1-1.1-NSRU-AC-12

มาตรฐานการศกึ ษาของชาติ อดุ มการณและหลักการในการจัดการศกึ ษาของชาติ รัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 2540 พระราชบญั ญัตกิ ารศึกษาแหง ชาติ พ.ศ.2542 และแกไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ.2545 และนโยบายดา นการศึกษาของรฐั บาลท่ไี ดแถลงตอรฐั สภา ตา งมอี ดุ มการณและหลักการการจัดการศกึ ษาเพ่อื พฒั นาสังคมไทยใหเ ปนสังคมแหง การเรียนรู และ เพือ่ ใหค นไทยท้งั ปวงไดรับโอกาสเทาเทยี มกันทางการศึกษา พฒั นาคนไดอยา งตอ เนอื่ งตลอดชวี ติ อนั เปน เงือ่ นไขไปสูระบบเศรษฐกิจฐานความรทู พ่ี งึ ประสงค อุดมการณสําคัญของการจัดการศึกษาคือ การจัดใหมีการศึกษาตลอดชีวิตและสราง สงั คมไทยใหเปน สงั คมแหง การเรยี นรู การศกึ ษาสรางคุณภาพชีวิตและสังคมบูรณาการอยางสมดุล ระหวางปญญาธรรม คุณธรรม และวัฒนธรรม เปนการศึกษาตลอดชีวิตเพ่ือคนไทยท้ังปวง มุงสรางพื้นฐานที่ดีในวัยเด็ก ปลูกฝงความเปนสมาชิกท่ีดีของสังคมตั้งแตวัยการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน และพัฒนาความรูความสามารถเพื่อการทํางานที่มีคุณภาพ โดยใหสังคมทุกภาคสวนมีสวนรวมใน การจัดการศึกษาไดตรงความตองการของผูเรียน และสามารถตรวจสอบไดอยางม่ันใจวาการศึกษา เปนกระบวนการของการพัฒนาชีวิตและสังคมเปนปจจัยสําคัญในการพัฒนาประเทศอยางย่ังยืน สามารถพึงตนเองและพ่ึงกันเองได และสามารถแขงขันไดในระดับนานาชาติเพ่ือใหเปนไปตาม อุดมการณและหลักการในการจัดการศึกษาดังกลาว จึงไดกําหนดมาตรฐานและตัวบงช้ีไว 3 มาตรฐาน และ 11 ตวั บง ช้ี ไดแก มาตรฐานที่ 1 คณุ ลักษณะของคนไทยทพ่ี งึ ประสงค ท้งั ในฐานะพลเมอื งและพลโลก มาตรฐานท่ี 2 แนวการจัดการศกึ ษา มาตรฐานที่ 3 แนวการสรางสงั คมแหง การเรยี นรู/สังคมแหงความรู มาตรฐานท่ี 1 คณุ ลกั ษณะของคนไทยท่พี งึ ประสงค ทั้งในฐานะพลเมอื งและพลโลก คนไทยเปน คนเกง คนดี และมีความสขุ เปาหมายของการจดั การศกึ ษาอยูทก่ี ารพฒั นาคนไทยทุกคนใหเ ปน “ คนเกง คนดี และมีความสขุ ” โดยมกี ารพฒั นาทีเ่ หมาะสมกบั ชว งวยั พฒั นาคนตามธรรมชาตแิ ละเต็มตามศกั ยภาพ ตรงตามความ ตองการ ท้งั ในดา นสขุ ภาพรา งกายและจติ ใจ สตปิ ญ ญา ความรแู ละทักษะคณุ ธรรมและจิตสาํ นึกท่ี พงึ ประสงค และอยูในสังคมไดอยางปกตสิ ุข 84

ตวั บง ชี้ 1.1 กําลงั กาย กาํ ลังใจท่ีสมบูรณ 1.1.1 คนไทยมีสขุ ภาพกายและจติ ทีด่ ี มีพฒั นาการดา นรางกาย จิตใจ สตปิ ญ ญา เจรญิ เตบิ โต อยางสมบรู ณต ามเกณฑก ารพฒั นาในแตล ะชว งวยั 1.2 ความรแู ละทกั ษะทจ่ี าํ เปนและเพียงพอในการดาํ รงชวี ติ และพฒั นาสงั คม 1.2.1 คนไทยไดเ รยี นรูเตม็ ตามศกั ยภาพของตนเอง 1.2.2 คนไทยมีงานทําและนาํ ความรไู ปใชใ นการสรางงานและสรา งประโยชนใ หสงั คม 1.3 ทักษะการเรียนรแู ละปรบั ตัว 1.3.1 คนไทยสามารถเรียนรูดวยตนเอง รักการเรียนรูทันโลก รวมท้ังมีความสามารถใน การใชแหลง ความรแู ละส่ือตาง ๆ เพือ่ พัฒนาตนเองและสงั คม 1.3.2 คนไทยสามารถปรบั ตวั ได มมี นุษยสมั พนั ธด ีและสามารถทํางานรวมกบั ผอู นื่ ได เปนอยางดี 1.4 ทักษะทางสังคม 1.4.1 คนไทยเขา ใจและเคารพในธรรมชาติ สง่ิ แวดลอ มและสงั คม มีทักษะและความสามารถ ทจี่ าํ เปนตอการดาํ เนนิ ชีวติ ในสงั คมอยา งมีความสขุ 1.4.2 คนไทยมีความรบั ผดิ ชอบ เขาใจ ยอมรับ และตระหนกั ในคณุ คา ของวัฒนธรรม ท่ีแตกตางกนั สามารถแกป ญ หาในฐานะสมาชิกของสังคมโลกโดยสันตวิ ธิ ี 1.5 คุณธรรม จติ สาธารณะ และจติ สํานกึ ในความเปน พลเมอื งไทยและพลโลก 1.5.1 คนไทยดาํ เนนิ ชวี ติ โดยกายสจุ ริต วจีสจุ ริต และมโนสุจรติ 1.5.2 คนไทยมีความรบั ผิดชอบทางศีลธรรมและสงั คม มีจิตสํานกึ ในเกยี รตภิ ูมิของความ เปนคนไทย มีความภูมิใจในชนชาติไทย รักแผนดินไทย และปฏิบัติตนตามระบอบประชาธิปไตย เปน สมาชิกท่ีดี เปนอาสาสมคั รเพอ่ื ชมุ ชนและสงั คมในฐานะพลเมอื งไทยและพลโลก มาตรฐานท่ี 2 แนวการจัดการศึกษา จัดการเรยี นรทู ีม่ ุงพฒั นาผเู รียนเปนสําคัญและการบรหิ ารโดยใชสถานศกึ ษาเปนฐาน การจัดกระบวนการเรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ ผูเรียนเปนแบบอยางท่ีดี ไดฝกการคิด ไดเรียนรูจากประสบการณตรงที่หลากหลายตรงตามความตองการ และมีความสุขในการเรียนรู ครู คณาจารย รจู ักผูเ รยี นเปนรายบุคคล เตรยี มการสอนและส่ือทผ่ี สมผสานความรูสากลกับภูมิปญญาไทย จัดบรรยากาศเอ้ือตอการเรียนรู จัดหาและพัฒนาแหลงการเรียนรูท่ีหลากหลาย และพัฒนาความคิด ของผเู รียนอยางเปน ระบบและสรางสรรค 85

ความสาํ เร็จของการจัดกระบวนการเรยี นรทู ี่เนนผูเ รยี นเปน สาํ คญั ขนึ้ อยกู ับ 1. ปจจยั ดา นบุคคล ไดแก ผเู รยี น ครู คณาจารย ผูบ รหิ าร ผปู กครอง และสมาชกิ ชมุ ชน 2. ปจ จยั ดานการบรหิ าร ไดแ ก หลักการบริหารจดั การและหลักธรรมาภิบาล ตัวบง ชี้ 2.1 การจัดหลกั สูตรการเรยี นรูและสภาพแวดลอ มที่สง เสรมิ ใหผูเรยี นไดพฒั นาตามธรรมชาติและ เตม็ ศกั ยภาพ 2.1.1 มีการจัดหลักสูตรท่ีหลากหลายตามความเหมาะสมของกลุมผูเรียนทุกระบบสอดคลอง ตามความตองการของผูเรียนและทอ งถ่นิ สนับสนนุ การพฒั นาศักยภาพของผเู รียน 2.1.2 ผเู รียนมโี อกาส/สามารถเขาถึงหลักสตู รตาง ๆ ท่ีจดั ไวอยา งทัว่ ถึง 2.1.3 องคกรที่ใหบริการทางการศึกษามีสภาพแวดลอมท่ีตอการเรียนรู มีอาคารสถานที่ มีการสงเสรมิ สขุ ภาพอนามยั และความปลอดภยั 2.1.4 มีการพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู ส่ือเพื่อการเรียนรูและการใหบริการ เทคโนโลยีสารสนเทศทกุ รูปแบบทเี่ อือ้ ตอการเรียนรดู ว ยตนเอง และการเรียนรูแบบมสี ว นรว ม 2.2 มกี ารพฒั นาผบู รหิ าร ครู คณาจารยแ ละบคุ ลากรทางการศกึ ษาอยา งเปนระบบและมคี ณุ ภาพ 2.2.1 ผูบริหาร ครู คณาจารย และบุคลากรทางการศึกษาไดรับการพัฒนาอยางเปนระบบตอเน่ือง เพื่อ สรางความเขม แขง็ ทางวชิ าการและวิชาชพี 2.2.2 ผบู ริหาร ครู คณาจารย และบุคลากรทางการศกึ ษามคี ณุ ธรรม มีความพึงพอใจในการ ทํางานและผกู พันกับงานมีอัตราการออกจากงานและอัตราความทาํ ผิดวนิ ยั ลดลง 2.2.3 มีแนวโนมในการรวมตัวจัดต้ังองคกรอิสระเพ่ือสรางเกณฑมาตรฐานเฉพาะกลุม และติดตามการดําเนินการดําเนินงานของบุคลากรและสถานศึกษา ตลอดจนการส่ังสมองคความรู ที่หลากหลาย 2.3 มกี ารบริหารจัดการทีใ่ ชสถานศกึ ษาเปนฐาน 2.3.1 องคกร ชุมชน มีสวนรวมในการพัฒนาการจัดการเรียนรูตามสภาพทองถิ่น สภาพปญหาและ ความตองการทแี่ ทจ ริงของผูเรียน 2.3.2 ผูรับบริการ/ผูเกี่ยวของทุกกลุมมีความพึงพอใจตอการจัดบริการทางการศึกษาของ สถานศกึ ษา 2.3.3 มกี ารกําหนดระบบประกันคุณภาพภายในเปน สวนหนึ่งของกระบวนการบริหารการศึกษา เพอ่ื นาํ ไปสกู ารพฒั นาคณุ ภาพ และสามารถรองรับการประเมินคณุ ภาพภายนอกได 86

มาตรฐานท่ี 3 แนวการสรา งสงั คมแหงการเรยี นรู / สงั คมแหงความรู การสรา งวิถกี ารเรยี นรู และแหลง การเรยี นรูใหเขม แขง็ การเรียนรู ความรู นวัตกรรม ส่อื และเทคโนโลยี เปน ปจ จยั สําคญั ของการพัฒนาสูสังคม แหงความรู การสงเสรมิ และสรา งกลไกเพอื่ ใหคนไทยทกุ คนมโี อกาสและทางเลือกที่จะเขาถึงปจจัย และเรียนรอู ยางตอ เน่ืองตลอดชีวิตดวยรูปแบบและวิธีการท่ีหลากหลาย โดยการไดรับความรวมมือ จากทุกภาคสวนของสังคม จะนํามาซึ่งการพัฒนาคุณภาพประสิทธิภาพ และขีดความสามารถของ คนไทยในการพัฒนาประเทศรวมทัง้ การเพม่ิ ศกั ยภาพการแขงขนั ของประเทศ ตัวบง ช้ี 3.1 การบริการวิชาการและสรางความรวมมือระหวางสถานศึกษากับชุมชนใหเปนสังคมแหงการ เรยี นรู/ สังคมแหงความรู 3.1.1 สถานศึกษารว มมือกบั บุคลากรและองคกรในชุมชนที่เก่ียวของทกุ ฝายทกุ ระดบั รว ม จดั ปจ จยั และกระบวนการเรยี นรภู ายในชุมชน และใหบ ริการวชิ าการทเี่ ปน ประโยชนแ กก ารพัฒนา คนในชุมชน เพ่อื ใหสงั คมไทยเปนสังคมแหง ภมู ิปญญา และคนไทยมกี ารเรยี นรูตลอดชวี ติ 3.1.2 ชมุ ชนเปนท่ีต้งั ขององคก รท่ีมีบรกิ ารทางการศกึ ษามีสถานภาพเปน สังคม แหงการเรียนรู/สังคมแหงความรู มีความปลอดภัย ลดความขัดแยง มีสันติสุข และมีการพัฒนา กาวหนาอยางตอ เนื่อง 3.2 การศึกษาวจิ ยั สรางเสรมิ สนับสนุนแหลง การเรียนรูแ ละกลไกการเรียนรู 3.2.1 ศกึ ษาวิจยั สํารวจ จัดหา และจัดตั้งแหลงการเรียนรูตลอดชีวิตทุกรปู แบบ 3.2.2 ระดมทรัพยากร (บคุ ลากร งบประมาณ อาคารสถานที่ ส่ิงอํานวยความสะดวก ภมู ปิ ญ ญา และอน่ื ๆ) และความรวมมอื จากภายในและภายนอกสถานศกึ ษา ในการสรา งกลไกการเรียนรทู กุ ประเภท เพ่ือใหคนไทยสามารถเรียนรตู ลอดชวี ติ ไดจ ริง 3.2.3 ศึกษาวจิ ัยเพอ่ื สรา งองคความรใู หมและการพฒั นาประเทศ 3.3 การสรา งและจดั การความรูใ นทุกระดับทกุ มิตขิ องสังคม 3.3.1 ครอบครัว ชุมชน องคก รทุกระดับ และองคกรทจ่ี ดั การศึกษามกี ารสรางและ ใชความรู มีการแลกเปล่ียนเรยี นรูจ นกลายเปนวฒั นธรรมแหงการเรยี นรู เอกสาร/แหลง คน ควาเพมิ่ เตมิ สภาการศึกษา, สาํ นักงาน. มาตรฐานการศกึ ษา. กรุงเทพฯ, สหายบล็อกการพิมพ : 2547. Website : http://www.onec.go.th. 87