aทำวัตรสวดมนต์

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 43 สังฆัสสาหัสมิ ทาโส (หญงิ วา่ ทาสี) วะ สังโฆ เม สามิ กิสสะโร,… ข้าพเจ้าเป็นทาสของพระสงฆ์ พระสงฆ์เป็นนาย มีอิสระ เหนือข้าพเจ้า; สังโฆ ทุกขัสสะ ฆาตา จะ วิธาตา จะ หิตัสสะ เม,… พระสงฆ์เป็นครื่องกำจัดทุกข์ และทรงไว้ซึ่งประโยชน์แก่ข้าพเจ้า; สังฆัสสาหัง นิยยาเทมิ สะรีรัญชีวิตัญจิทัง,… ข้าพเจ้ามอบกายถวายชีวิตนี้ แด่พระสงฆ์; วนั ทนั โตหงั (หญงิ วา่ ตหี งั ) จะรสิ สามิ สงั ฆสั โสปะฏปิ นั นะตงั ,… ข้าพเจ้าผู้ไหว้อยู่จักประพฤติตาม ซึ่งความปฏิบัติดีของพระสงฆ์; นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง สังโฆ เม สะระณัง วะรัง,… สรณะอื่นของข้าพเจ้าไม่มี, พระสงฆ์เป็นสรณะอันประเสริฐ ของข้าพเจ้า; เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ วัฑเฒยยัง สัตถุสาสะเน,… ด้วยการกล่าวคำสัจจ์นี้ ข้าพเจ้าพึงเจริญในพระศาสนาของ พระศาสดา;

44 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา สังฆัง เม วันทะมาเนนะ (หญิงว่า มานายะ) ยัง ปุญญัง ปะสุตัง อิธะ,… ข้าพเจ้าผู้ไหว้อยู่ซึ่งพระสงฆ์ ได้ขวนขวายบุญใด ในบัดนี้; สัพเพปิ อันตะรายา เม มาเหสุง ตัสสะ เตชะสา,… อันตรายทั้งปวงอย่าได้มีแก่ข้าพเจ้า ด้วยเดชแห่งบุญนั้น. (หมอบลงแล้วกล่าวว่าดังนี้) กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา,… ด้วยกายก็ดี ด้วยวาจาก็ดี ด้วยใจก็ดี; สังเฆ กุกัมมัง ปะกะตัง มะยา ยัง,… กรรมน่าติเตียนอันใด ที่ข้าพเจ้ากระทำแล้วในพระสงฆ์; สังโฆ ปะฏิคคัณหะตุ อัจจะยันตัง,… ขอพระสงฆ์ จงงดซึ่งโทษล่วงเกินอันนั้น; กาลันตะเร สังวะริตุง วะ สังเฆ,… เพื่อการสำรวมระวังในพระสงฆ์ในกาลต่อไป; (ลุกขึ้นนั่งคุกเข่า) (จบคำสวดมนต์ทำวัตรเย็น)

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 45 กรวดน้ำตอนเย็น อุททิสสนาธิฏฐานคาถา (หนั ทะ มะยงั อทุ ทสิ สะนาธฏิ ฐานะคาถาโย ภะณามะ เส.) อิมินา ปุญญะกัมเมนะ, บทที่ ๑ ด้วยบุญนี้ อุทิศให้; อุปัชฌายา คุณุตตะรา, อาจะริยูปะการา จะ, อุปัชฌาย์ ผู้เลิศคุณ; แลอาจารย์ ผู้เกื้อหนุน; มาตา ปิตา จะ ญาตะกา, ทั้งพ่อแม่ แลปวงญาติ; สุริโย จันทิมา ราชา, คุณะวันตา นะราปิ จะ, สูรย์จันทร์ และราชา; ผู้ทรงคุณ หรือสูงชาติ; พรัหมะมารา จะ อินทา จะ, พรหม มาร และอินทราช; โลกะปาลา จะ เทวะตา, ทั้งทวยเทพ และโลกบาล; ยะโม มิตตา มะนุสสา จะ, ยมราช มนุษย์มิตร; มัชฌัตตา เวริกาปิ จะ, ผู้เป็นกลาง ผู้จ้องผลาญ; สัพเพ สัตตา สุขี โหนตุ, ขอให้ เป็นสุขศานติ์ ทุกทั่วหน้าอย่าทุกข์ทน;

46 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา ปุญญานิ ปะกาตานิ เม, บุญผอง ที่ข้าทำ สุขัง จะ ติวิธัง เทนตุ, จงช่วยอำนวยศุภผล; ขิปปัง ปาเปถะ โวมะตัง, ให้สุข สามอย่างล้น; อิมินา ปุญญะกัมเมนะ, ให้ลุถึงนิพพานพลัน; อิมินา อุททิเสนะ จะ, ด้วยบุญนี้ ที่เราทำ; ขิปปาหัง สุละเภ เจวะ, แลอุทิศ ให้ปวงสัตว์; ตัณหุปาทานะเฉทะนัง, เราพลันได้ ซึ่งการตัด; เย สันตาเน หินา ธัมมา, ตัวตัณหา อุปาทาน; ยาวะ นิพพานะโต มะมัง, สิ่งชั่ว ในดวงใจ; นัสสันตุ สัพพะทา เยวะ, กว่าเราจะถึงนิพพาน; ยัตถะ ชาโต ภะเว ภะเว, มลายสิ้น จากสันดาน; อุชุจิตตัง สะติปัญญา, ทุก ๆ ภพ ที่เราเกิด; สัลเลโข วิริยัมหินา, มีจิตตรง และสติ มารา ละภันตุ โนกาสัง, ทั้งปัญญาอันประเสริฐ; พร้อมทั้ง ความเพียรเลิศ เป็นเครื่องขูดกิเลสหาย; โอกาส อย่าพึงมีแก่หมู่มาร สิ้นทั้งหลาย;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 47 กาตุญจะ วิริเยสุ เม, เป็นช่องประทุษร้าย พุทธาทิปะวะโร นาโถ, ทำลายล้างความเพียรจม; ธัมโม นาโถ วะรุตตะโม, พระพุทธผู้บวรนาถ; นาโถ ปัจเจกะพุทโธ จะ, พระธรรมที่พึ่งอุดม; สังโฆ นาโถตตะโร มะมัง, พระปัจเจกะพุทธสม– เตโสตตะมานุภาเวนะ, ทบพระสงฆ์ ที่พึ่งผยอง; มาโรกาสัง ละภันตุ มา, ด้วยอานุภาพนั้น; ทะสะปุญญานุภาเวนะ, ขอหมู่มาร อย่าได้ช่อง; มาโรกาสัง ละภันตุ มา, ด้วยเดชบุญ ทั้งสิบป้อง; อย่าเปิดโอกาสแก่มาร เทอญ. คติธรรม อันอำนาจใดใดในโลกนี้ ไม่เห็นมีเปรียบปานการศึกษา สร้างคนหาค่าไม่ได้ในโลกา ขึ้นจากคนหาค่าไม่มี

48 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา ภาค ๒ สวดมนต์พิเศษ บางบท (๑. ปุพพภาคนมการ) (หันทะ มะยัง พุทธัสสะ ภะคะวะโต ปุพพะภาคะนะมะการัง กะโรมะ เส.) นะโม ตัสสะ ภาคะวะโต,… ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระองค์นั้น; อะระหะโต,… ซึ่งเป็นผู้ไกลจากกิเลส; สัมมาสัมพุทธัสสะ,… ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง. (สวด ๓ ครั้ง) (๒. สรณคมนปาฐะ) (หันทะ มะยัง ติสะระณะคะมะนะปาฐัง ภาณามะ เส.) พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ,… ข้าพเจ้าถือเอาพระพุทธเจ้า เป็นสรณะ; ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ,… ข้าพเจ้าถือเอาพระธรรม เป็นสรณะ;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 49 สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ,… ข้าพเจ้าถือเอาพระสงฆ์ เป็นสรณะ; ทุติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ,… แม้ครั้งที่สอง ข้าพเจ้าถือเอาพระพุทธเจ้า เป็นสรณะ; ทุติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ,… แม้ครั้งที่สอง ข้าพเจ้าถือเอาพระธรรม เป็นสรณะ; ทุติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ,… แม้ครั้งที่สอง ข้าพจ้าถือเอาพระสงฆ์ เป็นสรณะ; ตะติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ,… แม้ครั้งที่สาม ข้าพเจ้าถือเอาพระพุทธเจ้า เป็นสรณะ; ตะติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ,… แม้ครั้งที่สาม ข้าพเจ้าถือเอาพระธรรม เป็นสรณะ; ตะติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ,… แม้ครั้งที่สาม ข้าพเจ้าถือเอาพระสงฆ์ เป็นสรณะ. (๓. อัฏฐสิกขาปทปาฐะ) (หันทะ มะยัง อัฏฐะสิกขาปะทะปาฐัง ภาณามะ เส.) ปาณาติปาตา เวระมะณี,… เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการฆ่า;

50 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา อะทินนาทานา เวระมะณี,… เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้แล้ว; อะพรัหมะจะริยา เวระมะณี,… เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการกระทำอันมิใช่พรหมจรรย์; มุสาวาทา เวระมะณี,… เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการพูดไม่จริง; สุราเมระยะมัชชะปะมาทัฏฐานา เวระมะณี,… เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการเสพของเมา มีสุราและเมรัยเป็นต้น, อันเป็นที่ตั้งของความประมาท; วิกาละโภชะนา เวระมะณี,… เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาล; นัจจะ คีตะ วาทิตะ วิสูกะ ทัสสะนะ มาลา คันธะ วเิ ลปะนะ ธาระณะ มณั ฑะนะ วภิ สู ะนฎั ฐานา เวระมะณ,ี … เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการฟ้อนรำ, การขับเพลง, การดนตรี, การดูการเล่นชนิดเป็นข้าศึกต่อกุศล, การทัดทรงสวมใส่ การประดับ การตกแต่งตน, ด้วยพวงมาลา ด้วยเครื่องกลิ่น และเครื่องผัดทา; อุจจาสะยะนะ มะหาสะยะนา เวระมะณี,… เจตนาเป็นเครื่องเว้นจากการนั่งนอนบนที่สูงและที่นอนใหญ่;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 51 (๔. ท๎วัตติงสาการปาฐะ) (หันทะ มะยัง ทวัตติงสาการะปาฐัง ภะณามะ เส.) อัตถิ อิมัส๎มิง กาเย,… ในร่างกายนี้มี :- เกสา,… ผมทั้งหลาย; โลมา,… ขนทั้งหลาย; นะขา,… เล็บทั้งหลาย; ทันตา,… ฟันทั้งหลาย; ตะโจ,… หนัง; มังสัง,… เนื้อ; นะหารู,… เอ็นทั้งหลาย; อัฏฐี,… กระดูกทั้งหลาย; อฏั ฐมิ ญิ ชงั ,… เยอ่ื ในกระดกู ; วักกัง,… ไต; หะทะยัง,… หัวใจ; ยะกะนัง,… ตับ; กโิ ลมะกงั ,…พงั ผดื ; ปิหะกัง,… ม้าม; ปัปผาสัง,… ปอด; อันตัง,… ลำไส้; อันตะคุณัง,… ลำไส้สุด; อุทะริยัง,… อาหารในกระเพาะ; กะรีสัง,… อุจจาระ; ปิตตัง,… น้ำดี; เสม๎หัง,… เสลด; ปุพโพ,… หนอง; โลหิตัง,… โลหิต; เสโท,… เหงื่อ; เมโท,… มัน; อัสสุ,… น้ำตา; วะสา,… น้ำเหลือง; เขโฬ,… น้ำลาย; สิงฆานิกา,… น้ำเมือก; ละสิกา,… น้ำลื่นหล่อข้อ; มุตตัง,… น้ำมูตร; มัตถะเก มัตถะลุงคัง,… เยื่อมันสมอง ในกะโหลกศรีษะ; อิติ,… ดังนี้แล.2 (2) คำแปลโกฎฐาส ๓๒ นี้ มีผิดจากที่เคยแปลมาก่อนบ้าง ทั้งนี้โดยสอบสวนค้นคว้าได้ใหม่ ซึ่งใกล้ต่อความถูกต้องมากกว่า จึงแปลไว้ดังนี้ (ผู้แปล)

52 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา (๕. เขมาเขมสรณทีปิกคาถา) (หันทะ มะยัง เขมาเขมะสะระณะ ทีปิกะคาถาโย ภะณามะ เส.) พะหุง เว สะระณัง ยันติ ปัพพะตานิ วะนานิ จะ อารามะรุกขะเจต๎ยานิ มะนุสสา ภะยะตัชชิตา, มนุษย์เป็นอันมาก เมื่อเกิดมีภัยคุกคามแล้ว ก็ถือเอาภูเขาบ้าง ป่าไม้บ้าง อาราม และรุกขเจดีย์บ้าง เป็นสรณะ; เนตัง โข สะระณัง เขมัง เนตัง สะระณะมุตตะมัง เนตัง สะระณะมาคัมมะ สัพพะทุกขา ปะมุจจะติ, นั่นมิใช่สรณะอันเกษมเลย, นั่นมิใช่สรณะอันสูงสุด, เขาอาศัยสรณะนั่นแล้ว ย่อมไม่พ้นจากทุกข์ทั้งปวงได้; โย จะ พุทธัญจะ ธัมมัญจะ สังฆัญจะ สะระณัง คะโต จัตตาริ อะริยะสัจจานิ สัมมัปปัญญายะ ปัสสะติ, ส่วนผู้ใดถือเอาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นสรณะแล้ว เห็นอริยสัจจ์คือ ความจริงอันประเสริฐสี่ ด้วยปัญญาอันชอบ;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 53 ทุกขัง ทุกขะสะมุปปาทัง ทุกขัสสะ จะ อะติกกะมัง อะริยัญจัฏฐังคิกัง มัคคัง ทุกขูปะสะมะคามินัง, คือเห็นความทุกข์, เหตุให้เกิดทุกข์, ความก้าวล่วงทุกข์เสียได้, และหนทางมีองค์แปดอันประเสริฐ, เครื่องถึงความระงับทุกข์; เอตัง โข สะระณัง เขมัง เอตัง สะระณะมุตตะมัง, เอตัง สะระณะมาคัมมะ สัพพะทุกขา ปะมุจจะติ, นั่นแหละ เป็นสรณะอันเกษม, นั่นเป็นสรณะอันสูงสุด เขาอาศัยสรณะนั่นแล้ว, ย่อมพ้นจากทุกข์ทั้งปวงได้. (๖. อริยธนคาถา) (หันทะ มะยัง อะริยะธะนะคาถาโย ภะณามะ เส.) ยัสสะ สัทธา ตะถาคะเต (หญิงว่า ตา) อะจะลา สุปะติฏฐิตา, ศรัทธา ในพระตถาคตของผู้ใด ตั้งมั่นอย่างดี ไม่หวั่นไหว; สีลัญจะ ยัสสะ กัล๎ยาณัง อะริยะกันตัง ปะสังสิตัง, และศีลของผู้ใดงดงาม เป็นที่สรรเสริญที่พอใจของพระอริยเจ้า;

54 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา สังเฆ ปะสาโท ยัสสัตถิ อุชุภูตัญจะ ทัสสะนัง, ความเลื่อมใสของผู้ใดมีในพระสงฆ์, และความเห็นของผู้ใดตรง; อะทะฬิทโทติ ตัง อาหุ อะโมฆันตัสสะ ชีวิตัง, บันฑิตกล่าวเรียกเขาผู้นั้นว่า คนไม่จน, ชีวิตของเขาไม่เป็นหมัน; ตัส๎มา สัทธัญจะ สีลัญจะ ปะสาทัง ธัมมะทัสสะนัง อะนุยุญเชถะ เมธาวี สะรัง พุทธานะสาสะนัง, เพราะฉะนั้น เมื่อระลึกได้ถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าอยู่ ผู้มีปัญญา ควรก่อสร้างศรัทธา ศีล ความเลื่อมใส และความเห็นธรรมให้เนือง ๆ. (๗. ติลักขณาทิคาถา) (หันทะ มะยัง ติลักขะณาทิคาถาโย ภะณามะ เส.) สัพเพ สังขารา อะนิจจาติ ยะทา ปัญญายะ ปัสสะติ, เมื่อใดบุคคลเห็นด้วยปัญญาว่า สังขารทั้งปวงไม่เที่ยง;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 55 อะถะ นิพพินทะติ ทุกเข เอสะ มัคโค วิสุทธิยา, เมื่อนั้น ย่อมเหนื่อยหน่ายในสิ่งที่เป็นทุกข์ ที่ตนหลง นั่นแหละ เป็นทางแห่งพระนิพพาน อันเป็นธรรมหมดจด; สัพเพ สังขารา ทุกขาติ ยะทา ปัญญายะ ปัสสะติ, เมื่อใด บุคคลเห็นด้วยปัญญาว่า สังขารทั้งปวง เป็นทุกข์; อะถะ นิพพินทะติ ทุกเข เอสะ มัคโค วิสุทธิยา, เมื่อนั้น ย่อมเหนื่อยหน่ายในสิ่งที่เป็นทุกข์ ที่ตนหลง นั่นแหละ เป็นทางแห่งพระนิพพาน อันเป็นธรรมหมดจด; สัพเพ ธัมมา อะนัตตาติ ยะทา ปัญญายะ ปัสสะติ, เมื่อใด บุคคลเห็นด้วยปัญญาว่า ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา; อะถะ นิพพินทะติ ทุกเข เอสะ มัคโค วิสุทธิยา, เมื่อนั้น ย่อมเหนื่อยหน่ายในสิ่งที่เป็นทุกข์ ที่ตนหลง นั่นแหละ เป็นทางแห่งพระนิพพาน อันเป็นธรรมหมดจด; อัปปะกา เต มะนุสเสสุ เย ชะนา ปาระคามิโน, ในหมู่มนุษย์ทั้งหลาย, ผู้ที่ถึงฝั่งแห่งพระนิพพานมีน้อยนัก;

56 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา อะถายัง อิตะรา ปะชา ตีระเมวานุธาวะติ, หมู่มนุษย์นอกนั้น ย่อมวิ่งเลาะอยู่ตามฝั่งในนี่เอง; เย จะ โข สัมมะทักขาเต ธัมเม ธัมมานุวัตติโน, ก็ชนเหล่าใดประพฤติสมควรแก่ธรรมในธรรมที่ตรัสไว้ชอบแล้ว; เต ชะนา ปาระเมสสันติ มัจจุเธยยัง สุทุตตะรัง, ชนเหล่านั้นจักถึงฝั่งแห่งพระนิพพาน; ข้ามพ้นบ่วงแห่งมัจจุราช ที่ข้ามได้ยากนัก; กัณ๎หัง ธัมมัง วิปปะหายะ สุกกัง ภาเวถะ ปัณฑิโต, จงเป็นบัณฑิตละธรรมดำเสีย แล้วเจริญธรรมขาว; โอกา อะโนกะมาคัมมะ วิเวเก ยัตถะ ทูระมัง, ตัต์ราภิระ ติมิจเฉยยะ หิต๎วา กาเม อะกิญจะโน, จงมาถึงที่ไม่มีน้ำ, จากที่มีน้ำ, จงละกามเสีย, เป็นผู้ไม่มีความกังวล, จงยนิ ดเี ฉพาะตอ่ พระนพิ พาน อนั เปน็ ทส่ี งดั ซง่ึ สตั วย์ นิ ดไี ดโ้ ดยยาก.

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 57 (๘. ภารสุตตคาถา) (หันทะ มะยัง ภาระสุตตะคาถาโย ภะณามะ เส.) ภารา หะเว ปัญจักขันธา, ขันธ์ทั้งห้า เป็นของหนักเน้อ; ภาระหาโร จะ ปุคคะโล, บุคคลแหละ เป็นผู้แบกของหนักพาไป; ภาราทานัง ทุกขัง โลเก, การแบกถือของหนัก เป็นความทุกข์ในโลก; ภาระนิกเขปะนัง สุขัง, การสลัดของหนักทิ้งลงเสีย เป็นความสุข; นิกขิปิต๎วา คะรุง ภารัง, พระอริยเจ้า สลัดทิ้งของหนักลงเสียแล้ว; อัญญัง ภารัง อะนาทิยะ, ทั้งไม่หยิบฉวยเอาของหนักอันอื่น ขึ้นมาอีก; สะมูลัง ตัณ๎หัง อัพพุย๎หะ, ก็เป็นผู้ถอนตัณหาขึ้นได้ กระทั่งราก; นิจฉาโต ปะรินิพพุโต, เป็นผู้หมดสิ่งปรารถนา ดับสนิทไม่มีส่วนเหลือ.

58 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา (๙. ภัทเทกรัตตคาถา) (หันทะ มะยัง ภัทเทกะรัตตะคาถาโย ภะณามะ เส.) อะตีตัง นาน๎วาคะเมยยะ นัปปะฎิกังเข อะนาคะตัง, บุคคลไม่ควรตามคิดถึงสิ่งที่ล่วงไปแล้ว ด้วยอาลัย และไม่พึงพะวงถึงสิ่งที่ยังไม่มาถึง; ยะทะตีตัมปะหีนันตัง อัปปัตตัญจะ อะนาคะตัง, สิ่งเป็นอดีตก็ละไปแล้ว, สิ่งเป็นอนาคตก็ยังไม่มา; ปัจจุปปันนัญจะ โย ธัมมัง ตัตถะ ตัตถะ วิปัสสะติ อะสังหิรัง อะสังกุปปัง ตัง วิทธา มะนุพ๎รูหะเย, ผู้ใดเห็นธรรมอันเกิดขึ้นเฉพาะหน้าในที่นั้น ๆ อย่างแจ่มแจ้ง ไม่ง่อนแง่นคลอนแคลน, เขาควรพอกพูนอาการเช่นนั้นไว้; อัชเชวะ กิจจะมาตัปปัง โก ชัญญา มะระณัง สุเว, ความเพียรเป็นกิจที่ต้องทำวันนี้ ใครจะรู้ความตาย แม้พรุ่งนี้; นะ หิ โน สังคะรันเตนะ มะหาเสเนนะ มัจจุนา, เพราะการผลัดเพี้ยนต่อมัจจุราชซึ่งมีเสนามาก ย่อมไม่มีสำหรับเรา;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 59 เอวัง วิหาริมาตาปิง อะโหรัตตะมะตันทิตัง, ตัง เว ภัทเทกะรัตโตติ สันโต อาจิกขะเต มุนี, มุนีผู้สงบ ย่อมกล่าวเรียก ผู้มีความเพียรอยู่เช่นนั้น, ไม่เกียจคร้าน ทั้งกลางวันกลางคืน ว่า, “ผู้เป็นอยู่แม้เพียงราตรีเดียว ก็น่าชม”; (๑๐. ธัมมคารวาทิคาถา) (หนั ทะ มะยงั ธมั มะคาระวาทคิ าถาโย ภะณามะ เส.) เย จะ อะตีตา สัมพุทธา เย จะ พุทธา อะนาคะตา โย เจตะระหิ สัมพุทโธ พะหุนนัง โสกะนาสะโน, พระพุทธเจ้าบรรดาที่ล่วงลับไปแล้วด้วย ที่ยังไม่มาตรัสรู้ด้วย และพุทธเจ้าผู้ขจัดโศกของมหาชนในกาลบัดนี้ด้วย; สัพเพ สัทธัมมะคะรุโน วิหะริงสุ วิหาติ จะ อะถาปิ วิหะริสสันติ เอสา พุทธานะธัมมะตา, พระพุทธเจ้าทั้งปวงนั้น ทุกพระองค์ เคารพพระธรรม ได้เป็นมาแล้วด้วย กำลังเป็นอยู่ด้วย และจักเป็นด้วย เพราะธรรมดาของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เป็นเช่นนั้นเอง;

60 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา ตัส๎มา หิ อัตตะกาเมนะ มะหัตตะมะภิกังขะตา สัทธัมโม คะรุกาตัพโพ สะรัง พุทธานะ สาสะนัง, เพราะฉะนั้น บุคคลผู้รักตน หวังอยู่เฉพาะคุณเบื้องสูง เมื่อระลึกได้ ถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าอยู่ จงทำความเคารพพระธรรม; นะ หิ ธัมโม อะธัมโม จะ อุโภ สะมะวิปากิโน, ธรรม และ อธรรม จะมีผลเหมือนกันทั้งสองอย่าง หามิได้; อะธัมโม นิระยัง เนติ ธัมโม ปาเปติ สุคะติง, อธรรม ย่อมนำไปนรก, ธรรม ย่อมนำให้ถึงสุคติ; ธัมโม หะเว รักขะติ ธัมมะจาริง, ธรรมแหละย่อมรักษา ผู้ประพฤติธรรมเป็นนิจ; ธัมโม สุจิณโณ สุขะมาวะหาติ, ธรรมที่ประพฤติดีแล้ว ย่อมนำสุขมาให้ตน; เอสานิสังโส ธัมเม สุจิณเณ, นี่เป็นอานิสงส์ ในธรรมที่ตนประพฤติดีแล้ว.

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 61 (๑๑. โอวาทปาติโมกขคาถา) (หนั ทะ มะยงั โอวาทะปาตโิ มกขะคาถาโย ภะณามะ เส.) สัพพะปาปัสสะ อะกะระณัง, การไม่ทำบาปทั้งปวง; กุสะลัสสูปะสัมปะทา, การทำกุศลให้ถึงพร้อม; สะจิตตะปะริโยทะปะนัง, การชำระจิตของตนให้ขาวรอบ; เอตัง พุทธานะสาสะนัง, ธรรม ๓ อย่างนี้ เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย; ขันตี ปะระมัง ตะโป ตีติกขา, ขันติ คือความอดกลั้น เป็นธรรมเครื่องเผากิเลสอย่างยิ่ง; นิพพานัง ปะระมัง วะทันติ พุทธา, ผู้รู้ทั้งหลาย กล่าวพระนิพพานว่าเป็นธรรมอันยิ่ง; นะ หิ ปัพพะชิโต ปะรูปะฆาตี, ผู้กำจัดสัตว์อื่นอยู่ ไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิตเลย;

62 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา สะมะโณ โหติ ปะรัง วิเหฐะยันโต, ผู้ทำสัตว์อื่นให้ลำบากอยู่ ไม่ชื่อว่าเป็นสมณะเลย; อะนูปะวาโท อะนูปะฆาโต, การไม่พูดร้าย การไม่ทำร้าย; ปาติโมกเข จะ สังวะโร, การสำรวมในปาติโมกข์; มัตตัญญุตา จะ ภัตตัส๎มิง, ความเป็นผู้รู้ประมาณในการบริโภค; ปันตัญจะ สะยะนาสะนัง, การนอน การนง่ั ในทอ่ี นั สงดั ; อะธิจิตเต จะ อาโยโค, ความหมั่นประกอบในการทำจิตให้ยิ่ง; เอตัง พุทธานะสาสะนัง, ธรรม ๖ อย่างนี้ เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย. (๑๒. ปฐมพุทธภาสิตคาถา) (หนั ทะ มะยงั ปะฐะมะพทุ ธะภาสติ ะคาถาโย ภะณามะ เส.) อะเนกะชาติสังสารัง สันธาวิสสัง อะนิพพิสัง, เมื่อเรายังไม่พบญาณ ได้แล่นท่องเที่ยวไปในสงสารเป็นเอนกชาติ;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 63 คะหะการัง คะเวสันโต ทุกขา ชาติ ปุนัปปุนัง, แสวงหาอยู่ซึ่งนายช่างปลูกเรือน คือตัณหาผู้สร้างภพ การเกิดทุกคราว เป็นทุกข์ร่ำไป; คะหะการะกะ ทิฎโฐสิ ปุนะ เคหัง นะ กาหะสิ, นี่แน่ะ! นายช่างปลูกเรือน เรารู้จักเจ้าเสียแล้ว เจ้าจะทำเรือนให้เราไม่ได้อีกต่อไป; สัพพา เต ผาสุกา ภัคคา คะหะกูฎัง วิสังขะตัง, โครงเรือนทั้งหมดของเจ้าเราหักเสียแล้ว ยอดเรือนเราก็รื้อเสียแล้ว; วิสังขาระคะตัง จิตตัง ตัณ๎หานัง ขะยะมัชฌะคาติ, จิตของเราถึงแล้วซึ่งสภาพที่อะไรปรุงแต่งไม่ได้อีกต่อไป มันได้ถึงแล้วซึ่งความสิ้นไปแห่งตัณหา (คือถึงนิพพาน). (๑๓. ปัจฉิมพุทโธวาทปาฐะ) (หันทะ มะยัง ปัจฉิมะพุทโธ วาทะปาฐัง ภะณามะ เส.) หันทะทานิ ภิกขะเว อามันตะยามิ โว, ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ! บัดนี้ … เราขอเตือนท่านทั้งหลายว่า; วะยะธัมมา สังขารา, สังขารทั้งหลาย มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา;

64 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา อัปปะมาเทนะ สัมปาเทถะ, ท่านทั้งหลาย จงทำความไม่ประมาทให้ถึงพร้อมเถิด; อะยัง ตะถาคะตัสสะ ปัจฉิมา วาจา, นี้เป็นพระวาจา มีในครั้งสุดท้าย ของพระตถาคตเจ้า. ๑๔. บทพิจารณาสังขาร (ว่าช้า ๆ พอดี ๆ) (ทุกเวลาทำวัตรเช้าและทำวัตรเย็น) สัพเพ สังขารา อะนิจจา,… สังขารคือร่างกายจิตใจ แลรูปธรรม นามธรรม ทั้งหมดทั้งสิ้น มันไม่เที่ยง เกิดขึ้นแล้วดับไป มีแล้วหายไป; สัพเพ สังขารา ทุกขา,… สังขารคือร่างกายจิตใจ แลรูปธรรม นามธรรม ทั้งหมดทั้งสิ้น มันเป็นทุกข์ทนยาก เพราะเกิดขึ้นแล้ว แก่ เจ็บ ตายไป; สัพเพ ธัมมา อะนัตตา,… สิ่งทั้งหลายทั้งปวง ทั้งที่เป็นสังขารแลมิใช่สังขาร ทั้งหมดทั้งสิ้น ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตน ไม่ควรถือว่าเรา ว่าของเรา ว่าตัว ว่าตนของเรา; อะธุวัง ชีวิตัง, ธุวัง มะระณัง, ชีวิตเป็นของไม่ยั่งยืน; ความตายเป็นของยั่งยืน;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 65 อะวัสสัง มะยา มะริตัพพัง, อันเราจะพึงตายเป็นแท้; มะระณะปะรโิ ยสานงั เม ชวี ติ งั ,ชีวิตของเรามีความตาย ชีวิตัง เม อะนิยะตัง, เป็นที่สุดรอบ; มะระณัง เม นิยะตัง, ชีวิตของเรา เป็นของไม่เที่ยง; ความตายของเรา เป็นของเที่ยง; วะตะ, ควรที่จะสังเวช; อะยัง กาโย, อะจิรัง, ร่างกายนี้; อะเปตะวิญญาโณ, มิได้ตั้งอยู่นาน; ฉุฑโฑ, ครั้นปราศจากวิญญาณ; อะธิเสสสะติ, อันเขาทิ้งเสียแล้ว; ปะฐะวิง, จักนอนทับ; กะลิงคะรัง อิวะ, ซึ่งแผ่นดิน; นิรัตถัง, ประดจุ ดงั วา่ ทอ่ นไมแ้ ละทอ่ นฟนื ; หาประโยชน์มิได้.

66 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา อตีตปัจจเวกขณปาฐะ (หนั ทะ มะยงั อะตตี ะปจั จะเวกขะณะปาฐงั ภะณามะ เส.) (ข้อว่าด้วยจีวร) อัชชะ มะยา อะปัจจะเวกขิต๎วา ยัง จีวะรัง ปะริภุตตัง, จีวรใดอันเรานุ่งห่มแล้ว ไม่ทันพิจารณาในวันนี้; ตัง ยาวะเทวะ สีตัสสะ ปะฎิฆาตายะ, จีวรนั้น เรานุ่งห่มแล้ว เพียงเพื่อบำบัดความหนาว; อุณหัสสะ ปะฎิฆาตายะ, เพื่อบำบัดความร้อน; ฑังสะมะกะสะ วาตาตะปะสิริงสะปะสัมผัสสานัง ปะฎิฆาตายะ, เพื่อบำบัดสัมผัสอันเกิดจาก เหลือบ ยุง ลม แดด และสัตว์เลื้อยคลานทั้งหลาย; ยาวะเทวะ หิริโกปินะปะฎิจฉา ทะนัตถัง, และเพียงเพื่อปกปิดอวัยวะ อันให้เกิดความละอาย.

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 67 (ข้อว่าด้วยบิณฑบาต) อชั ชะ มะยา อะปจั จะเวกขติ วา โย ปณิ ฑะปาโต ปะรภิ ตุ โต, บิณฑบาตใด อันเราฉันแล้ว ไม่ทันพิจารณาในวันนี้; โส เนวะ ทะวายะ, บิณฑบาตนั้นเราฉันแล้ว ไม่ใช่เป็นไป เพื่อความเพลิดเพลินสนุกสนาน; นะ มะทายะ, ไม่ใช่เป็นไปเพื่อความเมามันเกิดกำลังพลังทางกาย; นะ มัณฑะนายะ, ไม่ใช่เป็นไปเพื่อประดับ; นะ วิภูสะนายะ, ไม่ใช่เป็นไปเพื่อตกแต่ง; ยาวะเทวะ อิมัสสะ กายัสสะ ฐิติยา, แต่ให้เป็นไปเพียงเพื่อความตั้งอยู่ได้แห่งกายนี้; ยาปะนายะ, เพื่อความเป็นไปได้ของอัตตภาพ; วิหิงสุปะระติยา, เพื่อความสิ้นไปแห่งความลำบากทางกาย; พรัหมะจะริยานุคคะหายะ, เพื่ออนุเคราะห์แก่การประพฤติพรหมจรรย์; อิติ ปุราณัญจะ เวทะนัง ปะฏิหังขามิ, ด้วยการทำอย่างนี้ เรา ย่อมระงับเสียได้ซึ่งทุกขเวทนาเก่า คือความหิว; นะวัญจะ เวทะนัง นะอุปปาเทสสามิ, และไม่ทำทุกขเวทนาใหม่ให้เกิดขึ้น;

68 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา ยาตร๎ า จะ เม ภะวสิ สะติ อะนะวชั ชะตา จะ ผาสวุ หิ าโร จาต,ิ อนึ่ง ความเป็นไปโดยสะดวกแห่งอัตตภาพนี้ด้วย ความเป็นผู้หา โทษมิได้ด้วย และความเป็นอยู่โดยผาสุกด้วย จักมีแก่เรา ดังนี้. (ข้อว่าด้วยเสนาสนะ) อัชชะ มะยะ อะปัจจะเวกขิต๎วา ยัง เสนาสะนัง ปะริภุตตัง, เสนาสนะใด อนั เราใชส้ อยแลว้ ไมท่ นั พจิ ารณา ในวนั น;้ี ตัง ยาวะเทวะ สีตัสสะปะฎิฆาตายะ, เสนาสนะนั้น เราใช้สอยแล้ว เพียงเพื่อบำบัดความหนาว; อุณ๎หัสสะ ปะฏิฆาตายะ, เพื่อบำบัดความร้อน; ฑังสะมะกะสะวาตาตะปะสิริงสะ ปะสัมผัสสานัง ปะฎิฆาตายะ, เพื่อบำบัดสัมผัสอันเกิดจาก เหลือบ ยุง ลม แดด และสัตว์เลื้อยคลานทั้งหลาย; ยาวะเทวะ อุตุปะริสสะยะวิโนทะนัง ปะฎิสัลลานารามัตถัง, เพียงเพื่อบรรเทาอันตรายอันจะพึงมีจากดินฟ้าอากาศ และเพื่อความเป็นผู้ยินดีอยู่ได้ ในที่หลีกเร้นสำหรับภาวนา.

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 69 (ข้อว่าด้วยคิลานเภสัช) อัชชะ มะยา อะปัจจะเวกขิต๎วา โย คิลานะ ปัจจะยะ เภสัชชะปะริกขาโร ปะริภุตโต, คิลานเภสัชบริขารใด อันเราบริโภคแล้ว ไม่ทันพิจารณาในวันนี้; โส ยาวะเทวะ อุปปันนานัง เวยยาพาธิกานัง เวทะนานัง ปะฎิฆาตายะ, คิลานเภสัชบริขารนั้น เราบริโภคแล้ว เพียงเพื่อ บำบัดทุกขเวทนาอันบังเกิดขึ้นแล้ว มีอาพาธต่าง ๆ เป็นมูล; อัพ๎ยาปัชฌะปะระมะตายาติ, เพื่อความเป็นผู้ไม่มีโรคเบียดเบียน เป็นอย่างยิ่ง ดังนี้. (ตังขณิกปัจจเวกขณปาฐะ) (หันทะ มะยัง ตังขะณิกะปัจจะเวกขะณะปาฐัง ภะณามะ เส.) (ข้อว่าด้วยจีวร) ปะฎิสังขา โยนิโส จีวะรัง ปะฎิเสวามิ, เราย่อมพิจารณาโดยแยบคายแล้วนุ่งห่มจีวร; ยาวะเทวะ สีตัสสะ ปะฎิฆาตายะ, เพียงเพื่อบำบัดความหนาว; อุณ๎หัสสะ ปะฎิฆาตายะ, เพื่อบำบัดความร้อน;

70 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา ฑังสะมะกะสะวาตาตะปะสิริงสะ ปะสัมผัสสานัง ปะฎิฆาตายะ, เพื่อบำบัดสัมผัสอันเกิดจากเหลือบ ยุง ลม แดด และสัตว์เลื้อยคลานทั้งหลาย; ยาวะเทวะหิริโกปินะปะฎิจฉาทะนัตถัง, และเพียงเพื่อปกปิดอวัยวะ อันให้เกิดความละอาย. (ข้อว่าด้วยบิณฑบาต) ปะฎิสังขา โยนิโส ปิณฑะปาตัง ปะฎิเสวามิ, เราย่อมพิจารณาโดยแยบคายแล้วฉันบิณฑบาต; เนวะทะวายะ, ไม่ให้เป็นไปเพื่อความเพลิดเพลินสนุกสนาน; นะ มะทายะ, ไม่ให้เป็นไปเพื่อความเมามัน เกิดกำลังพลังทางกาย; นะมัณฑะนายะ, ไม่ให้เป็นไปเพื่อประดับ; นะ วิภูสะนายะ, ไม่ให้เป็นไปเพื่อตกแต่ง; ยาวะเทวะ อิมัสสะ กายัสสะ ฐิติยา, แต่ให้เป็นไปเพียงเพื่อความตั้งอยู่ได้แห่งกายนี้; ยาปะนายะ, เพื่อความเป็นไปได้ของอัตภาพ; วิหิงสุปะระติยา, เพื่อความสิ้นไปแห่งความลำบากทางกาย; พรัหมะจะริยานุคคะหายะ, เพื่ออนุเคราะห์ แก่การประพฤติพรหมจรรย์;

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 71 อิติ ปุราณัญจะ เวทะนัง ปะฏิหังขามิ, ด้วยการทำอย่างนี้ เราย่อมระงับเสียได้ ซึ่งทุกขเวทนาเก่า คือความหิว; นะวัญจะ เวทะนัง นะ อุปปาเทสสามิ, และไม่ทำทุกขเวทนาใหม่ให้เกิดขึ้น; ยาต๎ราจะ เม ภะวิสสะติ อะนะวัชชะตา จะผาสุวิหาโรจาติ, อนึ่ง ความเป็นไปโดยสะดวกแห่งอัตภาพนี้ด้วย ความเป็นผู้หาโทษ มิได้ด้วย และความเป็นอยู่โดยผาสุกด้วย จักมีแก่เรา ดังนี้. (ข้อว่าด้วยเสนาสนะ) ปะฏิสังขา โยนิโส เสนาสะนัง ปะฏิเสวามิ, เราย่อมพิจารณา โดยแยบคาย แล้วใช้สอยเสนาสนะ; ยาวะเทวะ สีตัสสะ ปะฎิฆาตายะ, เพียงเพื่อบำบัดความหนาว; อุณ๎หัสสะ ปะฎิฆาตายะ, เพื่อบำบัดความร้อน; ฑงั สะมะกะสะวา ตาตะปะสริ งิ สะปะสมั ผสั สานงั ปะฎฆิ าตายะ, เพื่อบำบัดสัมผัสอันเกิดจากเหลือบ ยุง ลม แดด และสัตว์เลื้อยคลานทั้งหลาย; ยาวะเทวะ อุตุปะริสสะยะ วิโนทะนัง ปะฎิสัลลานารามัตถัง, เพียงเพื่อบรรเทาอันตรายอันจะพึงมีจากดินฟ้าอากาศ และเพื่อความเป็นผู้ยินดีอยู่ได้ ในที่หลีกเร้นสำหรับภาวนา.

72 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา (ข้อว่าด้วยคิลานเภสัช) ปะฎิสังขา โยนิโส คิลานะปัจจะยะเภสัชชะปะริกขารัง ปะฏิเสวามิ, เราย่อมพิจารณาโดยแยบคายแล้วบริโภค เภสัชบริขารอันเกื้อกูลแก่คนไข้; ยาวะเทวะ อุปปันนานัง เวยยาพาธิกานัง เวทะนานัง ปะฎิฆาตายะ, เพียงเพื่อบำบัดทุกขเวทนาอันบังเกิดขึ้นแล้ว มีอาพาธต่าง ๆ เป็นมูล; อัพยาปัชฌะปะระมะตายาติ, เพื่อความเป็นผู้ไม่มีโรค เบียดเบียน เป็นอย่างยิ่ง ดังนี้. คติธรรม ซับน้ำตาชาวโลกคราโศกเศร้า ยามทุกข์เล่าเฝ้าปลอบชอบแนะนำ สืบอายุพระศาสนามาประจำ เป็นผู้นำทางจิตเป็นนิตย์เอย

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 73 ธาตุปัจจเวกขณปาฐะ (หันทะ มะยัง ธาตุปัจจะเวกขะณะปาฐัง ภะณามะ เส.) (ข้อว่าด้วยจีวร) ยะถาปัจจะยัง ปะวัตตะมานัง ธาตุมัตตะเมเวตัง, สิ่งเหล่านี้ นี่เป็นสักว่า ธาตุตามธรรมชาติเท่านั้น กำลังเป็นไป ตามเหตุตามปัจจัยอยู่เนืองนิจ; ยะทิทัง จีวะรัง ตะทุปะภุญชะโก จะปุคคะโล, สิ่งเหล่านี้คือจีวร และคนผู้ใช้สอยจีวรนั้น; ธาตุมัตตะโก, เป็นสักว่าธาตุตามธรรมชาติ; นิสสัตโต, มิได้เป็นสัตวะอันยั่งยืน; นิชชีโว, มิได้เป็นชีวะอันเป็นบุรุษบุคคล; สุญโญ, ว่างเปล่าจากความหมายแห่งความเป็นตัวตน; สัพพานิ ปะนะ อิมานิ จีวะรานิ อะชิคุจฉะนียานิ, ก็จีวรทั้งหมดนี้ ไม่เป็นของน่าเกลียดมาแต่เดิม, อิมัง ปูติกายังปัต๎วา, ครั้นมาถูกเข้ากับกายอันเน่าอยู่เป็นนิจนี้แล้ว, อะติวิยะ ชิคุจฉะนียานิ ชายันติ, ย่อมกลายเป็นของน่าเกลียดอย่างยิ่งไปด้วยกัน.

74 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา (ข้อว่าด้วยบิณฑบาต) ยะถาปัจจะยัง ปะวัตตะมานัง ธาตุมัตตะเมเวตัง, สิ่งเหล่านี้นี่เป็นสักว่าธาตุตามธรรมชาติเท่านั้น กำลังเป็นไป ตามเหตุตามปัจจัยอยู่เนืองนิจ; ยะทิทัง ปิณฑะปาโต ตะทุปะภุญชะโก จะ ปุคคะโล, สิ่งเหล่านี้คือบิณฑบาต และคนผู้บริโภคบิณฑบาตนั้น; ธาตุมัตตะโก, เป็นสักว่าธาตุตามธรรมชาติ; นิสสัตโต, มิได้เป็นสัตวะอันยั่งยืน; นิชชีโว, มิได้เป็นชีวะอันเป็นบุรุษบุคคล, สุญโญ, ว่างเปล่าจากความหมายแห่งความเป็นตัวตน; สัพโพ ปะนายัง ปิณฑะปาโต อะชิคุจฉะนีโย, ก็บิณฑบาตทั้งหมดนี้ ไม่เป็นของน่าเกลียดมาแต่เดิม; อมิ งั ปตู กิ ายงั ปตั ว๎ า, ครน้ั มาถกู เขา้ กบั กาย อนั เนา่ อยเู่ ปน็ นจิ นแ้ี ลว้ ; อะติวิยะ ชิคุจฉะนีโย ชายะติ, ย่อมกลายเป็นของน่าเกลียดอย่างยิ่งไปด้วยกัน. (ข้อว่าด้วยเสนาสนะ) ยะถาปัจจะยัง ปะวัตตะมานัง ธาตุมัตตะเมเวตัง, สิ่งเหล่านี้นี่เป็นสักว่าธาตุตามธรรมชาติเท่านั้น กำลังเป็นไป ตามเหตุตามปัจจัยอยู่เนืองนิจ,

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 75 ยะทิทัง เสนาสะนัง ตะทุปะภุญชะโก จะ ปุคคะโล, สิ่งเหล่านี้ คือเสนาสนะ และคนผู้ใช้สอยเสนาสนะนั้น; ธาตุมัตตะโก, เป็นสักว่าธาตุตามธรรมชาติ; นิสสัตโต, มิได้เป็นสัตวะอันยั่งยืน; นิชชีโว, มิได้เป็นชีวะอันเป็นบุรุษบุคคล; สุญโญ, ว่างเปล่าจากความหมายแห่งความเป็นตัวตน; สัพพานิ ปะนะ อิมานิ เสนาสะนานิ อะชิคุจฉะนียานิ, ก็เสนาสนะทั้งหมดนี้ ไม่เป็นของน่าเกลียดมาแต่เดิม; อิมัง ปูติกายัง ปัต๎วา, ครั้นมาถูกเข้ากับกายอันเน่าอยู่เป็นนิจนี้แล้ว; อะติวิยะชิคุจฉะนียานิ ชายันติ, ย่อมกลายเป็นของน่าเกลียดอย่างยิ่งไปด้วยกัน. (ข้อว่าด้วยคิลานเภสัช) ยะถาปัจจะยัง ปะวัตตะมานัง ธาตุมัตตะเมเวตัง, สิ่งเหล่านี้นี่เป็นสักว่าธาตุตามธรรมชาติเท่านั้น กำลังเป็นไป ตามเหตุตามปัจจัยอยู่เนืองนิจ; ยะทิทัง คิลานะปัจจะยะเภสัชชะปะริขาโร ตะทุปะภุญชะโก จะ ปุคคะโล, สิ่งเหล่านี้คือเภสัชบริขาร อันเกื้อกูลแก่คนไข้ และคนผู้บริโภคเภสัชบริขารนั้น;

76 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา ธาตุมัตตะโก, เป็นสักว่าธาตุตามธรรมชาติ; นิสสันโต, มิได้เป็นสัตวะอันยั่งยืน; นิชชีโว, มิได้เป็นชีวะอันเป็นบุรุษบุคคล; สุญโญ, ว่างเปล่าจากความหมายแห่งความเป็นตัวตน; สัพโพ ปะนายัง คิลานะปัจจะยะเภสัชชะปะริกขาโร อะชิคุจฉะนีโย, ก็คิลานเภสัชบริขารทั้งหมดนี้ ไม่เป็นของน่าเกลียดมาแต่เดิม; อิมัง ปูติกายัง ปัตวา, ครั้นมาถูกเข้ากับกายอันเน่าอยู่เป็นนิจนี้แล้ว; อะติวิยะ ชิคุจฉะนีโย ชายะติ, ย่อมกลายเป็นของน่าเกลียดอย่างยิ่งไปด้วยกัน. คติธรรมประจำใจ       วิปัสสนา  กรรมฐาน  งานดูจิต    เหมือนมีมิตร  คอยเตือน  เพื่อนคอยสอน       กำหนดรู้  ยิ่งรู้  ทางจิตจร       จะยืน  เดิน  นั่ง  นอน  สำรวมตน       ระวังตัว  กลัวภัย  อันใหญ่หลวง   ภพทั้งปวง  ข้องอยู่  ทุกแห่งหน       รู้รับทุกข์  รับโทษ  รู้อดทน      รู้ดิ้นรน  เพื่อรอดจาก  อวิชชา       หวังสิ่งใด  ก็จะได้  ในสิ่งนั้น     กุศลจิต  มีพลัง  เสกสรรหา       สมาธิ  ตั้งมั่น  เกิดปัญญา      ได้วิชา  ทำลายทุกข์  สุขอนันต์

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 77 กรวดน้ำตอนเช้า (สัพพปัตติทานคาถา) (หันทะ มะยัง สัพพะปัตติทานะคาถาโย ภะณามะ เส.) ปุญญัสสิทานิ กะตัสสะ ยานัญญานิกะตานิ เม, เตสัญจะ ภาคิโน โหนตุ สัตตา นันตาปปะมาณะกา, สัตว์ทั้งหลาย ไม่มีที่สุด ไม่มีประมาณ จงมีส่วนแห่งบุญ ที่ข้าพเจ้าได้ทำในบัดนี้, และแห่งบุญอื่นที่ได้ทำไว้ก่อนแล้ว; เย ปิยา คุณะวันตา จะ มัยหัง มาตาปิตาทะโย, ทิฎฐา เม จาป๎ยาทิฎฐา วา อัญเญ มัชฌัตตะเวริโน, คือจะเป็นสัตว์เหล่าใด, ซึ่งเป็นที่รักใคร่และมีบุญคุณ เช่น มารดาบิดาของข้าพเจ้าเป็นต้นก็ดี, ที่ข้าพเจ้าเห็นแล้ว หรือไม่ได้เห็นก็ดี สัตว์เหล่าอื่นที่เป็นกลาง ๆ หรือเป็นคู่เวรกันก็ดี; สัตตา ติฎฐันติ โลกัส๎มิง เต ภุมมา จะตุโยนิกา, ปัญเจกะจะตุโวการา สังสะรันตาภะวาภะเว, สัตว์ทั้งหลาย ตั้งอยู่ในโลก อยู่ในภูมิทั้งสาม อยู่ในกำเนิดทั้งสี่ มีขันธ์ห้าขันธ์ มีขันธ์ขันธ์เดียว มีขันธ์สี่ขันธ์ กำลังท่องเที่ยวอยู่ ในภพน้อยภพใหญ่ ก็ดี;

78 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา ญาตัง เย ปัตติทานัมเม อะนุโมทันตุ เต สะยัง เย จิมัง นัปปะชานันติ เทวา เตสัง นิเวทะยุง, สัตว์เหล่าใด รู้ส่วนบุญที่ข้าพเจ้าแผ่ให้แล้ว สัตว์เหล่านั้นจงอนุโมทนาเองเถิด ส่วนสัตว์เหล่าใด ยังไม่รู้ส่วนบุญนี้ ขอเทวดาทั้งหลาย จงบอกสัตว์เหล่านั้นให้รู้; มะยา ทินนานะ ปุญญานัง อะนุโมทะนะเหตุนา สัพเพ สัตตา สะทา โหนตุ อะเวรา สุขะชีวิโน เขมัปปะทัญจะ ปัปโปนตุ เตสาสา สิชฌะตัง สุภา, เพราะเหตุที่ได้อนุโมทนาส่วนบุญที่ข้าพเจ้าแผ่ให้แล้ว สัตว์ทั้งหลายทั้งปวง จงเป็นผู้ไม่มีเวร อยู่เป็นสุขทุกเมื่อ จงถึงบทอันเกษม กล่าวคือพระนิพพาน ความปรารถนาที่ดีงาม ของสัตว์เหล่านั้น จงสำเร็จเถิด; วิชาเหมือนสินค้า วิชาเหมือนสินค้า  อันมีค่าอยู่เมืองไกล  ต้องยากลำบากไป  จึงจะได้สินค้ามา จงตั้งเอากายเจ้า  เป็นสำเภาอันโสภา  ความเพียรเป็นโยธา  แขนซ้ายขวาเป็นเสาใบ นิ้วเป็นสายระยาง  สองเท้าต่างสมอใหญ่  ปากเป็นนายงานไป  อัชฌาสัยเป็นเสบียง สติเป็นหางเสือ  ถือท้ายเรือไว้ให้เที่ยง  ถือไว้อย่าให้เอียง  ตัดแล่นเลี่ยงข้ามคงคา ปัญญาเป็นกล้องแก้ว  ส่องดูแถวแนวหินผา  เจ้าจงเอาหูตา  เป็นล้าต้าฟังดูลม ขี้เกียจคือปลาร้าย  จะทำลายให้เรือจม  เอาใจเป็นปืนคม  ยิงระดมให้จมไป จึงจะได้สินค้ามา  คือวิชาอันพิสมัย  จงหมั่นมั่นหมายใจ  อย่าได้คร้านการวิชา r จากหนังสือดรุณศึกษา เล่ม ๓ q

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 79 ระลึกถึงคุณพระศรีรัตนตรัย อิมินา สักกาเรนะ ข้าขอน้อมสักการะบูชา องค์สมเด็จพระศาสดา ผู้ทรงปัญญาและบารมี ทรงสง่าด้วยราศี ประเสริฐเลิศดีมีพระคุณ ทรงมีพระเมตตาเกื้อหนุน แผ่บุญค้ำจุนให้พ้นภัย ท่านเป็นประทีปดวงสดใส ให้กำเนิดรัตนตรัยดวงงาม องค์แห่งรัตนะมีสาม ระบือนามไปทั่วธานี องค์พระพุทธชินสีห์ ตรัสรู้ชอบดีซึ่งพระธรรม ชาวพุทธทุกคนจงจดจำ ช่วยกันแนะนำให้แพร่ไป ทุกคนจะเกิดเลื่อมใส พระธรรมนำสุขใจสถาพร ผู้แนะนำซึ่งคำสั่งสอน ศิษย์พระชินวรทุกพระองค์ มวลหมู่พระภิกษุสงฆ์ ได้ดำรงพระศาสนามา ลูกขอก้มกราบวันทา พุทธศาสนาจงถาวรแด่ เทอญฯ คติธรรม อานิสงส์สิ่งใดไม่เทียมด้วย    ทำบุญช่วยทางด้านการศึกษา เป็นการสร้างคนดีมีวิชา       ล้ำเลิศกว่าการสร้างอย่างใดใด

80 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา ระลึกถึงคุณบิดา – มารดา อิมินา สักกาเรนะ ข้าขอกราบสักการะบูชา อันพระบิดรมารดา ผู้ข้าขอน้อมระลึกถึงคุณ ท่านมีเมตตาและการุณ มีพระคุณต่อบุตรธิดา ได้ให้กำเนิดลูกมา ทั้งการศึกษาและอบรม ถึงแม้ลำบากสุดขื่นขม ทุกข์ระทมสักเพียงไร ท่านไม่เคยจะหวั่นไหว ต่อสิ่งใดที่ได้เลี้ยงมา พระคุณท่านล้นฟ้า ยิ่งกว่าธาราและแผ่นดิน ลูกขอบูชาเป็นอาจิณ ตราบจนสิ้นดวงชีวา ขอปวงเทพไท้จงรักษา พระบิดรมารดาของข้าเทอญฯ พระพุทธ พระเมตตาของพระพุทธ บริสุทธิ์แท้จริงกว่าสิ่งไหน พระปัญญาหาเปรียบเทียบสิ่งใด จึงส่งให้เห็น…พุทธ…สุดเลิศคุณ

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 81 ระลึกถึงคุณอุปัชฌาย์อาจารย์ อิมินา สักกาเรนะ ข้าขอน้อมคารวะบูชา คุณพระอุปัชฌายาจารย์ ผู้ให้การศึกษาและอบรม เริ่มต้นจากวัยประถม ให้วิทยาคมเสมอมา เพิ่มพูนสติปัญญา อีกวิชาศีลธรรมประจำใจ ท่านชี้ทางสว่างสดใส ทั้งระเบียบวินัยประจำตน ศิษย์ที่ดีต้องหมั่นฝึกฝน ให้ประพฤติตนตลอดไป จงสังวรสำรวมเอาไว้ ทั้งกายและใจให้มั่นคง ตั้งจิตไว้ให้เที่ยงตรง เพื่อจรรโลงในพระคุณ ขอผลบุญจงโปรดเกื้อหนุน อาจารย์ผู้มีพระคุณทุกท่านเทอญฯ คติธรรม พระมหากรุณายิ่งสาคร แผ่คำสอนด้วยจิตบริสุทธิ์ พระคุณผุดผ่องเลื่อมใสในมนุษย์ นับเป็นสุดยอดบุญให้ได้พบเอย

82 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา พระคาถาป้องกันภัยทั้งสิบทิศ คาถานี้ ให้สวดทุกเช้า–เย็น จะป้องกันอันตรายต่าง ๆ ได้ใน เวลาที่ออกธุดงค์ตามป่าเขา เมื่อสวดคาถานี้ก็อาจสามารถ ป้องกันอันตรายจากสัตว์ป่านานาชนิด และภูติผีปีศาจทั้งหลายได้ ถ้าผู้ใดสวดเป็นประจำก็จะอยู่เย็นเป็นสุข ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ มาเบียดเบียนและรอดพ้นจากภยันตรายทั้งหลาย ขอให้คุณโยม จงตั้งใจสวดทุกเช้าทุกเย็นก่อนออกจากบ้านไปไหนก็ตาม ถ้าสวด คาถานี้จะเป็นสิริมงคลแก่ตัวเองมีโชคมีลาภ และป้องกัน อันตรายต่าง ๆ บูรพารัส๎มิง พระพุทธะคุณัง บูรพารัส๎มิง พระธัมเมตัง บูรพารัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ อาคเนย์รัส๎มิง พระพุทธะคุณัง อาคะเนย์รัส๎มิง พระธัมเมตัง อาคะเนยร์ สั ม๎ งิ พระสงั ฆานงั ทกุ ขะโรคะภะยงั ววิ ญั ชยั เย สพั พะทกุ ข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 83 ทักษิณรัส๎มิง พระพุทธะคุณัง ทักษิณรัส๎มิง พระธัมเมตัง ทักษิณรัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ หรดีรัส๎มิง พระพุทธะคุณัง หรดีรัส๎มิง พระธัมเมตัง หรดีรัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ ประจิมรัส๎มิง พระพุทธะคุณัง ประจิมรัส๎มิง พระธัมเมตัง ประจิมรัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ

84 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา พายัพรัส๎มิง พระพุทธะคุณัง พายัพรัส๎มิง พระธัมเมตัง พายัพรัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัย ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ อุดรรัส๎มิง พระพุทธะคุณัง อุดรรัส๎มิง พระธัมเมตัง อุดรรัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ อิสานรัส๎มิง พระพุทธะคุณัง อิสานรัส๎มิง พระธัมเมตัง อิสานรัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 85 อากาศรัส๎มิง พระพุทธะคุณัง อากาศรัส๎มิง พระธัมเมตัง อากาศรัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ ปฐวีรัส๎มิง พระพุทธะคุณัง ปฐวีรัส๎มิง พระธัมเมตัง ปฐวีรัส๎มิง พระสังฆานัง ทุกขะโรคะภะยัง วิวัญชัยเย สัพพะทุกข์ สัพพะโศก สัพพะโรค สัพพะภัย สัพพะเคราะห์ เสนียดจัญไร วิวัญชัยเย สัพพะธะนัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เม รักขันตุ สุรักขันตุฯ โลกนิติคำโคลง       สนิมเหล็กเกิดแต่เนื้อ    ในตน     กินกันเนื้อเหล็กจน        กร่อนคล้ำ          บาปเกิดแต่ตนคน         ทำบาป     บาปย่อมทำโทษซ้ำ        ใส่ผู้  บาปเอง       ปลูกฟักแฟงแตงเต้าถั่ว   งายล     ปลูกสิ่งใดให้ผล          สิ่งนั้น     ทำทานหว่านกุศล         ผลเพิ่ม  พูนนา     ทำบาปบาปกระชั้น        ไล่เลี้ยว  ตามตน

86 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา พระคาถามงคลจักรวาลทั้งแปดทิศ (พระคาถานี้ใช้สวดต่อจาก คาถาป้องกันภัยทั้งสิบทิศ (บรู พารสั มงิ ) มคี วามหมายและปอ้ งกนั อนั ตรายเหมอื นกบั บรู พารสั มงิ ขอให้คุณโยมสวด จะเป็นการเดินทางไกล ไปทางบก ทางน้ำ ท่านจะได้รับความปลอดภัยทุกประการ) อิมัสมิงมงคลจักรวาลทั้งแปดทิศ ประสิทธิจงมาเป็น กำแพงแก้วทั้งเจ็ดชั้น มาป้องกันห้อมล้อมรอบครอบทั่วอนัตตา ราชะ เสมานาเขตเต สะมันตา สะตะโย ชะนะ สะตะ สะหัสสานิ พุทธะชาละปะริกเขตเต รักขันตุ สุรักขันตุฯ อิมัสมิงมงคลจักรวาลทั้งแปดทิศ ประสิทธิจงมาเป็น กำแพงแก้วทั้งเจ็ดชั้น มาป้องกันห้อมล้อมรอบครอบทั่วอนัตตา ราชะ เสมานาเขตเต สะมันตา สะตะโย ชะนะ สะตะ สะหัสสานิ ธัมมะชาละปะริกเขตเต รักขันตุ สุรักขันตุฯ

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 87 อิมัสมิงมงคลจักรวาลทั้งแปดทิศ ประสิทธิจงมาเป็น กำแพงแก้วทั้งเจ็ดชั้น มาป้องกันห้อมล้อมรอบครอบทั่วอนัตตา ราชะ เสมานา เขตเต สะมันตา สะตะโย ชะนะ สะตะ สะหัสสานิ ปัจเจกะพุทธะชาละปะริกเขตเต รักขันตุ สุรักขันตุฯ อิมัสมิงมงคลจักรวาลทั้งแปดทิศ ประสิทธิจงมาเป็น กำแพงแก้วทั้งเจ็ดชั้น มาป้องกันห้อมล้อมรอบครอบทั่วอนัตตา ราชะ เสมานาเขตเต สะมันตา สะตะโย ชะนะ สะตะ สะหัสสานิ สังฆะชาละปะริกเขตเต รักขันตุ สุรักขันตุฯ คติธรรม ถ้าทุกคนได้ทุกอย่างดังที่คิด สิ้นชีวิตจะวางลงที่ตรงไหน จะได้บ้างเสียบ้างช่างประไร เรื่องของใครเรื่องของมันเท่านั้นเอง

88 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา คำไหว้บารมี ๓๐ ทัศ (ครูบาเจ้าศรีวิชัย) ทานะปาระมี สัมปันโน ทานะอุปะปาระมี สัมปันโน ทานะปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา สีละปาระมี สัมปันโน สีละอุปะปาระมี สัมปันโน สีละปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา เนกขมั มะปาระมี สมั ปนั โนเนกขมั มะอปุ ะปาระมีสมั ปนั โน เนกขัมมะปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา ปัญญาปาระมี สัมปันโน ปัญญาอุปะปาระมี สัมปันโน ปัญญาปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 89 วิริยะปาระมี สัมปันโน วิริยะอุปะปาระมี สัมปันโน วิริยะปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา ขันติปาระมี สัมปันโน ขันติอุปะปาระมี สัมปันโน ขันติปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา สัจจะปาระมี สัมปันโน สัจจะอุปะปาระมี สัมปันโน สัจจะปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา อะธิษฐานะปาระมี สัมปันโน อะธิษฐานะอุปะปาระมี สัมปันโน อะธิษฐานะปะระมัตถะปาระมีสัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา เมตตาปาระมี สัมปันโน เมตตาอุปะปาระมี สัมปันโน เมตตาปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโสภะคะวา

90 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา อุเบกขาปาระมี สัมปันโน อุเบกขาอุปะปาระมี สัมปันโน อุเบกขาปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา ทะสะปาระมี สัมปันโน ทะสะอุปะปาระมี สัมปันโน ทะสะปะระมัตถะปาระมี สัมปันโน เมตตา ไมตรี กรุณา มุทิตา อุเบกขา ปาระมี สัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ นะมามิหังฯ หมายเหตุ : สำหรับคำไหว้พระบารมี ๓๐ ทัศนี้ เป็นแบบฉบับ ดั้งเดิมของ ครูบาเจ้าศรีวิชัย นักบุญแห่งลานนาไทย

วัดถ้ำพระบำเพ็ญบุญ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 91 คำปลงสังขาร (เหมาะสำหรับฆราวาส) มนุษย์เราเอ๋ย เกิดมาทำไม นิพพานมีสุข อยู่ใยมิไป ตัณหาหน่วงหนัก หน่วงชักหน่วงไว้ ฉันไปมิได้ ตัณหาผูกพัน ห่วงนั้นพันผูก ห่วงลูกห่วงหลาน ห่วงทรัพย์สินศฤงคาร จงสละเสียเถิด จะได้ไปนิพพาน ข้ามพ้นภพสาม ยามหนุ่มสาวน้อย หน้าตาแช่มช้อย งามแล้วทุกประการ แก่เฒ่าหนังยาน แต่ล้วนเครื่องเหม็น เอ็นใหญ่เก้าร้อย เอ็นน้อยเก้าพัน มันมาทำเข็ญใจ ให้ร้อนให้เย็น เมื่อยขบทั้งตัว ขนคิ้วก็ขาว นัยน์ตาก็มัว เส้นผมบนหัว ดำแล้วกลับหงอก หน้าตาเว้าวอก ดูน่าบัดสี

92 หนังสือทำวัตรสวดมนต์แปล – ศีล สมาธิ ปัญญา จะลุกก็โอย จะนั่งก็โอย เหมือนดอกไม้โรย ไม่มีเกสร จะเข้าที่นอน พึงสอนภาวนา พระอนิจจัง พระอนัตตา เราท่านเกิดมา รังแต่จะตาย ผู้ดีเข็ญใจ ก็ตายเหมือนกัน เงินทองทั้งนั้น มิติดตัวไป ตายไปเป็นผี ลูกเมียผัวรัก เขาชักหน้าหนี เขาเหม็นซากผี เปื่อยเน่าพุพอง หมู่ญาติพี่น้อง เขาหามเอาไป เขาวางลงไว้ เขานั่งร้องไห้ แล้วกลับคืนมา อยู่แต่ผู้เดียว ป่าไม้ชายเขียว เหลียวไม่เห็นใคร เห็นแต่ฝูงแร้ง เห็นแต่ฝูงกา เห็นแต่ฝูงหมา ยื้อแย่งกันกิน ดูน่าสมเพช กระดูกกูเอ๋ย เรี่ยรายแผ่นดิน