กลุ่มภาวะฉุกเฉิน หู คอ จมูก_ภาษาไทย_Ebook

วนั เพ็ญ แวววรี คปุ ต ์ Dr.PH.(Public Health Nursing) Nakhon Pathom Rajabhat University

สถิตอยใู่ นใจตราบนิรันดร์ นอ้ มสานึกในพระ มหากรุณาธิคุณเป็นลน้ พน้ อนั หาท่ีสุดมิได้ ขา้ พระพทุ ธเจา้ นางวนั เพญ็ แวววรี คุปต์

ภาวะฉุ กเฉิ น กลุ่มอาการทางตา หู คอ จมูก วนั เพ็ญ แวววรี คุปต ์ Email: [email protected]



ภาวะฉุกเฉินทางตา (Eye emergency) • หมายถงึ ภาวะทเี่ กดิ ขนึ้ แลว้ เป็ นอนั ตรายกบั ตา และ การมองเห็น 1. การไดร้ บั บาดเจ็บจากอบุ ตั เิ หตุ หรอื ถูกทา รา้ ย 2. แมลง หรอื สงิ่ แปลกปลอมเขา้ ตา 3. สารเคมเี ขา้ ตา (chemical burn)

กลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ตอ้ ง สง่ ตอ่ 1) 1. การไดร้ ับบาดเจบ็ (blunt trauma) 1.1 เปลือกตาฉีก -ทาแผล **ส่งต่อเพอ่ื ใหไ้ ดร้ ับการ เยบ็ ซ่อมแซม ถา้ ปล่อยไว้ จะบวม และเยบ็ ยาก

กลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ตอ้ ง ส่งตอ่ 2) 1.2 ตาบวม เขียวช้า มีเลือดออก อาจมี fracture ร่วมดว้ ย ** ประคบดว้ ยน้าเยน็ แลว้ ส่งต่อ

กลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ตอ้ งสง่ ตอ่ 3) 1.3 มีเลือดออกใน anterior chamber (hyphema) ตา มวั ตาแดง ปวดตา ใชไ้ ฟฉาย ส่งจะเห็นเลือดในตาดา -Absolute bed rest ศีรษะสูง 30 -40 องศา - ปิ ดตาท้งั 2 ขา้ ง - ใหย้ าแกป้ วด ** ส่งต่อ

กลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ตอ้ งสง่ ตอ่ 4) 2. ส่ิงแปลกปลอมเขา้ ตา 2.1 ส่ิงแปลกปลอมเขา้ ตา โลหะติดแน่น เคือง ตา ปวดตา และ น้าตาไหล -หยอดยาชา(ถา้ สามารถทาได)้ -ใหย้ าแกป้ วด **ส่งต่อทนั ที

กลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา 2. ส่ิงแปลกปลอมเขา้ ตา (สามารถใหก้ ารรกั ษาได5้ ) 2.2 ถา้ มองเห็นส่ิงแปลกปลอมชดั เจนและมีอาการเพยี งระคายเคียงตา -ใหเ้ ขี่ยออก หรือ ลา้ งตา -ป้ายยา Kemicetine opht oint **นดั ติดตามอาการใน 24 ชว่ั โมง หากพบบาดแผลบนแกว้ ตาใหส้ ่งต่อ

กลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ฉุกเฉิน6) 3. สารเคมีเขา้ ตา (chemical burn) อาจเป็นกรด หรือ ด่าง แสบตา ปวดตามาก -ลา้ งตาดว้ ย NSS นานประมาณ ½ ชวั่ โมง ใช้ NSS อยา่ งนอ้ ย 2 ลิตร (ถา้ มีอาการปวดมากให้ หยอดยาชาก่อนลา้ งเพือ่ ใหล้ ืมตาได)้ **ส่งต่อ

กลุม่ ทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ใหก้ ารรกั ษาได7้ ) 4. เลือดออกใต้ตาขาว (subconjunctival hemorrhage) -มองเห็นมเี ลือดออกใต้ตาขาวภายหลงั การขยตี้ าแรงๆ ไอหรือจามอย่างแรง ตามองเห็นชัดดี -ถา้ มองเห็นชดั ดี อาการจะหายเองภายใน 2 สปั ดาห์ ถา้ มีอาการอ่ืนร่วมดว้ ย เช่น ตามวั ใหส้ ่งต่อ

กลุม่ ทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ตอ้ งสง่ ตอ่ 8) 5. ตาแดงรอบๆ กระจกตา (circumocorrneal injection) ปวดศีรษะ ปวดกระบอกตามาก ตามองเห็นไม่ชัด - ปิ ดตา **ส่งต่อทนั ที

กลุม่ ทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ตอ้ งสง่ ตอ่ 9) 6. เยื่อบุตาฉีกขาด (conjuctival tear) ตามองเห็นชัดแก้วตาปกติ - หยอดยาปฏิชีวนะ หรือ ป้ายยาปฏิชีวนะแลว้ ส่งต่อ

กลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ตอ้ งสง่ ตอ่ 10) 7. แก้วตาอกั เสบจากแสงยุวี (UV keratitis) -หยอดยาชา -ป้ายดว้ ย eye ointment **ปิ ดตาแลว้ ส่งต่อ

กลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (ตอ้ งสง่ ตอ่ 11) 8. แก้วตาทะลุ (perforated cornea) แก้วตาทะลุ มเี นื้อเย่ือในช่อง ลูกตาหลดุ ออกมา ***หา้ มหยอดตา หา้ มป้ายตา หา้ มปิ ดตา *** -งดอาหารและน้า -ใชท้ ี่ครอบตา หรือแวน่ ตา -ใหย้ าป้องกนั บาดทะยกั (ตามแนวทางมาตรฐาน) *** ส่งต่อ ***

สรุปกลุ่มทเี่ ป็ นภาวะฉุกเฉินทางตา (สามารถใหก้ ารรกั ษาได)้

Station no.2

ภาวะฉุ กเฉิ นทางหู (Ear emergency)

ภาวะฉุ กเฉิ นทางหู (Ear emergency) หมายถงึ ภาวะทเี่ กดิ ขนึ้ แลว้ เป็ นอนั ตรายกบั หู และการไดย้ นิ 1. การไดร้ บั บาดเจ็บจากอบุ ตั เิ หตหุ รอื ถกู ทารา้ ย 2. แมลง หรอื สงิ่ แปลกปลอมเขา้ หู 3. หอู อื้ จากการเปลยี่ นแปลงของความดนั บรรยากาศเมอื่ ขนึ้ ทสี่ งู หรอื ดานา้

ภาวะฉุ กเฉิ นทางหู 1. (Ear emergency1) มีบาดแผลฉีกขาดที่ใบหู ฉุกเฉิน •ทาแผล •ใหย้ าแกป้ วด •ส่งต่อ เพอื่ เยบ็ แผล

ภาวะฉุ กเฉิ นทางหู (Ear emergency2) 2. มีเลือดหรือ CSF ไหล ออกจากหู ฉุกเฉิน •Absolute bed rest **ส่งต่อ

ภาวะฉุ กเฉิ นทางหู (Ear emergency3.1) 3. ส่ิงแปลกปลอมเขา้ หู 3.1 วตั ถุต่างๆ เขา้ หู ปวดหูมาก •ตรวจดูถา้ มองเห็นอยตู่ ้ืนๆ คีบออกดว้ ย ear forceps ได้ •ถา้ คีบไม่ออกหรือมองไมเ่ ห็นใหส้ ่งต่อ

ภาวะฉุ กเฉิ นทางหู (Ear emergency3.2) 3.2 ถา้ เป็นน้าเขา้ หู จะ หูอ้ือทนั ที สามารถใหก้ ารดูแลรักษาได้ •ใชน้ ้าหยอดใหไ้ ปรวมกบั น้าท่ีคา้ งไวอ้ ยู่ แลว้ ตะแคงหนา้ เทออก เช็ดช่องหูใหแ้ หง้

ภาวะฉุ กเฉิ นทางหู 4. แมลงเขา้ หู (Ear emergency4) •จะปวดหูมาก ถา้ แมลงยงั ไม่ตายจะมีเสียงผดิ ปกตใิ นหู •ใหส้ ่องไฟฉาย แมลงมีชีวติ อาจคลานออกมาเอง •ถา้ แมลงตายอยตู่ ้ืน ใหค้ ีบออก •แมลงยงั มีชีวติ อยู่ และไม่เห็นตวั และเยอ่ื แกว้ หูไม่ทะลุใหห้ ยอดหูดว้ ย น้ามนั หรือแอลกอฮอล์ 70 % หรือ glycerine borax • เม่ือแมลงตายแต่ไม่ออก ควรส่งต่อเพอื่ ลา้ งหู (ไม่ควรลา้ งเอง ยกเวน้ ไดร้ ับการฝึกหดั มาแลว้ )

ภาวะฉุ กเฉิ นทางหู 5. เยอ่ื แก(Eว้ หaูฉrีกขeาmดจาeกrกgารeแคnะcหyู 5) •มีอาการหูอ้ือ ปวดหู สามารถใหก้ ารดูแลรักษาได้ •หา้ มหยอดยา แคะหรือลา้ งหู •ใหย้ าแกป้ วด •ติดตามดูแลต่อเน่ือง ปกติเยอื่ แลว้ หูจะสามารถติดเอง ไดภ้ ายใน 3-7 วนั •ถา้ มี discharge ไหลออกจากหูใหส้ ่งต่อ

6. หูอ้ือ ปวดหู จากการเปลี่ยนแปลงของแรงดนั บรรยากาศ สามารถใหก้ ารดูแลรักษาได้ •แนะนาใหก้ ลืนหรือทา valsalva •ใหย้ าแกป้ วดและยา decongestant (เช่น pseudoephedrine) •ถา้ อาการไม่ดีข้ึนใหส้ ่งต่อ

สรุปภาวะ ฉุ กเฉิ นทางหู (Ear emergency)

Station no.3

ภาวะฉุ กเฉิ นทางคอ (Throat emergency) หมายถึง ภาวะฉุกเฉินทางคอ ส่วนใหญ่ มกั เกิดจากการที่ส่ิง แปลกปลอมติดคอหรือมีภาวะติดเช้ือรุนแรงทาใหเ้ กิดการอุด ตนั ทางเดินหายใจ

ภาวะฉุกเฉินทางคอ (Throat emergency1) • 1 สงิ่ แปลกปลอมขนาดใหญ่ เชน่ อาหารชนิ้ ใหญ่ตดิ ทที่ างเดนิ หายใจสว่ นบน ทาใหเ้ กดิ อาการ/อาการ แสดง • หายใจลาบาก • สาลกั เขยี ว และหยดุ หายใจ

ภาวะฉุกเฉินทางคอ (Throat emergency1) 1 ทา Heimlich maneuver หรอื abdominal thrust ทนั ทใี นทเี่ กดิ เหตุ โดยโอบหลงั เอามอื ประสานกนั กดลงทที่ อ้ งสว่ นบน • ในเด็กเล็กใหอ้ มุ ้ พาดตกั แลว้ ตบหลงั หรอื อุม้ โดยให ้ นอนควา่ ใหแ้ ขนและมอื ประคองไวใ้ หศ้ รี ษะต่า เล็กนอ้ ย มอื อกี ขา้ งตบหลงั เบาๆ • ถา้ ไม่ออกใหจ้ ดั ทา่ นอนราบ ดแู ลภาวะฉุกเฉิน ABCs แลว้ สง่ ตอ่

ภาวะฉุกเฉินทางคอ (Throat emergency2) 2. สงิ่ แปลกปลอมขนาดเล็ก เชน่ กา้ งปลา กระดูกสตั ว ์ ลวดเย็บผา้ • มอี าการเจบ็ เวลากลนื ทุกครงั้ (ถา้ เจบ็ เป็ น บางครง้ั อาจจะหลุดไปแลว้ ) • ถา้ มองเห็นและอยตู่ ้ืน ใหค้ ีบออกโดยใช้ laryngeal mirror เพ่อื ช่วย ใหม้ องเห็นชดั •ถา้ อยลู่ ึกหรือมองไม่เห็นส่งต่อแพทย์

ภาวะฉุกเฉินทางคอ (Throat emergency3) • 3. สงิ่ แปลกปลอมทกี่ ลนื ลงทอ้ งไป แลว้ บางอยา่ งอาจเป็ นอนั ตราย เชน่ แบตเตอรี่ หรอื ของมคี ม ตอ้ งการวนิ ิจฉยั เพมิ่ เติม •ส่งต่อเพอ่ื การวนิ ิจฉยั เพิ่มเติม

ภาวะฉุกเฉินทางคอ (Throat emergency4) 4. การตดิ เชอื้ ทกี่ ลอ่ งเสยี งมกั เป็ นในเด็ก เชน่ croup คอตบี ฟังไดเ้ สยี งฮดึ้ (stridor) และมี suprasternal notch retraction ฉุกเฉิน •ใหอ้ อกซิเจน •ส่งต่อ

Station no.4

ภาวะฉุ กเฉิ นทางจมู ก (Nasal emergency)

ภาวะฉุกเฉินทางจมูก (Nasal emergency1) 1 เลอื ดกาเดาไหลรว่ มกบั มปี ระวตั โิ รค ประจาตวั เชน่ ความดนั โลหติ สูง มะเรง็ ของจมูก หรอื โรคเลอื ด ฉุกเฉิน •ใหผ้ ปู้ ่ วยนงั่ กม้ ศีรษะมาดา้ นหนา้ เลก็ นอ้ ย •บีบจมูกแน่นๆ ประมาณ 5-8 นาที โดยให้ หายใจทางปากแทน •ประคบบริเวณจมูกดว้ ยน้าเยน็ •ส่งต่อไปสถานบริการท่ีมีความพร้อม

ภาวะฉุกเฉินทางจมูก (Nasal emergency2) 2. เลอื ดกาเดาทอี่ อกจากบรเิ วณ anterior septum สาเหตมุ กั เกดิ จากการแคะจมูก หรอื มอี าการเวลา อากาศแหง้ ๆ เชน่ ฤดูหนาว สามารถดูแลใหก้ ารรักษาได้ •ปฏิบตั ิตามขอ้ 1 ถา้ เลือดยงั ไม่หยดุ ใหใ้ ชส้ าลีชุบ adrenaline 1:1,000 อดุ ไวน้ านประมาณ 10 นาที (ตอ้ งแน่ใจวา่ ไม่มีประวตั ิ ความดนั โลหิตสูง)

เลอื ดกาเดาทอี่ อกจากบรเิ วณ anterior septum ไดผ้ ลดี ไดผ้ ลไม่ค่อยดี

ภาวะฉุกเฉินทางจมูก (Nasal emergency3) 3. สงิ่ แปลกปลอมเขา้ จมูกสว่ น ใหญ่มกั พบในเดก็ สามารถดูแลใหก้ ารรักษาได้ •ถา้ มองเห็นใหค้ ีบออก โดยใช้ nasal forceps •ถา้ มองไม่เห็นและเดก็ ดิ้นมาก ใหส้ ่งต่อ



ฟักตวั 3-7 วนั ขอบคณุ คะ่ Email: [email protected]