หน่วยที่ 1 การอ่านแบบและเขียนแบบชิ้นงานเชื่อมโลหะ

เนือ้ หาการเรยี น การอ่านแบบและเขียนแบบ ชิ้นงานเชื่อมโลหะ Welding Symbols 63 แ ผ น ก วิ ช า ช่ า ง เ ช่ื อ ม โ ล ห ะ วิ ท ย า ลั ย เ ท ค นิ ค ล พ บุ รี

1 บทที่ 1 การอ่านแบบและเขยี นแบบชิ้นงานเชื่อมโลหะ สาระสาคัญ การประกอบชิ้นส่วนของงานมีอยู่หลายวิธี แต่วิธีที่ทาให้ชิ้นงานต้ังแต่สองชิ้นติดกัน แบบถาวรมนั่ คงและแข็งแรงก็คือ วิธีการเช่ือม ไม่ว่างานจะมีขนาดใหญ่หรือเล็ก ตลอดจนงาน โครงสร้างต่าง ๆ จาเป็นตอ้ งใชก้ ารเช่ือมเขา้ มาเก่ียวขอ้ งเสมอ ดงั น้นั ผูอ้ อกแบบและเขียนแบบตอ้ งมี ความรู้ในการเขียนแบบงานเช่ือม สัญลกั ษณ์งานเชื่อม การกาหนดสัญลกั ษณ์ลงในแบบงานอย่าง ถูกต้องเหมาะสม เพ่ือให้ผู้ผลิตสามารถประกอบชิ้นส่วนของงานได้อย่างถูกต้องตรงตาม วตั ถุประสงคข์ องแบบงาน เนื้อหา 1.1 สญั ลกั ษณ์งานเช่ือมตามมาตรฐานสมาคมการเชื่อมของสหรัฐอเมริกา หรือ AWS 1.2 สญั ลกั ษณ์งานเช่ือมตามมาตรฐานสากลหรือ ISO จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. สามารถอา่ นและเขียนสัญลกั ษณ์งานเชื่อมตามมาตรฐานสมาคมการเชื่อมของ สหรัฐอเมริกาในแบบงานได้ 2. สามารถอา่ นและเขียนสัญลกั ษณ์งานเช่ือมตามมาตรฐานสากลในแบบงานได้

2 การประกอบชิ้นงานดว้ ยกระบวนการเชื่อมในงานผลิต สิ่งที่จาเป็ นอย่างยิ่งคือ การเขียน แบบงานเช่ือม เพื่อให้ได้งานประกอบตามที่กาหนด ในการผลิตชิ้นส่วนเคร่ืองจกั รกลหรืองาน โครงสร้าง ตลอดจนงานซ่อมต่าง ๆ จุดสาคญั ของงานเชื่อมอยทู่ ่ีชนิดของแนวเชื่อม ขนาดแนวเชื่อม และลกั ษณะของรอยต่อ ช่างเขียนแบบควรมีความรู้ในส่ิงต่าง ๆ เหล่าน้ี เพื่อเป็ นขอ้ มูลใน การนาไป เขียนแบบในงานอุตสาหกรรมต่อไป 1.1. สัญลักษณ์งานเชื่อมตามมาตรฐานสมาคมการเชื่อมของสหรัฐอเมริกา หรือ AWS (American Welding Society) 1) สัญลักษณ์เบื้องต้น (Welding Symbols) ที่กาหนดไวใ้ นแบบเราจะใช้แสดง รายละเอียดต่าง ๆ ของงานเชื่อม เพื่อให้ผูป้ ฏิบตั ิงานหรือผลิตชิ้นงานได้เข้าใจรายละเอียดและ ขอ้ กาหนดของ งานเชื่อม ผูเ้ ขียนแบบและผู้ปฏิบตั ิจะต้องรู้วิธีการกาหนดสัญลักษณ์งานเช่ือม ส่วนประกอบของสัญลกั ษณ์และหลกั การกาหนดสัญลกั ษณ์ในแบบงาน สัญลกั ษณ์งานเชื่อมตาม มาตรฐาน AWS จะประกอบดว้ ยส่วนตา่ ง ๆ ที่สาคญั ๆ (ดงั แสดงในรูปที่ 1.1) รูปท่ี 1.1 แสดงรายละเอียดและส่วนประกอบของสญั ลกั ษณ์งานเช่ือม ส่วนประกอบของสัญลกั ษณ์งานเชื่อมมีดงั น้ี 1.1) ลูกศร (Arrow) จะช้ีแสดงไปยงั ตาแหน่งของรอยต่อของชิ้นงาน ลูกศร ประกอบไปดว้ ย ส่วนหวั ลูกศร (Arrow) และเส้นช้ีนา (Leader Line) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.2 (ก)) 1.2) เส้นอา้ งอิง (Reference Line) ใชแ้ สดงทางดา้ นขา้ งของรอยต่อชิ้นงานโดยเส้น อา้ งอิงจะเขียนใหอ้ ยใู่ นแนวนอนและลากต่อจากเส้นนาของลูกศร เส้นอา้ งอิงจะใชร้ ะบุเก่ียวกบั ชนิด ของรอยต่อและรายละเอียดต่างๆของงานเชื่อม วิธีการกาหนดท่ีเส้นอา้ งอิงของการเชื่อมแบ่งเป็ น 3 กรณี คือ เชื่อมดา้ นหัวลูกศรช้ี (Arrow side) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.2 (ข)) เชื่อมดา้ นตรงกนั ขา้ มหัว

3 ลูกศรช้ี (Other Side) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.2 (ค)) และเชื่อมท้งั สองดา้ นหรือเชื่อมดา้ นหัวลูกศรช้ีและ ดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี (Arrow Side and Other Side) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.2 (ง)) 1.3) ส่วนหางของสัญลกั ษณ์ (Tail) จะเขียนเพิ่มเติมข้ึนมาเพ่ือใชแ้ สดงการกาหนด กระบวนการเช่ือมหรือกาหนดรายละเอียดเพ่ิมเติมเก่ียวกบั งานเชื่อม (ดงั แสดงในรูปที่ 1.2 (ก)) (ก) แสดงการเขียนเสน้ ลูกศร เสน้ อา้ งอิงและหางของสญั ลกั ษณง์ านเช่ือม (ข) แสดงการเชื่อมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี (ค) แสดงการเชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี (ง) แสดงการเช่ือมท้งั สองดา้ น รูปท่ี 1.2 แสดงการวางตาแหน่งของสญั ลกั ษณ์งานเช่ือมของ AWS

4 1.4) สัญลกั ษณ์ของแนวเชื่อม (Weld symbol) การกาหนดสญั ลกั ษณ์ของแนว เชื่อมน้นั ใหเ้ ขียนสัญลกั ษณ์ โดยวางตาแหน่งของสัญลกั ษณ์แนวเช่ือมแบบตา่ ง ๆ ไวท้ ี่เส้นอา้ งอิง (ดงั แสดงในรูปที่ 1.3 ถึง 1.20) เชื่อมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี เชื่อมท้งั สองดา้ น รูปที่ 1.4 แสดงการวางตาแหน่งสญั ลกั ษณ์แนวเช่ือมต่อฉากที่เส้นอา้ งอิง เช่ือมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี รูปที่ 1.5 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์การเช่ือมปลกั๊ และสลอ็ ตที่เส้นอา้ งอิง เช่ือมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี ไมร่ ะบุดา้ น รูปที่ 1.6 แสดงการวางตาแหน่งสญั ลกั ษณ์เช่ือมจุดท่ีเส้นอา้ งอิง เชื่อมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี รูปที่ 1.7 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเชื่อมสลกั ที่เส้นอา้ งอิง เชื่อมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี เช่ือมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี ไมร่ ะบุดา้ น รูปท่ี 1.8 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเช่ือมตะเข็บท่ีเส้นอา้ งอิง เชื่อมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี รูปท่ี 1.9 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเชื่อมปิ ดหลงั ท่ีเส้นอา้ งอิง

5 เช่ือมดา้ นหวั ลูกศรช้ี รูปที่ 1.10 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเช่ือมพอกผวิ ที่เส้นอา้ งอิง เช่ือมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี รูปท่ี 1.11 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเชื่อมมุมที่เส้นอา้ งอิง เชื่อมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี รูปที่ 1.12 แสดงการวางตาแหน่งสญั ลกั ษณ์งานเชื่อมขอบที่เส้นอา้ งอิง เช่ือมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี เช่ือมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี เช่ือมท้งั สองดา้ น รูปท่ี 1.13 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเช่ือมต่อชนหนา้ ขนานที่เส้นอา้ งอิง เชื่อมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เช่ือมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี เชื่อมท้งั สองดา้ น รูปท่ี 1.14 แสดงการวางตาแหน่งสญั ลกั ษณ์งานเชื่อมต่อชนบากร่องตวั วที ่ีเส้นอา้ งอิง เช่ือมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เช่ือมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี เชื่อมท้งั สองดา้ น รูปที่ 1.15 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเช่ือมต่อชนบากร่องเอียงท่ีเส้นอา้ งอิง เชื่อมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี เช่ือมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี เช่ือมท้งั สองดา้ น รูปท่ี 1.16 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเชื่อมต่อชนบากร่องตวั ยทู ี่เส้นอา้ งอิง

6 เช่ือมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี เชื่อมท้งั สองดา้ น รูปท่ี 1.17 แสดงการวางตาแหน่งสัญลกั ษณ์งานเช่ือมต่อชนบากร่องตวั เจที่เส้นอา้ งอิง เช่ือมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี เชื่อมท้งั สองดา้ น รูปท่ี 1.18 แสดงการวางตาแหน่งสญั ลกั ษณ์งานเช่ือมต่อชนขอบโคง้ สองดา้ นที่เส้นอา้ งอิง เชื่อมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี เช่ือมท้งั สองดา้ น รูปที่ 1.19 แสดงการวางตาแหน่งสญั ลกั ษณ์งานเชื่อมต่อชนขอบโคง้ ดา้ นเดียวที่เส้นอา้ งอิง เช่ือมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี เชื่อมดา้ นตรงขา้ มหวั ลกู ศรช้ี เช่ือมท้งั สองดา้ น รูปที่ 1.20 แสดงการวางตาแหน่งสญั ลกั ษณ์งานเชื่อมทาบแนวท่ีเส้นอา้ งอิง 1.5) การกาหนดขนาดและขอ้ มูลอ่ืน ๆ (Dimension and Other Data) ส่วนน้ีจะใช้ ในการกาหนดขนาดและข้อมูลอื่นๆ ท่ีเก่ียวกับแนวเชื่อม เช่น ขนาดความยาวของแนวเช่ือม ระยะห่างระหวา่ งแนวเชื่อม (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.21) เช่ือมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เชื่อมดา้ นหวั ลูกศรช้ี เช่ือมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี เช่ือมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี รูปที่ 1.21 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดและขอ้ มูลอื่น ๆ ของสญั ลกั ษณ์งานเช่ือม

7 เช่ือมท้งั สองดา้ น เช่ือมท้งั สองดา้ น รูปท่ี 1.21 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดและขอ้ มูลอื่น ๆ ของสญั ลกั ษณ์งานเช่ือม (ต่อ) จากรูปท่ี 1.21 เป็ นการเชื่อมของแนวเช่ือมแบบต่อฉาก โดยมีพ้ืนท่ีหน้าตดั ของ แนวเช่ือมเท่ากบั ¼ นิ้ว มีความยาวของแนวเชื่อม 2 นิ้ว และมีระยะห่างจากก่ึงกลางแนวเช่ือมหน่ึง ไปถึงก่ึงกลางอีกแนวเช่ือมหน่ึงเท่ากบั 6 นิ้ว 1.6) สัญลกั ษณ์ระบุรายละเอียดเพิ่มเติม (Supplementary Symbols) เป็ นส่วนที่ใช้ กาหนดรายละเอียดเกี่ยวกบั การดาเนินการเชื่อม เพื่อแสดงให้แนวเชื่อมมีความสมบูรณ์มากข้ึน (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.22 ถึง 1.24) เช่ือมรอบ เช่ือมหนา้ งาน เชื่อมหลอมทะลดุ า้ นหนา้ เชื่อมโดยแทรกวสั ดุเสริม เช่ือมปิ ดดา้ นหลงั เชื่อมโดยใชแ้ ผน่ ก้นั ผวิ แนวเชื่อมเรียบ ผิวแนวเชื่อมโคง้ นูน ผิวแนวเชื่อมโคง้ เวา้ รูปที่ 1.22 แสดงสญั ลกั ษณ์ระบุรายละเอียดเพมิ่ เติม รูปที่ 1.23 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดสัญลกั ษณ์แนวเชื่อมรอบและการเช่ือมหนา้ งาน

8 พ้นื ท่ีหนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.24 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดสญั ลกั ษณ์ของผวิ แนวเช่ือม 1.7) สัญลักษณ์การตกแต่งผิวแนวเช่ือม (Finish Symbols) ใช้สาหรับกาหนด กรรมวธิ ีการตกแต่งผวิ สาเร็จของแนวเชื่อม ซ่ึงประกอบไปดว้ ยตวั อกั ษรยอ่ ดงั ต่อไปน้ี C หมายถึง การสกดั (Chipping) G หมายถึง การเจียระไน (Grinding) H หมายถึง การใชค้ อ้ นเคาะ (Hammering) M หมายถึง การใชเ้ ครื่องจกั รกล (Machining) R หมายถึง การรีด (Rolling) U หมายถึง ไม่ระบุ (Unspecified) การกาหนดสญั ลกั ษณ์ การตกแต่งผวิ แนวเช่ือมสามารถกาหนดได้ (ดงั แสดงในรูปที่ 1.25) รูปท่ี 1.25 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดสญั ลกั ษณ์ตกแตง่ ผวิ แนวเช่ือม 1.8) การระบุกระบวนการเช่ือมหรือขอ้ อา้ งอิงอื่นๆ (Specification Processor Other References) กาหนดโดยการเขียนอกั ษรยอ่ เอาไวท้ ่ีส่วนหางของสัญลกั ษณ์ (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.26)

9 รูปท่ี 1.26 แสดงการกาหนดกระบวนการเชื่อมและขอ้ มูลอา้ งอิงอ่ืน ๆ 1.9) การกาหนดสัญลกั ษณ์ของการตรวจสอบแนวเชื่อม เป็ นการระบุกรรมวธิ ีการ ตรวจสอบเพื่อตอ้ งการคุณภาพของแนวเชื่อม ซ่ึงวิธีการกาหนดกรรมวิธีการตรวจสอบน้ี จะเขียน สัญลกั ษณ์ของการตรวจสอบไวท้ ี่เส้นอา้ งอิงอีกเส้นหน่ึง ท่ีมีลกั ษณะคลา้ ยกบั การเขียนเส้นอา้ งอิง หลาย ๆ เส้น ตาแหน่งท่ีใช้เขียนสัญลกั ษณ์ของการตรวจสอบน้ี อาจจะเขียนไวด้ ้านล่างของเส้น อา้ งอิง ถา้ ตอ้ งการตรวจสอบแนวเช่ือมในดา้ นหวั ลูกศรช้ีหรือเขียนไวด้ า้ นบนเส้นอา้ งอิง ถา้ ตอ้ งการ ตรวจสอบดา้ นตรงกนั ขา้ มหวั ลูกศรช้ี ถา้ เขียนไวก้ ่ึงกลางเส้นอา้ งอิงในกรณีไม่ระบุดา้ นตรวจสอบ หรือเขียนไวท้ ้งั ดา้ นบนและดา้ นล่าง ในกรณีท่ีตอ้ งการตรวจสอบท้งั สองดา้ นของแนวเช่ือม การเขียน วธิ ีการตรวจสอบแนวเช่ือมจะเขียนดว้ ยตวั อกั ษรยอ่ ของกรรมวธิ ีการตรวจสอบแบบต่าง ๆ (ดงั แสดง ในรูปท่ี 1.27 ถึง 1.29) รูปท่ี 1.27 แสดงการกาหนดสญั ลกั ษณ์การตรวจสอบแนวเชื่อม

10 ตวั อย่างการกาหนดสัญลกั ษณ์งานเชื่อมในแบบงาน รูปท่ี 1.28 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดสัญลกั ษณ์งานเช่ือมในแบบงาน รูปท่ี 1.29 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดสญั ลกั ษณ์งานเชื่อมในแบบงาน

11 1.2 สัญลกั ษณ์งานเชื่อมตามมาตรฐานสากลหรือ ISO การกาหนดสัญลกั ษณ์งานเชื่อมตามมาตรฐาน ISO (International Organization for Standardization ) มาตรฐานน้ีได้ถูกนามาใชอ้ ย่างแพร่หลาย มีการใชท้ ่ีคล้ายกบั มาตรฐาน AWS โดยทวั่ ไปสัญลกั ษณ์งานเชื่อมจะประกอบไปดว้ ยเส้นลูกศร เส้นอา้ งอิง ซ่ึงจะใชร้ ่วมกบั สัญลกั ษณ์ ของแนวเชื่อม ในมาตรฐาน ISO จะมีเส้นอา้ งอิงท่ีเป็ นเส้นประอีกหน่ึงเส้นใชส้ าหรับวางตาแหน่ง ของการเช่ือมดา้ นตรงขา้ มหัวลูกศรช้ีส่วนรายละเอียดของสัญลกั ษณ์งานเช่ือมตามมาตรฐาน ISO มีดงั น้ี 1) ตาแหน่งของสัญลกั ษณ์ (Position Of Symbols) ตามมาตรฐาน ISO 2553 : 1992 (E) จะประกอบไปดว้ ยส่วนต่าง ๆ (ดงั แสดงในรูปที่ 1.30) 1. หวั ลกู ศร 2. เสน้ ลกู ศร 3. เสน้ อา้ งอิงต่อเน่ือง 4. เสน้ อา้ งอิงเสน้ ประ 5. สญั ลกั ษณ์แนวเชื่อม รูปท่ี 1.30 แสดงส่วนประกอบของสัญลกั ษณ์งานเช่ือม ISO 2) ตาแหน่งของเส้นอา้ งอิงและการวางตาแหน่งของสัญลกั ษณ์แนวเชื่อม การเขียน เส้นอา้ งอิงท้งั เส้นอา้ งอิงต่อเน่ืองและเส้นอา้ งอิงเส้นประ ให้เขียนขนานกบั ขอบล่างของแบบงาน ตาแหน่งของสัญลกั ษณ์แนวเช่ือมในการเช่ือมดา้ นหวั ลูกศรช้ีให้เขียนไวด้ า้ นบนหรือล่างเส้นอา้ งอิง ต่อเน่ือง ส่วนการเช่ือมดา้ นตรงขา้ มหัวลูกศรให้เขียนสัญลกั ษณ์แนวเช่ือมไวด้ า้ นบนหรือล่างเส้น อา้ งอิงที่เป็นเส้นประ (ดงั แสดงในรูปที่ 1.31) เช่ือมดา้ นหวั ลกู ศรช้ี เช่ือมดา้ นตรงขา้ มหวั ลูกศรช้ี เชื่อมท้งั สองดา้ น รูปที่ 1.31 แสดงตวั อยา่ งการวางตาแหน่งของสัญลกั ษณ์แนวเชื่อม

12 3) สัญลกั ษณ์แนวเช่ือม (Weld Symbols) ตามมาตรฐานการกาหนดสัญลกั ษณ์ งานเช่ือมของ ISO 2553 : 1992 (E) มีรายละเอียดดงั น้ี 3.1) สญั ลกั ษณ์เบ้ืองตน้ (Elementary Symbols) เป็นรูปแบบของการเชื่อมชนิด ต่าง ๆ ที่แสดงด้วยสัญลกั ษณ์ โดยทวั่ ไปจะมีรูปร่างคล้ายกับพ้ืนที่หน้าตดั ของรอยต่องานเช่ือม ซ่ึงลกั ษณะของรอยตอ่ ต่าง ๆ มีดงั ตอ่ ไปน้ี (1) การเชื่อมต่อชนของแผนท่ีพบั ขอบ (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.32) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.32 แสดงการเชื่อมตอ่ ชนของแผน่ ท่ีพบั ขอบ (2) การเชื่อมต่อชนหนา้ ฉาก (Square Butt Weld) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.33) พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.33 แสดงการเชื่อมตอ่ ชนหนา้ ฉาก (3) การเชื่อมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียว (Single – Bevel Butt Weld) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.34) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.34 แสดงการเชื่อมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียว

13 (4) การเชื่อมต่อชนบากร่องเอียงดา้ นเดียว (Single - Bevel Butt Weld) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.35) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.35 แสดงการเช่ือมตอ่ ชนบากร่องเอียงดา้ นเดียว (5) การเช่ือมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียวมีหนา้ ประชิดกวา้ ง (Single-V Butt With Broad Root Face) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.36) พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.36 แสดงการเช่ือมตอ่ ชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียวมีหนา้ ประชิดกวา้ ง (6) การเชื่อมต่อชนบากร่องเอียงดา้ นเดียวมีหนา้ ประชิดกวา้ ง (Single- Bevel Weld With Broad Root Face) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.37) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.37 แสดงการเช่ือมต่อชนบากร่องเอียงดา้ นเดียวมีหนา้ ประชิดกวา้ ง

14 (7) การเช่ือมต่อชนบากร่องตวั ยดู า้ นเดียว (Single – U Butt Weld) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.38) พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.38 แสดงการเช่ือมตอ่ ชนบากร่องตวั ยดู า้ นเดียว (8) การเช่ือมต่อชนบากร่องตวั เจดา้ นเดียว (Single – J Butt Weld) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.39) พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.39 แสดงการเชื่อมต่อชนบากร่องตวั เจดา้ นเดียว (9) การเชื่อมปิ ดดา้ นหลงั รอยตอ่ (Backing Run , Back Or Backing Weld) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.40) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.40 แสดงการเชื่อมต่อชนปิ ดดา้ นหลงั รอยต่อ

15 (10) การเช่ือมต่อฉาก (Fillet Weld) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.41) พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.41 แสดงการเช่ือมต่อฉาก (11) การเช่ือมแบบสล็อต (Slot Weld) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.42) พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.42 แสดงการเชื่อมแบบสล็อต (12) การเชื่อมแบบปลกั๊ (Plug Weld) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.43) พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.43 แสดงการเช่ือมแบบปลก๊ั

16 (13) การเชื่อมจุด (Spot Weld) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.44) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.44 แสดงการเช่ือมจุด (14) การเชื่อมตะเขบ็ (Seam weld) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.45) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.45 แสดงการเช่ือมตะเขบ็ (15) การเช่ือมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียวโดยใชแ้ ผน่ รองหลงั (Strip Flanked Single – V Butt Weld) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.46) พ้นื ท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.46 แสดงการเช่ือมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียวโดยใชแ้ ผน่ รองหลงั

17 (16) การเช่ือมต่อชนบากร่องเอียงดา้ นเดียวโดยใชแ้ ผน่ รองหลงั (Strip Flanked Single - Bevel Butt Weld) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.47) พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.47 แสดงการเช่ือมตอ่ ชนบากร่องเอียงดา้ นเดียวโดยใชแ้ ผน่ รองหลงั (17) การเชื่อมแนวต่อขอบ (Edge Weld) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.48) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.48 แสดงการเช่ือมแนวต่อขอบ (18) การเช่ือมรอยต่อชนแบบทาบแนว (Inclined Joint) (ดงั แสดงใน รูปท่ี 1.49) พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.49 แสดงการเช่ือมรอยตอ่ ชนแบบทานแนว

18 (19) การเชื่อมพอกผวิ หนา้ งาน (Surfacing) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.50) พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.50 แสดงการเชื่อมพอกผวิ หนา้ งาน 4) การรวมสัญลกั ษณ์เบ้ืองตน้ (Combinations of Elementary Symbols) มีลกั ษณะ ของสัญลกั ษณ์คลา้ ยกบั สัญลกั ษณ์เบ้ืองตน้ เพียงแต่นามาเขียนรวมกนั โดยมีการกระทาการเช่ือม และการบากหนา้ งานเป็นสองดา้ น ซ่ึงมีลกั ษณะของสัญลกั ษณ์ดงั ตอ่ ไปน้ี 4.1) การเช่ือมต่อชนบากร่องตวั วสี องดา้ น (Double –V Butt Weld) (ดงั แสดงใน รูปที่ 1.51) พ้นื ท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.51 แสดงการเชื่อมต่อชนบากร่องตวั วสี องดา้ น 4.2) การเช่ือมต่อชนบากร่องตวั วีสองดา้ นมีหนา้ ประชิดกวา้ ง (Double – V Butt Weld With Broad Root Face) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.52) พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.52 แสดงการเช่ือมตอ่ ชนบากร่องตวั วสี องดา้ นมีหนา้ ประชิดกวา้ ง

19 4.3) การเชื่อมต่อชนบากร่องเอียงสองดา้ น (Double –Bevel Butt Weld) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.53) พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.53 แสดงการเช่ือมต่อชนบากร่องเอียงสองดา้ น 4.4) การเชื่อมต่อชนบากร่องเอียงสองดา้ นมีหนา้ ประชิดกวา้ ง (Double – Bevel Weld With Broad Root Face) (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.54) พ้นื ท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.54 แสดงการเช่ือมต่อชนบากร่องเอียงมีหนา้ ประชิดกวา้ ง 4.5) การเชื่อมต่อชนบากร่องตวั ยสู องดา้ น (Double – U butt Weld) (ดงั แสดงใน รูปที่ 1.55) พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.55 แสดงการเช่ือมตอ่ ชนบากร่องตวั ยสู องดา้ น

20 4.6) การเช่ือมต่อชนบากร่องตวั เจสองดา้ น (Double – J Butt Weld) (ดงั แสดง ในรูปที่ 1.56) พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.56 แสดงการเชื่อมต่อชนบากร่องตวั เจสองดา้ น 4.7) การเช่ือมต่อชนโดยบากร่องตวั วดี า้ นหน่ึงและบากร่องตวั ยอู ีกดา้ นหน่ึง (Single – V butt weld and Single – U butt weld) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.57) พ้ืนท่ีหนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.57 แสดงการเชื่อมตอ่ ชนบากร่องตวั วดี า้ นหน่ึงและบากร่องตวั ยดู า้ นหน่ึง 4.8) การเชื่อมต่อชนโดยบากร่องตวั วดี า้ นเดียวและเช่ือมปิ ดดา้ นหลงั (Single – V butt weld and Sealing Run) (ดงั แสดงในรูปที่ 1.58) พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.58 แสดงการเช่ือมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียวแลว้ เช่ือมปิ ดดา้ นหลงั

21 4.9) การเชื่อมต่อฉากสองดา้ น (Fillet Weld And Fillet Weld) (ดงั แสดงใน รูปที่ 1.59) พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.59 แสดงการเชื่อมต่อฉากโดยเชื่อมท้งั สองดา้ น 5) สัญลกั ษณ์เพิ่มเติม (Supplementary Symbols) การเขียนสัญลกั ษณ์ในบางคร้ัง ภาพที่แสดงออกมายงั ไม่สมบูรณ์ ผูเ้ ขียนตอ้ งแสดงรายละเอียดของแบบงานเชื่อมให้สมบูรณ์ โดยการเขียนสัญลกั ษณ์เพม่ิ เติมในแบบงาน ซ่ึงจะทาให้ผอู้ ่านแบบและผูป้ ฏิบตั ิงานเขา้ ใจมากยิ่งข้ึน (ดงั แสดงในรูป 1.60) รูปท่ี 1.60 แสดงสญั ลกั ษณ์เพ่ิมเติมงานเชื่อม

22 ตวั อยา่ งการใชส้ ัญลกั ษณ์เพิ่มเติม (ดงั แสดงในรูปที่ 1.61- 1.69) ก. ผวิ แนวเช่ือมนูน สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ข. ผิวแนวเชื่อมเรียบ สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ค. ผวิ แนวเช่ือมนูน สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ง. ผวิ แนวเช่ือมเรียบ สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ จ. ผิวแนวเช่ือมเรียบหน่ึงดา้ น นูนหน่ึงดา้ น สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.61 แสดงตวั อยา่ งการใชส้ ญั ลกั ษณ์เพมิ่ เติมในการเช่ือมต่อชนหนา้ ฉาก

23 พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 6.62 แสดงตวั อยา่ งการใชส้ ัญลกั ษณ์เพมิ่ เติมในงานเชื่อมต่อชนของขอบที่พบั ก. ผิวแนวเช่ือมเรียบ สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ข. ผิวแนวเช่ือมนูน สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 6.63 แสดงตวั อยา่ งการใชส้ ัญลกั ษณ์เพม่ิ เติมในงานเชื่อมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียว ก. ผวิ แนวเชื่อมเรียบ สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ข. ผวิ แนวเช่ือมนูน สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.64 แสดงตวั อยา่ งการใชส้ ญั ลกั ษณ์เพิ่มเติมในงานเชื่อมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียวแลว้ เชื่อมปิ ดหลงั

24 ผวิ แนวเชื่อมนูน สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.65 แสดงตวั อยา่ งการเช่ือมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียวมีหนา้ ประชิดกวา้ งแลว้ เชื่อม พ้ืนที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.66 แสดงตวั อยา่ งการเช่ือมต่อชนบากร่องตวั วดี า้ นเดียวตกแต่งผวิ แนวเช่ือมใหเ้ รียบ ดว้ ยกรรมวธิ ีการปาดผวิ ดว้ ยเคร่ืองจกั รกล ก. ผวิ แนวเชื่อมเรียบ สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ข. ผวิ แนวเช่ือมนูน สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.65 แสดงตวั อยา่ งการเชื่อมต่อชนบากร่องตวั วสี องดา้ น

25 ก. ผวิ แนวเชื่อมเรียบ สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ข. ผวิ แนวเช่ือมนูน สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ อยเอม ค. ผวิ แนวเชื่อมเวา้ สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ อยเอม รูปท่ี 1.68 แสดงตวั อยา่ งการใชส้ ญั ลกั ษณ์เพมิ่ เติมในงานเชื่อมต่อฉาก พ้นื ท่ีหนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ อยเอม รูปที่ 1.69 แสดงตวั อยา่ งการใชส้ ัญลกั ษณ์เพิม่ เติมในงานเช่ือมต่อฉากตกแตง่ ผวิ ใหข้ อบแนวเช่ือมเรียบ 6) การกาหนดขนาดหลกั (Main Dimension) เป็นการระบุรายละเอียดในสัญลกั ษณ์ งานเชื่อมจะประกอบดว้ ย รายละเอียดตา่ ง ๆ ดงั ตอ่ ไปน้ี 6.1) ถา้ ไม่มีการระบุสิ่งใดไวท้ ่ีดา้ นขวาของสัญลกั ษณ์ หมายถึง เป็ นแนวเช่ือม ต่อเนื่องไปตลอดความยาวชิ้นงาน 6.2) ในการเชื่อมตอ่ ชนถา้ ไมไ่ ดร้ ะบุรายละเอียดอื่น ๆ หมายถึง การเช่ือมตอ้ งให้ เกิดการซึมลึกหรือการหลอมละลายกินลึกของแนวเชื่อม

26 6.3) ในการเชื่อมต่อฉาก จะมีการระบุขนาดของแนวเช่ือมอยู่ 2 ลกั ษณะคือ ความสูงของสามเหล่ียมหนา้ จวั่ ท่ีเป็ นพ้ืนที่หน้าตดั ของแนวเชื่อมที่ใหญ่ที่สุด ซ่ึงประกอบไปดว้ ย ความสูง a และ z ใหเ้ ขียนไวด้ า้ นซา้ ยของสัญลกั ษณ์แนวเช่ือมแบบต่าง ๆ ดงั แสดงในรูปท่ี 1.70 รูปท่ี 1.70 แสดงการบอกขนาดหลกั ในสัญลกั ษณ์งานเช่ือม การบอกขนาดที่สัมพนั ธ์กับภาพตัดขวางให้เขียนไวด้ ้านซ้ายของสัญลักษณ์แนวเชื่อม ส่วนการบอกขนาดความยาวของแนวเชื่อมใหเ้ ขียนไวด้ า้ นขวาของสัญลกั ษณ์แนวเชื่อมดงั แสดงใน รูปท่ี 1.71 รูปท่ี 1.71 แสดงตวั อยา่ งการบอกขนาดของแนวเช่ือม การกาหนดขนาดความลึกของแนวเช่ือม ความสูงแนวเช่ือมต่อฉาก ความยาวแนวเช่ือม ระยะห่างของแนวเชื่อม จานวนแนวเช่ือมในมาตรฐาน ISO จะใชต้ วั อกั ษรตา่ ง ๆ เป็ นตวั กาหนด ตาแหน่งเช่นเดียวกบั มาตรฐาน AWS โดยกาหนดขนาดตวั เลขของแนวเช่ือมท่ีตอ้ งการใชแ้ ทนที่ ตวั อกั ษรของตาแหน่งน้นั ๆ ตวั อกั ษรที่ใชม้ ีดงั น้ี (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.72 ถึง 1.79)

27 ตัวอกั ษร ความหมาย a ความสูงของสามเหลี่ยมแนวเชื่อมต่อฉาก b ความกวา้ งของแนวเชื่อมพอกผวิ c ความกวา้ งของแนวเชื่อมตะเขบ็ แนวเชื่อมแบบ สลอ็ ต d ขนาดเส้นผา่ ศูนยก์ ลางรอยเช่ือมปลก๊ั รอยเช่ือมจุด e ระยะเวน้ ช่วงแนวเช่ือม l ความยาวของแนวเช่ือม n จานวนแนวเชื่อม s ระยะต่าสุดจากผวิ ชิ้นงานถึงดา้ นล่างของรอยเช่ือม โดยไม่เกินความหนาของชิ้นงาน z ความกวา้ งหรือความสูง รูปสามเหลี่ยมของแนว เช่ือมต่อฉาก พ้นื ท่ีหนา้ ตดั รอยเชื่อม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ อยเอม รูปท่ี 1.72 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดแนวเชื่อมตอ่ ชนแบบตา่ ง ๆ

28 พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเช่ือม สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ อยเอรมูปท่ี 1.73 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดแนวเชื่อมต่อชนระหวา่ งขอบท่ีพบั พ้นื ที่หนา้ ตดั รอยเชื่อม การกาหนดที่สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.74 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดแนวเชื่อมตอ่ ฉาก ความยาวแนวเชื่อม การกาหนดสญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.75 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดความยาวแนวเชื่อมต่อฉาก

29 ความยาว (l) และระยะเวน้ แนวเชื่อม ((e)) การกาหนดสญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปที่ 1.76 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดแนวเช่ือมต่อฉากเชื่อมสลบั ดา้ น การกาหนดท่ีสญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ก. ความกวา้ งระยะ C ของรอยเชื่อมตะเขบ็ การกาหนดท่ีสญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ข. ความกวา้ งระยะ C ของร่องเชื่อมแบบสลอ็ ต รูปที่ 1.77 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดความกวา้ งของขนาด c

30 ก. ขนาดเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลาง d ของรอยเชื่อมปลกั๊ การกาหนดที่สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ ข. ขนาดเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง d ของรอยเช่ือมจุด การกาหนดที่สญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.78 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดความโตของขนาดเส้นผา่ ศูนยก์ ลาง d ภาพสามมิติแสดงการเช่ือมพอกผิว การกาหนดท่ีสญั ลกั ษณ์ การใชส้ ญั ลกั ษณ์ รูปท่ี 1.79 แสดงตวั อยา่ งการกาหนดขนาดของรอยเช่ือมพอกผวิ 7) การระบุรายละเอียดเพิ่มเติมของสัญลกั ษณ์งานเช่ือม การระบุรายละเอียดเพิ่มเติมของสัญลกั ษณ์งานเชื่อมมีความจาเป็ นมาก เพ่ือใช้ เป็นการกาหนดรูปแบบการเช่ือม เช่น การเชื่อมรอบ การเช่ือมหนา้ งาน ตลอดจนกระบวนการเชื่อม และรายละเอียดตา่ ง ๆ ของงานเช่ือม (ดงั แสดงในรูปท่ี 1.80 ถึง 1.81)

31 ก. การระบุสญั ลกั ษณ์การเช่ือมรอบ ข. การระบุสญั ลกั ษณ์การเช่ือมหนา้ งาน ค. การระบุสญั ลกั ษณ์กระบวนการเช่ือมดว้ ยตวั เลข รูปที่ 1.80 แสดงการระบุรายละเอียดเพิ่มเติม รูปท่ี 1.81 แสดงตวั อยา่ งการระบุรายละเอียดเพ่มิ เติม

32 สรุป ในการเขียนแบบงานเชื่อม จะเห็นไดว้ ่าสัญลกั ษณ์ของงานเชื่อมท้งั มาตรฐาน AWS และ ISO มีความเหมือนกนั ตรงท่ีขนาดของหวั ลูกศร เส้นลูกศร เส้นอา้ งอิงต่อเน่ือง หางลูกศร และ สัญลกั ษณ์ของแนวเชื่อม จะมีความแตกตา่ งกนั ดงั น้ี 1. หน่วยของมาตรฐาน AWS ใชห้ น่วยเป็นนิ้ว มาตรฐาน ISO ใชเ้ ป็นมิลลิเมตร 2. กระบวนการเช่ือมมาตรฐาน AWS ใชบ้ อกดว้ ยตวั อกั ษรย่อ มาตรฐาน ISO ใช้บอกดว้ ย ตวั เลข 3. เชื่อมด้านลูกศรช้ีมาตรฐาน AWS เขียนสัญลักษณ์ไวท้ ่ีใตเ้ ส้นอา้ งอิงมาตรฐาน ISO เขียนไวท้ ่ีเส้นอา้ งอิงตอ่ เน่ือง 4. เชื่อมดา้ นตรงขา้ มลูกศรช้ีมาตรฐาน AWS เขียนสัญลกั ษณ์ไวบ้ นเส้นอา้ งอิงมาตรฐาน ISO เขียนไวท้ ี่เส้นอา้ งอิงท่ีเป็นเส้นประ ส่วนรายละเอียดอ่ืน ๆ ของท้งั 2 มาตรฐาน จะไม่แตกต่างกนั มาก แต่ถา้ นาสัญลกั ษณ์งาน เช่ือมไปกาหนดในแบบงานใหก้ าหนดมาตรฐานใดมาตรฐานหน่ึงตลอดท้งั แบบงาน