teuxos2low

51 ΠΟΛΙΤΙΚΗριβαλλοντικό ζήτημα. μένης της ποινικής ρήτρας με την οποία θα βαρύνεται ο4. Η πρόσφατη ίδρυση του «Δικτύου Δελφών» με τη συ- ανάδοχος σε περιπτώσεις καθυστερήσεων πέραν τουνεργασία της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του 24ώρου.Δήμου Δωρίδας, ενός οργανισμού που στοχεύουμε να 6. Η ίδρυση νέων κοινωνικών δομών, τόσο αυτών πουαποτελέσει το «όχημά» μας στους βαρύνοντες τομείς Πο- λίγο έως πολύ αποδόθηκαν σε αρκετούς Δήμους (Κέντρολιτισμού και Τουρισμού. Το 2018 οι τρεις βασικοί μας στό- Κοινότητας, Κοινωνικό Παντοπωλείο κ.λπ.), όσο καιχοι είναι: δομών που ελάχιστοι Δήμοι έχουν καταφέρει να αποκτή-α) Η αναβάθμιση της λειτουργίας των μουσείων μας, σουν (Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών,β) Η ίδρυση ενός πολιτιστικού θεσμού με κύρος και εξω- Κ.Δ.Α.Π.), τις οποίες υλοποιήσαμε μέσα στο 2017, βρί-στρέφεια, του «Φεστιβάλ Δελφών» και σκονται πλέον σε φάση σταδιακής ανάπτυξης της λει-γ) Η πιο καλά οργανωμένη τουριστική προβολή της πε- τουργίας τους και οι οποίες με βεβαιότητα έχουνριοχής μας. σημαντική προοπτική σε βάθος χρόνου.5. Η αντικατάσταση του συνόλου του οδοφωτισμού (σχε- 7. Σημαντικότερη μεταρρύθμιση απ’ όλες, καθώς αφοράδόν 10.000 φωτιστικά σώματα και λαμπτήρες) με ενερ- στον τρόπο σκέψης και άσκησης της αυτοδιοίκησης, απο-γειακά αποδοτικό φωτισμό τύπου Led σε όλη την έκταση τελεί η δυναμική πλέον πρωτοπορία και διεκδίκηση τουτου Δήμου, με διαδικασία Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιω- Δήμου Δελφών σ’ όλα τα ουσιαστικά θέματα που απα-τικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.), που έχει εγκρίνει το Δημοτικό μας σχολούν την κοινωνία μας, χωρίς να κρυβόμαστε πίσωΣυμβούλιο και σήμερα βρίσκεται προς έγκριση στη Διυ- από αρμοδιότητες άλλων και μετατόπιση πολιτικών ευ-πουργική Επιτροπή. Στην ενέργεια αυτή είμαστε πρωτο- θυνών. Μαζί με την τοπική κοινωνία, στην πρώτη γραμμήπόροι και το αίτημά μας εντάσσεται στον κύκλο των δώσαμε και δίνουμε αγώνες για όλα τα μεγάλα ζητήματαπρώτων 10 Δήμων σε όλη την χώρα που κινούνται με τον που απασχολούν τους πολίτες μας (Υποδομές Υγείας -ίδιο τρόπο στην Ειδική Γραμματεία Σ.Δ.Ι.Τ. Μέσα στο 2018 Νοσοκομείο, Σχολεία, Διατήρηση της παρουσίας τηςαναμένουμε να έχει ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδι- Αστυνομίας, Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών κ.α.), χωρίςκασία και η εγκατάσταση του αναδόχου, με προσδοκώ- να εμπλεκόμαστε σε κομματικά παιχνίδια και αναλαμβά-μενα οφέλη: νοντας το κόστος της ανεξαρτησίας μας, που ταυτό-α) την εξοικονόμηση ενέργειας σε ποσοστό περίπου χρονα όμως αποτελεί τη μεγάλη μας δύναμη.70%, με σημαντικά οικονομικά οφέλη για το Δήμο,β) τη βελτίωση του φωτιστικού αποτελέσματος σε όλες Άμφισσα, Δεκέμβριος 2017μας τις πόλεις και τα χωριά καιγ) τη σαφή βελτίωση στην ανταπόκριση στα αιτήματα πο- Θανάσης Παναγιωτόπουλοςλιτών (αντικατάσταση καμένων λαμπτήρων κ.λπ.), δεδο- Δήμαρχος Δελφών

52ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΓιωργος Ακριώτης, Bουλευτής Εύβοιας«Πλησιάζει η ώραγια την αποκάλυψη της Αλήθειαςγια τη Συνεταιριστική Τράπεζα Εύβοιας» Για τον κ. Κ. Μπακογιάννη: «Μας ενοχλεί μόνο που σπεύδει να οικειοποιηθεί οποιοδήποτε έργο γίνεται στο νομό και την περιφέρεια, ασχέτως εμπλοκής του.»

53 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΚαταθέτει την άποψή του σύμφωνα με την οποία τους Δημάρχους που το 2013 , όταν καταργήθηκε,ο ΣΥΡΙΖΑ και γενικότερα η κυβέρνηση με τις εκλο- δεν βρήκαν να που ούτε λέξη για την τότε κυβέρ-γές του Σεπτεμβρίου του 2015 – και αφού είχε νηση.προηγηθεί η οκτάμηνη διαπραγμάτευση- πήρε Κριτική ασκεί και για τα διόδια Σχηματαρίου - Χαλ-λαϊκή εντολή για τις πολιτικές που εφάρμοσε στη κίδας στο δήμαρχο Χαλκίδας κ Παγώνη τονί-συνέχεια. Στο ερώτημα αν αυτό ωφέλησε μακρο- ζοντας «Να σταματήσει ο Δήμαρχος να τοπρόθεσμα την αριστερά τονίζει ότι την απάντηση παίζει Τσε Γκεβάρα» γιατί το κόμμα του, τοθα τη δώσει μακροπρόθεσμα η ίδια η ζωή. ΠΑΣΟΚ, υπέγραψε τότε τις συμβάσεις.Σε ότι αφορά τα τοπικά προβλήματα το ζήτηματης Συνεταιριστικής τράπεζας Εύβοιας σημειώνει Ακόμη , για την υποψηφιότητα του ΣΥΡΙΖΑότι «η κακοδιαχείριση της τράπεζας μπορεί να έχει στην Περιφέρεια σημειώνει ότι δεν είναι απα-και άρωμα πολιτικό», ενώ για την παράκαμψη της ραίτητο να είναι ντε και καλά κομματικός, το-Χαλκίδας τονίζει ότι στις αρχές του 2018 θα έρθει νίζει ότι μια καλή υποψηφιότητα θα μπορούσεο Σπίρτζης στο νομό προκειμένου να την εξαγγεί- να είναι ο δήμαρχος Σκύρου κ Μίλτος Χατζη-λει με κάθε επισημότητα. γιαννάκης ενώ σε αντίθεση για τον ΑποστόληΙδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση του για Γκλέτσο λέει ότι «κινείται περισσότερο σε προ-την ίδρυση Πανεπιστημίου Στερεάς καθώς αφού σωπικό επίπεδο και λιγότερο σε συλλογικότονίζει ότι δεν είναι αντίθετος ασκεί κριτική στον πνέυμα χωρίς μια συγκεκριμένη πολιτική πλατ-Περιφερειάρχη, στους Αντιπεριφερειάρχες και φόρμα»«Πήραμε τη λαϊκή έγκριση με (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΠΟΤΑΜΙ κλπ). τις εκλογές του Στη συνέχεια αυτήν τη συμφωνία τη βάλαμε στην κρίση του ελληνικού λαού με τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του Σεπτεμβρίου του 2015» 2015 . Τότε, ο ίδιος ο Ελληνικός λαός μας έδωσε την εν- τολή να συνεχίσουμε να κυβερνάμε. Προφανώς θεώ-Ε. σ. Σ.: Εν μέσω έντονης οικονομικής κρίσης δυο ρησε ότι εμείς θα διαχειριστούμε καλύτερα τηναριστερά κόμματα βρέθηκαν στην κυβερνητική κατάσταση από ότι οι ΝΔ –ΠΑΣΟΚ που κυβερνούσανεξουσία. Μιλώ για το ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και το τα προηγούμενα χρόνια και σε μεγάλο βαθμό ευθύνον-ΑΚΕΛ στην Κύπρο. Ουσιαστικά, και τα δύο κόμματα ταν για την κρίση.αναγκάστηκαν να ασκήσουν φιλελεύθερες πολιτι-κές , οι οποίες ήταν ενάντια στη γενικότερη θεώ- Ε. σ. Σ.: Άρα θεωρείτε ότι πήρατε τη λαϊκή έγκρισηρησή τους. Το ερώτημα είναι αν πιστεύετε ότι αυτές για το τρίτο μνημόνιο και τις πολιτικές που ακολού-οι πολιτικές που εφάρμοσαν μακροπρόθεσμα έβλα- θησαν …ψαν ή ωφέλησαν την ίδια την έννοια της αριστε-ράς… Γ . Ακριώτης: Προφανώς, με τις εκλογές του Σεπτεμ- βρίου του 2015. Σίγουρα αποφασίσαμε δύσκολα πράγ-Γ. Ακριώτης: Σίγουρα , η ανάληψη εκ μέρους μας της ματα αλλά ίσως κάποια από αυτά να ήταν απαραίτητα,κυβερνητικής εξουσίας είναι μια πρωτόγνωρη διαδικα- ανεξάρτητα από τη λογική των μνημονίων.σία για την Ελλάδα η οποία δίνει μια άλλη, ενδιαφέ-ρουσα θα έλεγα, διάσταση στην πολιτική. Επίσης, Ε. σ. Σ.: Μου θυμίζετε τη λογική Βαρουφάκη για τοσίγουρο είναι ότι δεν αναλάβαμε σε εύκολες συνθήκες 70-30% (70% υπέρ των μεταρρυθμίσεων που απέρ-αλλά εν μέσω μιας σκληρής οικονομικής κρίσης , ενώ ρεαν από τα μνημόνια και 30% κατά). . Ποιά ήτανείχε προηγηθεί και η ψήφιση δύο μνημονίων. κατά τη γνώμη σας οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις;Κάναμε την προσπάθεια μας το πρώτο οκτάμηνο αλλάδεν καταφέραμε να πείσουμε τους Ευρωπαίους για αυτά Γ . Ακριώτης: Αναγκαία θεωρούμε τη μεταρρύθμιση τουτα οποία πιστεύαμε και ζητούσαμε . Δυστυχώς, υποχρε- κράτους , με την έννοια του τέλους της γραφειοκρατίας.ωθήκαμε να ψηφίσουμε το τρίτο μνημόνιο, το οποίο – Επίσης, να ρυθμιστούν οι δαπάνες για τις προμήθειεςας μην ξεχνάμε- στήριξαν και άλλες πολιτικές δυνάμεις στο δημόσιο. Το να γίνει εξυγίανση στα νοσοκομεία , σε ζητήματα που αφορούν τα φάρμακα . Αυτή η ρεμούλα

54ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗπου υπήρχε με την πολυφαρμακία θα έπρεπε να την από ότι φαίνεται τα βρήκαν οι σοσιαλδημοκράτες μεείχαν εξαφανίσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις αλλά τους Χριστιανοδημοκράτες , σε όλη την υπόλοιπη Ευ-δεν το έπραξαν, προφανώς γιατί υπήρχαν συμφέροντα ρώπη αυτά τα κόμματα που ονομάζουμε κεντροαρι-και εδώ είναι οι μεγάλες πολιτικές τους ευθύνες. στερά έχουν αρχίσει να κατανοούν τις αδιέξοδεςΠρέπει να υπάρχει διαφάνεια στα πάντα και ο λαός να πολιτικές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια. Μεξέρει που πάνε τα χρήματά του και αν πιάνουνε τόπο οι αυτήν την έννοια απαντούν ότι χρειάζονται διαφορετικές,θυσίες που κάνει. Αυτό για εμάς είναι προϋπόθεση για αναπτυξιακού χαρακτήρα, πολιτικές οι οποίες να έχουντα πάντα.. στον επίκεντρο τον άνθρωπο και οι οποίες προφανώς δεν μπορούν να υλοποιηθούν όταν συνεργάζονται με τιςΕ. σ. Σ.: Άρα το συμπέρασμα είναι ότι ωφελήθηκε η δυνάμεις της κεντροδεξιάς.έννοια της αριστεράς; Εδώ, στην Ελλάδα , αυτοί που εκπροσωπούν τη λεγό- μενη κεντροαριστερά - το ΠΑΣΟΚ –ΠΟΤΑΜΙ και ο νέοςΓ . Ακριώτης: Εγώ λέω να το δούμε μακροπρόθεσμα φορέας που δημιουργήθηκε- έχουν κατεύθυνση προςκαι να αφήσουμε τη ζωή να το κρίνει. Κύρια, κάποιοι την κεντροδεξιά και αποκλείουν το ΣΥΡΙΖΑ. Εξάλλου τοαριστεροί , πρώην δικοί μας διαφώνησαν με αυτήν τη προηγούμενο διάστημα συνεργάστηκαν και ψήφισανλογική διότι θεωρούσαν ότι με ένα κουμπί θα γίνουν οι κατά στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από τις επό-προοδευτικές αλλαγές. Αστεία πράγματα! Αυτή η αντί- μενες εκλογές.ληψη δεν είναι ούτε αριστερή, ούτε προοδευτική. Δενμπορείς τόσο εύκολο να κάνεις αλλαγές . Αυτοί έλεγαν Ε. σ. Σ.: Έχουν ιδεολογική κατεύθυνση προς τηννα τα σπάσουμε με την Ε.Ε. Είναι δυνατόν να γίνει αυτό; κεντροδεξιά ή αυτό οφείλετε στην έντονη κριτικήΑυτά δεν τα λένε ούτε το ΚΚΕ ούτε η ΛΑΕ… που είχε ασκήσει ο ΣΥΡΙΖΑ πριν γίνει κυβέρνηση προς το τότε ΠΑΣΟΚ; Τότε είχαν ειπωθεί βαριές κου-Ε. σ. Σ.: Το ΚΚΕ το λέει βέντες οι οποίες πλήγωσαν…Γ. Ακριώτης: Ακόμη και το ΚΚΕ όταν φτάνουμε στο δια Γ. Ακριώτης: Ναι, είχαν ειπωθεί βαριές κουβέντες αλλάταύτα λέει μέσα στην ΕΕ και μέσα στο ευρώ. μην ξεχνάμε ότι υπήρχαν και τεράστιες ευθύνες ….Ε. σ. Σ.: Νομίζω ότι το ΚΚΕ λέει κάτι διαφορετικό. Ε. σ. Σ.: Όμως, έχω την αίσθηση ότι δεν ασκήσατεΌτι μόνο με έξοδο από την Ε.Ε. και αλλαγή νομί- το ίδιο έντονα κριτική στην τότε ΝΔ. Ειδικά την κυ-σματος δεν μπορείς να αλλάξεις την κατάσταση βέρνηση Καραμανλή και προσωπικά τον ίδιο τον εί-προς όφελος της κοινωνίας. Ότι χρειάζονται γενικό- χατε και τον έχετε σχεδόν στο απυρόβλητο…τερες αλλαγές στην κατεύθυνση κοινωνικοποίησηςτης οικονομίας…. Γ. Ακριώτης: Η ΝΔ διαχρονικά , και την περίοδο του κ. Καραμανλή, είχε σοβαρότατες ευθύνες για εδώ πουΓ. Ακριώτης: Σύμφωνοι, αλλά δεν κυβερνάει το ΚΚΕ . φτάσαμε . Όπως ευθύνες είχε και το ΠΑΣΟΚ. Τα έχουμεΚυβερνάμε εμείς. Και εμείς δεν λέμε έξω από την Ε.Ε. πει όλα αυτά πολλές φορές , το γνωρίζει ο ελληνικόςΕμείς λέμε μέσα στην ΕΕ και να παλέψουμε να αλλά- λαός . Αρκεί να σας θυμίσω το παράδειγμα με το με-ξουμε τις κυρίαρχες πολιτικές και αντιλήψεις της ΕΕ που γάλο σκάνδαλο των Ολυμπιακών Αγώνων και τη μεγάλησήμερα είναι η υπεράσπιση της λιτότητας . Αν είχαμε ρεμούλα, την αναδιανομή του χρηματιστηρίου και πολλάβγει από την ΕΕ και το ευρώ δεν ξέρω αν θα μπορού- άλλα που έγινανε τότε…σαμε σήμερα να μιλήσουμε υπό κανονικές συνθήκες. ΗΕλλάδα δεν είναι το κέντρο του κόσμου, ούτε μπορούμε Ε. σ. Σ.: Ωστόσο η κα Γεννηματά μιλά σήμερα γιανα παραβλέπουμε την γεωπολιτική ιδιαίτερη θέση της. διμέτωπο… και εγώ αντιλαμβάνομαι δεν έχει κλείσειΕμείς προτιμήσαμε και θεωρούμε ότι η κοινωνία το 2018 οριστικά την πόρτα στο ΣΥΡΙΖΑ. Εσείς ως κόμμα καιπρέπει να βγει θα βγει όρθια από τις καταστροφικές πο- προσωπικά ως κυβερνητικός βουλευτής θα προτι-λιτικές των μνημονίων που μας επέβαλλαν. μούσατε να κυβερνήσετε με το νέο φορέα της κεν- τροαριστεράς ή να συνεχίσετε με τους ΑΝΕΛ; «Δεν υπάρχει ενδεχόμενο Έχετε και τον κ Μαυραγάνη στην Εύβοια… μεγάλου συνασπισμού» Γ. Ακριώτης: Νομίζω ότι θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις.Ε. σ. Σ.: Το τελευταίο διάστημα και με αφορμή την Εμείς βλέπουμε ότι από όλη την αντιπολίτευση υπάρχεικυβέρνηση συνασπισμού στην Πορτογαλία έχει μονομέτωπος αγώνας ενάντια στην κυβέρνηση. Τηανοίξει, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, μια συζήτηση στιγμή που υπάρχει δυσκολία στο να ανταποκριθούμεγια το αν πρέπει να συγκλίνουν οι αριστερές δυνά- σε αυτά που ζητάνε οι δανειστές η ΝΔ και η κεντροαρι-μεις με τις δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας. Εσείς στερά αντί να βάλουν πλάτη για το καλό της Χώρας θέ-πως τοποθετείστε σε αυτό; λουν να φύγουμε εμείς για να έρθουν αυτοί. Και επειδήΓ. Ακριώτης: Με εξαίρεση τη Γερμανία , στην οποία τα έκαναν «όλα καλά και άγια» τα προηγούμενα χρόνια θέλουν να συνεχίσουν να κυβερνάνε. Εγώ θεωρώ ότι

55 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗμετά από 1 ½ - 2 χρόνια που θα γίνουν εκλογές οι συν- Γ. Ακριώτης: Ναι, υπάρχει χρηματοδότηση και είναι πε-θήκες θα έχουν αλλάξει και τότε θα δούμε προς τα που ρίπου 200 εκατομμύρια ευρώ.θα πάει η κατάσταση. Ε. σ. Σ.: Νέο νοσοκομείο. Τα παράλληλα έργα πουΕ. σ. Σ.: Άρα για εσάς είναι ανοιχτό κάθε ενδεχό- δεν έχουν ολοκληρωθεί όπως πχ το δίκτυο ομβρίωνμενο…. και ο δρόμος που οδηγεί στο νοσοκομείο. Τι θα γίνει με αυτά;Γ. Ακριώτης: Ναι, είναι ανοικτό κάθε ενδεχόμενο . Γ. Ακριώτης: Η υπόσχεση του Δημάρχου, γιατί είναιΕ. σ. Σ.: Ενδεχόμενο μεγάλου συνασπισμού με τη θέμα της Δημοτικής Αρχής, είναι ότι θα προχωρήσειΝΔ υπάρχει; άμεσα. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι άλλες διαδικασίες που αφορούν την κεντρική κυβέρνηση και την Περιφέ-Γ. Ακριώτης: Νομίζω πως ΟΧΙ . Αν δεν καταφέρει κανέ- ρεια. Να σας εξηγήσω ότι ήδη το 95% των εργασιώννας να σχηματίσει κυβέρνηση τότε ας πάμε πάλι σε μέσα στο νοσοκομείο έχουν ολοκληρωθεί και περιμέ-εκλογές οι οποίες θα είναι με την απλή αναλογική με ότι νουμε τα συνοδά έργα.αυτό μπορεί να συνεπάγεται... Ε. σ. Σ.: Η κυβέρνηση έχει εξασφαλίσει στο Δήμο τα «Θα έρθει ο Σπίρτζης απαραίτητα κονδύλια για αυτά τα έργα; για τις επίσημες Γ. Ακριώτης: Ναι , υπάρχει χρηματοδότηση. Είναι εξαγγελίες της παράκαμψης πλέον καθαρά ζήτημα του Δήμου να τα προχωρήσει. Χαλκίδας» Ήδη έχουμε καθυστέρηση , πιστεύω μέσα στο 2018 να τα έχει ολοκληρώσει και να λειτουργήσει το νοσοκομείοΕ. σ. Σ.: Παράκαμψη Χαλκίδας. Είχε εξαγγελθεί από Ε. σ. Σ.: Πάμε σε ένα ζήτημα που σας αφορά άμεσα.τον πρωθυπουργό στο πρόσφατο Αναπτυξιακό Συ- Σχολικό συγκρότημα στην περιοχή «Βούρκος». Ωςνέδριο της Λαμίας. Σε τι στάδιο βρισκόμαστε;. καθηγητής είχατε αγωνιστεί πολύ για αυτό. Σήμερα που είστε κυβέρνηση πως θα βοηθήσετε να επιλυ-Γ. Ακριώτης: Είμαστε στο στάδιο να έρθει, όπως μουας θεί το θέμα;υποσχέθηκε, ο κ. Σπίρτζης εντός του 2017 ή το πολύστις αρχές του 2018 στη Χαλκίδα για να το ανακοινώσει Γ. Ακριώτης: Ναι , εργαζόμουν εκεί ως καθηγητής γιαμε κάθε επισημότητα 30 χρόνια. Όντως αυτό το κτίριο έχει προβλήματα γιατίεπίσημα έχει κτιστεί μέσα στο βούρκο . Εκεί έχει μπαζωθεί θά- λασσα και το κτίριο είναι πάνω σε πασσάλους . Για αυτόΕ. σ. Σ.: Κάποιοι αμφιβάλλουν για την χρησιμότητα παρατηρείται η καθίσηζη.του έργου. Τι απαντάτε; Εκ των πραγμάτων το κτίριο έχει προβλήματα τα οποία έχουμε αναδείξει το προηγούμενο διάστημα. Είναι ζή-Γ. Ακριώτης: Σε ότι αφορά τη χρησιμότητα του έργου τημα πλέον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να βρει οικόπεδουπήρξε μια επικαιροποίηση μελέτης σκοπιμότητας που για να κτιστεί νέο σχολείο . Ήδη το προηγούμενο διά-ολοκληρώθηκε στις 15 Οκτωβρίου η οποία λέει ότι η στημα με δικές μας πρωτοβουλίες , από το συνδικάτοΧαλκίδα έχει ανάγκη αυτόν το δρόμο . Αν , για παρά- των καθηγητών εννοώ, έγινε η μελέτη που ανέδειξε ταδειγμα, κάποιος θέλει να πάει την ώρα αιχμής από την προβλήματα. Βγήκαν κάποια χρήματα τα οποία ψιλομ-Αρτάκη στην Χαλκίδα θα χρειαστεί πάνω από μισή ώρα παλώσανε κάποια χοντρά προβλήματα αλλά συνεχίζεικαι ας είναι η απόσταση μόνο 8 χιλιόμετρα. να είναι ένα κτίριο το οποίο είναι επικίνδυνο.με πολλάΕπιπλέον, να τονίσουμε ότι σε αυτό το κομμάτι έχουμε προβλήματαθρηνήσει δεκάδες νεκρούς και η παράκαμψη θα βοηθή-σει σημαντικά στη μείωσή των ατυχημάτων. Ακόμη και Για να ανακατασκευάσεις αυτό το κτίριο πρέπει να ρίξειςτο γεγονός ότι τα αμάξια που φεύγουν για τη Βόρεια Εύ- πολλά λεφτά, με δεδομένες τις εδαφολογικές δυσκολίες.βοια δεν θα είναι αναγκαίο να μπαίνουν στην πόλη της Εγώ νομίζω ότι καλύτερο είναι να κτιστεί ένα καινούριοΧαλκίδας το θεωρώ πολύ σημαντικό γιατί θα αποσυμ- συγκρότημα , σύγχρονο και αντισεισμικό το οποίο ναφορήσει το κυκλοφοριακό και θα συμβάλλει στην μεί- μην έχει προβλήματα.ωση της ρύπανσης.Για όλους αυτούς τους λόγους φαίνεται ότι είναι απαραί- Ε. σ. Σ.: Αν σας βρει το οικόπεδο ο Δήμος θα προ-τητο να γίνει και θα γίνει.. ωθήσετε το αίτημα για χρηματοδότηση;Ε. σ. Σ.: Υπάρχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση Γ. Ακριώτης: Προφανώς και θα το προωθήσω. Υπάρχειγια το έργο; ανάγκη για νέο κτίριο

56ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΕ. σ. Σ.: Πολύς λόγος γίνεται για την ίδρυση Πανε- Ε. σ. Σ.: Ναι αλλά σέβεστε τις συμβάσεις που προ-πιστημίου Στερεάς. Η άποψή σας ; βλέπουν διόδια...Γ. Ακριώτης: Πρέπει να θυμηθούμε ότι πανεπιστήμιο Γ. Ακριώτης: Τι να κάνουμε; Αν δεν τις σεβαστούμε θαΣτερεάς υπήρχε μέχρι και το 2013 και καταργήθηκε επί πρέπει να τους αποζημιώσουμε. Ο ελληνικός λαός δενΑρβανιτόπουλου. Όλοι αυτοί που σήμερα ζητούν μετ’ θα πληρώσει και την ρήτρα αποζημίωση; Όταν υπάρ-επιτάσεως την ίδρυση Πανεπιστημίου στη Στερεά (Πε- χουν διεθνείς συμφωνίες δεν μπορείς απλά να τις αθε-ριφερειάρχης – Αντιπεριφερειάρχες – Δήμαρχοι) τότε τείς. Ακόμη και μέσω δικαστηρίων αυτοί θα πάρουν ταδεν θυμάμαι να διαμαρτυρήθηκαν, οι αντιδράσεις τους λεφτά τους, είναι το μόνο σίγουρο. Εγώ λέω ότι εδώ καιήταν ήπιες έως ανύπαρκτες …Τέλος πάντων. Η δική δύο χρόνια μας ασκούν κριτική για τα διόδια. Ρωτάω:μας πάγια θέση είναι η αναβάθμιση των σπουδών στα Έχουν γίνει τα διόδια; Απαντώ: δεν έχουν γίνει τα διόδιαΑνώτατα Ιδρύματα. Γνωρίζουμε όλοι πόσο υποβαθμι- . Άρα κάποιοι το εμποδίζουν . Εμείς περιμέναμε και είχασμένες και απαξιωμένες υπήρξαν στην πλειονότητα πάρει τη διαβεβαίωση από το Σπίρτζη, μέσω επίκαιρηςτους τα προηγούμενα χρόνια οι σπουδές στα ΤΕΙ της ερώτησης που είχα καταθέσει στη βουλή, ότι θα μετα-χώρας. Πρωταρχικά πρέπει να γίνει μια συζήτηση του κυλήσουμε το κόστος στα πλευρικά μετωπικά διόδια καιΠανεπιστημίου Θεσσαλίας με τα ΤΕΙ Θεσσαλίας και Στε- θα απαλλάξουμε τα πλευρικά .καταργώντας τα μετω-ρεάς ώστε να έχουμε την Ακαδημαϊκή τους άποψη που πικά. Έτσι θα λυθεί αυτό το ζήτημα. . Ο Σπίρτζης υπο-θα αποτελέσει και την κατευθυντήρια γραμμή, λαμβά- λογίζει ότι αυτό θα συμβεί το 2018.νοντας φυσικά υπόψη γεωγραφικά, κοινωνικά και ανα- Εμείς πάντως συνεχίζουμε να λέμε ότι δεν πρέπει ναπτυξιακά κριτήρια. Επαναλαμβάνω ότι ζητούμενο είναι μπουν διόδια σε αυτό το δρόμο για πολλούς λόγους.η αναβάθμιση των σπουδών, δεν θα διαφωνήσουμε στο Ένας από αυτούς είναι ότι η Εύβοια είναι παρατημένηνα δημιουργηθεί Πανεπιστήμιο Κεντρικής Ελλάδας ή σε ότι αφορά το οδικό δίκτυο εδώ και δεκάδες χρόνια.Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας ή ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Έχουν ήδη πάρει πολλά χρήματα οι κατασκευαστές. Ηεφόσον αυτό προκύψει σαν πρόταση από τις διαβου- Αττική Οδός με τις συμβάσεις που έχουν κάνει ενώ αρ-λεύσεις. χικά προβλεπόταν να αποσβέσουν σε βάθος πολλών χρόνων αποδείχτηκε ότι αυτό έγινε πολύ νωρίτερα, «Να σταματήσει ο Δήμαρχος μέσα σε λίγα 7-8 χρόνια. να το παίζει Τσε Γκεβάρα» Θέλει επαναδιαπραγμάτευση με τους παραχωρησιού-Ε. σ. Σ.: Ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση ήταν κάθετα χους κατασκευαστές, μείωση των διοδίων και χρέωσηαντίθετος στα διόδια . Τώρα σας κατηγορούν ότι θέ- με το χιλιόμετρο. Αυτό είναι το συνολικό σχέδιό μας .λετε να κάνετε διόδια ακόμη και στο τμήμα Σχημα-τάρι –Χαλκίδα. Τι απαντάτε; Ρωτώ γιατί αυτό «Η κακοδιαχείρισησίγουρα δεν απορρέει από κανένα μνημόνιο… της τράπεζας μπορεί να έχει και άρωμα πολιτικό»Γ. Ακριώτης: Απορρέει όμως από προηγούμενες συμ- Ε. σ. Σ.: Μια ερώτηση που απασχολεί αρκετό κό-βάσεις που έχουν υπογράψει οι κυβερνήσεις από το σμος στην Εύβοια. Σε ποιο σημείο βρίσκεται δικα-2007 ο Σουφλιάς και το 2013 από τον Χρυσοχοίδη Και στικά η υπόθεση με τη Συνεταιριστική Τράπεζααναφέρονται στην ΙΟΝΙΟ ΟΔΟ. Αυτό πρέπει να γίνει κα- Εύβοιας;θαρό σε όλους . Γ. Ακριώτης: Για την τοπική κοινωνία δεν αποτελεί μυ-Ε. σ. Σ.: Όταν αντιδρούσατε ήσασταν ήδη κόμμα της στικό ότι η κακοδιαχείριση της τράπεζας μπορεί να έχειβουλής και εν δυνάμει κυβέρνηση. Δεν γνωρίζατε και άρωμα πολιτικό και δεν νομίζω ότι θα εκπλαγεί κα-ότι υπήρχαν τέτοιου είδους συμβάσεις;; Είναι πε- νείς από τα πορίσματα που θα προκύψουν όταν απο-ρίεργο αυτό … φανθεί η δικαιοσύνη. Η κοινωνία μας είναι μικρή- άλλωστε η σιγή ιχθύος που διατηρούν πρώην μεγαλο-Γ. Ακριώτης: Όπως περίεργο είναι να βγαίνει σήμερα στελέχη της Τράπεζας και πολιτικοί παράγοντες που θαο Δήμαρχος, ως νέος Τσε Γκεβάρα και να λέει ότι τα διό- έπρεπε να τους απασχολεί το ζήτημα συναινεί στο γε-δια θα περάσουν πάνω από το πτώμα του. Όμως τότε γονός ότι κάποιο λάκκο έχει η φάβα…ο δήμαρχος , που είναι ΠΑΣΟΚ, όταν το κόμμα του που Αρκεί κανείς να ανατρέξει στους πρωταγωνιστές τηςυπέγραφε αυτές τις συμβάσεις εποχή εκείνης που η τράπεζα άρχισε να αποσταθερο-Και δεν είχε βγάλει τσιμουδιά, έκανε το παγώνι!. Τώρα ποιείται και να προκύπτουν ύποπτες συναλλαγές για νατο παίζει επαναστάτης. διαπιστώσει το προφανές. Εκλεγμένοι πάντα με συγκε-Εμείς, ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και σήμερα λέμε ΟΧΙ στα εν κριμένα ψηφοδέλτια, πρωτοκλασάτα ονόματα και συγ-λόγω διόδια. γενείς αυτών καθώς και καρδιακοί φίλοι βουλευτών, πρώην βουλευτών, υπουργών και υφυπουργών. Θα

57 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗήταν λοιπόν ατελέσφορο να περιμένει κανείς ότι αυτοί Γ. Ακριώτης: Με τον κ. Μπακογιάννη έχουμε καλές δια-οι ίδιοι θα μεριμνούσαν για να λάμψει η αλήθεια, πόσο προσωπικές σχέσεις και ως βουλευτές καλή επικοινω-μάλλον για να αποδοθεί δικαιοσύνη απέναντι σε αυτούς νία με στόχο το καλό του τόπου, αντίστοιχα καλήπου υπέστησαν βλάβη. συνεργασία υπάρχει και με το Υπουργειο Οικονομικών.Το τραγελαφικό στην υπόθεση είναι ότι το όνομα της Μας ενοχλεί μόνο που σπέυδει οικειοποιηθεί οποιοδή-ΣΤΕ είναι «ευβοϊκή πίστη» και αυτή είναι βλάβη ανήκε- ποτε έργο γίνεται στο νομό και την περιφέρεια ασχέτωςστος. Όσοι τότε έσπευσαν να συνεταιριστούν και να κα- εμπλοκής του.ταθέσουν τις οικονομίες τους -και ήταν πάρα πολλοί - τοέκαναν πράγματι από πίστη σε αυτόν το εγχείρημα άλ- Ε. σ. Σ.:Ο επόμενος υποψήφιος περιφερειάρχηςλωστε αυτή η τράπεζα λειτουργούσε υπό την εποπτεία από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να προέρχεται απόΤράπεζα της Ελλάδος, διασφαλίζοντας το δημόσιο συμ- τα σπλάχνα της αυτοδιοίκησης , να είναι κομματικόςφέρον έναντι άλλων τραπεζών ιδιωτικών συμφερόντων. η υπερκομματικός;Εννέα χρόνια μετά η διαχείριση και η διοίκηση της Συ-νεταιριστικής Τράπεζας Εύβοιας οδήγησαν στην ανά- Γ. Ακριώτης: Για εμάς , από άποψη φιλοσοφίας, μετράκληση της άδειας λειτουργίας της και σε διάστημα 4 περισσότερο η συλλογικότητα και όχι το πρόσωπο. Αςχρόνων εξαφάνισαν 16 εκατομμύρια ευρώ ίδια κεφάλαια πούμε η ΝΔ στις προηγούμενες εκλογές είχε υποψήφιοτης τράπεζας και των μεριδιούχων (8.500 περίπου) συ- το «λαμπερό» πρόσωπο , τον κ. Μπακογιάννη που κέρ-νεταίρων πολιτών της Εύβοιας! δισε τις εκλογές παρότι δυσκολεύτηκε στο δεύτερο γύροΩς αντιπολίτευση παρακολουθήσαμε όλα αυτά τα χρό- . Ο Αποστόλου από το περίπου 21% του πρώτου γύρουνια την εξέλιξη της υπόθεσης και κάναμε παρεμβάσεις πήγε στο 43% ενώ ο Μπακογιάννης από το 42% πήγεόπου μπορούσαμε. Για την σημερινή κυβέρνηση ΣΥ- στο 55%. Κοντολογίς, μια συλλογικότητα που να δου-ΡΙΖΑ είναι αδιανόητο να αφήσουμε την κοινωνία του λεύει παρά μια «λαμπερή» προσωπικότητα. Προς τανομού μας να πιστέψει ότι δεν υπάρχει μηχανισμός που εκεί θα κινηθούμε εμείς.να επιβάλει απονομή δικαιοσύνης. Από τη θέση μου ωςβουλευτής Εύβοιας και από την αρχή της θητείας μου Ε. σ. Σ.: Άρα μπορεί να μην είναι κομματικός….αποτέλεσε στόχο μου στο μέτρο που μου αναλογεί ναβοηθήσω ώστε η υπόθεση να διαλευκανθεί. Στις συναν- Γ. Ακριώτης: Στις κουβέντες που κάνουμε λέμε να μηντήσεις μου με τους εκπροσώπους των μικρομεριδιού- είναι ντε και καλά κομματικός. Αν υπάρχει εκείνη η προ-χων τους οποίους συγχαίρω για την επιμονή τους και σωπικότητα που να έχει τα χαρακτηριστικά που θέλουμεστο σθένος τους, έφταναν συνεχώς λεπτομέρειες, ατα- μπορεί να μην είναι κομματικήσθαλίες, δανειοδοτήσεις συγγενών, φάκελοι καταγγε-λιών, πορίσματα, συμβάσεις παροχής υπηρεσιών και Ε. σ. Σ.: Άρα περιλαμβάνεται και ο κ Γκλέτσος , πουπολλά άλλα. Η παραπομπή στη Δικαιοσύνη ήταν μονό- δεν είναι κομματική υποψηφιότητα;δρομος. Άμεσα συντάξαμε φάκελο με όλα τα στοιχείατον όποιον και κατέθεσα στον τότε Υπουργό Δικαιοσύ- Γ. Ακριώτης: Δεν νομίζω. Έχω την αίσθηση ότι ο κ.νης Δ. Παπαγγελόπουλο, ο Υπουργός με τη σειρά του Γκλέτσος κινείται περισσότερο σε προσωπικό επίπεδοκαι αντιλαμβανόμενος τη σοβαρότητα της υπόθεσης, και λιγότερο σε συλλογικό πνέυμα χωρίς μια συγκεκρι-τον παρέπεμψε με ειδική εντολή στην τότε Εισαγγελέα μένη πολιτική πλατφόρμα. Δεν ξέρω τι κάνει στη ΣτυλίδαΔιαφθοράς κ Ράϊκου. Την περίοδο που διανύουμε βρι- και τι αποδοχή έχει. Ξέρω ότι είναι ένας αυθόρμητος άν-σκόμαστε στην ανακριτική διαδικασία και πολλά ονό- θρωπος που σε δεδομένες στιγμές τα παίρνει όλαματα έχουν περάσει την πόρτα της εισαγγελίας ενώ σβάρνα και όποιον πάρει ο χάροςυπήρξα από τους πρώτους που κατέθεσα οτιδήποτεγνωρίζω για την υπόθεση. Είναι γεγονός ότι υπήρξε κα- Ε. σ. Σ.: Έχει ακουστεί και το όνομα του Δημήτρηθυστέρηση στη διαδικασία αλλά σήμερα ο φάκελος βρί- Τζανακόπουλου, του κυβερνητικού εκπροσώπουσκεται στα χέρια Ειδικού Ανακριτή με αποκλειστικό που έχει καταγωγή από τη Φωκίδα και συγκεκρι-αντικείμενο του τη διερεύνηση αυτής της υπόθεσης μένα τη Δωρίδα…Είμαι πλέον σίγουρος αυτοί που έχουν ευθύνη για τηνκακοδιαχείριση και την κακοδιοίκηση της Τράπεζας, με Γ Ακριώτης: Δεν το ήξερα ότι κατάγεται από Φωκίδα.όλους τους συνεργασθέντες μαζί τους θα έρθουν οπωσ- Ωστόσο δεν νομίζω ότι παίζει ως υποψήφιος .δήποτε προ των ευθυνών τους! Παρακολουθώ στενάκαι με διακριτικότητα την υπόθεση. Μέχρι να φωτιστεί Ε. σ. Σ.: Εσείς κάποτε μου είχατε αναφέρει το δή-κάθε πλευρά της υπόθεσης αυτής και να αποδοθούν ευ- μαρχο Σκύρου , τον κ Μίλτο Χατζηγιαννάκη. Τι λέτεθύνες σε αυτούς που τους αναλογούν αλλά και στην για αυτόν;προσπάθεια να αποζημιωθούν οι μεριδιούχοι δηλώνωπαρών και αρωγός. Γ. Ακριώτης: Ναι είναι μια καλή περίπτωση. Όλα όμως θα τα δούμε στην ώρα τους . Είναι πολύ νωρίς για ορι-Ε. σ. Σ.: Ποια είναι η γνώμη σας για τον Περιφερει- στικές αποφάσειςάρχη κ Μπακογιάννη;

58ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΓιάννης Ταγκαλέγκας, Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος«Ερωτευμένος με την αυτοδιοίκηση»Για την επικείμενη νομοθετική διάταξη με την ξεκίνησε να υπογράφει πρόστιμα από τη Βοιωτία.οριοθέτηση της άτυπης βιομηχανικής συγκέντρω- Ο ίδιος λέει «εργαστήκαμε σε περιβαλλοντικάσης και την διαδικασία ίδρυσης του Επιχειρημα- προγράμματα με διάφορους φορείς και διαχειρι-τικού Πάρκου μιλάει ο κ. Γιάννης Ταγκαλέγκας, στήκαμε, με αυστηρή τήρηση του νομικού πλαι-Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και δεν κρύ- σίου, την καθημερινότητα των πολιτών σε θέματαβει την ευχαρίστησή του που με αυτόν τον τρόπο χωροταξίας, περιβάλλοντος και ανάπτυξης».ολοκληρώνει τη θητεία του ως θεματικός. Ανοίγει εν μέρει τα χαρτιά του για το επόμενο πο-Ανήκει σε εκείνους τους ανθρώπους που δεν δι- λιτικό του βήμα αναφέροντας ότι παραμένει ερω-στάζουν να τηρήσουν το νόμο ακόμη και με προ- τευμένος με την αυτοδιοίκηση, χωρίς όμως νασωπικό κόστος, ενώ ως αντιπεριφερειάρχης ξεκαθαρίζει ποιο βαθμό εννοεί!ΕσΣ: Ο Ασωπός είναι μια μεγάλη επιτυχία αναντίρ- του Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης και Ανάπτυξηςρητα. Μετά τον Ασωπό όμως, που στρέφεται το εν- αλλά και την υπουργική απόφαση για την ενεργοποίησηδιαφέρον σας; Ακαι την διακυβέρνηση της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης του Ασωπού. Συνεχίζουμε με τις δράσειςΙ.Τ.: Πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας ότι η εξυγίανση μας, με τα παρατηρητήρια περιβάλλοντος και υγείας, μετης περιοχής του Ασωπού έχει πολύ δρόμο ακόμη. τον διεθνή διαγωνισμό για την διερεύνηση της ρύπαν-Όπως επίσης ότι συμπεριφέρεται σαν χρόνιο νόσημα σης, με την οριοθέτηση και την διευθέτηση της κοίτηςάρα χρειάζεται μεγάλο διάστημα αποθεραπείας. Από του Ασωπού. Βλέπετε λοιπόν ότι έχουμε ακόμη πολλάεκεί και περά είμαι ευχαριστημένος μιας και πολύ σύν- να κάνουμε.τομα, ίσως και τον επόμενο μήνα, περιμένουμε νομοθε-τική διάταξη για την οριοθέτηση της άτυπης ΕσΣ: Η θητεία σας κάπου εδώ ολοκληρώνεται.βιομηχανικής συγκέντρωσης και την διαδικασία ίδρυσης Υπάρχει κάτι που όλο αυτό το διάστημα σας έφερε

59 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗσε δύσκολη θέση;Ι.Τ.: Δεδομένου ότι η επαγγελματική μου ιδιότητα δενταυτιζόταν με τις αρμοδιότητες μου ως Αντιπεριφερειάρ-χης, όλα ήταν λίγο πολύ δύσκολα. Όμως με μεγάληπροσπάθεια, σε συνδυασμό με την πολύτιμη βοήθειατων συνεργατών μου στην Διεύθυνση Περιβάλλοντοςαλλά και όλων των τμημάτων της Περιφέρειας νομίζωκαταφέραμε να περιορίσουμε τα λάθη μου. Γι’ αυτό καιτους ευχαριστώ όλους. Δεν σας κρύβω ότι εξαρχής μεενέπνευσε η διάθεση του Κώστα Μπακογιάννη για τηνπροστασία του περιβάλλοντος και την εξασφάλιση τηςδημόσιας υγείας σε συνδυασμό με την ανάπτυξη τηςεπιχειρηματικότητας, χωρίς να καταπατά το ένα το άλλοκαι εκεί ακριβώς στηρίχθηκα όλο το προηγούμενο διά-στημα.ΕσΣ: Θέλω να μου πείτε τι πετύχατε και για ποια σε θέματα χωροταξίας, περιβάλλοντος και ανάπτυξης.πράγματα χρειαζόσασταν περισσότερο χρόνο;Ι.Τ.: Καταρχήν θέλω να ξεκαθαρίσω ότι είναι αποτέλε- ΕσΣ: Στις επικείμενες αλλαγές του νόμου Καλλι-σμα ομαδικής δουλειάς, ότι έγινε το προηγούμενο διά- κράτη περιλαμβάνεται και η κατάργηση του χωρι-στημα και πάντα με την συμβολή και καθοδήγηση του κού αντιπεριφερειάρχη. Συμφωνείτε με αυτό καιΠεριφερειάρχη, Κώστα Μπακογιάννη. γιατί; Δημιουργούνται «μπερδέματα» ανάμεσα σεΈτσι λοιπόν εκτός της μεγάλης προσπάθειας για την χωρικούς και θεματικούς;εξυγίανση της περιοχής του Ασωπού, ολοκληρώσαμετον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων Ι.Τ.: Θεωρώ ότι είναι διακριτοί οι ρόλοι μεταξύ των Αντι-και σε συνεργασία με τον ΦΟΣΔΑ Στερεάς Ελλάδας πε- περιφερειαρχών στην βάση των αρμοδιοτήτων του κα-ράσαμε στην υλοποίηση. Δουλεύουμε ήδη ένα χρόνο θενός. Από εκεί και πέρα υπάρχουν και παράγοντες πουγια τον Περιφερειακό Σχεδιασμό για την προσαρμογή επηρεάζουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Βέβαιαστην Κλιματική Αλλαγή. Θέλω να τονίσω την σπουδαι- όλοι εμείς κληθήκαμε να υπηρετήσουμε τους πολίτες καιότητα αυτού του σχεδιασμού λόγω των συνεπειών του αυτή η υπηρεσία μας είναι ισχυρότερη από κάθε δια-φαινομένου, οι οποίες δημιουργούν αλυσιδωτές αντι- φωνία μας. Οι αλλαγές που εξαγγέλθηκαν από τονδράσεις με αρνητικές συνέπειες τόσο στο φυσικό περι- Υπουργό των Εσωτερικών για τον β΄ βαθμό αυτοδιοί-βάλλον όσο και στην κοινωνία και την οικονομία. κησης ίσως βοηθήσουν. Βέβαια θα δείξει η εφαρμογήΕργαστήκαμε σε περιβαλλοντικά προγράμματα με διά- τους.φορους φορείς και διαχειριστήκαμε, με αυστηρή τήρησητου νομικού πλαισίου, την καθημερινότητα των πολιτών ΕσΣ: Στην αυτοδιοίκηση, τι ρόλο παίζουν τα κόμ- ματα και μέχρι ποιο βαθμό μπορεί να επηρεάζουν οι πολιτικές θέσεις; Ι.Τ.: Στην αυτοδιοίκηση, η καθημερινότητα του πολίτη έχει τον πρώτο ρόλο. Η διαχείριση και η λύση των προ- βλημάτων απαιτούν σύνεση, συναίνεση και ομαδικό πνεύμα ξεπερνώντας πολιτικές ή κομματικές διαφορο- ποιήσεις και προσωπικούς τακτικισμούς. ΕσΣ: Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; Ι.Τ.: Αυτή την στιγμή τα σχέδια μου αφορούν την επαγ- γελματική μου πορεία μιας και τα δύο προηγούμενα χρόνια την παραμέλησα κάπως. Σε σχέση με την πο- ρεία μου στην πολιτική και έχοντας μπροστά μου ακόμη δύο χρόνια στο περιφερειακό Συμβούλιο της Στερεάς Ελλάδας, ίσως είναι προτιμότερο να μην προκαταλάβω τις επιλογές μου. Άλλωστε ποτέ δεν έκρυψα τον “έρωτα μου” με την αυτοδιοίκηση.

60ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΛουκάς Αναγνωστόπουλος:«Είμαστε η μοναδική περιφέρειατης Ελλάδας χωρίς Πανεπιστήμιο»Ο κ. Λουκάς Αναγνωστόπουλος ως αντιδήμαρχος νομών της Στερεάς Ελλάδας και περιοχών μετης Δημοτικής Ενότητας Δελφών, προκλήθηκε να κοινά χαρακτηριστικά μπορεί να υπάρξει ικανο-ανταπεξέλθει στη διαχείριση μιας περιοχής που ποιητικό αποτέλεσμα.αποτελεί παγκόσμιο πόλο έλξης με ένα όνομα Ο Αντιδήμαρχος Δελφών θεωρεί αυτονόητη υπο-πασίγνωστο στα πέρατα της γης. χρέωση της Πολιτείας να προχωρήσει στηνΚατά πόσο όμως είναι σε θέση να συγκλίνει τις ίδρυση Πανεπιστημίου στη Στερεά Ελλάδα, γιατίυψηλές απαιτήσεις των Δελφών με το χαρτοφυ- όπως σημειώνει «ο σχεδιασμός πρέπει να στρέ-λάκιο των πενιχρών οικονομικών που έχει στη φεται προς την κατεύθυνση της στήριξης της πε-διάθεσή του και που επί πραγματικών στοιχείων ριφέρειας, γιατί μόνο με ισόρροπη οικονομικήπεριορίζουν τις δυνατότητες, αλλά και τις λύσεις και κοινωνική ανάπτυξη μπορεί να επέλθει η αν-στα προβλήματα; Ο ίδιος θεωρεί ότι μόνο με συ- τιστροφή του αρνητικού οικονομικού κλίματοςνεργασίες και συνέργειες μεταξύ των πέντε που βιώνουμε σήμερα».Χρειάζονται συνέργειες για να ΕσΣ: Η καρδιά της Στερεάς Ελλάδας χτυπά στους Δελφούς, πολιτι-κρατήσουμε τον επισκέπτη στικά και τουριστικά, καθώς είναι η «ναυαρχίδα του στόλου». Ποιαστην περιοχή μας. είναι όμως η σημερινή κατάσταση των Δελφών, με τις δυνατότητες, τις αδυναμίες και τις ελλείψεις τους;Η διοργάνωση σοβαρών πολι-τιστικών δράσεων έχει θετική Λ.Α.: Από τις πρώτες περιοχές της χώρας που αναπτύχθηκαν πολιτιστικά αλλάπολλαπλασιαστική επίδραση και τουριστικά είναι οι Δελφοί. Σας θυμίζω τις Δελφικές Εορτές του 1927όχι μόνο στο οικονομικό αλλά και του 1930 που διοργάνωσε το ζεύγος Άγγελου και Εύας Σικελιανού με τιςκαι στο κοινωνικό γίγνεσθαι. χιλιάδες των επισκεπτών. Δυστυχώς η πρόωρη ανάπτυξη δεν βασίσθηκε στην οργάνωση των κατάλληλων υποδομών και σ' ένα μακρόπνοο«…ο σχεδιασμός να διατηρη- αναπτυξιακό σχεδιασμό, με μοναδική εξαίρεση τις προσπάθειες τουθούν απαξιωμένα όργανα όπως τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή με την ίδρυση του Ευ-είναι η Επιτροπή Διαβούλευ- ρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών και κάποιων άλλων μικρήςσης, περισσότερη σύγχυση και κλίμακας τουριστικών υποδομών. Ταυτόχρονα η εφαρμογή τωνπροβλήματα δημιουργούν παρά Ζωνών Χρήσεως Γης εντός του Δελφικού Τοπίου περιόρισε σημαν-ενδυναμώνουν τις δημοκρατι- τικά τις όποιες δυνατότητες σημαντικών τουριστικών επενδύσεωνκές διαδικασίες και την συμμε- που θα έδιναν ώθηση στο τουριστικό προϊόν. Αποτέλεσμα όλων αυτώντοχική δημοκρατία…» των γεγονότων είναι ότι η πόλη των Δελφών σταμάτησε να αποτελεί πόλο έλξης σε μεγάλη μερίδα των εν δυνάμει επισκεπτών και κατά συνέπεια υπήρξε οικονομική στασιμότητα. Η απάντηση σε όλα τα παρα- πάνω είναι η προβολή των πλεονεκτημάτων της πόλεως σε συνάρτηση με τις δυνατότητες των όμορων περιοχών (Ιτέα- Γαλαξείδι - Άμφισσα - Παρνασσός - Αράχωβα) καθώς και με στοχευμένες επενδυτικές δράσεις τόσο του δημό- σιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Ο επισκέπτης πρέπει να πεισθεί ότι εκτός από τον μοναδικό αρχαιολογικό χώρο των Δελφών υπάρχουν και άλλες θαυμάσιες επιλογές και έτσι να παρατείνει την παραμονή του. Ταυτόχρονα η διεθνής παρουσία μας σε τουριστικές εκθέσεις και πολι- τιστικά γεγονότα προσδίδει δυναμική. Προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμα- στε ως δημοτική αρχή και ελπίζουμε ότι σύντομα αυτή η προσπάθεια θα αποδώσει. ΕσΣ Στους Δελφούς εδρεύουν δυο σημαντικές πολιτιστικές δομές της χώρας μας. Το Μουσείο και ο Αρχαιολογικός Χώρος που διοι- κούνται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φωκίδας, αλλά και το Ευρω- παϊκό Πολιτιστικό Κέντρο. Πως κρίνετε τη συνεργασία του δήμου μαζί τους; Λ.Α.: Η κωμόπολη των Δελφών και ο Δήμος Δελφών έχουν την χαρά να φιλο- ξενούν εντός των διοικητικών ορίων τους την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φωκίδος

61 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗκαι το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών. Πράγματι πρό- Είναι καιρός όλα αυτά προχωρήσουν χωρίς χάσιμο χρόνου.κειται για δύο σημαντικές πολιτιστικές δομές της χώρας μας. ΕσΣ: Οι αλλαγές στο νόμο Καλλικράτη που έχουν εξαγ-Ο Δήμος Δελφών, δια του Δημάρχου του Θανάση Παναγιωτό- γελθεί σε ποια σημεία σας βρίσκουν σύμφωνους καιπουλου και του Δημοτικού Συμβουλίου Δελφών, επιδιώκουν την ποιες είναι οι ενστάσεις σας;καλύτερη δυνατή συνεργασία ώστε με τα συγκεκριμένα νομικάπρόσωπα να αποδίδει η συνεργασία για χάρη των συμφερόν- Λ.Α.:Η βασική αλλαγή που επιχειρείται στον \"Καλλικρατικό\"των της τοπικής μας κοινωνίας αλλά και της σπουδαιότητας νόμο 3852/2010, είναι η καθιέρωση της απλής αναλογικής,που αυτά κατέχουν στο διεθνές πολιτιστικό περιβάλλον. Στα δηλαδή η αλλαγή του συστήματος από \"δημαρχοκεντρικό\" σεπλαίσια αυτά έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια κοινές ένα νέο στο οποίο θα κυριαρχούν οι διευρυμένες συνεργα-δράσεις που αποδίδουν οφέλη στο πολιτιστικό, οικονομικό και σίες- συναινέσεις σε επίπεδο Δημοτικού Συμβουλίου. Δεδο-κοινωνικό τομέα. Παραδείγματα είναι η διοργάνωση σε ετήσια μένου ότι θα είναι σχεδόν ανέφικτο να λαμβάνει κάποιοςβάση του Delphi Economic Forum, περιοδικές εκθέσεις που συνδυασμός το 50% των ψήφων, ο εκλεγμένος δήμαρχος θαλαμβάνουν χώρα και στις δύο δομές σε συνεργασία με τον αναζητά συμμαχίες και από άλλες παρατάξεις προκειμένου ναΔήμο μας, σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα όπως η διοργά- διοικήσει, με αποτέλεσμα να αλλάζουν ριζικά οι συσχετισμοί.νωση της τελετής άφιξης της Ολυμπιακής Φλόγας τέλος Εάν κάτι τέτοιο είναι χρήσιμο για τα συμφέροντα των τοπικώνΟκτωβρίου του τρέχοντος έτους στον Αρχαιολογικό χώρο κοινωνιών, ο χρόνος θα το δείξει.Δελφών κ.α. Ελπίζουμε η συνεργασία αυτή να συνεχιστεί και Όσο αφορά τις υπόλοιπες αλλαγές θα συμφωνήσω με τονστο μέλλον ενώ τα όποια προβλήματα έχουν δημιουργηθεί σχεδιασμό για την μείωση του αριθμού των υποψηφίων δημο-σχετικά με την απρόσκοπτη λειτουργία του αρχαιολογικού τικών συμβούλων καθώς και με την αλλαγή του χρόνου τωνχώρου των Δελφών να ξεπεραστούν γρήγορα. εκλογών ώστε να μην συμπίπτουν χρονικά με τις Ευρωεκλο- γές, ενώ και η έναρξη της νέας δημοτικής θητείας τον Ιανουά-ΕσΣ: Εκτός από χωρικός αντιδήμαρχος Δελφών, έχετε ριο και όχι τον Σεπτέμβρη είναι προς την σωστή κατεύθυνση.και ένα δύσκολο θεματικό χαρτοφυλάκιο, αυτό των οι- Από την άλλη πλευρά ο σχεδιασμός να διατηρηθούν απαξιω-κονομικών. Τι θέση έχει ο πολιτισμός στους δήμους μένα όργανα όπως είναι η Επιτροπή Διαβούλευσης, περισσό-μιας χώρας σε βαθιάύφεση; τερη σύγχυση και προβλήματα δημιουργούν παρά ενδυναμώ-Λ.Α.: Ο πολιτισμός ήταν και νουν τις δημοκρατικές διαδικα-είναι ο κινητήριος μοχλός ανά- σίες και την συμμετοχικήπτυξης της χώρας μας, πόσω δημοκρατία.μάλλον στην δύσκολη οικονο- Σε κάθε περίπτωση μπορούμεμική συγκυρία που βιώνουμε τα να συζητάμε για σοβαρή μεταρ-τελευταία χρόνια. Η διοργά- ρύθμιση όταν αγγίξουμε τανωση σοβαρών πολιτιστικών πραγματικά προβλήματα της ση-δράσεων έχει θετική πολλαπλα- μερινής Αυτοδιοίκησης και η έμ-σιαστική επίδραση όχι μόνο στο φαση πρέπει να δοθεί στονοικονομικό αλλά και στο κοινω- προσδιορισμό Αυτοδιοίκηση, δη-νικό γίγνεσθαι. Δεδομένου ότι λαδή ισχυρή πολιτική παρουσίακάτι τέτοιο έχει γίνει αντιληπτό με αποφασιστικές αρμοδιότητεςαπό όλους μας, ο Δήμος Δελ- και οικονομική ισχύ και όχι ετε-φών έχει καταφέρει να σχεδιά- ρόφωτοι οργανισμοί τοπικής αυ-σει και να υλοποιεί πολιτιστικά τοδιοίκησης που εξαρτώνται σεγεγονότα σε όλες τις Δημοτικές του Ενότητες, που μπορούν μεγάλο βαθμό από τις επιθυμίεςνα κάνουν την διαφορά και χαρακτηριστικά μπορώ να ανα- της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας, όπως δυστυχώςφέρω τα Φωκικά, την διοργάνωση της Λευκής Νύχτας, τις εκ- συμβαίνει μέχρι και σήμερα. Τέτοιου είδους μεταρρύθμισηδηλώσεις για την Ναυμαχία της Αγκάλης, τις ετήσιες έχει ανάγκη ο τόπος και δυστυχώς οι αλλαγές που επιχειρούν-εκδηλώσεις στο Μουσείο Δελφικών Εορτών, τις εκδηλώσεις ται δεν ακουμπούν την ουσία του θέματος.για το Χάνι της Γραβιάς κ.α. ΕσΣ: Ένα μεγάλο ζήτημα για τη Στερεά Ελλάδα είναι ηΕσΣ: Η Στερεά είναι μια περιφέρεια με μεγάλο ιστο- ίδρυση ή αν θέλετε επανίδρυση του Πανεπιστημίουρικό ενδιαφέρον. Δελφοί, αρχαία Τανάγρα, Θήβα, Ερέ- Στερεάς Ελλάδας. Ποιος είναι ο ρόλος των δήμων, τηςτρια, Σκύρος, Κάρυστος και άλλες σημαντικές περιοχές Περιφέρειας και των Βουλευτών και σε τι βαθμό μπο-της ελληνικής ιστορίας. Όλα αυτά τα σημεία θα μπο- ρούν να επηρεάσουν την πολιτική ηγεσία του υπουρ-ρούσαν να είναι σταθμοί σε μια περιήγηση στην περι- γείου;φέρειά μας, αλλά δυστυχώς δεν είναι συνδεδεμένα καιαξιοποιημένα όλα στον ίδιο βαθμό. Τι μπορεί να γίνει Λ.Α.: Είμαστε η μοναδική περιφέρεια της Ελλάδας χωρίς Πα-σε αυτή την κατεύθυνση από τους δήμους, αλλά και από νεπιστήμιο. Εφόσον η Ελληνική Πολιτεία προχώρησε στηντην περιφέρεια; ίδρυση πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στις υπόλοιπες περιφέ- ρειες της χώρας, πράγμα που με βρίσκει σύμφωνο, είναι άδικοΛ.Α.: Προκειμένου να αυξηθεί η τουριστική κίνηση στην περι- να μην μας δίνεται η ευκαιρία να έχουμε κι εμείς την δυνατό-φέρεια μας, απαιτείται ενιαίο πλάνο σχεδιασμού και ενερ- τητα της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας. Άλλω-γειών με την επίβλεψη της Περιφερειακής 'Ένωσης Δήμων στε ο σχεδιασμός πρέπει να στρέφεται προς την κατεύθυνσηΣτερεάς Ελλάδας σε άμεση συνεργασία με την Περιφέρεια της στήριξης της περιφέρειας, γιατί μόνο με ισόρροπη οικο-Στερεάς Ελλάδας. Το μοντέλο \"κάθε πόλη μόνη της\" έχει προ νομική και κοινωνική ανάπτυξη μπορεί να επέλθει η αντι-πολλού ξεπεραστεί. Χρειάζονται συνέργειες για να κρα- στροφή του αρνητικού οικονομικού κλίματος που βιώνουμετήσουμε τον επισκέπτη στην περιοχή μας. Άλλωστε η πε- σήμερα. Το σημαντικότερο σημείο προς την κατεύθυνση τηςριοχή μας έχει να επιδείξει αρκετά σημαντικά ιστορικά μέρη και ίδρυσης του Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας είναι η από κοι-περιοχές με μοναδικά τοπία αξεπέραστου φυσικού κάλλους. νού διεκδίκηση του εγχειρήματος με κοινό σχεδιασμό και ενέργειες των Δήμων, της Περιφέρειας και των Βουλευτών.

62ΠΟΛΙΤΙΚΗ Χαιρετισμός του προέδρου Γιώργου Καπεντζώνη Δημάρχου ΔωρίδαςΈχουμε συνδέσει το νερό με τα πιο όμορφα συ-ναισθήματά μας και τις καλύτερες αναμνήσεις μας,όχι μόνο γιατί είναι πηγή ζωής, αλλά και ένα στοι-χείο χαλάρωσης. Στην πραγματικότητα όμως,όπου υπάρχουν λίμνες, τα προβλήματα που δημι-ουργούνται είναι τεράστια και απαιτούν καίριεςπαρεμβάσεις. Τα προβλήματα αυτά επιδεινώνον-ται, όταν το νερό είναι υδρεύσιμο, όπου ολόκλη-ρες περιοχές μαστίζονται από σκληρούςπεριοριστικούς όρους και παραλύουν οικονομικά.Το Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες δεν συστάθηκε και δεμπορεί να είναι ένας εκτελεστικός οργανισμός.Είναι όμως ένα ισχυρό μέσο πίεσης επίλυσης προβλημάτων, αλλά και ανάδειξης της απείρου κάλλουςομορφιάς που προσφέρει το υδάτινο στοιχείο, όπου και αν αυτό βρίσκεται.Σκοπός του Δικτύου είναι η επίτευξη αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπου και νερού, με σεβασμό και ήπιαανάπτυξη, η οποία δεν προσβάλλει την ανάγκη προστασίας του, αλλά και αντίστοιχα αυτή δεν θα αποτελείτροχοπέδη στην ανάπτυξη των περιοχών, δεδομένου μάλιστα, ότι οι λίμνες αποτελούν από μόνες τουςβασικό συστατικό ανάπτυξης! ΜΕΛΗ ΔΙΚΤΥΟΥΔήμος Αγράφων Δήμος ΘέρμουΔήμος Αγρινίου Δήμος ΘηβαίωνΔήμος Αιγιαλείας Δήμος ΙωαννιτώνΔήμος Ακτίου - Βόνιτσας Δήμος ΚαρδίτσαςΔήμος Αμφιλοχίας Δήμος ΚαρπενησίουΔήμος Ανδραβίδας - Κυλλήνης Δήμος ΛαμιέωνΔήμος Αργιθέας Δήμος ΛάρνακαςΔήμος Βέροιας Δήμος ΜαραθώναΔήμος Βόλβης Δήμος ΝαυπακτίαςΚοινότητα Βοροκλήνης Δήμος Νικολάου ΣκουφάΔήμος Δομοκού Δήμος ΟρχομενούΔήμος Δωδώνης Δήμος ΠαρανεστίουΔήμος Δωρίδος Δήμος Λίμνης ΠλαστήραΔήμος Έδεσσας Δήμος Σερβιών - ΒελβεντούΔήμος Ζηρού Δήμος ΣοφάδωνΔήμος Ήλιδας Δήμος Χερσονήσου

63 ΠΟΛΙΤΙΚΗΑπό τη Γενική Συνέλευση του Δικτύου, που πραγματοποιήθηκε 18-19 Μαρτίου 2017 στο Αγρίνιο. Στη φωτογραφία φαίνονται εκπρόσωποι και μέλη του Δικτύου με φόντο τη λίμνη Τριχωνίδα. Δίκτυο πόλεων με ΛίμνεςΤο “Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες” είναι αστική μη κερδοσκο- οργανισμούς και η διενέργεια ερευνών για την αξιοποί-πική εταιρεία, που ιδρύθηκε το 2012. Έδρα του Δικτύου ηση νέων μορφών ανάπτυξης, απόλυτα συμβατών με τοείναι ο Δήμος Δωρίδος, εκεί όπου βρίσκεται ο μεγαλύτε- φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον των μελών του.ρος ταμιευτήρας πόσιμου ύδατος στην Ελλάδα, ο ταμι- - Η ανταλλαγή ιδεών, γνώσεων, πληροφοριών και εμπει-ευτήρας του Μόρνου. ριών μεταξύ των μελών του Δικτύου, αλλά και με άλλους φορείς με παρόμοιους στόχους και η οργάνωση κοινών Οι βασικοί στόχοι του Δικτύου είναι: δράσεων προβολής, διαφήμισης, περιβάλλοντος, πολιτι- σμού κλπ.- Η προστασία των λιμνών που ανήκουν διοικητικά εντός - Η πρόσβαση στην πληροφόρηση, μέσω της αξιοποίησηςτων ορίων των συμμετεχόντων δήμων, μέσω της προστα- της τράπεζας πληροφοριών και της χρήσης νέων τεχνο-σίας της βιοποικιλότητας και της διατήρησης των οικοσυ- λογιών.στημάτων και των παρυδάτιων συστημάτων των Επιδίωξη του Δικτύου αποτελεί η συνεχής διεύρυνσήπεριοχών. του με νέα μέλη και η εξάπλωση της γεωγραφικής του- Η κοινή δραστηριοποίηση των μελών του για την προ- παρουσίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Προς την κα-αγωγή πολιτιστικών, μορφωτικών, κοινωνικών και οικο- τεύθυνση αυτή, το Δίκτυο στοχεύει στο να μετατραπείνομικών σχέσεων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές σε Ευρωπαϊκό Όμιλο Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ), ώστεεπίπεδο. ενισχύσει το ευρωπαϊκό του προφίλ και να αποκτήσει με-- Η τουριστική προβολή και αειφόρος ανάπτυξη των πε- γαλύτερη πρόσβαση σε γνώση και ευρωπαϊκά προγράμ-ριοχών, με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον. ματα. Πρόκειται για μία νέα μορφή οργάνωσης δικτύων- Η εύρεση και συμμετοχή σε συγχρηματοδοτούμενα από Δήμων και Περιφερειών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, για τηντην Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματα ανάπτυξης, καθώς διαχείριση έργων εδαφικής συνεργασίας (Διασυνοριακά,και σε προγράμματα άλλων διεθνών οργανισμών. Διαπεριφερειακά, Διακρατικά κλπ), που υποστηρίζονται- Η κοινή δράση και συνεργασία με επιστημονικά εκπαι- από την Επιτροπή Περιφερειών και είναι συνομιλητές της.δευτικά κέντρα και ιδρύματα, καθώς και με θεσμοθετη-μένα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διεθνείς Το Δίκτυο αριθμεί έως σήμερα τα ακόλουθα 39 μέλη από Ελλάδα, Κύπρο και Αλβανία.

64ΛίμνεςΛίμνη Άγρα Λίμνη Άλασσα - Φράγμα ΚούρηΛίμνη Άλασσα - Λίμνη ΒεγορίτιδαΦράγμα Κούρη Λίμνη ΚρεμαστώνΛίμνη ΑμβρακίαςΛίμνη ΑσωμάτωνΛίμνη ΒεγορίτιδαΛίμνη ΒηρόςΛίμνη ΒόλβηΛίμνη ΒουλκαρίαςΛίμνη ΖηρούΛίμνη ΘησαυρούΛίμνη ΚαστρακίουΛίμνη ΚρεμαστώνΛίμνη ΛούρουΛίμνη ΛυσιμαχίαΛίμνη ΜαραθώναΛίμνη ΝευρόποληΛίμνη ΟζερόςΛίμνη ΟρόκλινηςΛίμνη ΠαμβώτιδαΛίμνη ΠηνειούΛίμνη ΠλαστήραΛίμνη ΠολυφύτουΛίμνη Πουρναρίου ΙΛίμνη Πουρναρίου ΙΙΛίμνη ΣμοκόβουΛίμνη ΣτράτουΛίμνη ΣφηκιάΛίμνη του ΜόρνουΛίμνη ΤριχωνίδαΛίμνη ΤσιβλούΛίμνη ΥλίκηΛίμνη Παραλίμνη

Λίμνη Μαραθώνα 65 Λίμνη ΜόρνουΛίμνη Πλαστήρα Λίμνη ΠολυφύτουΛίμνη Σμοκόβου Λίμνη ΤριχωνίδαΛίμνη Βόλβη Λίμνη Ζήρου







69 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙΞενάγηση στην ΙτέαΗ παραλιακή πόλη της Ιτέας βρίσκεται κτισμένη στο βάθος του από την κ. Λιάνα Πιλάλα - ΤσακίρηΚρισσαίου Κόλπου. Εκτείνεται, μαζί με την γειτονική Κίρρα, Αντιδήμαρχo Ιτέαςκατά μήκος του παραθαλάσσιου χώρου της ομώνυμης κοιλά-δας, του Κρισσαίου Πεδίου και αποτελεί την προς τα Νότια Υπάρχουν πολλές όμορφες και πεντακάθαρες αμμουδιέςαπόληξη του φημισμένου Δελφικού τοπίου. όπως το Τροκαντερό και το Μαϊάμι που είναι βραβευμένες μεΠίσω από τη γραφική Ιτέα απλώνεται ο ελαιώνας της Άμφισ- γαλάζιες σημαίες καθώς και οι πανέμορφες παραλίες τουσας , περιτριγυρισμένη από τα όμορφα βουνά της Γκιώνας και Ξενία, της Ευαγγελίστριας, Αγκάλη, Βραχάκια και Αϊ Γιάννης πουτου Παρνασσού, πάνω στον οποίο μπορείτε να διακρίνεται θα απολαύσετε στιγμές γαλήνης και ηρεμίας. Οι παραλίες τηςτους Δελφούς και το Χρισσό. Ιτέας, άλλες οργανωμένες πλαζ, άλλες ελεύθερες αμμουδιέςΝέα σχετικά πόλη η Ιτέα , αφού ιδρύθηκε το 1830, και πιθανόν θα ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.το όνομά της οφείλεται στις πολλές ιτιές που φύτρωναν πα- Η όμορφη και ζωντανή κωμόπολη της Ιτέας φιλοξενεί μεγάλεςλαιότερα στην περιοχή. Η Ιτέα μπόρεσε χάρη σε μια σειρά ευ- διοργανώσεις όπως συνέδρια, κολυμβητικούς αγώνες, αγώνεςνοϊκών συγκυριών, να εξελιχθεί γρήγορα σε σημαντικό αυτοκινήτων, ιστιοπλοϊκούς αγώνες διεθνούς φήμηςεμπορικό-διαμετακομιστικό κέντρο. Η πρόσβαση στην πόλη Ποικίλες εκδηλώσεις: Ιστορικές -Επετειακές εκδηλώσεις γιαείναι ευχερής, τόσο από τη θάλασσα - διαθέτει καλό επιβατικό την Ναυμαχία της Αγκάλης, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του- εμπορικό λιμάνι-, όσο και από την ξηρά, καθώς συνδέεται με Σεπτέμβρη, Πολιτιστικές Ιτιώτικο- Καρναβάλι, Ιτιώτικα Κού-τις μεγάλες οδικές αρτηρίες της χώρας. Αποτελεί την έξοδο λουμα, Συναυλίες, Εκθέσης Ζωγραφικής, καθόλη τη διάρκειαπρος την θάλασσα, όχι μόνο του Νομού, αλλά και της Κεντρι- του έτους ψυχαγωγούν κατοίκους και επισκέπτες. Η Ιτέα συν-κής Ελλάδος. δυάζει βουνό και θάλασσα και είναι ιδανική και για κοντινές αποδράσεις στο βουνό. Από την παραλία της Ιτέας διακρίνεται Η μαρίνα της που κατασκευάζεται με τις πιο σύγχρονες προ- η Πελοπόννησος. Από τον καταπράσινο λόφο των Αγίων Αναρ-διαγραφές, έχει τη δυνατότητα ελλιμενισμού 250 σκαφών και γύρων, η θέα θα σας μαγέψει!αποτελεί μια καλή λύση για τους ιδιοκτήτες σκαφών . Φημισμένο είναι και το χωριό Κίρρα, το οποίο σήμερα έχειΗ Ιτέα αποτελεί αξιόλογο παραθεριστικό κέντρο καθώς και το σχεδόν ενωθεί με την Ιτέα Η αρχαία πόλη της Κίρρας βρισκό-σημαντικότερο και μεγαλύτερο λιμάνι του νομού Φωκίδας. ταν στον κόλπο της Ιτέας, στην έξοδο της κοιλάδας του Πλει-Σημαντικό ρόλο έπαιξε και στην έναρξη της ανεξαρτησίας της στού ποταμού προς τον Κορινθιακό κόλπο και ήταν το επίνειοΕλλάδας στις 17 Σεπτεμβρίου το 1827. Τότε, το πρώτο ατμο- των Δελφών.κίνητο πλοίο, η «Καρτερία», με οδηγό της ελληνικής ναυτικής Ο Παυσανίας την ταυτίζει με την ομηρική πόλη Κρίσα, αλλά οδύναμης τον φιλέλληνα Φρανκ Άμπνεϋ Άστιγξ, κατάφερε να Στράβωνας αναφέρεται και στις δύο πόλεις. Η περιοχή τηςβυθίσει ολόκληρη την τουρκική ναυαρχίδα. Το γεγονός έλαβε Κίρρας κατοικήθηκε από την Πρωτοελλαδική εποχή, με ιδιαί-χώρα στη Σκάλα Σαλώνων, στον όρμο της Αγκάλης. τερη άνθηση στη Μεσοελλαδική και παρακμή κατά την Υστε-Η λαμπερή και σύγχρονη κωμόπολη της Ιτέας ξεχωρίζει για ροελλαδική. Μεταξύ του 7ου και 6ου αιώνα π. Χ. η πόλητο άρτιο ρυμοτομικό σχέδιο που διαθέτει, προσφέροντας βρισκόταν σε συνεχή ανταγωνισμό με τους Δελφούς με απο-στους επισκέπτες άνεση και λειτουργικότητα. Οι γραφικές κορύφωμα τον πόλεμο μεταξύ των δύο δυνάμεων (περί 600-δεντροφυτεμένες πλατείες και ο παραλιακός δρόμος, ενδεί- 590 π.Χ.). Η πόλη έγινε αιτία του ξεσπάσματος του Α' ιερούκνυνται για μια βόλτα στην πόλη, που σε συνδυασμό με την πολέμου το 595 π.Χ. καθώς οι κάτοικοι της, εκμεταλλεύοντανκαταπληκτική θέα, θα σας μείνει αξέχαστη. τους προσκυνητές του μαντείου των Δελφών. Η πόλη ανοικο-Η Ιτέα, τα τελευταία χρόνια, μπορεί να προσφέρει στους επι- δομήθηκε μετά την καταστροφή της από τη Δελφική Αμφι-σκέπτες της άριστες επιλογές διαμονής. Ξενοδοχεία και κάμ- κτυονία (590 π.Χ.) και στα τέλη του 6ου π.Χ. αιώνα ίδρυσε έναπινγκ περιμένουν να σας φιλοξενήσουν και να σας μεγάλο ιερό, ενώ αργότερα οχυρώθηκε και εξελίχθηκε σε ση-προσφέρουν τις εξαιρετικές υπηρεσίες τους για μια άνετη και μαντικό λιμάνι του Κορινθιακού κόλπου,που λειτούργησε ωςευχάριστη διαμονή. Γραφικά ταβερνάκια, ψαροταβέρνες, κα- επίνειο των Δελφών. Η κατοίκηση της πόλης συνεχίζεται καιφετέριες και μπαράκια στην παραλία της Ιτέας, όπου μπορείτε στους Βυζαντινούς χρόνους καθώς και στη Λατινοκρατία,να απολαύσετε φρέσκα ψάρια και μια πληθώρα γεύσεων με όπως μαρτυρούν οι λιμενικές εγκαταστάσεις και ο μεσαιωνι-θέα τον Κορινθιακό κόλπο και την Πελοπόννησο. κός πύργος στην παραλιακή ζώνη της Ιτέας και της σημερινής Κίρρας. Σε διάφορα σημεία εντός του σύγχρονου οικισμού έχουν αποκαλυφθεί αρχαιολογικά κατάλοιπα, που αποκαλύ-

70ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙπτουν πτυχές της αρχαίας πόλης. Οι απαρχές του οικισμού το- σκεται επίσης πλάι στην εκκλησία της Κοιμήσεως, εκτός απόποθετούνται στην 3η χιλιετία π.Χ. αρχαιολογικά κατάλοιπα ανακαλύφθηκαν και αρκετά ειδώλια,Πλάι στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχουν απο- που σήμερα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο της Άμφισ-καλυφθεί επάλληλες οικιστικές φάσεις, που χρονολογούνται σας. Κατά την κλασική περίοδο η πόλη προστατευόταν και απόαπό την Πρώιμη Ελλαδική περίοδο και ως την Μυκηναϊκή πε- ξηράς, με ισχυρό τείχος, και από θαλάσσης χάρη στις προηγ-ρίοδο, με μεγάλη φάση ακμής τη Μεσοελλαδική περίοδο. Οι μένες λιμενικές εγκαταστάσεις. Από τις τελευταίες είναιανασκαφές έφεραν επίσης στο φως ναϊκό οικοδόμημα, που ακόμη ορατοί οι νεώσοικοι, που απαρτίζονταν από τουλάχιστονπιθανότατα ήταν αφιερωμένο στην ιερή τριάδα του Απόλλωνα, πέντε επιμήκη διάχωρα, ανοιχτά προς την πλευρά της θάλασ-της Αρτέμιδος και της Λητούς. Στο χώρο του ιερού, που βρί- σας, από όπου μικρά πλοία και βάρκες έλκονταν στην ξηρά για να συντηρηθούν. Σε κοντινή απόσταση από την Ιτέα προς τα δυτικά, συναν- τάμε το χωρίο Τριταία , χτισμένο σε υψόμετρο 380μ. Ονο- μαζόταν Κωλοπετινίτσα μέχρι το 1927 οπότε μετονομάστηκε σε Μονοδένδρι και στην συνέχεια σε Τριταία. Το όνομα Κο- λοπετινίτσα είναι πιθανότατα παραφθορά της Καλοπετεινί- τσας, καθώς η παράδοση λέει ότι το χωριό στο παρελθόν διέθετε καλά πετεινάρια για κοκορομαχίες. Στο σημερινό χωριό τοποθετούν αρκετοί αρχαιολόγοι την αρχαία κώμη Ύπνια (Ίπνια), την οποία αναφέρουν ο ιστορικός Θουκυδίδης και ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας, ο οποίος την τοποθετεί κοντά στη Μυωνία, τη σημερινή Αγ. Ευθυμία. Η άποψη αυτή βασίζεται κυρίως στην ανακάλυψη σημαντικής λίθινης επιγραφής η οποία αφορά συνθήκη μεταξύ των γει- τονικών πόλεων Ύπνιας-Μυωνίας . Η συνθήκη χρονολογείται το 190 π.Χ. και αποτελεί το εκτενέστερο αρχαίο κείμενο για την Εσπερία Λοκρίδα που έχει βρεθεί ως σήμερα. Η επιγραφή οδηγεί με μεγάλη πιθανότητα στην ταύτιση της Υπνίας με την περιοχή της σημερινής Τριταίας.

Όταν το 1963 αντίκρισα για πρώτη φορά την Ιτέα απότους Δελφούς ενθουσιάστηκα σε τέτοιο βαθμό που δεντην αποχωρίστηκα ποτέ ξανά.Σήμερα, ως πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας, σαςκαλώ να μοιραστούμε τα ίδια συναισθήματα σε μια«πόλη μαγική» που θα σας συναρπάσει με το φυσικότης κάλλος, την ηρεμία της και μια τοπική κουζίνα πουθα σας μείνει αξέχαστη! Για το μόνο πράγμα που δενέχετε να ανησυχήσετε είναι πως θα γεμίσετε το χρόνοσας. Με τόσες επιλογές που θα σας δοθούν είναι απο-λύτως βέβαιο ότι δεν θα πλήξετε. Σας περιμένουμε! Τέντ Γουώρθ πρόεδρος Δημοτικής Κοινότητας Ιτέας

To Nafsika Palace, ένα κοµψό Nafsika Palaceνεοκλασικό ξενοδοχείο τεσσάρωναστέρων, βρίσκεται στο κέντρο τηςΙτέας, στη Φωκίδα, σε απόστασηαναπνοής από τη θάλασσα και ατενίζειµεγαλόπρεπα τον Κορινθιακό.Λόγω της προνοµιακής του θέσης στοεπίνειο του δελφικού τοπίου, τοNafsika Palace κατακλύζεται τοχειµώνα από σκιέρ πουαπολαµβάνουν τις πίστες στοχιονοδροµικό κέντρο τουΠαρνασσού (35 χλµ) και εκδροµείς πουείτε επιλέγουν να απολάυσουν τιςγαλάζιες παραλίες στην Ιτέα και τοΓαλαξίδι (12 χλµ), την κοσµική ζωή τηςΑράχωβας ή να επισκεφθούν τοµαντείο των ∆ελφών, το αρχαίοστάδιο, τα ερείπια του αρχαίουθέατρου και τον αρχαιολογικό χώρο.Το Nafsika Palace , ανακαινίστηκε το2007 και αποτελεί σήµερα ένα σύγχρονοπολυτελή προορισµό για επισκέπτες πουαναγνωρίζουν την ποιότητα και τηνφιλοξενία. Τα 85 δωµάτια τουπανέµορφου µπουτίκ ξενοδοχείου,αποπνέουν ζεστασιά και γαλλικήφινέτσα, ενώ τα ευρύχωρα µαρµάριναλόµπι έχουν σχεδιαστεί έτσι, ώστε ναπροσφέρουν άνεση και εξαιρετικήδιαµονή στον επισκέπτη.Τηλεφωνικοί αριθµοι: τηλ.: +30 22650 33 300 Φαξ: +30 22650 33 831Web Address: www.nafsikapalace.grEmail Address: [email protected]∆ιεύθυνση: Ηρωών 6 33200 Iτέα ΦωκίδαςΚατευθύνσεις Gps: 38°25’56.2”Β 22°25’26.6”Α 38.432283, 22.424062

Welcome to the Nafsika Palace, afour-star deluxe \"boutique\" style hotel,Fokis most exclusive address fordemanding travelers.The hotel is ideally located at the roots ofthe Delphi Oracle, within walkingdistance from the sea, in the heart of thebusiness and shopping district of Itea,a quiet picturesque costal town on theCorinthian Gulf. Due to its favorablelocation, the hotel boost year round eitherof skiers who enjoy the slopes ofParnassos Ski Center (40 km), visitorswho choose to pay respect to theTemple of Apollo in Delphi (12 Km),the ancient stadium and theatre andthe archaeological site, or just strolldown the cosmopolitan streets ofArachova (20klm). Summer time,vacationers usually hang out on the beau-tiful beaches of Itea and Galaxidi (12km).After an extensive renovation in 2007, thehotel boasts luxurious accommodationswith breathtaking views of the sea. Thehotel was designed for people whorecognize quality and traditional hospital-ity, with ulterior purpose to initiate a newvision in relaxation and comfort. Phone Numbers: tel: +30 22650 33 300 fax: +30 22650 33 831 Web Address: www.nafsikapalace.gr Email Address: [email protected] Address Location: Heroon str. 6 33200 Itea Fokidos - Hellas Gps directions: 38°25’56.2”N 22°25’26.6”E 38.432283, 22.424062

fb: base 89 Τηλ.: 22650 3537528ης Οκτωβρίου 89 - Ιτέα

Στην καλύτερη τοποθεσία της Ιτέας , δίπλα στη θά-λασσα με ατού την άψογη εξυπηρέτηση , είναιαγαπημένη επιλογή για όλες τις ώρες.Στον cozy πετρόχτιστο χώρο του με την επιβλη-τική μπάρα ,που κερδίζει αμέσως το βλέμμα , θααπολαύσετε από το πρωί τον πρώτο καφέ τηςημέρας συνοδευόμενος πάντα από χειροποίητεςλιχουδιές.Είναι σίγουρο ότι θα ανανεώσετε τοραντεβού σας και για το βράδυ για ένα ποτήρικρασί από τον εγχώριο και διεθνή αμπελώνα ήένα πότο από την μεγάλη ποικιλία που διαθέτει ,υπό τους ήχους soul , funky και mainstream μου-σικής! Το menu διαθέτει αρκετές γευστικές προτά-σεις με γλυκές και αλμυρές κρέπες , ή επιλεγμέναπιάτα με βάση τα κρεατικά και τα ζυμαρικά , όλαφτιαγμένα από παραδοσιακά προϊόντα.

Κατά μια παράδοση, η πόλη ονομαζόταν παλαιότερα Μί- προνόμια, με συνέπεια την ενίσχυση του κοινοτικού θε-δεια και ήταν χτισμένη σε λόφο. Αργότερα μετονομά- σμού και τη δημιουργία μιας τάξης αρχόντων. Ο βοεβό-στηκε σε Λεβάδεια από τον Αθηναίο Λέβαδο, που δας δεν μπορούσε να λάβει καμία απόφαση χωρίς τηεγκατέστησε τους κατοίκους στην πεδιάδα. Κατά τους συγκατάθεση των κοτζαμπάσηδων. Δέκα περίπου οικο-ιστορικούς χρόνους, η Λιβαδειά ήταν περίφημη για το γένειες αποτελούσαν την αριστοκρατία της γης και τηςΜαντείο του Τροφωνίου, το οποίο είχαν επισκεφθεί πόλης, που τη σύμπνοιά τους δεν μπόρεσε να διασπάσεικαι συμβουλευθεί ο Κροίσος, ο Μαρδόνιος, ο Αιμίλιος ο Αλή πασάς, παρά την πίεση που ασκούσε στον καζάΠαύλος κ.α. Μέσα στο άλσος, εκτός από το ιερό του Τρο- της Λιβαδειάς. Έτσι η πόλη, που στα τέλη του 18ου αιώναφωνίου, υπήρχαν χώροι ή κτίσματα αφιερωμένα στη λα- χαρακτηριζόταν ως «η μεγαλύτερη της Βοιωτίας», καθώςτρεία της Αγαθής Τύχης, του Αγαθού Δαίμονος, της βρισκόταν στον εμπορικό δρόμο Πελοποννήσου-Μακε-Αρτέμιδος, του Ερμή, του Διονύσου και θεοτήτων του το- δονίας, είχε «αξιόλογη πραγματεία εις μαλλιά, σιτάρι,κετού. Υπήρχαν επίσης ο τάφος του Αρκεσίλαου, ιερά ρύζι, τα οποία χορηγεί εις άλλα μέρη της Ελλάδος καιτου Απόλλωνος και της Δήμητρας, καθώς και ημίεργος ξένων τόπων».Παρά το γεγονός ότι το ρεύμα της μετανά-ναός του Διός Βασιλέως, προς τιμήν του οποίου τελούν- στευσης υπήρξε περιορισμένο, από τη Λιβαδειά προήλ-ταν κατά τον μήνα Πάναμο τα Βασίλεια, γιορτή με αγώνες θαν άνδρες που διακρίθηκαν στις ελληνικές παροικίες τηςκαι πομπές κανηφόρων που καθιερώθηκε το 371 π.Χ. σε Ρωσίας και της κεντρικής Ευρώπης. Εκτός από τον Λάμ-ανάμνηση της νίκης των Βοιωτών στα Λεύκτρα.Μετά την προ Κατσώνη, από τη Λιβαδειά και την περιοχή της κατά-κατάληψη της νότιας Ελλάδας από τους Φράγκους της Δ΄ γονταν κληρικοί, λόγιοι και έμποροι της διασποράς. ΣτιςΣταυροφορίας (1204), η Λιβαδειά παραχωρήθηκε στον παραμονές της Επανάστασης, η Γκιαούρ Λιβαδειά,«κύριο των Αθηνών» Όθωνα Δελαρός και, έναν αιώνα αρ- όπως την ονόμαζαν οι Τούρκοι για τον πολυάριθμο ελλη-γότερα, μετά την ήττα των Φράγκων από τους Καταλα- νικό πληθυσμό της, είχε 10.000 Έλληνες κατοίκους, πουνούς στη μάχη του Κηφισού (1311), οι κάτοικοι επιδίδονταν στη γεωργία, το εμπόριο και τη βιοτεχνία.παρέδωσαν το κάστρο της πόλης στους νικητές με αν- Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης η πόλη δοκιμάστηκετάλλαγμα την παραχώρηση προνομίων. Παρά τις κατα- επανειλημμένα από τις τουρκικές στρατιές που κατευθύ-στροφές που είχε υποστεί η Λιβαδειά από τις πολεμικές νονταν στην Πελοπόννησο, και στην περιοχή δόθηκαν οισυγκρούσεις στη Βοιωτία κατά τη διάρκεια του Τουρκο- τελευταίες μάχες του Αγώνα. Αμέσως μετά η Λιβαδειάβενετικού πολέμου του 1684-1699 και συγκεκριμένα το άρχισε να ανασυγκροτείται. Οι κάτοικοι που είχαν κατα-1694 και το 1695, από τις αρχές του 18ου αιώνα οι συν- φύγει σε άλλες περιοχές επανήλθαν, άρχισε η λειτουργίαθήκες που είχαν διαμορφωθεί βοήθησαν στην ανάπτυξη σχολείου με τη φροντίδα του Καποδίστρια, και το 1841της οικονομικής δραστηριότητας: μετά την αφιέρωση των η πόλη ήταν ένα από τα εύρωστα οικονομικά κέντρα τουπροσόδων στο Γενί-Τζαμί χορηγήθηκαν στους κατοίκους νεοελληνικού κράτους.

77 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙO Καλλικρατικός Δήμος Λεβαδέων σήμερα αποτελεί ιδα- αίτερα έθιμά της, όπως το ρουμελιώτικο Πάσχα της προσ- δίδουν μια μοναδική γοητεία. Ο Καλλικρατικός Δήμος Λε-νικό τουριστικό προορισμό για κοντινές αποδράσεις, βαδέων προσφέρει τη δυνατότητα για περιήγηση σε ιστορικούς τόπους, περιπατητικές διαδρομές, ορειβασία,λόγω της εγγύτητας του με την πρωτεύουσα (120 χλμ. ποδηλασία, ξεκούραση σε γραφικά ορεινά χωριά, με αυ- θεντικούς ανθρώπους που ξέρουν να προσφέρουν τηαπόσταση). Εκτείνεται από τις οροσειρές του Ελικώνα και ονομαστή ρουμελιώτικη φιλοξενία. Την περιοχή χαρακτηρίζουν και αποτελούν κίνητρο επί-του Παρνασσού, ως την πεδιάδα της Κωπαΐδας και τον σκεψης τα εξής μέρη:Κορινθιακό κόλπο. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα με 1. Η περιοχή των πηγών της Κρύας, στην Λιβαδειά.κέντρο την πόλη της Λιβαδειάς να περιηγηθεί σε περιοχές Η Κρύα είναι ένας φυσικός τόπος αναψυχής που τη δια-φυσικού κάλλους, όπως οι ορεινοί όγκοι Ελικώνα και Παρ- σχίζει το ποτάμι Έρκυνα. Εδώ είναι έντονα τα σημάδια από σμιλεμένα κοιλώματα στους βράχους, που μαρτυ-νασσού με τους πανέμορφους ορεινούς οικισμούς και ρούν την ύπαρξη στην περιοχή του περίφημου Τροφώ- νιου μαντείου. Στο ποτάμι κυριαρχούν αιωνόβια πλατάνια,χωριά (Ζερίκι, Κυριάκι, Αγία Άννα, Αγία Τριάδα, Δαύλεια, νερόμυλοι, καταρράκτες και πέτρινα τοξωτά γεφύρια που συνδέουν τις όχθες του ποταμού. Στην περιοχή βρίσκε-Κορώνεια) καθώς και στις ανέγγιχτες από τον μαζικό του- ται το ένα από τα τέσσερα καταλανικά κάστρα της Ελλά- δας, αξιόλογο μνημείο μεσαιωνικής οχυρωματικής τέχνηςρισμό παραλίες του Κορινθιακού Κόλπου Ζάλτσα, Καρα- που ορθώνεται πάνω σε βραχώδη λόφο και κύριο χαρα- κτηριστικό του είναι ότι διατηρεί κατασκευαστικά και μορ-χάλιος, Καρυώτη, Μπρακάκου, Ρεβυθέικα αλλά και να φολογικά στοιχεία, που σε σπάνιες περιπτώσεις έχουν διασωθεί σε κάστρα στην Ελλάδα. Εκεί βρίσκεται και τοθαυμάσει τα αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία και τους αρ- διπλό εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας/Αγίας Βαρβάρας. Κατά μήκος του ποταμού υπάρχουν παλαιά παραδοσιακά βιο-χαιολογικούς χώρους. Η επίσκεψη στην Λιβαδειά μπορεί μηχανικά κτίρια που χρησιμοποιούνται ως αίθουσες τέ- χνης, εστιατόρια και καφέ για την ξεκούραση τωννα συνδυαστεί με εκδρομές και δραστηριότητες στις επισκεπτών. Στη συνέχεια απλώνεται το φαράγγι της Κρύας, όπου μεγύρω κοντινές περιοχές όπως η Αράχοβα, τα χιονοδρο- ένα λιθόστρωτο δρομάκι δίπλα στη κοίτη του χειμάρρου Ξηριά ο επισκέπτης οδηγείται στο ανοικτό πέτρινο θέα-μικά κέντρα Παρνασσού, οι Δελφοί, ο Όσιος Λουκάς, η τρο, χωρητικότητας 1.200 θέσεων, όπου κατά τη διάρκειαΜονή Ευαγγελίστριας, οι καταρράκτες της Πέτρας, η αε-ρολέσχη Κωπαΐδας, ο Κηφισός ποταμός, το μεταλλευτικόπάρκο Φωκίδας καιτο μουσείο Θήβας.Η Λιβαδειά έχει μιαδιαχρονική και ήπιαδιαδρομή μέσα στηνιστορία και αυτόαποτελεί το συγκρι-τικό πλεονέκτημάτης σε σχέση με άλ-λους δημοφιλείςτουριστικούς προ-ορισμούς τηςχώρας. Η πλούσιαπαράδοση τουτόπου μας με τα ιδι-

78ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙτου καλοκαιριού παρουσιάζονται θεατρικές και μουσικές Το μνημείο στήθηκε λίγο μετά τη Mάχη της Χαιρώνειαςπαραστάσεις. Η μορφολογία της περιοχής είναι κατάλ- το 338 π.Χ. για να σημαδέψει τον ομαδικό τάφο στονληλη και έτσι δημιουργήθηκε αναρριχητικό πάρκο με 15 οποίο ενταφιάστηκαν κατά την παράδοση οι νεκροί ιερο-μέχρι σήμερα εξοπλισμένες διαδρομές, διανοιγμένες κατά λοχίτες, όταν ο Φίλιππος επέτρεψε την ταφή των νεκρώνμήκος του λιθόστρωτου δρόμου, καθώς και καταρρηχη- στους Θηβαίους. Οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν στατικές διαδρομές. τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα αποκάλυ-Προχωρώντας στο δρομίσκο και φτάνοντας στο πλά- ψαν πράγματι τους σκελετούς 254 ανδρών μαζί με τμή-τωμα, ξανοίγονται μπροστά στον επισκέπτη δύο επιλο- ματα οπλισμού.γές: η μια να ανέβει 700 πέτρινα σκαλοπάτια για να φτάσει Δίπλα στο μνημείο του Λεόντος της Χαιρώνειας βρίσκε-στο εκκλησάκι της Ιερουσαλήμ και η άλλη, βαδίζοντας ται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Χαιρώνειας όπου υπάρ-μέσα στο φαράγγι να ανέβει μέχρι το ξεκίνημα του και να χουν πολύ σημαντικά εκθέματα μεταξύ άλλων, γλυπτάφτάσει μέσα από ένα χαραγμένο μονοπάτι σε ένα παλιό από τη Λιβαδειά και τη Χαιρώνεια (Κυβέλη, Δήμητρα, πορ-γεφύρι που ενώνει τις άκρες του φαραγγιού, στο Τρίχινο τραίτο αυτοκράτορα Αδριανού, Αθηνά Κραναία, λίθινηΓεφύρι (κομμάτι του καταλανικού αγωγού ύδρευσης) σφαίρα με ανάγλυφες μορφές Ηλίου και Σελήνης), κερα-αλλά και στα ερείπια του Ναού του Διός Βασιλέως στο μική από προϊστορικές και ιστορικές θέσεις στην περιοχήλόφο του προφήτη Ηλία. της Χαιρώνειας, την Ελάτεια, τον Ορχομενό, τον ΈξαρχοΣτην περιοχή υπάρχουν δύο μουσεία , το Ιστορικό Λαο- και τους Αγίους Θεοδώρους της Αντίκυρας, τεμάχια τοι-γραφικό μουσείο που στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο κτί- χογραφιών μυκηναϊκών χρόνων από τον Ορχομενό, νο-ριο μιας Νεροτριβής και το μουσείο παλαιών μίσματα και όπλα από τον τύμβο των Μακεδόνων και τοεπαγγελμάτων του Εμπορικού Συλλόγου Λιβαδειάς καθώς πολυάνδριο των Θηβαίων στη Χαιρώνεια. Στο Κέντρο Ει-και το συνεδριακό - εκθεσιακό Κέντρο “Χρήστος Παλαι- κονικής Πραγματικότητας δίνεται στον επισκέπτη, η ευ-ολόγος” στο αναπαλαιωμένο κτίριο ενός Νερόμυλου. καιρία να βιώσει μια μοναδική ψυχαγωγική, ιστορική και παιδαγωγική εμπειρία.2. Tο μνημείο του “Λέοντος “ 3. Κάστρο του Πανοπέα της Χαιρώνειας, (Άγιος Βλάσιος)και το Αρχαιολογικό Μουσείο Σήμερα το χωριό λέγεται Άγιος Βλάσιος, ενώ η ονομασία Πανοπέας έχει διατηρηθεί για την οχυρωμένη κατά τη μυ- κηναϊκή περίοδο με κυκλώπεια τείχη ακρόπολη, που δε- σπόζει στο λόφο επάνω από το σύγχρονο οικισμό. Η ακρόπολη του Πανοπέα κατοικήθηκε για πρώτη φορά κατά το 18ο αιώνα π.Χ.. 4. Ακρόπολη αρχαίας Δαύλειας Κάστρο Δαύλειας Το κάστρο της Δαύλειας όπως έχει επι- κρατήσει να ονομάζεται το κυκλώπειο οχυρό φρούριο, η αλλοτινή ισχυρή Ακρόπολη της η οποία υψώνεται επάνω σε βράχο στα νότια του οικισμού της, σε απόσταση μόλις 15' από αυτόν με τα πόδια. Η Δαυλίδα ήταν η δεύτερη (μετά τον Πανοπέα) πόλη που συναντούσε κανείς, στο δρόμο από τη Χαιρώνεια της Βοιωτίας προς τους Δελ-

79 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙφούς. Η βάση του τείχους φαίνεται να χρονολογείται απότην εποχή των Πελασγών. Η κύρια είσοδος της Ακρόπο-λης ονομάζεται Σιδερόπορτα. Τα ερείπια του τείχους δια-τηρούνται σχεδόν σε όλη την έκτασή του.Φυσιολατρικές εξορμήσεις γούν ξεχωριστή αίσθηση. Εξάλλου , η πανοραμική θέα κατεβαίνοντας από τον Ελικώνα στην Ανάληψη και στηΟ φυσιολατρικός τουρισμός είναι ο πρωταρχικός στόχος Λιβαδειά προσφέρει αλησμόνητες εικόνες στον επισκέπτηανάπτυξης και αναγνωρισιμότητας της περιοχής μας. Οι της περιοχής.περισσότερες από τις κορυφές του Ελικώνα που δεσπόζει Διαφορετική δομή παρουσιάζει η σύνθεση της βλάστη-πάνω από τη Λιβαδειά, είναι δασωμένες ενώ υπάρχουν σης στον άξονα Αγία Τριάδα - Κορώνεια . Η παρουσία τουκαι πολλά μικρά συνήθως γυμνά οροπέδια. Τα ψηλά δάση χαμηλού δάσους δρυός δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον.ελάτης, τα χαμηλότερα δάση δρυός και η ποώδης βλά- Εκεί ανάμεσα σε τρεχούμενα νερά υπάρχει διαμορφωμέ-στηση των ψηλών κορυφών και των γυμνών οροπεδίων, νος χώρος αναψυχής (Κεφαλόβρυσο) στην περιοχή τωνσε συνδυασμό με τους γεωμορφολογικούς σχηματι- πηγών του αρχαίου ποταμού Κωράλιου, γεμάτος απόσμούς , την εναλλαγή των υψομέτρων και τα υδάτινα πλατάνια. Πάνω από αυτά ορθώνεται η γυμνή ασβεστολι-στοιχεία δημιουργούν τοπία μεγάλης αισθητικής αξίας θική κορυφή του Ζαγαρά. Η παρουσία του υγρού στοι-και εναλλαγή στην εικόνα που παρέχει το φυσικό τοπίο. χείου , ειδικά κατά τους θερινούς μήνες στα πλατώματαΗ διασπορά των χώρων φυσικού κάλους αναδεικνύει όλο της “Ριγανιάς” σε συνδυασμό με τα άγρια πετρώματα τουτον Ελικώνα. Εξάλλου η παρουσία των κυρίαρχων στοι- Ζαγαρά και τα πιο φιλόξενα της Παλιοφήβας , δημιουρ-χείων των δασικών τοπίων - μορφή, χρώμα, γραμμή, υφή γούν τοπία αισθητικού κάλλους. Στις πλαγιές του Ελικώνα- σε όλη την έκταση της περιοχής, αλλά με διαφορετική [Λειβήθριο όρος] υπάρχει και το σπήλαιο της νύμφης Κο-οπτική επίδραση δημιουργούν στον άνθρωπο συνεχώς ρώνειας κοντά στο χωριό Αγία Τριάδα [Στεβενίκο]. Τοτην αίσθηση του καινούργιου. Εξ' άλλου, στις περιοχές [άντρο Λειβηθρίδων Νυμφών] κατά τον Στράβωνα ή τομε όψη προς τον Κορινθιακό κόλπο μειώνεται μεν η αι- [ιερό Λειβηθρίδων Μουσών] κατά τον Παυσανία βρίσκε-σθητική αξία της βλάστησης με την επικράτηση πτωχής ται στο όρος [Κορυφή] στις βορειανατολικές πλαγιές τουβλάστησης αείφυλλων, πλατύφυλλων, πλην όμως η θέα Ελικώνα και σε υψόμετρο 820 περίπουτου υγρού στοιχείου αλλάζει την όψη του Ελικώνα. Η πε- Οι παραλιακοί οικισμοί του Κυριακίου, Καραχάλιο (Πανα-ριοχή που ξεχωρίζει είναι η θέση “Παμπλούκι” με όψη γία Καλαμιώτισσα), Καριώτη και Ταρσό, οι οποίοι έχουνπρος τον κόλπο της Ζάλτσας και τους υπόλοιπους δαν- λίγους μόνιμους κατοίκους. Ο Καραχάλιος, απέχει περί-τελωτούς σχηματισμούς του βουνού με τη θάλασσα που τριάντα πέντε λεπτά από το Κυριάκι. Υπάρχουν επτάπρος τον Κορινθιακό κόλπο. παραλίες και ένα λιμάνι, στο οποίο οι ψαράδες αφήνουνΣτο χώρο που οριοθετείται από τους οικισμούς Ανάληψη τα καΐκια και τις βάρκες τους. Τριάντα λεπτά μακριά από- Ελικώνας - Κυριάκι - Αγία Άννα - Αγία Τριάδα κυριαρχεί το χωριό, βρίσκεται ο Καριώτης με άγρια ομορφιά και δύοτο βαθύ πράσινο των αιωνόβιων ελάτων. Στην όλη όμως παραλίες. Απέναντι από τις παραλίες του Καριώτη, υπάρ-διαδρομή παρουσιάζονται εναλλαγές, είτε με τα γυμνά χουν τα νησιά ΄Αμπελος και Δασκαλιό. Στην ΄Αμπελο δε-διάκενα των ασβεστολιθικών εξάρσεων, είτε με τις ορο- σπόζει το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας, απομονωμένοπεδιακές καλλιέργειες και βοσκότοπους. από τον υπόλοιπο κόσμο. Δυτικότερα, από τον ΚαραχάλιοΗ περιοχή της Αρβανίτσας εντυπωσιάζει με τη δομή του και τον Καριώτη μπορεί κάποιος να συναντήσει τον οικι-χώρου. Η παρουσία της πηγής νερού παρασύρει τον επι- σμό Ταρσό, που έχει μία παραλία, τον Αλμυρό.σκέπτη σε διακοπή της πορείας του. Οι μικρές φυσικές Στην περιοχή του Παρνασσού με τις δασωμένες ελατο-λίμνες που δημιουργούνται κατά τους χειμερινούς μήνες πλαγιές δεσπόζει η περιοχή του Λαπαθιά, μια οργανω-στις δολίνες του Ελικώνα και της Αγίας Άννας δημιουρ- μένη περιοχή φυσικού κάλλους και ξεκούρασης δίπλα από τη μονή Ιερουσαλήμ Δαύλειας και πάνω από το κα- τασκηνωτικό κέντρο της ιεράς Μητροπόλεως Θηβών και Λεβαδείας. Από εδώ ξεκινούν οι ορεινές διαδρομές για το βουνό.

80ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙΠολιτιστικές εκδηλώσεις περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, σημείο εξαιρετικό για περιπάτους, ορειβασία ποδήλατο και πικ-νικ. Η πλού- 1.Πάσχα στη Λιβαδειά σια χλωρίδα της περιοχής μαγεύει τον επισκέπτη και του χαρίζει μοναδικές στιγμές χαλάρωσης μέσα σε ένα παρ-Το πιο χαρακτηριστικό έθιμο της πόλης είναι το πολύ θένο δάσος από έλατα, κέδρους, πεύκα και αγριολού-γνωστό Πάσχα της Λιβαδειάς, που συγκεντρώνει επισκέ- λουδα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού διοργανώνεταιπτες από όλη την Ελλάδα. Ξημερώνοντας η Κυριακή του από τοπικούς συλλόγους ένα τριήμερο φεστιβάλ με κα-Πάσχα, η πόλη σκεπάζεται κυριολεκτικά από τον καπνό ταξιωμένους Έλληνες καλλιτέχνες και δυνατότητα κατα-από τους εκατοντάδες λάκκους στις γειτονιές της πόλης. σκήνωσης στο δάσος. Στα γύρω ορεινά χωριά (ΑγίαΤο γλέντι συμπληρώνεται με λαϊκούς οργανοπαίκτες, δη- Άννα, Κυριάκι, Αγία Τριάδα, Ελικώνας) υπάρχουν υποδο-μοτικά τραγούδια της Περιοχής και χορό από χορευτικά μές για φαγητό, ύπνο, διασκέδαση και εξορμήσεις.και συλλόγους. 6. Εμποροπανήγυρη, κάθε χρόνο, την τελευταία εβδο- μάδα του Οκτωβρίου, διοργανώνεται μεγάλη εμποροπα- 2. Τροφώνια νήγυρη διάρκειας επτά ημερών από το Δήμο Λεβαδέων.Κάθε χρόνο τους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο, ο Δήμος 7. Τροφώνιος ΗμιμαραθώνιοςΛεβαδέων διοργανώνει τις καθιερωμένες εκδηλώσεις με Δρόμος Λιβαδειάςτίτλο \"ΤΡΟΦΩΝΙΑ\" με πολιτιστικό, μορφωτικό αθλητικόκαι ψυχαγωγικό περιεχόμενο. Τον αγώνα διοργανώνει ο ΑΚΟΛ σε συνεργασία με την3. Έκθεση Γελοιογραφίας, κάθε χρόνο ο Δήμος Λεβα- Περιφεριακη Ενοτητα Βοιωτιας τον Δημο Λεβαδεων καιδέων σε συνεργασία με την Τοπική Κοινότητα Λαφυστίου την ΕΑΣ ΣΕΓΑΣ Αν. Στερεάς και αποτελεί την ιδανική ευ-διοργανώνει έκθεση γελοιογραφίας με τη συμμετοχή καιρία των δρομέων να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους ενπολλών καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. όψει του Κλασικού Μαραθωνίου της Αθήνας. Η διαδρομή του Ημιμαραθωνίου είναι πιστοποιημένη από IAAF & 4. Γαϊτανάκι AIMS και οι χρόνοι υπολογίζονται για συμμετοχή στο πα- νελλήνιο πρωτάθλημα Μαραθωνίου.Οι μαθητές των Δημοτικών Σχολείων του Δήμου με τησυμμετοχή διαφόρων συλλόγων πλέκουν το Γαϊτανάκι 8. Αγώνας ορεινού δρόμου Λέβαδοςτους συνοδεία μουσικής και χορών στην κεντρική πλατείατης πόλης. Καθ' όλη τη διάρκεια του Τριωδίου οργανώ- Οι δύο διαδρομές 23,5 και 9,5 χλμ έχουν αφετηρία καινονται παρουσιάσεις αποκριάτικων σκηνών, αποκριάτικα τερματισμό στο ίδιο σημείο στην περιοχή των πηγώνπαραδοσιακά τραγούδια με σκωπτικό περιεχόμενο, παν- της Έρκυνας (ΚΡΥΑ)-. Η διαδρομές του αγώνα ξεκινούντομίμες από μασκαράδες, άναμμα φωτιών σε συνοικίες από υψόμετρο 179 μέτρων, με υψηλότερο σημείο τα 905και οικισμούς του Δήμου, καθώς και γλέντια με λαϊκούς μέτρα. Το μεγαλύτερο μέρος των διαδρομών είναι σε μο-οργανοπαίχτες. νοπάτια δάσους 16 χλμ. και το υπόλοιπο σκαλοπάτια, δα- σικός δρόμος 6 χλμ. και δρόμοι με ασφαλτόστρωση και 5. Φεστιβάλ Αρβανίτσας πλακόστρωση 1,5 χλμ.Η Αρβανίτσα βρίσκεται στον Ελικώνα και πρόκειται για μια

81 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ 9. Αγώνας ποδηλάτων Downhill συχνά κατάλυμα ο Γεώργιος Καραϊσκάκης με τα παλικάρια του.Η ποδηλατική ομάδα “All Terrain” σε συνεργασία με τοΔήμο Λεβαδέων διοργανώνουν τον ανοικτό αγώνα Μονή Αγίας ΠαρασκευήςDownhill στην περιοχή του προφήτη Ηλία Λιβαδειάς. Οαγώνας είναι ενταγμένος στο Πανελλήνιο Κύπελλο Down- Κοντά στο χωριό Σωληνάρι της Βοιωτίας, στο σημείοhill Open .Το ειδικά διαμορφωμένο μονοπάτι πληροί όλες όπου σώζεται επ' ονόματι της Αγίας Παρασκευής παλαιόςτις απαραίτητες προϋποθέσεις της Ένωσης Ορεινής Πο- ναΐσκος, σταυρόσχημος με τρούλο, που χρονολογείταιδηλασίας. στον 14ο αιώνα, πιθανότατα όμως και στα 1050. 10. Ελικώνια Το εκκλησάκι των Αγίων ΘεοδώρωνΟρειβατική Συνάντηση Διήμερη ορειβατική πεζοπορική Το εσωτερικό του Κάστρου της Δαύλειας κρύβει μια έκ-συνάντηση με κατασκήνωση στον Ελικώνα που διοργα- πληξη για τους επισκέπτες του. Εκεί δεσπόζουν τα κατά-νώνεται μια φορά το χρόνο από τον Δήμο Λεβαδέων την λοιπα από το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, μέσα απόΕπιτροπή Αθλητισμού του Δήμου και τοπικούς φορείς. το οποίο η χριστιανική παράδοση συναντά την ειδωλο- λατρική. Το εκκλησάκι είναι μεσαιωνικό. 11. Περιπατητικές διαδρομές Ιερά Μονή Ιερουσαλήμ ή 'Γερσαλή'Εύκολες μικρές πεζοπορικές διαδρομές που διοργανώ-νονται από την Επιτροπή Αθλητισμού του Δήμου για ήπια Το ιστορικό μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου Ιε-άθληση και γνωριμία με τις φυσικές ομορφιές και την ρουσαλήμ αποτέλεσε και αποτελεί αξιόλογο ιστορικό καιιστορία του Δήμου Λεβαδέων την πρώτη Κυριακή κάθε θρησκευτικό κέντρο από την εποχή της Τουρκοκρατίας.μήνα. Απέχει 5 χιλιόμετρα από τη Δαύλεια και δεσπόζει στη δα- σωμένη ανατολική πλευρά του βουνού του Απόλλωνα,Εκκλησίες - μοναστήρια Παρνασσού και σε υψόμετρο 900 μέτρων. Στην περιοχή υπάρχουν πολλά και όμορφα εστιατόρια, Μονή Λυκούρεση ταβερνάκια, ουζερί, ψητοπωλεία, καφενεία που σερβί- ρουν εξαιρετικά κρεατικά, το περίφημο σουβλάκι Λιβα-Βρίσκεται σε απόσταση 3 χλμ. Ν.Α. της Χαιρώνειας, σε δειάς, λουκάνικα, πίτες, τυριά, χόρτα, διάφορα ορεκτικάμαγευτική τοποθεσία μέσα στο φαράγγι του μικρού πο- και παραδοσιακά εδέσματα της περιοχής και ντόπιο κρασί.ταμού Αίμονα. Η εκκλησία της χρονολογείται από το 15οαιώνα. Το 1821, ξεκίνησε από αυτή ο Αθανάσιος Διάκος Επίσης για την διαμονή σας υπάρχουν ξενοδοχεία,για να ελευθερώσει τη Λιβαδειά. Η Μονή διαθέτει βιβλιο- παραδοσιακοί ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτιαθήκη και συνεδριακό κέντρο στη Λιβαδειά και σε γύρω χωριά. Πληροφορίες Μονή Οσίου Σεραφείμ Δομβούς στην ιστοσελίδα του Δήμου Λεβαδέων www.dimoslevadeon.gr Το μοναστήρι κτίστηκε από τον Όσιο Σεραφείμ τέλοςτου 16ου - αρχές 17ου αιώνα μ.χ. Βρίσκεται κοντά στη Δήμος Λεβαδέων - Municipality of Livadiaβουνοκορφή \"Παλιοβούνα\" του Ελικώνα, στα νότια-νοτιο-δυτικά της Βοιωτίας, σχετικά κοντά στις παραλιακές το-ποθεσίες \"Ζάλτσα\" και \"Καραχάλιος\". Το καθολικό τηςΜονής είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτή-ρος. Στον πρόναο του καθολικού ευρίσκεται ο τάφος τουΑγίου. Έχει ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο και αξιόλογες τοι-χογραφίες. Κατά την επανάσταση του 1821, εδώ έβρισκε

Τόπος ονειρικός , ιδανικός για αναψυχή όλεςτις εποχές του χρόνου, ειδικά αυτήν την εποχήπου το άσπρο του χιονιού κυριαρχεί και γαλη-νεύει το μάτι και την ψυχή. Τα Δερβενοχώριααποτελούν μοναδικό προορισμό για τους λά-τρεις της φύσης και του καλού φαγητού καισυνάμα παρουσιάζουν έντονο λαογραφικό -ιστορικό ενδιαφέρον.

83 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙΜόλις 25 χιλιόμετρα από το Σχηματάρι αλλά και την τερο και μοναδικό πέρασμα κατά τους πανάρχαιουςΕλευσίνα και 45 από την Αθήνα τα Δερβενοχώρια και προεπαναστατικούς χρόνους από την Πελοπόννησοείναι ένας τόπος μαγευτικός, τον οποίο μπορεί κά- και την Αττική, στην υπόλοιπη Ελλάδα.ποιος να επισκεφτεί όλες τις εποχές του χρόνου για Σε αυτό το οροπέδιο περνούσαν και κατά την αρχαι-να συνδυάσει την ξεκούραση με το ποιοτικό φα- ότητα οι συντομότεροι δρόμοι για την Αθήνα , ο πρώτοςγητό, τις εναλλακτικές διακοπές στα χιονισμένα που οδηγούσε από Φυλή και Δερβενοχωρια στην Θήβαβουνά με το ιστορικό-λαογραφικό ενδιαφέρον. και ο δεύτερος, που συνέδεε δια μέσου Κοκκινιού , τονΌμως και για τους λάτρεις του αθλητισμού τα Δερβενο- Ισθμό και την Ελευσίνα , με την Τανάγρα και την Εύ-χώρια αποτελούν ιδανικό προορισμό καθώς σε αυτά βοια . Το οροπέδιο κατοικήθηκε αδιαλείπτως σε όλες τιςδιεξάγονται αγώνες ταχύτητας αυτοκίνητου (ειδική χω- χρονικές φάσεις της αρχαιότητας ως σήμερα . Στα Γεω-μάτινη διαδρομή μήκους 24 χλμ στο πανελλήνιο πρω- γραφικά του όρια , βρισκόταν το ομηρικό πόλισμα Ετε-τάθλημα), Πανελλήνιοι αγώνες ποδηλασίας, αγώνες ωνός , η Σκάρφη, ο Σκώλος, η Ευνοστιδες, η Μελαινέςμότο κρος, αγώνες 4*4, αλεξίπτωτου πλαγίας ενώ δια- και η αρχαία Πανακτία. Επίσης τόπος με πλούσια χρι-θέτει πίστα -Αερολέσχη, μοντελισμού αεροπτερισμού, στιανική παράδοση και πλήθος μνημείων που μαρτυ-γήπεδα πέντε επί πέντε, σύγχρονο γήπεδο με χλωρο- ρούν το πέρασμα από εδώ, Αγίων όπως ο Όσιοςτάπητα, παιδικές χαρές. Μελέτιος, ο Όσιος Νίκων ο \"Μετανοείτε\", ο Αι Γιάννης οΑκόμη, μπορεί κανείς να διαβεί μέσα σε υπέροχες ορει- Καλοκτένης και ο Όσιος Κλήμης ο εν Σαγματά.νές χωμάτινες διαδρομές και χαράδρες και να δει τα διά-φορα σπηλαιο- βάραθρα της περιοχής αλλά και να Τα χωριά των ... Δερβενοχωρίωναγοράσει τα τοπικά εδέσματα στο παζάρι που γίνεταικάθε Κυριακή Δάφνη Ακροβολισμένα δυτικά της Πάρνηθας Η ονομασία Δάφνη προήλθε από την απόφαση των κα- τοίκων του χωριού ν' αλλάξουν το παλιό όνομα του πουΗ Δ.Ε. Δερβενοχωρίων ανήκει στο Δήμο Τανάγρας και ως το 1955 λεγόταν Δαριμάρι. Οι κάτοικοι του χωριούαποτελεί ένα σύνολο πέντε χωριών που εκτείνονται δυ- απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα και στη γεωργία.τικά της Πάρνηθας και βρίσκονται ακροβολισμένα σε Μέχρι το 1960 περίπου το χωριό αριθμούσε 500 κατοί-ένα γραφικό και γεμάτο έντονα χρώματα οροπέδιο, σε κους, αλλά από τότε λόγω της εσωτερικής μετανάστευ-υψόμετρο περίπου 530 έως 570 μέτρων, καταλαμβά- σης προς την Αθήνα εγκαταλείφθηκε. Το χωριόνοντας έκταση περίπου 40 χιλιάδων στρεμμάτων. βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Πάστρα και φημί-Το όνομά τους το πήραν από την λέξη Δερβένι ή Ντερ- ζεται για το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία που λαμβάνειβένι που προέρχεται από την τουρκική λέξη \"ντερβέν\" χώρα στις 20 Ιουλίου.που και αυτή με τη σειρά της είναι παραφθορά της περ- Πάνακτοσικής «ντερμπέντ» και σημαίνει «στενό πέρασμα- στενή To Πάνακτο βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές της Πάρνη-διάβαση» θας, χτισμένο σε ένα μικρό οροπέδιο νότια της Πύλης,Οι πέντε οικισμοί που συγκροτούν και συνθέτουν το σε υψόμετρο 580 μέτρων.πλέγμα των Δερβενοχωρίων είναι η Πύλη , τα Σκούρτα Μέχρι το 1915 ονομαζόταν Κακονισχήρι οπότε μετονο-, η Στεφάνη , η Πάνακτος και το Πράσινο, που μαζί μάστηκε σε Πάνακτο, από το όνομα του αρχαίου Αθη-και με την Δάφνη, που βρίσκεται δυτικά του οροπεδίου ναϊκού φρουρίου που η επικρατέστερη άποψη τοσυστάθηκαν σε Δήμο με τον Ν 2539/97. Ο πληθυσμός τοποθετεί σ'αυτή την περιοχή των Δερβενοχωρίων.τους σήμερα δεν ξεπερνά τους 3000 κατοίκους και Πράσινομετά τη διοικητική μεταρρύθμιση του Καλλικράτη ανή- To Πράσινο βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές της Πάρνη-κουν στο Δήμο Τανάγρας. θας, χτισμένο σε ένα μικρό οροπέδιο σε υψόμετρο 580To οροπέδιο των Δερβενοχωριων ήταν το σημαντικό-

84ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ Αξίζει να επισκεφτείςμέτρων. Πηγαίνοντας κάποιος σήμερα στα Δερβενοχώρια αξί-Μέχρι το 1955 ονομαζόταν Καβάσιλα οπότε μετονομά- ζει να επισκεφθεί το Ιστορικό κάστρου της Πανάκτου ,στηκε σε Πράσινο. Στα δυτικά του οικισμού σώζονται το κάστρο Πυργάρι στα Σκούρτα , τον Ενετικό πύργοερείπια κάστρου. στην Πύλη , την Βυζαντινή Ιστορική μονή της Ζωοδόχου Πηγής , κτισμένη στα ερείπια Ναού Ρωμαϊκών χρόνων, Πύλη την οποία η παράδοση θέλει να ανεγέρθηκε από τον ίδιο τον όσιο Μελέτιο και όπως αναφέρεται από Ιστορικούς επισκέφθηκε και χρηματοδότησε ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέξιος Κομνηνός ,τον βυζαντινό ναό του 12 αιώνα της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Πύλη, την σκήτη του Οσίου Μελετίου στις Πόρτες Πύλης, τον βυ- ζαντινό Ναό ( 11ου αιώνα ) του Αγίου Γεωργίου στην Δάφνη , το εκκλησάκι της Ευαγγελίστριας με τον ερει- πωμένο ναό πλησίον αυτής στην Μαζαρέκα Σκούρτων , Το ναιδριο του Αγίου Γεωργίου στα Σκούρτα του 12 αιώνα , την Ιερά μονή Ανάληψης του Σωτήρος , τον αν- δριάντα του Στρατηγού Αθανάσιου Σκουρτανιώτη έργο του Γλύπτη Γ. Μέγκουλα στην Πλατεία Σκούρτων , το μνημείο του Στέφα Μαλιάτση στις Πόρτες , τον οικισμόΗ Πύλη βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές της Πάρνηθας,χτισμένη σε ένα οροπέδιο σε υψόμετρο 550 μέτρων.Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Δερβενοσάλεσι οπότε μετο-νομάστηκε σε Πύλη. Στην Πύλη το καλοκαίρι του 1943πραγματοποιήθηκε μια από τις σημαντικότερες μάχεςτης εθνικής αντίστασης. Σκούρτα Tα Σκούρτα είναι το μεγαλύτερο χωριό της Δημοτικής Τσιγγουράτι , την γέφυρα Γκέλη του 1600, την γέφυραΕνότητας Δερβενοχωρίων. Βρίσκεται στις βόρειες πλα- μητροπολίτη του 1370 , το ταμπούρι του Στρατηγούγιές της Πάρνηθας, χτισμένο στην άκρη ενός μικρού Σκουρνατιώτη στην Πύλη και πολλά άλλα μνημεία.οροπεδίου σε υψόμετρο 540 μέτρων. Με το χωριό Τζιγ- Ακόμη ο επισκέπτης θα απολαύσει την θέα του οροπε-κουράτι συναποτελούν την Τοπική Κοινότητα Σκούρτων. δίου από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, στην κορυφήΣτα Σκούρτα βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι της Ανα- Μάλια Μουλιθι Σκούρτων.λήψεως του Κυρίου. Ένα σχετικά καινούργιο μοναστήρι Ακόμη, στην περιοχή των Δερβενοχωρίων, εξαιτίας τηςπου διαθέτει , εκτός από κομμάτια λειψάνων του Αγίου σύστασης του υπεδάφους της, που αποτελείται κυρίως,Ιωάννη του Ρώσου και του Οσίου Δαβίδ, και τη θαυμα-τουργή εικόνα της Αγίας Άννης η οποία βρίσκεται στονΙ.Ναό-κατακόμβη- του Τιμίου Προδρόμου, κάτω από τηνυπό κατασκευή εκκλησία της Αναλήψεως.Από τα Σκούρτα ήταν ο ήρωας της ελληνικής επανά-στασης Αθανάσιος Σκουρτανιώτης. ΣτεφάνηΗ Στεφάνη βρίσκεται και αυτή στις βόρειες πλαγιές τηςΠάρνηθας, χτισμένη σε υψόμετρο 580 μέτρων.Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Κρώρα οπότε μετονομά-στηκε σε Στεφάνη. Κοντά στην Στεφάνη ξεκίνησε η κα-ταστροφική πυρκαγιά της Πάρνηθας το 2007.Στηνπεριοχή βρίσκονται οι Κατασκηνώσεις της Ιεράς Μη-τρόπολης Νίκαιας

85 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙαπό ασβεστολιθικά πετρώματα, που ευνοούν τον σχη- και προχωρούμε ευθεία τον κεντρικό δρόμο με κατεύ-ματισμό σπηλαίων, συναντά κανείς πάνω από 25 σπή- θυνση προς Μονή Κλειστών. Στη διασταύρωση κάνουμελαια, σπηλαιοβάραθρα και καταβόθρες, τα οποία θα αριστερά (δεξιά πηγαίνει για τη Μονή Κλειστών) καιμπορούσαν υπό προϋποθέσεις, να αναδειχθούν και να μέσω ωραίων στροφών και καταπληκτικής διαδρομήςαξιοποιηθούν και τουριστικά, αποτελώντας πόλο έλξης, (αποτελούσε ε.δ. του Αττικού Ράλυ) φτάνουμε στη δια-για λάτρεις τις σπηλαιολογίας, φυσιολάτρες, κλπ. Κατά σταύρωση που δεξιά πηγαίνει για Σκούρτα - Πύλη καιγενική ομολογία ακόμη, τα σπήλαια αποτελούν σημαν- αριστερά για Στεφάνη.τικό κομμάτι του περιβάλλοντος και έχουν άμεση σχέση 3) Μέσω Σχηματαρίου. Ερχόμενοι από Σχηματάρι στρί-με την ποιότητα Ζωής, καθώς τις περισσότερες φορές βουμε δεξιά προς Οινόη, κατόπιν περνάμε τα χωριάσχετίζονται με το υπόγειο νερό, που αντλείται, με τις γε- Αγ.Θωμάς και Κλειδί (περιφερειακά) και συνεχίζουμε ευ-ωτρήσεις για ύδρευση και για άρδευση. Τα κυριότερα θεία απολαμβάνοντας την όμορφη διαδρομή μέσα στοστην περιοχή των Σκούρτων είναι, το γνωστό από την πράσινο και στο οξυγόνο. Το πρώτο χωριό που θα συ-αρχαιότητα Σπήλαιο, στο Πυργάρι και η μεγάλη καταβό- ναντήσετε ακολουθώντας αυτή την διαδρομή είναι ταθρα βόρεια του οροπεδίου των Σκούρτων, η οποία Σκούρτα.απορροφάει το 80% περίπου των όμβριων υδάτων του 4) Μέσω Θήβας φτάνουμε στο χωριό Ερυθραί (Κριε-Οροπεδίου. κούκι) και πριν μπούμε στο χωριό στρίβουμε αριστερά προς Δάφνη. Μετά την Δάφνη διανύουμε μια όμορφη Η προσέγγιση στα Δερβενοχώρια διαδρομή και το πρώτο χωριό που συναντάμε είναι η Πύλη.1) Μέσω Αττικής Οδού με κατεύθυνση από Ελευσίναπρος Ε.Ο. Αθηνών Κορίνθου, βγαίνουμε στην έξοδο 2 Χιλιομετρικές αποστάσειςγια Θριάσιο-Μαγούλα και αμέσως στην ανηφόρα τηςεξόδου αριστερά για το εργοστάσιο των τσιμέντων Από Αθήνα:ΤΙΤΑΝ (λεωφόρος Δερβενοχωρίων). Μετά προχωρούμε 1) Μέσω ΕΟ Ελευσίνας - Θηβών 58,6 χλμ.όπως μας πάει ο δρόμος και φτάνουμε μέσω στροφών 2) Μέσω Επαρ.Οδ. Νεοχωρακίου-Φυλής 51 χλμ.σε Στεφάνη - Σκούρτα - Πύλη (χωριά του συμπλέγματος Από Θήβα:Δερβενοχωρίων), 1) Επαρ.Οδ. Θεσπίων-Ερυθρών 50 χλμ.2) Μέσω Αγίων Αναργύρων φτάνουμε Χασιά (Φυλή) 2) Επαρ.Οδ. Οινόης - Πάνακτου 69,2 χλμ. Από Σχηματάρι: 30,2 χλμ. Τηλέφωνα Δ.Δ. Δερβενοχωρίων Τηλεφωνικό κέντρο: 2263320200 ΚΕΠ: 2263320209 2263320222 Ταινίες που έχουν γυριστεί στα Δερβενοχώρια - Μια φορά και ένα μωρό - Ένας κι ένας - Το κλάμα βγήκε απ'τον Παράδεισο Mε πληροφορίες από το dervenoxoria.gr του Συλλόγου Νέων Δερβενοχωρίων

Οι περιοχές της Δημοτικής Ενότητας Παρνασσού,Πολύδροσο, Λιλαία και Επτάλοφος, αυτήν τηνεποχή φορούν τα γιορτινά τους και μοιάζουν μεστολισμένη «νύφη». Ιδανικός προορισμός για με-ρικές μέρες χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς, αλλά καιγια μια σύντομη απόδραση του Σαββατοκύριακου.Το χιόνι κάνει την παρουσία του πολύ νωρίς, στατέλη του Φθινοπώρου κάνοντας την περιοχή απί-στευτα γοητευτική. Σε απόσταση αναπνοής από τοΧιονοδρομικό Κέντρο παραμένει σημαντικός προ-ορισμός για τους εκδρομείς του.

87 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ Πολύδροσος δόν ολοσχερώς, με αφορμή την περισυλλογή αμερικανών τραυματισμένων πιλότων από τους κατοίκους του χωριού καιΗ Πολύδροσος είναι κεφαλοχώρι της Φωκίδας και υπάγεται από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Από τα 160 σπίτια που είχε τότε τοδιοικητικά στο διευρυμένο Δήμο Δελφών. Μάλιστα μέχρι το χωριό κάηκαν τα 150 ενώ εκτελέστηκαν συνολικά 11 άμαχοι.2010 ήταν πρωτεύουσα του καποδιστριακού δήμου Παρνασ- Η Λιλαία ήταν αρχαία φωκική πόλη, από τις ισχυρότερες τηςσού. Βρίσκεται κτισμένη σε υψόμετρο 380 μέτρων στις βο- αρχαίας Φωκίδας. Ήταν κτισμένη στις βόρειες υπώρειες τουρειοανατολικές πλαγιές του Παρνασσού. Μέχρι το 1928 Παρνασσού. Αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Όμηρο στονονομαζόταν Σουβάλα, οπότε και μετονομάστηκε. κατάλογο των Νεών. Ήταν μία από τις εννιά φωκικές πόλειςΗ Πολύδροσος τα τελευταία χρόνια έχει σημαντική τουριστική που είχαν συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο. Η Λιλαία βρισκό-ανάπτυξη, λόγω της μικρής απόστασης που τη χωρίζει από το ταν κοντά στις πηγές του ποταμού Κηφισού δίπλα στις οποίεςχιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού. Ανάμεσα στην Πολύ- υπήρχε ιερό αφιερωμένο στην Αρτέμιδα. Εκεί λατρευόταν καιδροσο και στο γειτονικό χωριό Λιλαία βρίσκονται οι πηγές του ο θεοποιημένος ποταμός. Οι κάτοικοί της πίστευαν ότι το νερόΚηφισού. της Κασταλίας πηγής στους Δελφούς ήταν δώρο του Κηφισού,Η Εθνική Οδός διέρχεται σε απόσταση 3 χιλιομέτρων βόρεια γι’ αυτό ορισμένες μέρες το χρόνο έριχναν στην πηγή γλυκί-του χωριού συνδέοντάς το με τη Λιβαδειά, τη Λαμία και άλλες σματα και πίστευαν ότι αυτά αναφαίνονταν στην Κασταλίαπόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας. κρήνη. Η ευρύτερη περιοχή της Λίλαιας κατοικήθηκε από την 3η χιλιετία π.Χ. Ο Ηρόδοτος δεν την αναφέρει στις πόλεις που Λιλαία κατέστρεψαν οι Πέρσες, πιθανόν γιατί εκείνη την περίοδο ανήκε στους γειτονικούς Δωριείς της Δωρίδας ή γιατί ήταν αδύνατη η κατάληψη της πόλης λόγω των πολύ ισχυρών τει- χών που διέθετε. Η πόλη αναφέρεται επίσης από τον Στρά- βωνα, τον Παυσανία, τον Πτολεμαίο και τον Πλίνιο. Η Λιλαία καταστράφηκε κατά τον Γ΄ Ιερό Πόλεμο από τον Φίλιππο Β΄ της Μακεδονίας το 346 π.Χ., αλλά ξαναχτίστηκε τα επόμενα χρόνια. Από την αρχαία Λιλαία σώζονται σήμερα σε καλή κα- τάσταση τα τείχη της πόλης, τα οποία διακρίνονται σε δύο φά- σεις, μία πριν τη μακεδονική κατάκτηση και μία μετά. Επρόκειτο για ισχυρά τείχη, ενισχυμένα κατά τόπους με οχυρωματικούς πύργους. Στην περίοδο της λατινοκρατίας ορισμένα τμήματα οχυρώθηκαν ξανά. Στα αρχαιολογικά κατάλοιπα της περιοχής συγκαταλέγεται και ο ερειπωμένος σήμερα ναός του Αγίου Χριστοφόρου της Παναγίας Ελεούσας, που κτίστηκε με επα- νάχρηση αρχιτεκτονικών μελών του αρχαϊκού ναού κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο.Η Λιλαία είναι κτισμένη σε υψόμετρο 330 μέτρων στο λεκα- Επτάλοφοςνοπέδιο του Κηφισού κοντά στους πρόποδες του Παρνασσού.Μέχρι το 1920 ονομαζόταν Κάτω Αγόριανη, οπότε και μετο- Ο Επτάλοφος ή Αγόριανη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 830 μέ-νομάστηκε σε Λιλαία λόγω της αρχαίας Φωκικής πόλης Λιλαίας τρων στις βορειοανατολικές πλαγιές του Παρνασσού. Μέχριπου βρισκόταν σ’ αυτή την περιοχή. Πολύ κοντά στην Λιλαία το 1927 ονομαζόταν Άνω Αγόριανη, οπότε και μετονομάστηκεβρίσκονται οι πηγές του Κηφισού. σε Επτάλοφος. Ο Επτάλοφος γνωρίζει μεγάλη τουριστική ανά-Το χωριό υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους Γερμανούς πτυξη τα τελευταία χρόνια λόγω της μικρής απόστασης πουκατακτητές οι οποίοι τον Οκτώβριο του 1943 το έκαψαν σχε- τον χωρίζει από τα χιονοδρομικά κέντρα του Παρνασσού,

88ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙόπως επίσης και λόγω της θέσης του μέσα σε πανέμορφοελατοδάσος. Κατά τους χειμερινούς μήνες είναι πολύ συνηθι-σμένη η χιονόστρωση μέσα στον οικισμό. Η ανάπτυξη της πε-ριοχής τουριστικά, έχει συγκρατήσει τον πληθυσμό στονΕπτάλοφο ο οποίος μάλιστα τις τελευταίες δεκαετίες σημει-ώνει ελαφριά αύξηση.Το χωριό υπέστη μεγάλες καταστροφές κατά την Κατοχή απότους Γερμανούς κατακτητές, οι οποίοι τον Οκτώβριο του 1943έκαψαν σχεδόν ολοσχερώς το χωριό ως αντίποινα για τηδράση ανταρτών στην περιοχή. Από τα 184 σπίτια που είχετότε το χωριό κάηκαν τα 146 ενώ εκτελέστηκαν συνολικά 17άμαχοι, οι 7 απ’ τους οποίους ανήκαν στην ίδια οικογένεια. Οι γραφικές πηγές κόρες του ποταμού Κλειστού και της Κωρυκείας. Υπάρχουν (κυριότερη η Μάννα) πολλές εκδοχές για την ονομασία του. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι οφείλεται στην Κωρύκεια νύφη που αποπλάνησε εκεί οΟι πηγές βρίσκονται ανάμεσα στα χωριά Πολύδροσο και Λιλαία. Απόλλωνας, ενώ ο Απολλόδωρος ο Αθηναίος ότι πήρε τοΕίναι πηγές του Βοιωτικού Κηφισού που διαρρέει τρεις νομούς. όνομά του από την Κωρυκεία νύμφη, που γέννησε εκεί το γιοΤο μέρος είναι γεμάτο πλατάνια και ιδανικό για ξεκούραση. της Λύκωρο. Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, το σπήλαιο οφείλειΠάνω από τις πηγές βρίσκονται κομμάτια του οχυρωματικού το όνομά του στην πλαγιά πάνω από το σπήλαιο που μοιάζειτείχους και ότι σώζεται από το Ναό της Θεοτόκου Ελεούσας. με δερμάτινο ασκί (κώρυκα), ή από τους σταλακτίτες του μοι-Η πρόσβαση γίνεται από το Πολύδροσο (Σουβάλα). άζουν με αθλητικούς κώρυκες. Κατά τον Αισχύλο είναι τόπος που κατοικούν θεϊκά πνεύματα. Το 480 π.Χ., κατά την Περσική Ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού επιδρομή στην Φωκίδα, το σπήλαιο χρησίμευσε σαν καταφύγιο των κατοίκων των Δελφών.Ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού έχει έκταση 36.000 στρέμματα, Το σπήλαιο δημιουργήθηκε κατά την Πλειστόκαινο εποχή απόιδρύθηκε το 1938 και μαζί με αυτόν του Ολύμπου, αποτελούν υπόγεια νερά. Έχει δύο αίθουσες, ενώ στο βάθος του συνεχί-τους πιο παλιούς Εθνικούς Δρυμούς της χώρας. Είναι τοποθε- ζεται σε μεγάλο μήκος στενός διάδρομος, δύσβατος καιτημένος στα όρια των νομών Φωκίδας και Βοιωτίας, ανάμεσα απρόσιτος. Ερευνήθηκε και ανασκάφηκε το 1970-1071 από τονστους Δελφούς, την Αράχωβα και την Αγόριανη. Στον χώρο P. Amandry. Οι έρευνες έδειξαν ότι το σπήλαιο κατοικείτο απότου Δρυμού υπάρχουν εντυπωσιακές καταβόθρες, σπήλαια και τη Νεότερη Νεολιθική εποχή, ενώ τα άφθονα ευρήματα ανά-βραχώδεις κορυφές με πυκνή βλάστηση και με κύριο δέντρο γονται από τη νεολιθική ως την κλασική εποχή. Οι ανασκαφέςτο έλατο, αλλά και κέδρους, μαυροπεύκα, αγριοκορομηλιές και έφεραν στο φως χιλιάδες αντικείμενα: γραπτή κεραμική, λιθο-άλλα. Επίσης υπάρχουν σπάνια ενδημικά φυτά που την άνοιξη τεχνία, ειδώλια, ζωγραφισμένα αγγεία του 6 αι. π.Χ., αγγείαμέχρι και τις αρχές του καλοκαιριού κατακλύζουν το βουνό σε μυκηναϊκής εποχής, θραύσματα αγαλμάτων, κοσμήματα,μεγάλα υψόμετρα, όπως το τσάι Παρνασσού και η παιώνια η όστρεα και οστά πανίδας. Τα περισσότερα ευρήματα είχανπαρνασσική. αναθηματικό χαρακτήρα. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιά-Το βουνό επίσης φιλοξενεί πολλά είδη άγριων ζώων όπως λύ- ζουν 25.000 κότσια (αστράγαλοι) βοδιών, κατσικιών και προβά-κους, αλεπούδες, κουνάβια, νυφίτσες, σκίουρους, αετούς,γύπες, γεράκια, αγριογούρουνα, φίδια και πολλά άλλα. Το «Κωρύκειον Άντρον»(σπήλαιο ιερό του Πάνα και των Νυμφών)Το Κωρύκειο Άντρο, είναι ένα σπήλαιο που βρίσκεται σε υψό-μετρο 1.360 μ., στη νοτιοδυτική πλευρά του Παρνασσού, μέσασε ένα δάσος ελάτης. Στο σπήλαιο, που έχει αναφορές στονΠαυσανία, οδηγεί ένα μονοπάτι προσκυνητών της αρχαιότητας,το οποίο σώζεται μέχρι και σήμερα στο μεγαλύτερο μέροςτου. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι απέχει 60 περίπου στάδια απότους Δελφούς (11 χλμ.) μέσω ενός φιδωτού μονοπατιού. Σή-μερα το μονοπάτι αυτό είναι μέρος του ευρωπαϊκού μονοπα-τιού Ε4. Η θέση του σπηλαίου έχει υπέροχη θέα προς ταΧιονοδρομικά κέντρα του Παρνασσού και το Λιβάδι Αράχωβας.Το σπήλαιο είναι γνωστό και ως σπήλαιο του Πανός. Οι αρχαίοιτο είχαν αφιερώσει στο θεό Πάνα και στις Κωρύκειες Νύμφες,

89 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙτων που κατά τους μελετητές ήταν είτε παιδικό παιχνίδι είτε Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσούαντικείμενα μαντείας. Το ενδιαφέροντα ευρήματα μαρτυρούνότι ο χώρος ήταν λατρευτικός και αφιερωμένος στον Πάνα Ο Παρνασσός είναι από τα ομορφότερα βουνά της Ελλάδας,και τις Νύμφες. Επίσης, επιτρέπουν την υπόθεση ότι εκεί κατάφυτο από Κεφαλονήτικα έλατα με πυκνή βλάστηση καιυπήρχε η πρώτη λατρεία μιας αρχικής θεότητας, πιθανά της σπάνια φυσική ομορφιά που γοητεύει τον επισκέπτη όλο τοαρχέγονης θεάς Γαίας, της μητέρας θεών και ανθρώπων κατά χρόνο. Στο βουνό αυτό λειτουργεί από Δεκέμβριο έως αρχέςτην αρχαία ελληνική μυθολογία. Πολλά από τα ευρήματα εκτί- Μαΐου, σε υψόμετρο 1.600-2.250 μέτρα, στις τοποθεσίες Κε-θενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών. λάρια και Φτερόλακκα, το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού,Το στόμιο του σπηλαίου είναι ταπεινό και σχεδόν αθέατο, τρι- το μεγαλύτερο και αρτιότερα οργανωμένο χιονοδρομικό κέν-γωνικό και στενό. Όμως, μετά την είσοδο, το κοίλωμά του αυ- τρο της χώρας μας.ξάνεται θεαματικά και το ύψος του φθάνει τα 50 μ. Ο χώρος Η κατασκευή του Κέντρου ξεκίνησε το 1975 και ολοκληρώθηκεείναι διαστάσεων 90μ. x 60μ. Από την οροφή κρέμονται χον- το 1976, οπότε και άρχισαν να λειτουργούν οι εγκαταστάσειςτροί σταλαχτίτες, που μοιάζουν με κώρυκες. Προς το βάθος, της Φτερόλακκας. Το 1981 ολοκληρώθηκε η κατασκευή τωνένα πλήθος σταλαχτιτών και σταλαγμιτών συνθέτουν ένα εν- εγκαταστάσεων και στα Κελάρια , ενώ το 1987-1988 μπήκε σετυπωσιακό σύμπλεγμα «γλυπτών», σε συνδυασμό με τον αχνό λειτουργία ο \"Ερμής\", ο συνδετικός αναβατήρας μεταξύ τηςφωτισμό που δέχεται από το άνοιγμα του σπηλαίου. Οι ντόπιοι Φτερόλακκας και των Κελαριών. Το 1993 προστέθηκε ο πρώ-ονομάζουν το σπήλαιο και «Σαρανταύλι» λόγω της εκπληκτικής τος εναέριος τετραθέσιος αναβατήρας αποσυμπλεκόμενηςακουστικής που έχει στον πρώτο μεγάλο θάλαμό του. Ο υπο- τεχνολογίας στην Ελλάδα, ο σύγχρονος \" Ηρακλής \", στη θέσηβλητικός αυτός χώρος διασώζει, ακόμα απτά τα δείγματα της Κελάρια 1950.αρχαίας λατρείας. Το Κέντρο διαθέτει 19 πίστες, 7 χιονοδρομικές διαδρομές, 10 μονοπάτια και τρεις μίνι πίστες αρχαρίων όλων συνολικού μή- Ο Επτάστομος (απύθμενη καταβόθρα) κους περίπου 36 χιλιομέτρων. Οι πίστες είναι μήκους κατάβα- σης από 50 μ. έως 4 χλμ. για αρχαρίους, μέσους και καλούςΟ Επτάστομος ή Κάρκαρος είναι σπήλαιο-βάραθρο το οποίο χιονοδρόμους. Για τους λάτρεις της περιπέτειας, υπάρχουν 12βρίσκεται στη Στερεά Ελλάδα και συγκεκριμένα στους πρόπο- εκτός πίστας \"μαύρες\" διαδρομές με πραγματικά βαθύ χιόνιδες του όρους Παρνασσός, στην κορυφή ενός μικρού χωριού. και πολλή-πολλή αδρεναλίνη. Το Κέντρο διακρίνεται για ταΣτο εσωτερικό του υπάρχουν αρκετοί σταλαγμίτες και σταλα- υψηλά επίπεδα ασφαλείας στις εγκαταστάσεις, τα μηχανήματακτίτες που έχουν δημιουργηθεί από την πάροδο των και την εν γένει καλή λειτουργία του.χρόνων.Το σπήλαιο στο εσωτερικό του διατηρεί καθ' όλη τη Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού. πρωταγωνιστεί στις προ-διάρκεια του χρόνου πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Παλαιότερα τιμήσεις των χιονοδρόμων, καθώς βρίσκεται πολύ κοντά στηνοι κάτοικοι του χωριού λόγω της έλλειψης ψυγείων αποθή- Αθήνα, την Λαμία και την Πάτρα και οι εγκαταστάσεις, του επι-κευαν στο εσωτερικό του αρκετά τρόφιμα (π.χ. τυριά) με τρέπουν την εξυπηρέτηση μεγάλου αριθμού επισκεπτών καισκοπό την συντήρησή τους. Στις μέρες μας το σπήλαιο απο- χιονοδρόμων. Στο Κέντρο λειτουργούν δύο καφετερίες-chaletτελεί τόπο επίσκεψης για όσους επιθυμούν να το εξερευνή- και εστιατόριο, σχολές εκμάθησης σκι και snowboard, κατα-σουν. Το μέγεθος και το βάθος του σπηλαίου δεν έχουν στήματα ενοικίασης χιονοδρομικού εξοπλισμού, καθώς καικαθοριστεί ακόμα. Η ονομασία προέρχεται από τα εφτά βά- υπηρεσία φύλαξης με παιδική χαρά για τους μικρούς επισκέ-ραθρα (στόμια) που οδηγούν στο εσωτερικό του. πτες. Από εφέτος, λειτουργεί για πρώτη φορά στην θέση Κε- λάρια 1750, κατάστημα συντήρησης για σκι και snowboard, με τα πλέον εξελιγμένα τεχνολογικά μηχανήματα.

90ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΝαυτικό Μουσείο ΓαλαξειδίουΈνα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο της ναυτικής πολι-τείας του Γαλαξειδίου από την 3η χιλιετία π.Χ. μέχρι τιςαρχές του 20ου αι. Ποικίλες συλλογές με ναυτικά όρ-γανα, οκτάντες, εξάντες, χρονόμετρα, δρομόμετρα, όπλακαι κειμήλια από την Επανάσταση του 1821, πίνακεςιστιοφόρων ξένων και Ελλήνων ζωγράφων, ξυλόγλυπτεςγυναικείες μορφές “ακρόπρωρα“, αρχαιολογικά ευρή-ματα, μικροναυπηγική, νομίσματα και το πολύτιμο χειρό-γραφο κείμενο “Χρονικό Γαλαξειδίου“ (1703). Μιαμεγάλη συλλογή γραμματοσήμων, σφραγίδων, ταχυδρο-μικών δελταρίων και σπάνιων ναυτιλιακών εγγράφων. τα ονόματα των πανιών και τους διάφορους τύπους ιστιο- φόρων. •Έργα ζωγράφων των ξένων λιμανιών, που παρήγαγαν τους έξοχους πίνακες των καραβιών, αλλά και αυτά των Ελλήνων ζωγράφων. •Την πολύτιμη συλλογή γραμματοσήμων «Αργοναύτες», ταχυδρομικά δελτάρια, σφραγίδες και σπάνια ναυτιλιακά έγγραφα, που απεικονίζουν την παγκόσμια ναυτική ιστο- ρία. • Ξυλόγλυπτες γυναικείες μορφές, τα πανέμορφα ακρό- πρωρα ελληνικών καραβιών.Στο Mουσείο θα μάθετε: Θα βρείτε:Για τους πανάρχαιους οικισμούς γύρω από το Γαλαξείδι, *Μια από τις σπουδαιότερες συλλογές οργάνων ναυσι-για το δημόσιο, ιδιωτικό βίο, τη λατρεία, το ναυτικό εμ- πλοΐας: οκτάντες, εξάντες, χρονόμετρα, δρομόμετρα καιπόριο, τα ταφικά έθιμα των αρχαίων κατοίκων της πόλης άλλα όργανα, που επιδέξιοι ναυτικοί χρησιμοποιούσαντου Χαλείου (σημερινό Γαλαξείδι) και θα βρείτε μια μικρή, πριν από την εποχή του ραντάρ και των δορυφόρων.αλλά σημαντική νομισματική συλλογή. *Συλλογή από έγγραφα και ημερολόγια καραβιών, που αποτελούν μαρτυρίες για την περιπέτεια του εμπορικού ναυτικού ταξιδιού του 19ου αιώνα, για εμπορικά λιμάνια και φορτία, αλλά και για τις πρώτες προσπάθειες οργά- νωσης αλληλασφαλιστικών οργανισμών. *Μια μικρή πινακοθήκη με πανέμορφους πίνακες του Γα- λαξειδιώτη ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου. *Το διάγραμμα ρυμοτομίας του Γαλαξειδίου από το 1882.Θα δείτε:•Το χειρόγραφο κείμενο «Χρονικό του Γαλαξειδιού» ένααπό τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά κείμενα της ελλη-νικής ιστοριογραφίας, που καλύπτει την περίοδο από το10ο έως το 18ο αιώνα. Αφηγείται τις περιπέτειες της θα-λασσινής πολιτείας, που συνεχώς καταστρέφεται και ξα-ναγεννιέται.• Όπλα της εποχής και άλλα κειμήλια από τη συμμετοχήστην Επανάσταση του 1821 στη στεριά και θάλασσα.• Την αναγέννηση της ναυτικής πολιτείας μετά το 1830και την εμπορική της ακμή. Τη ναυπηγική τέχνη και τονεμπορικό στόλο των πανιών, λεπτομέρειες για το κτίσιμοτου ξύλινου καραβιού και το αρμάτωμά του. Το είδος και

91 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ*Τον σημαντικό πίνακα του Περικλή Βυζάντιου που απει- από τον τότε Έφορο του Μουσείου Δελφών Πέτρο Θέ-κονίζει το Γαλαξείδι πριν το 1900, αντίγραφο παλαιάς μελη.φωτογραφίας. -1980: Μεταφορά Κοινοτικού Καταστήματος σε άλλο κτί-*Τον πίνακα του Καπετάνιου Ηλία Σκούρτη με το «ζω- ριο. Αναδιοργάνωση με τη βοήθεια του Πέτρου Θέμελη.διακό κύκλο». Η Αρχαιολογική Συλλογή εκτίθεται σε δική της αίθουσα και η Ναυτική Συλλογή αποκτά δυο ακόμη αίθουσες. -1999: Συντήρηση εκθεμάτων με χορηγία του Ιδρύματος -«Σταύρος Σ. Νιάρχος». -2000- 2002: Ριζική ανακαίνιση και επέκταση του κτιρίου με νέα χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Σ. Νιάρχος», με πρωτοβουλία και διαχείριση του Ιατρού Νίκου Β. Καρα- τζά. -2002-2003: Επανέκθεση με νέα μορφή. Συντονισμός έργου από τον Ν. Β. Καρατζά, επιστημονική επίβλεψη από την Ρ. Σταθάκη – Κούμαρη, τη Δ/ντρια Αρχαιοτήτων Δελφών Ρ. Κολώνια και τον Αρχαιολόγο Π. Βαλαβάνη, με συνεργασία ομάδας ειδικών επιστημόνων. -2004: Το ανακαινισμένο Μουσείο εγκαινιάζεται τον Ιού- νιο του 2004.Σύντομη ιστορία του Mουσείου-1868 – 1870 : Χτίζεται το κτίριο που στεγάζει σήμερα τοΝαυτικό & Ιστορικό Μουσείο και αρχικά χρησιμοποιείταιως Δημαρχείο.-1928: Αρχίζει δημιουργία του Μουσείου με τη συλλογήζωγραφικών πινάκων γαλαξειδιώτικων ιστιοφόρων απότον Ιατρό και τότε Δήμαρχο Γαλαξειδίου Ευθύμιο Βλάμη.-1932: Προστίθεται η Αρχαιολογική Συλλογή από την-«Ένωση Νέων Γαλαξειδίου», με Πρόεδρο τον Ισίδωρο Σι-δηρόπουλο.-1962: Η μεγάλη αίθουσα ευπρεπίστηκε από την Κοινο-τάρχη Ζωή Β. Τζιγγούνη, με Επιμελητή του Μουσείου τονΠλοίαρχο Αθανάσιο Μπομπογιάννη.-1974: Αναλαμβάνει Έφορος του Μουσείου η Λαογρά-φος Ροδούλα Σταθάκη – Κούμαρη.-1977 – 1978: Επισκευή της μοναδικής αίθουσας τουΜουσείου και τοποθέτηση αντικειμένων σε προθήκες

92ΥΓΕΙΑΑΓΟΡΑΖΟΝΤΑΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΒΑΡΥΚΟΙΑΣ ΕΝΑΣ ΟΔΗΓΟΣ ΑΓΟΡΑΣΗ απόφαση για κάποιον να αγοράσει ακουστικά δεν είναιμια διαδικασία που πρέπει κάποιος να πάρει αψήφιστα.Αναφερόμαστε σε μικρά ψηφιακά εργαλεία και η διαδι-κασία δεν θα πρέπει να διαφέρει καθόλου από όταν αγο-ράζουμε μια ακριβή high-definition τηλεόραση.Το σκεπτικό είναι το ίδιο. Πολλοί παράγοντες συμβάλουνπριν επιλέξουμε το καλύτερο ακουστικό. Οι ανάγκες μας, ο τρόπος ζωής μας και φυσικά η οικονομική μας κατά-σταση είναι κάποια χαρακτηριστικά που πρέπει να εκτι-μηθούν πριν προβούμε σε οποιαδήποτε αγορά.Τι πρέπει να εξετάσουμε όμως πριν προβούμε σε αγοράακουστικού;•Η απώλεια ακοής μας. Αυτό είναι και το πιο βασικό Καραγκούνης Ν. Ευστάθιοςαλλά και η αρχή για την επιλογή του κατάλληλου ακου-στικού. Ένα ακοόγραμμα( απλούστατη και ανώδυνη δια- Ειδικός Ακοοπροθετιστήςδικασία που εκτελείται από οποιονδήποτε ΩΡΛ ιατρό) θα Κέντρο Ακοής Φωκίδαςυποδείξει ξεκάθαρα την ακουστική μας απώλεια , άρα και Ι.Γάτου 19, Άμφισσαθα μας καθοδηγήσει στην επιλογή του ακουστικού πουαρχικά καλύπτει την βαρηκοΐα μας. Τηλ επικοινωνίας: 2265301013 https://www.facebook.com/kentroakoisfokidas19•Η κοινωνική μας ζωή. Είναι ζωτικής σημασίας να γνωρί-ζουμε την κοινωνική ζωή του ασθενή. Όσο πιο έντονη ακουστικού.κοινωνική ζωή, τόσο πιο εξειδικευμένο ακουστικό χρει- Η τιμή θα εξαρτηθεί από την μάρκα του ακουστικού βοη-άζεται ο ασθενής. Με την έννοια εξειδίκευση εννοούμε θήματος, το μέγεθός του, την ικανότητα ανάλυσης τουτην ανάλυση που ένα ακουστικό προσφέρει στον ήχο και ήχου αλλά και από την βαρηκοΐα του ίδιου του ασθενούς.εξαρτάται από τον αριθμό των καναλιών που έχει. Ένας Οι τιμές τους ποικίλουν από 800 ευρώ το ένα ενώ τανέος άνθρωπος που θα εκτεθεί σε μεγάλες ακουστικές high-end ακουστικά μπορούν να φτάσουν μέχρι και τιςεντάσεις(παρουσία σε ένα κέντρο ψυχαγωγίας ή σε ένα 3.000 ευρώ ( ειδικά αν αναφερόμαστε σε παιδιά ή νέουςγήπεδο π.χ) , είναι δεδομένο πως θα χρειαστεί ένα πιο ανθρώπους).πολυκάναλο ακουστικό από ότι ένας ηλικιωμένος που Συζήτησε με τον ειδικό ακοοπροθετιστή για την καλύ-καλύπτει βασικές ανάγκες(π.χ να βλέπει τηλεόραση ή να τερη επιλογή ακουστικού. Ενημέρωσε τον για τις ανάγ-πηγαίνει στο καφενείο) κες σου, την βαρηκοΐα σου και για την οικονομική σου κατάσταση .Πριν όμως αποφασίσεις σκέψου την αλλαγή•Το είδος του ακουστικού όσον αφορά την εμφάνιση. Τα που θα επιφέρει στην ζωή σου. Προσδιόρισε τις ανάγκεςακουστικά παρουσιάζονται σε διαφόρους τύπους όσον σου, τα θέλω σου και τις επιθυμίες σου και αποφάσισεαφορά το μέγεθος του. Υπάρχουν τα κλασσικού τύπου το πόσο που θέλεις να επενδύσεις στην ακοή σου.ακουστικά(οπισθωτιαία) αλλά υπάρχουν ακόμη και αθέ- (Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι τα ταμεία καλύπτουνατα ακουστικά(πλήρως καλυμμένα μέσα στον ακουστικό εφάπαξ το ποσό των 450 ευρώ για αγορά ακουστικούπόρο).Είναι σαφές ότι η τιμή καθορίζεται σαφώς και από ενώ η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση σετο μέγεθος του ακουστικού. περίπτωση που αναφερόμαστε σε μαθητές, καλύπτει όλο το πόσο )•Το κόστος . Το κόστος του ακουστικού είναι ένα σημαν- Για οποιαδήποτε απορία σχετικά με την ακοή σας επισκε-τικό κριτήριο για την επιλογή του . Σκεπτόμενοι ότι στις φτείτε την σελίδα μας στο facebook (περισσότερες περιπτώσεις βαρηκοΐας ο ασθενής θα πρέ- www.facebook.com/kentroakoisfokidas19 ) η επικοι-πει να προβεί σε αγορά 2 ακουστικών για να έχει μια νωνήστε μαζί μας στο 2265301013.ακοή όσο πιο κοντά στο φυσιολογικό γίνεται, γίνεται αν-τιληπτό το πόσο καίριο είναι το οικονομικό σκέλος ενός

93 ΥΓΕΙΑΗ Ακμή και η προσέγγισή της του Βασίλη Αθ. Παπαευθυμίου Μια από τις πιο συνη- ουλές και διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου από τους Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος θισμένες δερματικές ινοβλάστες στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος. Ο αριθ- μός των συνεδριών που απαιτούνται με αυτή τη μέθοδο παθήσεις, η ακμή, τα- ποικίλλει ανάλογα με την περίπτωση. Συνήθως 2-3 συνε- λαιπωρεί με πολλούς δρίες είναι αρκετές, με συχνότητα κάθε μήνα και μέση διάρ- και διαφορετικούς κεια 30 λεπτά. τρόπους εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη Πρακτικές συμβουλές φροντίδας την υφήλιο. Συνήθως του δέρματος ξεκινά στην εφηβεία με λίγα στίγματα στο •Προσπαθήστε να μην πειράζετε και να μην πιέζετε τα στίγ- πρόσωπο, το λαιμό, ματά σας, αφού αυτή η συνήθεια συχνά τα χειροτερεύει και την πλάτη και το μπορεί να προκαλέσει ουλές. στέρνο. Η βαρύτητά •Η έγκαιρη αντιμετώπιση της ακμής είναι πολύ σημαντική. της μπορεί να ποικίλ- Βοηθάει την αποφυγή μόνιμων ουλών και μειώνει την πιθα- λει και σε πιο σοβαρά νότητα αρνητικών ψυχολογικών επιπτώσεων στο άτομο.περιστατικά ακμής παρατηρούνται ουλές ή ακόμα και χα- •Περιμένετε να δείτε όφελος μετά από το 2ο μήνα χρήσηςμηλή αυτοπεποίθηση. Στην πλειοψηφία των ατόμων υπο- μιας αγωγής. Σιγουρευτείτε ότι έχετε κατανοήσει σωστάχωρεί στο τέλος της εφηβείας ή λίγο μετά τα 20 έτη, αλλά πώς να χρησιμοποιήσετε τις θεραπείες σας ώστε να έχετεσε κάποιους ανθρώπους επιμένει για κάποιες δεκαετίες, το μέγιστο όφελος.αφού 5-7% των γυναικών άνω των 40 ετών συνεχίζουν να • Μερικές κρέμες μπορεί να κάνουν το δέρμα ξηρό ή ξε-έχουν ακμή. φλουδισμένο, ιδίως στην αρχή. Αν το δέρμα ερεθιστεί πολύ,Εκτός από τα καλλυντικά που μπορεί κάποιος να αγοράσει η αγωγή πρέπει να διακοπεί για λίγες ημέρες και μετά απόπό το φαρμακείο υπάρχουν και οι θεραπείες που ο Δερμα- μία εβδομάδα να ξαναρχίσει.τολόγος μπορεί να συστήσει και οι οποίες αρχίζουν να •Η κάλυψη με μακιγιάζ μπορεί να βοηθήσει στην αυτοπε-δρουν μετά τον 1ο μήνα συνεχούς εφαρμογής. Οι θερα-πείες της ακμής εμπίπτουν στις ακόλουθες κατηγορίες: ποίθηση. Τα προϊόντα μακιγιάζ πρέπει να αναγράφουν την1.Τοπικές θεραπείες: πχ κρέμες που εφαρμόζονται απευ- ένδειξη «κατάλληλο για λιπαρό/ακνεϊκό δέρμα» ή αλλιώςθείας στο δέρμα «μη φαγεσωρογόνο».2.Από του στόματος αντιβιοτικά •Η ακμή δεν είναι πρόβλημα καθαριότητας. Μπορείτε να3.Από του στόματος αντισυλληπτικά καθαρίσετε το δέρμα και να αφαιρέσετε το μακιγιάζ σας με4.Κάψουλες ισοτρετινοΐνης (σκεύασμα παλαιότερα γνωστό ένα ήπιο σαπούνι ή καθαριστικό και νερό, ώστε η θεραπείαμε την ονομασία Roaccutane). Να τονιστεί ότι στις μέρες να μπει σε καθαρό και στεγνό δέρμα.μας πολλές χιλιάδες ανθρώπων έχουν επωφεληθεί από •Δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που νααυτή τη θεραπεία, χωρίς αξιόλογες παρενέργειες, οι οποίες αποδεικνύουν ότι συγκεκριμένες τροφές προκαλούν τηνμάλιστα είναι δοσοεξαρτώμενες. ακμή, όπως η σοκολάτα και το έτοιμο φαγητό. Ωστόσο, μίαΑπό τις πιο σοβαρές επιπλοκές της ακμής είναι οι ουλές και ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει φρέσκα φρούταη θεραπευτική προσέγγιση που θα ακολουθηθεί για την αν- και λαχανικά θα διασφαλίσει ότι ο αριθμός των ημερήσιατιμετώπισή τους επιλέγεται μετά από κλινική αξιολόγηση καταναλισκόμενων θερμίδων του ατόμου με ακμή δεν ξε-της κάθε περίπτωσης από ειδικό Δερματολόγο. Ένας απο- περνά τα όρια.τελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των ουλών ακμής Η θεραπεία της ακμής μπορεί να χρειαστεί μεγάλο χρονικόπραγματοποιείται με το fractional laser CO2, το οποίο σα- διάστημα και η ιατρική παρακολούθηση θα βοηθήσει στηνρώνει όλη την επιφάνεια του δέρματος που φέρει τις επιλογή της κατάλληλης αγωγής για τον κάθε ασθενή.

Νίκη Μπακογιάννη:«Παρακολουθώ την πολιτική και αναμένω αν υπάρξει κάποια πρόταση που θα με ενδιέφερε»

Ήταν 3 Αυγούστου του 1996 όταν 95η κορυφαία αθλήτρια της Ανατολι-κής Στερεάς και μια από τις μεγα- ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗλύτερες πανελλαδικά με απόδοση2.03 cm στο άλμα σε ύψος έκανε «Και στις δύο στιγμέςυπερήφανη την Ελλάδα φορώντας τα συναισθήματα ήταν έντονα»στο στήθος το αργυρό μετάλλιοστους Ολυμπιακούς αγώνες της Ε σ Σ : Αν και είστε η μοναδική αθλήτρια με ολυμπιακό με-Ατλάντα, των ΗΠΑ. τάλλιο στη Στερεά Ελλάδα εντούτοις δεν σας βλέπουμεΉταν η τελευταία ημέρα των αγώ- συχνά στα τοπικά ΜΜΕ , αλλά ακόμη και στα αθηναϊκά οινων και μέχρι εκείνη τη στιγμή η εμφανίσεις σας είναι ελάχιστες. Είναι επιλογή σας αυτό;Ελλάδα δεν είχε καταφέρει να δια-κριθεί στο στίβο. Μέχρι που ξεκί- Νίκη Μπακογιάννη : Είμαι όντως γέννημα - θρέμμα της Περιφέ-νησε το άλμα σε ύψος γυναικών... ρειας μας, από μικρή στους στίβους της Ελλάδας. Κύριος λόγος πουΟι ειδικοί του αθλήματος δεν έδι- δεν ασχολούμαι με τα ΜΜΕ είναι ότι οικογενειακές υποχρεώσειςναν μεγάλες ελπίδες διάκρισης δεν μου το επέτρεπαν καθώς είμαι μητέρα δύο παιδιών. Κατά και-στην 28χρόνη, τότε, Νίκη , αν και ρούς και αν υπάρχει κάποιος σημαντικός λόγος δίνω συνεντεύξεις,προερχόταν από τη δεύτερη θέση όπως η συμμετοχή μου σε διάφορα αθλητικά γεγονότα και προγράμ-στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα κλει- ματα.στού στίβου την ίδια χρονιά με1,96 cm Ε σ Σ : Πότε αισθανθήκατε μεγαλύτερη χαρά και υπερηφά-Όμως το κορίτσι με το ζεστό χα- νεια, όταν φορέσατε στο στήθος το ολυμπιακό μετάλλιο ήμόγελο στα χείλη και την απέραντη όταν τότε που επιστρέψατε «πέσανε τα τείχη» κατά τηδύναμη στην ψυχή τους διέψευσε. διάρκεια της διαδρομής σας στους δρόμους των Αθηνών μεΗ Νίκη Μπακογιάννη, η Νίκη της ανοικτό αυτοκίνητο και τον κόσμο να σας αποθεώνει;Λαμίας και της Στερεάς, η Νίκητης Ελλάδας σήκωσε στην πλάτη Νίκη Μπακογιάννη: Το 1996 έζησα στιγμές απίστευτες, και μο-της όλη τη Χώρα και πέταξε μαζί ναδικές. Ο αγώνας ήταν για μένα η επιβράβευση της προσπάθειαςτης στην αιωνιότητα με το άλμα μου όλα αυτά τα χρόνια. Ένα ολυμπιακό μετάλλιο είναι όνειρο για2.03 cm που την έφερε στην 2η κάθε αθλητή και όταν το πραγματοποιεί αισθάνεται μεγάλη χαρά καιθέση, πίσω από την Βουλγάρα Κον- ικανοποίηση. Εγώ αισθάνθηκα και υπερηφάνεια γιατί είμαι Ελληνίδασταντίνοβα που πέτυχε απόδοση και η χώρα μου γέννησε τους ολυμπιακούς αγώνες. Η επιστροφή2.05 cm. στην Ελλάδα και η υποδοχή του κόσμου ήταν κάτι που δεν το περί- μενα, ήταν μεγάλη η συγκίνηση μου και χάρηκα που κάναμε ένα έθνος να νιώσει συναισθήματα χαράς και υπερηφάνειας. Όταν αγω- νιζόμαστε πάντα νιώθουμε την Ελλάδα την χώρα μας, αυτή τη μικρή χώρα που έχει δώσει τόσα πολλά σε πολλούς τομείς σε παγκόσμιο επίπεδο. Και στις δύο στιγμές τα συναισθήματα ήταν έντονα. «…είχα πίστη στον εαυτό μου παρόλο που πολλοί δεν πίστευαν σε μένα…» Ε σ Σ: Είστε καταγεγραμμένη στο βιβλίο με τα ρεκόρ Γκίνες ως η αθλήτρια με τη μεγαλύτερη διαφορά (33 πόντοι) σω- ματικού ύψους (1.70μ.) από το ύψος που πήδηξε (2.03μ.). Το σχόλιό σας... Νίκη Μπακογιάννη: Το ρεκόρ Γκίνες είναι κάτι σημαντικό για μένα, όμως οι αγώνες είναι αυτοί που μετράνε. Εκεί αγωνίζονται όλες οι αθλήτριες με διαφορετικά σωματικά ύψη. Εγώ έχω κάνει τη μεγα- λύτερη διαφορά μεταξύ σωματικού ύψους και επίδοσης, αν ήμουν πιο ψηλή ίσως να είχα κάνει και πάνω από 2.03μ που είναι και η ατο- μική μου επίδοση.

96ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 1.85cm έχει μεγαλύτερο κέντρο βάρους και ευκολία. Μετά από χρόνια σκέφτηκα ότι μια επίδοση 2.05-2.06 cm θα μπορούσα να την κάνω και αυτό γιατί πέρα από το σωματικό ύψος είχα σε υψηλό επίπεδο όλους τους άλ- λους παραμέτρους όπως ταχύτητα, μυϊκή συναρμογή, δύναμη, αλτικότητα, ψυχολογία. Μια ψηλή αθλήτρια δεν μπορεί να έχει όλα τα παραπάνω σε υψηλό βαθμό, θα υστερεί σε κάτι λόγου των μεγάλων άκρων που έχει τα οποία είναι δύσκολο να ελέγξει. Ε σ Σ : Σας στεναχώρησε το γεγονός ότι τελικά δεν καταφέρατε να αγωνιστείτε στους Ολυμπια- κούς της Αθήνας το 2004;Ε σ Σ : Μετά από εσάς δεν είδαμε κάποια άλλη Ν. Μ. : Στην Αθήνα το 2004 δεν αγωνίστηκα λόγουαθλήτρια με σημαντικές αποδόσεις στο άλμα σε τραυματισμού, έκανα μια προσπάθεια μετά από τη γέν-ύψος. Τι θεωρείτε ότι έφταιξε και δεν υπήρξε νηση των δύο παιδιών μου αλλά δεν τα κατάφερα. Σε 1,5συνέχεια; χρόνο είχα γεννήσει δύο παιδιά και είχα μείνει πίσω από προπόνηση. Ήταν δύσκολο για μένα το καθημερινό πρό-Ν .Μ . : Μετά από εμένα υπήρξαν κάποιες αθλήτριες γραμμα, παρόλα αυτά κατέβηκα σε αγώνες στο κλειστόπου έκαναν καλές επιδόσεις . Υπάρχουν και τώρα κά- στίβο όπου βγήκα πρώτη στο πρωτάθλημα με επίδοσηποιες μικρές σε ηλικία αθλήτριες που κάνουν αξιόλογες 1.87 cm. Δυο μήνες πριν από τους Ολυμπιακούς έπεσαεπιδόσεις. Η Ελλάδα είναι μικρή χώρα για να βγάζει κάθε και έπαθα κάταγμα, έμεινα πίσω από προπόνηση κάνο-χρόνο αθλητές υψηλού επιπέδου. Χρειάζεται προγραμ- ντας θεραπείες αλλά δεν μπόρεσα να κάνω άλματα μεματισμός και άνθρωποι που αγαπούν τον στίβο και έχουν συνέπεια να μην αγωνιστώ. Μετά το 2004 σταμάτησα καιγνώσεις. Εγώ προσωπικά έκανα μεγάλη προσπάθεια και το 2006-08 ασχολήθηκα με την προπονητική. Τώρα ασχο-είχα πίστη στον εαυτό μου παρόλο που πολλοί δεν πί- λούμαι με εκγύμναση παιδιών στην Ακαδημία στίβου πουστευαν σε μένα. Συνάντησα πολλά εμπόδια, άλλαξα πολ- έχω κάνει στο ολυμπιακό στάδιο.λούς προπονητές, πήγα να γυμναστώ στο εξωτερικό,έφυγα μικρή από τη Λαμία και ζούσα για πολλά χρόνια «ότι μπορεί κάποιος αθλητής ναστους ξενώνες του ολυμπιακού σταδίου, το πρωί πή- κάνει επιδόσεις υψηλές και χωρίςγαινα σχολείο και το απόγευμα έκανα προπόνηση. Δια- να κάνει χρήση απαγορευμένων ου-κοπές δεν έκανα ποτέ γιατί είχα αγώνες, Πάσχα,Χριστούγεννα πήγαινα για προπόνηση στο εξωτερικό, τη σιών»σχολή μου τα ΤΕΦΑΑ την τελείωσα μετά από 8 χρόνιαγιατί μου ήταν δύσκολο να παρακολουθήσω τα μαθήματααφού έλειπα συχνά για αγώνες. Και όλα αυτά τα χρόνιατου Αθλητισμού δεν μπορούσα να κάνω και κάτι άλλο,έπρεπε να είμαι αφοσιωμένη σε αυτό που έκανα. Οι επι-λογές που κάνουμε στη ζωή μας έχουν ένα αποτέλεσμα,όσοι δουλεύουν πάνε πάντα ψηλά.’ Αυτό μου έμαθε οαθλητισμός όλα αυτά τα χρόνια.Ε σ Σ : Το γεγονός ότι ως αθλήτρια δεν ήσαστανιδιαίτερα ψηλή έπαιξε κάποιο ρόλο στη γενικήσας επίδοση;Ν. Μ . : Το γεγονός ότι δεν ήμουν τόσο ψηλή έπαιξεσημαντικό ρόλο στο να μην μπορώ να κάνω μεγαλύτερεςεπιδόσεις. Σίγουρα μια αθλήτρια με σωματικό ύψος 1.80-

97 ΣΥΝEΕDΝITΤOΕRΥIΞAΗL αθλητές υψηλού επιπέδου κάποια προνόμια σε σπουδές και για εργασία καθώς και υποτροφίες σε ανερχόμενους αθλητές. Όταν κάποιος ασχολείται για πάνω από 10-15 χρόνια με το πρωταθλητισμό έχει εμπειρίες και γνώσεις και είναι χρήσιμος για τις νέες γενιές, δεν τον βγάζεις έξω από το σύστημα, τον εκπαιδεύεις και τον χρησιμο- ποιείς. Στην Ελλάδα έχουμε δει πολλούς ανθρώπους να ασχολούνται σε αντικείμενα που δεν έχουν γνώσεις. «Δεν γνωρίζω γιατί δεν έδωσαν το όνομά μου σε στάδιο της Λαμίας…»Ε σ Σ : Κατά γενική ομολογία το ντόπινγκ έχει Ε σ Σ : Ως κορυφαία αθλήτρια έχετε τιμηθεί απόγίνει μάστιγα για τον αθλητισμό. Τελικά μπορεί να την πολιτεία και τους θεσμούς της αρκετέςεξαλειφτεί; Και κάτι ακόμη. Μπορεί σήμερα κά- φορές. Μάλιστα, στην Καλαμάτα υπάρχει στάδιοποιος αθλητής-τρια να κάνει πρωταθλητισμό σε που φέρει το όνομά σας. Στην Περιφέρειά μαςπαγκόσμιο επίπεδο και να είναι «καθαρός;» όμως και στην ιδιαίτερη πατρίδα σας , τη Φθιώ- τιδα, δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο αν και παλαι-Ν. Μ. : Στη σημερινή εποχή γίνεται σε παγκόσμιο επί- ότερα είχε ανοίξει μια συζήτηση. Γιατί;πεδο μια προσπάθεια για την εξάλειψη του ντόπινγκ, οιέλεγχοι που γίνονται σε αθλητές υψηλού επιπέδου είναι Ν. Μ. : Στη Καλαμάτα πήγαινα για πολλά χρόνια για προ-συχνοί και πολλοί. Η άποψη μου είναι ότι μπορεί κάποιος πόνηση και αγώνες και τη θεωρώ αγαπημένη πόλη. Εκείαθλητής να κάνει επιδόσεις υψηλές και χωρίς να κάνει κάποιοι άνθρωποι έφτιαξαν ένα χώρο και έδωσαν τοχρήση απαγορευμένων ουσιών. Όταν κάνει κάποιος προ- όνομα μου, κάτι που είναι ιδιαίτερη τιμή για μένα. Στηπονήσεις σε καθημερινή βάση και ξεπερνάει τα όρια του Λαμία δεν έχουν κάνει κάτι αντίστοιχο. Μετά την επι-χρειάζεται υποστήριξη από βιταμίνες, αρκεί να γνωρίζει στροφή μου από την Ατλάντα μου είχαν πει από τη δη-και να έχει γνώση και να ενημερώνει τους υπεύθυνους μοτική αρχή ότι θα έφτιαχναν κάτι. Δεν γνωρίζω γιατίγιατρούς. Ο προπονητής και ο γιατρός της ομάδας δεν το έκαναν. Μια μέρα βρήκα τυχαία το έγγραφοκαθώς το Εσκαν και η παγκόσμια ομοσπονδία θα πρέπει που μου είχαν δώσει τότε, την απόφαση του δημοτικούνα γνωρίζουν για οτιδήποτε παίρνει ο αθλητής για να μην συμβουλίου του Δήμου. Κάποιοι άνθρωποι του Αθλητι-υπάρξουν θέματα. Θα πρέπει να ενημερώνει για οτιδή- σμού από τη Λαμία πριν χρόνια με πλησίασαν και μουποτε σχετικά με αυτό το θέμα. Οι νέοι αθλητές θα πρέ- είπαν να κάνουν μια πρόταση να δοθεί το όνομα μου στοπει να μάθουν να βασίζονται στις δικές τους δυνάμεις νέο στάδιο της Λαμίας. Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι αρ-και να αγωνίζονται. Είναι μια εκπαίδευση που θα πρέπει μόδιοι για αυτό το θέμα είναι η δημοτική αρχή .να γίνεται στα σχολεία για το πως αγωνίζεται κάποιος. Ε σ Σ: Έχετε μπει ποτέ στη λογική να ασχοληθείτε με την πολιτική; Σας έχουν κάνει κάποια πρόταση;Ε σ Σ : Μετά τα γνωστά σκάνδαλα με τα αναβο-λικά η ελληνική πολιτεία έκρινε ότι πρέπει νακόψει πολλά από τα προνόμια που είχαν μέχριτότε οι πρωταθλητές και κυρίως αυτοί που κατα-λάμβαναν πρωτιές σε ολυμπιάδες και παγκόσμιαπρωταθλήματα. Ποια είναι η γνώμη σας;Ν. Μ. : Η πολιτεία έκοψε κάποια προνόμια αθλητών,θεωρώ ότι δεν θα έπρεπε να τα κόψει όλα και να τα μει-ώσει. Η πρόταση μου είναι ότι πρέπει να δίνονται σε

98 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γεννήθηκε στην Λαμία και κατάγεται από το Βούζι Δομοκού. Είναι μητέρα δύο παιδιών ηλικίας 16 και 15 ετών.Ν. Μ. : Μου έχουν γίνει προτάσεις να Είναι καθηγήτρια φυσικής Αγωγής και στρατιωτικός στηνασχοληθώ με τη πολιτική από διάφορα Πολεμική Αεροπορία.κόμματα παλιότερα. Παρακολουθώ και Υπήρξε για πολλά χρόνια μέλος της εθνικής ομάδας στίβουαναμένω αν υπάρξει κάποια άλλη πρόταση της Ελλάδας, ξεκίνησε τον αθλητισμό όταν ήταν μαθήτριαπου θα με ενδιέφερε. Η εποχή μας τώρα του γυμνασίου και από τα πρώτα της χρόνια είχε σημαντι-θέλει νέους ανθρώπους με ιδέες και γνώ- κές διακρίσεις.στες στο αντικείμενο τους. Για να φτιά-ξεις κάτι από την αρχή θέλει βήμα - βήμα, Ο άνθρωπος που την προώθησε στον αθλητισμό ήταν ονα αλλάξουν οι νοοτροπίες και δεδομένα Πέτρος Παννοπουλος γυμναστής του σχολείου της, ο πρώ-και να δομήσουν νέα. Όλο αυτό που συμ- τος προπονητής της ήταν ο Αθανάσιος Καραγιωργος καιβαίνει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα μετέπειτα ο Οδυσσέας Παπατωλης, ο Κλάους Σλοτκε, ο Πα-εκεί οδηγεί. Αλλαγές που έπρεπε να ναγιώτης Πανάγος, και ο Ιωάννης Κουτσογιανοπουλος.έχουν γίνει τα παλαιότερα χρόνια γίνονται Το 1984 έκανε το πρώτο πανελλήνιο ρεκόρ νεανίδων καιτώρα και όλες μαζί. Όποιος γνωρίζει ιστο- αργότερα στις γυναίκες. Κατέχει τα Πανελλήνια ρεκόρ έωςρία ξέρει ότι η ζωή είναι ένας κύκλος, και και σήμερα στις γυναίκες με επίδοση 2.03cm και στις νεά-μια νέα τάξη πραγμάτων ξεκίνησε. Δεν νιδες με επίδοση 1.85cm. Έχει κερδίσει 13 φορές τηνμπορώ να πω αν είναι καλή η κακή αυτό θα πρώτη θέση στο άλμα εις Ύψος σε πανελλήνιους αγώνεςφανεί στο μέλλον. στη κατηγορία των γυναικών σε ανοικτό στίβο. Κέρδισε την πρώτη θέση σε βαλκανικούς αγώνες ανοικτού«Η εποχή μας τώρα θέλει στίβου τέσσερις φορές,και έχει κερδίσει μετάλλια σε με- νέους ανθρώπους με σογειακους αγώνες τρεις φορές. Δεύτερη θέση σε πανευρωπαικους αγώνες το 1996,και τηιδέες και γνώστες στο αν- μεγαλύτερη διάκριση της την έκανε στους ολυμπιακούς της τικείμενο του …» Ατλάντα το 1996 όπου κέρδισε το αργυρό μετάλλιο με επί- δοση 2.03cm.Ε σ Σ : Ζούμε μια από τις χειρότερες Έχει συμμετάσχει στους ολυμπιακούς το 1992,1996 καιοικονομικές κρίσεις που ιστορικά 2000,σε παγκόσμια πρωτάθλημα, πανευρωπαϊκους αγώνες,έχει περάσει η Ελλάδα. Πόσο θεω- μεσογειακους αγώνες και σεβαλκανικούς.ρείτε ότι έχει επηρεάσει τον αθλητι- Βραβεύτηκε δύο φορές καλύτερη αθλήτρια της Ελλάδαςσμό γενικότερα; από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Αθλητικού Τύπου το 1989 και 1996.Ν. Μ. : Η οικονομική κρίση έχει επηρεά- Απο τον Πρόεδρο την Ελληνικής Δημοκρατίας για την προ-σει και τον Αθλητισμό. Δεν υπάρχουν κον- σφορά της στον Αθλητισμό με το Χρυσό Σταύρο του Τάγ-δύλια για αθλητισμό, και για νέα στάδια. Το ματος του Φοίνικος, καθώς και με το Μετάλλιο Αξίας καιΟλυμπιακό στάδιο είναι στη χειρότερη κα- Τιμής.τάσταση που υπήρχε ποτέ όπως και όλα Από το Δήμο Αθηναίων με το χρυσό μετάλλιο Αξίας τηςτα ολυμπιακά ακίνητα. Υπάρχουν βέβαια πόλεως.ιδιώτες που βοηθούν και ιδρύματα.Η Ελ- Τιμήθηκε από την βουλή των Ελλήνων, το ΣΕΓΑΣ, και άλλoυςλάδα χει ανάγκη από ανθρώπους που αγα- φορείς της Ελλάδας.πούν τον τόπο τους, και να έχουν ένα Υπήρξε μέλος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής και τουσχέδιο ένα πλάνο για το που πάμε. Στην ΕΣΚΑΝ, καθώς και πρόεδρος του Συλλόγου των Ολυμπιονι-προπόνηση έχουμε ένα ετήσιο η τετραετή κών.προγραμματισμό για να ξέρουμε τι κά- Σήμερα ασχολείται με την εκγύμναση παιδιών στην Ακαδη-νουμε κάθε μέρα, κάθε μήνα, κάθε χρόνο. μία στίβου που έχει δημιουργήσει στο ΟΑΚΑ, συμμετέχειΠαρακολουθούμε τι κάνουμε καθημερινά, σε εκπαιδευτικά προγράμματα της Ολυμπιακής Ακαδημίαςαν κάτι δεν μας βγαίνει το αλλάζουμε. της Ελλάδας καθώς και δικά της προγράμματα, ομιλίες σεΑυτό πρέπει να κάνουμε όλοι μας να είμα- σχολεία με σκοπό την προαγωγή του Αθλητισμού και τωνστε έτοιμοι για κάθε αλλαγή, και να προ- Ολυμπιακών Αξιών στα παιδιά και στους νέους.σπαθούμε περισσότερο. Όποιος δουλεύει Ασχολείται και με προγράμματα και ομιλίες προσωπικήςανταμείβεται. ανάπτυξης, ψυχολογίας και φιλοσοφίας.