วิทย์ ระบบย่อยอาหาร

ระบบยอ่ ยอาหาร โรงเรยี นวดั สามะกนั (เปี่ ยมวทิ ยาราษฎรบ์ ารงุ ) ครรู ฐั วลั ย ์ เหมอื นมาตร สพป.อย.๑ ครปู ๊ ุ

การเดนิ ทางของอาหารทจี่ ะเขา้ สรู่ า่ งกายของเรา อนาักหเรายีรในนคแดิ ตวล่ า่ ะเมวลอื าจเระผาร่าบันปขรนั้ ะทตาอนน การย่อย หรอื อาหารเดนิ ทางผ่าน อวยั วะใดของรา้ งกายเราบา้ งและจะ สนิ้ สดุ ทใี่ ด

การย่อยอาหารในร่างกายมี ๒ วธิ ี ได้แก่ แสเอลลาายะรหออาเาชยรหทู่ใ่นนาี่เรรรวาูปทิตรที่ราบัา่รี่มปงา่ ินกงรก,าะาทเยกยนาไลนมาือไ่จสแปาะรใใม่,หชานทรไ้้ ถด้า้ัง ้ การย่อยเชิงกล คือ การเปลยี่ นแปลงขนาดของ น า ไ ป ใ ช ้ไ ด ้ทั น ที ต ้อ ง ผ่ า น กรกูปรระะทบบี่เววซนนลกกลาารสร์ ทเาปเี่ มปลาลยี่ รยี่นถนแนแปปลาลงไใงปหอใอ้าชยหไู่ใ้านดร ้ อาหารให้มขี นาดเลก็ ใหเ้ ป็ นสารอาหาร คือ การย่อย การย่อยเชิงเคมี คือ การเปลยี่ นแปลงโครงสร้าง อาหาร ทางเคมขี องอาหารโดยใช้นา้ ย่อยหรือเอนไซม์ 24/06/64



ปาก Mouth ฟัน Teeth ลนิ้ Tongue คอหอย pharynx หลอดอาหาร esophagus กระเพาะ stomach ปาก มีการยอ่ ยเชิงกล โดยการบดเค้ียวของฟัน ระบบยอ่ ยในรา่ งกายคนเรา ทาหนา้ ทตี่ า่ งกนั และมีการยอ่ ยทางเคมีโดยเอนไซมอ์ ะไมเลสหรือ ไทยาลีน ซ่ึงทางานไดด้ ีในสภาพที่เป็นเบส เลก็ นอ้ ย ปาก -> คอหอย -> หลอดอาหาร -> กระเพาะ ->ลาไสเ้ ล็ก -> ลาไสใ้ หญ่ -> ทวารหนกั

ลนิ้ ทาหนา้ ทคี่ ลกุ เคลา้ อาหาร รบั รสชาตอิ าหาร ฟัน ทาหนา้ ทบี่ ดเคยี้ วอาหาร หลอดอาหาร ทาหนา้ ที่ บบี ตวั สง่ อาหารลงไปยงั กระเพาะอาหาร ตอ่ มนา้ ลาย มหี นา้ ที่ สรา้ งนา้ ยอ่ ยอไมเลสและไทยาซนิ และทางานไดด้ สี ภาพเป็ นเบส ยอ่ ย แป้ งหรอื คารโ์ บไฮเดรต ใหเ้ ป็ น น้าตาลมอลเตส คอหอย (pharynx) เป็นทางผา่ นของอาหาร ซง่ึ ไมม่ ีการย่อยใดๆ ทงั้ สิน้ มีต่อมน้าลายมี 3 คู่ ไดแ้ ก่ ต่อมน้าลายใตล้ ิ้น 1 คู่ ต่อมน้าลายใตข้ ากรรไกรล่าง 1 คู่ ต่อมน้าลายใตก้ กหู 1 คู่ ต่อมน้าลายจะผลิตน้าลาย ไดว้ นั ละ 1 – 1.5 ลิตร

กระเพาะอาหาร มหี น้าทย่ี อ่ ยโปรตนี เพยี งอยา่ งเดยี วเทา่ นั้นและทางานไดด้ ี ในสภาวะเป็ นกรดและ ทอี่ ุณหภมู ปิ กติ ของร่างกาย 24/06/64

• ลาไสเ้ ล็ก (small intestine) เป็ นบรเิ วณทมี่ กี ารยอ่ ยและการดดู ซมึ มากทสี่ ดุ โดยเอนไซมใ์ นลาไสเ้ ล็กจะทางานไดด้ ใี น สภาพทเี่ ป็ นเบส ซงึ่ เอนไซมท์ ลี่ าไสเ้ ล็กสรา้ งขนึ้ ไดแ้ ก่ มอลเทส (maltase) เป็นเอนไซมท์ ี่ยอ่ ยน้าตาลมอลโทสใหเ้ ป็นกลูโคส ซูเครส (sucrase) เป็นเอนไซมท์ ่ียอ่ ยน้าตาลทรายหรือน้าตาลซูโครสใหเ้ ป็นกลูโคสกบั ฟรักโทส แลก็ เทส (lactase) เป็นเอนไซมท์ ี่ยอ่ ยน้าตาลแลก็ โทสใหเ้ ป็นกลูโคสกบั กาแลก็ โทส การย่อยอาหารทลี่ าไส้เลก็ ใช้เอนไซม์จากตับอ่อน (pancreas) มาช่วยยอ่ ย เช่น ทริปซิน (trypsin) เป็นเอนไซมท์ ่ียอ่ ยโปรตีนโปรตีนหรือเพปไทดใ์ หเ้ ป็นกรดอะมิโน อะไมเลส (amylase) เป็นเอนไซมท์ ี่ยอ่ ยแป้งใหเ้ ป็นน้าตาลมอลโทส ไลเปส (lipase) เป็นเอนไซมท์ ่ียอ่ ยไขมนั ใหเ้ ป็นกรดไขมนั และกลีเซอรอล อาหารเมื่อถูกยอ่ ยเป็นโมเลกลุ เลก็ ทสี่ ุดแล้ว จะถูกดูดซึมท่ีลาไสเ้ ลก็ โดยโครงสร้าง ที่เรียกวา่ “ วิลลสั ( villus)” ซ่ึงมีลกั ษณะคลา้ ยนิ้วมือยน่ื ออกมาจากผนงั ลาไสเ้ ลก็ ทาหน้าทเี่ พม่ิ เพมิ่ พืน้ ทผ่ี วิ ในการดูดซึมอาหาร 24/06/64

สรปุ ลาไสเ้ ล็ก • ลหเยลอ่าน็กไยา้ หสจทเล้ะลเี่ เพง่ั ค็กเอมิ่ลเงพอื่ปส็นนืน้ ว่ ททอนผีว่ใี่หนยั่านวกนึ่งะากแซรลลงึย่ ะาม้ ่อตมหี ยบัเนนออา้ืาอ้อ่ ทหหนยี่ารู หร่อดู ใลยรนง่ั อะลสหาาว่ วหไนา่ าสหงรเ้กลนปร็กึ่งระะ)เอเพภเาอาหทนะาคไอรซาาทรหมโยี่ ย์า์ บอ่ร่อไยกฮยแใบัเนดล.ลรว.้ .ตบาไาโสงปสเ้ ลรว่ ต็กนนีนแั้นลแมะลทาะยี่ไจขงัาไกมมลนั่ถากู (ไมสี ้ 24/06/64

อวยั วะท่ีมีสว่ นเก่ียวขอ้ งกบั การย่อยอาหาร ตบั มีหนา้ ม่ีสรา้ งนา้ ดีสง่ ไปเก็บท่ีถงุ นา้ ดี ตบั ออ่ น มหี นา้ ท่ีสรา้ งเอนไซมส์ ง่ ไปยอ่ ยอาหารท่ี ลาไสเ้ ลก็ ลาไสเ้ ลก็ สรา้ งเอนไซมม์ อลเทสซูเครส และแลค็ เทส ยอ่ ยอาหารท่ีลาไสเ้ ลก็ แอลตาาหท่ ไาาสรหใ้ หนดญาง้ั นท่ ้ั(นเี่ lกaถ็บrgาก้ ไeามกi่ถnอา่ าtยeหอsาtจุ รiจnแาลeระ)ะทดเดปลูี่ ็ านซไเมึ สวนลใ้ หา้าอหญอลไ่ กามจย่มาวกี กนั ากรายกอ่ ย ตดิ ตอ่ กนั จะทาใหเ้ กดิ อาการทอ้ งผูก ถา้ เป็ นบอ่ ยๆจะทาใหเ้ กดิ โรครดิ สดี วง ทวาร 24/06/64



เราลองมาทาแบบทดสอบความเขา้ ใจกนั

เมนูอาหารทคี่ ณุ ครรู บั ประทาน มสี ารอาหารอะไรบา้ ง และไปยอ่ ยทสี่ ว่ นใดบา้ ง • ทะเลกระทะรอ้ น จานนีป้ ระกอบ ดว้ ย ไขไ่ ก่ แป้ ง หอย หควมากึ มกเปงุ ้ รปยี้ ูวถผว่ั งกั อแกกลตมน้้ หอม นา้ ปรงุ รส มะนาวเพมิ่ • ครอู ยากรจู ้ งั ในปากของเราจะย่อยสารอาหารตวั ไหน • ไขไ่ ก่ หมกึ กงุ ้ ปู จะถกู ยอ่ ยและดดู ซมึ ทไี่ หนนอ้ • มะนาว ผกั หละ เป็ นสารอาหารประเภทไหนนะ • กากอาหารทรี่ า่ งกายไม่ใชจ้ ะไปไหน

เนมักอื่ เนรยีักนเรวยี า่ นจตะถอกู บกแคลี่ วา้ ตเรอาบมาเฉลยคาของ ครอู ยากรจู ้ งั ในปากของเราจะย่อย สารอาหารตวั ไหน • ตใหอเ้บป็ นยนอ่ าย้ ตแาปล้ ง หรอื คารโ์ บไฮเดรต เปลยี่ น • ไขไ่ ก่ หมกึ กงุ ้ ปู จะถกู ยอ่ ยและดดู ซมึ ที่ ไหนนอ้ ตอบ กลมุ่ นีเ้ ป็ นโปรตนี จะถกู ยอ่ ยทกี่ ระเพาะ อาหาร มะนาว ผกั หละ เป็ นสารอาหารประเภท ไหนนะ ตอบ กลมุ่ วติ ามนิ เกลอื แร่ กากอาหารท่รี า่ งกายไมใ่ ชจ้ ะไปไหน ก็เดนิ ทางไปทวารหนกั ท่เี ราตอ้ ง ขบั ถา่ ยทกุ วนั ไงหละ ส่งิ ท่ีขบั ถา่ ยของเสียออกมาเป็นกากอาหารท่ี รบั ประทานเขา้

นักเรยี นพอเขา้ ใจ บทบาท หนา้ ทขี่ องระบบย่อยอาหารในรา่ งกาย เราบา้ งหรอื ยงั คะ สง่ ผลตอ่ การ เจรญิ เตบิ โตสมวยั ใคปนรวะเกมรอื่อเบเลรดืาอว้ เยรกสยี บานรไรอดิ าโค้ หภวาาครมทอรมี่ ูแ้ าปี ลรหว้ ะโาเยรรชานทก็ี่์ ต่อรา่ งกาย และควรบารุงรกั ษาอวยั วะ ผลกระทบตอ่ ถคใรหะวา้ าบรร้ มะะบบบสบกาบใคาอดญั ื่นรระยแๆบ่ลอบใะยนสหมรัแน่าพึ่ตงงมน่ั ลกปี ธะาัญซ์ สยงึ่ ่หเวกรานนัาแกรตลว็จ่ านะะกงทไนมปัาี รา่ งกาย ดว้ ยจะส่งผลใหเ้ กดิ โรคระบบทางเดิน อ า ห า ร เ ช่ น ท ้อ ง ผู ก ท ้อ ง เ สี ย รดิ สีดวงทวาร มะเร็งลาไส ้ ลาไสอ้ ุด ตนั สง่ ผลทาใหเ้ จ็บป่ วย