สุขศึกษา

ความรุนแรง (Violence) หมายถงึ การแสดงออกหรอื การกระทาโดยเจตนาใชก้ าลงั กาย คาพดู หรอื อานาจข่มขู่ ในการตอ่ ตา้ นตนเอง ผอู้ ่ืน หรอื ชมุ ชน ซง่ึ มีผลทาใหเ้ กิดการกระทบ กระเทือนทงั้ ทาง รา่ งกายและจิตใจโดยความ รุนแรงท่ีมกั เกิดขนึ้ และพบไดบ้ อ่ ยในสงั คมไทย แบง่ ออกเป็น 4ประเภท ไดแ้ ก่ • 1) ความรุนแรงในครอบครัว(Domestic Violence) นบั เป็นพืน้ ฐานของ ความรุนแรงในสงั คมท่ีเกิดขนึ้ ภายในครอบครวั โดยมีการ ทารา้ ยรา่ งกาย จิตใจ ดว้ ยการใชก้ าลงั หรอื คาพดู ตลอดจนการบงั คบั ขม่ ขืน จิตใจใหก้ ระทาในส่งิ ท่ีไมอ่ ยากทาระหวา่ งสมาชิกในครอบครวั 1.1) การทาํ ร้ายเดก็ หมายถงึ การทารา้ ยรา่ งกาย จิตใจ การลว่ งละเมิดทางเพศ การทอดทิง้ เดก็ จนไดร้ บั อนั ตราย ตลอดจนการคกุ คามตอ่ ความปลอดภยั ของเด็ก การทารา้ ยเดก็ แบง่ ออกเป็น 4 ประเภท ดงั นี้ - การทารา้ ยรา่ งกาย - การทารา้ ยจิตใจ - การลว่ งละเมิดทางเพศ - การทอดทิง้

1.2) การทาํ ร้ายคูส่ มรส คือ การแสดงออกถึงพฤตกิ รรมท่ีกา้ วรา้ วระหวา่ ง คู่ สมรสท่ีแตง่ งานถกู ตอ้ งตามกฎหมาย หรอื อยู่ ก่อนแตง่ กไ็ ด้ โดยพบวา่ สว่ นใหญ่ สามีมกั เป็น ผทู้ ารา้ ยภรรยาของตน ซง่ึ อาจเป็นการทารา้ ย ทางจิตใจดว้ ยการดา่ ว่า บงั คบั ข่เู ขญ็ ขม่ ขืน หรอื การทารา้ ยรา่ งกายดว้ ยการตบตี หรอื ใช้ ส่งิ ของทา รา้ ยจนเกิดการไดร้ บั บาดเจ็บ หรอื เสียชีวติ ได้ 1.3) การทาํ ร้ายผู้สูงอายุ เป็น การทารา้ ยรา่ งกายและจิตใจของผสู้ งู อายทุ งั้ ทางตรงและทางออ้ ม ซง่ึ อาจเกิดขนึ้ ภายใน ครอบครวั หรอื ในสถานพยาบาล ผสู้ งู อายุ โดย มกี ารทารา้ ยในดา้ นตา่ งๆ ดงั นี้ - การทารา้ ยรา่ งกาย - การทารา้ ยจิตใจ - การทอดทิง้

• 2) ความรุนแรงในโรงเรียนหรือในสถาบันการศึกษา (School Violence or Institutional Violence) เป็นความรุนแรงท่ีเกิดขนึ้ ภายในโรงเรยี นหรอื ในสถาบนั การศกึ ษา เช่น ครูลงโทษ นกั เรยี นโดยไมเ่ หมาะสม ประเพณีการรบั นอ้ งท่ีใชค้ วามรุนแรง การถกู บงั คบั ใหเ้ รยี น พเิ ศษในตอนเยน็ การลอ้ เลียนปมดอ้ ยของเพ่ือนในหอ้ ง

• 3) ความรุนแรงทางเพศ (Sexual Violence) เป็นความรุนแรงท่ี สามารถเกิดขนึ้ ได้ ทกุ เพศและทกุ วยั โดยเป็นการกระทาในลกั ษณะตา่ งๆ เช่น การถกู ข่มขืน การถกู ลว่ งละเมดิ ทางเพศ ในลกั ษณะตา่ งๆ ไมว่ า่ จะเป็นดว้ ยวาจา สายตา หรอื แมก้ ระท่งั การสมั ผสั รา่ งกาย เช่น การกอด การจบู การลบู คลา เป็นตน้

• 4) ความรุนแรงในชุมชน (Community Violence) เป็นความ รุนแรงท่ีมี พืน้ ฐานมาจากความรุนแรงในครอบครวั ซง่ึ เป็นความรุนแรงท่ีมกั เกิดจากคน แปลกหนา้ โดย เกิดขนึ้ ตามสถานท่ีสาธารณะหลากหลายรูปแบบตา่ งๆ เช่น การจลาจล การปลน้ จีช้ ิงทรพั ย์ การฆาตกรรม การทาอนาจาร เป็นตน้

2.ปัจจยั ท่มี ีผลตอ่ การเกิดความรุนแรงของคนไทย >จากปัญหาความรุนแรงของคนไทยท่ีนบั วนั มกั จะทวีความรุนแรงเพ่ิมมากขนึ้ ทกุ ที ทงั้ นีอ้ าจมี สาเหตมุ าจากปัจจยั ตา่ งๆ ท่ีมีผลตอ่ การเกิดความรุนแรงของคนไทย เช่น การอบรมเลยี้ งดู อบายมขุ ส่อื ตา่ งๆ ระบบการศกึ ษา เป็นตน้ • 2.1 การอบรมเลยี้ งดู >กระบวนการท่ีพ่อแม่เลยี้ งดเู ดก็ โดยขาดความรกั และความสขุ หรอื การท่ีเดก็ มี ประสบการณไ์ ดร้ บั แตค่ วามรุนแรงและความเกลียดชงั เม่ือเดก็ เติบโตขนึ้ มาจะเป็น คนท่ีตอ่ ตา้ นสงั คม และใชค้ วามรุนแรงในการแสดงออก จากการสงั เกตพุ บวา่ เดก็ ท่ี เติบโตในครอบครวั ท่ีมีความรุนแรงหรอื ความแตกแยกมกั มีแนวโนม้ ท่ีจะแสดง พฤติกรรมรุนแรง มีบคุ ลกิ ภาพท่ีมีปัญหา และมีพฤติกรรมตอ่ ตา้ นสงั คม

2.2 ส่ือ • >สอื่ ตา่ งๆ เชน่ โทรศพั ทห์ นงั สือพมิ พ์ เกมคอมพิวเตอร์ อินเทอรเ์ น็ต เป็นตน้ ซง่ึ สื่อเหลา่ นี้ บางสว่ นจะมเี นือ้ หารูปภาพและการนาเสนอเหตกุ ารณท์ ่ีรุนแรงสรา้ งทศั นคตแิ ละปลกู ฝังการ ใชค้ วามรุนแรงใหแ้ ก่เดก็ เม่ือเติบโตเป็นผใู้ หญ่จะเหน็ วา่ การทารา้ ยรา่ งกายกนั เป็นเรอ่ื งปกติ และใชค้ วามรุนแรงเป็นวถิ ีทางท่ีถกู ตอ้ งในการแกป้ ัญหาเม่ือเกิดความขดั แยง้ หรือขอ้ พิพาท

2.3 อบายมุขตา่ งๆ • >ปัจจยั เหลา่ นีอ้ าจมีผลตอ่ ความรุนแรของคนไทยท่ีแสดงไดช้ ดั เจน เชน่ 1.)สารเสพตดิ >>การด่มื เครอ่ื งด่มื ท่ีมแี อลกอฮอลแ์ ละสารเสพติดก่อใหเ้ กิดผลกระทบภายใน ครอบครวั หลายประการเช่น การทะเลาะเบาะแวง้ การทารา้ ยรา่ งกายภรรยาและลกู 2.)การพนัน>>รูปแบบการพนนั เช่น หวยใตด้ ิน ไพป่ ระเภทตา่ งๆ การพนนั ฟตุ บอล เป็นตน้ ผตู้ ิดการพนนั จะกอ่ ความรุนแรงไดห้ ลายลกั ษณะ ซง่ึ สว่ นใหญ่มกั กระทาไป เพ่ือใหไ้ ดเ้ งินไปใช้ ในการเลน่

2.4 ระบบการศึกษา ระบบการศกึ ษามีความรุนแรงในโครงสรา้ งเพราะไมอ่ าจสรา้ งโอกาสใหท้ กุ คนไดเ้ รยี นรูอ้ ยา่ ง เท่าเทียมกนั ซง่ึ รายละเอียดท่ีนาไปสคู วามรุนแรง มีดงั นี้ • 1)ระบบการศึกษาแบบแพค้ ดั ออก ระบบการศกึ ษาไทยมีการสอบแขง่ ขนั และสอบคดั เลือกตงั้ แตร่ ะดบั ชนั้ อนบุ าล ระดบั ประถมศกึ ษา ระดบั มธั ยมศกึ ษา จนถึงระดบั อดุ มศกึ ษา โดยคดั เฉพาะคนท่ีเก่งไวใ้ นระบบ คนท่ีสอบสไู้ มไ่ ดต้ อ้ งออกไปจงึ เรยี กวา่ \"ระบบแพค้ ดั ออก\" ทาใหเ้ กิดการแข่งขนั ขนั ท่ีรุนแรง และสรา้ งความเครยี ด ความขดั แยง้ ในหมนู่ กั เรยี น

• 2)ระบบลงโทษในโรงเรียน ปัจจบุ นั การลงโทษนกั เรยี นในโรงเรยี นตา่ งๆ จะไมใ่ ชค้ วามรุนแรงโดยวิธีการเฆ่ยี นตี ดงั เชน่ ในอดตี แตเ่ ปล่ยี นมาใชว้ ธิ ีการส่งั สอนโดยการอบรมสอดแทรกคณุ ธรรมและ จรยิ ธรรมมากยิงขนึ้ หรบื างโรงเรยี นจะใชว้ ธิ ีการบาเพญ็ ประโยชน์ ซง่ึ นกั จิตวิทยาให้ ทศั นะวา่ การใชว้ ธิ ีเฆ่ยี นตีใชไ้ ดผ้ ลกบั เด็กบางคนเท่านนั้ และเดก็ อาจจดจาพฤติกรรมท่ี ไมเ่ หมาะสมไปใชก้ บั ผอู้ ่ืน

• 3)ระบบการเรียนรู้แบบทอ่ งจาํ กระบวนการเรยี นรูแ้ บบทอ่ งจาเป็นการฝึกไห้ เดก็ ไมร่ ูจ้ กั การคดิ วเิ คราะหด์ ว้ ยตนเอง ทาไหเ้ ดก็ เห็นส่งิ ใดทีนาเสนอความรุนแรง ก็จาไปเป็นตวั อย่าง โดยมิไดค้ ดิ วิเคราะหถ์ ึงผลดีและผลเสยี ทีจะเกิดขนึ้ ใหด้ อี ย่าง ถ่ีถว้ นจากการปฎิบตั เิ หล่านนั้ ทงั้ นีอ้ าจคิดวา่ คนท่ีชนะคือผถู้ กู ตอ้ งซง่ึ แทนท่ีจะ กลายเป็นการแกป้ ัญหา อาการอาจกลบั กลายไปเป็นชว่ ยซา้ เติมขยายปัญหาไห้ บานปลายมากย่ิงขนึ้ ทาไหเ้ กิดความรุนแรงในสงั คมตามมา

• 4)ความคาดหวังจากพอ่ แม่ผู้ปกครอง พ่อแม่ผปู้ กครองมกั มีการคาดหวงั ใหบ้ ตุ รหลานของตนประสบความสาเรจ็ ในการเรยี น ถา้ ความคาดหวงั กบั การเห็นดขี องเดก็ กบั ของผปู้ กครองตรงกนั ก็สามารถกา้ วไปถึงจดุ นนั้ ไดโ้ ดย ไมม่ ีปัญหา แต่ถา้ เด็กไม่สามารถตอบสนองความตอ้ งการความคาดหวงั ของพ่อแม่ผปู้ กครอง ไดเ้ ดก็ จะกลวั วา่ พ่อแมอ่ าจจะผิดหวงั หากไม่สามารถหาทางออกไหต้ นเองไดเ้ ดก็ อาจจะขดั แยง้ กบั ตนเองและนาไปสกู้ ารทารา้ ยตนเองดว้ ยวิธีการตา่ งๆหรอื เดก็ อาจมีพฤติกรรมเก็บกด เป็น คนซมึ เศรา้ ชอบเก็บตวั อยคู่ นเดียว ไมค่ บคา้ สมาคมกบั เพ่ือน

ความรุนแรงเป็นการกระทาท่ีเกิดขนึ้ โดยเจตนาหรอื ความตงั้ ใจ ทาใหม้ ีผูบ้ าคเจบ็ หรอื เสียชีวติ ซง่ึ อาจไมไ่ ดเ้ กิดอยา่ งกะทนั หนั หรอื ช่วั คราวเท่านนั้ แต่อาจเกิดตอ่ เน่ืองเป็นระยะเวลานาน ดงั นนั้ การรว่ มมือกนั ของประชาชนทกุ คนเพ่ือหยดุ ยงั้ มีใหเ้ กิดความรุนแรงในรูปแบบตา่ งๆ จึงเป็น ส่งิ สาคญั และมีความจาเป็นอย่างย่ิง ซง่ึ วิธีการปอ้ งกนั และแกไ้ ขความรุนแรงของคนไทย มีดงั นี้ 1.สรา้ งความรกั และความสขุ ในครอบครวั 2. สนบั สนนุ ใหม้ ีความเทา่ เทียมระหวา่ งเพศ ทงั้ ชายและหญิง โดยตอ้ งใหเ้ กียรติ ซง่ึ กนั และกนั 3.สรา้ งกระบนการเรยี นรู้ จากประสบการณช์ ีวติ จรงิ ของตนเองและผอู้ ่ืน เพ่ือทา ความเขา้ ใจเก่ียวกบั ความเท่าเทียมระหวา่ งเพศ ความยตุ ธิ รรมทางเพศ และความ ขดั แยง้ ท่ีเกิดขนึ้ ในครอบครวั 4 .หลกี เลยี้ งการเขา้ ไปเก่ียวขอ้ งกบั สารเสพติดทกุ ชนิด เพ่ือปอ้ งกนั มิใหข้ าคสติจน นาไปสกู่ ารแสดงพฤตกิ รรมความรุนแรงออกมา

5.สรา้ งความเช่ือม่นั ใหก้ บั ตนเอง โดยเปิดโอกาสใหม้ ีความรบั ผิดชอบในการทางาน จะไดม้ ีความภาคภมู ิใจในตนเอง เป็นการสรา้ งเสรมิ ความรูส้ กึ มีคณุ คา่ ไนตนเอง 6. นากระบวนการกฎหมาย เขา้ มาช่วยยตุ คิ วามรุนแรงท่ีเกิดขนึ้ ซง่ึ ประเทศไทยมีกฎหมายหลาย ฉบบั ท่ีรองรบั การดาเนินงานทางดา้ นนี้ 7. ผหู้ ญิงและเดก็ ท่ีถกู ทารา้ ยในครอบครวั ควรไดร้ บั การเยียวยาเบอื้ งตน้ สาหรบั ผถู้ กู ทารา้ ยทาง เพศ ทงั้ ทางคา้ นรา่ งกายและจิตใจโดยทีมสหวิชาชีพของศนู ยพ์ ง่ึ ได้ (One Stop CrisisCenter : OSCC) ในโรงพยาบาลของรฐั เพ่ือชว่ ยใหบ้ รกิ ารดา้ นท่ีพกั ฉกุ เฉิน ให้ คาปรกึ ษาทางกฎหมายใหก้ ารแนะแนว และใหบ้ รกิ ารดา้ นสขุ ภาพ เพ่ือใหผ้ ทู้ ่ีถกู ทารา้ ยไดม้ ีท่ี พ่งึ พิงไมค่ ดิ วา่ ตนเองตอ้ งเผชิญปัญหาอยา่ งโดดเด่ยี ว 8. ระบบการศกึ ษาในโรงเรยี น ตอ้ งเนน้ กระบวนการเรยี นการสอนใหเ้ ดก็ ไดม้ ีโอกาสฝึก ทกั ษะการคิดวิเคราะหแ์ ละมีความรบั ผิดชอบในชีวิต รวมทงั้ สง่ เสรมิ ใหเ้ ดก็ มีความรูส้ กึ วา่ ตนเอง มีคณุ คา่ และสามารถทาประโยชนต์ อบแทนคณุ แผน่ ดินได้ 9. หลีกเล่ยี งการกลา่ วโทษตนเอง เม่ือประสบปัญหาความรุนแรง เพราะจะเป็นการซา้ เตมิ ใหต้ นเองรูส้ กึ ดอ้ ยคา่ ลง ควรตระหนกั อย่เู สมอวา่ เราไมส่ มควรถกู ทารา้ ย รวมถงึ เหตกุ ารณท์ ่ี เกิดขนึ้ มีใชค่ วามผิดของเรา

หน่วยงานทด่ี แู ลและใหค้ วามช่วยเหลอื ด้านความรุนแรงในสังคมไทย ปัจจบุ นั มีองคก์ รใหค้ าปรกึ ษา แนะนา และช่วยเหลือผทู้ ่ีถกู กระทารุนแรงทงั้ ดา้ นรา่ งกาย และจิตใจหลายองคก์ ร ตวั อย่างเชน่ • 1 มลู นิธิเพอ่ื การพฒั นาเดก็ (มพต.)เป็นองคก์ รท่ีสง่ เสรมิ พฒั นาการเดก็ รอบดา้ นทงั้ ทาง รา่ งกาย จิตใจ อารมณ์ และสงั คม โดยการทางานในระดบั รากหญา้ ระดบั ชาติ และระดบั นานาชาติ เพ่ือท่ีจะคดิ คน้ ผลกั ดนั การแกไ้ ขปัญหาเดก็ และเยาวชนอย่างสรา้ งสรรคโ์ ดย สามารถติดตอ่ ไดท้ ่ี ๑๔๓/๑๐๙-๑๑๑ หม่บู า้ นป่ินเกลา้ พฒั นา ซอยวดั สวุ รรณครี ี ถ. บรมราช ชนนีแขวงอรุณอมรนิ ทร์ เขตบางกอกนอ้ ย กทม.๑๐๗๐๐ โทรศัพท:์ 0-2433-6292, 0-2884- 6236, 0-2435-5281. โทรสาร: 0-2435-5281. • 2 มูลนิธิปวณี า หงสกุล เพอ่ื เดก็ และสตรี เป็นองคก์ รท่ีใหค้ วามช่วยเหลือแก่เดก็ และสตรี ท่ีถกู ทารุณกรรม พรอ้ มทงั้ รบั แจง้ เบาะแสการทาทารุณกรรมเดก็ และสตรี โดยสามารถติดตอ่ ไดท้ ่ี ๘๔/๑๔ หมู่ ๒ ถ. รงั สิต-นครนายก(คลอง ๗) ต. ลาผกั กดู อ. ธญั บรุ ี จ. ปทมุ ธานี12110 -โทรสายด่วน กด 1134 -โทร :02-577-0496-8 หรือ 02-577-0500-1 -มือถอื :081-814-0244, 098-478-8991, -062-560-1636, 081-890-1355

3 มลู นิธิเครือข่ายครอบครัว เป็นองคก์ รท่ีเกิดจากการรวมกลมุ่ ของพ่อแมก่ ลมุ่ หนง่ึ ท่ีตอ้ งการรว่ มกนั ปฏิรูปการศกึ ษา และ พฒั นาเติบโตขนึ้ เป็นมลู นิธิฯ ท่ีมีเปา้ หมายกวา้ งขวางขนึ้ เพ่ือสง่ เสรมิ ใหค้ รอบครวั ไทยมีความ เขม้ แข็ง ม่นั คง โดยสามารถตดิ ต่อไดท้ ่ี ๑๙๒ ซอย 8 ถ. เทศบาลนิมิตเหนือ ประชานิเวศน์ ๑ เขต จตจุ กั ร กทม. ๑๐๔๐๐ โทรศัพท์ 0-๒๔๕๔-๒๓๔'๖-๗ โทรสาร ๐-๒๙๕๔-๒๓๔๘ นอกจาก หน่วยงานข้างตน้ แล้ว ยังสามารถตดิ ตอ่ ขอความช่วยเหลอื ได้จากสถานีตาํ รวจ ทกุ แหง่ โรงพยาบาลรัฐ และสาํ นักงานพฒั นาสังคมและความม่นั คงของมนุษยท์ กุ จงั หวัด