Galaxy

ดาราจักร(Galaxy)

กาแลคซี ดาราจกั ร (แกแลค็ ซ่ี - galaxy) เปน็ ทรี่ วมของดาว กระจกุ ดาว เนบวิ ลา (nebula) ฝนุ่ ก๊าซ และที่ว่าง และระบบสรุ ยิ ะจะ อยูใ่ นดาราจกั รทางช้างเผอื ก โดยดาราจกั จะมีลกั ษณะใหญ่ 3 ประการคอื ดาราจักวงรี ดาราจักรกงั หนั และดาราจักอสญั ฐาน กาแลคซีของเราหรอื กาแลคซีทางช้างเผือก ประกอบดว้ ยดาวฤกษป์ ระมาณหนึ่งแสนลา้ นดวง ดงึ ดูดซ่ึงกันและกัน ทําใหอ้ ยูใ่ นระบบเดียวกนั ได้ มีความหนาประมาณ 10,000 ปแี สง และมีเสน้ ผ่นศูนย์กลางประมาณ 100,000 ปีแสง สว่ น ดวงอาทิตย์ของเรา อย่ทู แี่ ขนของกาแลคซี ห่งจากใจกลางประมาณ 30,000 ปแี สง บกาแลคซีของเราความยาวสว่ นท่ี มองเห็นได้ด้วยตาเปลา่ มีเสน้ ผ่านศูนย์กลางประมาณ 75,000 ปีแสง (7.1 X 1011 km) แต่ค่าท่วี ดั ไดจ้ ากเครอื งอาจยาว มากกวา่ น้ีถึง 3 เท่า มมี วล 4 X 1011 เท่า ของมวลดวงอาทติ ย์ โดยดวงอาทิตย์ของเราอยหู่ ่างจากศูนย์กลางกาแลคซี ประมาณ 26,100 ปีแสง (2.5X1017 km)]

ความหมายของดาราจักร กาแลกซ่ี คอื ระบบท่ีกวา้ งใหญไ่ พศาล ประกอบด้วยดาวฤกษ์ กระจุกดาวฤกษ์ ก๊าซและฝนุ่ ท้องฟา้ ท่เี รยี กว่า เนบิวลา่ และทว่ี ่าง ( Space) รวมกันอยู่ในระบบเดยี วกนั เพราะมแี รงโน้มถ่วงซึ่งกนั และกัน กาแลกซี่ ถอื เปน็ องคป์ ระกอบหน่ึงของเอกภพเกดิ มาเมื่อประมาณ 18,000 ลา้ นปมี าแลว้ ประมาณว่าในเอกภพมดี าราจกั รถึง 100,000 ลา้ นระบบ และเชื่อว่า ดาวฤกษต์ า่ งๆรวมท้งั ดวงอาทิตย์ ซ่ึงเปน็ ศนู ย์กลางของระบบสรุ ยิ ะ ตา่ งกเ็ คลอื่ นรอบ ศนู ยก์ ลางของกาแลกซ่ีดว้ ยแรงโน้มถว่ งระหวา่ งดางฤกษก์ บั สง่ิ ที่อยู่ ณ ใจกลางของกาแลกซ่ี ซึ่งมแี รงโน้มถ่วงสงู มาก นักดาราศาสตรเ์ ชื่อวา่ สงิ่ นี้คอื หลมุ ดาํ ( Blank Hole) ซ่ึงเชื่อวา่ มีความลกึ ไมม่ ีที่สนิ้ สดุ สงิ่ ตา่ งๆ เมื่อหลดุ เขา้ ไปไม่ สามารถออกมาได้ ดาวฤกษท์ เ่ี หน็ บนท้องฟา้ เปน็ ดาวทอ่ี ยู่ในกาแลกซ่ีของเรา หรอื กาแลกซี่ทางช้างเผือก ( The Milky Way Galaxy) มีลกั ษณะเปน็ ฝา้ ขาวคลา้ ยเมฆบางๆ อยโู่ ดยรอบท้องฟา้ (คอื ดวงดาวประมาณแสนดวง) กาแลกซี่ ทางช้างเผือก เปน็ กาแลกซ่ีแบบกังหัน เน่ืองจากมองด้านบนและดา้ นลา่ งจะเหน็ วา่ มโี ครงสรา้ งเปน็ รปู จาน หรอื จกั ร หรอื ขดหอย ( Spiral Structure) โดยจุดศูนยก์ ลางจะเปน็ รปู วงรี ( Ellipsoid) มีความยาวถึง 100,000 ปแี สงดวง อาทติ ยข์ องเราอย่ทู างแขนด้านขวาหา่ งใจกลางของกาแลกซ่ีประมาณ 30,000 ปแี สง

ดาราจกั รช้างเผือกเปน็ ระบบทแ่ี บนมาก กลา่ วคอื มีความหนาน้อยเมื่อเทยี บกบั ความกว้าง โดยทสี่ ว่ นนนู ตรงกลาง ประมาณ 3,500 พารเ์ ซก และสว่ นทอ่ี ยหู่ ่างจากจดุ ศูนยก์ ลางประมาณได้กับระยะทดี่ วงอาทติ ยอ์ ย่จู ะหนาประมาณ 1,500 พารเ์ ซก ในขณะท่คี วามกวา้ งของดาราจักรป์ ระมาณได้ถึง 50,000 พารเ์ ซก ดาราจกั รจะมีดาวกว่าแสนลา้ นดวงและกา๊ ซ ฝุน่ สสารทีม่ ากพอจะใหก้ าํ เนิดดาวได้หลายพนั ลา้ นดวง และในเอกภพน้ีมี ดาราจักรมากเสยี จนประมาณได้อยา่ งชัดเจน แต่จากการเฝา้ ตดิ ตามดว้ ยกลอ้ งโทรทรรศน์ขนาดใหญ่คาดไวว้ า่ น่าจะมี มากกวา่ 100,000,000,000 ดาราจักร (แสนลา้ น) และอาจจะมีในสว่ นที่ยังไมเ่ ห็นด้วยกลอ้ งอกี บางทีอาจจะมากกวา่ ลา้ นลา้ นดาราจักรกเ็ ปน็ ได้

รูปรา่ งของกาแลกซ่ี 1. กาแลกซ่ีแบบรูปไข่ หรอื ทรงรี Elliptical จดั วา่ เปน็ รูปทรงพืน้ ฐานเรม่ิ แรก แบ่งออกได้เปน็ E0 - E7 คอื E0 จะมีรปู รา่ ง เปน็ ทรงกลม และยิง่ รมี ากขึน้ ตวั เลขตามทา้ ยก็จะมากขน้ึ เช่น E7 มรี ูปทรงรมี ากทีส่ ดุ

2. กาแลกซ่ี แบบกน้ หอย หรอื รปู เกลยี ว Spiral ลกั ษณะแบบคลา้ ยจานสองใบประกบหากัน จะมจี ดุ กลางสวา่ ง แลว้ มี แขนโคง้ 2-3 แขน ลกั ษณะ หมนุ วนรอบแกนกลาง แบ่งย่อยออกเปน็ Sa Sb Sc โดยพิจารณาจากระยะความห่างของแขน

3.กาแลกซี่แบบกังหนั หรอื รูปเกลยี วแขนยาว Barred Spiral ลกั ษณะคลา้ ยแบบที่ 2 แต่มีแขนออกมาจาก แกนกลาง กอ่ น แบง่ ยอ่ ยออกเปน็ SBa SBb SBc โดยพจิ ารณาจากแขนที่ยาวออกมาจากแกนกลาง

4. กาแลกซ่ีแบบไม่มีรปู รา่ ง Irregular เปน็ กาแลกซ่ีท่มี ีรูปรา่ งไมแ่ น่นอน เข้าใจวา่ เกิดจากการกลนื กินกัน ของสองกาแลก ซี่แบบ 1 ถึง 3 ที่อยใู่ กลก้ ัน