ความดันโลหิตต่ำ fah

โรค หรือ ภาวะ ความดันโลหิตต่า (Hypotension) คือภาวะทค่ี วามดันโลหติ (เลอื ด)ซีสโตลิค (Systolic blood pressure) ต่ากว่า 90 มลิ ลเิ มตรปรอท และ/หรอื ความดันโลหิตไดแอสโตลคิ (Diastolic blood pressure) ตา่ กวา่ 60 มลิ ลเิ มตรปรอท ซึง่ ความดนั โลหิตตา่ อาจตา่ เพียงความดันซีสโตลิค หรือ ไดแอสโตลกิ ตัวใดตัวหน่ึง หรือต่าท้งั สองตวั ก็ได้ ซ่งึ โดยท่ัวไป แพทยไ์ ม่จดั ความดนั โลหิตตา่ เปน็ โรค แต่จดั เป็นภาวะ ภาวะความดนั โลหิตต่าเป็นภาวะทยี่ งั ไมม่ กี ารบันทึกอบุ ตั ิการณท์ ี่แนน่ อน เพราะเมอ่ื ความดันโลหิตต่าไม่มาก มักไม่กอ่ อาการ และเมอ่ื มีอาการ ผูป้ ว่ ยจะมาพบแพทยด์ ้วยอาการ เชน่ วิงเวียน เป็นลม ไม่ได้มาด้วยเรอ่ื งความ ดันโลหติ ต่า ดงั น้นั การจดบนั ทึกของโรงพยาบาล จึงมกั ไม่ได้ระบวุ ่า เปน็ อาการจากความดันโลหิตต่า อย่างไรก็ ตาม ภาวะความดันโลหติ ต่า พบเกดิ ไดท้ งั้ สองเพศใกลเ้ คยี งกัน และพบได้ในทุกอายุ ต้งั แต่เดก็ อ่อนไปจนถงึ ผู้สงู อายุ ทั้งน้ขี ้ึนกบั สาเหตุ อะไรเป็นสาเหตุและกลไกใหเ้ กิดความดันโลหิตต่า? โรค/ภาวะความดนั โลหติ ต่าเกดิ ได้จากหลายสาเหตุ ซ่ึงมกี ลไกการเกิดดังน้ี  ปรมิ าณน่้า ของเหลว และ/หรอื เลอื ด (โลหิต) ในการไหลเวียนเลอื ดลดลง จงึ มเี ลือดกลบั เข้าสู่หวั ใจ นอ้ ยลง หัวใจจึงเต้นบบี ตวั ลดลง ส่งผลใหค้ วามดนั โลหติ ลดลง เช่น ภาวะขาดน่้า และ/หรอื ขาดเกลอื แร่ ภาวะ

เลอื ดออกรนุ แรง ภาวะร่างกายเสียน่า้ จากท้องเสียรุนแรง หรอื จากมแี ผลไหมร้ ุนแรง การลุกขนึ้ ทันทจี ากทา่ นอนโดยเฉพาะเม่ือนอนนานๆ เม่ือไม่ค่อยเคลื่อนไหวรา่ งกาย หรือเมอื่ นงั่ นานๆ (ปริมาณเลือดจะคั่งท่ีขา เมื่อ ลกุ ข้นึ ทันที เลือดจึงไหลกลบั หวั ใจได้น้อยความดนั โลหิตจงึ ตา่ ลงทันที) ซ่งึ กลไกนี้ พบเป็นสาเหตขุ องความดนั โลหติ ตา่ ไดบ้ อ่ ยท่สี ุด โดยเฉพาะในผู้สงู อายจุ ากไมค่ อ่ ยด่มื น้า่ เรยี กภาวะความดันโลหิตต่าจากกลไกนวี้ า่ ภาวะ ความดันโลหิตตา่ หรอื ตกจากการเปลีย่ นท่/ความดันโลหติ ตา่ เม่อื ลุกยืน (Postural or Orthostatic hypotension)  ภาวะโลหติ จาง เพราะส่งผลให้ความเขม้ ขน้ ของเลือดลดลงจากปริมาณเมด็ เลอื ดแดงลดลง สง่ ผลใหป้ รมิ าตรใน ภาพรวมของเลือดลง จงึ ส่งผลให้ความดนั โลหิตลดตา่ ลง  ในบางคนภายหลังกนิ อาหารมือ้ หลักปรมิ าณสูงมาก จงึ สง่ ผลให้เลือดไปเล้ยี งกระเพาะอาหาร และล่าไส้เพ่ิมขึน้ เกิดภาวะคล้ายมีเลอื ดค่ังในกระเพาะอาหารและลา่ ไส้ เพราะกระเพาะอาหารและล่าไส้ท่างานเพ่ิมขน้ึ จงึ ขาด ปรมิ าณเลือดโดยรวมในการไหลเวียนในกระแสโลหิต เลอื ดจึงกลับเข้าหัวใจน้อยลง สง่ ผลใหเ้ กดิ ความดนั โลหิต ต่า เรียกภาวะความดนั โลหติ ตา่ จากกลไกน้ีว่า Postprandial hypotension  จากโรคของประสาทอัตโนมัติ ซึ่งมหี นา้ ที่ควบคมุ การบบี ตัวของหลอดเลือด และการบีบตัวของหวั ใจ จึงท่าให้ เกดิ ภาวะหลอดเลอื ดขยาย เลอื ดจึงคงั่ อยู่ในเน้อื เยือ่ /อวัยวะตา่ งๆเพมิ่ ขึ้น การไหลเวยี นโลหติ จงึ ลดลง เลือด กลบั เขา้ หัวใจลดลง จงึ ส่งผลให้ความดันโลหติ ตา่ เช่น โรคพาร์กินสนั (Parkinson’s disease) และโรคความจ่า เสือ่ มบางชนดิ ซึ่งเรยี ก ภาวะความดนั โลหติ ต่าจากกลไกนวี้ ่า Neurogenic orthostatic hypotension  จากภาวะติดเชือ้ รุนแรงในกระแสโลหติ /เลอื ด (ภาวะพษิ เหตตุ ิดเชอ้ื /ภาวะตดิ เชื้อในกระแสเลือด) สง่ ผลให้เกิด หลอดเลอื ดขยายตัวมากข้ึนพร้อมๆกัน รวมทัง้ เกดิ การล้มเหลวในการท่างานของหวั ใจและปอด จึงสง่ ผลใหเ้ กิด ภาวะความดนั โลหติ ตา่  จากการแพย้ า หรือแพ้อาหาร หรอื แพส้ ารต่างๆอย่างรุนแรง สง่ ผลให้หลอดเลือดท่วั ตัวขยายตัวทันที และ ร่วมกับมีของเหลว/น่า้ ในเลือดซึมออกนอกหลอดเลอื ด จงึ เกดิ การขาดเลอื ดไหลเวยี นในกระแสโลหติ ความดัน โลหติ จึงตา่ ลง เรียกภาวะความดันโลหติ ตา่ จากกลไกน้วี า่ Anaphylaxis  จากโรคหัวใจ หัวใจจึงบบี ตัวเต้นผดิ ปกติ จึงลดแรงดันในหลอดเลือด ส่งผลใหค้ วามดนั เลือดต่า เชน่ โรคหลอด เลือดหัวใจ  จากการตง้ั ครรภ์ มักเกดิ ในระยะ 6 เดือนแรกของการตง้ั ครรภ์ จากการทตี่ อ้ งเพม่ิ เลอื ดหลอ่ เลี้ยงทารกใน ครรภ์ การไหลเวยี นโลหติ หรอื ปรมิ าตรโลหิตในมารดาจงึ ลดลง สง่ ผลใหเ้ กิดความดนั โลหติ ต่าได้ แตร่ า่ งกาย มารดามักปรบั ตวั ไดเ้ องเสมอเมื่อมารดามีสขุ ภาพแข็งแรง  จากโรคของตอ่ มไร้ท่อซ่ึงสรา้ งฮอรโ์ มนควบคมุ การทา่ งาน ของหัวใจ ของหลอดเลือด และของเกลอื แร่ต่างๆท่ี เปน็ ตัวอมุ้ น่า้ ในหลอดเลือด จงึ ส่งผลถงึ การไหลเวียนโลหิต จึงเกิดความดนั โลหติ ตา่ ได้ เชน่ โรคของต่อม ไทรอยด์ โรคของตอ่ มหมวกไต หรอื ภาวะนา้่ ตาลในเลือดต่าในโรคเบาหวาน  ผลขา้ งเคียงจากยาบางชนิด เช่น ยาขับนา่้ /ยาขบั ปสั สาวะ ยาลดความดันโลหติ สูง ยาไวอะกรา (Viagra) หรือ ยาทางจิตเวชบางชนิด  จากมีการกระตุ้นวงจรประสาทอตั โนมัติและสมองทีท่ ่าหน้าท่ีควบคมุ การท่างานของหลอดเลอื ด และหัวใจ ซึ่ง เม่ือเกิดการกระตนุ้ วงจรน้ี จะส่งผลให้หลอดเลือดและหัวใจทา่ งานผดิ ปกติ ความดนั โลหติ จึงต่าลงได้ เรยี ก ภาวะความดนั โลหิตตา่ จากกลไกนว้ี า่ Neurally mediated hypotension เช่น จากอารมณ์/จิตใจ (กลวั มาก

ตกใจ เห็นภาพสยดสยอง หรอื เจ็บ/ปวดมาก) จากการยนื หรือ นั่งไขว่ห้างนานๆ การอยูใ่ นที่แออดั และ/หรอื อบอ้าว การอาบ น้่าอุณหภูมิอนุ่ จดั หรือการหยดุ พักทนั ทีขณะออกกา่ ลังกายอย่างหนัก ใครบา้ งมีปจั จัยเสียงต่อการเกิดโรคความดันโลหติ ต่า? ผทู้ ม่ี ีความเสย่ี งต่อการเกิดโรคความดนั โลหติ ต่า ไดแ้ ก่  ผู้สงู อายุ จากด่ืมน่า้ น้อย และจากไมค่ ่อยเคลอ่ื นไหวร่างกาย  ผ้มู ีโรคเรอื้ รัง เชน่ โรคเบาหวาน โรคหวั ใจ โรคของตอ่ มไทรอยด์และภาวะซดี  กินยาบางชนิดโดยเฉพาะ ยาขบั น้า่ /ยาขับปสั สาวะ ยาโรคความดนั โลหติ สูง และยาโรคเบาหวาน  มภี าวะขาดน่า้ จากสาเหตุต่างๆ เชน่ ทอ้ งเสยี หรือ อาเจียน รนุ แรง หรือภาวะลมแดด โรคความดนั โลหติ ตา่ มีอาการอยา่ งไร? อาการพบบอ่ ยของโรค/ภาวะความดันโลหิตต่า คือ  วงิ เวียน หน้ามดื เปน็ ลม  ตาลาย/ตาพร่า  คลืน่ ไส้ อาจอาเจียน  มอื เท้าเย็น  เหงอ่ื ออกมาก  ชีพจรเบา เตน้ เร็ว  หายใจเร็ว เหน่อื ย  กระหายน่า้ ตัวแห้ง ปัสสาวะน้อย เม่อื เกดิ จากภาวะขาดน้า่  บางคนอาจมีอาการ เจบ็ หน้าอก/ แนน่ หน้าอก เมอื่ เกิดจากโรคหลอดเลือดหัวใจ  อาจมผี ื่นแดงขน้ึ ตามตัว หน้า ตวั บวม เม่อื เกดิ จากการแพ้สง่ิ ต่างๆ  อาจชกั  หมดสติ เม่อื ความดนั โลหติ ต่ามาก แพทย์วินิจฉัยโรคความดันโลหติ ตา่ ได้อยา่ งไร? แพทย์วนิ ิจฉัยโรค/ภาวะความดนั โลหติ ต่าได้จาก การวัดความดนั โลหิต และวินิจฉัยหาสาเหตไุ ด้จาก ประวตั ิ อาการ ประวตั ิการเจบ็ ป่วยท้ังในอดีตและในปัจจบุ ัน ประวัติกนิ ยาต่างๆ หรือ กินอาหาร หรือถูกสัตว์/แมลง ตอ่ ย การตรวจร่างกาย การตรวจวดั สญั ญาณชพี และการตรวจสบื คน้ เพ่ิมเติมตา่ งๆ ทงั้ นข้ี ้นึ กับอาการผู้ปว่ ย และดุลพนิ จิ ของแพทย์ เช่น การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เมอ่ื สงสัยโรคหัวใจ หรอื การตรวจเลือดดูค่าน้่าตาลเมอ่ื สงสยั ภาวะน้่าตาลในเลือดต่าจากโรคเบาหวาน เป็นต้น รักษาโรคความดนั โลหิตตา่ ไดอ้ ยา่ งไร? แนวทางการรักษาโรค/ภาวะความดนั โลหติ ต่า คือ การเพม่ิ ความดนั โลหติ ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติตามสาเหตุ เชน่ ให้น่า้ และเกลือแร่ทางหลอดเลือดด่าเมื่อเกดิ จากภาวะขาดน่า้ การให้เลอื ดเมือ่ เสยี เลือดมาก หรือการให้ยาเพ่มิ

ความดนั โลหิต/ยาเพมิ่ การบีบตัวของหลอดเลือด เม่อื เกิดจากหลอดเลอื ดขยายตัวผดิ ปกติ นอกจากนน้ั คือ การ รักษาสาเหตุ เชน่ รักษาโรคหลอดเลือดหวั ใจเม่อื เกดิ จากโรคหลอดเลอื ดหวั ใจ การปรับยาเบาหวานเม่ืออาการ เกิดจากโรคเบาหวาน โรคความดนั โลหติ ตา่ รุนแรงไหม? มีผลข้างเคยี งไหม? โดยท่วั ไป โรค/ภาวะความดนั โลหิตตา่ มักไม่รนุ แรง คนสว่ นใหญ่มกั ไมม่ ีอาการ และไมท่ ราบวา่ ตนเองมคี วามดัน โลหติ ต่า และเมือ่ มีอาการ ภายหลงั การพกั ผอ่ น ผ้ปู ่วยมกั กลับมามีความดนั โลหิตปกตไิ ด้ อย่างไรก็ตาม ความรนุ แรงของโรค/ภาวะความดนั โลหติ ต่า ขึน้ กับสาเหตุ เช่น เมอื่ เกดิ จากด่มื น้า่ น้อย ความ รนุ แรงต่า เมอ่ื เกิดจากเสียน่้า เสียเลอื ดมาก ความรนุ แรงสูงขน้ึ หรือเมื่อเกิดจากโรคหลอดเลอื ดหวั ใจ ความ รนุ แรงจะสูงมาก ผลข้างเคียงจากโรค/ภาวะความดันโลหิตต่า คือ สมองขาดเลอื ด อาจหมดสติ จึงเกดิ การล้ม หรือ การชกั ได้ ดูแลตนเองอย่างไร? ควรพบแพทยเ์ มือไร? การดูแลตนเอง การพบแพทยเ์ ม่อื มีโรคความดันโลหติ ต่า ไดแ้ ก่  ปฏบิ ัติตามแพทย์ พยาบาลแนะนา่  ด่มื นา่้ ให้เพยี งพอ อย่างน้อยวนั ละ 6-8 แก้ว เมอ่ื ไมม่ ีโรคตอ้ งจ่ากัดน้า่ ดืม่  เคล่ือนไหวร่างกายเสมอ  เม่อื จะเปล่ยี นทา่ ทาง เชน่ จากนอนเปน็ ยืน โดยเฉพาะผสู้ งู อายุต้องค่อยๆเปลี่ยนท่าทาง จากนอนอาจต้องลกุ นั่ง พักสกั ครูก่ ่อนแล้วจงึ ยนื จากน่ังอาจตอ้ งยนื ยดึ จับสิ่งยดึ เหนี่ยวใหม้ น่ั คงก่อน จงึ กา้ วเดิน  หลีกเลย่ี งการยนื นานๆ แต่ถ้าเป็นอาชพี อาจตอ้ งใส่ถุงนอ่ งชว่ ยพยุงหลอดเลอื ดไม่ให้เกิดการแช่คา้ งของเลือด และไม่น่งั ไขว่ห้างนานๆ เพือ่ ลดการเบยี ดทับหลอดเลือด จึงเพ่ิมการไหลเวยี นเลอื ด  กนิ ยาตา่ งๆอย่างถูกต้อง และรูจ้ ักผลข้างเคียงของยาทกี่ นิ อยู่  กินอาหารแตล่ ะมื้ออย่าให้ปรมิ าณมากเกินไป  ตอ้ งจ่าใหไ้ ดว้ ่าแพ้อะไร เพื่อการหลกี เล่ียง  ดแู ล รักษา ควบคุมโรคตา่ งๆทเ่ี ปน็ สาเหตุ  ควรพบแพทย์เมื่อ o มอี าการของโรค/ภาวะความดันโลหติ ต่าบอ่ ยๆ ควรต้องหาสาเหตุ เพื่อการรกั ษาควบคุมโรคแตเ่ นิน่ ๆ o อาการตา่ งๆเลวลง หรอื ไมด่ ขี ้นึ หลังดแู ลตนเอง o อาการต่างๆรุนแรง โดยเฉพาะอาการทางการหายใจ และการแน่นเจบ็ หนา้ อก เพราะอาจเป็นอาการของโรค หลอดเลือดหัวใจ o กังวลในอาการ ปอ้ งกันโรคความดนั โลหติ ต่าอยา่ งไร? การป้องกันโรคความดันโลหิตต่า เชน่ เดยี วกบั ทไ่ี ดก้ ล่าวแล้วในหัวขอ้ การดแู ลตนเองทีส่ ่าคญั คือ  ดื่มน้่าให้เพียงพอ อย่างนอ้ ยวันละ 6-8 แก้ว เม่ือไม่มีโรคท่ีตอ้ งจ่ากดั น่า้ ดืม่

 ระมัดระวงั ในการเปล่ียนท่าทางโดยเฉพาะเม่ือตอ้ งลุกขึ้นยืน เปลย่ี นทา่ ทางให้ชา้ ลง ท่าทีละขัน้ ตอนเสมอ เชน่ จากนอน เปน็ นั่งพกั แลว้ จึงคอ่ ยลุกขน้ึ ยืน  รกั ษา และควบคมุ โรคต่างๆทเ่ี ป็นสาเหต/ุ ปจั จัยเส่ียง  ระมดั ระวงั การใช้ยาตา่ งๆ ไม่ซือ้ ยากินเองโดยไมป่ รึกษาเภสชั กรประจ่าร้านขายยาก่อน และกนิ ยาแตล่ ะชนิด ควรต้องรู้ผลข้างเคียงจากยา “สุขภาพดีของท่าน คอื บรกิ ารของเรา” รอบรเู้ รอ่ื งสุขภาพงา่ ยๆ แคป่ ลายนวิ้ ...คลิ๊กมา... Group.wunjun.com/Thatumhealthy งานสขุ ศกึ ษาและประชาสัมพันธโ์ รงพยาบาลทา่ ตมู โทร.044-591126 ตอ่ 116