โครงการแก้มลิง

หอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” อาเภอวังทรายพนู ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอวงั ทรายพนู สานักงาน กศน.จังหวดั พิจติ ร

โครงการแก้มลิง โครงการพระราชดาริของพระบาทสมเด็จ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช รชั กาลท่ี 9 ที่ทรงมีพระราชดารไิ ว้แก้ปัญหา อุทกภัยในประเทศไทย และยังคงใช้เป็นแนวทางการแก้ปัญหาน้าท่วมจวบจน ปจั จบุ นั ปัญหานา้ ท่วมในประเทศไทยเป็นปัญหาท่ีเร้ือรังมายาวนาน และตั้งแต่ เกิดเหตุการณ์น้าท่วมคร้ังใหญ่ในเขตกรุงเทพมหานครและเขตปริมณฑล ยาวนานกว่า 2 เดอื น เมือ่ ปี พ.ศ. 2538 พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู ิ พลอดุลยเดช รัชกาลท่ี 9 จึงมีพระราชดาริจัดทาโครงการแก้มลิง เพื่อช่วย บรรเทาปัญหาอทุ กภัย โดยองิ จากหลกั การกนิ กล้วยของฝูงลิง โครงการแก้มลิง กับความเป็นมา สืบเนื่องจากปัญหาอุทกภัยครั้งใหญ่เม่ือปี พ.ศ. 2538 และ พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชทอดพระเนตรเห็นว่า ปัญหา น้าท่วมที่เกิดข้ึนน้ันเร้ือรังกว่า 2 เดือน ในวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2538 จึงมีพระราชดาริโครงการแก้มลิงข้ึนครั้งแรก เพื่อแก้ปัญหาอุทกภัย พร้อมท้ัง ช่วยอนรุ ักษน์ ้าและสิ่งแวดลอ้ มอย่างย่งั ยนื โครงการแกม้ ลงิ พระราชดารจิ ากพฤตกิ รรมลิง แนวคิดโครงการแก้มลิงเกิดจากการท่ีพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดช รัชกาลที่ 9 มีพระราชดารัสถงึ ลิงท่ีอมกล้วยไว้ในกระพุ้งแก้มได้คราว ละมาก ๆ โดยมีพระราชกระแสอธิบายวา่ \"ลิงโดยทั่วไปถ้าเราส่งกล้วยให้ ลิงจะรีบปอกเปลือก เอาเข้าปากเคี้ยว แล้วนาไปเก็บไว้ท่ีแก้มก่อน ลิงจะทาอย่างนี้จนกล้วยหมดหวีหรือเต็มกระพุ้ง แก้ม จากนนั้ จะคอ่ ย ๆ นาออกมาเค้ียวและกลนื กนิ ภายหลัง\"

วตั ถปุ ระสงคข์ องโครงการแก้มลิง โครงการแกม้ ลิงสร้างขึ้นเพอ่ื แกป้ ัญหานา้ ทว่ มขงั โดยใชห้ ลักการทาง ธรรมชาติคือกกั เกบ็ น้าฝนเอาไว้ เพื่อรอเวลาระบายออก ซง่ึ ลักษณะการ ดาเนนิ งานของแก้มลงิ จะมขี น้ั ตอนดังต่อไปน้ี ลกั ษณะและวธิ กี ารของโครงการแก้มลงิ 1. ดาเนินการระบายน้าออกจากพื้นท่ีตอนบนให้ไหลไปตามคลองใน แนวเหนือ-ใต้ ลงคลองพักน้าขนาดใหญ่ท่ีบริเวณชายทะเล เช่น คลอง ชายทะเลของฝงั่ ตะวันออก ซึ่งจะทาหน้าท่ีเป็นบ่อเก็บน้าขนาดใหญ่ คือ แก้ม ลงิ ต่อไป 2. เม่ือระดับน้าทะเลลดต่าลงกว่าระดับน้าในคลอง ก็ทาการระบาย น้าจากคลองดังกล่าวออกทางประตูระบายน้า โดยอาศัยทฤษฎีแรงโน้มถ่วง ของโลก (Gravity Flow) ตามธรรมชาติ 3. สูบน้าออกจากคลองที่ทาหน้าที่ แ“ก้มลิง“ให้ระบายออกในระดับ ต่าที่สุดออกสู่ทะเล เพื่อจะได้ทาให้น้าตอนบนค่อย ๆ ไหลมาเองอย่าง ตอ่ เนอื่ ง ส่งผลใหป้ รมิ าณน้าทว่ มพื้นท่ีลดนอ้ ยลง

4. เม่ือระดบั น้าทะเลสงู กวา่ ระดบั นา้ ในลาคลองให้ทาการปิดประตรู ะบาย น้า เพือ่ ป้องกนั ไม่ให้นา้ ทะเลไหลยอ้ นกลบั โดยยึดหลักนา้ ไหลทางเดยี ว (One Way Flow) โครงการแก้มลงิ แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท โดยแยกตามขนาดของแก้มลงิ ดงั นี ้ 1. แก้มลิงขนาดใหญ่ แกม้ ลงิ ขนาดใหญ่ เปรียบไดก้ ับสระน้าหรอื บงึ ขนาดใหญ่ เช่น เข่ือน อา่ งเกบ็ นา้ ฝาย ทุ่งเกษตรกรรม เป็นต้น โดยแก้มลงิ ขนาดใหญจ่ ะคอยรองรบั น้าฝนจากพน้ื ทีบ่ ริเวณนัน้ ๆ และจะกักเก็บน้าไว้เปน็ ระยะเวลาหนงึ่ ก่อนทจี่ ะ ระบายลงสู่ลานา้ อยา่ งไรก็ตาม แก้มลิงขนาดใหญอ่ ยา่ งเขื่อน อา่ งเกบ็ นา้ ฝาย ทุ่งเกษตรกรรม จะมีวตั ถุประสงค์อื่นประกอบดว้ ย เชน่ เพอ่ื การชลประทาน หรือเพื่อการประมง เปน็ ตน้ 2. แก้มลิงขนาดกลาง เปน็ พืน้ ทชี่ ะลอนา้ ท่มี ขี นาดเลก็ กว่า กอ่ สรา้ งในระดับลุ่มนา้ มักเปน็ พื้นที่ธรรมชาติ เช่น หนอง บึง คลอง เป็นต้น 3. แกม้ ลิงขนาดเล็ก แก้มลิงขนาดเล็กมกั เปน็ พนื้ ที่สาธารณะ เชน่ สนามเด็กเล่น ลานจอด รถ หรอื สนามในบ้าน ซึ่งตอ่ เข้ากับระบบระบายน้าหรอื คลอง ท้ังนแ้ี ก้มลงิ ที่ อยใู่ นพนื้ ท่เี อกชนจะเรียกวา่ \"แก้มลิงเอกชน\" สว่ นทอ่ี ยใู่ นพื้นท่ขี องราชการ และรฐั วสิ าหกิจจะเรยี กวา่ \"แก้มลงิ สาธารณะ\"

ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง โ ค ร ง ก า ร แ ก้ ม ลิ ง แก้มลิง เป็นโครงการอเนกประสงค์สาคัญย่ิง เพราะไม่เพียงแต่ช่วย บรรเทาอทุ กภยั ใหก้ ับพนื้ ท่กี รุงเทพมหานครและปริมณฑลเท่าน้ัน แต่ยังช่วย ร ะ บ า ย น้ า จ า ก ภ า ค เ ห นื อ ล ง สู่ อ่ า ว ไ ท ย ต า ม จั ง ห ว ะ ก า ร ข้ึ น ล ง ข อ ง ระดับน้าทะเล โดยอาศัยแรงโน้มถ่วงของโลกและการสูบน้าที่เหมาะสม ท้ังยัง เพ่ิมประสิทธิภาพการระบายน้าตามคู คลองธรรมชาติในช่วงฤดูฝนอีกด้วย นอกจากนี้โครงการแก้มลิงยังช่วยป้องกันการรุกล้าของน้าเค็มในช่วง ฤดูแล้ง ไม่ให้น้าเค็มจากทะเลไหลเข้าสู่แม่น้าลาคลองและพื้นที่การเกษตร รวมท้ังแก้มลิงยังสามารถเก็บกักน้าจืดไว้ด้านเหนือประตูระบายน้า ประชาชน จึงสามารถนาน้าไปใช้ประโยชน์ในด้านการเกษตรกรรมอุตสาหกรรม และการ อุปโภคบริโภคอีกด้วย ท่ีสาคัญโครงการแก้มลิงยังมีส่วนสาคัญในการช่วย อนุรักษ์น้าและสิ่งแวดล้อม เน่ืองจากน้าท่ีถูกกักเก็บไว้ในแก้มลิงต่าง ๆ เม่ือถูก ระบายสู่คู คลอง จะไปช่วยบาบัดน้าเน่าเสียให้เจือจางลง กระท่ังผลักดันให้น้า เนา่ เสยี เดิมท่ีมีอยู่ ถูกระบายออกไปได้ในท่สี ุด