การเขียนแบบแผ่นคลี่ด้วยวิธีเส้นสามเหลี่ยม

เนื้อหาการเรี ยน การเขียนแบบแผน่ คล่ีดว้ ยวิธี เส้นสามเหล่ียม Triangulation Line Devenlopment

1 2.3 การเขยี นแบบแผ่นคลดี่ ้วยวธิ ีรูปสามเหลยี่ ม สาระสาคัญ การเขียนแบบแผน่ คล่ีในงานผลิต เพอ่ื ใหง้ านแผน่ คลี่ผา่ นกรรมวธิ ีการข้ึนรูปมาเป็ นชิ้นงาน ท่ีมีขนาดเที่ยงตรงแน่นอน จะตอ้ งเกิดจากการเขียนแบบของช่างผูช้ านาญ และเลือกวิธีการเขียนท่ี เหมาะสมสาหรับงาน เช่น การเขียนแบบแผน่ คล่ีแบบเส้นสามเหล่ียม เนื้อหา 2.3 การเขียนแบบแผน่ คล่ีดว้ ยวธิ ีรูปสามเหลี่ยม จุดประสงค์การเรียนรู้ 3. สามารถเขียนแบบแผน่ คลี่ดว้ ยวธิ ีรูปสามเหล่ียมได้

2 2.3 การเขียนแบบแผ่นคลด่ี ้วยวธิ ีรูปสามเหลย่ี ม จะใชเ้ ขียนแบบแผน่ คลี่ของรูปทรงชิ้นงานต่าง ๆ ท่ีไม่สามารถเขียนดว้ ยวธิ ีอื่นได้ เช่น รูปทรงกลมต่อเหล่ียม กลมเย้อื งศูนย์ เหล่ียมลดขนาดเย้ืองศูนย์ และโดยเฉพาะผลิตภณั ฑ์ที่เปลี่ยน รูปร่างและขนาดเลก็ ลง มีผวิ ขา้ งเอียงหรือเฉียง (Taper) การมองภาพฉายจะเห็นขนาดความยาวของ เส้นบางเส้นไม่ใช่ขนาดความยาวจริง จาเป็ นตอ้ งหาความยาวจริงของเส้นเหล่าน้ีก่อนนาไปเขียน แบบแผน่ คล่ี (ดงั แสดงในรูปที่ 2.29 และ 2.30) รูปท่ี 2.29 แสดงตวั อยา่ งแผน่ คลี่รูปทรงกลมต่อเหลี่ยม รูปท่ี 2.30 แสดงแบบภาพฉายรูปทรงกลมตอ่ เหลี่ยม

3 วธิ ีการสร้าง (1) เขียนภาพฉายดา้ นหนา้ และดา้ นบนตามขนาดของแบบพร้อมกาหนดตวั อกั ษร A , B , C และ D ของแต่ละดา้ นให้เรียบร้อย ที่วงกลมของภาพดา้ นบนใหแ้ บ่งส่วนเป็ น 12 ส่วน เทา่ ๆ กนั แลว้ เขียนเส้นจากจุดแบ่งส่วนเขา้ หาจุด A , B , C , D (ดงั แสดงในรูปที่ 2.31 (ก)) (2) ท่ีจุดแบ่งส่วนของวงกลมให้เขียนเส้นแนวดิ่งข่ึนไปตดั เส้นตรงของความสูง ขอบงานท่ีภาพดา้ นหนา้ จะเกิดจุดตดั 10 9,11 8,12 7,1 6,2 5,3 และ 4 (ดงั แสดงในรูปที่ 2.31 (ข)) (3) ที่ภาพดา้ นหนา้ เขียนเส้นจากจุดตดั ทุกจุดท่ีไดจ้ ากขอ้ ที่ 2 เขา้ หาจุด D และ C ท่ีมุมเส้นฐาน โดยเส้นที่เขียนจากจุด 9,11 8,12 6,2 และ 5,3 ให้ใชเ้ ส้นเต็มบาง ส่วนเส้นท่ีเขียน จากจุด 7,1 ให้ใชเ้ ส้นเต็มหนา และท่ีดา้ นของ CD ให้กาหนดเป็ นแนวการพบั ตะเข็บ (ดงั แสดงใน รูปที่ 2.31 (ค)). รูปที่ 2.31 แสดงการเขียนแบบแผน่ คลี่ตามขอ้ ที่ (1) ถึง (3) (4) ที่ภาพดา้ นบนใหก้ าหนดพ้ืนท่ีของแต่ละดา้ นเป็ นพ้ืนที่ a , b , c , d และ e (พ้นื ที่ c , d จะเป็นพ้นื ที่ของดา้ นสาหรับพบั ตะเขบ็ ) (ดงั แสดงในรูปท่ี 2.32) (5) ที่ภาพดา้ นบนให้หาขนาดความยาวจริง โดยเขียนเส้นเต็มบางแนวขนานจาก จุด 4 และจุด C ออกไปทางขวามือ แล้วเขียนเส้นต้งั ฉากตดั กบั แนวเส้นขนานที่เขียนออกไป กาหนดจุดตดั บนเป็น 4' จุดตดั ล่างเป็น C' (ดงั แสดงในรูปที่ 2.32) (6) ท่ีภาพดา้ นบนให้วดั ระยะความยาวจากมุมที่ฐาน A ไปท่ีจุดแบ่งส่วนจุดท่ี 10 กบั 1 มุม B ไปที่จุด 1 กบั 4 มุม C ไปที่จุด 4 กบั 7 และมุม D ไปที่จุด 7 กบั 10 (ขนาดของระยะ ดงั กล่าวจะมีขนาดเท่ากนั ) ให้ใช้ระยะใดระยะหน่ึงไปเขียนลงบนเส้น C' ที่ภาพดา้ นหน้า

4 โดยกาหนดใหเ้ ป็ นจุด E แลว้ เขียนเส้นจากจุด E ไปที่จุด 4' จะไดค้ วามยาวจริงของผิวเอียง A10 , A1 , B1 , B4 , C4 , C7 , D7 และ D10 (ดงั แสดงในรูปท่ี 2.32) (7) ท่ีภาพดา้ นบนให้วดั ระยะความยาวจากมุมท่ีฐาน A ไปที่จุดแบ่งส่วนจุดท่ี 11 กบั 12 มุม B ไปท่ีจุด 2 กบั 3 มุม C ไปท่ีจุด 5 กบั 6 และมุม D ไปท่ีจุด 8 กบั 9 (ขนาดของระยะ ดงั กล่าวจะมีขนาดเท่ากัน) ให้ใช้ระยะใดระยะหน่ึงเขียนลงบนเส้น C' ที่ภาพด้านหน้า โดย กาหนดให้เป็ นจุด E' แลว้ เขียนเส้นจากจุด E' ไปที่จุด 4' จะไดค้ วามยาวจริงของผวิ เอียง A11 , A12 , B2 , B3 , C5 , C6 , D8 และ D9 ดงั แสดงในรูปท่ี 2.32 รูปท่ี 2.32 แสดงการเขียนแบบแผน่ คล่ีตามขอ้ ที่ (4) ถึง (7) (8) เริ่มเขียนแผน่ คลี่จากพ้ืนที่ a โดยเขียนขนาดความยาวของเส้นฐาน B , A แลว้ ใชว้ งเวียนวดั ระยะความยาวจริงของผิวเอียง 4' – E ท่ีภาพดา้ นหน้า (ผิวเอียง B1 และ A1) ให้ B , A เป็นจุดศูนยก์ ลางเขียนส่วนโคง้ ตดั กนั กาหนดจุดตดั ของส่วนโคง้ เป็ นจุดตดั 1 จากจุดตดั 1 ใหเ้ ขียนเส้นตรงเขา้ หา B , A จะได้ รูปสามเหล่ียมของพ้ืนที่ a (ดงั แสดงในรูปท่ี 2.33 )

5 รูปท่ี 2.33 แสดงการเขียนแบบแผน่ คล่ีตามขอ้ ที่ (8) (9) จากรูปที่ 2.34 ข. ให้จุดตดั 1 เป็ นจุดศูนยก์ ลาง เขียนส่วนโคง้ ของระยะจุด แบ่งส่วนวงกลมของภาพดา้ นบนเทา่ กบั ระยะ 1 - 2 และ 1 - 12 (10) จากรูปท่ี 2.34 ข. ใหจ้ ุด B , A เป็นจุดศูนยก์ ลาง เขียนส่วนโคง้ ความยาวจริง ของผิวเอียง 4' - E' (ผิวเอียง B2 และ A12) ตดั ส่วนโคง้ ระยะ 1 – 2 และ 1 – 12 กาหนดเป็ นจุดตดั 2,12 จากจุดตดั 2,12 เขียนเส้นตรงเตม็ บางเขา้ หาจุด B , A (ดงั แสดงในรูปที่ 2.34 (ข)) รูปที่ 2.34 แสดงการเขียนแบบแผน่ คล่ีตามขอ้ ที่ (9) ถึง (10)

6 (11) จากรูปที่ 2.35 ข. ให้จุดตดั 2,12 เป็ นจุดศูนยก์ ลางเขียนส่วนโคง้ ของระยะจุด แบง่ ส่วนวงกลมของภาพดา้ นบนเทา่ กบั ระยะ 2 – 3 และ 12 – 11 (12) จากรูปท่ี 2.35 ข. ให้จุด B , A เป็ นจุดศูนยก์ ลางเขียนส่วนโคง้ ความยาวจริง ของผวิ เอียง 4' – E' (ผวิ เอียง B3 และ A11) ตดั ส่วนโคง้ ระยะ 2 – 3 และ 12 – 11 กาหนดเป็ นจุดตดั 3,11 จากจุดตดั 3,11 เขียนเส้นตรงเตม็ บางเขา้ หาจุด B , A (ดงั แสดงในรูปท่ี 2.34 (ข)) รูปท่ี 2.35 แสดงการเขียนแบบแผน่ คล่ีตามขอ้ ท่ี (11) ถึง (12) (13) จากรูปที่ 2.36 ข. ใหจ้ ุดตดั 3,11 เป็ นจุดศูนยก์ ลาง เขียนส่วนโคง้ ของระยะ จุดแบง่ ส่วนวงกลมของภาพดา้ นบนเท่ากบั ระยะ 3 – 4 และ 11 – 10 (14) จากรูปท่ี 2.36 ข. ให้จุด B , A เป็ นจุดศูนยก์ ลางเขียนส่วนโคง้ ความยาวจริง ของผวิ เอียง 4' E (ผวิ เอียง B4 และ A10) ตดั ส่วนโคง้ ระยะ 3 – 4 และ 11 – 10 กาหนดเป็ นจุดตดั 4,10 จากจุดตดั 4,10 เขียนเส้นตรงเตม็ บางเขา้ หาจุด B , A (ดงั แสดงในรูปที่ 2.36 (ข))

7 รูปที่ 2.36 แสดงการเขียนแบบแผน่ คลี่ตามขอ้ ที่ (13) ถึง (14) (15) จากรูปท่ี 2.37 ข. เขียนแผน่ คลี่พ้ืนท่ี b และ e โดยให้ B , A เป็นจุด ศูนยก์ ลางเขียนส่วนโคง้ ของความยาวเส้นฐาน B – C และ A – D (16) จากรูปท่ี 2.37 ข. ให้จุด 4,10 เป็ นจุดศูนยก์ ลางเขียนส่วนโคง้ ความยาวจริง ของผวิ เอียง 4' – E (ผวิ เอียง C4 และ D10) ตดั ส่วนโคง้ ระยะ B – C และ A – D กาหนดเป็ นจุดตดั C , D จากจุดตดั C , D เขียนเส้นตรงเตม็ บางเขา้ หาจุด A , B , 4 , 10 จะไดพ้ ้ืนที่สามเหล่ียม b และ e (ดงั แสดงในรูปท่ี 2.37 (ข)) รูปท่ี 2.37 แสดงการเขียนแบบแผน่ คลี่ตามขอ้ ที่ (15) ถึง (16)

8 (17) เนื่องจากรูปทรงของชิ้นงานมีขนาดฐานเหลี่ยมยาวเท่ากนั และมีส่วนของ วงกลมอยตู่ รงศูนยก์ ลาง ดงั น้นั ระยะของจุดแบ่งส่วน 4 – 5 , 5 – 6 , 6 – 7 , 10 – 9 , 9 – 8 , 8 – 7 ตลอดจนการคล่ีแบบของพ้นื ท่ี C , D ใหป้ ฏิบตั ิเช่นเดียวกบั ขอ้ 9 – 16 รูปที่ 2.38 แสดงการเขียนแบบแผน่ คล่ีตามขอ้ ที่ (17) (18) หาพ้นื ที่ e และ d โดยให้ C , D เป็นจุดศูนยก์ ลาง กางวงเวยี นเกินคร่ึงหน่ึง ของความยาวเส้นฐาน C , D เขียนส่วนโคง้ ตดั กนั จะไดจ้ ุดตดั x จากจุดตดั x ใหเ้ ขียนเส้นตรงเตม็ บางเขา้ หาจุดแบ่งส่วน 7 จะไดพ้ ้ืนที่ของดา้ นที่เป็นตะเขบ็ c และ d (19) จากจุดตดั 7 , 6 , 5 , 4 , 3 , 2 , 1 , 12 , 11 , 10 , 9 , 8 และ 7 เขียนส่วนโคง้ ตอ่ กนั ใหค้ รบทุกจุด (ดงั แสดงในรูปท่ี 2.39) รูปท่ี 2.39 แสดงการเขียนแบบแผน่ คล่ีตามขอ้ ท่ี (18) ถึง (19)

9 (20) เขียนเส้นเตม็ หนกั แสดงขอบชิ้นงานของแบบแผน่ คล่ีใหค้ รบสมบูรณ์ (ดงั แสดงในรูปที่ 2.40) รูปที่ 2.40 แสดงแบบแผน่ คล่ีตามขอ้ ท่ี (20) สรุป ในงานเขียนแบบแผ่นคล่ีจะเห็นได้ว่าการเขียนแบบแผ่นคล่ีท่ีใช้โดยทว่ั ไปมีอยู่ด้วยกนั 3 วิธี คือ แบบเส้นขนาน เส้นรัศมีและเส้นสามเหลี่ยม แบบเส้นขนานจะใช้กบั ชิ้นงานที่มี ลกั ษณะเป็ นรูปทรงกระบอกและรูปทรงปริซึม แบบเส้นรัศมีใช้กบั ชิ้นงานที่มีลกั ษณะรูปทรง ปิ รามิดตรงหรือรูปทรงกรวยกลมตรง ส่วนการเขียนแบบเส้นสามเหล่ียมจะใชส้ าหรับรูปทรง ตา่ ง ๆ ท่ีไม่สามารถเขียนในลกั ษณะของเส้นขนานและเส้นรัศมีได้