สันธาน

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ภาษาไทย เรื่อง ชนดิ และหน้าทขี่ องคา รายวชิ าภาษาไทย รหัสวิชา ท๒๑๑๐1 ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๑ นางรวีชน ยตะโคตร ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครชู านาญการ โรงเรยี นโนนกลางวิทยาคม อาเภอพิบูลมงั สาหาร จังหวัดอบุ ลราชธานี สงั กดั องค์การบริหารสว่ นจงั หวัดอุบลราชธานี

ก คำนำ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย เร่ือง ชนิดและหน้าท่ีของคา ชุดท่ี ๖ เร่ือง คาสันธาน รายวิชาภาษาไทย รหัสวิชา ท๒๑๑๐1 สาหรับนักเรียน ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๑ จัดทาข้ึนเพื่อพัฒนาทักษะทางด้านหลักภาษาไทยใช้ ประกอบในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ปรับปรุง และพัฒนาผลสัมฤทธ์ิทางการ เรียน หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๓ เร่ือง ชนิดและหน้าท่ีของคา สาหรับนักเรียนช้ัน มัธยมศึกษาปีท่ี ๑ นอกจากน้ียังเป็นคู่มือในการสอน ซ่อมเสริมได้ด้วย โดยได้ รวบรวมเน้ือหาท่ีเป็นข้อความรู้จากตาราและเอกสารทางวิชาการหลายเล่ม มี คาถามเพื่อทบทวนความรู้ความเข้าใจในบทเรียน และเมื่อเสร็จส้ินกิจกรรม ตามลาดับขนั้ ตอนแล้ว นักเรยี นจะได้รับการทดสอบเพื่อประมวลผลการเรียนรู้ ชุด กิจกรรมการเรียนรู้ เร่ือง ชนิดและหน้าท่ีของคา รายวิชาภาษาไทย รหัสวิชา ท๒ ๑๑๐๒ สาหรับนกั เรียนชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ ๑ ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดกิจกรรมการเรียนรู้น้ี จะช่วยให้นักเรียน เข้าใจเน้ือหาได้ง่ายและชัดเจนยิ่งข้ึน มีพัฒนาการด้านผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน สูงข้ึน และเป็นประโยชน์ต่อผู้สนใจศึกษาท่ีจะนาไปเป็นแนวทางในการปรับปรุง การเรียนการสอนและนวัตกรรมทางการศึกษา หากมีข้อบกพร่องในการจัดทาเอกสารน้ี กรุณาแจ้งต่อผู้จัดทาด้วยทั้งน้ี เพื่อจะได้นาข้อเสนอแนะไปปรับปรุงเอกสารเพื่อให้มีความถูกต้องและสมบูรณ์ ยิ่งขนึ้ และขอขอบคณุ มา ณ โอกาสน้ี รวีชน ยตะโคตร

ข สารบญั เรื่อง หน้า คานา....................................................................................................... ก สารบัญ………………………………………………………………………………………………………. ข คาแนะนาการใชช้ ดุ กิจกรรมการเรียนรู้.......................................... ค แผนภูมิลาดบั ข้นั ตอนการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรภู้ าษาไทย………... ง ๑ คาชีแ้ จงการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรสู้ าหรับครู............................. ๒ คาแนะนาการใช้ชุดกจิ กรรมการเรียนรภู้ าษาไทยสาหรับนักเรียน.... 3 มาตรฐานการเรียนรู้/ตวั ช้ีวัด ………………………………………………………… 3 จดุ ประสงค์การเรียนรู้สู่ตวั ช้ีวดั .................................................... 3 สาระสาคญั .................................................................................. ๔ แบบทดสอบก่อนเรียน เรอ่ื ง คาสันธาน......................................... ๖ บตั รความรู้ เรื่อง คาสันธาน......................................................... 13 บตั รกิจกรรมท่ี ๖.๑ ชนิดของคาสันธาน........................................ 15 บตั รกิจกรรมท่ี ๖.๒ หน้าของคาสันธาน........................................ 16 บตั รกิจกรรมท่ี ๖.๓ แผนผังมโนทศั น์ เรอ่ื ง คาสันธาน .................. 17 แบบทดสอบหลังเรียน เรอ่ื ง คาสนั ธาน......................................... 19 เฉลยบตั รกจิ กรรมที่ ๖.๑ ชนดิ ของคาสนั ธาน................................. 21 เฉลยบัตรกจิ กรรมที่ ๖.๒ ชนดิ ของคาสันธาน................................. 22 เฉลยบัตรกจิ กรรมที่ ๖.๓ แผนผงั มโนทัศน์ เรอ่ื ง คาสนั ธาน............ 23 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลงั เรียน เรอ่ื ง คาสันธาน............... 24 บรรณานุกรม ............................................................................... 25 ประวตั ิย่อเจ้าของผลงาน ...............................................................

ค คาแนะนาการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๑. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย เร่ือง ชนิดและหน้าท่ีของคา รายวิชา ภาษาไทย รหัสวิชา ท๒๑๑๐1 ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๑ มีทั้งหมด ๗ ชุด ไดแ้ ก่ ชดุ ท่ี 1 เรื่อง คานาม ชดุ ท่ี 2 เรื่อง คาสรรพนาม ชดุ ท่ี 3 เรือ่ ง คากรยิ า ชดุ ท่ี 4 เร่อื ง คาวิเศษณ์ ชดุ ท่ี 5 เรือ่ ง คาบพุ บท ชดุ ท่ี 6 เรือ่ ง คาสนั ธาน ชดุ ท่ี 7 เรื่อง คาอทุ าน ๒. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย เร่ือง ชนิดและหน้าท่ีของคา เล่มน้ี นกั เรียนสามารถเรียนรไู้ ด้ด้วยตนเองตามความสามารถ ซึ่งประกอบด้วย คาแนะนา การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระสาคัญ ผลการเรียนรู้ จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน บัตรคาส่ัง/บัตรเน้ือหา/บัตรกิจกรรม แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยบัตรกิจกรรม เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลงั เรียน บรรณานุกรม ๓. นักเรียนศึกษาหาความรู้จากบัตรเน้ือหาด้วยความตั้งใจ หากมีข้อสงสัย หรือทาไม่ได้ให้พยายามศึกษาคาอธิบายในบัตรคาสั่ง/บัตรเน้ือหา/บัตรกิจกรรม หรือปรกึ ษาครูผู้สอน ๔. ทาแบบฝึกหดั ตามลาดับขั้นตอนด้วยความซือ่ สตั ย์ ๕. ครูผู้สอนควรมีหน้าท่ีให้คาแนะนาและให้คาอธิบายประกอบ พร้อมสรุป ตามขน้ั ตอนของชดุ กิจกรรมการเรียนรู้

ง ๖. เมื่อศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้น้ีจบแล้วให้นักเรียนทาแบบทดสอบ หลังเรียน หากผลคะแนนของนักเรียนไม่ผ่านร้อยละ ๘๐ ข้ึนไป ก็ให้นักเรียนมา ศึกษาใหม่อีกคร้ัง เพือ่ ความก้าวหน้าในการเรียน และจะประสบผลสาเรจ็ ๗. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทยเร่ือง ชนิดและหน้าท่ีของคา ชุดท่ี ๖ เรื่อง คาสนั ธาน น้ี ใช้เวลา ๒ ชั่วโมง

จ แผนภูมิลาดับขนั้ ตอนการใชช้ ดุ กิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย อา่ นคาชีแ้ จงและคาแนะนาในการใช้ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ภาษาไทย ศึกษาตัวช้ีวดั และจดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ทดสอบกอ่ นเรียน เสริม พื้นฐาน ผมู้ ี ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทยตามข้ันตอน ไม่ผ่าน ประเมินผลการจัดกจิ กรรมการเรียนรจู้ ากชดุ กจิ กรรม การทดสอบ ทดสอบหลงั เรียน ผา่ นการทดสอบ ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทยเรือ่ งต่อไป แผนภมู ิลำดบั ข้ันตอนกำรเรียนโดยใช้ชดุ กิจกรรมกำรเรียนรู้ภำษำไทย ชุดท่ี ๖ เรื่อง คำสนั ธำน

1 คาชีแ้ จงการใช้ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้สาหรบั ครู 1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ รายวิชาภาษาไทย รหัสวิชา ท๒๑๑๐1 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 เร่ือง ชนิดและหน้าท่ีของคา ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๑ ชุดท่ี ๖ เรือ่ ง คาสันธาน 2. สว่ นประกอบของชุดกิจกรรมการเรียนรภู้ าษาไทยประกอบดว้ ย 2.1 สาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด ผลการเรียนรู้ จดุ ประสงค์การเรียนรู้ และสาระสาคัญ 2.2 แบบทดสอบก่อนเรียน 2.3 บตั รเน้อื หา 2.4 บตั รกิจกรรม 2.๕ แบบทดสอบหลังเรียน 2.6 แนวคาตอบบัตรกิจกรรม 2.7 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน 3. ครูต้องชี้แจงข้ันตอนการเรียนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย ให้นกั เรียนเขา้ ใจกอ่ นดาเนินกิจกรรมตา่ งๆ 4. ครูสามารถใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทยในการจัดการเรียนรู้ ตามแผนการจดั การเรียนรู้ 5. ชดุ กิจกรรมการเรียนรภู้ าษาไทยแต่ละชดุ มีองคป์ ระกอบของชดุ กิจกรรม การเรียนรคู้ รบถ้วนสมบูรณ์ในตัวเอง ผู้เรยี นสามารถใช้เรียนรไู้ ด้ด้วยตนเอง 6. การตรวจนับคะแนนแบบทดสอบหลังเรียน ตอบถูกได้คะแนนข้อละ 1 คะแนน โดยใช้เกณฑ์การผ่านร้อยละ 80 ถ้านักเรียนทาคะแนนได้น้อยกว่า ร้อยละ 80 ควรมีการสอนซ่อมเสรมิ

2 คาแนะนาการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย สาหรบั นักเรียน ในการจดั การเรียนรโู้ ดยใชช้ ุดกจิ กรรมการเรยี นร้ภู าษาไทยใหผ้ เู้ รียน ปฏิบตั ิตามข้ันตอน ดงั นี้ 1. นักเรียนศึกษาสาระการเรียนรู้ มาตรฐาน/ตัวชี้วัด สาระสาคัญ จดุ ประสงค์การเรียนรสู้ ตู่ ัวช้ีวัดของเรอ่ื งทีเ่ รียนให้เขา้ ใจ 2. นกั เรียนทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน (ทาลงในกระดาษคาตอบท่ีครูผู้สอน แจกให้) 3. นักเรียนศึกษาและทากิจกรรมร่วมกับครูหรือร่วมกับกลุ่มตามท่ีกาหนด ไว้ในบัตรเน้อื หาและบตั รกิจกรรม 4. นักเรียนควรมีความซื่อสัตย์และวินัยในการทากิจกรรมการเรียนรู้ ท่กี าหนดไว้ในชดุ กิจกรรมการเรียนรภู้ าษาไทย 5. นักเรียนตรวจสอบและประเมินผลการเรียนรู้ด้วยตนเองว่ามีความรู้ และทักษะตามจุดประสงค์การเรียนรหู้ รือไม่ และควรต้องแก้ไขอย่างไร 6. นักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรียน (ทาลงในกระดาษคาตอบท่ีครูผู้สอน แจกให้)

3 สาระท่ี ๔ หลักการใชภ้ าษาไทย มาตรฐานการเรียนรู/้ ตวั ชีว้ ดั มาตรฐานการเรียนรู้ ท ๔.๑ เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปล่ียนแปลง ของภาษาและพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติ ของชาติ ตวั ชีว้ ดั ท ๔.๑ ม.๑/๓ วิเคราะห์ชนดิ และหน้าท่ีของคาในประโยค จดุ ประสงค์การเรียนรสู้ ู่ตวั ชี้วัด ๑. นักเรียนสามารถบอกลกั ษณะของคาสันธานในภาษาไทยได้ (K) ๒. นักเรียนสามารถจาแนกคาสนั ธานท่อี ยู่ในประโยคไดถ้ กู ตอ้ ง (K, P) ๓. นกั เรียนสามารถเขยี นหรือแตง่ ประโยคโดยใช้คาสันธานได้ถกู ตอ้ ง เหมาะสม (K, P) ๔. นักเรียนเหน็ คุณค่าของภาษาไทย (A) สาระสาคัญ คาสันธาน เป็นคาท่ีใช้เชื่อม คากับคา ประโยคกับประโยค ข้อความ กับข้อความ ให้กลมกลืนเป็นเน้ือความเดียวกัน ซึ่งแบ่งเน้ือความออกเป็น หลายลักษณะ เช่น เน้ือความคล้อยตามกัน ขัดแย้งกัน เป็นเหตุเป็นผลกัน เลือกเอาอย่างใดอย่างหนง่ึ

4 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง คาสันธาน คาชี้แจง : ใหน้ กั เรียนเลอื กคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว ๑. ข้อใดใช้คาสนั ธานถูกตอ้ ง ก. ถึงเธอจะปากร้ายและใจดี ข. ถึงเธอจะเปน็ เพ่อื นก็อย่าวางใจ ค. เพราะเธอขยนั เรียนแตเ่ ธอก็สอบตก ง. แม้วา่ เธอทาอะไรไม่คิดจึงตอ้ งเดือดรอ้ น ๒. ขอ้ ใดไม่มีคาสนั ธาน ก. เขาทาเพื่อชาติ ข. เธอห้ามคนอื่นแต่ทาเสียเอง ค. อะแมนดา้ ฝึกซ้อมดีจงึ ชนะทกุ ครงั้ ง. เขามาถงึ สถานีเมื่อรถไฟออกไปแลว้ ๓. ข้อใดเปน็ คาสนั ธานเชื่อมใจความให้เลือกเอาอย่างใดอย่างหนง่ึ ก. เธอจะล้างจานหรือถูบา้ น ข. พอคณุ ย่าเรียกฉนั ก็ขานรับทันที ค. เธออยากผอมฉะนนั้ เธอจงึ กินน้อยลง ง. เขาเสียสละมากดงั นั้นใคร ๆ จึงรกั เขา ๔. “ขุนช้างขุนแผนเป็นเรื่องจรงิ หรอื เปน็ เพยี งเรื่องเล่า” ขอ้ ความนีใ้ ช้สันธานเช่อื ม ความชนดิ ใด ก. เหตุผล ข. คล้อยตาม ค. เปรยี บเทยี บ ง. เลอื กเอาอย่างใดอย่างหนึง่

5 ๕. ข้อใดมิใช่หน้าทข่ี องคาสนั ธาน ข. เชอ่ื มคากบั คา ก. นาหน้าบท ง. เชอ่ื มประโยคกับประโยค ค. เชื่อมวลกี ับวลี ๖. ขอ้ ใดใช้คาสันธานไม่ถูกตอ้ ง ก. ฉันชวนเขาแล้วแตเ่ ขาไม่ไป ข. ถึงแม้วา่ เขาจะยากจนเขากไ็ ม่โกงใคร ค. เพราะเขาประมาท เขาจึงขับรถชนเด็ก ง. ธงไตรรงคม์ ีสามสคี อื สแี ดง สีขาว กับสนี ้าเงิน ๗. ขอ้ ใดมีสนั ธานเชือ่ มใจความขดั แย้งกัน ก. ถึงปว่ ยหนักเขาก็ยงั ไปหาเธอ ข. เขาเพลยี มากจงึ นอนหลับสนทิ ค. เพราะอากาศหนาวจึงใส่เส้ือหนา ง. เดก็ ๆ ตอ้ งด่มื นมไม่เช่นนน้ั จะไม่แข็งแรง ๘. คาสนั ธานในขอ้ ใดเชื่อมใจความให้คลอ้ ยตามกัน ก. แตท่ วา่ ข. ทงั้ ...และ ค. กวา่ ...ก็ ง. เพราะ...จึง ๙. ข้อใดเป็นคาสนั ธานเชือ่ มใจความคล้อยตามกนั ก. กว่าจะรู้ตวั ก็สายเกนิ ไป ข. เพราะฝนตกหนักน้าจึงทว่ ม ค. ทง้ั คุณลุงและคณุ ป้าเปน็ คนใจดี ง. เธอควรหางานทาไม่ก็เรยี นตอ่ ๑๐. ข้อใดคือความหมายของคาสนั ธาน ข. คาท่ีเช่อื มความให้สละสลวย ก. คาท่ที าหนา้ ที่เชื่อมคากับคา ง. ถกู ทั้ง ก. และ ข. ค. คาขยายหรอื ประกอบคาอื่น

6 บตั รความรู้ เรือ่ ง คาสันธาน  ความหมายของคาสนั ธาน คาสันธาน หมายถึง คาท่ีใช้เชื่อมประโยค หรือข้อความกับข้อความ เพื่อทาให้ประโยคนั้นรัดกุม กระชับและสละสลวย เช่นคาว่า และ แล้ว จึง แต่ หรือเพราะ เหตเุ พราะ เป็นต้น เชน่ - เขาอยากเรียนหนงั สอื เก่งๆ แต่เขาไม่ชอบอา่ นหนังสอื - เขามาโรงเรียนสายเพราะฝนตกหนัก คาสันธาน คือ คาท่ีทาหน้าท่ีเชื่อมคากับคา ประโยคกับประโยค ข้อความ กับข้อความ เพื่อแสดงความคล้อยตาม ความขัดแย้งเหตุผล หรือเชื่อมความ ให้สละสลวย  ชนิดของคาสนั ธาน คาสันธานแบ่งเป็น ๔ ชนดิ ดงั นี้ ๑. คาสนั ธานทเ่ี ชือ่ มความคล้อยตามกัน ได้แก่คาวา่ และ ทงั้ ...และ ทงั้ ...ก็ ครั้น...ก็ ครน้ั ...จึง กด็ ี เมื่อ...กว็ า่ พอ...แล้ว เช่น - ทงั้ พ่อและแม่ของผมเป็นคนใต้ - พอทาการบา้ นเสร็จแล้วฉนั ก็นอน - ภราดรและแทมมีเ่ ปน็ นักกีฬาทม่ี ีความสามารถ - พอพระอาทิตย์ลับขอบฟ้าฝูงนกกบ็ นิ กลับรัง - ภาพยนตร์เร่อื งน้ีทั้งผู้กากบั และนักแสดงไดร้ ับค่าตอบแทนสงู

7 ๒. คาสันธานทเ่ี ชือ่ มความขดั แยง้ กนั เชน่ คาว่า แต่ แต่วา่ กว่า...ก็ ถึง...ก็ เป็นต้น เชน่ - ผมตอ้ งการพดู กบั เขา แต่เขาไม่ยอมพูดกับผม - กว่าเราจะเรียนจบเพ่อื นๆ กท็ างานหมดแล้ว - สังคมมุ่งพฒั นาด้านวัตถุแตด่ ้านจิตใจขาดการสนใจ - ถงึ ฉนั จะลาบาก ฉนั ก็ไม่ยอมทาชัว่ เป็นอนั ขาด - แมเ้ ขาจะมีรา่ งกายไม่แขง็ แรง เขาก็มีจิตใจแขง็ แกร่ง ๓. คาสนั ธานทเ่ี ชือ่ มขอ้ ความให้เลือก ได้แก่คาวา่ หรือ หรือไม่ ไม่ ...ก็ หรอื ไม่ก็ ไม่เช่นนน้ั มิฉะน้ัน...ก็ เป็นต้น เชน่ - นักเรียนชอบเรียนวชิ าคณิตศาสตร์หรอื ภาษาไทย - เธอคงไปซือ้ ของหรือไม่ก็ไปดูหนงั - โรงเรยี นในเมืองหรือในชนบทต้องการอาจารย์ผู้มีความรู้ - ง่วงกน็ อนเสียหรือไมก่ ็ลุกขึน้ ไปลา้ งหน้า - ไม่วนั เสาร์ก็วันอาทติ ย์เจนจะมาบ้านเรา ๔. คาสนั ธานทเ่ี ชื่อมความที่เป็นเหตเุ ป็นผล ได้แก่คาวา่ เพราะ เพราะว่า ฉะนนั้ ...จงึ ดงั นนั้ เหตุเพราะ เหตุว่า เพราะฉะนนั้ ...จึง เปน็ ต้น เชน่ - นกั เรียนมาโรงเรียนสายเพราะฝนตกหนกั - เพราะวาสนาไม่ออกกาลังกายเธอจึงอว้ นมาก - พอเขากลา่ วปาฐกถาทุกคนกต็ ง้ั ใจฟัง - ปา่ ไม้หมดไปโลกจึงเกดิ ความแห้งแล้ง - เขาพูดภาษาองั กฤษได้คล่อง เนือ่ งจากฝึกฝนตนเองอยู่เสมอ

8  หน้าทข่ี องคาสันธาน มีดงั นคี้ อื ๑. เชือ่ มประโยคกับประโยค เชน่ - เขามีเงินมากแต่เขาก็หาความสขุ ไม่ได้ - พ่อทางานหนกั เพอ่ื สง่ เสยี ให้ลูกๆ ได้เรียนหนังสอื - ฉันอยากไดร้ องเท้าทร่ี าคาถกู และใช้งานได้นาน - พี่เป็นคนขยนั แต่นอ้ งเกยี จครา้ นมาก - เราหวงแหนแผ่นดินไทยอันเปน็ บ้านเกดิ เมืองนอนของเรา ๒. เชือ่ มคากบั คาหรือกลุ่มคา เชน่ - สมชายลาบากเมื่อแก่ - เธอจะสู้ตอ่ ไปหรอื ยอมแพ้ - ฉันเหน็ นายกรัฐมนตรีและภริยา - ผักกาดและหวั หอมเป็นพืชสวนครัว - เธอชอบสีแดงหรือสีสม้ ๓. เชื่อมขอ้ ความกบั ขอ้ ความ เชน่ - ชาวต่างชาติเข้ามาอยู่เมืองไทย เขาขยันหมั่นเพียรไม่ยอมให้เวลา ผ่านไปโดยเปล่าประโยชน์เขาจึงร่ารวย จนเกือบจะซื้อแผ่นดินไทยได้ท้ังหมดแล้ว เพราะฉะน้ันขอให้พี่น้องชาวไทยท้ังหลายจงต่ืนเถิด จงพากันขยันทางานทุกชนิด เพอ่ื จะได้รักษาผืนแผ่นดินของไทยไว้ - การส่งเสียงดังในห้องสมุดเป็นการกระทาท่ีไม่ดีรบกวนผู้อ่ืน เพราะฉะนน้ั จึงตอ้ งมีกฎห้ามส่งเสยี งดงั ตดิ ประกาศไว้ - คนเราต้องการอาหาร เส้ือผ้า เคร่ืองนุ่งห่ม ท่ีอยู่อาศัย และยารักษา โรคด้วยเหตุนีเ้ ราจงึ จาเปน็ ต้องประกอบอาชีพเพื่อให้ได้เงินมาซ้ือส่งิ จาเป็นเหล่าน้ี

9 4. เชือ่ มความใหส้ ละสลวย เชน่ - คนเรากต็ อ้ งมีผิดพลาดกนั บา้ งเป็นธรรมดา - ฉนั ก็เป็นคนจริงคนหนง่ึ เหมือนกนั  ขอ้ สังเกต 1. คาสันธานบางคาใช้เข้าคู่กนั เช่น ไม่…ก็ , กว่า…ก็ , เพราะ…จึง , ถึง…ก็ , แม้…ก็ เป็นต้น 2. คาสันธานอาจอยู่ในตาแหนง่ ต่างๆในประโยคก็ได้ เชน่ o อยู่ระหว่างคา : อีฟชอบสมี ่วงและสขี าว o อยู่หลังคา : คนก็ดี สตั ว์ก็ดี รักชีวิตดว้ ยกันทั้งนน้ั o อยู่ครอ่ มคา : ถงึ เป็นเพื่อนกอ็ ย่าวางใจ o อยู่ระหว่างประโยค : ตนู จะดืม่ นา้ ส้มหรือด่มื นม o อยู่หลังประโยค : เราจะทาบุญกต็ าม บาปก็ตาม ควรคิดถึงผลกรรม o อยู่ครอ่ มประโยค : แม้เตจ้ ะกนิ มากแตเ่ ต้ก็ไม่อว้ น 3. ประโยคท่ีมีคาสันธานน้ันจะแยกออกเป็นประโยคย่อยได้ตั้งแต่ 2 ประโยคขึน้ ไป 4. คาบางคาเป็นได้ทั้งคาสันธานและคาบุพบท เช่น คาว่า “เมื่อ” ให้ พิจารณาว่าถ้าสามารถแยกเป็น 2 ประโยคได้ก็เป็นคาสันธาน เช่น “เมื่อ 16 นาฬิกา อาร์ทได้ออกจากโรงเรียนไปแล้ว” ( เป็นคาบุพบท ) “เมื่อเราได้ยินเสียง ระฆงั หมวยได้ออกจากโรงเรียนไปแล้ว” ( เป็นคาสนั ธาน ) เป็นต้น 5. คาว่า “ให้” เมือ่ นามาใช้เชื่อมประโยคก็จดั เป็นคาสันธาน เชน่ “เขาทาท่า ตลกใหเ้ ด็กหยดุ รอ้ งไห้” เป็นต้น 6. คาว่า “ว่า” เมื่อนามาใช้เชือ่ มระหวา่ งประโยคก็จัดเปน็ คาสันธาน เช่น “หนังสือพมิ พ์ลงข่าววา่ มีการกวาดลา้ งพวกมิจฉาชีพคร้ังใหญ่” เป็นต้น

10 7. คาประพนั ธสรรพนามหรือคาสรรพนามเชื่อมประโยค คือ คาว่า “ผู้ ที่ ซึง่ อัน” จดั เป็นคาสันธานด้วย เชน่ - สตรีผมู้ ีความงามย่อมเปน็ ทส่ี นใจของคนทว่ั ไป - คนท่กี าลังเล่นกีตาร์นั่นเป็นพช่ี ายของวี - ฝ้ายอยู่ในตลาดซึ่งมีคนพลกุ พลา่ น

11 บตั รกิจกรรมที่ ๗.๑ เรือ่ ง ชนิดของคาสันธาน ๑. ให้นกั เรียนนาคาสันธานในวงเล็บทีก่ าหนดให้ เติมลงในช่องว่างให้ถูกตอ้ ง ๑. เธอตอ้ งทางานหนัก___________________เธอจะไม่มีเงินพอใช้ (เพราะฉะนนั้ มิฉะน้ัน เพราะว่า) ๒. เขาต้องทนทุกข์เวทนา___________________เปน็ โรคกระเพาะอาหาร (หรือ มิฉะน้ัน ดว้ ยว่า) ๓. ทุกคนลกุ ขึ้นยืนทาความเคารพ________________คณุ วลีจนั ทรเ์ ธอนงั่ เฉย (และ แต่ เพราะ) ๔. ____________คณุ พ่อจะนอน____________เป็นเวลาลว่ งยามสองแล้ว (ถึง...ก,็ ครน้ั ....และ,กว่า.....ก)็ ๕. ____________เธอ____________เขาต้องถกู ตีแน่ ๆ (ทงั้ ......ก็,ทง้ั ........แลว้ , ทง้ั ............กับ) ๖. แม่ย่อมรกั ลูก____________ลูกเปน็ แก้วตาของทา่ น (อย่าง ราวกบั เพราะฉะนน้ั ) ๗. ____________เธอไปเขียนรายงาน เธอควรไปหาเขาท่ีคลินิก (ถ้า ฝ่าย ขณะ) ๘. เขาเป็นทหาร____________ฉนั เปน็ ครู (กบั สว่ น ทง้ั ) ๙. เธอต้องซักผ้า____________จะถูกลงโทษ (เพราะ มิฉะนั้น และ) ๑๐. เธอจะกินข้าว____________จะร้องเพลง (หรือ และ จึง)

12 ๒. เตมิ คาสันธานลงในชอ่ งว่างให้ถกู ต้อง ๑. เธอจะไปเทีย่ วเรือกบั พวกเรา____________________จะอยู่บ้าน ๒. หวั หนา้ ได้ฟงั รายงานของเราแล้ว____________________แสดงความ พอใจ ๓. หลานมาชวนไปดู____________________ดนิ จัดสรรแถวชายทะเลเมือง ตราด ๔. อาจารย์ได้ให้โอวาท____________________ทาให้ศิษย์ทั้งหลาย ประทับใจมาก ๕. ละครเร่ืองน้ีให้ความรู้ท้ังดา้ นประวัติศาสตร์____________________ วัฒนธรรม ๖. ทจ่ี ริงเขาเปน็ คนฉลาด____________________เขาประมาท ____________________ถูกคนโกง ๗. ___________________เขาไม่ถามถึงเร่อื งนนั้ เธอ____________________ ไม่จาเปน็ ต้องเลา่ ให้เขาฟัง ๘. ปรชี าต้ังใจฟังคาบรรยาย__________________เขา __________________ จาสาระสาคญั ไดท้ ง้ั หมด ๙. ____________________เดก็ คนน้จี ะมาจากบ้านนอก กิรยิ าวาจาของแก ____________________เรียบรอ้ ยดี ๑๐. ____________________ขา้ พเจ้า____________________ครอบครัว ขอขอบคณุ ในน้าใจไมตรีของท่านท้ังหลาย ๓. ขีดเส้นใตค้ าสันธานในประโยคต่อไปนี้ ๑. เขาอาจไม่สบายกไ็ ด้ เขาจงึ ไม่มา ๒. กว่าหมอจะมาถึง คนไข้กส็ ้นิ ชีวติ แลว้ ๓. คณุ พ่อโทรศัพทม์ าบอกว่า จะมาถงึ บ้านพรุ่งน้ี ๔. พีช่ อบอา่ นนวนยิ าย แตน่ อ้ งชอบอา่ นบทรอ้ ยกรอง

13 ๕. หากว่าเราไม่โทรศัพทว์ นั นี้ ทางบ้านคงเปน็ ห่วงเรามาก ๖. เราต้องออกเดินทางวันน้ี มิฉะน้ันจะไปงานไม่ทันพรุ่งนี้ ๗. เขาไปพักผ่อนทบ่ี ้านสวน เพราะทางานเหนอ่ื ยมาหลายวัน ๘. ถึงเราจะไม่ไดร้ ับบตั รเชิญ เราก็จะไปช่วยงานของเขาครง้ั นี้ ๙. พี่ใหญจ่ ะไปตลาดก่อน แล้วจึงจะแวะไปบ้านคุณยายทีหลัง ๑๐. คณุ จะไปกาแพงเพชรพรุ่งน้ี หรอื วา่ จะเลื่อนกาหนดไปก่อน

14 บตั รกิจกรรมที่ ๗.๒ เรื่อง หน้าท่ขี องคาสันธาน ๑. ให้นักเรียนเติมคาสนั ธานลงในช่องว่างใหถ้ กู ตอ้ ง ๑. เธอจะไปเทีย่ วเรือกับพวกเรา____________จะอยู่บ้าน ๒. หัวหนา้ ได้ฟังรายงานของเราแล้ว____________แสดงความพอใจ ๓. หลานมาชวนไปดู____________ดนิ จดั สรรแถวชายทะเลเมืองตราด ๔. อาจารย์ได้ให้โอวาท____________ทาให้ศิษย์ทั้งหลายประทบั ใจมาก ๕. ละครเร่ืองน้ใี ห้ความรู้ท้ังดา้ นประวตั ิศาสตร์____________วฒั นธรรม ๖. ท่จี ริงเขาเปน็ คนฉลาด____________เขาประมาท____________ถูกคนโกง ๗. ____________เขาไม่ถามถึงเรอ่ื งนนั้ เธอ____________ไม่จาเปน็ ตอ้ งเลา่ ให้เขาฟัง ๘. ปรชี าตั้งใจฟังคาบรรยาย____________เขา____________จาสาระสาคญั ได้ทั้งหมด ๙. ____________เดก็ คนนีจ้ ะมาจากบ้านนอก กิรยิ าวาจาของแก ____________เรียบรอ้ ยดี ๑๐. ____________ขา้ พเจา้ ____________ครอบครวั ขอขอบคุณในน้าใจ ไมตรีของท่านทั้งหลาย ๒. ให้นกั เรียนขีดเสน้ ใตค้ าสนั ธานในประโยคต่อไปนี้ ๑. เขาอาจไม่สบายก็ได้ เขาจงึ ไม่มา ๒. กว่าหมอจะมาถึง คนไข้กส็ ้นิ ชีวติ แลว้ ๓. คณุ พ่อโทรศัพทม์ าบอกว่า จะมาถงึ บ้านพรุ่งน้ี ๔. พีช่ อบอา่ นนวนยิ าย แตน่ อ้ งชอบอา่ นบทรอ้ ยกรอง ๕. หากว่าเราไม่โทรศพั ทว์ ันนี้ ทางบ้านคงเปน็ ห่วงเรามาก ๖. เราต้องออกเดินทางวนั น้ี มิฉะน้ันจะไปงานไม่ทนั พรุ่งนี้

15 ๗. เขาไปพักผ่อนทบ่ี ้านสวน เพราะทางานเหน่อื ยมาหลายวนั ๘. ถึงเราจะไม่ไดร้ ับบตั รเชิญ เราก็จะไปช่วยงานของเขาครงั้ นี้ ๙. พีใ่ หญจ่ ะไปตลาดก่อน แล้วจงึ จะแวะไปบ้านคณุ ยายทีหลัง ๑๐. คุณจะไปกาแพงเพชรพรุ่งน้ี หรอื วา่ จะเลื่อนกาหนดไปก่อน ๓. ให้นักเรียนนาคาท่กี าหนดใหม้ าใสล่ งในชอ่ งว่างให้ถกู ต้อง (ใชค้ าซา้ กันได)้ ท่ี และ กับ เพราะ หรือ ด้วย เมือ่ ว่า จนถงึ จึง เมื่อ วยั ร่นุ กับความรนุ แรง โดยทั่วไปแล้วเด็กวัยรุ่นมักจะเกิดความขัดแย้ง____________พ่อแม่เสมอ ทาให้หันเหชีวิตไปหาเพื่อนเป็นส่วนใหญ่ กลุ่มเพื่อน____________เป็นส่ิงแวดล้อม ____________วัยรุ่นให้ความสาคัญเหนืออ่ืนใด ____________เกิดการเกาะติดความ เป็นพรรค เป็นพวก สืบเน่ืองไป____________ความเป็นสถาบัน____________ยึดถือ ปฏิบตั ิกฎเกณฑ์____________รุ่นพีใ่ นสถาบันตั้งข้ึน เรา____________เห็นกลุ่มวัยรุ่น ตา่ งสถาบนั ยกพวกตกี ันมาต้ังแตส่ มยั รุ่นปู่ รุ่นพ่อ สบื มา____________รุ่นปัจจุบัน จากสาเหตุ ______________ทาให้วัยรุ่นใช้ความรุนแรงในการตัดสินปัญหา ทาให้เราเห็น ________________ครอบครัวน่าจะเป็นจุดเริ่มต้น _______________ดี ____________สุด ในการปลูกฝังอบรมเด็กสร้างบุคลิกภาพ ____________ ดีให้แก่ เด็ก____________ขาโตข้ึน____________ย่างเข้าสู่วัยรุ่น พ่อ แม่ต้องเป็นส่วนสาคัญ ในการชีแ้ นวทางการดาเนินชีวิต การแก้ไขปัญหาต่าง ๆ___________วิธี __________ ถกู ตอ้ ง ____________ ตอ้ งเข้าถึงอารมณ์ความรู้สึกของวัยรุ่น ไม่ดุด่า____________ ปลอ่ ยจนเกินไป___________สาเหตุเหล่านีจ้ ะทาให้วยั รุ่นกลายเป็นคน___________

16 ก้าวร้าว____________ตีตัวออกห่างจากครอบครัวไปมั่วสุม____________เพื่อน ๆ ____________เลือกเดินในแนวทางท่ีผิด จนกลายเป็นปัญหาของสังคมอย่าง ____________ปรากฏในปจั จบุ นั ๔. ให้นักเรียนบอกคาท่ีพิมพ์ตัวหนาต่อไปนี้ว่าเป็นคาชนิดใด โดยใส่ เครื่องหมาย  ลงในตาราง ข้อ ประโยค คาสนั ธาน คาบพุ บท ๑ วนั เฉลิมอยู่กับแม่ตงั้ แต่เดก็ ๒ วนั เฉลิมอยู่กบั แม่ตงั้ แต่เขายังเปน็ เด็ก ๓ อะแมนด้าทาตวั เหมือนคนเกดิ บน แผ่นดนิ ไทย ๔ อะแมนด้าทาตวั เหมือนคนอสี านทว่ั ไป ๕ เมสซี่ เจ ถูกตีเพราะความโลภ ๖ เมสซี่ เจ ถูกตีเพราะความโลภเข้า ครอบงา ๕. ให้นกั เรียนเตมิ คาสันธานลงในช่องวา่ งให้ถกู ตอ้ ง ๑. แต้วไปตลาดซื้อผกั ___________________หมู ๒. “ทางนั้นสบาย___________________เราสิลาบาก” ๓. แพทไม่ยอมไปอยู่กับแม_่ __________________เป็นห่วงยาย ๔. บอมบ์อยากได้คะแนนดี ๆ___________________ไม่ขยนั อ่านหนังสือ ๕. เรื่องที่เล่าให้เธอฟังมีเพียงเทา่ นี้___________________รายละเอยี ดอื่น ๆ จะเลา่ ให้ฟังทหี ลงั

17 บตั รกิจกรรมที่ ๖.๓ แผนผงั มโนทัศน์ เรื่อง คาสันธาน คาชี้แจง ให้นักเรียนสรปุ ความรู้ที่เกีย่ วกบั “คาสันธาน” เป็นแผนผงั มโนทัศน์ (Concept Mapping) ในกระดาษทแ่ี จกให้แลว้ นาเสนอผลงานหน้าชนั้ เรียน

18 แบบทดสอบหลงั เรียน เรื่อง คาสนั ธาน คาชีแ้ จง : ใหน้ กั เรียนเลอื กคาตอบที่ถกู ต้องที่สดุ เพียงขอ้ เดียว ๑. “ขุนช้างขนุ แผนเป็นเรื่องจรงิ หรอื เป็นเพยี งเรื่องเล่า” ขอ้ ความนีใ้ ช้สนั ธานเช่อื ม ความชนดิ ใด ก. เหตุผล ข. คล้อยตาม ค. เปรยี บเทยี บ ง. เลือกเอาอย่างใดอย่างหน่งึ ๒. ขอ้ ใดใช้คาสนั ธานถูกตอ้ ง ก. ถึงเธอจะปากร้ายและใจดี ข. ถึงเธอจะเปน็ เพ่อื นก็อย่าวางใจ ค. เพราะเธอขยนั เรียนแตเ่ ธอก็สอบตก ง. แม้วา่ เธอทาอะไรไม่คิดจึงตอ้ งเดือดรอ้ น ๓. ขอ้ ใดไม่มีคาสันธาน ก. เขาทาเพ่อื ชาติ ข. เธอห้ามคนอืน่ แต่ทาเสียเอง ค. อะแมนดา้ ฝึกซ้อมดีจงึ ชนะทุกครงั้ ง. เขามาถงึ สถานีเมือ่ รถไฟออกไปแลว้ ๔. ขอ้ ใดคือความหมายของคาสนั ธาน ข. คาท่ีเช่อื มความให้สละสลวย ก. คาท่ที าหนา้ ทีเ่ ชื่อมคากบั คา ง. ถกู ทั้ง ก. และ ข. ค. คาขยายหรือประกอบคาอืน่

19 ๕. ขอ้ ใดเป็นคาสันธานเชื่อมใจความให้เลือกเอาอย่างใดอย่างหนง่ึ ก. เธอจะล้างจานหรือถูบา้ น ข. พอคุณย่าเรียกฉนั ก็ขานรับทันที ค. เธออยากผอมฉะนน้ั เธอจงึ กินน้อยลง ง. เขาเสียสละมากดังน้ันใคร ๆ จึงรักเขา ๖. ขอ้ ใดเป็นคาสันธานเชือ่ มใจความคล้อยตามกนั ก. กว่าจะรู้ตัวก็สายเกนิ ไป ข. เพราะฝนตกหนักนา้ จงึ ท่วม ค. เธอควรหางานทาไม่ก็เรียนต่อ ง. ทั้งคุณลุงและคณุ ป้าเปน็ คนใจดี ๗. ขอ้ ใดมีสนั ธานเชื่อมใจความขัดแย้งกนั ก. ถึงปว่ ยหนกั เขากย็ ังไปหาเธอ ข. เขาเพลยี มากจงึ นอนหลบั สนทิ ค. เพราะอากาศหนาวจึงใส่เส้ือหนา ง. เดก็ ๆ ตอ้ งด่มื นมไม่เช่นนน้ั จะไม่แข็งแรง ๘. คาสันธานในขอ้ ใดเชื่อมใจความให้คลอ้ ยตามกัน ก. แตท่ วา่ ข. กว่า...ก็ ค. ท้ัง...และ ง. เพราะ...จึง ๙. ขอ้ ใดใช้คาสันธานไม่ถกู ตอ้ ง ก. ฉันชวนเขาแล้วแตเ่ ขาไม่ไป ข. เพราะเขาประมาท เขาจึงขับรถชนเดก็ ค. ถงึ แม้ว่าเขาจะยากจนเขาก็ไม่โกงใคร ง. ธงไตรรงคม์ ีสามสคี อื สแี ดง สีขาว กับสนี ้าเงิน ๑๐. ขอ้ ใดมิใช่หน้าทข่ี องคาสนั ธาน ข. เชอ่ื มคากับคา ก. นาหน้าบท ง. เช่อื มประโยคกบั ประโยค ค. เชื่อมวลกี ับวลี

20 เฉลยบตั รกิจกรรมที่ ๗.๑ เรื่อง ชนิดของคาสันธาน ๑. ให้นกั เรียนนาคาสนั ธานในวงเลบ็ ที่กาหนดให้ เติมลงในชอ่ งวา่ งให้ถกู ต้อง ๑. เธอตอ้ งทางานหนัก_______มิฉะน้ัน________เธอจะไม่มีเงินพอใช้ (เพราะฉะนนั้ มิฉะนั้น เพราะว่า) ๒. เขาต้องทนทุกข์เวทนา______ดว้ ยว่า_______เป็นโรคกระเพาะอาหาร (หรือ มิฉะนั้น ดว้ ยว่า) ๓. ทกุ คนลุกขึ้นยืนทาความเคารพ______แต_่ ______คุณวลีจนั ทรเ์ ธอนงั่ เฉย (และ แต่ เพราะ) ๔. ____กว่า____คุณพ่อจะนอน____ก็_____เปน็ เวลาล่วงยามสองแล้ว (ถึง...ก,็ ครนั้ ....และ,กว่า.....ก็) ๕. ____ทง้ั ____เธอ____กับ_____เขาต้องถกู ตีแน่ ๆ (ทงั้ ......ก็,ทง้ั ........แลว้ , ทงั้ ............กับ) ๖. แม่ย่อมรักลูก_____ราวกบั ______ลูกเปน็ แก้วตาของท่าน (อย่าง ราวกบั เพราะฉะนน้ั ) ๗. _____ถ้า_____เธอไปเขียนรายงาน เธอควรไปหาเขาทีค่ ลนิ กิ (ถ้า ฝ่าย ขณะ) ๘. เขาเป็นทหาร_____สว่ น______ฉนั เป็นครู (กับ สว่ น ทงั้ ) ๙. เธอต้องซักผ้า_____มิฉะนั้น_____จะถกู ลงโทษ (เพราะ มิฉะน้ัน และ) ๑๐. เธอจะกินข้าว_____หรือ______จะร้องเพลง (หรือ และ จึง)

21 ๒. เตมิ คาสันธานลงในช่องวา่ งให้ถกู ตอ้ ง ๑. เธอจะไปเที่ยวเรือกบั พวกเรา_______หรือ_______จะอยู่บ้าน ๒. หวั หนา้ ได้ฟังรายงานของเราแล้ว_______ก_็ ______แสดงความพอใจ ๓. หลานมาชวนไปดู_______ท_่ี ______ดนิ จัดสรรแถวชายทะเลเมืองตราด ๔. อาจารย์ได้ให้โอวาท_______ซึ่ง_______ทาให้ศิษย์ทั้งหลายประทับใจ มาก ๕. ละครเร่ืองน้ีให้ความรู้ทั้งดา้ นประวัติศาสตร์_______และ_______ วัฒนธรรม ๖. ท่จี ริงเขาเป็นคนฉลาด_____แต่ทว่า______เขาประมาท______จึง______ ถูกคนโกง ๗. _______ถ้า_______เขาไม่ถามถึงเร่อื งนนั้ เธอ_______ก็_______ไม่ จาเปน็ ตอ้ งเล่าให้เขาฟัง ๘. ปรชี าตั้งใจฟงั คาบรรยาย_______ดังนน้ั _______เขา _______จึง_______ จาสาระสาคญั ไดท้ งั้ หมด ๙. _______แม้_______เดก็ คนน้ีจะมาจากบ้านนอก กิรยิ าวาจาของแก _______ก_็ ______เรียบร้อยดี ๑๐. _______ทง้ั _______ขา้ พเจ้า_______และ_______ครอบครัวขอขอบคณุ ในน้าใจไมตรีของท่านทง้ั หลาย ๓. ขีดเส้นใต้คาสนั ธานในประโยคต่อไปนี้ ๑. เขาอาจไม่สบายกไ็ ด้ เขาจึงไม่มา ๒. กว่าหมอจะมาถึง คนไขก้ ส็ ้ินชีวติ แลว้ ๓. คุณพ่อโทรศพั ทม์ าบอกว่า จะมาถงึ บ้านพรุ่งน้ี ๔. พี่ชอบอา่ นนวนยิ าย แตน่ อ้ งชอบอา่ นบทรอ้ ยกรอง ๕. หากว่าเราไม่โทรศัพทว์ นั นี้ ทางบ้านคงเป็นห่วงเรามาก ๖. เราต้องออกเดินทางวันน้ี มิฉะน้ันจะไปงานไม่ทนั พรุ่งน้ี

22 ๗. เขาไปพกั ผ่อนทบ่ี ้านสวน เพราะทางานเหนอ่ื ยมาหลายวนั ๘. ถึงเราจะไม่ไดร้ บั บัตรเชิญ เรากจ็ ะไปช่วยงานของเขาครั้งนี้ ๙. พี่ใหญจ่ ะไปตลาดก่อน แล้วจงึ จะแวะไปบา้ นคุณยายทีหลัง ๑๐. คุณจะไปกาแพงเพชรพรุ่งน้ี หรือว่าจะเล่ือนกาหนดไปก่อน

23 เฉลยบัตรกิจกรรมที่ ๗.๒ เรือ่ ง หนา้ ท่ขี องคาสันธาน ๑. ใหน้ ักเรียนเติมคาสันธานลงในชอ่ งว่างให้ถูกตอ้ ง ๑. เธอจะไปเทีย่ วเรือกบั พวกเรา_____หรือ_____จะอยู่บ้าน ๒. หวั หนา้ ได้ฟังรายงานของเราแล้ว______ก็______แสดงความพอใจ ๓. หลานมาชวนไปดู_____ท_่ี _____ดนิ จดั สรรแถวชายทะเลเมืองตราด ๔. อาจารย์ได้ให้โอวาท_____ซึง่ ______ทาให้ศิษย์ท้ังหลายประทบั ใจมาก ๕. ละครเร่ืองน้ีให้ความรู้ท้ังดา้ นประวัติศาสตร์_____และ_____วัฒนธรรม ๖. ทจ่ี ริงเขาเป็นคนฉลาด___แต่ทว่า____เขาประมาท____จึง____ถกู คนโกง ๗. ______ถ้า______เขาไม่ถามถึงเรือ่ งน้ัน เธอ_____ก็______ไม่จาเป็นต้อง เล่าให้เขาฟัง ๘. ปรชี าต้ังใจฟงั คาบรรยาย____ดงั นน้ั ____เขา___จึง____จาสาระสาคัญได้ ทงั้ หมด ๙. ____แม้____เด็กคนน้ีจะมาจากบา้ นนอก กิริยาวาจาของแก____ก็____ เรียบรอ้ ยดี ๑๐. _____ทงั้ _____ ขา้ พเจา้ _____และ______ครอบครวั ขอขอบคณุ ในนา้ ใจ ไมตรีของท่านทั้งหลาย ๒. ให้นกั เรียนขีดเสน้ ใตค้ าสันธานในประโยคตอ่ ไปนี้ ๑. เขาอาจไม่สบายก็ได้ เขาจึงไม่มา ๒. กว่าหมอจะมาถึง คนไข้กส็ ้ินชีวติ แลว้ ๓. คุณพ่อโทรศพั ทม์ าบอกว่า จะมาถงึ บ้านพรุ่งน้ี ๔. พีช่ อบอา่ นนวนยิ าย แตน่ อ้ งชอบอา่ นบทรอ้ ยกรอง ๕. หากว่าเราไม่โทรศัพทว์ นั นี้ ทางบ้านคงเปน็ ห่วงเรามาก ๖. เราต้องออกเดินทางวนั น้ี มิฉะน้ันจะไปงานไม่ทันพรุ่งนี้

24 ๗. เขาไปพักผ่อนท่บี ้านสวน เพราะทางานเหน่อื ยมาหลายวนั ๘. ถึงเราจะไม่ไดร้ ับบตั รเชิญ เราก็จะไปช่วยงานของเขาครงั้ นี้ ๙. พี่ใหญจ่ ะไปตลาดก่อน แล้วจงึ จะแวะไปบา้ นคณุ ยายทีหลงั ๑๐. คุณจะไปกาแพงเพชรพรุ่งน้ี หรือว่าจะเล่ือนกาหนดไปก่อน ๓. ให้นกั เรียนนาคาทก่ี าหนดให้มาใสล่ งในชอ่ งวา่ งให้ถูกต้อง (ใชค้ าซ้ากนั ได)้ ท่ี และ กบั เพราะ หรือ ด้วย เมื่อ วา่ จนถงึ จึง เมื่อ วยั รุ่นกบั ความรุนแรง โดยทั่วไปแล้วเด็กวัยรุ่นมักจะเกิดความขัดแย้ง_____กับ_____พ่อแม่เสมอ ทาให้หันเหชีวิตไปหาเพื่อนเป็นส่วนใหญ่ กลุ่มเพื่อน_____จึง_____เป็นส่ิงแวดล้อม _____ท่ี_______วัยรุ่นให้ความสาคัญเหนืออ่ืนใด______จึง______เกิดการเกาะติด ความเป็นพรรค เป็นพวก สืบเน่ืองไป___จนถึง____ความเป็นสถาบัน____และ____ ยึดถือปฏิบัติกฎเกณฑ์____ท่ี_____รุ่นพี่ในสถาบันตั้งข้ึน เรา____จึง_____เห็นกลุ่ม วัยรุ่นต่างสถาบันยกพวกตีกันมาต้ังแต่สมัยรุ่นปู่ รุ่นพ่อ สืบมา____จนถึง____รุ่น ปจั จบุ ัน จากสาเหตุ ____ท_่ี ____ทาให้วยั รุ่นใช้ความรนุ แรงในการตดั สินปัญหา ทาให้ เราเห็น_____ว่า______ครอบครัวน่าจะเป็นจุดเริ่มต้น____ท่ี_____ดี____ท่ี_____สุด ในการปลูกฝังอบรมเด็กสร้างบุคลิกภาพ___ท่ี____ดีให้แก่เด็ก___เมื่อ___ขาโตข้ึน ___และ____ย่างเข้าสู่วัยรุ่น พ่อ แม่ต้องเป็นส่วนสาคัญในการชี้แนวทางการดาเนิน ชีวติ การแก้ไขปญั หาต่าง ๆ___ด้วย____วิธี___ท่ี____ถูกต้อง___และ____ต้องเข้าถึง อารมณ์ความรู้สึกของวัยรุ่น ไม่ดุด่า___หรือ____ปล่อยจนเกินไป____เพราะ_____ สาเหตเุ หลา่ นจี้ ะทาให้วัยรุ่นกลายเป็นคน___ท่ี___ก้าวร้าว___และ____ตีตัวออกห่าง

25 จากครอบครัวไปมั่วสุม___กับ____เพื่อน ๆ___และ____เลือกเดินในแนวทางท่ีผิด จนกลายเป็นปัญหาของสงั คมอย่าง___ท_่ี __ปรากฏในปัจจุบนั ๔. ให้นักเรียนบอกคาท่ีพิมพ์ตัวหนาต่อไปนี้ว่าเป็นคาชนิดใด โดยใส่ เครือ่ งหมาย  ลงในตาราง ขอ้ ประโยค คาสันธาน คาบุพบท   ๑ วันเฉลิมอยู่กับแม่ตัง้ แต่เดก็   ๒ วนั เฉลิมอยู่กับแม่ตั้งแต่เขายงั เป็นเด็ก   ๓ อะแมนด้าทาตวั เหมือนคนเกดิ บน แผ่นดนิ ไทย ๔ อะแมนด้าทาตวั เหมือนคนอสี านทว่ั ไป ๕ เมสซี่ เจ ถกู ตีเพราะความโลภ ๖ เมสซี่ เจ ถูกตีเพราะความโลภเข้า ครอบงา ๕. ใหน้ กั เรียนเตมิ คาสันธานลงในชอ่ งวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง ๑. แต้วไปตลาดซื้อผัก____กับ____หมู ๒. “ทางนั้นสบาย____ฝ่าย____เราสิลาบาก” ๓. แพทไม่ยอมไปอยู่กบั แม_่ ___เพราะ____เป็นห่วงยาย ๔. บอมบ์อยากได้คะแนนดี ๆ____แต_่ ___ไม่ขยนั อ่านหนงั สือ ๕. เรือ่ งที่เล่าให้เธอฟังมีเพียงเทา่ นี้_____สว่ น_____รายละเอยี ดอืน่ ๆ จะเล่า ให้ฟังทีหลัง

26 แผนผังมโนทัศน์ เรื่อง คาสนั ธาน คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนสรุปความรู้ที่เกี่ยวกบั “คาสันธาน” เป็นแผนผงั มโนทัศน์ (Concept Mapping) ในกระดาษท่แี จกให้แลว้ นาเสนอผลงานหน้าชน้ั เรียน

27 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน – หลงั เรียน เรือ่ ง คาสนั ธาน เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน ข้อ คาตอบ ขอ้ คาตอบ ๑ข ๑ง ๒ก ๒ข ๓ค ๓ก ๔ง ๔ง ๕ก ๕ค ๖ง ๖ง ๗ก ๗ก ๘ข ๘ค ๙ค ๙ง ๑๐ ง ๑๐ ก

28 บรรณานุกรม กรมวิชาการ, กระทรวงศึกษาธกิ าร. คมู่ ือการจัดการเรียนรูก้ ลมุ่ สาระการ เรียนรู้ภาษาไทย. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์องค์การรับส่งสนิ ค้าและ พัสดุภัณฑ์ (ร.ส.พ.), ๒๕๔๕. _____________. แนวพระราชดาริเกา้ รชั กาล. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ครุ สภาลาดพรา้ ว, ๒๕๔๔. กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนมุ สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย, ๒๕๕๒. กาญจนา นาคสกุล และคณะ. บรรทดั ฐานภาษาไทย เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : สถาบนั ภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ, ๒๕๔๕. กาชัย ทองหลอ่ . หลกั ภาษาไทย. พิมพ์ครั้งท่ี ๑๐. กรงุ เทพฯ : รวมสาสน์ . ๒๕๕๐. นววรรณ พนั ธเุ มธา. ความรเู้ กี่ยวกบั ภาษาไทย. พิมพ์คร้ังท่ี ๗. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรสุ ภาลาดพรา้ ว, ๒๕๓๑. มหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช. การใชภ้ าษาไทย. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธิราช, ๒๕๔๑. http://www.thaigoodview.com https://sites.google.com/site/phasathiym1/bth-thi-1-kar-phud-ni-xokas-tang http://www.pm.ac.th/files/20111002/files/7.pdf https://sites.google.com/site/phasathiykhrucin/chnid-khxng-kha-ni-phasa- thiy/khax https://www.nectec.or.th/schoolnet/library/create-web/10000/language/10000- 7934.html http://www.trueplookpanya.com/learning/detail/12541

29 ประวัติยอ่ เจ้าของผลงาน ชื่อ – สกุล นางรวีชน ยตะโคตร วัน เดือน ปี เกิด 18 ตุลาคม 2520 สถานทเ่ี กิด อาเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอบุ ลราชธานี ท่อี ยปู่ ัจจบุ นั 153 หมู่ 9 บ้านอ่างศลิ า ตาบลอ่างศิลา อาเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี เร่มิ รบั ราชการ 4 มกราคม 2555 ตาแหน่ง ครูผู้ช่วย โรงเรียนเทศบาลศรบี ณุ ยานุสรณ์ อาเภอกระทุ่มแบน จงั หวดั สมทุ รสาคร สงั กัดเทศบาลเมอื งกระทุ่มแบน ตาแหน่งหน้าท่ปี จั จุบัน ครู วิทยฐานะ ครูชานาญการ สถานทท่ี างานในปัจจุบัน โรงเรียนโนนกลางวทิ ยาคม อาเภอพิบลู มังสาหาร จงั หวดั อบุ ลราชธานี องค์การบริหารส่วนจังหวัดอบุ ลราชธานี ประวัติการศึกษา พ.ศ. 2533 ช้ันประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนอ่างหิน (เพียรพิทยาคาร) ตาบลอ่างศิลา พ.ศ. 2536 มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 โรงเรียนอ่างศลิ า ตาบลอ่างศลิ า อาเภอพิบูลมังสาหาร จังหวดั อบุ ลราชธานี พ.ศ. 2539 มัธยมศกึ ษาปีที่ 6 โรงเรียนอ่างศิลา ตาบลอ่างศลิ า อาเภอพิบูลมังสาหาร จังหวดั อุบลราชธานี พ.ศ. 2543 ปริญญาศลิ ปศาสตรบณั ฑิต (ศศ.บ.) สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยราชภฏั อบุ ลราชธานี จงั หวัดอบุ ลราชธานี พ.ศ. 2557 ปริญญาการศกึ ษามหาบัณฑติ (กศ.ม.) สาขาวิชาบริหารการศกึ ษา มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี