά συμπλέει μαζί τους, παίρνει τό χρῶμα τοῦ περιβάλλοντος σέ κάθεπερίσταση καί εἶναι ἀρεστός σέ ὅλους. Μέ τούς οἰκουμενιστές οἰκουμενιστής, μέτούς ὀρθόδοξους ὀρθόδοξος, ἕνας ὑποκριτής δηλαδή. Δέν λέμε νά χτυπᾶμε καί νάσκοτώνουμε, ὅποιον δέν εἶναι χριστιανός. Νἀ ἔχουμε εἰρηνική συνύπαρξη, ἀλλά δένἐπιτρέπεται νά ἀδιαφοροῦμε γιά τή σωτηρία τους καί νά μήν τούς κηρύττουμε τόνΧριστό.Ἀκόμη ἐκκοσμίκευση εἶναι ἡ ἄρνηση στόν ἁμαρτωλό καί ἡ ἀπολυτοποίηση τῆςἠθικῆς.Ἐπίσης εἶναι ἡ ἄρνηση τοῦ συνοδικοῦ συστήματος καί ἡ δημιουργία τοῦ παπικοῦπνεύματος μέσα στούς κόλπους τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Τό παπικό πνεῦμα εἶναιτό τί θά πεῖ ὁ πρῶτος. Ἀντίθετα στήν Ὀρθοδοξία δέν ἔχουμε πρῶτο καί Πάπα. ὉΠάπας εἶναι στήν αἵρεση, στόν παπισμό καί ὑπέρκειται καί τῶν συνόδων. Ἄν δηλαδήμία σύνοδος ἀποφασίσει κάτι, ὁ Πάπας μπορεῖ νά μήν τό δεχτεῖ καί τότε εἶναι ἄκυρηἡ ἀπόφαση τῆς συνόδου. Στήν Ὀρθοδοξία δέν ἰσχύει αὐτό. Στήν Ὀρθοδοξία ὁἈρχιεπίσκοπος ἁπλῶς προεδρεύει καί ἔχει μία ψῆφο καί συναποφασίζει μέ τούςὑπολοίπους, πού καί αὐτοί ἔχουν ἀπό μία ψῆφο. Ἡ ἀπόφαση λαμβάνεται συνοδικά.Ἐκκοσμίκευση εἶναι νά ψηφίζεις ὅ,τι ψηφίζει ὁ πρῶτος. Αὐτή εἶναι ἠ ἐκκοσμίκευση,ἡ ὑποταγή στόν κόσμο.Ἡ κατάργηση τοῦ σεβασμοῦ στόν κλῆρο εἶναι πάλι ἐκκοσμίκευση. Ὅλη αὐτή ἡκατηγορία πού ὑπάρχει τόσο διάχυτη στούς ἀνθρώπους, μόλις πηγαίνει τό θέμα στήνἘκκλησία καί τούς παπάδες, εἶναι ἐκκοσμίκευση. Κατηγοροῦν πολύ εὔκολα τούςἄλλους, ἀντί να κατηγορήσουν πρῶτα τόν ἑαυτό τους.Ὑπάρχει ἀκόμα μία νοοτροπία τῶν κοσμικῶν ὅτι θά σώσουν τήν Ἐκκλησία καί ὅτι ἡἘκκλησία ἔχει ἀνάγκη ἀπό αὐτούς. Ἀντίθετα, ὅλοι ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό τήνἘκκλησία. Ἑμεῖς πρέπει νά ἀλλάξουμε. Δέν πρέπει νά ἀλλάξει ἡ Ἐκκλησία καί νάγίνει κόσμος, ἀλλά ὁ κόσμος νά ἀλλάξει καί νά γίνει Ἐκκλησία. Αὐτό εἶναι τόσυμπέρασμά μας. Κι ἐμεῖς πού εἴμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία νά ἐξετάζουμε ἄνἀλλάζουμε πρῶτα ἐμεῖς ἤ ἄν θέλουμε νά ἀλλάξουμε τήν Ἐκκλησία καί ὅλους τούςἄλλους. Τόν ἑαυτό μας πρέπει πρῶτα νά ἀλλάξουμε κι ἄν τά καταφέρουμε, τότεἀλλάζουμε πρός τό καλύτερο καί ὅλη τήν Ἐκκλησία.ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ54

– Ἐρ.: Πάτερ, ὅσα εἴπατε ἐκφράζουν ἐμένα καί τήν καθημερινή ζωή μου. Ὅτανπηγαίνω νά φερθῶ ὅπως πρέπει, γυρνώντας τήν πλάτη μου στή δουλειά, μέκοροϊδεύουν, μέ περνᾶνε γιά τρελή.Ἐγώ πάντως, πατέρα, περιφρονοῦμαι ἀπό ὅλους.Καί ἀπό τούς συγγενεῖς καί ἀπό τούς συνεργάτες. Ἐδῶ βέβαια (στό μοναστήρι, στίςσυνάξεις) εἶναι διαφορετικά.– Ἀπ. : Αὐτή εἶναι ἡ μωρία τοῦ Σταυροῦ. Γιά τούς ἀνθρώπους τοῦ κόσμου, ὁΧριστός εἶναι μία μωρία, μία ἀνοησία. Καί ὁ Χριστιανός εἶναι μία ἀνοησία.Μᾶς τό ἔχει πεῖ ὁ Κύριος ξεκάθαρα: «ἐχθροί τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοί αὐτοῦ»(Ματθ. 10,36), ὅτι οἱ πρῶτοι πού θά σέ καταδιώξουν εἶναι οἱ δικοί σου ἄνθρωποι, οἱὁποῖοι ὑποτίθεται ὅτι εἶναι τοῦ Θεοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά στήν πράξη δέν εἶναι,ὑπάρχει αὐτή ἡ ἐκκοσμίκευση, αὐτό τό θολό καί χλιαρό πνεῦμα. Θυμᾶστε πού λέειστήν Ἀποκάλυψη «ἔπρεπε νά εἶσαι ἤ ψυχρός ἤ θερμός. Ἐπειδή εἶσαι χλιαρός, μέλλωσε ἐμέσαι» (Ἀποκ. 3,16), θά σέ κάνω ἐμετό. Δέν ἀρέσει στόν Χριστό ἡ χλιαρότητα.Δέν Τοῦ ἀρέσει.Ἄν σήμερα -ἄς ποῦμε- δέν μποροῦμε νά ἀντισταθοῦμε σέ μία εἰρωνία, μᾶλλον νάὑπομείνουμε μία εἰρωνία, αὔριο πῶς θά ἀντισταθοῦμε στόν ἀντίχριστο, πού θᾶ μᾶςπεῖ «ἤ ψωμί ἤ χάραγμα». Τί θά κάνεις τότε; Θά σκεφτεῖς νά πάρεις τό χάραγμα γιάνά δώσεις στά παιδιά σου νά φᾶνε; Δέν πρέπει νά τό πάρεις. Ἄν ὅμως δέν ἔχεις πάρειτήν ἀπόφαση νά ὑπομείνεις τό ἐλάχιστο, τήν παραμικρή εἰρωνία καί ἀπομόνωση πούθά σοῦ κάνουν, πῶς θά ὑπομείνεις τό πιό μεγάλο; Πῶς θά γίνεις μάρτυρας; Ὁ Κύριοςτό εἶπε ὅτι τούς πραγματικούς Χριστιανούς θά τούς κάνουν ἀποσυνάγωγους, θά τούςἀπομονώσουν, θά τούς περιθωριοποιήσουν. Ἔ, καί λοιπόν; Καί τόν Χριστό τόν εἶχανβάλει στό περιθώριο τοῦ περιθωρίου. Νά μποῦμε στό περιθώριο γιά χάρη τοῦΧριστοῦ. Ἄλλωστε τό λέει καί στήν Ἀποκάλυψη ὅτι ἡ Ἐκκλησία, οἱ Χριστιανοί θάπᾶνε στήν ἔρημο στά ἔσχατα.– Ἐρ. : Πάτερ, τόσα χρόνια πού προσπαθῶ νά εἶμαι κοντά στόν Χριστό, δέν μπορῶνά ἀπαντήσω σέ κάποιον ὁ ὁποῖος εἶναι μορφωμένος καί ἔχει θέσεις ἔναντι τῆςἘκκλησίας. Πρόσφατα μέ πῆρε μία γνωστή μου τηλέφωνο καί μέ ρώτησε «Γράφεικάπου μέσα στό Εὐαγγέλιο ὅτι δέν πρέπει νά ὁρκιζόμαστε;» Ἐγώ ἀμέσως εἶπα ναί,ἀλλά δέν εἶχα τήν εὐστροφία καί τήν ἐτοιμότητα νά τῆς ἀπαντήσω μέ ἐπιχειρήματα.Νομίζω κάποιες φορές εἶναι καλύτερα νά σιωποῦμε.– Ἀπ. : Μποροῦμε ὅμως νά ἀπαντᾶμε μέ τήν ζωή μας. Ἄν δηλαδή μποῦμε στήδιαδικασία νά καθαριστοῦμε καί νά φροντιστοῦμε, αὐτό εἶναι τό καλύτερο κήρυγμαγιά τόν κόσμο. Ἄν γεμίσουμε μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα πού ἔχουμε μέσα μας καίἀνάψουμε καί ἀναζωπυρώσουμε αὐτήν τήν φωτιά, μετά θά μιλάει ὅλη μας ἡ ὕπαρξηκαί ἄς μή λέμε τίποτα μέ τά λόγια μας. Αὐτά τά λόγια πού θά χρειαστεῖ νά ποῦμε θάμᾶς τά ἐμπνεύσει τό Ἅγιο Πνεῦμα πού θά εἶναι ἐνεργό μέσα μας καί θά τούςἀποστομώνουμε.Γιατί ὁ Κύριος λέει «θά σᾶς πᾶνε σέ δικαστήρια καί δέν χρειάζεται νά προμελετᾶτετί θά πεῖτε. Ἐγώ θά σᾶς δώσω λόγο» (Ματθ. 10,19), πού θά σφραγίσει τό στόμααὐτῶν πού ἀντιλέγουν, τῶν ἀθέων, καί δέν θά μποροῦν νά ποῦν τίποτα. Πῶς ὅμως θά55

μᾶς δώσει λόγο, ἄν ἐμεῖς Τόν ἔχουμε ἀπενεργοποιημένο μέσα μας; Τελικά, δένφταῖνε οἱ ἄλλοι, οὔτε τό ὅτι ἐμεῖς δέν ἔχουμε διαβάσει. Φταῖει τό ὅτι ἐμεῖς δένἔχουμε ἐργαστεῖ μέσα μας, ὥστε νά ἔχουμε ἐνεργό αὐτό τό Ἅγιο Πνεῦμα πού θά μᾶςφωτίζει κάθε στιγμή πού θά πρέπει νά ποῦμε κάτι, ἄν χρειάζεται.Ἡ ὅλη μας στάση καί τό φῶς πού θά ἐκπέμπουμε, θά τούς προβληματίσει. Γιατίἑλκύστηκε ὅλος ὁ κόσμος στόν Χριστό μέ τούς πρώτους Χριστιανούς; Γιατί οἱπρῶτοι Χριστιανοί ἦταν ὅλοι ἡσυχαστές, ἀσκητές, ζοῦσαν τήν ἀδιάλειπτη προσευχή,ἦταν Ἅγιοι. Ὅλοι εἶχαν μέσα τους ἐνεργό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί τό ἄκουγαν,προσεύχονταν, ἔλεγαν «Κύριε Ἱησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Πόσοι ἀπό τούςσημερινούς Χριστιανούς ἔχουν ἔρθει σέ αὐτήν τήν κατάσταση; Ἐλαχιστότατοι. Γι’αὐτό πάσχουμε. Ἀπό ἐμᾶς πρέπει νά ξεκινήσουμε καί μετά θά διορθωθεῖ καί ὁπερίγυρος. Πρέπει νά μποῦμε στή διαδικασία τῆς κάθαρσης καί τοῦ φωτισμοῦ.Τό ξανατονίζω ὅτι κορυφαῖο ἐργαλεῖο γιά νά φτάσουμε στήν κάθαρση εἶναι ἡἀδιάλειπτη προσευχή. Πρέπει νά σιωποῦμε, ὥστε νά μποροῦμε νάσυγκεντρωνόμαστε μέσα μας καί ἐκεῖ χωρίς κανέναν ἄλλον λογισμό, νάπροσευχόμαστε στόν Χριστό νά μᾶς ἐλεήσει. Αὐτή εἶναι ἠ θεραπευτική προσπάθεια.Συγχρόνως νά κάνουμε ὑπακοή στόν Θεό, γιατί δέν ἀρκεῖ νά λέμε συνέχεια «ΚύριεἸησοῦ Χριστέ ἐλέησέ με» καί ἀπό τήν ἄλλη νά μήν τηροῦμε αὐτά πού λέει. Θάτηροῦμε ὅσα λέει ὁ Χριστός καί θά κάνουμε καί ἀδιάλειπτη προσευχή. Τότε θά γίνειμέσα μας αὐτή ἡ ἀναζωπύρωση.Θά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα γιά νά τό καταλάβετε. Ἦταν μία Ὀρθόδοξη κοπέλα πούπαρασύρθηκε καί πῆγε στούς γκουρού. Ἐκεῖ τῆς δίδαξαν τόν διαλογισμό.Διαλογισμός εἶναι μία ἰνδουιστική μέθοδος πού ὁ ἄνθρωπος ἀδειάζει ἀπό λογισμούς.Λένε συνέχεια μία φράση καί ἔτσι δέν μένει τίποτα μέσα στόν νοῦ τους. Ἔφτασεαὐτή λοιπόν ἡ κοπέλα νά δεῖ τήν ψυχή της. Μέσα στήν ψυχή της ἔβλεπε ἕναἘκκλησάκι. Ὅταν πῆγε στόν γκουρού τῆς εἶπε νά πάει σέ ἕναν ὀρθόδοξοἸερομόναχο νά τῆς ἐξηγήσει τί εἶναι αὐτό πού βλέπει. Ὁ Ἰερομόναχος τῆς εἶπε ὅτιαὐτό πού βλέπει εἶναι ἡ χάρις τοῦ Βαπτίσματος. Ἡ κοπέλα ἦταν βαπτισμένη καί εἶχετήν χάρη πού πῆρε στό βάπτισμα, ἡ ὁποία ἦταν ἀνενεργός. Τότε τῆς ἐξήγησε τί νάκάνει γιά νά τήν ἐνεργοποιήσει καί ὅταν τό ἔκανε ἔγινε μία φωτιά, ὅλη Φῶς.Αὐτό πρέπει νά κάνουμε ὅλοι μας. Νά ἐνεργοποιήσουμε αὐτό τό Ἐκκλησάκι καί νάτό κάνουμε μία μεγάλη Ἐκκλησία πού θά μᾶς στεγάσει. Νά γίνουμε ναός τοῦΘεοῦ(Α΄Κορ. 3,16), ὅπως λέει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὁ ὅλος ἄνθρωπος, τό σῶμακαί ἡ ψυχή μας νά γίνει ναός. Μέσα σέ αὐτήν τήν Ἐκκλησία νά λατρεύουμε τόν Θεόμέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή. Αὐτός εἶναι ὁ σωστός Χριστιανός, τό πραγματικό μέλοςτῆς Ἐκκλησίας. Ἐμεῖς ἔχουμε πάρει τή δυνατότητα, ἐπειδή εἴμαστε βαπτισμένοι,ἀλλά δέν τήν ἔχουμε ἐνεργοποιήσει. Ἄς ἐνεργοποιήσουμε αὐτή τή δωρεά τοῦ Θεοῦκαί στή συνέχεια θά μᾶς φωτίσει ὁ Θεός τί νά λέμε.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης56

ὙποκρισίαΜέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, τήν εὐχή τοῦ Σεβασμιοτάτου καί τίς εὐχές τῶν Πατέρων πούεἶναι ἐδῶ, θά προσπαθήσουμε νά προσεγγίσουμε λίγο αὐτό τό τεράστιο θέμα-οὐσιαστικά τό μεγάλο ἁμάρτημα- τό θέμα τῆς ὑποκρισίας.Ἐπειδή μᾶς ἀρέσουν τά γεγονότα, θά ἀρχίσω μέ ἕνα γράμμα, τό ὁποῖο γράφει ἕναςδεκαεφτάχρονος στόν Χριστό.«Ἰησοῦ Χριστέ, εἶμαι ἕνα ἁπλό παιδί, ἄν καί ἔκλεισα τά δεκαεφτά μου. Εἶναι ἡἡλικία τῆς ἐφηβείας, ἀλλά δέ θέλω καί δέ μπορῶ νά τή σκέφτομαι. Δυσκολεύομαι.Σοῦ γράφω κάποιες σκέψεις. Ὁ κόσμος δέ μοῦ λέει σχεδόν τίποτα γιά Σένα. Δέ Σέγνωρίζει. Καί οὔτε πού θέλει νά Σέ γνωρίσει. Οὔτε τουλάχιστον τό ὄνομά Σου δένπροφέρουν οἱ ἄνθρωποι πού βρίσκονται γύρω μου.Πολλοί ἀπ’ αὐτούς πού μέ περιτριγυρίζουν ὑποφέρουν ἀπό ἐγωισμό, ἀπό ὑποκρισία,ἀπό μίσος. Δέ θέλουν νά Σέ βροῦν, νά Σέ αἰσθανθοῦν, νά Σέ συναντήσουν. Ὅταντούς ρωτάω κάτι γιά Σένα, μοῦ γελοῦν εἰρωνικά καί μέ κοιτάζουν μέ περιφρόνηση.Δέν ἔχουν χρόνο γιά Σένα. Ἴσως δέν πιστεύουν σέ Σένα. Εἶναι ἀπασχολημένοι μέ τάπροβλήματά τους, τά τόσο μικρά, τά τόσο πρόσκαιρα, τά τόσο ποταπά».Νομίζω ὅλοι συμφωνοῦμεὅτικάνει πολύ καλή περιγραφή τῆς σύγχρονης κοινωνίας.«Καί μέ πονάει τό ὅτι πάντοτε φαίνονται χαρούμενοι». Φαίνονται χαρούμενοι! «Καίεὐτυχισμένοι. Τό χαμόγελο ἐμφανίζεται στά χείλη τους. Φαίνονται νά ζοῦν τή ζωήτους. Ἐγώ ὅμως δέ μπορῶ νά αἰσθανθῶ ἔτσι». Γιατί ἄραγε! «Ἴσως ξέρεις πόσοσυχνά μέ βαρύνει ἡ λύπη, ἡ ἀδυναμία, ἡ μοναξιά. Ἴσως θά ἤθελα νά εἶμαι σάν κιαὐτούς. Ἀλλά κάτι ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μέ σταματάει. Συχνά αἰσθάνομαιἐγκαταλελειμμένος ἀνάμεσά τους. Αἰσθάνομαι σάν ἕνα νησί λύπης καί πόνου στόμέσο ἑνός ‘ὠκεανοῦ εὐτυχίας’».Θέλει νά πεῖ τό παιδί ὄτι οἱ ἄνθρωποι δέν εἶναι εὐτυχισμένοι, ἀλλά προσποιοῦνταιτόν εὐτυχισμένο καί μάλιστα δείχνουν ὅτι πλέουν σέ πελάγη εὐτυχίας. Καίἀναρωτιέται: «Γιατί αὐτοί μποροῦν νά εἶναι εὐτυχισμένοι καί ἐγώ ὄχι; Ποιός κάνειλάθος Χριστέ; Αὐτοί ἤ ἐγώ; Ὅλοι μοῦ ζητοῦν, σχεδόν μέ ὑποχρεώνουν νά εἶμαι σάναὐτούς».Ὅποιος ξεχωρίζει ἀπό τή μάζα εἶναι ἀποδιοπομπαῖος κατά κανόνα. Τό δόγμα ‘δένπρέπει νά ξεχωρίζουμε’, δέν ταιριάζει σέ Χριστιανό. Γιατί, ὅταν κανείς κάνει τόθέλημα τοῦ Θεοῦ -ἔλεγε ἕνας Γέροντας- εἶναι σάν τή μύγα μέσα στό γάλα. Τό γάλαεἶναι ὅλος ὁ κόσμος καί ἡ μύγα ὁ Χριστιανός. Αὐτό τό παιδί θέλει νά γνωρίσει τόνΧριστό, ἀλλά βλέπει τήν τεράστια ὑποκρισία γύρω του. Ὅλοι προσποιοῦνται τόνεὐτυχισμένο. Φοροῦν μία μάσκα εὐτυχισμένου ἀνθρώπου, ἀλλά τό παιδί αἰσθάνεταιτήν ὑποκρισία.«Τρέφομαι μέ δάκρυα καί πάλι μέ δάκρυα. Δέ μπορῶ νά κλάψω μπροστά στούς57

φίλους μου. Ξέρεις καλά ὅτι κοντά τους προσπαθῶ νά χαμογελῶ καί νά φαίνομαιεὐτυχισμένος». Γιατί ἔτσι ἐπιβάλλει τό κοινωνικό σύνολο. Ἀλλιῶς θά θεωρηθεῖςἀπροσάρμοστος καί ψυχολογικά διαταραγμένος.«Ἄν κάποια μέρα δέν καταφέρω νά ὑποκριθῶ τόν εὐτυχισμένο καί ἡ λύπη μοῦ πιέζειὅλη τήν ὕπαρξη, κανείς δέ μέ ρωτάει τί ἔχω». Οὐσιαστικά δέν ὑπάρχει ἀγάπη καίἐνδιαφέρον ἀπό κανέναν γιά κανέναν. Ἐπικρατεῖ μιά ἀπέραντη μοναξιά.«Μοῦ εἶναι εὔκολο νά Σοῦ γράψω ὅτι ὁ κόσμος γύρω μου εἶναι ἐγωιστής, ψεύτης καίδιεστραμμένος. Μέ πληγώνει ἡ ἀδιαφορία τους, μέ πληγώνει ἡ κακία καί ἡὑποκρισία τους. Ἔγινα στόχος εἰρωνιῶν τῶν γύρω μου. Ἐάν μιλοῦσα βρώμικα καίζοῦσα μιά ζωή πρόστυχη, κανείς δέ θά γελοῦσε μαζί μου. Δέ θά ἔβλεπαν κάτιδιαφορετικό. Θά μέ θεωροῦσαν δικό τους. Ὡστόσο ἐγώ δέ θέλω νά φτάσω νά γίνωαὐτό πού τώρα μέ ἀηδιάζει». Δηλαδή ἕνας ὑποκριτής. Νά ὑποκριθῶ ὅτι εἶμαι ἕναςεὐτυχισμένος. Ἀφοῦ δέν εἶμαι.«Πολλοί γύρω μου δέν πιστεύουν σέ Σένα. Πολλοί ὁρκίζονται ὅτι εἶδαν ἐξωγήινουςκαί ὅτι θά ἤθελαν πολύ νά ὑπάρχουν. Ἀλλά Ἐσένα, δέ Σέ δέχονται. Πιστεύουν σέχαμένους πολιτισμούς, ἀλλά γιά Σένα δέ θέλουν ν’ ἀκούσουν. Δέν ξέρω σέ ποιόν νάἔχω ἐμπιστοσύνη». Αὐτό εἶναι τό πιό τραγικό. Ἡ ὑποκρισία κάνει ὅλους νά μήνἐμπιστεύονται κανέναν. Κανένας δέν ἐμπιστεύεται κανέναν. Γιατί ἔχει γίνει ἡὑποκρισία τρόπος ζωῆς, γιά νά μήν πῶ ἐπιστήμη. Ἡ λεγόμενη πολιτική ἐπιστήμηοὐσιαστικά εἶναι μιά ἐπιστήμη τῆς ὑποκρισίας.«Μισῶ τήν ἁμαρτία. Ἀλλά μοῦ φαίνεται ἀδύνατο νά μήν κάνω λάθος. Δέν ξέρω σέποιόν νά ἔχω ἐμπιστοσύνη. Ποιός εἶναι στ’ ἀλήθεια φίλος μου; Ζῶ δεκαεφτά χρόνιασ’ αὐτή τή γῆ καί ἀκόμα δέν ξέρω σέ ποιόν νά ἔχω ἐμπιστοσύνη. Συχνά προδώθηκα,συχνά πληγώθηκα. Ἀπό ποιόν; Ἀπό ἐκείνους πού τό περίμενα λιγότερο, πούπερίμενα μιά ἀληθινή στήριξη. Ὅταν πέφτω, αἰσθάνομαι κατάθλιψη. Τότεκαταλαβαίνω τί εἶναι κόλαση καί ὑπόσχομαι νά μήν ἐπαναλάβω τό ἴδιο λάθος. Ἀλλάεἶμαι ἕνα παιδί, Κύριε Ἰησοῦ, καί εἶμαι ἀδύναμο. Εἶμαι μόνος σέ ἕνα κόσμο βρώμικοκαί ὑποκριτή».– Τί εἶναι ὅμως ὑποκρισία;Ὁ Κύριός μας στηλίτευσε τούς Φαρισαίους καί τούς ὑποκριτές. Δέ στηλίτευσε τούςἀνήθικους, τούς ἁμαρτωλούς, τίς πόρνες, οὔτε κάποιες ἄλλες ὁμάδες. Ἀλλάκατεξοχήν καί κυρίως στηλίτευσε τούς ὑποκριτές.Εἶχε πάει κάποτε σέ μία συναγωγή. Ὁ Κύριος τηροῦσε τόν νόμο. Δέν ἤθελε νάφαίνεται παράνομος. Πήγαινε λοιπόν κι Αὐτός στή συναγωγή, ὅπως οἱ καλοίΧριστιανοί στίς μέρες μας πᾶνε στήν Ἐκκλησία τήν Κυριακή. Ἐκεῖ ἔκανε ἕνα θαῦμα.Μιά γυναίκα συγκύπτουσα, δηλαδή καμπούρα, πού ὑπέφερε πάρα πολύ γιάδεκαοχτώ ὁλόκληρα χρόνια, βρισκόταν κι αὐτή ἐκεῖ, παρόλη τήν κατάστασή της.Παρόλη τήν ἀσθένεια καί τούς πόνους της, πήγαινε κι αὐτή στή συναγωγή. ὉΧριστός μας πού τήν εἶδε ἔτσι καί εἶδε ὅτι εἶχε πίστη, τή θεράπευσε. Ἀλλά ἦτανΣάββατο.58

Οἱ Ἑβραῖοι, ὅπως γνωρίζουμε ἀκολουθοῦσαν τόν νόμο τοῦ Μωϋσέως, πού ἔλεγε ὅτιδέν πρέπει νά ἐργάζονται τό Σάββατο. Βέβαια εἶχαν διάφορα ‘τρίκ’ γιά νάπαρακάμπτουν τόν νόμο νά κάνουν τίς δουλειές τους μέσα ἀπό διάφορους τύπους.Ὅταν ὅμως ὁ Κύριος θεράπευσε αὐτή τή γυναίκα, ὁ ἀρχισυνάγωγος ἀγανάκτησε,γιατί τήν θεράπευσε τό Σάββατο κι ἔλεγε στόν ὄχλο: «ἕξι μέρες ὑπάρχουν γιά νάἔρχεστε καί νά θεραπεύστε καί αὐτές πρέπει νά ἐργαζόμαστε» (Λουκ. 13,14). Λέςκαί ἡ θεραπεία, τό θαῦμα πού ἔκανε ὁ Χριστός ἦταν κι αὐτό ἐργασία. Ἀλλά ποιόἦταν τό ὑπόβαθρο τῆς δήλωσης; Ἦταν ὁ φθόνος, ἡ ζήλεια καί ὑποκρινόταν τόνθιγμένο. Ὑποκρινόταν τόν ὑπερασπιστή τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά οὐσιαστικά ἔβγαζε τό μίσοςτου καί προσπαθοῦσε νά πληγώσει τόν Χριστό. Νά Τόν ἐμφανίσει στόν λαό ὡςπαράνομο. Ὅτι δέν τηροῦσε τόν νόμο τοῦ Μωϋσέως.– Πῶς τοῦ ἀπάντησε ὁ Κύριος;«Ὑποκριτά». Κατευθείαν. Ὄχι Κύριε, σᾶς παρακαλῶ, μήν τά λέτε αὐτά τάπράγματα. Τόν χαρακτηρίζει. «Ἕκαστος ὑμῶν τῷ σαββάτῳ οὐ λύει τόν βοῦν αὐτοῦ ἤτόν ὄνον ἀπό τῆς φάτνης καί ἀπαγαγών ποτίζει;» (Λουκ. 13,15). Καθένας ἀπό σᾶς τόΣάββατο δέν κάνει αὐτή τή στοιχειώδη ἐργασία, νά πάρει τό ζῶο του ἀπό τό παχνίκαί νά τό πάει στήν ποτίστρα νά τό ποτίσει;«Ταύτην δέ, θυγατέρα Ἀβραάμ οὖσαν, ἥν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδού δέκα καί ὀκτώ ἔτη,οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπό τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου;» (Λουκ. 13,16).Αὐτή πού εἶναι θυγατέρα τοῦ Ἀβραάμ, παιδί τοῦ Θεοῦ, ὄχι ζῶο, ἄνθρωπος, εἰκόνατοῦ Θεοῦ, δέν ἔπρεπε αὐτή τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου νά τή λύσω, νά τή θεραπεύσω,νά τήν ἀπαλλάξω ἀπ’ αὐτό τό βάσανο πού εἶχε δεκαοκτώ ὁλόκληρα χρόνια; Ἐσύνοιάζεσαι γιά τό ζῶο σου πού διψάει καί καλά κάνεις. Γιά τόν ἄνθρωπο; Νά μίατεράστια ὑποκρισία!Παίρνω ἀφορμή τώρα καί κάνω μιά παρέκβαση. Δεῖτε τή δική μας ὑποκρισία:– Πόσα παιδιά σκοτώνονται κάθε χρόνο στήν Ἑλλάδα ἀπό τίς ἐκτρώσεις;Μερικοί μιλᾶνε γιά 300.000 ἤ γιά 500.000. Ἄν ὅμως ἕνα παιδάκι, τό καημένο, πνιγεῖ,γίνεται ὁλόκληρος σάλος. Δέν λέω καί αὐτό νά τό ἀναφέρουμε. Ἀλλά γιά αὐτά τάπαιδάκια γιατί δέν λέει κανένας; Γιατί αὐτά τά παιδάκια ἔχουν καί πολύ χρῆμα ἀπόπίσω. Ἔχουν ἕνα ὁλόκληρο ἐργοστάσιο, μιά ὁλόκληρη βιομηχανία πούἐκμεταλλεύεται τά ἔμβρυα ἀπό τίς ἐκτρώσεις κ.λ.π. κ.λ.π. Ἀλλά αὐτή εἶναι ἡ μεγάλημας ὑποκρισία. Καιγόμαστε γιά τό σαριδάκι καί ἀφήνουμε τό δοκάρι..Ἐνῶ τά ἔλεγε αὐτά, κατησχύνετο βεβαίως ὁ ὑποκριτής καί ὅλοι ἡ παρέα του, ἐνῶ ὁλαός ἔχαιρε.Λέει ἕνας σπουδαῖος ἑρμηνευτής, ὁ Νικηφόρος Θεοτόκης: «Ἀκούσατε ποιάὀνομασία ἔδωσε ὁ Θεάνθρωπος στόν ἀρχισυνάγωγο. Ὑποκριτής. Ἀλλα ἦταν τά λόγιακαί ἄλλος ἦταν ὁ σκοπός τῶν λόγων του. Φαινομενικά τά λόγια ἦταν ἡ ὑπεράσπισητοῦ νόμου, ἀλλά ὁ σκοπός του ἦταν νά πληγώσει τόν Νομοδότη, Αὐτόν πού εἶχεδώσει τόν νόμο. Τόν εἶπε ὑποκριτή καί ἐθεάτρισε τήν ὑποκρισία του. Τό ἁμάρτηματῆς ὑποκρισίας, ἄλλοι μέν τό ὀνομάζουν φυσική ἐπιτηδειότητα», ὅτι εἶναι ὑποτίθεται59

χάρισμα. «Ἄλλοι δέ, τέχνη ὠφέλιμη καί ἄλλοι ἀναγκαία οἰκονομία. Ἀλλά οὐσιαστικάεἶναι ἕνα μέγα ἁμάρτημα καί πολλῶν καί ποικίλων καί μεγάλων ἁμαρτιῶνπρόξενος».Ἡ ὑπόκρισις ἔχει ρίζα τήν πονηρία, τήν κακία καί καρπούς τό ψεῦδος, τήν ἀπάτη, τήδολιότητα, τήν αἰσχροκέρδεια, τήν ἀτιμία τοῦ πλησίον καί τή βλάβη. Μερικοί πού τάἀκοῦτε αὐτά τώρα, θά νομίζετε ὅτι εἶναι παράξενα καί παράδοξα. Ὅμως ἄςἀνοίξουμε τίς Θεῖες Γραφές νά δοῦμε τί λένε. Ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος ἀπό φιλανθρωπίαθέλει τά ἤθη τῶν ἀνθρώπων νά εἶναι τίμια, ὁ νοῦς τους καθαρός καί ἡ ψυχή ἁγία, τίμᾶς προστάζει;«Ἔστω δέ ὁ λόγος ὑμῶν ναί ναί, οὔ οὔ». Νά εἶναι ὁ λόγος σας, τό ναί ναί καί τό ὄχιὄχι. «Τό δέ περισσόν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν» (Ματθ. 5,37). Τό περισσότεροἀπό αὐτό εἶναι ἀπό τόν πονηρό, ἀπό τόν κακό.«Ἄνθρωπε, λέγει, τό ναί συλλογίζεται ὁ νοῦς σου; Τό ναί νά λέει καί τό στόμα σου.Τό ὄχι συλλογίζεται ὁ νοῦς σου; Τό ὄχι νά λέει καί τό στόμα σου. Τό περισσότεροτοῦ ναί καί τοῦ οὔ, δηλαδή οἱ ἀμφιλογίες, οἱ ἀμφισημεῖες (ἀμφισημεῖα θά πεῖ μίαλέξη πού ἔχει διπλές σημασίες καί μπερδεύει), τά διφορούμενα λόγια, ἡἐπιτετηδευμένη σκοτεινή ἀπόκριση» θολά πράγματα, «ὅλα αὐτά εἶναι ἀπό τόνπονηρό. Ἐάν ἄλλο στοχάζεσαι καί ἄλλο λέγεις, ἐάν ὁ λόγος σου λέγει ναί καί τό ἔργοσου οὔ», ὄχι, «ἤ τά πράγματα λένε ναί καί ὁ λόγος λέει οὔ, ὅλα αὐτά εἶναι γεννήματατῆς πονηρίας. Εἶναι ἐφευρήματα τοῦ διαβόλου. Εἶναι ἡ ὑπόκρισις, ὅπως μᾶςβεβαιώνει καί ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος, πού ἐπαναλαμβάνει τά ἴδια λόγια καίλέει «ἤτω δέ ὑμῶν τό ναί ναί, καί τό οὔ οὔ, ἵνα μή εἰς ὑπόκρισιν πέσητε» (Ἰακ. 5,12),γιά νά μήν πέσετε στό ἁμάρτημα τῆς ὑποκρισίας. Ὅταν ἄλλο συλλογίζεσαι καί ἄλλολέγεις, ἄλλο μελετᾶς καί ἄλλο ὑπόσχεσαι, ἄλλο λέγεις καί ἄλλο πράττεις, τότεπίπτεις στό ἁμάρτημα τῆς ὑποκρίσεως. Δηλαδή γίνεσαι ψεύστης, ἀπατεώνας καίἐπιβλαβής καί δόλιος».Σήμερα αὐτό θεωρεῖται ἀρετή! Μεγάλη ἱκανότητα! Νά μπορεῖς νά ξεφεύγεις, νάἑλίσσεσαι, νά κάνεις σωστή πολιτική..«Ἐάν στρέψεις τά ὄμματα στά ἔργα τοῦ ὑποκριτοῦ, βλέπεις αὐτόν νά κάνειἐλεημοσύνη, νά εἶναι προσευχόμενος, νά νηστεύει, νά ἐλέγχει καί τά παραμικράσφάλματα τῶν ἄλλων, νά εἶναι ζηλωτής τοῦ νόμου, νά διδάσκει ἀρετή καί ἁγιοσύνη.Βλέπεις, λέγω, καί ὁμιλία καί σχῆμα καί βάδισμα τοῦ ὑποκριτοῦ καί ὅλα τά ἔργα τουντυμένα τό μόρφωμα τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητας. Ἔτσι, νομίζοντας ὅτι αὐτός κάνειαὐτά γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ καί γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς του, τόν εὐλαβεῖσαι ὡςἐνάρετο καί ἅγιο ἄνθρωπο». Αὐτό ἀκριβῶς ἔκαναν οἱ Φαρισαῖοι καί ὁ ἁπλός κόσμοςτούς θεωροῦσε περί πολλοῦ, ὅτι εἶναι ἅγιοι.«Ἄν ἐξετάσεις ὅμως ἀκριβῶς τά περιστατικά πού συνοδεύουν τίς πράξεις αὐτοῦ τοῦἀνθρώπου, βλέπεις φανερά ὅτι αὐτός κάνοντας αὐτά, δέν ἔχει ἄλλο σκοπό παρά πῶςνά φανεῖ ἅγιος μπροστά στούς ἀνθρώπους καί νά δοξαστεῖ ἀπ’ αὐτούς. Γι’ αὐτό καίεἶπε ὁ Χριστός μας: ‘πάντα τά ἔργα αὐτῶν ποιοῦσι πρός τό θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις’(Ματθ. 23,5)». Ἔχει μείνει καί σήμερα ὡς ἔκφραση καί λέμε ‘τό κάνει πρός τό60

θεαθῆναι’. Εἶναι ἀπό τό Εὐαγγέλιο. Ὅλα τά ἔκαναν οἱ Φαρισαῖοι γιά νά φανοῦνστούς ἀνθρώπους.«Καί ἄν αὐτό μόνο, δηλαδή ἡ φιλοδοξία, ἦταν ὁ σκοπός τοῦ ὑποκριτοῦ, θά ἔβλαπτε,μπορούσαμε νά ποῦμε, μόνο τόν ἑαυτό του. Αὐτός ὅμως ἔχει κι ἄλλο σκοπό κύριοκαί καθαυτόν». Ποιόν; «Τή φιλοκέρδεια. Τό νά κερδίσει χρήματα, νά κερδίσει ὕλη,ὑλικά πράγματα. Διά μέσου τέτοιων δολερῶν καί ἀπατηλῶν τρόπων τῆς ὑποκρίσεως,ἐξαπατώντας ὁ ὑποκριτής τούς ἀνθρώπους, κερδίζει τήν ὑπόληψη τῆς ἀρετῆς καί τῆςἁγιότητος». Ξεγελάει τούς ἀνθρώπους ὅτι εἶναι ἐνάρετος. «Καί ἔτσι γίνεται κύριοςτῆς καρδιᾶς τους. Τότε ὁ λόγος του ἔχει ἰσχύ». Ἔχει δύναμη.«Τότε ὁ κόσμος τρέχει πίσω του. Τότε προσπορίζεται, ὄχι μόνο τιμή καί εὐλάβειακαί προσκύνηση, ἀλλά καί χρήματα καί κτήματα καί ὅλα ὅσα ἐπιθυμεῖ». Θυμηθεῖτετί ἔλεγε ὁ Χριστός μας: ‘ὑποκριταί, κατεσθίετε τάς οἰκίας τῶν χηρῶν’ (Ματθ. 23,13).Ἔπαιρναν δηλαδή ἀπό τίς χῆρες τά σπίτια μέ τέτοιους τρόπους. Ἔπειθαν ὅτι εἶναιμεγάλοι ἅγιοι, ὁ κόσμος τούς ἐμπιστευόταν καί προσπόριζαν χρήματα καί κτήματα.«Βλέπω μέ αὐτά, πάλαι μέν, τελεσθέντα ὑπό τῶν διδασκάλων τῆς ἀνομίας καί τῆςαἱρέσεως καί τῆς ἀσεβείας». Εἶναι ἡ γλώσσα του παλιά, ἀλλά ὡραία. Δηλαδή λέει ὁἹερομόναχος Νικηφόρος ὅτι καί παλιά γινόταν αὐτό ἀπό τούς διδασκάλους τῆςἀνομίας καί τῶν αἱρέσεων. Ἔπειθαν τόν λαό ὅτι εἶναι ἅγιοι καί μέσα σέ μίαθολωμένη ἀτμόσφαιρα, πού δημιουργοῦσαν μέ τά λόγια τους, τούς παραπλανοῦσαν.Προσέξτε αὐτό γίνεται πάντα. Καί σήμερα οἱ αἱρετικοί, οἱ οἰκουμενιστές, οἱμεταπατερικοί λεγόμενοι -πού βρίζουν τούς ἅγιους Πατέρες- ἔχουν ἕναν τέτοιο λόγοθολωμένο καί μέσα στή θολούρα πετᾶνε τό δηλητήριο. Ὁ κόσμος δέν καταλαβαίνεικαί πολλά… Ἀλλά γιά νά μήν καταλαβαίνουμε, λένε, θά ‘ναι καί σοφοί αὐτοί…Ἔτσι καί παλιότερα καί σήμερα καί οἱ λεγόμενοι ‘γκουρού’, παραπλανοῦν πολύκόσμο καί κερδίζουν καί πάρα πολλά χρήματα. Λέγανε γιά κάποιον γκουρού πώςεἶχε, δέν ξέρω πόσες, ρόλς ρόις. Ὁλόκληρο στόλο. Μέ τά χρήματα πού μάζευε ἀπότούς ἀφελεῖς, οἱ ὁποῖοι τόν εἶχαν θεοποιήσει.«Μέ τό ὑποκριτικό ψεῦδος, μιμηθέντες καί σχηματισθέντες κατά τά ἀληθινά καί ἅγιαπράγματα, ἐκήρυξαν τόν ἑαυτό τους προφήτη καί ἀπεσταλμένο ἀπό τόν Θεό.Ὑποκρίθηκαν ὅτι μιλοῦν μέ ἀγγέλους. Ἔπλασαν ὀπτασίες καί θαύματα,κατασκεύασαν νόμους, τάχα ὑπό Θεοῦ δοθέντα εἰς αὐτούς». Ἐδῶ ὑπονοεῖ, ἀλλά δέμπορεῖ νά τό πεῖ ξεκάθαρα, τούς μουσουλμάνους τό ἰσλάμ. Ὁ Μωάμεθπαρουσιάστηκε ὡς προφήτης καί εἶπε ὅλα αὐτά τά ψέματα καί ὅτι πῆρε τό κοράνιοἀπό τόν οὐρανό.. Ὅλα αὐτά εἶναι κατασκευές ὑποκρισίας γιά νά κερδίσει τόν κόσμο.Γι’ αὐτό λέει: «νοεῖτε οἱ ἀκούοντες ποῦ ἀφορᾶ ὁ λόγος».Ὁ Νικηφόρος Θεοτόκης ἔζησε ἀπό τό 1731 ὡς τό 1800, γιά νά καταλάβετε, αὐτά τάλόγια λέγονται, δύο αἰῶνες καί κάτι πρίν. Ἀλλά θά δεῖτε ὅτι ἔχουν μιά ἐξαιρετικήἐπικαιρότητα, γιατί τά πράγματα ἐπαναλαμβάνονται καί σήμερα.«Τώρα λοιπόν βλέπουμε αὐτά», πού εἶπε προηγουμένως, «νά ἐνεργοῦνται ἀπόκάποιους ὑποκριτές, οἱ ὁποῖοι παραπλανώντας μέ τήν ὑπόκριση τούς ἁπλουστέρους,61

τούς ἁρπάζουν τίς οἰκίες τους. Ἀκοῦμε δέ τά ἴδια αὐτά κηρυττόμενα κατά τῶνὑποκριτῶν ἀπό τόν Σωτήρα μας, ὁ Ὁποῖος ταλανίζοντάς τους τί τούς εἶπε; ‘Οὐαίὑμῖν, γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι κατεσθίετε τάς οἰκίας τῶν χηρῶν καίπροφάσει μακρά προσευχόμενοι· διά τοῦτο λήψεσθε περισσότερον κρῖμα’ (Ματθ.23,13). Πρός τοῦτο βλέπουμε ὅτι τό θεομίσητο πράγμα καί ὄνομα τῆς ὑπόκρισηςμετέβαλλε ἡ πονηρία τῶν ἀνθρώπων σέ πράγμα περισπούδαστο καί τοῦ ἔδωσε κι ἕναὄνομα καλό. Ποιός σήμερα δέ θέλει νά σπουδάσει τήν πολιτική»;Σήμερα ἔχει λίγο ἀπαξιωθεῖ ἡ πολιτική, ἀλλά βλέπετε ἀκόμα ὁ λαός τρέχει πίσω ἀπότούς πολιτικούς. Ἔχει γίνει ἐπιστήμη ἡ πολιτική.– Τί εἶναι οὐσιαστικά ἡ πολιτική;Μιά ὑποκρισία.«Ποιός δέ θέλει νά λογίζονται καί νά σκέφτονται καί νά τόν ὀνομάζουν οἱ ἄλλοιἄνθρωπο πολιτικό»; Ὅτι ἔχει δηλαδή ἱκανότητες πολιτικές. Μπορεῖ νά ἑλίσσεται.«Σχεδόν κανένας. Τήν πολιτική ὅλοι σχεδόν τή λογαριάζουν, τή θεωροῦν ὡς τέχνηἀναγκαία καί ἐπιστήμη ὠφελιμότατη».Λένε, γιά παράδειγμα, γιά τούς Τούρκους ὅτι ἔχουν πολύ καλούς πολιτικούς. Ξέρετεπῶς ἐργάζονται οἱ πολιτικοί τους! Δίνοντας διαμάντια καί χρυσάφια. Δωροδοκοῦνδηλαδή γιά νά περάσει αὐτό πού θέλουν στούς μεγάλους τῆς γῆς.«Ἡ πολιτική πολιτεύεται στίς βασιλικές αὐλές». Σήμερα θά λέγαμε στά Κυβερνεῖακαί στίς Βουλές. «Πολιτεύεται στά δικαστήρια, περπατεῖ στήν ἀγορά, εἰσέρχεται-ἀλλίμονο- καί μέσα στήν Ἐκκλησία». Αὐτό εἶναι πού μᾶς ἀφορᾶ περισσότερο ἴσως.«Αὐτή ἐπαινεῖται καί θαυμάζεται. Θεωρεῖται μεγάλη προκοπή καί μεγάλο ἔργο. Κιὅμως δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά ὑπόκρισις. Καί ὁ πολιτικός τίποτα ἄλλο, παράὑποκριτής. Καί τά μέν πράγματα εἶναι τά ἴδια, τά ὀνόματα εἶναι διαφορετικά. Γιατί τίἄλλο εἶναι ὁ πολιτικός, παρά ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔχει ἄλλο στό στόμα καί ἄλλο στήνκαρδιά; Ἔρχεσαι σέ καιρό ἀνάγκης στόν πολιτικό, παρακαλώντας τον καί λέγοντας:‘Εὐγενέστατε κύριέ μου, ἐπιστάτησόν με (πρόσεξέ με, βοήθησέ με) διά ἀγάπηνΘεοῦ, στήν ἀνάγκη μου βοήθησέ με παρακαλῶ σ’ αὐτόν μου τόν κίνδυνο’. ‘Ναί’,ἀποκρίνεται ἐκεῖνος, ‘μετά χαρᾶς’. Καί λόγια γλυκά καί ὑποσχέσεις μεγάλες. Καί σύἀναχωρεῖς ἥσυχος καί ἀναπαύεσαι ἀμερίμνως». Χωρίς φροντίδα. «Ἐλπίζοντας ὅτιαὐτός κατά τά λόγια καί τίς ὑποσχέσεις του φροντίζει γιά τήν καλή ἔκβαση τῆςὑπόθεσής σου. Κι αὐτός μέν οὐδεμία, οὔτε τήν παραμικρή φροντίδα δέν ἀναλαμβάνειγι’ αὐτά. Καί ἡ ὑπόθεσή σου χειροτερεύει καί σύ τρυγᾶς τούς καρπούς τῆς βλάβης.Ἐάν ὅταν ἦρθες παρακαλώντας τον, σοῦ ἔλεγε τήν ἀλήθεια, δηλαδή τό ‘δέν θέλω’ ἤ‘δέν μπορῶ νά ἐκπληρώσω τό ζήτημά σου’, ἐσύ τότε θά φρόντιζες καί θά ἔτρεχεςἀλλοῦ καί θά εἶχες μετέλθει κάθε τρόπο καί τουλάχιστον, ἄν δέν ξέφευγες ὅλη τήδυσκολία, ἕνα μέρος τῆς ζημιᾶς θά τό ξέφευγες. Ἐπειδή ὅμως αὐτός μέ τίς πολιτικέςτου», μέ τά λόγια του τά πολιτικά, «σέ ἀποκοίμισε καί κατά κάποιο τρόπο σοῦ ἔδεσετά χέρια, ἔπαθες τόσο μεγάλη βλάβη. Αὐτό λοιπόν διδάσκει ἡ πολιτική τέχνη: τό ναίστό στόμα καί τό ὄχι στήν καρδιά ἤ τό ἀνάποδο. Αὐτό κάνει ὁ πολιτικός ἄνθρωποςτό ναί διά τοῦ λόγου, τό οὔ διά τοῦ ἔργου ἤ τό ἀντίθετο. Τί εἶναι αὐτό ἄν δέν εἶναι62

ὑπόκρισις γυμνή καί ψεῦδος καί ἀπάτη καί βλάβη τοῦ πλησίον»;Αὐτό δέν ἰσχύει μόνο γιά τούς πολιτικούς πού ξέρουμε καί τούς βλέπουμε στήντηλεόραση, ἀλλά νά τό πάρουμε εὐρύτερα. Μιά ἐπιχείρηση λέει ‘ἔχω τήν πολιτικήμου’. Ὁ σύζυγος γιά τή σύζυγο ‘ἔχω τήν πολιτική μου’ ἤ ἡ σύζυγος γιά τόν σύζυγο.Ἡ πολιτική εἶναι μιά μεγάλη ὑπόκριση. Εἶναι ἁμάρτημα ἄλλα νά λές καί ἄλλα νά‘χεις στόν νοῦ σου.«Συναντᾶς τόν πολιτικό ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος εἶναι κρυφός ἐχθρός σου. Αὐτός ἔχει τόμέλι στό στόμα καί τό φαρμάκι στήν καρδιά. Σέ χαιρετίζει εὐθύς ὡς ἀγαπημένος».Λές καί βλέπει τόν πιό ἀγαπημένο του φίλο. «Σέ γλυκοφιλεῖ, σοῦ λέει λόγια ὡραῖα,ἁπαλά ὑπέρ τό ἔλαιον», τό λάδι. Ὅπως τό λέει στό Ψαλτήρι ‘ἡπαλύνθησαν οἱ λόγοιαὐτοῦ ὑπέρ ἔλαιον’ (Ψαλμ. 54,22). Τά λόγια του εἶναι ἀκόμα πιό ἁπαλά κι ἀπό τόλάδι. «Ἀλλά αὐτά τά λόγια οὐσιαστικά εἶναι μαχαιρίδια πού σέ πληγώνουν. Οἱ δέ‘εἰσι βολίδες’(Ψαλμ. 54,22)». Τά λόγια αὐτά οὐσιαστικά εἶναι μαχαιριές. Γιατί, ἄνπλανηθεῖς καί θεωρήσεις ὅτι αὐτός εἶναι φίλος σου καί τόν ἐμπιστευτεῖς καί τοῦ πεῖςτό μυστικό σου καί τήν ὑπόθεσή σου, ἐκεῖνος τότε σέ ἐξαφανίζει. Αὐτό εἶναι λοιπόναὐτό πού σήμερα καλοῦμε ‘πολιτική’ καί στήν οὐσία τέχνη διαβολική. Εἶναι δόλοςκαί ὑποκρισία καί προσπαθεῖ μέ κάθε τρόπο ὑποκριτικό νά παραπλανήσει τόνπλησίον».«Εἶναι τέχνη διαβολική γιατί ὁ πρῶτος πού τή βρῆκε», προσέξτε δέν εἶναι ἄνθρωπος,«εἶναι ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος ντύθηκε τό σχῆμα τοῦ ὄφεως», τοῦ φιδιοῦ, «ὅπως οἱπολιτικοί ντύνονται τό σχῆμα τοῦ προστάτου καί τοῦ φίλου». Στό πανεπιστήμιο τούςλέγαμε ‘φοιτητοπατέρες’. Τό παίζουν ‘πατέρες, ἀλλά δέν εἶναι. «Καί αὐτός πρῶτος,ἀντί τοῦ ναί, ‘θανάτω ἀποθανεῖσθε’ (Γεν. 2,17), ὅπως εἶπε ὁ Θεός, εἶπε τό οὔ». ‘Τίσᾶς εἶπε ὁ Θεός ὅτι θά πεθάνετε ἄν θά φᾶτε ἀπό αὐτό τό δέντρο; Ὄχι’. «‘Οὔ θανάτωἀποθανεῖσθε’». ‘Δέν θά πεθάνετε. Μήν ἀκοῦτε τί σᾶς λέει ὁ Θεός’. Αὐτός πρῶτοςἐψεύσθη καί ἐξαπάτησε καί ἔβλαψε τό ἀνθρώπινο γένος, καθώς καί οἱ σήμερονπολιτικοί λέγοντες ἀντί τοῦ ναί τό οὔ». Καί ἀντί τοῦ οὔ, τό ναί. «Ψεύδονται καίἐξαπατοῦν καί βλάπτουν καί καθ’ ἕκαστον ἀνά μέρος καί κοινῶς πόλεις καί χώραςκαί λαούς».Ἐπαναλαμβάνω μήν τό πάρουμε μονομερῶς, νά τό βάλουμε καί σέ μᾶς. Γιατί ὁκαθένας μας δυστυχῶς ἔχει ἐπηρεαστεῖ ἀπό αὐτή τήν ὑποκρισία, γι’ αὐτό καί τόκαημένο τό παιδί, πού διαβάσαμε τήν ἐπιστολή του προηγουμένως, ἔλεγε ὅτι ζῶ σ’ἕνα κόσμο, πού ἄλλο ζεῖ μέσα του καί ἄλλο δείχνει. Φοράει μιά μάσκα εὐτυχίας καίμέσα του φυσικά ἔχει ἕνα ἀπέραντο κενό, ὅπως εἶχε καί τό ἴδιο τό παιδί καί τόὁμολογοῦσε. Ἀλλά οἱ ἄνθρωποι δέν ἔχουν τήν εἰλικρίνεια νά φανερώσουν τό κενότους καί καταστρέφονται οἱ ἴδιοι καί καταστρέφουν καί τούς γύρω τους.Γιατί αὐτό τό μοντέλο τοῦ ‘καθώς πρέπει’, τό περνᾶνε καί στούς ἄλλους, σχεδόν μέτή βία. Ἄν δέν τό ἔχεις καί σύ υἱοθετήσει τό μοντέλο, εἶσαι κοινωνικάἀπροσάρμοστος. Πρέπει νά πᾶς σέ ψυχίατρο.Ἤ ἅμα ἀρχίσεις νά πηγαίνεις λίγο στήν Ἐκκλησία, ὅπου ἀρχίζεις νά βρίσκεις λίγηπαρηγοριά, θά σοῦ ποῦνε μήπως κάτι δέν πάει καλά μέ τό μυαλό σου. Μήπως63

τρελάθηκες.«Αὐτή τήν τέχνη δίδαξε πρῶτος ὁ παμπόνηρος ἐχθρός τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ διαβολικήὑπόκριση ἔσβησε τήν ἀρετή, πού εἶναι τόσο ἀναγκαία γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς,ἀλλά καί γιά τή σύσταση τοῦ κοσμικοῦ πολιτεύματος. Ἔσβησε τήν ἀγάπη καί ἄναψετήν ὑποψία καί τήν ἀμφιβολία, ἀπό τά ὁποῖα βλάστησαν στόν κόσμο ὅλα τά κακά».Ξέρετε τί εἶπε κάποιος; ‘Οὔτε τήν γυναίκα μου δέν ἐμπιστεύομαι’. Ἀκοῦτε ὁμολογία;Τί ζωή κάνεις μετά; Ἄν ἀμφιβάλλεις γιά τήν γυναίκα σου ἤ ἡ γυναίκα γιά τόν ἄνδρα.Ποιόν νά ἐμπιστευτεῖς μετά; Αὐτό τό κακό ἔχει κάνει ἡ ὑποκρισία. Νά μήνἐμπιστεύεται κανένας κανέναν. Ὅλοι νά ὑποψιάζονται ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Μήπωςπίσω ἀπό τό χαμόγελο καί τήν καλημέρα κρύβεται κάτι κακό.«Ὁ δεσπότης, ὁ κύριος διστάζει γιά τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ δούλου του. Ὁ δοῦλος γιάτήν προστασία, τήν ὁποία ὑπόσχεται σ’ αὐτόν ὁ δεσπότης του. Οἱ φίλοι ἀμφιβάλλουνγιά τή φαινομενική φιλία τῶν φίλων. Ὁ ἀδελφός δέν ἐμπιστεύεται τόν ἀδελφό. Ὁπατέρας ὑποπτεύεται τόν γιό καί ὁ γιός τόν πατέρα. Ὁ ἄνδρας φοβᾶται γιά τήν τιμή,τήν ὁποία ὑπόσχεται ἡ γυναίκα του σ’ αὐτόν. Ἡ γυνή ἀμφιβάλλει γιά τή σωφροσύνητοῦ ἄνδρα της. Καί ὅπου κυριεύει ἡ ὑποψία καί ἡ ἀμφιβολία καί ὁ φόβος, ἐκεῖφυγαδεύεται ἡ ἀγάπη».Τί ἀγάπη νά ὑπάρχει μετά στήν οἰκογένεια, σέ μιά ὁμάδα, στήν ἐνορία, σ’ ἕνακοινωνικό σύνολο; Ἔχει καταστραφεῖ ἡ ἀγάπη ἀφοῦ ὑπάρχει ἡ ἀμφιβολία καί ἡὑποψία, ἐπειδή ὑπάρχει ἡ ὑποκρισία. Δυστυχῶς, αὐτό τό ἄκουσα ἀπό Δεσπότη,-συγχωρέστε με Πατέρες- λέει: ‘Ἔχω φρίξει μέ τήν ὑποκρισία τῶν ἱερέων’. Γιά νάμή λέμε μόνο τοῦ κόσμου. Νά ποῦμε καί τά δικά μας. Μέ συγχωρεῖτε. Θέλει πολύπροσοχή αὐτό τό θέμα, αὐτή ἡ ὑποκρισία. Ἔχει μπεῖ μέσα στό μεδούλι μας καί μᾶςἔχει διαβρώσει. Ἄλλο εἴμαστε καί ἄλλο φαινόμαστε.«Ἐπειδή τό ναί δέν εἶναι ναί, ἀλλά ὄχι. Καί τό ὄχι δέν εἶναι ὄχι, ἀλλά ναί. Ἐπειδή καίἡ ἀπό στόματος ὁμολογία καί ἡ ἔγγραφη καί ἡ ἔνορκη ἀκόμα ὑπόσχεση, οὔτεὁμολογία εἶναι, οὔτε ὑπόσχεση, ἀλλά σχηματισμοί καί πλάσματα». Σοῦ λέει ‘δέν σέπιστεύω, ὁρκίσου’. Ὁρκίζεται καί ὁρκίζεται ψέματα. «Έπειδή ἔχεις χρεία φιλονικίαςκαί μάχης καί κριτηρίων γιά νά ἀποδείξεις τό ναί ναί καί τό ὄχι ὄχι». Πρέπει νά γίνειὁλόκληρη φασαρία γιά νά καταλάβεις -κι ἄν τό καταλάβεις πάλι- ὅτι εἶναι ὄντως ναίτό ναί καί δέν εἶναι ὄχι.«Ἐπειδή ὑποπτευόμαστε ὅτι τό ναί δέν εἶναι ναί καί τό ὄχι δέν εἶναι ὄχι, τότε πῶςμπορεῖ νά ὑπάρχει ἀγάπη μεταξύ μας; Πῶς μπορεῖ νά ὑπάρχει ὁμόνοια στή συζυγία;Πῶς μπορεῖ νά ὑπάρχει εἰρήνη μεταξύ τῶν συγγενῶν; Πῶς μπορεῖ νά ὑπάρχειἀλήθεια στά δικαστήρια»;Πρόσφατα τό ἔμαθα, δέν τό ἤξερα. Ἔξω ἀπό τά δικαστήρια ὑπάρχει καί μιά ὁμάδαἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι περιμένουν νά πληρωθοῦν καί νά πᾶνε νά ψευδομαρτυρήσουν.Τό ξέρετε αὐτό; Ὑπάρχουν καί αὐτοί! Ἐπάγγελμα! Ἔχεις ἔτοιμο ψευδομάρτυρα, ἄνθέλεις. Τραγικό. Ἀλλά δείχνει πόσο βασιλεύει ἡ ὑποκρισία κι ὁ ἄλλος δέν τό ‘χει σέτίποτα νά βάλει καί τό χέρι του στό Εὐαγγέλιο καί νά πεῖ ψέματα.64

«Ποιά ἕνωση μπορεῖ νά ὑπάρχει στούς ἀνθρώπους; Ποῦ ὑπάρχει ἡ μία καρδιά; Ποῦὑπάρχει ἡ μία ψυχή καί γνώμη; Ποῦ ὑπάρχει ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου καί τῆς ψυχῆς;Ὁ ἕνας ὑποπτεύεται τόν ἄλλον. Ὁ ἕνας παραπλανάει τόν ἄλλον. Καί ὁ καθέναςσπουδάζει μέ τήν περισσότερη ὑποκρισία νά ἐξαπατήσει τούς ἄλλους». Ὁ πιόὑποκριτής ἀπό τούς ὑποκριτές προσπαθεῖ νά κυριαρχήσει.«Ἀλλα πῶς θά ζήσουμε λέτε σ’ αὐτόν τόν κόσμο, ἐάν δέ χρησιμοποιήσουμε τήνπολιτική; Οὔτε θά μπορέσουμε νά διοικήσουμε, οὔτε νά κάνουμε ἐμπόριο, οὔτε νάπετύχουμε στό σπίτι μας, οὔτε κανένα ἄλλο ἔργο πάει καλά», ἅμα δένχρησιμοποιήσουμε τήν ὑποκρισία. «Ἐσεῖς πού τά λέτε αὐτά νομίζετε ὅτι ὁφιλανθρωπότατος Θεός γι’ αὐτό ἐνομοθέτησε καί εἶπε: ‘ἔστω ὁ λόγος ὑμῶν ναί ναί,οὔ οὔ’ (Ματθ. 5,37). Τό νομοθέτησε αὐτό γιά νά μᾶς βλάψει καί νά μᾶς κάνειδυστυχεῖς καί ἄθλιους»;Τέτοιος εἶναι ὁ Θεός; Γιατί ὅταν λές ἐσύ ὅτι δέν γίνεται νά ζήσεις ἄν δέν εἶσαιὑποκριτής, τί κάνεις; Λές ὅτι ὁ Θεός εἶναι κακός. Γιατί μᾶς ἔδωσε ἀκριβῶς τήνἀντίθετη ἐντολή, νά λές αὐτό πού ἔχεις καί στήν καρδιά σου. Ἔτσι βλασφημεῖς τόνΘεό, ὅταν λές ὅτι ἄν τηρήσω τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, θά ἀποτύχω. Ἔτσι δέν εἶναι; Λέςὅτι ὁ Θεός δέν μᾶς ἀγαπάει.«Ἀλλοίμονο τῆς παραλογίας καί τῆς βλασφημίας! Φεῦ! Μεγάλη ἀληθινά ἡσκοτομήνη τοῦ ἀνθρώπου». Ὁ σκοτισμός τοῦ ἀνθρώπου. Νά λέει τίς ἐντολές τοῦΖωοδότου ὅτι εἶναι καταστροφικές. Ἀκοῦς καί σήμερα ἀνθρώπους νά λένε ‘δένγίνεται σήμερα τό Εὐαγγέλιο, δέ μπορεῖς νά ζήσεις μέ τό Εὐαγγέλιο, δέν πᾶςμπροστά μέ τό Εὐαγγέλιο’. Δέν πᾶς μπροστά, πᾶς ψηλά! Πᾶς στόν Θεό μέ τόΕὐαγγέλιο καί μέ τόν Σταυρό. Αὐτό εἶναι τό ζητούμενο. Γιατί ἡ ζωή μας ἀδελφοί μουτελειώνει. Πολύ γρήγορα θά φύγουμε καί θά βρεθοῦμε μπροστά στό Κριτήριο. Καίτό Κριτήριο θά ἔχει τούς νόμους τοῦ Θεοῦ ὡς ἄρθρα, μέ τά ὁποῖα θά κριθοῦμε.«Ἐσεῖς πού τά λέτε αὐτά φυσικά οὔτε στόν Θεό πιστεύετε, οὔτε ἀκόμα καί στίςαἰσθήσεις σας δέν πείθεσθε. Ἐσεῖς πού τά λέτε αὐτά καί βλέπετε καί ἀκοῦτε καίψηλαφᾶτε, γιά νά πῶ ἔτσι, ὅτι ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος τοῦ ὁποίου τό ναί εἶναι ναί καί τόὄχι ὄχι, ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος πού ποτέ δέ λέει ψέματα, οὔτε ἐξαπατᾶ, οὔτε δολιεύεται,οὔτε βλάπτει τόν πλησίον, ἀλλά λαλεῖ πάντοτε τήν ἀλήθεια, μισεῖ τήν ἀπάτη, φεύγειτόν δόλο, ὠφελεῖ ὅσο μπορεῖ τόν καθένα καί ἰδιαιτέρως καί ὅλη τήν κοινότητα,ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος, τόν ὁποῖο τιμᾶ καί ἐπαινεῖ καί εὐλαβεῖται καί ἐμπιστεύεται ὅλοςὁ κόσμος, ἑκεῖνος ὁ ἄνθρωπος ὁ τίμιος καί σεβάσμιος καί ἐπαινετός καί ἀγαπημένοςἀπ’ ὅλο τόν κόσμο, ἐκεῖνος καί διοικεῖ ἐκείνους πού εἶναι κάτω ἀπ’ αὐτόν ἄριστα καίπροκόβει καί κατευθύνει ὅλα τά ἔργα του στό ἀγαθό».Αὐτόν τόν ἄνθρωπο ἐσύ τόν ἀπαξιώνεις. Ἀλλά στήν πράξη ἀκριβῶς αὐτό συμβαίνει.Ἐκεῖνοι πού προοδεύουν εἶναι αὐτοί πού ἔχουν τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ τελικά. Οἱὑποκριτές καί οἱ ψεῦτες μέχρι ἕνα σημεῖο θά πᾶνε καί μετά θά χαθοῦν ὅλα. ‘Εἶδα τόνἀσεβῆ ὑπερυψούμενον ὡς τάς κέδρους τοῦ Λιβάνου (Ψαλμ. 36,35) καί μετά πέφτει,συντρίβεται. Ἐνῶ ὁ ταπεινός, πού φοβᾶται τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί τηρεῖ τάπροστάγματα τοῦ Θεοῦ, εὐδοκιμεῖ.65

– Τί εἶναι λοιπόν ἡ ὑποκρισία;Λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος: «Ὑποκρισία εἶναι ἄλλο νά ἔχεις στό μυαλό σου καί ἄλλονά κάνεις». Καταπληκτικός ὁρισμός. Ἁπλά πράγματα. Αὐτό εἶναι ὑποκρισία: ἄλλαἔχεις στό μυαλό σου καί ἄλλα κάνεις.«Ὑποκρισία» ἐπίσης λέει ὁ ἅγιος Νεκτάριος «εἶναι κλοπή ὑπόληψης». Κλέβειςὑπόληψη ἀπό τούς ἄλλους πού δέ σοῦ ἀνήκει. Δέν εἶσαι τόσο καλός, ὅσο φαίνεσαι.«Εἶναι κακία μέ τό σχῆμα ἀρετῆς, ὥστε ἄν ἡ ἀλήθεια εἶναι κάτι τό θεῖον, αὐτός πούδέν τήν ἔχει καί ἄλλος εἶναι ἐνῶ ἄλλος δείχνει (ὅτι εἶναι), εἶναι ὑποκριτής καίπροφανῶς ἐχθρός τοῦ Θεοῦ». Γιατί ἀντιστρατεύεται στήν ἀλήθεια. Οὐσιαστικάἀντιστρατεύεται στόν Χριστό. Γιατί ἡ Ἀλήθεια δέν εἶναι πράγμα, οὔτε ἰδέα, εἶναι ἕναπρόσωπο, «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια» (Ἰωαν. 14,6). Ὅταν δέ λές τήν ἀλήθεια,ἀντιστρατεύεσαι στήν Ἀλήθεια, στόν Χριστό. Γίνεσαι ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. Βλέπετεπόσο βαρύ πράγμα εἶναι τό ψέμα καί ἡ ὑποκρισία;Λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος γιά τούς ὑποκριτές: «Ἀπό τήν εὐλάβεια περιμένεις τήδόξα; Ἄν πράγματι εἶσαι εὐλαβής καί δέ σκέπτεσαι πονηρά ἀπό μέσα σου, νάχαίρεσαι ὄχι γιατί φαίνεσαι εὐλαβής, ἀλλά γιατί εἶσαι. Ἄν πράγματι δέν ἐπιθυμεῖς τήδόξα τῶν πολλῶν, φρόντισε νά καταλάβεις πώς δέ θά μᾶς κρίνουν αὐτοί κατά τήνἡμέρα τῆς Κρίσεως, ἀλλά Αὐτός, ὀ ὁποῖος μέ ἀκρίβεια γνωρίζει αὐτά πού τώρα δέφαίνονται». Μπορεῖ τούς ἀνθρώπους νά τούς ξεγελάσεις μέ τήν ὑποκρισία σου. ΤόνΘεό δέ μπορεῖς νά Τόν ξεγελάσεις ποτέ. Ὁ Θεός θά εἶναι ὁ Κριτής σου, ὄχι οἱἄνθρωποι.«Ἄν συνειδητοποιεῖς τά ἁμαρτήματά σου, ἀλλά παρουσιάζεσαι στούς ἄλλουςκαθαρός, ὄχι μόνο δέν πρέπει νά χαίρεσαι, ἀλλά νά πονᾶς καί νά στενάζεις πικράσκεπτόμενος συνεχῶς τήν ἡμέρα στήν ὁποία ὅλα θά ἀποκαλυφθοῦν». Γι’ αὐτό καί οἱἅγιοι Πατέρες δέν ἤθελαν τίς τιμές. Ὁ κόσμος τούς τιμοῦσε, ἦταν ἅγιοι,προσπαθοῦσαν, ἀλλά δέν ἤθελαν τήν τιμή, γιατί εἶχαν ταπεινό φρόνημα. Ἤξερανπολύ καλά τόν ἑαυτό τους, ὅτι ἄν φύγει ἡ Χάρις, ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, θά μέδεῖτε ἐμένα πού μέ λέτε ἅγιο, νά τρέχω στά καταγώγια. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μᾶςφυλάει. Βεβαίως καί ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά προσέχει, δέν ἀφηνόμαστε ‘μαγικά’ στήΧάρη, ἀλλά δέν εἶναι δικό μας τό κατόρθωμα. Δικά μας εἶναι μόνο τά ἁμαρτήματα.«Ἀπολαμβάνεις τιμή;» λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος. «Νά τήν ἀποκρούεις». Μήν τήδέχεσαι τήν τιμή. «Γνωρίζοντας ὅτι αὐτή ἡ τιμή σέ καθιστᾶ ὀφειλέτη». Καί νάχαίρεσαι γι’ αὐτό, πού δέ δέχεσαι τήν τιμή. Σήμερα οἱ ἄνθρωποι τούς λές κάτικολακευτικό -ὑπάρχουν πολλοί κόλακες- καί λένε ‘εὐχαριστῶ πολύ’. Τό δέχονται.Αὐτό εἶναι μεγάλη ζημιά. Ἡ τιμή ἀνήκει μόνο στόν Χριστό. “Ὅτι σοι πρέπει πᾶσαδόξα, τιμή καί προσκύνησις…”. Πᾶσα δόξα, ὄλη ἡ δόξα ἀνήκει στόν Θεό.– Ποιός εἶσαι ἐσύ πού θά κλέψεις τή δόξα τοῦ Θεοῦ;Λέει καί ὁ Μέγας Βασίλειος γιά τόν ὑποκριτή: «Ὁ ὑποκριτής κρατάει τό μίσος στόβάθος τῆς καρδιᾶς του ἐπιδεικνύοντας ἐπιφανειακή ἀγάπη κατά τόν ἴδιο τρόπο πούγίνεται μέ τούς ὑφάλους, οἱ ὁποῖοι καλύπτονται μέ λίγο νερό, ἀλλά γίνονται66

ἀπρόοπτο δυστύχημα γι’ αὐτούς πού δέ φυλάγονται». Ξέρετε ὁ ὕφαλος εἶναι βράχοςμέσα στή θάλασσα πού φαίνεται πολύ λίγο. «Ἡ ὑποκρισία εἶναι καρπός τοῦ φθόνουκαί ἀπό αὐτήν προκύπτουν ὅλα τά κακά».Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος λέει: «Θέλει νά καλεῖται ἅγιος καί νά προσκυνᾶται ἀπό ὅλουςὡς εὐλαβής», ὁ ὑποκριτής. Βλέπεις τήν ἐξωτερική του παρουσία καί νομίζεις ὅτικάνει τά πάντα κατά Θεόν, ἀλλά ἡ καρδιά του εἶναι γεμάτη ζήλεια, δόλο καί κάθεεἴδους κακό».Καί ὁ ἅγιος Νεῖλος: «Χρησιμοποιεῖ ὁ ὑποκριτής τήν κατσουφιά σάν παραπέτασμα,πού μπορεῖ νά κρύβει τήν ἐνυπάρχουσα θρασύτητα. Ἐνῶ εἶναι θρασύς μέσα του,ἀλαζόνας, ὑπερήφανος, ἀδίστακτος, ἐμφανίζεται μέ σχῆμα ταπεινό». ‘Ἀφανίζετε τάπρόσωπά σας’ λέει ὁ Χριστός μας στούς Φαρισαίους ‘γιά νά δείξετε στόν κόσμο ὅτινηστεύετε’ (Ματθ. 6,16) καί δέ μπορεῖτε νά πάρετε τά πόδια σας ἀπ’ τή νηστείατάχατες, ‘ἀλλά μέσα σας εἶστε γεμάτοι βρωμιά’. «Καί τά αἴσχη τῆς ψυχῆς του ὁὑποκριτής τά ἐπικαλύπτει μέ ξένα ἐνδύματα».Καί ὁ Ἰώβ λέει: «Διδάσκει μέ τό στόμα καί τιμᾶ μέ τά χείλη, ἀλλά ἡ καρδιά ἀπέχειμακριά. Μάταια διδάσκει διδασκαλίες ὠφέλιμες σέ ἄλλους. Τούς ξεγελάει ὅλους μέπρόσχημα σεμνότητας.Καί ἄλλος σοφός λέγει: «Κατά μέν τή φωνή καί τό πρόσωπο θεωρεῖται ἀρνί, τό δέἐσωτερικό του σέ τίποτα δέ διαφέρει ἀπό τόν δράκο». ‘Προβατόσχημος λύκος’, τήνἔχουμε ἀκούσει τήν ἔκφραση. «Ὁ ὑποκριτής εἶναι ὁ πιό ἄδικος ἀπ’ ὅλους τούςἀνθρώπους, γιατί τό νά νομίζει κανείς ὅτι εἶναι δίκαιος καί νά μήν εἶναι, θεωρεῖταιἐσχάτη ἀδικία».Νά ποῦμε κι ἕνα περιστατικό λίγο νά ξεκουραστοῦμε. Νά δεῖτε ὅτι ἡ ὑποκρισία εἶναιἕνα θέατρο. Κάποιος μοναχός ἀπό τή Θηβαΐδα εἶχε λάβει ἀπό τό Θεό τό χάρισμα τῆςδιακονίας καί τῆς ἀγάπης καί μάλιστα νά μπορεῖ νά δίνει στόν καθένα, πού τοῦζητοῦσε βοήθεια, ἀνάλογα μέ τίς ἀνάγκες του. Κάποτε λοιπόν ἔδινε ἐλεημοσύνες σέμιά κωμόπολη, μέ τό χάρισμα πού εἶχε, δηλαδή ἔβαζε τό χέρι στό σακούλι καί ὅσαἔπιανε τά ἔδινε. Ἦταν ἀκριβῶς ὅσα χρειαζόταν ἐκεῖνος πού τόν παρακαλοῦσε γιάβοήθεια. Τόν πλησίασε λοιπόν ζητώντας ἐλεημοσύνη, αὐτόν τόν χαρισματούχο, μιάγυναίκα ντυμένη παλιόρουχα, ρακένδυτη. Βλέποντάς την ἐκεῖνος νά φοράει παλιά,ἔβαλε τό χέρι του στό σακούλι νά τῆς δώσει πολλά. Ὅμως τό χέρι του μαζεύτηκε καίἔβγαλε λίγα. Δέν τόν ἄφησε τό Ἅγιο Πνεῦμα νά δώσει πολλά.Ἔπειτα ἦρθε μιά ἄλλη καλοντυμένη καί βλέποντας τό ντύσιμό της, ἔβαλε τό χέρι νάτῆς δώσει λίγα. Σκέφτηκε αὐτή, μέ ὡραῖα ροῦχα δέ θά ἔχει πολύ ἀνάγκη. Ἀλλά αὐτόἁπλώθηκε καί ἔβγαλε πολλά. Ρώτησε τότε καί γιά τίς δύο καί ἔμαθε ὅτι ἡκαλοντυμένη ἦταν ἀπό πλούσια οἰκογένεια πού φτώχυνε καί ἔβαλε τά ροῦχα αὐτάἀπό ὑπόληψη. Φόρεσε ὅ,τι τῆς εἶχε μείνει. Ἐνῶ ἡ ἄλλη ἔβαλε παλιά, γιά νά πάρειπερισσότερα. Ἦταν ὑποκρίτρια, εἶχε χρήματα.«Ὑποκριτής», λέει ὁ Μέγας Βασίλειος, «εἶναι ἐκεῖνος πού ὑποκρίνεται ξένοπρόσωπο στό θέατρο». Ὁ ὅρος ὑποκριτής στήν ἀρχαία ἑλληνική γλώσσα σημαίνει67

θεατρίνος. «Ἐνῶ εἶναι δοῦλος» καί στά ἀρχαῖα χρόνια ὑπῆρχαν δοῦλοι, λέει ὁ ΜέγαςΒασίλειος, «πολλές φορές ὑποδύεται τό πρόσωπο τοῦ κυρίου». Γίνεται ἀφέντης.«Καί ἐνῶ εἶναι κοινός πολίτης, ὑποδύεται τό πρόσωπο τοῦ βασιλιά». Πῶς;Ἀλλάζοντας μάσκες. Στό ἀρχαῖο θέατρο ἕνας ἠθοποιός ἔπαιζε πολλούς ρόλους,ἀλλάζοντας προσωπεῖα, μάσκες. Αὐτό γίνεται καί σήμερα. Οἱ ἄνθρωποι ἁπλῶςἀλλάζουν μάσκες.«Ἔτσι καί ἡ ζωή αὐτή. Οἱ πιό πολλοί παίζουν θέατρο. Σάν νά παίζουν στή σκηνή τῆςδικῆς τους ζωῆς ἔχοντας ἄλλα στήν καρδιά καί ἐπιδεικνύοντας ἄλλα φανερά στούςἀνθρώπους. Ἡ ὑποκρισία εἶναι ψέμα».Κοιτᾶξτε τί λέει ἕνας σπουδαῖος Πατέρας ὁ ἀββᾶς Δωρόθεος: «Ὑπάρχουν τρεῖςδιαφορές ψεύδους». Τρεῖς καταστάσεις ψεύδους. «Ὑπάρχει αὐτός πού ψεύδεται κατάδιάνοια». Στό μυαλό του λέει ψέματα. «Ὑπάρχει αὐτός πού λέει ψέματα μέ τά λόγιακαί ὑπάρχει κι αὐτός πού λέει ψέματα μέ ὅλη του τή ζωή».Ὁ πρῶτος τρόπος εἶναι νά ψεύδεται κανείς κατά διάνοια». Τί σημαίνει αὐτό; Νά ἔχειμέσα του ὑπόνοιες, ὑποψίες. Ἡ γυναίκα γιά τόν ἄνδρα, ὑποψίες.. Ξέρετε τί βάσανοεἶναι αὐτό; Εἶναι ἁμάρτημα αὐτό. Εἶναι ψέμα. Ἀλλά τό λές μέσα σου καί λές ‘δέ λέωψέματα’. Λές ψέματα κατά διάνοια. «Αὐτός πού ἔχει καχυποψίες, ἄν δεῖ κάποιον νάὁμιλεῖ μέ ἕναν ἄλλο, ὑποπτεύεται πώς μιλοῦν γι’ αὐτόν». Ἐκεῖ νά δεῖτε βάσανο! «Ἄνδιακόψουν τήν ὁμιλία, ὑποψιάζεται πώς διέκοψαν γι’ αὐτόν». Ὅτι τάχα τόν εἶδαν καίμαζεύτηκαν. «Ἡ καχυποψία, πού εἶναι μία μορφή ψεύδους, τόν κάνει νά μή λέγειτίποτε τό ἀληθινό, ἀλλά νά κατασκευάζει ὅλο ὑποθέσεις». Ὁλόκληρος συρφετόςλογισμῶν. Πλῆθος λογισμῶν. «Τά ἀποτελέσματα τῆς περιπτώσεως αὐτῆς εἶναιπεριέργειες, κρυφακούσματα, καταλαλιές, κατακρίσεις καί μαλώματα». Καί φυσικάἀπουσία ἀγάπης. Δέ μπορεῖ νά ὑπάρξει ἀγάπη καί οἰκογένεια ὅταν ὑπάρχει αὐτό τόκατά διάνοια ψέμα.«Ὁ δεύτερος τρόπος εἶναι νά ψευδόμαστε μέ τόν λόγο. Ἕνας πού εἶναι ψεύτης στάλόγια, προσπαθεῖ νά δικαιολογήσει τίς ἁμαρτίες του, τά πάθη του ἤ προσπαθεῖ νάἐπιτύχει τοῦ σκοποῦ του μέ ψέματα. Τροποποιεῖ τίς εἰς βάρος του κατηγορίες μέψέματα. Λέγει ψέματα γιά νά ἐκπληρωθοῦν οἱ ἐπιθυμίες του. Ψεύδεται γιά νάἐντυπωσιάσει, νά ἀποφύγει πολλές καταστάσεις ἤ γιά νά κερδίσει χρήματα καίἀγαθά. Αὐτός πού λέει ψέματα στά λόγια του, φτάνει στό σημεῖο νά μήν τόνπιστεύουν οἱ ἄλλοι, ἔστω καί ἄν λέγει ἀλήθεια». Στό σχολεῖο τό εἴχαμε μάθει αὐτόστό παραμύθι μέ τό βοσκό πού κορόιδευε τούς χωριανούς του καί ἔλεγε ‘ἐλᾶτεβοηθῆστε, λύκος’ καί ὅταν πῆγε πράγματι ὁ λύκος, δέν πῆγε κανένας. Ἔτσι τήνπαθαίνει ὁ ψεῦτης. Εἶναι ἀναξιόπιστος.«Ὁ τρίτος τρόπος εἶναι ὅταν ψεύδεται κάποιος μέ ὅλη του τή ζωή. Ἄλλη εἶναι ἡπραγματική ζωή πού κάνει καί ἄλλη δείχνει νά κάνει. Εἶναι ἄσωτος, ἀλλάἐμφανίζεται ἐγκρατής. Εἶναι πλεονέκτης καί ἐμφανίζεται ἐλεήμονας καί μιλᾶ μέθέρμη γιά τήν ἐλεημοσύνη. Εἶναι ὑπερήφανος καί θαυμάζει τήν ταπεινοφροσύνη.Προβάλλει τήν ἀρετή ἤ γιά νά σκεπάσει τόν ἑαυτό του ἤ γιά νά τόν θαυμάζουν οἱἄλλοι. ‘Οὗτος οὐκ ἔστιν ἁπλοῦς ἄνθρωπος, ἀλλά διπλοῦς’». Διπλός ἄνθρωπος καί θά68

τολμούσαμε νά ποῦμε καί πολλαπλός. «Εἶναι διπλοπρόσωπος» καίπολλαπλοπρόσωπος. «Ἡ κατάσταση τῆς ὑποκρισίας συνδέεται στενά μέ τό ψεῦδος,καί μάλιστα μερικές φορές ἡ ὑποκρισία καί τό ψεῦδος ταυτίζονται». Εἶναι τό ἴδιοπράγμα.Εἶναι ἑπομένως ἡ ὑποκρισία ἕνα θέατρο καί ὁ ὑποκριτής ἕνας θεατρίνος. Εἶναιἐπιτήδευση τῆς ἀρετῆς καί τῆς εὐσεβοῦς ζωῆς. Ἡ ἀνυπαρξία ἐσωτερικῆς ζωῆς καίπραγματικῆς εὐσέβειας, ἡ ὁποία ὅμως ἐκδηλώνεται ἐξωτερικά ὡς ὑπάρχουσα, ἐνῶδέν ὑπάρχει πνευματική ζωή. Εἶναι ἕνα θέατρο χειρίστης μορφῆς. Οἱ ὑποκριτές ὅ,τικάνουν, τό κάνουν, ὅπως λέει ὁ Κύριος «ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις» (Ματθ. 6,5).Εἶναι προσποίηση τῆς φιλίας. Κεκαλυμμένο μίσος σέ σχῆμα φιλίας. Θυμηθεῖτε τόνἸούδα..Ἔχθρα, πού ἐκδηλώνεται ὡς εὔνοια. Ἐνῶ κάποιος σέ ἐχθρεύεται, σέ μισεῖ, φέρεταιμπροστά σου σάν νά εἶναι ὁ καλύτερός σου φίλος. Μοῦ ἔλεγε κάποιος ὅτι εἶναι τόσηἡ ὑποκρισία στίς μέρες μας, πού μπορεῖ κάποιος νά σέ σκοτώσει καί μετά νά ρθεῖστήν κηδεία σου καί νά πεῖ τόν πιό δακρύβρεχτο λόγο. Νά βγάλει καί λόγο γιά σένακαί νά κλαίει μέ μαῦρο δάκρυ. Τόση εἶναι ἡ ὑποκρισία!Ὑποκρισία εἶναι ὁ πλασματικός καί ὄχι ὁ πραγματικός βίος τῆς ἀρετῆς. Ἡπροσποίηση τῆς δικαιοσύνης, ἡ ἀπάτη πού ἔχει τή μορφή ἀλήθειας. Οὐσιαστικά εἶναιἡ ἁμαρτία πού γιά νά κυκλοφορήσει ντύνεται ὡς ἀρετή. Ὅπως ὁ διάβολοςπαρουσιάζεται ὡς φιλάνθρωπος. Ἔτσι παρουσιάστηκε στήν Εὔα καί τῆς εἶπε ‘Τίἀκοῦς τόν Θεό; Τί γιά ὑπακοές μοῦ λές τώρα καί νά περιμένεις… Ἐδῶ καί τώρα. Θάφᾶς αὐτό, πού ὁ Θεός εἶπε νά μή φᾶς, γιατί ὁ Θεός εἶναι ψεύτης’. Βλέπετε αὐτό πούεἶναι ὁ ἴδιος τό λέει γιά τόν ἄλλον. Τό λέει γιά τόν Θεό. ‘Ἄν φᾶτε θά γίνετε σάν κιΑὐτόν. Γι’ αὐτό σᾶς εἶπε ὁ Θεός νά μή φᾶτε’. Βλέπετε ψέμα, βλέπετε συκοφαντία;Βλέπετε ὑποκρισία; Ἐνῶ ὁ ἴδιος εἶναι κακός, λέει τόν καλό Θεό, κακό. Αὐτό γίνεταικαί στίς μέρες μας. Πόσοι ἄνθρωποι δέ θέλουν νά ἀκούσουν κάν τό ὄνομα Χριστός;Ὅ,τιδήποτε ἄλλο μπορεῖς νά πεῖς, ἐκτός ἀπό τή λέξη Χριστός.Κάτι ἀκόμα. Ἡ ὑποκρισία εἶναι τό κύριο χαρακτηριστικό ἤ γιά νά τό ποῦμε πιό ἤπια,ἕνα ἀπό τά κύρια χαρακτηριστικα τῆς κοσμικῆς ζωῆς. Θά διαβάσουμε πάλι ἕναγράμμα, τό ὁποῖο γράφτηκε περίπου διακόσια χρόνια πρίν, πρός τόν Ἅγιο Θεοφάνητόν ἔγκλειστο ἀπό ἕναν νέο. Κοιτᾶξτε τί γράφει αὐτός ὁ ἄνθρωπος. Γιά τήν ἐποχήτου φυσικά, πρίν διακόσια χρόνια.«Παρατηρῶ στόν περίγυρό μου πῶς καταναγκάζουν καί καταπιέζουν ὁ ἕνας τόνἄλλον. Κανένας δέν ἔχει τή δική του βούληση. Κανένας δέν εἶναι ἐλεύθερος. Δέντολμᾶς νά ντυθεῖς ὅπως θά ‘θελες, νά φερθεῖς ὅπως θά ‘θελες, νά πεῖς ὅ,τι θά‘θελες». Σήμερα τολμοῦν τά παιδιά νά ντυθοῦν διαφορετικά; Μιά κοπέλα πού δένφοράει παντελόνι θά τήν κοροϊδεύουν στό σχολεῖο καί ὑποκρίνεται κι αὐτή ὅτι θέλεινά εἶναι μοντέρνα, ἐνῶ στό βάθος μπορεῖ νά θέλει νά εἶναι μέ τόν Χριστό. Ἀλλάντρέπεται. Ὑπάρχει τέτοια ἐξωτερική πίεση! Ἐδῶ ὅμως εἶναι ὁ ρόλος μας. Ἐδῶ εἶναιπού θά δώσουμε ἐξετάσεις καί θά ἀποδείξουμε ὅτι θέλουμε νά εἴμαστε μέ τόνΧριστό, ὅ,τι κι ἄν κοστίσει. Κι ἄς εἶσαι σάν τή μύγα μές στό γάλα. Ἐδῶ πρέπει νά69

ξεχωρίσει ὁ Χριστιανός. Ἀλλοῦ δέν πρέπει νά ξεχωρίζεις. Ὅταν ἔχεις ἀρετή καίξεχωρίζεις, νά ξεχωρίζεις. Τότε δέν σκανδαλίζεις.– Πότε σκανδαλίζεις;Ὅταν γίνεσαι ἕνα μέ τόν κόσμο, μέ τή μάζα, μέ τή μόδα, μ’ αύτό πού ἐπικρατεῖ, τόὁποῖο εἶναι ἁμαρτία. Τότε καί νά πηγαίνεις στήν Ἐκκλησία, θά ποῦν ‘νά ἕναςὑποκριτής’. Πάει στήν Ἐκκλησία καί εἶναι σάν καί μᾶς. Γιατί νά πάω στήνἘκκλησία; Τά νέα παιδιά αὐτό λένε. ‘Βλέπω καί σένα μπαμπά καί μαμά, δέ φάγαμεποτέ γλυκό ψωμί, τσακώνεστε ὅλη μέρα. Γιατί νά πάω; Ἐσεῖς πού πηγαίνετε τόσαχρόνια καί ἐξομολογεῖστε καί κοινωνᾶτε, ἀλλάξατε; Ὄχι. Σάν τούς ἄλλους εἶστε’.Ἴσως λίγο πιό βελτιωμένη ἔκδοση.«Δέν τολμᾶς νά ξεχωρίσεις ἀπ’ τούς ὑπόλοιπους. Ἐπιβάλλεται ἀπό ἕναν ἄγραφονόμο. Ἕναν νόμο, στόν ὁποῖο ὅλοι ὑποτάσσονται. Ἕναν νόμο, ὡστόσο, πού κανέναςδέν ξέρει πῶς καθιερώθηκε, μά οὔτε καί τό πῶς νά τόν ἀποφύγει. Μ’ αὐτόν τόντρόπο ἀλληλοβασανίζονται. Νά ποιά εἶναι ἡ ἐλευθερία μας! Ἐξωτερικά ὅλοιφαινόμαστε ἐλεύθεροι ἄνθρωποι. Ἐλεύθεροι, ἐνῶ εἴμαστε δεμένοι χειροπόδαρα».Γιατί βλέπετε κυριαρχεῖ τό πάθος.– Ποιό εἶναι τό κυρίαρχο πάθος;Ἡ κενοδοξία. Ἡ ἀνθρωπαρέσκεια πού σέ ὁδηγεῖ στήν ὑποκρισία.«Μέ ἀφορμή αὐτή τήν παρατήρηση», λέει αὐτός ὁ νέος, «ἄρχισα νά ἐξετάζωσυστηματικά ἄν οἱ ἄνθρωποι κάνουν μέ τήν καρδιά τους, ὅλα ὅσα κάνουν. Καί τόἀποτέλεσμα; Δέν ξέρω ἄν πέφτω ἔξω, ἀλλά τίποτα δέν εἶδα νά γίνεται μέ εἰλικρινήἐγκαρδιότητα καί αὐθόρμητη διάθεση». Ἁπλῶς ὅλοι εἶναι προγραμματισμένοι καίἀκολοθοῦν τή μόδα. «Κενές ἁβρότητες, πρόθυμες τάχα ἐξυπηρετήσεις, ἐκφράσειςἀλληλοθαυμασμοῦ καί ἀλληλοεκτιμήσεως, μά ὅλα συμβατικά καί ἐπιφανειακά».– Τί εἶναι αὐτή ἡ εὐγένεια τῆς Εὐρώπης; Δέν εἶναι μιά μεγάλη ὑποκρισία τό σαβουάρβιβρ;‘Σᾶς παρακαλῶ’. ‘Σᾶς εὐχαριστῶ πολύ’. Καί τίποτα ἄλλο. Μιά καρδιά ψυχρή καίπολλές φορές ὕπουλη.«Πίσω ἀπό τήν ἐξωτερική ἐμφάνιση καί συμπεριφορά τήν τόσο λεπτή καί εὐγενικήκρύβεται ἕνα ἐντελῶς διαφορετικό πνεῦμα. Ἕνα πνεῦμε πού ἄν ἐρχόταν ποτέ στόφῶς θά διαπιστώναμε ὅτι στήν πραγματικότητα ὄχι μόνο λεπτό δέν εἶναι μά οὔτε κἄνὑποφερτό. Τελικά τί ἀποδεικνύεται; Ὅτι οἱ κοσμικές συγκεντρώσεις μας δέν εἶναιπαρά συναθροίσεις ἠθοποιῶν πού ὑποκρίνονται. Τί κωμωδία; Τή μεγαλύτερηἔκπληξη ὅμως μοῦ τήν προξενεῖ ἡ γενική ψυχρότητα πού βλέπω γύρω μου».Σήμερα ἔχει αὐξηθεῖ πολύ αὐτή ἡ ψυχρότητα, γι’ αὐτό καί ἔχουν αὐξηθεῖ πολύ οἱμοναχικοί ἄνθρωποι. Αὐτό δέν εἶναι καθόλου ὑγιές. Ὁ ἄνθρωπος δέν σώζεται μόνοςτου ποτέ. Σωζόμαστε ὅλοι ὡς σῶμα Χριστοῦ, ὡς Ἐκκλησία. Γι’ αὐτό πολύ καλάκάνετε καί συγκεντρώνεστε κι ἀκοῦτε λόγο Θεοῦ. Γιατί ὅπου ὑπάρχει ὁ ἱερέας καίὑπάρχει καί τό ποίμνιο, ὑπάρχει τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί ὁ Χριστός, ὑπάρχει ἡ70

Ἐκκλησία. Φανερώνεται ἡ Ἐκκλησία. Μέσα σ’ αὐτή τή συνάθροιση περνάει ἡ Χάριςτοῦ Θεοῦ καί θεραπεύεται ἡ ψυχή μας. Δέ συμβαίνει μόνο μέ τή Θεία Κοινωνία καίτήν ἐξομολόγηση, ἀλλά καί μέ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, τή συνάθροιση, τή σύναξη ἐπί τόαὐτό. Οἱ πρῶτοι Χριστιανοί ἦταν συνέχεια μαζί μέ τούς Ἀποστόλους καί ἀκούγανεκήρυγμα μέ τίς ὧρες.«Πῶς μποροῦν νά δείχνουν ὅλοι ὅτι εἶναι φίλοι μεταξύ τους; Ἔτοιμοι νάπροσφέρουν στούς ἄλλους ἀκόμα καί τό πουκάμισό τους, βαθύτερα ὅμως νά ἔχουντόση ψυχρότητα»;Κοιτᾶξτε τί τοῦ ἀπαντάει ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁ ἔγκλειστος: «Οἱ διαπιστώσεις σουεἶναι ἀπόλυτα σωστές. Δέν ἔχω τίποτα νά προσθέσω στά ὅσα γράφεις».Ἐπειδή συμπληρώθηκε ἡ ὥρα, ἄς σταματήσω καί ἄς κρατήσουμε ἕνα δίδαγμα: Νάπολεμήσουμε τήν ὑποκρισία, ὅπου κι ἄν τή βρίσκουμε, στόν ἑαυτό μας. Ἐμεῖς οἱἴδιοι νά ἐξετάσουμε τόν ἑαυτό μας ποῦ ὑποκρινόμαστε, ποῦ λέμε ψέματα. Ὅπωςεἴπαμε, ὄχι μόνο μέ τά λόγια, ἀλλά καί κατά διάνοια καί μέ τή ζωή μας. Ἄλλοεἴμαστε καί ἄλλο φαινόμαστε. Γιά νά ἀρχίσει ἡ θεραπεία καί τοῦ ἑαυτοῦ μας καί τοῦκόσμου ὅλου μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ.Βλέπετε σήμερα μᾶς περνᾶνε πολλά μηνύματα μέσω τῶν Μαζικῶν ΜέσωνἘνημέρωσης -τά λένε- Συσκότισης, μποροῦμε νά τά ποῦμε κ.λ.π. Περνᾶνε τήνπροπαγάνδα τους.– Δέν σᾶς κάνει ἐντύπωσε πού ὅλα τά μέσα, τά μεγάλα κανάλια, σήμερα εἶναι ὑπέρτῶν ὁμοφυλοφίλων;Μά καλά δέν ὑπάρχει καί ἕνας νά διαφωνίσει; Κι αὐτό ἔχει περάσει στό λαό ὡς κάτιπού ἐπικρατεῖ σέ ὅλους. Ἐνῶ δέν ἐπικρατεῖ. Εἶναι μιά ἀσήμαντη μειοψηφία αὐτοί οἱταλαίπωροι ἄνθρωποι. Δέν ἔχουμε τίποτα μ’ αὐτούς, τούς ἀγαπᾶμε. Ἀλλά δέμποροῦμε νά δεχτοῦμε αὐτή τή νομιμοποίηση τῆς ἁμαρτίας καί νά τούςχειροκροτήσουμε γιά τήν ἁμαρτία αὐτή πού κάνουν. Νά τούς δεχτοῦμε ὡς εἰκόνεςτοῦ Θεοῦ, τούς δεχόμαστε. Τραυματισμένες εἰκόνες, ὅπως εἴμαστε ὅλοι. Ἀλλά δέμποροῦμε νά δεχτοῦμε τήν ἁμαρτία καί νά ποῦμε ‘μπράβο, καλά κάνετε’. Αὐτόθέλουν αὐτοί. Αὐτός εἶναι ὁ ἔσχατος βαθμός κακίας, νά ἁμαρτάνεις δημόσια καί νάθέλεις καί τό χειροκρότημα τῶν ἄλλων. Ἀλλά βλέπετε ὅτι σιγά-σιγά μᾶς τό περνᾶνε.Ἤδη τό ἔχουν περάσει στήν Ἀμερική. Στήν Ἀμερική εἶσαι ‘political correct’,(political=πολιτικός) εἶσαι σωστός δηλαδή, ὅταν δέν ἀντιδρᾶς σ’ αὐτό τό θέμα. Εἶναικι αὐτοί ‘φυσιολογικοί’, ἁπλῶς εἶναι διαφορετικοί.Στή συνέχεια θά μᾶς ποῦνε ὅτι καί οἱ κτηνοβάτες (συγνώμη γιά τή λέξη) εἶναι καίαὐτοί ἁπλῶς διαφορετικοί. Θά τό χάψουμε κι αὐτό, θά δεῖτε. Γιατί; Γιατί μπαίνουμεκι ἐμεῖς μέσα σ’ αὐτή τήν ὑποκρισία καί ὑποκρινόμαστε ὅτι τό δεχόμαστε. Κι ὅτανὑποκρίνεσαι ὅτι τό δέχεσαι, θά ἐπικρατήσει. Ἐκεῖ ποντάρει ὁ διάβολος. Μετά θάφτιάξει καί νόμους. Καί ἔφτιαξε τό κράτος καί τούς ψηφίσαμε καί κανένας δένἔκλεισε κανέναν δρόμο! Ὅταν ὅμως ἀπειλήθηκε ἡ τσέπη μας, κλείσαμε τούςδρόμους. Δέ λέω νά μήν τούς κλείσουμε. Νά τούς κλείσουμε καί γι’ αὐτό. Ἀλλά τό71

ἄλλο, οὔτε κἄν τό πήραμε εἴδηση ὅτι ψηφίστηκε αὐτός ὁ νόμος.Αὔριο ἄν θέλεις νά διαπαιδαγωγεῖς σωστά τά παιδιά σου, θά τά φωνάξειςἐνδεχομένως κάποια στιγμή καί μέ αὐτή τήν ἀφορμή θά σοῦ ‘κλέβουν’ τό παιδί, μέτήν κοινωνική λειτουργό καί τόν ἀστυνόμο, γιατί δέ θά εἶσαι ὅπως θέλει τόσύστημα…Ἤδη τό κακό ἔχει ξεκινήσει πολλά χρόνια πρίν. Φταῖμε γιατί εἴμαστε δέσμιοι τῶνπαθῶν μας. Λέει κανείς: ‘Αὐτοί ψηφίζουν αὐτό. Ποιός τούς δίνει σημασία’; Ὄχι. Τόκακό προχωράει καί μπαίνουμε σ’ αὐτή τήν κατάσταση ὅλοι σιγά-σιγά καίὀφείλουμε νά ἀντιδροῦμε καί νά βγάζουμε τίς μάσκες μας, ὅ,τι κι ἄν κοστίσει. Αὐτόεἶναι καί ἡ κάθαρση.Λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «Ὅσο ὁ ἄνθρωπος προσεύχεται, βλέπει σιγά-σιγά τή βρωμιά του». Ὅταν λές συνέχεια ‘Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με’, ὅπωςπρέπει νά λέμε ὅλοι, ἀποκτᾶς ἔνα φῶς, τό φῶς τοῦ Θεοῦ, μέ τό ὁποῖο βλέπεις πρῶτα-πρῶτα τήν τραγική σου κατάσταση, τά ἄγρια ζῶα πού ὑπάρχουν μέσα στόν νοῦ σου,στήν ψυχή σου. Τούς δαίμονες, τά πάθη. Κι ὅλο καί βαθαίνει αὐτή ἡ γνώση καί ὅσοπληθαίνει τό φῶς, τόσο καί τά διώχνεις αὐτά. Στό τέλος φτάνεις στό εἰδεχθέςπροσωπείο τῶν παθῶν. Φτάνεις σέ μία ἀπαίσια μάσκα, πού τή φορᾶς καί νομίζεις ὅτιδέν τή φορᾶς καί νομίζεις ὅτι αὐτός εἶσαι, ἐνῶ κυκλοφορεῖς μόνιμα μέ μάσκα. Ἐκεῖφαίνεται ἡ ἀποφασιστική κίνηση νά πετάξεις αὐτή τή μάσκα. Νά βγάλεις τό εἰδεχθέςπροσωπείο τῶν παθῶν καί νά φαίνεσαι αὐτός πού εἶσαι.Βλέπετε πᾶς κοντά σ’ ἕναν ἅγιο καί ξεκουράζεσαι, γιατί καταλαβαίνεις ὅτι δέ φοράεικαμιά μάσκα, ὅτι εἶναι ἀληθινός. Δέ σοῦ λέει ἄλλα κι ἄλλα ἔχει στό μυαλό του. Θάσέ μαλώσει, ναί. Ἀπό ἀγάπη. Μερικοί μοῦ λένε, εἶσαι αὐστηρός. Και ‘γω σᾶς λέωδέν ὑπάρχει αὐστηρός πνευματικός. Ὑπάρχει ἄνθρωπος θεραπευμένος, ὑπάρχειγιατρός σωστός καί ὑπάρχει γιατρός πού σέ κοροϊδεύει. Ἔτσι καί ὁ πνευματικός.Δυστυχῶς ὑπάρχουν καί πνευματικοί χωρίς Ἅγιο Πνεῦμα καί σήμερα καί πάνταὑπῆρχαν. Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ νέος θεολόγος πρίν χίλια χρόνια τό λέει. Ὑπῆρχαν στήνἐποχή του πνευματικοί πού δέν ἤξεραν τίποτα γιά κάθαρση ἀπό τά πάθη, γιάφωτισμό τοῦ νοῦ, γιά θέωση.Σήμερα πόσοι τά λένε αὐτά; Ἁπλῶς καλά λόγια. Μέ καλά λόγια δέ θεραπευόμαστε,ἄν δέν ἐνεργοποιηθεῖ μέσα μας τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού πήραμε στό Βάπτισμα, ἄν δέλειτουργήσει ἡ νοερά προσευχή ἀδιάλειπτα μέσα μας. Γι’ αὐτό δέ μποροῦμε νάεἴμαστε ἀληθινοί. Γιατί δέν ἔχουμε πετάξει τά προσωπεῖα ἀπό μέσα μας. Φορᾶμε μίαμάσκα ὁ καθένας καί κυκλοφοροῦμε κι ἄν πᾶμε σ’ ἄλλο περιβάλλον φορᾶμε ἄλλημάσκα, γιατί δέ βολεύει παντοῦ ἡ ἴδια μάσκα. Και γινόμαστε σάν τούς χαμαιλέοντεςπού παίρνουν τό χρῶμα τοῦ περιβάλλοντος κάθε φορά καί ἀναρωτιέσαι τελικά ‘ποιόςεἶμαι’; Δέν εἶσαι πρόσωπο. Βγάλε τή μάσκα, μπές μέσα στή θεραπευτική τῆςἘκκλησίας καί θά ζήσεις τή ζωή σου ἀληθινά κι ἐδῶ καί στήν αἰωνιότητα.ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ– Ἐρ.: Ὑποκρισία εἶναι κάτι πού παίρνουμε ἀπό τά παιδικά μας χρόνια; Δηλαδή72

εἶναι κάτι πού ἔχει σχέση καί μέ τήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν μέσα στήν οἰκογένεια; Ἤεἶναι κάτι πού τό παιδί μαθαίνει ὅταν βγαίνει στόν κόσμο;– Ἀπ.: Εὐχαριστῶ πολύ γιά τήν ἐρώτηση. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἔχει μίαὁμιλία -γιατί δέ θέλω νά λέω δικά μου πράγματα- καί μπορεῖτε νά τήν ἀναζητήσετε‘περί κενοδοξίας καί πῶς πρέπει οἱ γονεῖς νά ἀνατρέφουν τά τέκνα τους’. Ὁ τίτλοςτῆς ὁμιλίας. Θά πεῖ κανείς τί σχέση ἔχει ἡ κενοδοξία μέ τήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν;Ἔχει τεράστια σχέση. Γιατί; Γιατί οἱ γονεῖς -τά λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, μήν πεῖτεὅτι τά λέω ἐγώ- ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού γεννιέται τό παιδί τοῦ τρέφουν τήνκενοδοξία. Δηλαδή τό πῶς θά γίνει ἀρεστό στό περιβάλλον. Αὐτό εἶναι πού μᾶς καίειὅλους λίγο-πολύ. Ὅλοι τό ἔχουμε τό πάθος καί οἱ γονεῖς, ἄν εἶναι ἀθεράπευτοι. ‘Πῶςμέ βλέπουν; Μέ ἐκτιμοῦν; Μέ ἀποδέχονται; Ἐνδιαφέρονται γιά μένα’; Αὐτό μᾶςκαίει.Οὐσιαστικά αὐτό ἦταν πού ἔκαιγε καί τούς Φαρισαίους. Γι’ αὐτό ἦταν ἄπιστοι. Καίεἶπε ὁ Χριστός μας: «Πῶς μπορεῖτε νά πιστέψετε δόξαν παρά ἀλλήλωνλαμβάνοντες» (Ἰω. 5,44). Παίρνετε δόξα ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλον ‘μπράβο, μπράβο’.Αὐτό ἀκριβῶς κάνουν οἱ γονεῖς στά παιδιά. «Χρυσό μου, κορώνα μου..»,κανακέματα «μπράβο, μπράβο..», στό σχολεῖο «μπράβο, μπράβο, εὔγε, δέκα» μέδέκα θαυμαστικά ἀπό δίπλα. Ὅλο αὐτό τί κάνει; Τρέφει στό παιδί τή μάσκα του! Ὅτιεἶναι καλό! Φοράει καί τό παιδί τή μάσκα τοῦ καλοῦ. Καί τρέμει μήπως κάποιος τοῦβγάλει τή μάσκα ἤ μήπως ἀποδεχθεῖ ὅτι εἶναι ψέμα αὐτό, πού οἱ ἄλλοι δείχνουν νάπιστεύουν –γιατί κι αὐτοί δέν τό πιστεύουν. Ἁπλῶς λένε γιά νά νιώσει καλά τό παιδίπές του μπράβο. Καί τί γίνεται; Ψέμα πάνω στό ψέμα. Ἔρχεται καί κάποια στιγμήπού τό παιδί θά σοῦ ζητήσει ναρκωτικά καί δέ μπορεῖς νά τοῦ πεῖς «ναί, παιδάκι μου,μπράβο». Δέ μπορεῖς νά τοῦ πεῖς μπράβο. Καί θά σοῦ πεῖ «γιατί μαμά; Μέχρι τώραμοῦ ‘λεγες ναί σέ ὅλα, τώρα γιατί μοῦ λές ὄχι»;Καταλαβαίνετε πόσο λάθος εἶναι αὐτή ἡ ἀγωγή; Ἐνῶ πρέπει νά μάθουμε στό παιδάκινά μήν ἀγαπάει τόν κόσμο, τά στοιχεῖα δηλαδή τοῦ κόσμου, τά ὁποῖα λέει ὁ ἅγιοςἸάκωβος στήν Ἅγια Γραφή εἶναι: ἡ φιλοδοξία, ἡ φιληδονία καί ἡ φιλαργυρία. Τάτρία ‘φ’. Οἱ τρεῖς μεγάλες ἄρρωστες ἀγάπες. Αὐτά τά τρέφουμε ἀπό τήν πρώτηστιγμή στό παιδί καί τό παιδί μαθαίνει νά ζεῖ ὑποκρινόμενο ὅτι εἶναι καλό καί φοράειπροσωπεῖα. Καί σέ σένα μπροστά, στόν πατέρα, στή μητέρα καί στόν κόσμο, στούςσυμμαθητές καί πολλές φορές λέει ψέματα καί στόν ἴδιο τόν ἑαυτό του.Αὐτό εἶναι τό πιό τραγικό ὅτι λέμε ψέματα καί στόν ἑαυτό μας. Διαστρέφουμε καίτήν ἴδια τή συνείδησή μας. Ἐνῶ μέσα σου σοῦ φωνάζει «δέν πᾶς καλά», «ὄχι» λέςἐσύ «θά πάω καλά» μέ τό ζόρι καί πᾶς ἀντίθετα στή φωνή τοῦ Θεοῦ. Καταλήγει ὁἄνθρωπος στή σχιζοφρένεια. Φυσικά μετά τρελαίνεσαι. Ἀντιστρατεύεσαι στό ἴδιο τόεἶναι σου.Ἐνῶ ποιό εἶναι τό ὑγιές; Νά προκαλεῖς μόνο τά «μπράβο τῶν ἀνθρώπων; Ἀφοῦ μέσασου σοῦ μαρτυρεῖ ὅτι δέν εἶσαι καλός, ὅτι δέν πᾶς καλά. Ἡ ὑγεία εἶναι νά ἔχεις τήνπληροφορία μέσα σου ὅτι εἶσαι καλός. Δέν ἔχει σημασία τί λένει οἱ ἄλλοι ἔξω. Ἄνμέσα σου ἔχεις τήν πληροφορία, τότε πᾶς καλά. Ἔχεις τή Χάρη τοῦ Θεοῦ,73

αἰσθάνεσαι τήν εἰρήνη, τόν καρπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη..»(Γαλ. 5,22). Τότε πᾶς καλά. Ὄχι ὅταν οἱ ἄλλοι σέ ἀποδέχονται. Οἱ ἄλλοι θά σέἀποδεχτοῦν μπροστά σου καί οἱ ἴδιοι μόλις στρίψεις στή γωνία, θά σέ βρίσουν, θά σέἀπαξιώσουν. Αὐτή εἶναι ἡ δόξα τοῦ κόσμου.Ὁ πλοῦτος θά ‘ρθεῖ καί θά φύγει πάλι. Βλέπετε τώρα πόσοι πλούσιοι κινδυνεύουν νάχάσουν τά χρήματά τους μέ τά capital control. Ἔτσι εἶναι. Γιατί λέει ὁ Χριστός ὅτι«δέν μπορεῖτε νά λατρεύετε καί τόν Θεό καί τόν μαμωνά» (Λουκ. 16,13). Δέ γίνεται.Δέ μπορεῖ νά κυνηγᾶς τίς ἡδονές καί τή σαρκική ἀπόλαυση καί νά εἶσαι καί φίλος μέτόν Θεό. Δέ γίνεται, ὅσο κι ἄν τό ὑποστηρίζουν κάποιοι καί κάποιοι ἱερωμένοι καίκαθηγητές. Λένε: «Δέν πειράζουν οἱ προγαμιαῖες σχέσεις, ἐφόσον γίνονται ἀπόἀγάπη, δέν εἶναι τίποτα αὐτό». Μά ἔτσι λέει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ; Ἤ λέει καί τά μάτιασου ἀκόμα πρέπει νά προσέχεις καί τή σκέψη σου (Ματθ. 5,28). Γιατί μπορεῖς νάκάνεις μοιχεία μόνο μέ τά μάτια.Γι’ αὐτό ὀφείλουμε ἀδελφοί μου νά ἀντισταθοῦμε πρῶτα πρός τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μαςπού ρέπει πρός τό ψέμα καί τήν ὑποκρισία καί μετά θά ὠφελήσουμε καί τά παιδιάμας. Νά μάθουν κι αὐτά νά μήν ὑποκρίνονται. Ἔρχονται γονεῖς καί μοῦ λένε «Τόπαιδί μου λέει ψέματα». Ἀναρωτήθηκες μήπως καί σύ λές ψέματα; Ἤ πόσα ψέματαλές κάθε μέρα; Ὄχι μόνο μέ τά λόγια σου καί μέ τή διάνοιά σου καί μέ τήν ὅλη σουζωή.Στίς ταινίες γράφει ἀκατάλληλο γιά ἀνηλίκους, κατάλληλο γιά ἐνήλικους. Γιατί εἶναικατάλληλο γιά ἐνήλικους; Δέν ξέρω ἄν ὑπάρχει ἡ ὁρολογία σήμερα. Ἐμεῖς τότεεἴχαμε αὐτή τήν ὁρολογία. Τώρα λένε πρέπει νά ἔχει τή γονική συναίνεση. Δηλαδή ὁγονιός μπορεῖ νά τό δεῖ καί τό παιδί δέ μπορεῖ. Ὁ γονιός εἶναι καλύτερος; Πιόβρώμικος εἶναι ὁ γονιός. Βλέπετε ἡ ὐποκρισία μας ποιά εἶναι; Ἤ ἔχει φτάσει στήνἀπάθεια αὐτός; Καθόλου ἀπάθεια.Ἑπομένως ἔχει τεράστια σημασία ἡ ἀγωγή τῶν παιδιῶν διότι τείνει νά μάθει τάπαιδιά νά εἶναι ὑποκριτές, καλοί θεατρίνοι. Γι’ αὐτό καί σᾶς διάβασα τό πρῶτοκείμενο, πού ἕνας εἰλικρινής νέος λέει ἐγώ δέν τό δέχομαι αὐτό, θέλω αὐτό πούφαίνομαι νά εἶμαι. Ὄχι ἄλλο νά φαίνεσαι κι ἄλλο νά εἶσαι. Ἐδῶ σᾶς καλῶ σέ μίαἀντίσταση. Νά εἴμαστε αὐτό πού φαινόμαστε καί νά φαινόμαστε αὐτό πού εἴμαστε.Ὄχι ἄλλο νά ἔχεις στήν καρδιά σου καί ἄλλο νά λές.– Ἐρ.: Θυμήθηκα μία ὁμιλία πού εἶχα ἀκούσει κάποτε σχετικά μέ τίς μάσκες πούἀλλάζουμε ἀνάλογα μέ ποιόν ἔχουμε ἀπέναντί μας, τόν φίλο μας, τόν γείτονά μας,τόν ὑφιστάμενό μας, τόν προϊστάμενό μας κ.λ.π. Ἄν θέλετε Γέροντα κάντε μαςκάποιο σχόλιο πάνω σ’ αὐτό, γιά τίς μάσκες πού ἀλλάζουμε.– Ἀπ.: Ὅτι φορᾶμε μάσκες εἶναι σίγουρο. Ποιά εἶναι τά αἴτια; Αὐτό εἶναι τόσημαντικό. Γιατί φορᾶμε μάσκες; Τό ὑπόβαθρο, ἡ αἰτία.Πρῶτον, λένε οἱ Πατέρες, εἶναι τό συμφέρον. Τό κακῶς ἐννοούμενο συμφέρον, ὄχιτό αἰώνιο συμφέρον, γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς μας. Τό κοσμικό συμφέρον.Κατεξοχήν τά χρήματα. Ἡ φιλαργυρία. Αὐτό μᾶς ἐνδιαφέρει. Νά μή χάσουμε τό74

βαλάντιο… καί ὑποκρινόμαστε.Δεύτερο, ἡ ἀνθρωπαρέσκεια. Τό κύρος μας, νά μή χάσουμε τό κύρος μας. ΟἱΦαρισαῖοι γιατί δέν πήγαιναν στόν Τίμιο Πρόδρομο νά βαφτιστοῦν; Κάποτε πῆραντόν Χριστό μας καί τόν ἔβαλαν σ’ ἕνα δίλημμα καί τοῦ λένε «Ἐσύ μέ ποιό δικαίωμαμπῆκες ἐδῶ στό ναό; Πῶς μιλᾶς στό ναό; Πῆρες ἄδεια ἀπό μᾶς; Ἐμεῖς εἴμαστε ἐδῶ».Καί τούς εἶπε ὁ Χριστός: «θά σᾶς πῶ μέ ποιό δικαίωμα ἦρθα ἐδῶ, ἄν μοῦ πεῖτε καίσεῖς ἄν τό Βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου ἦταν ἀπό τόν Θεό ἤ ἀπό τούς ἀνθρώπους» (Ματθ.21,24-25). Καί κόμπιασαν. Γιατί λένε ἄν ποῦμε ἀπό τόν Θεό, θά μᾶς πεῖ «τότε γιατίδέν πήγατε νά Βαφτιστεῖτε κι ἐσεῖς;». Πράγματι δέν πῆγαν οἱ Φαρισαῖοι. Γιατί δένπῆγαν; Γιατί θά τούς ἔβλεπε ὁ κόσμος καί θά ἔλεγε «Ὁ δάσκαλός μας πού τόν ἔχουμεγιά ἅγιο, εἶναι κι αὐτός ἁμαρτωλός. Πῆγε κι αὐτός νά βαπτιστεῖ στόν ΤίμιοΠρόδρομο». Γιά νά μή χάσουν τό κύρος τους καί ἔπεσαν στήν ὑποκρισία. Ἄν ποῦμεἀπό τούς ἀνθρώπους, θά μᾶς λιντσάρει ὁ λαός γιατί ὁ λαός εἶχε τόν Ἰωάννη ὡςΠροφήτη καί μερικοί τόν μπέρδευαν καί τόν ἔλεγαν καί ἀνώτερο ἀπό τόν Χριστόἀκόμα. Τί εἶπαν; Ξέρετε τί εἶπαν; ‘Δέν ξέρω’. Πολιτική! Βλέπετε ἡ πολιτική; Δένξέρω. Ξέρανε καί πολύ καλά. Πολύ καλά ξέρανε ὅτι τό Βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου ἦτανἀπό τόν Θεό, ἀλλά δέν τό εἶπαν γιά νά φυλάξουν τό κύρος τους. Βλέπετε ὑποκρισία;Τρίτη αἰτία ὑποκρισίας: ἡ οἴηση, λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Ἡ ἰδέα δηλαδήὅτι εἴμαστε κάτι.Καί τέταρτη, ἡ αὐταρέσκεια καί ἡ ἰδιορρυθμία. Ἔχουμε φτιάξει ἕνα ψεύτικο ‘ἐγώ’,ἕναν ψεύτικο ἑαυτό καί τόν λατρεύουμε, τόν προσκυνᾶμε. Δέ θέλουμε νά γκρεμιστεῖαὐτό τό ἐγώ καί αὐτό τό εἴδωλο καί ὑποκρινόμαστε καί ψευδόμαστε συνεχῶς.Ὁπότε ἄς κάνουμε μιά αὐτοκριτική κι ἄς ἐντοπίσουμε ποῦ ψευδόμαστε γιά ν’ἀρχίσουμε ἀπό τόν ἑαυτό μας, ἀδελφοί μου. Ἄς ἀφήσουμε τούς ἄλλους ὑποκριτές.Ὅλοι εἴμαστε ὑποκριτές λίγο ὡς πολύ. Νά μάθουμε νά εἴμαστε εὐθεῖς, νά εἴμαστεἁπλοί, ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος. Σήμερα καί οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν χάσειτήν ἁπλότητα. Συναντᾶς ἕνα ψεύτικό, ἕνα δῆθεν. Ἔρχονται ἄνθρωποι ἀπό τόν κόσμοκαί λένε ‘Πάτερ, δέ μπορῶ τό δῆθεν’. Κι ἔχουν δίκαιο οἱ ἄνθρωποι. Ἔχουνκατατσακιστεῖ στόν κόσμο καί ἔρχονται στήν Ἐκκλησία καί βλέπουν και κεῖ τό ἴδιο.Ὑποκρισία, δῆθεν, ψυχρότητα. Μοῦ ‘λεγε ἕνα παιδί, πάω σ’ ἕνα ναό, φοιτητής ἦτανἀπό ἄλλη πόλη, δύο μῆνες στήν ἴδια Ἐκκλησία. Δέ βρέθηκε ἕνας νά μοῦ πεῖ μιάκαλημέρα. Οὔτε ἔνας. Ποῦ εἶναι ἡ ἀγάπη μας; Ἐκκλησιαζόμαστε δῆθεν. Ἀλλά δέ μᾶςνοιάζει ὁ ἄλλος.Μᾶς νοιάζει τό ‘ιματζ’, ἡ εἰκόνα μας. Γι’ αύτό ὑπάρχουν καί ‘ίματζ μέικερ’.Ὑπάρχουν καί ἄνθρωποι πού σοῦ φτιάχνουν τήν εἰκόνα σου. Θά βάλεις αὐτό στόἴντερνετ κι αύτό… γιά νά φτιάξεις καλή εἰκόνα πρός τά ἔξω. Δέ μᾶς νοιάζει ποιοίεἴμαστε, ἀλλά τί φαινόμαστε ὅτι εἴμαστε.Μακιγιάζ! Τί εἶναι τό μακιγιάζ καί τά βαψίματα; Δέν εἶναι μιά ὑποκρισία, ἕνα ψέμα;Ἀφοῦ εἶσαι γριά, τί βάφεις τά μαλλιά σου μαῦρα; Κοροϊδεύεις τόν κόσμο.Περιφέρεις μιά ὑποκρισία. Αὐτό δέν εἶναι; Εἶσαι γέρος, γιατί βάφεις τά μαλλιά σου;Τά βάφουν καί οἱ ἄνδρες, μή νομίζετε ὅτι τά ‘χω μέ τίς γυναῖκες. Δυστυχῶς. Δέν75

εἶναι ὑποκρισία αὐτό, τί εἶναι; Ψέμα εἶναι, τό ὁποῖο τό διακινεῖς σ’ ὅλη τήν πόλη!– Ἐρ.: Θά ἤθελα νά ρωτήσω κάτι σχετικά μέ τόν οἰκουμενισμό. Ἔχουμε μπερδευτεῖπλέον, δέν ξέρουμε ποιόν νά πιστέψουμε. Γιά παράδειγμα, τόν ἈρχιεπίσκοποΤυράνων Ἀναστάσιο, ὁ ὁποῖος φαίνεται, στίς ἐκπομπές πού βγαίνει, πολύ ὡραῖοςἄνθρωπος. Πρόσφατα μάθαμε ὅτι βραβεύτηκε ἀπό τό Βατικανό μ’ ἕνα βραβεῖοεἰρήνης, κάτι τέτοιο. Ποιά εἶναι ἡ ἄποψή σας πάνω σ’ αὐτό;– Ἀπ.: Νά ποῦμε γιά τόν οἰκουμενισμό καί ὄχι γιά συγκεκριμένα πρόσωπα καί μετάμᾶς κατηγορήσουν ὅτι κουτσομπολεύουμε κιόλας!Δυστυχῶς πολλές φορές πολλοί πού φαίνονται ἀξιόπιστοι -δέν ἀφήνω ὑποννοούμεναγιά τόν Ἐπίσκοπο Ἀναστάσιο- ἀλλά ἰσχύει αύτό, φοροῦνε μάσκες καί ὑποκρίνονταιτόν εὐλαβή.Μάλιστα εἶχα σκοπό νά σᾶς πῶ τί λέει ὁ ἅγιος Νεκτάριος γιά τή‘ψευδοσεμνοπρέπεια’. Ψευδής-σεμνοπρέπεια, ψευδής σεμνότητα, ψεύτικη εὐλάβεια.Ἔχει ὁ ἅγιος στό βιβλίο «Γνῶθι σαυτόν» γιά τούς διάφορους χαρακτῆρες καί γιά τόνχαρακτήρα τοῦ ψευδοσεμνοπρεποῦς, πού ἐμφανίζεται μέ μιά ψεύτικηχριστιανικότητα. Νά μήν ἐκπληττόμαστε. Τί εἶπε ὁ Χριστός μας; Σᾶς δίνω ἕνακριτήριο: «Πῶς θά καταλάβετε τό δέντρο ἄν εἶναι καλό;» Ἀπό τά φύλλα; Ἀπό τόνκορμό; Ὄχι. «Ἀπό τούς καρπούς» (Ματθ. 12,33). Τό δέντρο τό καλό τόκαταλαβαίνεις ἀπό τούς καρπούς. Ἄν τό δέντρο εἶναι σκουληκιασμένο καί τά φροῦτατου θά εἶναι σκουληκιασμένα.Ὁπότε, ἄν θέλεις νά καταλάβεις ἕναν ἄνθρωπο τί εἶναι, νά δεῖς τούς καρπούς του. Τάπνευματικοπαίδια του, ἄς ποῦμε, ἄν εἶναι ἱερέας, τό πῶς ζεῖ ὁ ἴδιος, ὄχι τό τί λέει.Γιατί εἴπαμε, ἴσως ἄλλα λέει κανείς καί ἄλλα κάνει.Αὐτό σήμερα θεωρεῖται μεγάλη ἀρετή. Πολιτικές ἐπιστῆμες! Δηλαδή τό ψέμα ἔγινεἐπιστήμη. Ἕνας πού ξέρει νά λέει ὄμορφα καί ἔξυπνα ψέματα, ἔχει πολύ πέρασησήμερα καί θεωρεῖται πολύ σπουδαῖος καί μεγάλος. Δυστυχῶς αὐτό μπαίνει καί μέσαστήν Ἐκκλησία. Ἄνθρωποι πού θέλουν νά ἱκανοποιήσουν τά πάθη τους καί θέλουννά ἀνελιχθοῦν, χρησιμοποιοῦν αὐτή τή μάσκα.Ἑπομένως, ἐγώ δέ θά σᾶς πῶ γιά κανέναν προσωπικά, ἀλλά θά σᾶς πῶ νά ἔχετε τόννοῦ σας. Θά σᾶς πῶ καί κάτι πού μᾶς ἔλεγε ἕνας καθηγητής μας πολύ καλός. Σήμερα-μή βάλετε στό νοῦ σας κανέναν, δέν εἶναι ὑπονοούμενο γιά κανέναν- ὁ λύκος ἔχειμπεῖ μέσα στά πρόβατα –μιλάει καί ἡ Γραφή γιά προβατόσχημους λύκους- καί δένἔχει φορέσει μόνο προβιά καί φαίνεται σάν πρόβατο, ἀλλά ἔχει πάρει καί τή στολήτοῦ τσοπάνη. Ὁ νοῶν νοείτω. Αὐτό δέν εἶναι ὕβρις. Τό λέω γιατί τό λένε οἱ Πατέρες.Νά προσέχεις ποιούς πνευματικούς πατέρες ἀκολουθεῖς, γιατί λέει ὁ ἹερόςΧρυσόστομος «Ἀναθεωροῦντες τήν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τήν πίστιν»(Ἑβρ.13,7). Ὄχι ἐπειδή φοράει ράσο, τρέχουμε ἀπό πίσω του, ἅγιος θά ‘ναι σίγουραἀφοῦ φοράει ράσο. Δέν εἶναι πάντα. Μπορεῖ νά εἶναι καί λύκος. Πῶς θά τόκαταλάβεις; Ἀναθεωρών τήν ἔκβαση τῆς ἀναστροφῆς, θά δεῖς τή ζωή του.Μερικοί ἀναρωτιοῦνται ὑπάρχουν καλοί Πνευματικοί; Ὑπάρχουν κριτήρια. Θά δεῖς76

πῶς ζεῖ. Ἄν ζεῖ, ὅπως ζοῦσαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ἀκητικά, ταπεινά.. Θά δεῖς, ἄν ἔχειἀνθρώπους κοντά του -μπορεῖ νά μήν εἶναι ὅλοι- ἀλλά ἀρκετούς, πού νά εἶναιθεραπευμένοι, πού νά ἔχουν τή χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Θά δεῖς καί ἄν ὁ ἴδιοςθεραπεύεσαι. Εἴμαστε πρόβατα, ἀλλά ὄχι ἄλογα πρόβατα. Αὐτό πρέπει νά τόκαταλάβουμε. Και ἔχουμε μέσα στήν Ἐκκλησία ρόλο καί εἴμαστε ὑπεύθυνοι γιἀ ὅλητήν Ἐκκλησία. Ἄς εἶστε λαϊκοί.Τώρα συζητιέται ἡ μέλλουσα νά συνέλθει Πανορθόδοξη Σύνοδος. Αὐτά πού θάἀποφασίσει δέν θά ἔχουν καμία ἰσχύ, ἐάν δέν ἐπικυρωθοῦν ἀπό τή συνείδηση τοῦλαοῦ. Γιατί τό ἔσχατο κριτήριο τῆς Ὀρθοδοξίας, τῶν ὅποιων ἀποφάσεων, εἶναι ἡσυνείδηστη τοῦ λατρεύοντος λαοῦ. Ὄχι ὅλου τοῦ λαοῦ. Ὅλος ὁ λαός σήμερα, ἄνπάρεις ὅλους τούς Ἕλληνες δέν εἶναι μέ τήν Ἐκκλησία. Ἔλεγε ἕνας Γέροντας ἀπό τά10.000.000, τά 2.000.000 εἶναι καί ἄν… Λοιπόν, θά πάρεις τόν πιστό λαό καί θά δεῖς,ἄν ἔστω καί ἕνας, καί ἕνας νά πεῖ «Ὄχι δέν εἶναι ἔτσι» καί εἶναι ἀληθινό αὐτό πούλέει, ἡ Ἐκκλησία θά εἶναι μ’ αὐτόν καί μόνο. Μή σᾶς κάνει ἐντύπωση. Γι’ αὐτό, ἔχεισημασία νά καταρτιζόμαστε ὅλοι. Ἕνας ἀπό σᾶς, ἄν πεῖ «Λάθος Κύριοι» καί νά τόἀποδείξει ὅμως μέ βάση τήν Ἁγία Γραφή, ὅλη ἡ Σύνοδος καταρρίπτεται.Ἔτσι ἔγινε μέ τόν Ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή. Τί ἦταν ὁ Ἅγιος Μάξιμος; ΟὔτεΔεσπότης ἦταν, οὔτε κἄν παπάς, ἁπλός μοναχός. Στά χρόνια του εἶχαν ὅλοισυμπράξει μέ μία αἵρεση τοῦ Μονοθελητισμοῦ. Ὅλοι οἱ Πατριάρχες -καλή ὥρα ὅπωςτώρα πού θά συγκεντρωθοῦν-, ὅλοι οἱ Ἐπίτροποι καί οἱ ἱερεῖς εἶχαν συνταχθεῖ μέ τόνΜονοθελητισμό κι αὐτός ἕνας ἁπλός μοναχός ἔλεγε ‘Λάθος, δέν εἶναι ἔτσι. ὉΧριστός δέν ἔχει μία θέληση, ἔχει δύο θελήσεις’. Και τοῦ λένε ‘Καλά ἐσύ ξέρειςκαλύτερα ἀπό τόν Δεσπότη»; ‘Ναί’. Γιατί δέν εἶναι ὁ Δεσπότης μου ἡ ἀλήθεια. Ἡἀλήθεια εἶναι ὁ Χριστός καί ὅταν ὁ Δεσπότης δέν εἶναι μέ τόν Χριστό καί μέ τήνἀλήθεια, δέν τόν ἀκοῦμε, δέν τόν ἀκολουθοῦμε, γιατί εἴμαστε λογικά πρόβατα καίἀναθεωροῦμε τήν ἔκβαση τῆς ἀναστροφῆς, βλέπουμε ὅ,τι λένε καί ὅ,τι κάνουν, ἄνεἶναι σύμφωνοι μέ τούς Ἅγιους Πατέρες.Ἄν λοιπόν αὐτή ἡ Σύνοδος δώσει Ἐκκλησιαστικότητα στούς Παπικούς καί πεῖ ὅτικαί οἱ Παπικοί εἶναι Ἐκκλησία, αὐτό εἶναι αἵρεση, εἶναι λάθος. Δέν εἶναι Ἐκκλησίαοὔτε οἱ Παπικοί, οὔτε οἱ Προτεστάντες, οὔτε καμία ἀπ’ αὐτές τίς παραφυάδες. ἩἘκκλησία εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη, Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Δένὑπάρχει ἄλλη Ἐκκλησία. Ἀκοῦμε μιλᾶνε συνέχεια γιά Ἐκκλησίες, γιά Ἐκκλησίες,γιά ἑνότητα. Ποιά ἑνότητα; Γιά ποιά ἑνότητα μιλᾶμε; Ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει, δέν ἔχειδιασπασθεῖ ποτέ, ἁπλῶς κάποιοι ξεκόπηκαν. Οἱ Παπικοί, οἱ Προτεστάντες ἔχουνφύγει ἀπό τήν Ἐκκλησία. Εἶναι αἱρετικοί. Αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια. Τώρα ἄν βρεθεῖ μίαΣύνοδος καί πεῖ «Ὄχι, εἶναι κι αὐτοί Ἐκκλησία», μπορεῖ νά τό πεῖ, ἀλλά δέ θά εἶναιΣύνοδος Ὀρθόδοξη, θά εἶναι Ληστρική. Κι ἔχουμε τέτοιες Συνόδους ληστρικές, οἱὁποῖες καταρρίφθηκαν ἀπό τή συνείδηση τοῦ λαοῦ καί δέν πέρασαν αὐτά πούἀποφάσισαν. Ὁπότε μήν ἀνησυχεῖτε. Νά ἀνησυχοῦμε γιά τόν ἑαυτό μας ὁ καθένας,ἄν ὄντως εἴμαστε ὀρθόδοξοι κι ἄν ζοῦμε σωστά καί ὀρθόδοξα. Ὁπότε μετά θάεἴμαστε μέ τόν Χριστό καί μέ τήν Ἐκκλησία.Ἔτσι λέγανε στόν Ἅγιο Μάξιμο «Ἐσύ μέ ποιόν εἶσαι;» καί ἔλεγε «Ἐγώ εἶμαι μέ τήν77

Ἐκκλησία». Μέ τόν Θεό, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Γι’ αὐτό ἡ ἀλήθεια νά ξέρετε εἶναιπάντα πλειοψηφία. Ἄς εἶσαι καί ἕνας. Ὅταν ἔχεις τήν ἀλήθεια, εἶσαι πλειοψηφία.Σήμερα μᾶς ἔχουν περάσει τό μήνυμα ὅτι αὐτό πού κάνουν οἱ πολλοί εἶναι ἡἀλήθεια. Λάθος.Σήμερα οἱ πολλοί μπορεῖ νά φαίνονται ὅτι ἀποδέχονται τήν ὁμοφυλοφιλία σάν κάτιτό φυσιολογικό. Μπορεῖ νά φτάσουμε σ’ αὐτό τό σημεῖο. Δέν εἶναι τό σωστό, γιατίἀντίκειται στήν Ἁγία Γραφή πού τό λέει ξεκάθαρα ὅτι εἶναι ἁμάρτημα καί δέ μπορεῖςνά πᾶς στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ μ’ αὐτό τό ἁμάρτημα. Ὀφείλεις νά τό πεῖς. Εἶσαι μέτήν ἀλήθεια κι ἄς εἶσαι ἕνας.– Ἐρ.: Θέλω νά μοῦ πεῖτε ἐπειδή χαρακτηρίσατε τήν ὑποκρισία βαρύ ἁμάρτημα γιατίστή θεατρολογία θεωρεῖται Τέχνη ὑποκριτική καί μάλιστα κατέχει ἐξέχουσα θέση;Δηλαδή αὐτή τήν ἀντιδιαστολή νά τήν ἑρμηνεύσετε.– Ἀπ.: Θά μέ πεῖτε αὐστηρό! Ἀλλά νά σᾶς ρωτήσω κάτι (ὄχι ἐσᾶς προσωπικά);Γνωρίζετε, ἄν ἕνας πού ἦταν θεατρίνος στά πρῶτα χρόνια, πού οἱ ἄνθρωποικατηχοῦντο πρίν βαπτιστοῦν καί μπορεῖ νά διαρκοῦσε ἡ κατήχηση καί τρία χρόνια,μποροῦσε νά κατηχηθεῖ -ὄχι νά βαπτισθεῖ. Ξέρετε; Δέ μποροῦσε κἄν νά κατηχηθεῖ.Δέν τόν δεχόντουσαν.Τό ψέμα, γιατί τό θέατρο οὐσιαστικά εἶναι ψέμα, ὑποκρισία, συνδέεται μέ τήνἀνηθικότητα. Εἶχα ἕνα πνευματικοπαίδι πού δούλευε σ’ ἕνα θέατρο καί μοῦ ἔλεγεδυστυχῶς ‘οἱ πλεῖστοι εἶναι ὁμοφυλόφιλοι’. Τό λέω καί ντρέπομαι, ἀλλά ἔτσι εἶναι.Συνδέεται ἄμεσα ἡ ὑποκρισία, τό ψέμα καί εἶναι λογικό. Γιατί, ὅταν λές ψέματα,ἔστω κι ἀπό σκηνῆς καί πέφτει χρῆμα γι’ αὐτό, οὐσιαστικά κάνεις ἐπίσημα ἕναἁμάρτημα καί βραβεύεσαι κιόλας. Σέ συγκρίνουν καί μέ τόν κατώτερο, σοῦ δίνουνκαί βραβεῖο Καννῶν κ.λ.π. Βραβεύουμε τόν καλύτερο ψεύτη δηλαδή, τόν ἀρχιψεύτη.Ἔχει γίνει ἐπιστήμη καί ἔχει γίνει καί τέχνη. Θέατρο, σοῦ λέει. Στό σχολεῖο κάνουνκαί μάθημα θεατρολογίας. Ἀπαράδεκτα πράγματα. Αὐτή εἶναι ἡ ἀγωγή πού θάδώσουμε στά παιδιά; Δηλαδή νά τά μάθουμε νά παίζουνε θέατρο. Ἔχουμε γίνει μιάκοινωνία θεατρίνων πού κανένας δέν ἐμπιστεύεται κανέναν καί ἔχει ψυγεῖ ἡ ἀγάπη.Τί νά ἀγαπήσεις; Ἀφοῦ δέν ξέρεις τί εἶναι ὁ ἄλλος. Λέει ἡ κοπέλα ‘μοῦ λέει ἀλήθειαἤ ψέματα’; Κι ὁ νέος τό ἴδιο. Μπορεῖ νά σταθεῖ μετά ἡ οἰκογένεια; Ζεῖς μιάσχιζοφρένεια. Στό τέλος καταλήγεις μόνος. Μιά ἀπέραντη μοναξιά καί δέ θέλεις νάξέρεις κανέναν καί νά σέ ξέρει κανένας. Σιχαίνεσαι στό τέλος τό ψέμα. Βλέπετε πούὁδηγεῖ αὐτό; Ἀλλά ὁ διάβολος μᾶς τά πλασάρει μέ περιτυλίγματα. Σοῦ λέει ‘εἶδες τίὡραῖο πράγμα εἶναι αὐτό’; Βάλτο καί στό σχολεῖο. Νά μάθουν τά παιδιά θέατρο.Ἐπιστήμη. Ἔχει γίνει τό ψέμα ἐπιστήμη. Αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη μας διαστροφή. Γι’αὐτό καί οἱ Χριστιανοί δέν δεχόντουσαν τούς θεατρίνους. Ἔπρεπε νά ἀλλάξουνἐπάγγελμα γιά νά μποῦν στούς κατηχούμενους, νά ἀκούσουν λόγο Θεοῦ. Ἀλλιῶς δένἔχεις μετανοήσει, ὅταν μπαίνεις σέ τέτοια περιβάλλοντα καί παίζεις ρόλους. ΤόΒάπτισμα προϋποθέτει μετάνοια. Ἀλλαγή ζωῆς.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης78

*************************************************************** Κατεβάστε τις συνέχειες της σειράς,όπως και μελλοντικά pdf με νέες απομαγνητοφωνημένες ομιλίες που θα αναρτούνται ανα διαστήματα,στην ανωτέρω ηλεκτρονική διεύθηνση,στην επίσημη ιστοσελίδα,στην στήλη του blog (πάνω-δεξιά). (hristospanagia3.blogspot.gr) *************************************************************** Λίστα και Σύνδεσμοι Απομαγνητοφωνημένων ομιλιών http://hristospanagia3.blogspot.gr/p/blog-page_27.html *************************************************************** Πώς θα Σωθούμε - (Σειρά ηχητικών ομιλιών) Κατεβάστε την σειρά ομιλιών σε pdf από εδώ: http://www.hristospanagia.gr/?p=61046 *************************************************************** Βιβλιογραφία π.Σάββα Αγιορείτη http://hristospanagiapsavvas.blogspot.gr/ ***************************************************************79