เอกสารประกอบการสอน หน่วยที่ 1 ชุดที่ 1

บทเรียนสําเร็จรูป วชิ าภาษาไทย ท31101 หน่วยท่ี 1 ชุดท่ี 1 สําหรบั นักเรียนชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 4 โดย ครูเบญจมาศ มีตอ้ งปนั ครูเมตตา เริ่มพักตร์

เกร็ดความรู้ สรภญั ญะ (คาํ อ่านภาษาไทย: /สะระพนั ยะ/ หรอื /สอระพันยะ/) คอื ทํานองสําหรับสวดฉนั ท์ เป็นทํานองแบบสงั โยค คอื สวดเปน็ จงั หวะ หยุดตามรูปประโยคฉันทลักษณ์ มกั ใช้สวดบชู าพระรัตนตรัยในพระพุทธ ศาสนา การสวดฉนั ทท์ ํานองสรภัญญะมีมานานตัง้ แต่สมัยรัชกาลที่ 4 ก่อนหน้านั้นนิยมสวดฉนั ทภ์ าษาบาลี มเี นือ้ หาเกยี่ วกบั พระพทุ ธศาสนา และผสู้ วดส่วนใหญเ่ ปน็ พระสงฆ์ ทาํ นองสรภญั ญะไม่แพรห่ ลายนัก ต่อมา พระยาศรสี นุ ทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ป.ธ.8 องคมนตรแี ละเจ้า กรมพระอาลักษณใ์ นรัชกาลที่ 5 แปลบทสรรเสริญคุณตา่ ง ๆ เปน็ ฉนั ท์ ภาษาไทย เรยี ก “คาํ นมัสการคุณานุคุณ\" มี 5 ตอน คือ 1. บทสรรเสรญิ พระพุทธคุณ 2. บทสรรเสรญิ พระธรรมคุณ 3. บทสรรเสรญิ พระสังฆคุณ 4. บทสรรเสริญมาตาปิตุคณุ 5. บทสรรเสริญอาจรยิ คณุ บทประพนั ธ์นไี้ ด้รับความนยิ มมากท่สี ุดในปจั จบุ ัน ใชส้ วดกนั โดยทว่ั ไป และเน่ืองจากบาทแรกเรมิ่ วา่ “องคใ์ ดพระสัมพุทธ\" จึงมัก เรยี กวา่ “บทสวดองค์ใดพระสัมพทุ ธ\" นอกจากบทสรรเสรญิ พระรัตนตรัยแลว้ ทํานองสรภัญญะยังใช้ สวดคาถาบทอื่นอกี เชน่ บทแปลคาถาพาหุงซ่งึ เปน็ พระราชนิพนธข์ อง พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกล้าเจ้าอยหู่ วั ซึ่งเรม่ิ วา่ “ปางเม่ือพระองค์ ปรมพทุ ธ\" µÇÑ ÍÂÒè §º·ÊÇ´ÊÃÃàÊÃ­Ô ÁҵһԵؤ³Ø µÇÑ ÍÂèÒ§º·ÊÇ´ÊÃÃàÊÃ­Ô ÍÒ¨ÃÂÔ ¤³Ø

อนิ ทรวเิ ชียรฉนั ท์ ๑๑   อินทรวเิ ชยี ร แปลวา่ เพชรพระอินทร์ หรือ  สายฟ้าจากพระอินทร ์ หมายถึง ฉนั ท์ที่มีลลี าประดจุ เพชรของพระอินทร์  หรอื   สายฟ้าจากพระอนิ ทร์ คณะและพยางค์ อินทรวิเชียรฉนั ท์  จาํ นวน  ๑  บท  มี  ๒  บาท ๑ บาท  ม ี ๒ วรรค  ได้แก่ วรรคหน้าหรอื วรรคต้นมี ๕ คํา (พยางค)์ ส่วนวรรคหลงั หรือวรรคทา้ ยมี ๖ คํา (พยางค์) อินทรวเิ ชยี รฉันท์ ๑ บาท  มีจาํ นวนคํา  (พยางค)์  ๑๑ คํา  (พยางค์)    ดังนัน้   จึงกาํ หนดเลข  ๑๑  ไวท้ า้ ยชอื่ ฉันท์  โดยยึดตามบาทของฉนั ท์นเ่ี อง สมั ผสั   ให้นักเรียนสงั เกตสัมผัสบงั คบั   (สัมผัสนอก)  และบงั คับครุ-ลหุ  (ดังทีค่ รูได้อธบิ ายความหมายไวก้ อ่ นหนา้ น้ีแล้ว  ในเร่อื ง  ครุ ลหุ คอื )  ตามผงั ภาพ        คาํ ครุ   สัญลกั ษณ์แทนด้วย    ั        คาํ ลหุ   สัญลกั ษณแ์ ทนดว้ ย    ุ     ให้นกั เรยี นดตู วั อย่างตามผังภาพ



i. i- - - - - - - - 1เ Iเ เ| i. i . . . .. . . _

.. . - - - - - - --- - - ... . . เรเออ เอ เอ เอ, -1เรา ern ttn tn - mrn nrn มา nre nn nnn onr- -

แบบฝกึ หน่วยที่ 1 ชุดท่ี 1 [ ãË¹é ¡Ñ àÃÂÕ ¹Ê᡹¤ÔÇÍÒÃâì ¤´é à¾Í×è ·Òí Ẻ½¡Ö t