ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับธุรกิจนำเข้าส่งออกสินค้า

การคา ระหวา งประเทศกับวธิ กี ารชําระเงนิ และเงอ่ื นไขการชําระเงนิการคา ระหวางประเทศ การคาระหวางประเทศ มีลักษณะพิเศษไมเหมือนกับการคา ภายในประเทศอยูห ลายประการ เชน ผซู อ้ื กับผูขายอยูหางกันไกลๆ คอื อยกู ันคนละประเทศ ดังนั้นการตดิ ตอ กันจึงไมสะดวกเหมอื นกบั การคาระหวา งผซู อื้ และผูขายในประเทศเดยี วกัน หรือในเมืองเดยี วกนั ภาษา ขนบธรรมเนยี มประเพณี ปฏิบัตทิ างการคา ของท้งั สองฝา ยแตกตา งกัน ความไวเ นื้อเช่ือใจกนั อาจมนี อ ย ในระยะแรกๆ นอกจากนย้ี ังมอี ุปสรรคอ่ืนๆ เชน ตองมกี ารสง สินคา ขา มเขตแดนจากประเทศหน่งึ ไปยังอีกประเทศหนึ่ง การบรรจุสินคา และ จดั หาพาหนะท่ีบรรทกุ สนิ คา ตองปฏบิ ตั ิตามกฎหมายหรือขอ บงั คบั ตางๆ เก่ยี วกับการโอนเงินขามประเทศ (Exchange control regulations) เปนตน อุปสรรคท่สี ําคัญประการหน่ึงของการคาระหวา งประเทศ คอื วธิ กี ารชาํ ระคา สนิ คาการชําระคา สินคา เมื่อผูซ้ือและผขู ายไดม กี ารตกลงเกีย่ วกบั ขอสัญญาซอ้ื ขายกนั แลว กลา วคอื ไดม ีการตกลงเร่ืองคุณภาพและปริมาณสินคา ราคา กําหนดเวลาและสถานทสี่ งมอบสนิ คาและเงอ่ื นไขการชําระเงนิ ฯลฯ ผขู ายก็มหี นา ทีต่ อ งสงสินคาตามทต่ี กลง สว นผูซือ้ น้นั กม็ หี นาทจี่ ะตองชําระเงินคาสนิ คา ท่ซี ือ้ ตามสัญญา วิธีการชาํ ระเงนิ คาสนิ คา ท่ีพบเห็นกนั บอ ยในการคาระหวางประเทศมี 4 วิธีคือ 1. การชําระดวยเงนิ สด หรอื ชาํ ระลว งหนา (Cash or Advance payment) 2. ชําระโดยการเปด บญั ชขี ายเชอ่ื (Open account) 3. การชําระเงินโดยการเรียกเกบ็ ผา นธนาคาร (Bills for Collection) 4. การชาํ ระเงนิ โดยเล็ตเตอรอ อฟเครดิต (Documentary Letter of Credit)1. การชาํ ระเงินดวยเงินสด หรอื ชําระลวงหนา (Cash or Advance payment) คอื การซื้อขายสนิ คา ซ่งึ ผูซือ้ ตองจายดว ยเงินสดหรอื ชําระเงนิ ลว งหนาใหแ กผูข ายกอนทผ่ี ขู ายจะทําการมอบสินคา การชาํ ระเงินดว ยวิธีน้ีผูซ ้ือเปนฝา ยเสียเปรยี บ เพราะตองเส่ียงกับการที่ผูขายซง่ึ รบั เงินไปแลว อาจจะไมส งสินคา มาให หรืออาจจะสง สนิ คา ทคี่ ุณภาพไมเปน ไปตามที่ตกลงไวก ็ได การซื้อขายดว ยวธิ ีนจี้ งึ มักจะกระทาํ กันในกรณที ่ีผูขายเปน ผูมีชื่อเสียง เปนทีเ่ ชื่อถอื ได ตลาดเปน ของผขู ายหรือไมก็เปนการซ้อื ขายกนั สาํ หรบั สนิ คาท่ีมีคา งวดไมสูงนกั เชน การสง่ั ซ้ือตําราหรอื หนังสือจากตา งประเทศ เปนตน2. การชําระโดยการเปดบญั ชีขายเชอ่ื (Open Account) คือ การซื้อขายสนิ คา ในลกั ษณะท่มี กี ารสง มอบสินคากอนและจายเงินทีหลัง ซงึ่ ผซู ื้อและผขู ายตกลงกนั วาเม่ือผูขายสง มอบสนิ คาใหแกผูซือ้ แลว ผซู ้ือจะทาํ การชําระเงินใหผ ูข าย ตามกําหนดเวลาในอนาคต เชน หนงึ่ เดอื นหลังจากรับสนิ คา เปน ตน การซ้ือขายกันในลกั ษณะน้ี คอื การใหเครดติ ทางการคาของผขู ายแกผ ูซอื้ ผซู ้ือมักเปน ผูท ผ่ี ูขายไวใจ โดยท่วัไปแลวผูขายจะตองตง้ั วงเงินไวส าํ หรบั ผูซอ้ื แตล ะราย เพ่ือเปน การจาํ กัดความเส่ยี งของผูขายไมใหสูงจนเกนิ ไปศูนยสารสนเทศการคาระหวา งประเทศ สว นบริการขอ มูล 1 ปรับปรงุ ขอมลู กมุ ภาพนั ธ 2546

เม่ือถึงกําหนดชาํ ระเงนิ ผซู อ้ื อาจจะสง เชค็ ดราฟต โดยตรง หรอื ออกคําสั่งโอนเงินใหแกผ ขู ายผา นทางบัญชีของธนาคารกไ็ ด ทงั้ น้แี ลวแตค วามสะดวก และขอตกลงของทั้งสองฝาย3. การชาํ ระเงินโดยการเรยี กเก็บผา นธนาคาร (Bills for collection) คือการซื้อขายสินคา ซงึ่ ผูซ ื้อและผูขายสินคา ตกลงกนั วา เมอื่ ผูขายสง สนิ คาแลวผขู ายจะสงเอกสารเรียกเกบ็เงินผานธนาคารของผขู ายไปยังธนาคารผูซอื้ หรือธนาคารทธ่ี นาคารของผูข ายเปน ผเู ลอื กให ทําหนา ทส่ี ง มอบเอกสารและเรียกเกบ็ เงินจากผูซอ้ื การซื้อขายสินคา ในลักษณะน้ผี ขู ายจะไดร บั ความคุม ครองพอสมควร เนือ่ งจากมธี นาคารเขาไปดูแล การสงมอบเอกสารกรรมสิทธ์ิของสินคา และดแู ลการเรยี กเก็บเงนิ นอกจากนนั้ ผขู ายยังมบี รุ ิมสิทธเิ์ หนอื สนิ คาของตน ตราบใดท่ีผูซ ื้อยังไมร บั รองตวั๋ หรือยังไมช ําระเงินคาสนิ คา ธนาคารที่ทาํ หนาที่เรียกเก็บจะปฏบิ ตั ิตามคําส่งั ของผขู ายอยา งเครง ครดั และยึดถอื ระเบยี บขอบังคับเก่ยี วกับตั๋วเรยี กเก็บฉบับแกไข ค.ศ. 1995 ฉบับที่ 522 ของสภาหอการคานานาชาติ (Uniform Rules for Collections,1995 revision, Ioc Publication No.522) คําส่ังในการเรียกเกบ็ และสงมอบเอกสาร แบงออกเปน 2 ลกั ษณะ คอื - การสงมอบเอกสารแลกเปลย่ี นกบั การชาํ ระเงิน (Documents Against Payment or D/P) - การสงมอบเอกสารแลกเปลย่ี นกบั การรบั รองตั๋ว (Documents Against Acceptance or D/A) 3.1 เงือ่ นไขการเรียกเกบ็ แบบ D/P (documents against payment) หมายความวา ผูซ้ือจะรับเอกสารเพอ่ื ไปแลกสนิ คาได ก็ตอ เม่ือมีการชําระเงินคาสินคา น้ันแลว ในทางการคาระหวางประเทศ เม่ือผขู ายสงสนิ คาไปใหผซู ื้อแลว ผูซ้อื ยังไมสามารถรับสินคา ไดทนั ที ผซู อื้ จะตองรอเอกสารจากผขู าย เพ่ือจะนาํ ไปแลกสนิ คาจากบรษิ ัทเรือหรือบริษัทขนสง เอกสารที่สาํ คัญคอื “ใบตราสง” ท่อี อกโดยบริษัทเรือ หรอื ท่เี รยี กกนั ทั่วไปวา “ตั๋วเรอื ” (Bill of Lading) ผูซ้ือจะไดเ อกสารนีจ้ ากธนาคารทที่ ําหนา ท่เี รยี กเกบ็ เงินตอเมอื่ ผซู ือ้ ชําระเงินคาสินคาใหแ กธนาคารดงั กลา ว การตัง้ เงอื่ นไขแบบ D/P นี้ทําใหผขู ายไมตอ งเสี่ยงตอการท่มี อบสินคาใหผูซือ้ แลว ผูซ ื้อไมยอมชาํ ระเงนิ เงือ่ นไข D/P น้ีใชไดก ับต๋วั ที่เปน Sight Bill และ Time Bill 3.2 เงื่อนไขการเรยี กเก็บแบบ D/A (documents against acceptance) หมายความวา ผูซ้อื สามารถรบั เอกสารเพอ่ื นาํ ไปแลกสินคา ก็ตอเม่ือผซู อื้ ไดรบั รองต๋วั แลกเงินจากผูขายแลว ตามเง่ือนไข D/A น้ี ผูซื้อยังไมตองชาํ ระเงินเพยี งแตเซน็ ชอ่ื รับรองวาจะจา ยเงนิ จํานวนทีร่ ะบุไวเ ม่ือครบกําหนด การทีผ่ ูขายจะกําหนดเงอ่ื นไขการชําระเงินแบบ D/A นี้ ผูข ายตองมีความเชือ่ ถือในฐานะและความซอ่ื สตั ยของผูซื้อ เพราะเทา กบั เปน การใหส นิ เชือ่ แกผ ซู ้ือสาํ หรับกาํ หนดระยะเวลาของการชาํ ระเงินนน้ั ยอ มขึ้นอยกู บั การตกลงระหวา งผซู ้ือและผขู าย ต๋ัวแลกเงนิ ทกี่ าํ หนดเงือ่ นไขแบบ D/A นี้ จะตองเปนตวั๋ ท่มี กี าํ หนดระยะเวลาการชาํ ระเงนิ(Time Bill) เทา นัน้ศูนยสารสนเทศการคาระหวา งประเทศ สว นบรกิ ารขอมลู 2 ปรบั ปรงุ ขอ มลู กุมภาพันธ 2546

แผนผงั แสดงขั้นตอนการเรียกเก็บเงนิ (Bill For Collections)1. สินคาผขู าย ผซู ื้อ 2. เอกสารและตว๋ั 5. เอกสารและตวั๋7. เงินคา สนิ คา (ถามวี งเงิน D/A 4. ชําระเงิน D/P หรอื D/A สามารถรบั เงนิ ลวงหนา ได) รับรองตัว๋ D/Aธนาคารผสู งต๋วั ไปเรยี กเกบ็ 3. เอกสารและตัว๋ ธนาคารผเู รยี กเงนิ Remitting Bank 6. เงนิ คา สนิ คา Collecting Bankหมายเหตุ : ผูสง ออกทีม่ วี งเงินขายลดตว๋ั D/A, D/P อาจขอใหธนาคารรับซื้อตัว๋ และชาํ ระเงนิ ใหแ กผ ูส งออกตง้ั แตข้ัน ตอนท่สี องศูนยสารสนเทศการคา ระหวางประเทศ สวนบรกิ ารขอมูล 3 ปรบั ปรงุ ขอมลู กมุ ภาพนั ธ 2546

4. การชําระเงนิ โดยเล็ตเตอรอ อฟเครดติ (Documentary Letter of Credit) คือ การตกลงซือ้ ขายสินคา โดยใชเล็ตเตอรออฟเครดติ เปนเครอ่ื งมือการชาํ ระเงนิ เลต็ เตอรอ อฟเครดติ เปนตราสารหรือหนังสอื รับรองการชาํ ระเงนิ ทีอ่ อกโดยธนาคารของผซู ือ้ ออกใหแ กผรู บั ประโยชน (ผขู าย) เพื่อรับรองวาเม่ือผูรับประโยชนป ฏิบตั ติ ามเงื่อนไขของเครดติ ทุกประการแลว ธนาคารผเู ปด เครดิตจะชําระเงนิ ใหแ กผ รู บั ประโยชนโ ดยไมมขี อบดิ พรว้ิ การค้ําประกนั หรอื การรบั รองดงั กลา วจะเพกิ ถอนไมไ ดใ นกรณขี อง Irrevocable Letter of credit ถาหากไมไดรับคาํ ยินยอมจากทกุ ฝายทเ่ี ก่ียวของ เลต็ เตอรออฟเครดิต จงึ เปน เคร่ืองมือการชําระเงนิ ทไี่ ดร บั ความนยิ มแพรหลายทสี่ ดุ ในการคาขายระหวา งประเทศ เพราะนอกจากจะใหค วามคมุ ครองแกผูขายแลวยังใหความคุมครองแกผ ูซอื้ ดวย ในกรณีท่ผี ูซ้ือตอ งการใหผูขายปฏิบัตติ ามขอตกลงอยา งใดอยา งหนง่ึ แลว ก็สามารถระบุลงไปเปนเง่อื นไขในเลต็ เตอรอ อฟเครดิต โดยมธี นาคาร(Negotiation Bank) ทําหนา ทเ่ี ปนผูตรวจสอบความถกู ตอ งของเอกสารและเงอ่ื นไขตา งๆ ตามเลต็ เตอรอ อฟเครดิตเมื่อผรู บั ประโยชนน ําตัว๋ มาย่ืนตอธนาคาร แผนผงั แสดงขัน้ ตอนการชําระเงินตามเลต็ เตอรอ อฟเครดติ ขอ ตกลงการซอ้ื ขาย 1. ผูซ้ือผูข ายตกลงซอ้ื ขายสนิ คา และผูขายไดอ อก Pro-forma Invoice ใหแกผูซอ้ืผูซ ื้อ 5. ผูขายสง สินคา ผขู าย 5. 6. ผูขายนาํ เอกสารไปข้ึนเงนิ ทธ่ี นาคารตวั แทน โดยสง ผานธนาคารของผขู าย 4. ธนาคารแจงผขู ายใหม ารับ L/C 2. ผูซื้อแจงธนาคารขอเปด L/C โดยใช Pro-forma Invoice ทผี่ ูขายสง มา8. ธนาคารเรียกเกบ็ เงนิ จากผูซื้อ 3. ธนาคารของผซู ้อื เปด L/C ไปใหผ ูข ายผา นธนาคารตวั แทนธนาคารของ ในประเทศของผูข าย ธนาคารตวั แทน ผูซือ้ ในประเทศผูข าย 7. ธนาคารตัวแทนสงเอกสารไปเรียกเกบ็ เงินจากธนาคารผูเ ปด L/C หรอื ธนาคารผูจ ายเงินแทน (Reimbursing Bank)ศูนยสารสนเทศการคาระหวางประเทศ สว นบรกิ ารขอมลู 4 ปรับปรุงขอมลู กมุ ภาพนั ธ 2546

สิ่งที่ควรระลึกในทีน่ กี้ ค็ อื ถึงแมเ ล็ตเตอรอ อฟเครดติ จะชวยใหเกดิ ความมนั่ ใจกนั ทงั้ ผูซ อ้ื และผูขาย และอํานวยความสะดวกในการคา ระหวา งประเทศ แตเ ล็ตเตอรอ อฟเครดติ กไ็ มใ ชสญั ญาซอ้ื ขาย และไมสามารถปอ งกันความเสียหายที่อาจเกิดจากความไมซ ่ือสตั ยข องฝา ยหนงึ่ ฝายใดได ฉะนน้ั การตกลงซื้อขายใดๆ กย็ ังตอ งอาศัยความรอบคอบในการพจิ ารณาถงึ ความเชือ่ ถือและความซ่ือสตั ยข องคูสญั ญาเปน สง่ิ สาํ คัญศูนยสารสนเทศการคาระหวา งประเทศ สว นบริการขอ มูล 5 ปรับปรงุ ขอมลู กุมภาพนั ธ 2546

เงือ่ นไขการชําระเงนิ (Terms of Payment)เงอื่ นไขการชาํ ระเงินเมอื่ เห็น (At Sight) หมายความวา ผซู ้ือ (Buyer) จะตองชาํ ระเงินคาสินคาตอ ธนาคารเม่อื เหน็ ตว๋ั ธนาคารจึงจะสง มอบตัว๋ แลกเงินและเอกสารขนสงให หากผซู ือ้ ไมช ําระเงนิ แลว ธนาคารก็จะไมสง มอบเอกสารการขนสงให คําวา At Sight น้ีธนาคารอาจจะตคี วามวา ผูซอื้ ตองมาตดิ ตอขอชําระเงนิ เพือ่ รับเอกสารการสงออกภายใน 3 วนั นบั จากวันท่ีธนาคารแจงใหท ราบ แตในบางประเทศเงื่อนไขอาจจะแตกตา งออกไป เชน การชําระภายใน 24 ชว่ั โมง หลังจากเหน็ ตว๋ัเปนตน สําหรบั ในประเทศของผูขายแลว เม่อื ผูขายยื่นตว๋ั ประเภท At Sight ตาม L/C ใหแ ก Negotiating Bankเพ่ือการขายต๋ัวแลว ถาหากเอกสารดังกลาวถกู ตองตรงตามเงอื่ นไขใน L/C Negotiating Bank ก็จะรับซ้อื เอกสารนั้นโดยจายเงนิ ใหแ กผขู ายทันทีและ Negotiating Bank จะสงเอกสารดงั กลา วไปขอขึ้นเงนิ ตราตา งประเทศคนื จากOpening Bank ซ่ึง Opening Bank จะตองชําระเงินทนั ทหี ากเอกสารถกู ตอ งตาม L/C และผูซ ื้อจะตอ งชําระเงินทันทีที่เห็นตัว๋ จงึ จะรบั เอกสารจากธนาคารไปไดด ังกลา วขา งตนเงอื่ นไขการชําระเงนิ ทม่ี กี าํ หนดระยะเวลา (Deferred Payment)หมายความวา ผูซ ื้อ (Buyer) ไมตอ งชําระเงินตอ ผูขายทันทที ีเ่ ห็นตั๋ว แตใหท ําการรับรองตวั๋ แลกเงิน(Accept Bill) เพื่อทีจ่ ะชําระเงินตามเวลาที่ตกลงกันไวใ นอนาคตประเภทตางๆ ของเงื่อนไขการชําระเงนิ ท่มี กี าํ หนดเวลา (Deferred Payment)30,60,90 Days After Sight = ผูซ้ือตอ งชาํ ระเงนิ คาสินคาภายใน 30 วนั หรือ 60 วัน หรอื 90 วนั (เลือกอยา งใดอยางหนงึ่ ) หลังจากวนั ท่ีเห็นตวั๋ (วันท่ยี อมรบั สภาพหนี้)30,60,90 Days After Date = ผูซื้อตอ งชาํ ระเงนิ คา สนิ คา ภายใน 30 วันหรอื 60 วนั หรือ 90 วนั (เลือกอยา งใดอยา งหน่งึ ) หลังจากวันที่ออกตัว๋ แลกเงนิ (Date of Bill of Exchange)90,120,360 Days After B/L Day = ผูซ้ือตองชําระเงนิ คา สินคา ภายใน 90 วันหรอื 120 วัน หรือ 360 วัน หลังจากวันท่ีออกใบตราสง ทางเรอื2 Months After Airway Bill = ผูซ้ือตองชาํ ระเงนิ คา สนิ คาภายใน 2 เดอื น นบั จากวันท่ีออกใบรบั ขนสง ทางอากาศ30 Days After Goods pass = ผูซ้ือตอ งชาํ ระเงนิ คาสินคา ภายใน 30 วันหลงั จากวันท่สี นิ คา ผา นFood and Drug Administratio การตรวจสอบคุณภาพจากองคการ อาหารและยา2 Months After Arrival of Goods = ผูซ้ือตองชาํ ระเงนิ คาสินคา ภายใน 2 เดือน หลงั จาก วันท่ีสินคา ถึงปลายทางศูนยสารสนเทศการคา ระหวางประเทศ สวนบริการขอ มลู 6 ปรับปรงุ ขอมูล กุมภาพนั ธ 2546

60 Days After First = ผูซ้ือตอ งชําระเงนิ คาสินคา ภายใน 60 วนั หลังจาก Presentation วันทธ่ี นาคารยื่นเอกสารใหค รง้ั แรก60 Days After CustomsGoods = ผูซ้ือตองชําระเงินคาสนิ คา ภายใน 60 วัน หลังจากClearance of60 Days After Invoice Date วันที่ทาํ พิธศี ลุ กากรรบั สนิ คาไปเรยี บรอยแลว60 Days After Acceptance = ผูซื้อตองชําระเงินคาสนิ คา ภายใน 60 วนั หลังจาก วันท่ีออกใบกํากับสินคา60 Days After On-Board Date = ผูซ้ือตอ งชาํ ระเงนิ คาสินคาภายใน 60 วัน หลังจาก วันท่ีเซน็ ช่อื รับรองตั๋วแลกเงิน = ผูซื้อตอ งชําระเงนิ คา สนิ คาภายใน 60 วนั หลังจาก วันท่ีบรรทุกสนิ คา ลงสรู ะวางเรอืศูนยสารสนเทศการคา ระหวางประเทศ สว นบรกิ ารขอ มลู 7 ปรบั ปรุงขอ มูล กมุ ภาพนั ธ 2546

MODE OF TRANSPORT AND THE APPROPRIATE INCOTERM 2000Any Mode of Transport EXW EX WORKS (…named place)Including multimodal FCA Free Carrier (…named place) CPT Carriage Paid To (…named place of destination)Air Transport CIP Carriage and Insurance Paid To (…named place ofRail TransportSea and Inland Waterway destination)Transport DAF Delivered At Frontier (…named place) DDU Delivered Duty Unpaid (…named place of destination) DDP Delivered Duty Paid (…named place of destination) FCA Free Carrier (…named place) FCA Free Carrier (…named place) FAS Free Alongside Ship (…named port of shipment) FOB Free on Board (…named port of shipment) CFR Cost and Freight (…named port of destination) CIF Cost, Insurance and Freight (…named port of destination) DES Delivered Ex Ship (…named port of destination) DEQ Delivered Ex Quay (…named port of destination)ศูนยสารสนเทศการคาระหวา งประเทศ สวนบรกิ ารขอ มลู 8 ปรับปรุงขอมลู กมุ ภาพนั ธ 2546