ตำบลบางแพ.พ.ย

ทำเนยี บภูมปิ ญั ญำท้องถนิ่ ประจำเดอื นพฤศจกิ ำยน 2562 กศน.ตำบลบำงแพ ศูนยก์ ำรศึกษำนอกระบบ และกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยอำเภอบำงแพ สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศยั จังหวดั รำชบุรี สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศยั สำนกั งำนปลัดกระทรวงศกึ ษำธิกำร กระทรวงศึกษำธิกำร

คำนำ ภูมิปัญญาชาวบ้าน หรือภูมิปัญญาท้องถิ่น หมายถึง ความรู้ท่ีเกิดจากประสบการณ์ในชีวิตของคนเรา ผ่านกระบวนการศึกษา สังเกตคิดวิเคราะห์จนเกิดปัญญา และตกผลึกมาเป็นองค์ความรู้ที่ประกอบกันข้ึนมา จากความรู้เฉพาะหลาย ๆ เรื่อง ความรู้ดังกล่าวไม่ได้แยกย่อยออกมาเป็นศาสตร์ เฉพาะสาขาวิชาต่าง ๆ อาจกล่าวไว้ว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่นจัดเป็นพ้ืนฐานขององค์ความรู้สมัยใหม่ที่จะช่วยในการเรียนรู้ การแก้ปัญหา การจัดการ และการปรับตัวในการดาเนินชีวิตของคนเรา ภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นความรู้ท่ีมีอยู่ทั่วไปในสังคม ชุมชนและในตัวของผู้รู้เอง หากมีการสืบค้นหาเพ่ือศึกษา และนามาใช้ก็จะเป็นที่รู้จักกันเกิดการยอมรับ ถา่ ยทอด และพฒั นาไปสู่คนรุน่ ใหม่ตามยคุ ตามสมัยได้ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยตาบลบางแพ ได้จัดทาข้อมูล เร่ืองทาเนียบ ภูมิปัญญาท้องถิ่นฉบับนี้ข้ึน เพื่อรวบรวมประวัติ และผลงานของบุคคลในสาขาต่าง ๆ ที่เป็นผู้ท่ีสืบทอดมรดก ทางศิลปวฒั นธรรมและประเพณีของชมุ ชน ในตาบลบางแพ เพอื่ เป็นข้อมลู สารสนเทศสาหรับผู้ท่ีศึกษาค้นคว้า และสนใจอันจะเป็นประโยชน์และตระหนักถึงความสาคัญในคุณค่าของมรดกทางด้านศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี ภูมิปญั ญาทอ้ งถ่ิน และมสี ว่ นรว่ มในการจรรโลงและรักษาไว้สืบตอ่ ไป กศน.ตาบลบางแพ พฤศจิกายน 2562

สำรบัญ หน้ำ คำนำ 1 สำรบญั 4 7 กศน.ตาบลบางแพ ภูมปิ ญั ญา กะหรีป่ ๊ับไสเ้ หด็ : นางสุจารยี ์ คนงาน ภมู ิปัญญา การแปรรูปเหด็ (น้าพริกเผาเหด็ ) : นางสุวรรณ สขุ ชู ภมู ิปัญญา เต้าหทู้ อด ฟักทองทอด : นางพะยอม ลิมปชยั คณะผจู้ ัดทา

11 แบบบนั ทึกชดุ ข้อมลู คลงั ปัญญำ-ภูมปิ ัญญำท้องถ่ิน ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จังหวัดราชบรุ ี ช่อื ภมู ปิ ัญญำ :กะหรี่ปับ๊ ไส้เห็ด ชอ่ื นางสจุ ารีย์ นำมสกุล คนงาน วันเดอื นปีเกดิ 20 พฤษภาคม พ.ศ.2517 ทอ่ี ยู่ปจั จุบัน (ท่ีสำมำรถติดตอ่ ได)้ : บา้ นเลขท่ี12/8 หม่ทู ี่ 2 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขต บางแพ จังหวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70160 โทรศัพท์ 087-7685983 โทรสำร - Lind ID: 0877685983 E-mail address: - Facebook: สุจารีย์ โปรักษ์ ควำมเป็นมำของภูมิปญั ญำ จากเดิมเคยประกอบอาชีพเลย้ี งโคนม ประสบปญั หาจนตอ้ งเลิกเลย้ี ง และเข้าร่วมกล่มุ วสิ าหกจิ ชมุ ชน บ้านกุ่มพัฒนา ได้ศึกษาเรียนรู้เพิ่มเติมจากแหล่งจากแหล่งเรียนรู้ ต่างๆ ได้รับการถ่ายทอดจากคลินิก เทคโนโลยีมหาวิทยาลัยหมู่บ้านจอมบึง ตลอดจนหน่วยงานรัฐจัดอบรมฝึกอาชีพฝึกฝนจนเกิดความชานาญ เป็นวิทยากรสอนอาชีพให้แก่หน่วยงานต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน ตลอดจนมีหน่วยงานจากท้ังภาครัฐและ เอกชนมาศึกษาดงู านทว่ั ประเทศ จดุ เดน่ ของภูมปิ ัญญำ - ไสท้ าจากเหด็ - อรอ่ ย กรอบ - ถูกหลกั อนามยั วตั ถดุ ิบทใี่ ชป้ ระโยชนใ์ นผลิตภัณฑ์ทเี่ กดิ จำกภูมปิ ญั ญำ ซงึ่ พื้นทีอ่ น่ื ไมม่ ี - เห็ดท่ีมีอย่ใู นชมุ ชน - รับซ้ือวตั ถุดิบในท้องถ่ิน - เห็ดปลอดสารเคมี รำยละเอยี ดของภมู ิปญั ญำท้องถ่ิน - สาธิตขน้ั ตอนการทาในการศึกษาดงู าน - เปน็ วิทยาการให้กับหนว่ ยงานตา่ งๆ รปู แบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสัมพันธ์ เผยแพรภ่ มู ิปญั ญำทอ้ งถ่ิน ยังไมเ่ คยมีการเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มีการเผยแพร่ผ่านสื่อมวลชนและส่ืออ่นื อย่างแพร่หลาย มกี ารดูงานจากบุคคลภายนอกจานวน .......ครง้ั จานวน............คน  มีการนาไปใช้ อืน่ ๆ (ระบ)ุ

2 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภูมิใจ  ภมู ิปญั ญาท้องถิ่น/นวตั กรรมทค่ี ดิ คน้ ขน้ึ มาใหม่ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ ดง้ั เดมิ ไดร้ บั การถา่ ยทอดมาจากบรรพบรุ ุษ ภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ ที่ได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คือ ไสท้ าจากถ่ัวเหลือง เผอื ก ทม่ี อี ย่มู ว่ั ไป กำรพัฒนำตอ่ ยอดคือ กำรปรับเปลี่ยนและเรียนรูจ้ ำกไสถ้ ั่วเหลืองมำเป็นไส้เหด็ ทม่ี รี สชำดอรอ่ ยจนถึงปจั จุบนั

3 รปู ภำพเจ้ำของภูมิปัญญำ นางสจุ ารีย์ คนงาน ภูมิปัญญา กะหร่ปี ั๊บไส้เหด็ วสั ดุ-อุปกรณ์ การทากะหร่ปี ั๊บไสเ้ หด็ การปัน้ กะหรป่ี ั๊บไสเ้ หด็ เป็นวทิ ยาการสอนทากะหรี่ปับ๊ ไสเ้ ห็ด การทอดกะหรป่ี ับ๊ ไสเ้ หด็ กะหรีป่ ั๊บไสเ้ ห็ดพร้อมจาหน่าย

5 แบบบนั ทึกชดุ ขอ้ มูลคลงั ปัญญำ-ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถ่นิ ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จังหวดั ราชบรุ ี ชอ่ื ภมู ิปัญญำ : การแปรรูปเหด็ (นา้ พริกเผาเห็ด) ชื่อ นางสวุ รรณ นำมสกุล สุขชู วันเดอื นปเี กดิ 14 มถิ ุนายน พ.ศ. 2485 ทีอ่ ยู่ปจั จุบนั (ทีส่ ำมำรถติดต่อได)้ : บา้ นเลขท่ี2/8 หมู่ที่ 2 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขต บางแพ จงั หวัด ราชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70160 โทรศัพท์ 091-7490169 โทรสำร - Lind ID:- E-mail address:- Facebook:- ควำมเป็นมำของภูมิปญั ญำ ชุมชนบ้านกุ่มพัฒนา ส่วนใหญ่จะยึดอาชีพเลี้ยงโคนม แต่ต้องประสบปัญหาต้นทุนการเล้ียงท่ีสูง เกษตรกรต้องหยุดกิจการและหันไปยึดอาชีพอื่นทดแทน เนื่องจากหนี้สินท่ีเกิดจากการลงทุนในภาคเกษตรแต่ ละปสี ง่ ผลทาให้เป็นหนี้ครวั เรือนเพม่ิ ข้นึ อยา่ งต่อเนอ่ื ง จากปัญหานามาซึ่งการรวมกลุ่มแม่บ้านของนางสุวรรณ สุขชู ภายใต้ช่ือกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านกุ่ม พัฒนาท่ีเริ่มจากการเพาะเห็ด โดยนาโรงเรือนที่เคยเลี้ยงโคนมมาเป็นโรงเรือนเพาะเห็ด และมีการพัฒนา กิจกรรมและผลิตภัณฑ์จากเห็ด เช่น น้าพริกเผาเห็ด แหนมเห็ด โดยยึดหลักในการดาเนินกิจกรรมกลุ่ม ตามวสิ ัยทัศน์ \"มนี า้ ใจ ใฝ่เรยี นรู้ อย่อู ย่างพอเพียง\" จุดเดน่ ของภูมิปัญญำ - รสชาติอร่อย - นา้ พริกทาจากเห็ด - สมุนไพรปลอดสาร วตั ถุดิบที่ใช้ประโยชนใ์ นผลติ ภัณฑท์ ี่เกดิ จำกภมู ิปญั ญำ ซ่ึงพื้นทีอ่ ่นื ไมม่ ี - สมุนไพรทีม่ ีอยู่ในชุมชน - ปลอดสารเคมี - สะอาดคุณภาพดี รำยละเอยี ดของภูมิปญั ญำทอ้ งถิ่น - เปน็ วทิ ยากรสาธติ การทาใหห้ นว่ ยงานท่ีมาศกึ ษาดงู าน - ฝึกปฏิบัตจิ ริงทกุ ขัน้ ตอน รูปแบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสัมพันธ์ เผยแพรภ่ มู ิปญั ญำท้องถิน่ ยงั ไมเ่ คยมกี ารเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบคุ คล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มกี ารเผยแพร่ผา่ นสือ่ มวลชนและสือ่ อน่ื อยา่ งแพรห่ ลาย มกี ารดงู านจากบุคคลภายนอกจานวน .......คร้ัง จานวน............คน  มกี ารนาไปใช้ อื่นๆ (ระบุ)

6 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภมู ใิ จ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น/นวัตกรรมที่คดิ ค้นขึ้นมาใหม่  ภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ ดั้งเดิมได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบรุ ุษ ภมู ิปญั ญาทอ้ งถน่ิ ทไี่ ด้พฒั นาและตอ่ ยอด แบบเดิมคอื เปน็ น้าพริกทีท่ าสืบทอดมาจากรนุ่ ของพอ่ แม่ที่ทาทานกันอยปู่ ระจา กำรพัฒนำต่อยอดคอื ได้คิดค้นให้มีเห็ดเข้าไปเป็นสว่ นผสมของน้าพรกิ และค่อยๆพัฒนาสูตรนา้ พริกจนถึงปัจจุบนั ท่ีมีรสชาติ อร่อยถูกปากของคนทซี่ ้ือไปรบั ประทานและได้ ราชบรุ ี พรีเมี่ยม

7 รปู ภำพเจ้ำของภูมปิ ัญญำ นางสุวรรณ สุขชู ภมู ปิ ญั ญา การแปรรูปเห็ด (น้าพรกิ เผาเหด็ ) นา้ พริกเผาเหด็

8 แบบบันทกึ ชุดข้อมลู คลังปญั ญำ-ภูมปิ ญั ญำท้องถิ่น ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จังหวดั ราชบรุ ี ชื่อภูมปิ ัญญำ : เตา้ หู้ทอด ฟักทองทอด ข้อมูลพ้นื ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภมู ิปัญญำท้องถ่ิน/บคุ คลคลงั ปัญญำ ชือ่ นางพะยอม นำมสกลุ ลมิ ปชัย วนั เดอื นปีเกดิ 17 ธนั วาคม พ.ศ.2500 ทอ่ี ยู่ปจั จุบนั (ท่สี ำมำรถตดิ ต่อได้) : บา้ นเลขท่ี 99/1 หมทู่ ่ี 3 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขต บางแพ จงั หวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70160 โทรศพั ท์ 084-0176983 โทรสำร- Lind ID:- E-mail address:- Facebook:- ควำมเป็นมำของภมู ิปญั ญำ นางพะยอม ลิมปชัย มีอาชีพขายฟักทองทอด แต่เดิมเคยประกอบอาชีพขายข้าวแกงมาก่อน จึงมีความสามารถในการทาอาหาร ท่ีมีรสชาติอร่อยมีเอกลักษณ์เป็นของตัวเอง และได้สูตรการทาเต้าหู้ทอด ฟักทองทอด มาจากเพ่ือนแม่ค้าด้วยกัน ได้นามาปรับปรุงสูตรให้อร่อยถูกปากลูกค้า โดยขายเฉพาะวันเสาร์ วันอาทิตย์ และวนั หยุดนักขัตกฤกษ์ ขายหมดภายกอ่ นเท่ยี งทุกคร้ัง จดุ เดน่ ของภมู ิปัญญำ - อรอ่ ย นา้ จมิ๋ รสเดด็ - สะอำด วตั ถุดบิ ท่ใี ช้ประโยชนใ์ นผลติ ภัณฑท์ เี่ กดิ จำกภมู ปิ ญั ญำ ซึ่งพน้ื ท่ีอน่ื ไม่มี - ฟกั ทองเต้าหู้มคี ณุ ภาพ - สดใหม่ - ปลอดสาร รำยละเอียดของภูมิปญั ญำท้องถ่นิ - ฟกั ทอง เต้าหสู้ ดใหม่ทอดวนั ต่อวนั - นา้ จมิ๋ รสเดด็ ไม่มีขายทาวันตอ่ วัน รปู แบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมิปญั ญำทอ้ งถิ่น ยงั ไม่เคยมกี ารเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพร่ผา่ นส่ือมวลชนและส่ืออื่นอย่างแพรห่ ลาย มกี ารดูงานจากบุคคลภายนอกจานวน .......ครง้ั จานวน............คน  มีการนาไปใช้ อ่ืนๆ (ระบ)ุ

9 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภูมิใจ ภมู ิปญั ญาท้องถิ่น/นวัตกรรมทค่ี ิดคน้ ขน้ึ มาใหม่ ภมู ิปัญญาท้องถิน่ ดงั้ เดิมได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบรุ ุษ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่นทไี่ ด้พัฒนาและต่อยอด แบบเดิมคอื จากแบบเดิมขายข้าวแกง อยู่บ้าน และมีคนทาฟกั ทองทอดเตา้ หู้ทอดอยู่แล้วแต่เลิกขาย จึงคิดทาขาย แทนเจา้ ของเดมิ กำรพฒั นำต่อยอดคือ คิดค้นสูตรน้าจิ้มท่ีได้รสชาติดี ทาอย่างไรให้ฟักทองกรอบอร่อย เต้าหู้ทอดต้องทอดสุกกาลังดี ลูกค้า ตดิ ใจขายหมดและทามาจนถงึ ปัจจุบัน

10 รปู ภำพเจ้ำของภูมิปัญญำ นางพะยอม ลมิ ปชัย ภูมปิ ัญญา เต้าหทู้ อด ฟกั ทองทอด ฟกั ทองทอด ฟักทองทอด ฟกั ทองทอด

ทป่ี รกึ ษำ คณะผจู้ ดั ทำ นายสัจจา จันทรวเิ ชยี ร นางอรพร ผลกจิ ผอู้ านวยการ กศน.อาเภอบางแพ ครชู านาญการพเิ ศษ ผ้จู ดั ทำ นางสาวอไุ ร อุตสาหะ ครู กศน.ตาบลบางแพ บรรณำธกิ ำร/จดั ทำรปู เล่ม บรรณารกั ษช์ านาญการพิเศษ นางม่ิงขวญั คอยชื่น บรรณารักษ์อัตราจา้ ง นางสาวทฤฒมน ชินณบดี