คำคมสามก๊ก

คําคมสามกก 1   อยกู ับคนไมด มี แี ตเดือดรอน นานไปอาจมอี ันตรายได ตอ งรีบถอนตวั เร็วไว เหมอื นนกทิง้ รงั ทไี่ มป ลอดภยั ฉะนน้ั **************************************** เกดิ เปน ลูกผูช าย ควรหรือจะมาสิน้ ความคดิ หนทางยังมขี า งหนา ตอ งดน้ั ดนฟน ฝาไป **************************************** เปนลกู ผูชาย มีกําลังวังชา ทง้ั มสี ติปญญา แตเม่ือยามบา นเมอื งมปี ญหามคี วามเดอื ดรอน ไมส ามารถบาํ รงุ ใหอยเู ปน สุขได ชายนน้ั จะมองหนา ผคู นอยไู ดอยา งไร **************************************** เกิดเปน ชายรบั ใชแ ผนดนิ ถงึ ตวั จะตายกไ็ มน าหวาดหวนั่ ใหไดทํานบุ ํารงุ แผนดนิ ไวใ หเ ปน สขุ เถิด จะไดมชี ื่อปรากฏไวใ นภายหนา **************************************** ทาํ ดตี อ ทกุ คนน้นั ถกู ตอ ง แตก ับคนรายนนั้ เราตองระวงั ดว ย **************************************** ทหารไมเคยยอ ทอ ตอ ขาศกึ นักบวชไมเคยเกรงกลวั กิเลสตัณหา มแี ตจะตองสจู นไดช ยั ชนะ

คําคมสามกก 2   เกดิ มาทกุ คนลว นตอ งตาย มไิ ดเ วน มันผใู ด เปนธรรมดาอยเู ชนน้ี ไยตอ งเศรา โศก? **************************************** เปนชายชาตทิ หาร จะมเี จา เปน สองนนั้ มติ อ งประเพณี **************************************** ทุกคนเกดิ มาลว นตองตาย แตก อนตายควรฝากลายไวใ หโลก ชาติเสอื ยังไวล าย ชาติชายกค็ วรไวซ ึ่งชื่อ **************************************** อันความตายนย้ี อมมแี กทกุ คน ผูหาวหาญเกินไป ขาดความรอบคอบ ถึงทีต่ ายงา ยกวา ใครๆ **************************************** ผา นโลกมาก็มากแลว อายุก็มากแลว จะไปกลวั อะไรกบั ความตายละ **************************************** อนั ธรรมดาของทหาร หากไมอ อกคาย ก็เหมอื นกับผาซับในกางเกงผหู ญงิ ****************************************

คําคมสามกก 3   ลูกผชู ายชาติทหาร ไดลั่นวาจาสาบานแลว ยอมไมเ สียคําสัตย **************************************** ปราชญนั้นสาํ คญั ไฉน จะมอี ะไรมคี ณุ คา กวา การไดสนทนากบั นกั ปราชญ **************************************** ลกู ผูชายตองใจนกั เลง ถงึ จะสน้ิ กําลงั ลง ตองพา ยแพแกศ ัตรเู ปนแมน มั่น ก็มิควรยอทอ คํานับตอขา ศกึ **************************************** ในการตอ สู ตอ งรูจ กั ทีเสียทไี ด อยา เช่อื ฝม อื ของตัวเกนิ ไป จนลืมนกึ ถึงฝา ยตรงกันขา ม ผูฉลาดคดิ รูก ลการตอสู จึงจะอาจตอ กรกับฝา ยตรงขามท่มี ากกวา ได ผฉู ลาดนอยจะสูไดเ ฉพาะตวั ตอตัว **************************************** ระหวา งคนมฝี มือกบั คนมีฝม ือสูกนั คนที่มีความคดิ มากกวา จะชนะ ระหวางคนมคี วามคดิ กบั คนมีความคดิ สูกนั คนมีไหวพริบจึงจะชนะ ****************************************

คําคมสามกก 4   วิธีการปราบโจร หากใชว ธิ เี กลย้ี กลอมจนยอมเปนพวก คนท้งั ปวงกจ็ ะดูเยยี่ งอยา ง วาทาํ ผดิ แลวไมตองรับผดิ รับโทษ กลับมผี ูม ีคนยอมรบั กจ็ ะกระทาํ ตามอยา งบา ง แตห ากปราบปรามข้นั เดด็ ขาด กจ็ งละพยศอนั เลวรา ยเสยี ปลอ ยนานไปจะชว่ั หนกั ขน้ึ อกี **************************************** จะตอกรกับผเู ขม แข็ง ทั้งทรงสติปญญา จะตอ งไมประมาท ควรคดิ อานตรติ รองใหดี **************************************** เม่ือบานเมอื งรอ นระอุ มีผูกระทาํ บาปหยาบชาแกแผน ดนิ และราษฎร ผูทร่ี สู กึ ไดย อมรอนอกรอนใจ เมื่อไมมีกําลังใชอ ํานาจจะจดั การ กไ็ ดแ ตท าํ ตาปรบิ ๆ แตท ําอะไรมิได. . หากไมมีเขา แกไ ข หล่งั น้ําตายังดีกวาอยเู ฉยๆ เมอื่ ชวี ติ จะตองดบั สน้ิ อยา ใหตายอยา งกงั วลใจ อยาพกความเศราหมองไปดว ย ควรจะตายอยา งเปนสุขสบายใจ ****************************************

คําคมสามกก 5   ข้ึนชื่อวา ทหาร มไิ ดมคี วามยอ ทอตอ ขา ศกึ อุตสา หเอาชนะจงได แมคราวอบั จน กจ็ ะมานะชว ยกนั รบจนกวา จะตาย **************************************** อนั การทาํ ศึกถา เหน็ จะชนะอยูไวๆ ก็ควรรบี รัดทาํ การเสียแตต น มือ หากชักชา อยูจกั เสยี โอกาส **************************************** นกเลือกไมด จี งึ เกาะ คนเลอื กคนดจี งึ ควรคบหา **************************************** วถิ แี หง ชวี ติ ชวี ติ จะมีคา ตอ เมอ่ื ใฝหาคณุ ธรรม มคี ณุ ธรรมแคไหน กม็ ีคาแคน ้นั **************************************** มคี วามรษิ ยาผอู ่นื เพราะปรารถนารา ยตอ เขา **************************************** เกิดมาเปน ทหาร หากกลวั ขาศึกถือวาไมใชท หาร พระที่แพก เิ ลสตัณหากห็ าใชพระไม ****************************************

คําคมสามกก 6   คนสนิ้ คดิ จะลาํ บากไปจนกวา ชวี ิตจะหาไม **************************************** ชวี ติ มเี รอื่ งจะตองทาํ ตอไป จงคิดหาหนทางกา วหนา อยา มวั แตไ ปพะวงถงึ แตอดตี **************************************** เปนคนจริง ตอ งตัง้ ใจจรงิ พูดจรงิ กระทาํ จริง **************************************** จับโจรใหจ บั หัวหนา เมื่อหวั หนา จนมมุ ลกู นอ งกจ็ นตรอก **************************************** คดิ จะทาํ ศกึ สงคราม อยาลมื ชวี ิตประชาราษฎร นกั รบอาจตายได แตอ ยาใหป ระชาชนตาย ขวญั ของประชาชนจะสญู เสยี คนทขี่ วัญเสียหรอื หมดกําลงั ใจ ยอ มสูญเสียทั้งหมด แลว จะเอากําลังอะไรรบ เพราะที่สดุ ประชาชนนนั้ แหละ จะตอ งเปน นักรบเสียเอง **************************************** การสรา งสรรค บางคร้ังก็ตอ งมีการลม ลาง หากวา การนั้นเปนการใหญ เหมือนโคน ตน ไมท ําไรนา จะมวั คดิ เสียดายตน ไมอ ยู คงจะไมไ ดขาวกนิ ****************************************

คําคมสามกก 7   การชําระความแคน นน้ั ยาก เพราะตอ งลงแรงทาํ ลายกันเจบ็ ปวดทงั้ กายทัง้ ใจ แตการใหอภยั ซงิ า ย เพียงแคอ อกปาก \"ไมเปนไร\" คาํ เดยี วก็เสรจ็ เรอ่ื ง ไฉนไมใครจ ะทํากัน **************************************** ชวงแหง ชวี ติ ท่ตี องขบคดิ ใหม ากทีส่ ุด คอื เวลาตกอยใู นวงลอมแหง อนั ตราย จะตอ งหากลอบุ ายพลกิ ผนั ดน ดั้นใหพ น วกิ ฤต ใชค วามสุขมุ คัมภีรภาพเปน อยางมาก **************************************** โบราณทา นกลาวไวว า แมทพั นายกองผจู ะทําการสงคราม พึงใหพเิ คราะหด กู าํ ลัง ความคดิ และฝม อื ของทหารพรอมทั้งอาวธุ ยทุ ธภณั ฑ ถา เหน็ ชนะฝายเดยี วแลว จึงใหก ระทําการ **************************************** คําโบราณทา นวาไวแตกาลกอ น ผใู ดจะเปนแมท ัพนาํ ทหารทาํ สงคราม ใหพงึ รลู ักษณะในกลทุกประการ อนงึ่ ใหมีปญ ญารูผอ นปรนแกไขเอาชนะ **************************************** เมือ่ จะคดิ การใหญ กไ็ มค วรขัดเคอื งดวยเรือ่ งเลก็ นอ ย ****************************************

คําคมสามกก 8   มแี ตคนออ นแอเปน กาํ ลัง เมือ่ ตอสกู ับศตั รูกย็ อมจะมีแตแพ ถามผี ูเขมแข็งเปนพวกคดิ การใดยอ มชนะ **************************************** ผลของความสัตยซ ื่อ ทําใหค นสามารถตง้ั ตวั มาไดย นื ยาว การจะละความสตั ยซ ่ือ โดยเหน็ แกทรัพยส มบัติภายนอก จะอยใู นสังคมอยางนา ผาเผยไดนานสกั เทา ไร **************************************** จะตอสูก ับศตั รู ตองรูก ําลงั ของศัตรู และรูกาํ ลังตนเอง จึงจะไดชยั ชนะ **************************************** นกั รบผกู ลา ยามรบตอ งเปน รบ ไมร าํ พงึ ราํ พรรณถึงเรื่องสว นตัว **************************************** จะทาํ สิง่ ใดใหม คี วามพรอ ม จะงา ยเหมือนพลกิ มือ ควาํ่ มอื **************************************** คนโลภหาความสตั ยซ ่อื มิได เล้ยี งไวย อมเสยี ขาวสุก ****************************************

คําคมสามกก 9   เม่อื ยงั มใิ ชของเรา กจ็ งหาโอกาส และรูจักรอคอย  **************************************** ยศไดย ศฐาบรรดาศักดิ์ อยา หลงตนลมื ตวั อยา โลภโมโทสนั อยาเหน็ แกของดีๆ จงประหยัดมธั ยสั ถ รบั ราชการอยางซอื่ สตั ย ก็จะไดมยี ศฐาบรรดาศกั ดจิ์ ําเริญสืบไป **************************************** คิดแลว ใหรบี กระทาํ หาไมแ ลว จะหมดโอกาส **************************************** ธรรมดาโถมีความเปนคู มคี วามดีความชว่ั มีเรามเี ขา บางคร้ังเราไดชอื่ วาเปนดาวดวงหนง่ึ ของโลก แตก ย็ งั มดี าวดวงอน่ื ผดุ ข้นึ แขง รศั มี จงอยางคดิ วาเมือ่ ฟาสงเรามาเกดิ ไฉนจึงสง เขามาเกดิ ดว ยเลา เพราะฟามิไดส ง เรามาผูเดียว โลกนี้จึงเปน เชนน้ี **************************************** ราษฎรก็เคารพกฎหมายดว ยชีวติ เม่ือกฎหมายไมเปน ธรรม ราษฎรกท็ าํ ลายกฎหมายแมด วยชวี ิต ****************************************

คําคมสามกก 10   การรักษากฎหมายเปน ส่ิงสาํ คัญ เมือ่ กฎหมายศกั ด์ิสทิ ธิจ์ ริง คนกย็ อมอยูใ ตก ฎหมาย บานเมืองกไ็ มแ ปรปรวนฟน เฟอ น ขอเพยี งใหเปน กฎหมายทีเ่ ปนธรรมเถอะ **************************************** คณุ ธรรมอันยงิ่ ใหญค อื “ภารดรภาพ” **************************************** การใดกระทํามสิ าํ เร็จ การนนั้ กห็ าสน้ิ ความกังวลไม ยงิ่ การใหญก ็ยง่ิ วิตกมาก **************************************** กฎหมายทเ่ี ปน ธรรม ควรใชใหเปนธรรม และรกั ษาใหเปนธรรม เม่อื กฎหมายเปน ธรรม **************************************** กงกาํ กงเกวยี น เราฆา เขา เขายอ มฆาตอบ แลว จะเรยี กหาความยุตธิ รรมไดอ ยา งไร **************************************** กฎหมายทไ่ี มเ ปนธรรม ใครจะยอมอยใู ตบ ังคบั แมแ ตผูที่รา งกฎหมายเองกเ็ ถอะ ****************************************

คําคมสามกก 11   จะเกง ปานใดก็ตาม แมน ไรคนดมี สี ตปิ ญญารว มคิด กิจการทัง้ หลายทัง้ ปวงกเ็ คลือ่ นไปไมได **************************************** เม่ือปกครองไมเ ปนธรรม เมอ่ื ตดั สินคดคี วามไมยตุ ธิ รรม ประชาชนทนไมไดกก็ อ จลาจลบนแผนดนิ **************************************** บางคร้ังกม็ ี ที่ความแคนอยเู หนอื สง่ิ อนื่ ใด **************************************** ไดใ หมแลว อยา ลืมเกา เกดิ เปน คนควรกตญั ูทุกผูคน **************************************** อยา โกรธผูเ ตือนสติช้ีขอ บกพรอ ง ผชู ี้โทษก็เหมอื นช้ีขุมทรัพยใ ห **************************************** เร่ืองของคน คนเหมือนกนั ไฉนจะตองกลวั กัน คนเหมอื นกนั ไฉนจึงมุงคิดทาํ รายกัน **************************************** สงิ่ ท่ีดงี าม เม่อื เร่มิ ดํารใิ หร บี ดาํ เนิน สง่ิ ทีไ่ ดพยายามจนเกือบสาํ เรจ็ ควรพยายามตอ ไป ... จนกวา จะสําเร็จ

คําคมสามกก 12   คนมนี ํ้าใจสัตยซื่อ แมฟ าถลม แผนดนิ ทลาย กย็ ังคงความสตั ยซ่อื **************************************** ลูกผูช ายตอ งรกั ศักดิศ์ รี เม่อื รบั ใชผูใ ดก็ตองภักดเี ปน ทสี่ ุด จะกนิ ขาวแดงแกงรอนเปน สองเจา น้นั มคิ วร **************************************** คนฉลาดไมก ลวั คนรูเทา แลไมเ กลียดคนรูทัน มแี ตจะหาผูม สี ติปญญาอยูดวย **************************************** ลกู ผชู าย ลน่ั วาจาแลว ตอ งรกั ษา แตหากวาวาจาทีล่ ่ันไมเหมาะสม ดวยเปน วาจาทโ่ี งงม เปน วาจาไมถกู ตอง เมอ่ื ทาํ ตามอาจเสยี คนได และเมื่อไมท าํ ตามไมอ าจเสยี คน การผิดวาจานนั้ จะเปน ไร ล่ันวาจาวาจะฆา คน แตภายหลังกลบั ใจไมไปฆา ใครจะวาตระบดั สัตยก ต็ องยอม **************************************** เกดิ เปน ลกู ผูช าย จะลาํ บากอยางไรไมสําคญั ควรเปน ตวั ของตวั เอง อยา ขายตนใหแ กใ คร

คําคมสามกก 13   ผูปกครองท่สี ามารถครอบงําประชาชนอยไู ด เพราะประชาชนกม หวั ให **************************************** ผูนําทดี่ ีนัน้ แมลกู นอ งทําผิด ยอ มรบั ผิดเสยี เอง ผนู ําเชนนี้ มแี ตผ ูภกั ดี มีแตค นอยากรับใช **************************************** คนมมี นษุ ยธรรมมีใจสตั ยซอ่ื จงึ ควรต้งั ใจเปน ผูนาํ สว นผูม ีใจโหดดงั สตั วเดรจั ฉาน ถงึ เปนผนู าํ ก็ควรขับไลออกจากบา นเมอื ง **************************************** ความเปน ใหญใ นแผน ดิน ผยู ดึ อาํ นาจได กมุ หัวใจประชาชนได ก็ไดเ ปน ผูนํา **************************************** เมือ่ ยงั ไมแ นใจ อยาพูดใหเ ต็มปาก **************************************** รม ไมใหญ ใครๆกอ็ ยากเขาอาศัย ผูมีเมตตากรุณา มแี ตคนอยากอยดู ว ย ****************************************

คําคมสามกก 14   ส่ิงใดท่ไี มด ี อยา ไดค ดิ สืบไปเลย อยา งไรเสียกไ็ มสาํ เรจ็ ประโยชนแ กชวี ติ **************************************** อันเช้อื ชาตเิ สอื ยอมไมสมควรแกสนุ ัข **************************************** ธรรมดาชวี ติ ท่ีไรเ วรกนั มแี ตส ขุ สงบ หากยงั ไมมีภยั มากรายกล้าํ ก็อยา ไดคิดหาภยั อนั ตรายมาใสต ัว **************************************** กลอุบายบางทกี ็มอิ ยากทาํ แตกบั คนรายจะใหซ่อื อยกู เ็ หน็ จะยาก เพราะความซอ่ื คือชอ งโหวข องคนรา ย ตัง้ แตไ หนแตไ รมา คนรายอาศัยชอ งโหวแหงความดี เขาทาํ อนั ตรายตอ คนดีมามากตอมากแลว **************************************** จะโกรธเขาจะฆา ใคร ใหน กึ ถึงความดขี องเขาบา ง **************************************** เคยใชกลอุบายใด อยา ใหศตั รรู ู มฉิ ะนั้น สักวนั หนงึ่ กลอุบายนัน้ กลับคืนสนอง ****************************************

คําคมสามกก 15   ผูปกครองที่ไดอาํ นาจมาอยา งไมเ ปนธรรม เมือ่ ไดอ าํ นาจกป็ กครองไมเปนธรรม **************************************** ตั้งใจแตจ ะเสพยสรุ า มัวเมากบั การเลนและสตรี ไมเอาใจใสราชการงานเมือง ควรหรือจะปลอ ยใหอ ยใู นอาํ นาจตอ ไป **************************************** ผนู าํ ตอ งมแี ขนซา ยแขนขวา คนสนิททีเ่ ปนกาํ ลังสําคัญ อยา ปกปอ งเฉพาะตวั คนหลงลมื แขนจะไมประสบความสาํ เรจ็ **************************************** เมือ่ เขาจงรกั ภกั ดีตอเรามั่นคง ควรจะทดแทนใหเ ขาอยางสาสม **************************************** เมือ่ ผมู ีอาํ นาจเอามอื ปดหูตัวเอง กไ็ มไดย นิ เสยี งของประชาชน เมือ่ ไมฟ งเสยี งคดั คานกป็ กครองตามอาํ เภอใจ เมือ่ ประชาชนเอามือปดตาตวั เอง ก็มองไมเ หน็ ความชว่ั รา ยของผูมอี ํานาจ เมือ่ ไมเห็นความบกพรอ ง กถ็ ูกครอบงาํ ****************************************

คําคมสามกก 16   อารีตอ ผคู น มีนํ้าใจกวา งขวาง ประชาชนยอ มเปน ฐานให **************************************** ศัตรเู ปรยี บเหมอื นหญา กาํ จดั ศตั รเู พียงใหต าย ไหนเลยจะท้ิงซาก รากยอมจะงอกขน้ึ มาแทน เปน อนั ตรายในภายหนา จงึ ควรตัดรากถอนโคนใหส น้ิ **************************************** คนลมอยา มองขาม คนตายอยาเยาะเยย **************************************** หงสน นั้ ไมควรอยูใ นปา ผูทาํ ความชอบตอ แผนดนิ หากไมเ พียงไมไ ดร ับการสนับสนนุ ใหส ูงสง หนําซํา้ ถูกดูหมิน่ อยางหยาบชา ควรจะหาเมอื งใหมท ี่เหมาะสมอยู ชวี ิตจงึ จะรงุ เรอื ง **************************************** เร่ืองการจดั การกับศกึ ศตั รู ตองอาศยั คนซอ่ื สตั ยส จุ ริตเปนสําคญั **************************************** การตอสดู ูท่ใี จ ถึงรางกายจะชรา แตใ จยงั หนมุ แนน จะหวาดกลัวอะไร ****************************************

คําคมสามกก 17   เวลารืน่ เริงไมค วรคดิ เร่ืองหนกั การอนั หนกั หนากต็ องจรงิ จงั มิใชท ําเลน ๆ **************************************** การสงคราม ย่ิงไมใชก าํ ลังยิ่งวเิ ศษ พงึ ใชสตปิ ญ ญาใหมากกวาใชกาํ ลงั **************************************** จะใชค นตองดงู าน จะสรางงานตอ งดคู น **************************************** อันการสงคราม จะหมายเอาชนะฝา ยเดยี วนนั้ ไมได ตอ งแพบาง ชนะบาง หากพายแพก ใ็ ชจะสูใหมไ มไ ด **************************************** เกิดมาหาแตสขุ ใสตัว ไมส นใจผคู น ใครจะนับวา ดี **************************************** ผูป กครองทฉี่ ลาด ยอมไมทงิ้ ประชาชน แตจ ะปกปองคมุ ครองเปนสามารถ และเหตุฉะนป้ี ระชาชนจงึ คมุ ครองเรา ****************************************

คําคมสามกก 18   สังคมมนุษยต อ งมีหัวหนา เมื่อทานไดร ับความไวว างใจใหเปนผนู าํ ทา นก็จงรบั ภาระนั้นเถดิ ถา ไมหนักจนเกินไป จงปกครองดูแลพวกเขาใหเ ปน สุข **************************************** ยทุ ธจกั รยากจะหาพนั ธมิตร เห็นมแี ตก ลุมผลประโยชน เมื่อซดั กนั เพยี งเลก็ นอ ยกส็ ั่นคลอน **************************************** เมือ่ จะตอ งตาย เราก็จะขอยอมตาย อันความตายอปุ มาเหมือนนอนหลับ **************************************** ชาเกินไปทจี่ ะรอโอกาส จะไขวควา หาเอง **************************************** อนั ความตายนี้ ทานวาเปน บุราณธรรม ถงึ มาตรวาจะคิดอา นแกไ ขประการใด ก็หลกี หนีไมพ น ไปได **************************************** ผปู กครองตองรกั ษาความสตั ยม่ันคง บาํ รุงอาณาประชาราษฎรใหอ ยเู ยน็ เปน สขุ ไมเช่อื ฟง คําคนอันเปน พาล บานเมืองจงึ อยูเปน ปกตสิ ขุ สืบไป ****************************************

คําคมสามกก 19   การรจู ัดประหยดั สขุ สบายในวยั ชรา **************************************** คาํ โบราณ คือขอคดิ จากประสบการณค นเลา ฟง ไวย อมมีประโยชน สาํ หรบั คนใหม **************************************** อยูยงั ไมเ ปนสขุ ตายจะเปนสุขไดอยางไร **************************************** อนั เพลิงลามไลต ิดขนคิว้ จนรอ นจกั ษุอยแู ลว จะมดิ ับเสยี และน่งิ อยใู หเพลงิ ดับเองนน้ั มนั จะไดห รอื ? **************************************** ธรรมดามนุษยเ กดิ มา กย็ อ มรักชวี ิตเหมอื นกบั ทกุ คน การรกั ษาตวั ใหจ ึงไมเ ปน ทน่ี า เกลยี ด **************************************** คนชว่ั ตายไปสกั กคี่ นผคู นกไ็ มไดยนิ สว นคนดีตายไปแมค นหนึ่งช่ือเสยี งระบอื ไกล **************************************** คนมีปญญามีประสบการณ จะทําการส่งิ ใดก็แนน อน ไมเหมอื นคนไรป ญญาขาดประสบการณ จะจดั ทาํ ประการใดกเ็ กๆกังๆ

คําคมสามกก 20   คนดีแทไ มย กยองตนเอง คนยกยองตนเองเปนคนอวดตัว คนอวดตวั ไมใ ชคนดแี ท **************************************** พนี่ องทองเดยี วกัน ยอมจะไมฆ ากนั ใครโหดเหยี้ มทาํ ไดลงคอ ยอ มไมใ ชคน **************************************** คนไรส ตปิ ญญา ไมรูถกู รผู ิด คดิ แตค วามต่าํ ทราม อยไู ปก็ไมมีความงอกงามแกแ ผนดนิ **************************************** ใหชวี ติ คนคนหนงึ่ เหมอื นสรา งคนข้ึนมาอีกคนหนง่ึ **************************************** ชีวติ บางครง้ั ตอ งจากกนั ยามอยรู ว มกนั เปนอยา งไร ยามจากลาจึงจะรสู ึก **************************************** วนั คนื ปเ ดือนลวงไปไมหยุด จะคอยทา ใหโ อกาสเดินมาชน ไมยอมสเู อาแตย อทอ จะอยเู ปน คนกบั เขาไดอยางไร ****************************************

คําคมสามกก 21   ตดั สนิ คดคี วามของราษฎร หากกระทําไมเ ท่ียงธรรม กลบั ดําเปน ขาว กลบั ขาวเปน ดํา กลบั ความจรงิ เปนความเทจ็ แลกลบั ความเทจ็ ใหเปน ความจริง ถอดขุนนางผทู รงธรรมออก รบั สนิ บาทคาดสนิ บน ไมแตงต้ังผูซอ่ื สัตยเ ปน ขนุ นาง บา นเมืองยอ มเกดิ จลาจล อาณาประชาราษฎรกเ็ ดอื ดรอนทั่วหนา **************************************** วันน้ชี นะ พรุงนีอ้ าจจะแพ หากแมน วนั นแ้ี พ พรงุ นีอ้ าจชนะ **************************************** ในโลกมีการแขง ขันมากมาย ผไู มเ ขา แขงจงึ พบความพายแพ แตผเู ขา แขงขนั กใ็ ชว าจะชนะเสมอไป ยอ มพบความแพบ า งชนะบา ง **************************************** เมอื่ รูกลศึกของคูตอ สู ชัยชนะกอ็ ยแู คเออ้ื มเทานั้น **************************************** อันโบราณกลา วไว ใหสําเนยี กเหตกุ ารณเ พยี งนดิ หนง่ึ ก็อาจทาํ ใหเ สยี การใหญ

คําคมสามกก 22   อยใู นยุทธจกั ร จะรูจกั มติ รอยา งเดียวหามไิ ด ยังตองรูจ ักศัตรูดว ย ศตั รบู างคนเปนเหมอื นหูดสวิ อนั เปน ทก่ี ายภายนอก จะเอาเลบ็ สะกดิ เสยี กห็ ายไป แตบางคนเปนเชนวณั โรค ซ่งึ เปน ที่กายภายใน กย็ ากทจี่ ะรกั ษาใหห ายได **************************************** ในสมรภูมริ บกลยทุ ธเปนเรอื่ งสาํ คญั แตก ารบาํ รงุ ขวญั กาํ ลังใจ ก็จะละเลยไปไมไ ดเปน อนั ขาด **************************************** ทาํ การสงิ่ ใดอยา เบาแกค วาม จงตรติ รองใหล ะเอยี ดแลว จงึ ทํา **************************************** กาํ ลงั ทีน่ อ ยกวา ตอ กรกับกาํ ลงั ทีม่ ากกวา กเ็ หมอื นกบั เอาฝอยไปทมุ กองเพลงิ **************************************** แมม ีกําลังมาก แตสติปญญานอ ย ก็ไมน า หวาดกลัว ****************************************

คําคมสามกก 23   ผูไรบ ญุ แลหาสมบตั ปิ ญ ญามไิ ด ยอมพายแพผ มู ีบญุ แลมากดว ยสตปิ ญ ญา **************************************** ผทู ีค่ ิดวา ตนเองเกงกาจ พึงมสี ตริ ะวงั ตนมิใหประมาท เชอ่ื ม่ันตนเองได แตอยา หลงตน **************************************** ติดปก ใหเสือรายก็จะรายยิง่ ขนึ้ เสือรา ยนน้ั รา ยอยแู ลว เมื่อตดิ ปกสามารถบนิ ได จะรายขนาดไหน ระวัง! อยา เพิ่มเข้ยี วเลบ็ แกค นรา ย **************************************** จะเอาราชสีหม าไวในกรงคงจะยากเข็ญ เคยใหญอ ยู ลดเปนผนู อ ยใครจะยอมรับได **************************************** แมลงเมาหรือจะสูก องเพลง เชนกนั ใครเลา จะสูผ ูมีอาํ นาจได นอกจากพลงั ประชาชนเพยี งเทา นนั้ **************************************** ชายชาติทหาร มัวจะกลวั อนั ตราย กลับไปนบนอบผูอื่น เพื่อหวงั ทจ่ี ะรกั ษาชีวติ ไวน นั้ กม็ คิ วรแกคนทสี่ ัตยซื่อ ****************************************

คําคมสามกก 24   มีประเพณสี ืบมา หากเปน ขาของแผนดิน เปนขา ราชการคอยรับใชป ระชาชน ตอ งต้งั ใจทํางานอยา งเต็มที่ ภกั ดีตอเจา นายอยางไมเ สอ่ื มคลาย รับใชม วลชนอยางมริ เู หนด็ เหน่ือย มแี ตพ ่นี องเทา นน้ั ทเี่ จ็บแคนแทนกนั คนอ่ืนนน้ั จะเจ็บกายรอ นใจ มสี ักกี่คนเชยี ว นอกเสยี จากผมู ธี รรม แลว โลกน้ผี มู ธี รรมมีก่ีคน **************************************** อันธรรมดาของมนุษย หากไดเ กดิ มาเปน แมค น เมื่อบุตรธดิ าเติบใหญ ก็คดิ อา นจะตกแตงใหม เี หยา เรอื น ไมม ีแมคนไหนหวงลกู ไวห รอก เหมอื นตนไมม ีผล ไมเคยออกผลไวเพ่อื ตน **************************************** จะเกดิ ทําการสงิ่ ใด ขอใหเรงคิด เมอื่ คดิ แลว ทําใหไดดวย **************************************** ธรรมดาคนทงั้ ปวง เมอ่ื จะทาํ การใด ยอมคดิ เสียใหร อบคอบกอน เมือ่ ลงมอื กระทาํ จรงิ ๆจงึ จะสําเรจ็

คาํ คมสามกก 25   หากบานเมอื งมีปญหา ควรเขา แกไ ข จะคดิ เกรงกลวั ภยั หาไดไม เพราะมชี าตเิ ราจงึ มีอยู เม่ือชาติบานเมอื งมีทกุ ข เราจะอยสู ขุ ไดอ ยา งไร จงเหน็ แกบา นเมอื ง อยา งเหน็ แกพ วกพอง **************************************** การปกครองบา นเมอื งเปนงานใหญ ผูจะทําหนา ทนี่ ไี้ ด นอกจากจะเปน ผูมสี ติปญ ญาแลว ยงั จะตอ งมคี วามโอบออ มอารีอีกดว ย จึงสามารถทะนุบาํ รุงราษฎรใหเ ปนสุขได **************************************** หาฝนยังผืนดนิ ใหชมุ ชน่ื ฉันใด ความเมตตากรุณายงั โลกใหร ม เย็นฉนั นนั้ **************************************** จะไมมกี ลลอลวงจากคนสตั ยซ อื่ คนสัตยซ ื่อไมมหี ลมุ พรางไวด กั ใคร **************************************** เมอ่ื พูดจาพาทดี วยสัตยซอื่ เร่ืองราวทง้ั ปวงกล็ ุลวง ที่ยังไมเสร็จสนิ้ เสยี ที ก็เพราะใชเ ลหก ล ****************************************

คําคมสามกก 26   ยทุ ธวธิ ีการตอ สู จะทาํ การใหญเ พื่อบานเมอื ง ควรคบหาผซู ือ่ สตั ย และมีนํา้ ใจกวา งขวาง **************************************** คิดจะสูกับเสอื ตองใจเยน็ และรอบคอบ จะตอการกบั ผมู อี ํานาจได ตอ งยอมลดตน **************************************** ในการตอสู หากทะนงตวั วาเกง แลดหู ม่ินขา ศกึ วาดอ ยกวา ยอ มตกอยใู นความประมาท ถึงคราชงิ ชยั กม็ แี ตแ พ **************************************** สง่ิ เลก็ ตองรวมพลัง จึงจะแข็งแกรง จึงจะมอี ํานาจ **************************************** ในการสงคราม ควรจะใหทหารสรู บกนั ไปกอ น สว นแมทพั ไมค วรออกรบ **************************************** ตน กลา ขาดฝน ทาํ ใหใ บแดง หากฝนตกลงมาสกั หา ใหญ นา้ํ เสี้ยงตนกลา ใหช มุ ช่ืน ใบจะเขยี วสดข้นึ ผูใ ดลงมอื กระทาํ การใดแตไมส ําเร็จ ยอ มรูส ึกผดิ หวังและทอแท

คําคมสามกก 27   หากมีผเู ขาไปชว ยเหลอื เขาจะดใี จประการใด คนเกง เกดิ ขน้ึ ไดเสมอ อยา คดิ วาคนเกงคนเดยี ว คนอ่ืนกเ็ กงไดแ ละเกง กวา ดกี วา ไดด ว ย **************************************** อยาคดิ วา เลก็ แลว จะไรพ ษิ สง คนๆหนึ่งลวนมีอะไรท่พี อตวั บางทอี ะไรๆที่วา เลก็ นนั้ กเ็ กนิ ตวั **************************************** คนแก มีประสบการณ มปี ระโยชนแ กค นรนุ หลงั มาก ควรรกั ษาอยางดี อยา ใหตรากตรํางานหนกั ขอคําปรึกษาจากทานในสิ่งสาํ คญั กิจการทัง้ ปวงจะลว งลไุ ปไดเ ปนมนั่ คง **************************************** ไดพบพานักปราชญ นบั วา เปน วาสนา ไดพ านพบนักบญุ นับวา เปน กศุ ล **************************************** ผูมีสติปญญา จะคิอา นทําการสงิ่ ใดๆ ถงึ จะเต็มใจกด็ ี มเิ ต็มใจกด็ ี ยอมวากลา วใหแ ตกฉานปรากฏออกมา จะน่งิ รําพึงรวนแรอยู กเ็ หมอื นคนหาปญหามิ ****************************************

คําคมสามกก 28   คําทํานายทายทัก รับฟง ไมทําใหเ สยี หาย จง้ิ จกทกั เรายงั หยุด ขอเพยี งฟงอยา งคนมสี ตปิ ญ ญา **************************************** ทา นน้ันอปุ มาดั่งนกนอ ย ไฉนจะลว งรูค วามคิดพญาครุฑได ผูท รงสตปิ ญ ญาล้าํ ลกึ ยากนกั ทคี่ นไรความคดิ จะเขา ใจ **************************************** อยา ดหู มนิ่ ความคิดทา นผูเฒา กอ นที่ทา นจะอยมู าไดถงึ เพยี งน้ี ใครจะรบู างวา ทา นไดฝา อุปสรรคใดมาบาง **************************************** การปกครองผคู นเปนงานหนัก เปน งานของผเู สียสละสขุ สวนตวั ถา แมน ไมท าํ ดแี ลว จะทําไปทาํ ไม? **************************************** ธรรมดาของนกทวั่ ไป ยอมอาศัยปา ทม่ี ีผลไมม ากจึงเปนสุข คนกย็ อ มอาศยั หัวหนาท่มี ีใจเปน ธรรมจึงจะชอบ **************************************** ผูนํามิเพยี งกลาหาญ แตหากตอ งมสี ติปญ ญา มีความอดกลนั้ และอดทนเปน เยยี่ มดว ย

คําคมสามกก 29   **************************************** อนั ธรรมดานกจะทาํ รัง กย็ อมจะแสวงหาซงึ่ พมุ ไมช ฎั จะไดทาํ รังอยูเปนสขุ ถึงลมพายุใหญจะพัดหนกั มา กม็ ิไดอ นั ตราย ผูเปนลูกนอ งจะหานาย ใหพเิ คราะหดผู มู ีใจโอบออมอารี มสี ติปญ ญานําพาไปไดรอดไมวอดวาย **************************************** คดิ เปนผูน าํ อยาหลงสิ่งยว่ั ยวนจะชวนใหฉิบหาย **************************************** เสนอหนา ขอเปน ใหญ มกั ไมใ ครส าํ เรจ็ มีแตมผี ูม าขอใหเ ปนใหญ จึงเปน ใหญไ ด **************************************** อันคาํ โบราณกลา วไววา ผูจ ะตงั้ ตวั เปนใหญ ถงึ จะมีบานเมอื งไดกเ็ อาแตช ัยชนะเทา น้นั ผูใดเปนเสย้ี นหนามกท็ าํ อนั ตรายผูน้ัน มไิ ดท าํ อันตรายแกบ ตุ รภรรยาและราษฎรทงั้ ปวง **************************************** เมื่อกษัตรยิ ม ไิ ดตัง้ อยใู นโบราณประเพณี มไิ ดคบหาคนมีสตั ยม ีธรรม เชอื่ ถอื แตค นอาสตั ยธรรม ประพฤตติ ามอาํ เภอใจแหงพระองค

คําคมสามกก 30   มิไดใชธ รรมในการปกครอง ชา ราชการทแี่ วดลอ มยอ มไดชองหาประโยชน เท่ยี วกดข่เี อารดั เอาเปรียบราษฎรใหเดือดรอ น จนบา นเมืองระสาํ่ ระสายไปถว นทว่ั และถงึ กับความพินาศในที่สดุ **************************************** กระทาํ การใหญห ลวง จงพเิ คราะหใหล ะเอียด พลาดพลง้ั เสียการ เสยี คน แลชวี ติ ได **************************************** สอู ุตสาหต อสชู ีวิตมาดว ยความยากลําบาก จนถงึ คราวรงุ เรืองในระดบั หนงึ่ จะยอทอ มิสูต อ ใหถ งึ เปา หมาย จะมีคณุ คาอะไรกับการตอสทู ผี่ า นมา **************************************** ผูดูหม่นิ ขา ศึก ทะนงตนในสงคราม พลาดทา เสียทมี ามากตอ มาก **************************************** ในยุทธภ มู ิ หากไรค ูตอสทู ่ีสมศกั ดศ์ิ รี สูไปก็ไมสนกุ **************************************** จะกลา หาญชาญชัยอยางไร ยอมมวี นั เพล่ยี งพลํา้ ****************************************

คําคมสามกก 31   เสียเปด ตวั หนงึ่ แตไดห งสมา นับวาย่งิ กวา คุม **************************************** คาํ โบราณกลาววา เสือสองตัวอยถู ้ําเดยี วกันไมไ ด จะตอ งกดั กนั ใหแ พ- ชนะ **************************************** ตายเสียกลางสงคราม ประเสริฐกวาชื่อวา ทรยศคน **************************************** ปากคนทาํ อันตรายแกค น ทัง้ แกต นเองและผูอื่น **************************************** มัวกางตําราแกไขปญ หา จะแกไ ขอะไรไดทัน กวา จะหาพบทุกอยา งกส็ ายเสียแลว ปญหาอดตี ตอ งแกไขดว ยปญ หาอดตี ปญหาปจ จบุ นั ก็ตอ งแกไ ขดว ยปญ หาปจจบุ นั ในเม่ือปญ หาอดีตกับปจจุบนั ตางกนั ปญหาท่ีเกิดในปจ จุบันจะมอี ยใู นตาํ ราก็หาไม **************************************** หาวหาญนักมกั อนั ตราย วอดวายกอ นกาลอนั สมควร ****************************************

คําคมสามกก 32   ทาํ ดคี วรมรี างวัล เพ่อื เปน กําลงั ใจ สาํ หรบั คนออนแอ แตผูท าํ ดไี มควรหวงั รางวลั จึงจะช่ือวา ทาํ ดแี ท ประเพณีคนทงั้ ปวงนั้น ถารกั กนั แลว กส็ รรเสรฐิ วาดี ถาชงั กนั แลว กว็ าชวั่ **************************************** ดีชวั่ อยูท ต่ี วั เรา ไฉนจะตองรอใหเขาสรรเสริญ ไฉนจงึ จะตองคอยใหค นเขานนิ ทา **************************************** เกงกาจปานใด ก็ตองพา ยแพแ กความตาย **************************************** ผูมีสติปญ ญานอย ไมเหมาะสมทจ่ี ะปกครองคน **************************************** เปนเดก็ ไมส้ินกลน่ิ น้าํ นม จะมาอวดรูก วา ผใู หญน ัน้ ไมค วร ****************************************

คําคมสามกก 33   ผนู าํ ทบ่ี ําบัดทกุ ขบาํ รงุ สุข ดูแลประชาชนใหปลอดภัย ประชาชนกย็ กยองใหเปน ผนู ําเสมอไป หากเมอื่ ใดปลอ ยใหป ระชาชน อยูก นั ไปตามยถากรรม ไมด ูแลทกุ ขสขุ ประชาชนกไ็ มส นใจผนู าํ เชน น้ีเหมือนกัน **************************************** อันธรรมดาผเู ปนนายทพั นายกอง ในการทําสงคราม ถา แพกอ็ ยาเพิง่ เสียใจ แมไ ดช ยั ชนะก็อยา เพ่งิ ทะนงตัว วันนเ้ี ราไดช ัยชนะ วนั หนา หากประมาท เราอาจพายแพได **************************************** ผมู ฝี มอื มคี วามสามารถ จะอยูร บั ใชใครผใู ด ตองไดน ายทดี่ ี หากไดนายไมเ อาไหน เจา นายทอี่ ุปมาดงั วานรไดแ กว ไมรูจกั สงเสริมลกู นอ ง อยูๆไปกไ็ มกาวหนา ****************************************

คาํ คมสามกก 34   ผูน ําทีม่ แี ตความพายแพ 1.เปน คนเจายศเจา อยาง ไมรับฟง ความคิดของผูใ ด 2.เปนคนหยาบชาจติ ใจโหดเห้ยี ม 3.ทาํ การส่ิงใดไมเ ด็ดขาด 4.เหน็ แกญาตพิ น่ี อ งของตวั 5.จะคิดการสง่ิ ใดมักกลบั เอาดีเปน รา ย เอารา ยเปนดี มไิ ดเ ช่ือใจของตัว 6.เลย้ี งดผู คู นไมเ ปนปกติ ตอ หนา วารกั กลบั หลังวา ชัง 7.รักคนใกลช ดิ ชงั คนหา งเหนิ 8.กระทาํ การมกั ผดิ พลาดเพราะฟง คํายยุ ง 9.จะทําการสง่ิ ใดเอาแตอาํ เภอใจตนเอง มไิ ดถ ืเอาขนบธรรมเนยี มโบราณ 10.ขาดประสบการณขาดความชํานาญในตัวการทว่ี า มติ รจิตมิตรใจ จะมีความสําเรจ็ ตอ งเผื่อแผ **************************************** ธรรมดาแขกผูมาหา มิควรจะเอาสิง่ ของของเจา เรอื นไป **************************************** จะคดิ อานการสง่ิ ใดอนั เกยี่ วกับดว ยบา นเมอื ง ควรจะเอาใจประชาชนไวเปน ประมาณ เมือ่ ชาวบา นรกั ใครนบั ถือดี เมอ่ื มหาชนยอมเช่อื ฟง เสยี แลว ทําส่ิงใดกไ็ มไ รผ ล ความพรอ มเชน นีย้ อมเปน โอกาสเหมาะสม หากไมค ดิ การในบดั นย้ี อมเปนสงิ่ นา เสยี ดายนกั **************************************** จะใหญไดใ นหมูคน ตองทาํ ใหผูคนยอมรบั ****************************************

คําคมสามกก 35   ที่ทส่ี มบูรณใครๆกอ็ ยากอยู จะมัดนํา้ ใจคนไวอ ยู ตองใหเ ขาไดรบั ความสขุ สบาย **************************************** จงเปนคนใจรมู ากกวาปาก อยางเปนคนทป่ี ากรมู ากกวา ใจ **************************************** ความแคน มเี ทา แผน ฟา แตก ารใหอ ภยั กม็ ีเทาแผนฟาเชน กนั **************************************** คนยึดมน่ั สตั ยซ ่ือ วาจาตองแน พูดคาํ ไหนตอ งคํานนั้ ตองกันทง้ั คาํ ตน กับคาํ ปลาย **************************************** ใหอ ภยั ยิ่งใหญก วาชาํ ระแคน หวั ใจท่รี จู ักใหอ ภัย ย่งิ ใหญก วาหวั ใจทงั้ ปวง **************************************** จะตอ กรกับคนมีสติปญญานั้น เม่ือคดิ เหน็ เปน แนใ จแลว อยา ชา อยู ปลอ ยไวนานจะมกี ําลงั กลาแข็ง เหมอื นลกู นกขนปก ยงั ไมข ้ึน แมจ ะนิง่ อยใู นรงั แตห ากขนข้นึ พรอ มแลว ยอ มจะบนิ ไปไดไ กล ยากทจี่ ะจบั ตวั ได ผูมสี ติปญญามากกเ็ ชน กัน

คําคมสามกก 36   หลักแหง ความสาํ เรจ็ ขยนั และประหยดั ยืนหยดั อดทน ทาํ ตนเชือ่ ถอื ได ออ นนอมถอ มตน รจู ักประมาณตน รผู ดิ รชู อบ ต้ังปณธิ าน เขา ใจจติ ใจผอู ืน่ ไมโ ลภรสู นั โดษ เดด็ เดย่ี วมน่ั คง เปนคนใจกวา ง กลาไดกลา เสยี **************************************** เมตตาธรรม ความซอ่ื สตั ย ยาดกี นิ ขมปาก แตเ ปน ประโยชนแกค นใช คนซ่อื กลา วคาํ ไมเพราะหู แตเปนประโยชนแ กก าลภายหนา **************************************** คนนอบนอมตอ ผคู น ยอ มไดร ับการนบั ถือจากผคู น **************************************** คนฉลาดเล้ยี งคนดไี วเ ปนกาํ ลัง สวนคนโงน้ัน เลีย้ งนักเลงเปน กําลงั **************************************** การแสดงความออนนอม เปน สงาแกผ ูอ นื่ แตเ ปนเกียรตแิ กตนเอง ****************************************

คําคมสามกก 37   คนบางคนอุปมาเหมอื นใบไมแหง คนบางคนอปุ มาเหมือนใบไมส ด สาํ หรับตวั ของทา นละเปน คนเชน ไร? **************************************** คนอนั ดับหนึ่งทค่ี วรเล้ยี งดใู หด ี กอนใครอ่นื ทงั้ หมด คอื คนซอ่ื สตั ย **************************************** เมตตาธรรมเปน คุณธรรมสูง มใี นผูใดผูน น้ั เปน คนสูงสง ไปตกอยใู นทอี่ ันตราย ก็รอดพนภัยพบิ ตั ิ แมอยเู หนือผูอ นื่ ก็ไมท าํ รา ยผูใ ด **************************************** แผนซอนแผน กลลวง แพก ลลวง เหนอื ความคดิ ยงั มีความคดิ อยาชะลาใจ ! **************************************** คบคิดกับผูมสี ติปญ ญามนี ํ้าใจ จึงทําการใหญไดสําเร็จ มิใชค ดิ กับผูดอ ยความคดิ ดงั เดก็ เล้ยี งโค **************************************** เมอื่ ความคิดเกดิ ตีบตนั ควรหามิตรสหายไวช วยกนั ****************************************

คําคมสามกก 38   ผูนําทฉี่ ลาด พึงเลีย้ งคนซื่อสัตยไ วไ ดม ากทส่ี ุด **************************************** คนแกบ างคน แกอ ายแุ กชวี ติ แตแกบางคน แกอ ายแุ ลวยังแกค วามคดิ **************************************** อายุทม่ี ากขึ้น ยอ มมากดว ยประสบการณ แลยิ่งมากข้นึ ดว ยความคดิ อา น **************************************** อันธรรมดาเกดิ มาเปน ชาย เมือ่ ปรารถนาจะเปน ใหญ แมไ ดด ที ่ไี หน ก็จะทําการที่นน้ั อันจะคิดร้งั รออยู มวั แตกลัวโนน กลวั น่ี นานไปภายหนา หากเปน ของผอู ่นื แลว จะคดิ ทําการตอ ภายหนา จะยากลาํ บากกวา **************************************** ภูมขิ องคนมิไดอยทู ่ชี าติกาํ เนดิ แตอยทู ี่คณุ ธรรมและความรู ถาจะแขง ภมู กิ นั ควรจะเอาสองสิง่ นี่มาแขง กนั ถึงจะช่อื วา เปน ความยตุ ิธรรม ****************************************

คําคมสามกก 39   จะฆาไกไ มควรเอามีดฆาโคมาฆา ทาํ การสง่ิ ใดควรใหเหมาะแกก ารน้นั **************************************** ชายชาตทิ หาร ยอมตายไมเ สียดายชวี ติ ขอเพียงใหข้ึนช่อื ลอื ชาไวเปน พอ **************************************** การจะใหอ ภยั คน กี่คร้งั กีห่ นก็ใหอภยั ได บางคนใหอภัยสิบครง้ั ไมก ลบั ตวั แตเมอ่ื จะใหอภัยกนั ไยตอ งนบั จํานวน **************************************** การลดั นิ้วมือเดยี ว ไมค วรทจี่ ะถกเถยี งกนั ออ้ื องึ สง่ิ ท่ีจะตอ งจดั การภายในเวลาอนั รวดเรว็ ตองจดั การอยา งรวดเรว็ ทส่ี ดุ หากปลอยเวลาใหเนน่ิ นาน หรอื แพรง พรายใหเ ขารทู ่วั กนั ไปหมด การนัน้ กจ็ ะสําเรจ็ ไปไมได **************************************** เกดิ เปน ชายตอ งรักษาวาจาสัตย พูดคาํ ไหนตอ งเปนคําน้นั **************************************** การกระทําท่ผี ดิ บางครง้ั เกดิ จากคิดผดิ

คําคมสามกก 40   นักสูไมค อยโชคชะตา ไมปลอ ยใหฟ า ดินเทพยดาเปนผลู ิขติ แตลิขติ เขยี นชวี ติ ดว ยตนเอง **************************************** ยอมใหมกี ารละเมดิ กฎหมาย เพยี งสักคนคนหน่ึงและครงั้ เดยี ว คนอน่ื ๆกจ็ ะอา งสทิ ธ์ิทําบางและหลายครัง้ แมว าการละเมดิ กฎจะไมดกี ต็ าม **************************************** ชายอยา ดหู มิน่ ชาย ชายอยา ดถู กู ชายดว ยกนั เอง **************************************** การแกแ คนกอ ใหเกดิ การแกแ คน การใหอภยั กอ ใหเกดิ ความรกั ความเมตตา **************************************** จะทําการใหญ พงึ ระวงั ส่งิ เลก็ นอย **************************************** อะไรท่มี ันมดื ใหรบี หาแสงสวา ง อยาอยูใ นมุมมดื นานๆ มิฉะน้ันจะถึงความอับจน **************************************** คนท่ีมเี มตตาสงู ไปไหนๆยอ มไมไ ดร บั อนั ตราย ผคู ดิ รา ยเห็นเขาก็ใจออ นกลบั จะรกั เขา อกี

คําคมสามกก 41   คนรอดพน อันตรายดวยความคิด ความคดิ จึงเปน ส่งิ สําคญั มาก คนควรบาํ รุงความคดิ หากย่งิ เฉยี บแหลมย่ิงปลอดภัย **************************************** ยามเหย่ียวอยากอาหาร มันจะคอยจองจบั ลกู ไกท ี่พลดั แม ไดทแี่ ลว กโ็ ฉบลงเอา ถา เห็นยงั มไิ ดท ่กี ็เพยี รคอยอยู ชีวิตคนบางคนก็ไมต า งจากเหยยี่ ว **************************************** ครอบครัว บดิ า มารดาและบตุ ร นับวามีสายสมั พันธเ ดยี วกนั การกระทาํ ของบตุ รก็ยอ มมผี ลตอ บิดามารดา เชน กนั การกระทาํ ของบิดามารดา กย็ อมมีผลตอ บตุ รของตน ถาบุตรเปน คนดบี ดิ ามารดามคี วามสขุ ถา บุตรเปนคนเลว บดิ ามารดากท็ ุกขด ว ย บตุ รท่ีดจี งึ สรา งสุขใหเกิดแกบ ิดา แลมารดา ****************************************

คําคมสามกก 42   ความเปนผมู ีอดุ มการณ ความเปน ผูมีดลุ ยพินจิ -พจิ ารณญาณ ความไมละโมบ ความเปนผยู ดึ มั่น-เด็ดขาด ความเปน ผูมนี าํ้ ใจการณุ ธรรม ความเปนผูกลา หาญ-ตัดสิน เปนคนมิใชก อ นดนิ ทอนไม ควรจะมคี วามรูสกึ บาง โดยเฉพาะรสู กึ รบั ผิดชอบในสิ่งทตี่ นกระทํา **************************************** นกพงึ รบี สรา งรงั คนพึงรีบเรงสรางตวั **************************************** คนเลวตองชว ยกันขจัดออกจากสังคม มใิ ชใ หใ ครคนใดคนหนงึ่ จดั การ ทกุ คนน้ันแหละชว ยกนั **************************************** ผทู ี่อุตสา หม านะพยายาม รักษาตวั รอดพน จากสิง่ ชวั่ ราย ตอสชู วี ิตมาจนไดด บิ ไดด ีมตี าํ แหนงสงู แตแลว มาวันหนึ่ง ผมู อี ํานาจเหนอื กวา ก็โยกยายถายเท ไปสตู ําแหนง อืน่ ท่ีต่ําตอ ย ใครโดนเขา อยา งนี้ จะรูสกึ เจบ็ แคน สกั แคไ หน

คําคมสามกก 43   สามภี รรยาตองรว มทุกขส ุขกัน จะรว มแตสุขไมเ อาทกุ ขไดอ ยางไร **************************************** หากแมน วาเปน คนดีจรงิ ใหบํารงุ บาํ เรออยางไร ใหเ ยา ยวนอยา งไร ยงั เปน คนดเี หมือนเดิม **************************************** เปนคนมสี ติปญ ญา แตอ ยูกบั ผนู ําเลว ก็เหมอื นอยูในทม่ี ืดทล่ี บั นับแตจ ะอับโชค **************************************** ชีวิตลูกผชู าย ภกั ดจี นส้นิ ชวี า จึงจะนับไดว าเปน ชาย **************************************** รากฐานแหงความสําเร็จ ความขยนั -มธั ยัสถ ความอุตสาหะ-อดทน ความซ่ือสัตย-สุจริต ความนอบนอม-ถอมตน ความรูจักประมาณตน ความรูแจง -เหน็ จริง ****************************************

คาํ คมสามกก 44   รากฐานแหง ความปราชยั ความเปนผูไมม ดี ุลพนิ ิจพจิ ารณญาณ ความไมรูจกั ควบคมุ ในตน ความไมเ ขาใจในเรือ่ งและเหตผุ ล ความไมร ูชดั -เหน็ แจง ความเปนผูโลภมาก ความจองหอง-อวดดี ความชอบพดู จาโกหก-พกลม ความไมค วบคมุ -ประพฤติชว่ั **************************************** เหตแุ หงความลม เหลว ไมเ ขา ใจผอู ่นื ไมป ระมาณตน ไมเดยี งสาตอการ มสิ าํ นกึ ผดิ ชอบ โลภโมโทสัน เยอหยง่ิ ยโส โปป ดมดเท็จ คบคาเสเพล เกียจครา นตองาน กอ หนีล้ นพน ขเ้ี หลาเมายา หูเบาเฉาปญญา ทาํ ตวั หวั ไม ไรส จั ธรรม ใจคอคับแคบ คบคนไมเลือก คดิ คดลอลวง สรุ ุยสรุ า ย ไรอดุ มการณ หลงการพนัน หนุ หนั พลนั แลน จิตใจโลเล อิจฉารษิ ยา นอกรีตดอื้ รน้ั ****************************************

คําคมสามกก 45   ยง่ิ ชําระแคน ย่ิงกอใหเ กดิ ความแคน ความแคน กอ ใหเ กิดเวรภยั **************************************** มนตมดั ใจ ยกยองเขาไปเถอะ ถา เขามีอะไรใหนา ยกยอ ง เพราะทกุ คนชอบการยกยอ งทั้งนนั้ ไมม ีใครชอบการดูหม่ินดแู คลน ไมวา คนเล็กหรอื คนใหญ **************************************** คนฉลาดหลักแหลม แตต ง้ั เนื้อต้ังตวั ไมไ ดเ พราะลมื คดิ ถึงตนเอง เพราะไมฉ ลาดในการตัง้ ตวั แลเพราะไมไ ดฉ ลาดจรงิ ๆ **************************************** ถา ผใู ดไมฟงคาํ โบราณ จะมอี ันตรายตา งๆ มาถงึ โดยหารูต วั ไม คาํ กลา วเชนนม้ี ีไวใหระมดั ระวงั ใหรจู ักเช่ือฟง คนอน่ื บา ง มิใชเช่อื แตต นฝา ยเดยี ว **************************************** จะคดิ ทาํ การส่งิ ใด สติปญ ญายอ มเปนใหญ สติปญญานอยคิดการนอยสาํ เรจ็ สตปิ ญ ญามากคดิ การใหญอ ยา งไรกส็ าํ เร็จ ****************************************

คําคมสามกก 46   คนจริงรักษาคาํ สัตย ไมรักษาตวั ถงึ แมหวั จะขาด คนไมจรงิ ไมร กั ษาคําสตั ย แตจ ะรกั ษาตวั ไมย อมใหหวั ขาด **************************************** ธรรมดาเกดิ มาเปน มนุษย จะกําหนดวันตายน้นั ทา นวายากนกั แตว นั ท่กี าํ หนดไดคอื วนั เปน วา จะอยูกนั อยา งไร? **************************************** ขาวแดงแกงรอ นมีความศักด์ิสิทธิ์ ใครไมร คู ณุ ขา วแดงแกงรอน ผูนั้นมีอนั ตอ งไดภยั พิบัติ **************************************** เสื่อไมมเี ขีย้ ว นกไรป ก ไมนา กลัว **************************************** จะลม ลา งส่งิ ใดใหคดิ ถงึ เวลาสรา ง เหมอื นดังเรอื น หากจะรอื้ ลงนนั้ มันงาย แตจ ะปลกู สรา งนน้ั ชา งแสนยากนกั **************************************** ผูดูหม่ินขาศกึ ทะนงตนในสงคราม พลาดทา เสียทมี ามากตอ มาก

คําคมสามกก 47   เม่ือยงั มไี มตรตี อ กัน ก็ควรจะเตอื นสติกนั บา ง **************************************** คนมคี วามรับผิดชอบเทานนั้ จงึ ควรใหมีหนาที่ เชน กัน คนมคี วามรบั ผิดชอบตอ แผนดิน จงึ ควรใหป กครองบานเมือง **************************************** ผนู าํ ดีมบี ารมี ยอมทาํ ใหลกู นอ งดีตาม **************************************** คดิ ใหสมเหตุ อยา คิดเกนิ การณ จะพาลใหเ กดิ เสยี หายได **************************************** อันผมู ีสติปญ ญานัน้ ถา จะคิดสิง่ ใดกก็ วางขวางโอบออ มอารี อปุ มาเหมือนกับวา บคุ คลกลืนแกว อนั เปนทพิ ยไ วใ นทอง ถาไปสถานทใ่ี ดถงึ เวลาคํ่ามืด กเ็ ลด็ ลอดสวางไปดว ยรศั มแี หงแกว นน้ั ถาคดิ สิ่งใดกร็ จู ักทีหนกั ทเี บาได รูจักยกั ยา ยถา ยเทมิใหผ ใู ดลว งรูถ ึง จึงจะนบั ไดว า ผนู ั้นเปน ผมู ีสตปิ ญ ญาลกึ ซึ้ง ****************************************

คําคมสามกก 48   ผนู าํ ที่แทจรงิ ไมก ระหายท่ีจะเปนหัวหนา ไมแ สวงหาลูกนอ ง แตเ มื่อคราวไดเ ปน กร็ ับภาระอยา งอาจหาญ **************************************** ลกู ผูชายแมจ ะตองตาย เพราะเหตุตอ งสนองบญุ คุณ ถงึ จะตายสักกคี่ รัง้ ก็ไมน า เสยี ดาย **************************************** คิดผดิ กอใหเ กดิ การกระทาํ ผดิ การกระทาํ ผิดไดค ร้ังหน่งึ ทาํ ใหกระทําผดิ ครง้ั ทีส่ องและครั้งทส่ี าม ความผิดครัง้ ท่ีสามกอ ความผดิ ครงั้ ตอ ๆไป คนท่ีกระทาํ ผดิ เพียงครั้งแรกๆ ไดช ่อื วาคนทําผิด แตค นท่ีกระทาํ ผดิ ครง้ั ตอๆมาชอ่ื วา คนเลว **************************************** ความคดิ และการกระทาํ คดิ การส่ิงใด ไมใ ฝหาผมู สี ติปญญารวมคดิ ดว ย การนัน้ จะสําเรจ็ ไดอยางไร **************************************** ลกู ผชู ายใจเดด็ ยามเสยี ทตี อ งไมเปนทุกข ยามจะไดอ ยายินดีปรีดามากนกั ****************************************

คําคมสามกก 49   มังกร ถงึ อยา งไรๆกน็ า เกรงกลวั แตม ังกรท่ยี ใู นหนองนาํ้ ตน้ื ๆ ไมแ สดงพษิ สงมากเทาไร มงั กรที่อยใู นทะเลใหญน ้ําลกึ น่ีซิ ยากท่ีจะกาํ จัดไดยากทจ่ี ะกาํ จัดลงไดง า ยๆ **************************************** คบคนมีสติปญ ญายิ่งคบกย็ ง่ิ ได คบคนหลักแหลมยิง่ คบก็ยิ่งเฉลียวฉลาด เปรียบเสมอื นยิ่งพบทางสวางของชีวิต **************************************** นกยงั มกี ่งิ ไมใ หจับ เกิดมาเปน คนไมม ที ่อี ยู มันนาอดสนู กั สนู กกไ็ มได **************************************** ผมู ีสติปญ ญามาก ควรสั่งสอนผมู ีสตปิ ญญานอ ย ผทู ่ีแข็งแรงควรเปน ท่พี ่งึ พาของผูออนแอ ผมู ่งั มคี วรจะชว ยเหลอื ผยู ากไร สังคมจึงจะเปน ปกตสิ ขุ **************************************** แมเ รากเ็ ปน คนเดนิ ดิน เขาก็เปนคนเดนิ ดนิ เหมอื นกนั ไมม ใี ครเขาเหาะได แลวจะตอ งเกรงกลวั อะไร ****************************************