สงครามโลกครั้งที่1

ส33161 : สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 : Satit UP 1 สงครามโลก (World War) สงคราม (War) คอื สถานการณ์ความขดั แยง้ ระหวา่ งรฐั ไมม่ กี ฎเกณฑข์ อ้ ใดทห่ี า้ มรฐั ใชก้ าลงั ในการดาเนนิ ความสมั พนั ธต์ ่อกนั เพราะถอื ว่าเป็นการใชอ้ านาจอธปิ ไตยของรฐั วธิ หี น่งึ ซง่ึ เป็นการแกไ้ ขปญั หาดว้ ยความรนุ แรง โลกตะวนั ตกเมอ่ื เรมิ่ ครสิ ต์ศตวรรษท่ี 20 ดจู ะเป็นโลกทน่ี ่าอย่ใู นแง่ทว่ี ่ามพี ฒั นาการท่ี ดา้ นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยอี ยา่ งไมเ่ คยปรากฏมาก่อน การคน้ พบทางวทิ ยาศาสตรส์ าขาต่าง ๆ เจรญิ ก้าวหน้าจนดูเสมอื นว่าไม่เหลอื ความลกึ ลบั ไวใ้ นจกั รวาลอกี ต่อไป การอุตสาหกรรมก้าวหน้า อยา่ งรวดเรว็ ทาใหช้ วี ติ ความเป็นอยขู่ องมวลมนุษยส์ ะดวกสบายขน้ึ ทางดา้ นการเมอื งการปกครอง ระบอบประชาธิปไตยกาลังได้รบั การพฒั นา สทิ ธิเสรีภาพและความเสมอภาคถูกกล่าวขวญั กัน กวา้ งขวาง อย่างไรก็ตาม อีกด้านหน่ึงกลบั พบว่าในระยะแรกของศตวรรษท่ี 20 น้ีเอง แต่ละ ประเทศเรม่ิ แก่งแย่ง ชงิ ดชี งิ เด่นเพ่อื สรา้ งความมงั่ คงั่ ร่ารวยหรอื ความไดเ้ ปรยี บใหแ้ ก่ประเทศของตน เหน็ ได้ชดั จากการแข่งขนั การล่าอาณานิคม การแข่งขนั ทางด้านอาวุธยุทโธปกรณ์ ฯลฯ ทา้ ยสุดก็ ก่อให้เกิดความขดั แย้งระหว่างประเทศและจบลงท่ีสงครามท่รี ุนแรง นัน่ คอื สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 สงครามโลกครงั้ ท่ี 2 และสงครามเยน็ ครสิ ตศ์ ตวรรษท่ี 20 โลกเผชญิ กบั สงครามโลก 2 ครงั้ คอื สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 และ สงครามโลกครงั้ ท่ี 2 สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 (World War I) (ค.ศ. 1914-1917) ชอ่ื ในภาษาองั กฤษมหี ลายชอ่ื ไดแ้ ก่ World War I, First World War, the Great War, the War of the Nations, and the War to End All Wars ในสมยั บสิ มารค์ (ผนู้ าเยอรมนั )เป็นผนู้ าในการสรา้ งจกั รวรรดนิ ยิ มเยอรมนั เมอ่ื บสิ มาร์ ครบชนะฝรงั่ เศส และประกาศจกั รวรรดเิ ยอรมนั แลว้ จงึ ดาเนินการตงั้ The Three Emperor's League ซง่ึ แสดงความเป็นสมั พนั ธมติ รระหวา่ ง เยอรมนี ออสเตรยี -ฮงั การี และรสั เซยี ดว้ ยเจตนาสาคญั ประการแรกคอื ป้องกนั การแกแ้ คน้ ของฝรงั่ เศส ต่อมาภายหลงั เมอ่ื ออสเตรยี -ฮงั การี และรสั เซยี ขดั แยง้ เรอ่ื งผลประโยชน์กนั จนมอิ าจเป็นพนั ธมติ รต่อกนั ได้ บสิ มารค์ จงึ ชกั ชวนอติ าลเี ขา้ แทนท่ี รสั เซยี จงึ เกดิ Triple Alliance ขน้ึ ครงั้ บสิ มารค์ หมดอานาจลง จกั รพรรดเิ ยอรมนั (Kaiser Wilhelm II) ทรงเลกิ นโยบาย เป็นพนั ธมติ รกบั รสั เซยี และสรา้ งความไมพ่ อใจใหอ้ งั กฤษดว้ ยการเรมิ่ โครงการขยายกองทพั เรอื และ ขยายอทิ ธพิ ลดนิ แดนตะวนั ออก ฝรงั่ เศสจงึ ไดโ้ อกาสเสรมิ สรา้ งสมั พนั ธไมตรกี บั รสั เซยี และเขา้ ใจอนั ดี กบั องั กฤษ และในทส่ี ดุ เมอ่ื ทงั้ สามมหาอานาจตกลงในความขดั แยง้ เรอ่ื งอาณานคิ มทเ่ี คยมตี ่อกนั ได้ แลว้ จงึ จดั ตงั้ Triple Entente ในปี ค.ศ. 1907 จดุ แตกหกั เกดิ ขน้ึ เมอ่ื วนั ท่ี 28 มถิ ุนายน ค.ศ. 1914 เมอ่ื อารค์ ดยุคฟรานซสิ เฟอร์ ดนิ ลั ด์ (Archduke Francis Ferdinand) มกุฎราชกุมารแห่งออสเตรยี -ฮงั การแี ละพระชายาถกู ลอบ ปลงพระชนม์

ส33161 : สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 : Satit UP 2 สาเหตขุ องสงคราม ความเจรญิ กา้ วหน้าทางวทิ ยาศาสตรจ์ นก่อใหเ้ กดิ การปฏวิ ตั อิ ุตสาหกรรมในศตวรรษท่ี 18 มหาอานาจต่าง ๆ ในตะวนั ตกจงึ ออกลา่ อาณานิคมเพ่อื กระจายสนิ คา้ และแสดงแสนยานุภาพทาง ทหาร จงึ ก่อใหเ้ กดิ ความขดั แยง้ ขน้ึ ในยโุ รปหลายฝา่ ย 1. ผลสบื เน่อื งมาจากสงครามฟรงั โก-ปรสั เซยี (The Franco – Prussian War)ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในระหว่างปี (ค.ศ. 1870-1871) ซง่ึ ฝรงั่ เศสเป็นฝา่ ยแพ้ มผี ลทาใหเ้ กดิ การรวมประเทศเยอรมนี ฝรงั่ เศสตอ้ งจา่ ยคา่ ปฏกิ รรมสงคราม 5 พนั ลา้ นฟรงั ก์ ตอ้ งยกแควน้ อลั ซลั -ลอเรน(Alsace Larraine) ใหก้ บั เยอรมนีและฝรงั่ เศสต้องอยอู่ ยา่ งโดดเดย่ี ว 23 ปี จงึ สรา้ งความโกรธแคน้ ใหก้ บั ฝรงั่ เศส, ฝรงั่ เศส ตอ้ งการแกแ้ คน้ เยอรมนี 2. ปญั หาคาบสมทุ รบอลขา่ น(Balkan) สาเหตุของปญั หาเกดิ จากการแขง่ ขนั อทิ ธพิ ล ระหวา่ งจกั รวรรดอิ อสเตรยี – ฮงั การี กบั จกั รวรรดริ สั เซยี โดยรสั เซยี ตอ้ งการใชค้ าบสมทุ รบอลขา่ น เป็นทางออกสทู่ ะเลทางใตข้ องตนและตอ้ งการเป็นผนู้ าของชนชาตสิ ลาฟ(Slav) ในคาบสมทุ รบอลขา่ น อนั มเี ชอ้ื สายเดยี วกบั รสั เซยี แทนออสเตรยี – ฮงั การี (การแขง่ ขนั ระหว่างออสเตรยี กบั รสั เซยี เพ่อื ชงิ ความเป็นใหญ่เหนอื คาบสมุทรบอลขา่ น) 3. ปญั หาลทั ธชิ าตนิ ิยม ก่อใหเ้ กดิ การแข่งขนั ระหวา่ งมหาอานาจ คอื ชาตนิ ิยม เยอรมนใี หก้ ารสนบั สนุนออสเตรยี – ฮงั การี กบั ชาตนิ ิยมสลาฟทร่ี สั เซยี เป็นผนู้ าโดยรสั เซยี สนบั สนุน ชนชาตสิ ลาฟในจกั รวรรดติ ุรกี เพ่อื ตนจะไดเ้ ขา้ ไปแทนทแ่ี ละสลาฟเองก็ตอ้ งการเป็นเอกราช การ แขง่ ขนั และการสนบั สนุนของมหาอานาจ เกดิ ความรสู้ กึ ชาตนิ ิยม(Nationalism) พลงั แหง่ การรกั ชาตหิ รอื ความภมู ใิ จในชาติ ตนเอง ทาใหเ้ กดิ วกิ ฤตการณ์ทางการเมอื ง โดยเฉพาะในคาบสมทุ รบอลขา่ น - ขบวนการขยายอทิ ธพิ ลสลาฟ(Pan Slavism) ชาวสลาฟตอ้ งการแยกตวั ออกจาก การปกครองตุรกี - ประชาชนในบอสเนียและเฮอรเ์ ซโกวนี าไมต่ อ้ งการอยใู่ ตอ้ านาจการปกครองของ ออสเตรยี -ฮงั การี 4. เกดิ ลทั ธจิ กั รวรรดนิ ยิ มใหม่ (New Emperialism) อนั เน่อื งมาจากการปฏวิ ตั ิ อุตสาหกรรมทาใหเ้ กดิ การแสวงหาอาณานิคมภายนอกเพอ่ื หาแหล่งวตั ุดบิ และระบายสนิ คา้ เป็นแหลง่ ยทุ ธศาสตรท์ างการทหาร ทาใหเ้ กดิ การบาดหมางกนั ระหวา่ งประเทศค่แู ขง่ กนั การแขง่ ขนั แสวงหาอาณานิคม อนั เป็นผลมาจากการปฏวิ ตั อิ ุตสาหกรรม ประเทศ มหาอานาจตอ้ งการแสวงหาตลาดสาหรบั ระบายสนิ คา้ และแหลง่ วตั ถุดบิ ป้อนโรงงานอุตสาหกรรม จงึ ก่อใหเ้ กดิ ความขดั แยง้ ในทางประโยชน์ เช่น - การแขง่ ขนั ทางเศรษฐกจิ ทส่ี าคญั คอื การแขง่ ขนั ระหว่างองั กฤษกบั เยอรมนั - การทะเลาะเบาะแวง้ เรอ่ื งอาณานคิ ม ปลาย ค.ศ. ท่ี 19 ยโุ รปต่างแขง่ ขนั ชว่ งชงิ อาณานคิ มเพอ่ื จกั รวรรดขิ อง ตนซง่ึ ก่อใหเ้ กดิ ความแตกรา้ วระหว่างชาตขิ น้ึ เช่น - องั กฤษกบั เยอรมนั เรอ่ื งแอฟรกิ าตะวนั ออกและแอฟรกิ าตะวนั ตกเฉยี งใต้ - องั กฤษกบั ฝรงั่ เศส เรอ่ื งลมุ่ แมน่ ้าไนล์ - องั กฤษกบั รสั เซยี เรอ่ื งเปอรเ์ ซยี และอฟั กานิสถาน

ส33161 : สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 : Satit UP 3 - เยอรมนั กบั ฝรงั่ เศส เรอ่ื งโมรอ็ กโกและแอฟรกิ าตะวนั ตก 5. การแข่งขนั ทางดา้ นแสนยานุภาพ เป็นผลมาจากความขดั แยง้ ระหวา่ งประเทศอนั มี สาเหตุมาจากการเมอื ง และเศรษฐกจิ รวมทงั้ การแขง่ ขนั ทางดา้ นอาณานคิ ม ทาใหป้ ระเทศต่างๆ สง่ เสรมิ การสรา้ งกาลงั ทหาร และกองทพั ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ ความขดั แยง้ ทางการทหาร และการสะสมอาวธุ ทงั้ บางบกและทางทะเล โดย ต่างประเทศตอ้ งการพยายามสรา้ งอาวุธใหท้ ดั เทยี มชาตศิ ตั รู อนั มาเน่อื งจากความระแวง สงสยั หวาดกลวั ซง่ึ กนั และกนั เช่น เยอรมนแี ขง่ ขดั กนั ดา้ นอาวุธทางทะเล เยอรมนีแขง่ ขนั กนั ขยายกาลงั พล ทางบกกบั ฝรงั่ เศส 6. การแบ่งกลุ่มของฝา่ ยมหาอานาจก่อนสงครามโลกครงั้ ท่ี 1 มหาอานาจในยโุ รปแบง่ ออกเป็น 2 กลุ่ม คอื ไตรภาค(ี Triple Alliance) ซง่ึ ประกอยดว้ ย เยอรมนี ออสเตรยี – ฮงั การี อติ าลี ออตโตมานเตริ ก์ สว่ นอกี กลุ่มหน่งึ คอื กล่มุ ขอ้ ตกลงไตรภาคี หรอื กล่มุ สมั พนั ธมติ ร(Triple Entente) ประกอบดว้ ยองั กฤษ ฝรงั่ เศส และรสั เซยี ซง่ึ แต่ละกลุ่มต่างมผี ลประโยชน์และขอ้ ตกลงในการใหค้ วาม ช่วยเหลอื รว่ มกนั ก่อนเกดิ สงคราม เกดิ การแบ่งกลุ่มประเทศออกเป็น 2 กลมุ่ สมาชกิ ของแต่ละกลมุ่ จะตอ้ งชว่ ยเหลอื กนั ในยามทเ่ี กดิ วกิ ฤตกิ ารณ์ระหว่างประเทศ ชนวนระเบิดของสงคราม ความไมพ่ อใจของประเทศเซอรเ์ บยี (Serbia) ทป่ี ระเทศออสเตรยี – ฮงั การี ผนวก ดนิ แดนบอสเนยี – เฮอรเ์ ชโกวนี า (Bosnia – Herzegovena) ซง่ึ มปี ระชาชนเป็นชาวสลาฟ (Slavs) เชน่ เดยี วกบั เซอรเ์ บยี และเซอรเ์ บยี ตอ้ งการผนวกดนิ แดนดงั กล่าวเจา้ กบั เซอรเ์ บยี เพ่อื เป็นการเอาใจประชาชนทอ่ี าศยั อยใู่ นบอสเนยี – เฮอรเ์ ชโกวนี า อารช์ ด๊กุ ฟรานซสิ เฟอรด์ นิ าน (Archduke Francis Ferdinand) มกุฎราชกุมารแหง่ อาณาจกั รออสเตรยี -ฮงั การี จงึ เสดจ็ ไปเยอื นซาราเจโว (Sarajevo) ซง่ี เป็นเมอื งหลวงของบอสเนีย – เฮอรเ์ ชโกวนี า ในวนั ท่ี 28 มถิ ุนายน ค.ศ. 1919 แต่พระองศถ์ ูกลอบปลงพระชนมโ์ ดยนกั ศกึ าาชาวเซริ บ์ ช่อื กาวรโิ ล ปรนิ ซปิ (Gavrilo Princip) ทาใหอ้ อสเตรยี - ฮงั การตี ดั สนิ ใจย่นื คาขาดต่อเซอรเ์ บยี ใหป้ ฏบิ ตั ติ ามขอ้ เรยี กรอ้ งใน 24 ชวั่ โมง แต่เซอรเ์ บยี ไมอ่ าจรบั ได้ ดงั นนั้ จงึ ทาให้ฝา่ ยสนบั สนุนทงั้ สองขา้ งถกู เขา้ มาทาสงครามต่อกนั สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 (World War I) เรมิ่ เปิดฉากขน้ึ เมอ่ื ออสเตรยี -ฮงั การี (Austria- Hungary) ประกาศสงครามกบั เซอรเ์ บยี (Serbia) ภายหลงั จาก ฟรานซ์ เฟอรด์ นิ านด์ (Franz Ferdinand, Archduke of Austria) อารค์ ดยกุ แหง่ ออสเตรยี และพระชายาถกู ลอบปลงประชนมโ์ ดย ชาวเซริ บ์ หวั รุนแรงเมอ่ื วนั ท่ี 28 มถิ ุนายน ค.ศ. 1914 ทเ่ี มอื งซาราเจโว (วกิ ฤตกิ รรมณ์ซาราเจโว) ใน แควน้ บอสเนีย ผลู้ อบสงั หารเป็นชาวเซอรเ์ บยี /เซริ บ์ (เป็นกลุ่มเชอ้ื สายสลาฟเช่นเดยี วกบั รสั เซยี ) ทา ใหอ้ อสเตรยี ถอื เป็นสาเหตุในการประกาศสงครามกบั เซอรเ์ บยี ความขดั แยง้ ระหวา่ งฝรงั่ เศสกบั เยอรมนี ภายหลงั จากอารค์ ดยกุ แห่งออสเตรยี ถูกลอบปลงประชนม์ ประเทศต่าง ๆ ทเ่ี ป็นอรกิ นั ต่าง กลา่ วหาซง่ึ กนั และกนั ในทส่ี ุดจงึ ประกาศสงครามต่อกนั เป็นลกู โซ่ กลายเป็นสงครามใหญ่ - รสั เซยี ซง่ึ ถอื วา่ เป็นผนู้ าของชาวสลาฟจงึ สงั่ ระดมผลเพอ่ื ชว่ ยเซอรเ์ บยี โดยมฝี รงั่ เศส นบั สนุน - เยอรมนีซง่ึ เป็นพนั ธมติ รของออสเตรยี – ฮงั การจี งึ ประกาศสงครามกบั รสั เซยี และ ฝรงั่ เศส

ส33161 : สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 : Satit UP 4 - เยอรมนียกกองทพั เขา้ ตฝี รงั่ เศสผ่านเบลเยย่ี ม ซง่ึ เป็นประเทศทเ่ี ป็นกลางและไดร้ บั การคุม้ ครองจากกลุ่มประเทสมหาอานาจ โดยมอี งั กฤษเป็นผนู้ า - องั กฤษจงึ ประกาศสงครามกบั เยอรมนีในฐานะละเมดิ ความเป็นเอกราชและความเป็น กลางของเบลเยย่ี ม ในปี ค.ศ. 1914 เป็นเวลาทส่ี งครามโลกครงั้ ท่ี 1 เกดิ ขน้ึ ซง่ึ ขณะนนั้ มหาอานาจยโุ รปถกู แบ่งออกเป็น 2 ฝา่ ย ฝา่ ยไตรพนั ธมติ ร / พนั ธมติ ร / สมั พนั ธมติ ร ฝา่ ยไตรภาคี / มหาอานาจกลาง Triple Alliance / Triple Entente / Allied (Entente) Central Powers / Triple Entente Powers องั กฤษ เยอรมนั นี ฝรงั่ เศส ออสเตรยี -ฮงั การี รสั เซยี *** (ถอนตวั ออกกกอ่ นทส่ี งครามโลกครงั้ ท่ี 1 จะสน้ิ สุด) ออตโตมานเตริ ก์ (ตุรก)ี อติ าลี (เขา้ มารว่ ม ค.ศ. 1915) บลั แกเรยี อเมรกิ า (เขา้ มารว่ ม ค.ศ. 1917) จนี ญป่ี ่นุ เซอรเ์ บยี ไทย ... หมายเหตุ *** เกดิ ปฏวิ ตั ขิ องเปลย่ี นแปลงการปกครองในประเทศรสั เซยี ของ กล่มุ “บอลเชวคิ ” (Bolshevik) ทน่ี า โดยเลนิน ปี ค.ศ. 1917(ทเ่ี รยี กว่าการปฏวิ ตั ริ สั เซยี (Russia Revolution,1917)) จงึ ทาใหร้ สั เซยี ถอน ตวั จากสงครามโลกครงั้ ท่ี 1 ก่อนทส่ี งครามจะสน้ิ สุดลงสน้ิ สุด) สาเหตุทท่ี าใหอ้ ติ าลเี ขา้ รว่ มในสงคราม แต่เดมิ อติ าลอี ยใู่ นกลุม่ ไตรภาคี แต่ปฏเิ สธการเขา้ รว่ มสง่ ครามดว้ ยเน่ืองจากมองว่า เยอรมนี ออสเตรยี -ฮงั การี เป็นฝา่ ยรกุ รานก่อน จงึ วางตวั เป็นกลาง แต่ตอนเรม่ิ สงครามอติ าลหี นั ไป รวมตวั กบั ฝา่ ยไตรพนั ธมติ ร เน่อื งจากอติ าลไี ดท้ าสญั ญาลอนดอนกบั องั กฤษ ฝรงั่ เศส รสั เซยี ซง่ึ เป็น สญั ญาลบั โดยทฝ่ี า่ ยพนั ธมติ รจะยกดนิ แดน เทรนตโิ น ทรเิ อสเต และบางส่วนแถบดลั มาเทยี ใหแ้ ก่ อติ าลี สาเหตุทส่ี หรฐั อเมรกิ าเขา้ รว่ มสงคราม - อเมรกิ าไม่พอใจทเ่ี ยอรมนีทาสงครามเรอื ดาน้าอย่างไมม่ ขี อบเขต จนถงึ การโจมตี เรอื โดยสารลสู ติ าเนีย ทไ่ี มต่ ดิ อาวธุ ขององั กฤษจมลงใกลฝ้ งั่ ทะเลของไอรแ์ ลนด์ ซง่ึ มชี าวอเมรกิ นั เดนิ ทท่ี างมาดว้ ยเสยี ชวี คิ 139 คน ในเดอื นพฤศจกิ ายน ค.ศ.1915 อเมรกิ าจงึ ประทว้ งเยอรมนี - นายซมิ เมอรแ์ มน (Zimmerman) รฐั มนตรวี ่าการกระทรวงการต่างประเทศเยอรมนี ไดช้ วนเมก๊ ซโิ กกบั ญป่ี นุ่ ใหม้ ารว่ มทาสงครามกบั สหรฐั อเมรกิ า โดยเมก๊ ซโิ กจะไดร้ บั ผลตอบแทนคอื ดนิ แดนรฐั นวิ เมก็ ซโิ ก เทก็ ซสั และอรโิ ซนาคนื จากอเมรกิ า จงึ ทาใหอ้ เมรกิ าไมพ่ อใจ - อเมรกิ าขายอาวธุ ใหก้ บั กลมุ่ พนั ธมติ ร ถา้ พนั ธมติ รแพ้ อเมรกิ าจะสูญเสยี รายไดจ้ าก การขายอาวธุ

ส33161 : สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 : Satit UP 5 สาเหตุทท่ี าใหร้ สั เซยี ถอนตวั เกดิ การปฏวิ ตั ใิ นประเทศรสั เซยี ของพวกบอลเซวคิ (Bolsheviks) เพ่อื ลม้ ลา้ งอานาจ การปกครองของพระเจา้ ซารน์ โิ คลสั ท่ี 2 ในเดอื นพฤศจกิ ายน ค.ศ.1917 ในวนั ท่ี 3 มนี าคม ค.ศ.1918 เลนิน (Lenin) ผนู้ าของโซเวยี ตรสั เซยี (Soviet Russia) ทาสญั ยาสงบศกึ เบรสท์ – ลติ อฟ (Brest – Litovsk) กบั เยอรมนี เป็นการถอนตวั ออกจากสงคราม เหตกุ ารณ์ของสงครามโลกครงั้ ท่ี 1 ค.ศ. 1914 เมอ่ื อารค์ ดยคุ ฟรานซสิ เฟอรด์ นิ ลั ด์ (Archduke Francis Ferdinand) มงกุฎราชกุมารแห่งออสเตรยี -ฮงั การแี ละพระชายาถกู ลอบปลงพระชนมท์ เ่ี มอื งซาราเจโวในเซอรเ์ บยี เมอ่ื ไดร้ บั แรงสนบั สนุนจากเยอรมนี จงึ ย่นื ขอ้ เรยี กรอ้ งทเ่ี ซอรเ์ บยี ไมอ่ าจยอมรบั ได้ ออสเตรยี - ฮงั การจี งึ ประกาศสงครามและเรมิ่ บกุ รสั เซยี ไดเ้ ขา้ สนับสนุนเซอรเ์ บยี และระดมพลเตรยี มต่อสู้ เยอรมนีจงึ ไดเ้ รยี กรอ้ งมใิ หร้ สั เซยี และฝรงั่ เศสเขา้ มาแทรกแซง ครงั้ ทงั้ สองมหาอานาจไมป่ ฏบิ ตั ติ าม เยอรมนจี งึ ประกาศสงครามกบั รสั เซยี ในวนั ท่ี 1 สงิ หาคม 1914 และฝรงั่ เศสในวนั ท่ี 3 สงิ หาคม 1914 ตามลาดบั หลงั จากเยอรมนปี ระกาศสงครามกบั รสั เซยี และฝรงั่ เศสแลว้ ไดเ้ คลอ่ื นกาลงั พลเขา้ ละเมดิ ความเป็นกลางของประเทศเบลเยยี มเพ่อื ขอเป็นทางผ่านในการบกุ ฝรงั่ เศส องั กฤษซง่ึ เป็น มหาอานาจของโลกจงึ ประกาศสงครามกบั เยอรมนีในวนั ท่ี 4 สงิ หาคม 1914 มหาอานาจในยโุ รปจงึ เขา้ ส่สู งคราม ยกเวน้ อติ าลที เ่ี ขา้ รว่ มในปีรงุ่ ขน้ึ (ค.ศ.1915) ฝา่ ยเยอรมนี ออสเตรยี -ฮงั การี อติ าลไี ดต้ ุรกแี ละบลั แกเรยี เป็นพนั ธมติ ร ซง่ึ ต่อมาถูกเรยี กโดยรวมว่า ฝา่ ยมหาอานาจกลาง (Central Powers) ส่วนองั กฤษ ฝรงั่ เศส และรสั เซยี ซง่ึ ต่อมารจู้ กั กนั ในนาม ฝา่ ยพนั ธมติ ร(the Allies)ไดป้ ระเทศต่าง ๆ อกี หลายประเทศเขา้ รว่ ม รวมทงั้ ประเทศในเอเชยี เชน่ จนี ญป่ี นุ่ เยอรมนั ประสบชยั ชนะในสงครามในระยะแรก และทวคี วามรนุ แรงและขยายออกเป็น แนวรบใหญ่ 2 แนว คอื แนวรบดา้ นตะวนั ออกใกล(้ ตะวนั ออกกลาง)บรเิ วณเมโสโปเตเมยี เดมิ และช่อง แคบคารด์ าแนลส์ และแนวตะวนั ตก ไดแ้ ก่ บรเิ วณเบลเยย่ี มและตอนเหนือของฝรงั่ เศส ในปีค.ศ. 1917 รสั เซยี ไดถ้ อนตวั ออกจากสงครามครงั้ น้ี เน่อื งจากเลนนิ ผนู้ ากลุ่ม บอลเชวคิ ส(์ กลุ่มคอมมวิ นสิ ต)์ ทาการปฏวิ ตั ทิ างการเมอื งขน้ึ ในรสั เซยี และในปีเดยี วกนั (ค.ศ. 1917)สหรฐั อเมรกิ ากไ็ ดเ้ ขา้ มามบี ทบาทแทนทร่ี สั เซยี หลงั จากเยอรมนปี ระกาศจะใชเ้ รอื ดาน้าทาลายเรอื ขา้ ศกึ และเรอื สนิ คา้ ของทกุ ชาตโิ ดยไม่มขี อบเขต (ซง่ึ ทาใหช้ าวอเมรกิ นั เสยี ชวี ติ จานวนมาก) ในช่วงแรกฝา่ ยมหาอานาจกลางเป็นฝา่ ยไดเ้ ปรยี บ กระทงั่ ในปี ค.ศ.1915 ช่วงปลาย สงคราม เยอรมนใี ชเ้ รอื ดาน้าโจมตอี งั กฤษอยา่ งไมม่ ขี อบเขต เรอื ดาน้าเยอรมนั โจมตเี รอื โดยสารของ องั กฤษซง่ึ มผี โู้ ดยสารชาวอเมรกิ นั อยดู่ ว้ ย สหรฐั อเมรกิ าจงึ ตดั สนิ ใจเขา้ รว่ มสงครามในปี ค.ศ. 1917 จากการทอ่ี เมรกิ าเขา้ รว่ มกบั ฝา่ ยพนั ธมติ ร พรอ้ มกบั สง่ อาวุธยทุ โธปกรณ์และกาลงั พลเกอื บ 5 ลา้ น คน ทาใหพ้ นั ธมติ รกลบั มาไดเ้ ปรยี บมากขน้ึ ฝา่ ยมหาอานาจกลางเรม่ิ ตกเป็นฝา่ ยเพลย่ี งพล้า ในทส่ี ุด เมอ่ื ฝา่ ยมหาอานาจกลางยอมแพ้ สว่ นฝา่ ยพนั ธมติ รกเ็ อาชนะฝา่ ยมหาอานาจกลางไดอ้ ยา่ งเดด็ ขาดใน

ส33161 : สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 : Satit UP 6 ทส่ี ดุ เยอรมนตี อ้ งยอมเจรจาสงบศกึ และลงนามในสญั ญาสงบศึ เมอ่ื วนั ท่ี 11 พฤศจกิ ายน ค.ศ. 1918 สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 นบั เป็นความขดั แยง้ ครงั้ ใหญ่ระดบั โลกครงั้ แรก มผี เู้ สยี ชวี ติ ทงั้ หมดประมาณ 8 ลา้ นคนและบาทเจบ็ อกี กว่า 16 ลา้ นคน ซง่ึ กนิ ระยะเวลายาวนาน 4 ปี 5 เดอื นจงึ ยตุ ลิ งอยา่ งเป็นรปู ธรรม สาหรบั ประเทศไทยไดเ้ ขา้ รว่ มกบั ฝา่ ยพนั ธมติ รเมอ่ื วนั ท่ี 22 กรกฎาคม ค.ศ. 1917 โดยสง่ ทหารอาสาสมคั รเขา้ รว่ มรบในสมรภมู ยิ โุ รปจานวน 1200 คน ฝา่ ยเยอรมนั เป็นฝ่ายถอย และปราชยั ในวนั ท่ี 11 พฤศจกิ ายน ค.ศ. 1918 สาเหตขุ องการสิ้นสดุ สงคราม ฝา่ ยประเทศมหาอานาจกลาง ทเ่ี ป็นพนั ธมติ รกบั ประเทศเยอรมนี มกั ประสบความพ่าย แพ้ สง่ ผลกระทบต่อแนวรบเยอรมนี เยอรมนีจงึ อ่อนลา้ ก่อใหเ้ กดิ การกบฏของทหารเรอื ทค่ี ลองคลี (Kiel) เกดิ การจลาจลวนุ่ วายทวั่ ประเทศเยอรมนี วนั ท่ี 10 พฤศจกิ ายน ค.ศ. 1918 ไกเซอร์ วลิ เลยี มท่ี 2 (Kaiser William II) ลภ้ี ยั ไปอยู่ ฮอลแลนด์ วนั ท่ี 11 พฤศจกิ ายน ค.ศ. 1918 เยอรมนีจงึ ยอมยตุ สิ งครามเพ่อื ขอเจรจาทา สนธสิ ญั ญาสงบศกึ กบั ฝา่ ยพนั ธมติ ร ผลของสงครามโลกครงั้ ท่ี 1 ผลของสงครามโลกครงั้ ท่ี 1 ทาใหแ้ ผนทย่ี โุ รปเปลย่ี นไปเน่อื งจากการล่มสลายของ จกั รวรรดใิ หญ่ทงั้ ส่ี ก่อใหเ้ กดิ ประเทศใหม่ ๆ อกี หลายประเทศ เศรษฐกจิ ตกต่าครงั้ ใหญ่ทวั่ โลก ประเทศยโุ รปหลายแหง่ ต่างเป็นลกู หน้ขี องสหรฐั อเมรกิ าซง่ึ เตบิ โตจนกลายเป็นประเทศมหาอานาจ ของโลกหลงั จากสงครามน้ี สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 นอกจากจะจบลงดว้ ยชยั ชนะของฝ่ายพนั ธมติ รแลว้ ยงั สง่ ผล กระทบสาคญั อ่นื ๆ ตามมาอกี หลายประการ ประการแรก หลงั จากทส่ี หรฐั อเมรกิ าไดเ้ ขา้ รว่ มรบ และประกาศศกั ดาในสงครามครงั้ น้ใี หเ้ ป็นทป่ี ระจกั ร ทาใหส้ หรฐั อเมรกิ าไดก้ า้ วเขา้ มาเป็นหน่งึ ใน มหาอานาจโลกเสรบี นเวทโี ลกเคยี งคกู่ บั องั กฤษและฝรงั่ เศส รสั เซยี กลายเป็นมหาอานาจโลกสงั คมนิยม(โลกคอมมวิ นสิ ต)์ หลงั จากเลนินทาการ ปฏวิ ตั ยิ ดึ อานาจในปี ค.ศ. 1917 (ช่วงก่อนทส่ี งครามครงั้ ท่ี 1 จะยตุ ิลง) และต่อมาเม่อื สามารถขยาย อานาจไปผนวกแควน้ ต่าง ๆ มากขน้ึ เช่น ยเู ครน เบลารสุ ฯลฯ จงึ ประกาศจดั ตงั้ สหภาพโซเวยี ต (Union of Soviet Republics : USSR) ในปี ค.ศ.1922 การรา่ งสนธสิ ญั ญาสนั ตภิ าพแวรซ์ ายส์ (The Treaty of Veraailles) โดยฝา่ ยชนะ สงครามสาหรบั เยอรมนี และสนธสิ ญั ญาสนั ตภิ าพอกี 4 ฉบบั สาหรบั พนั ธมติ รของเยอรมนี เพอ่ื ให้ ฝา่ ยผแู้ พย้ อมรบั ผดิ ในฐานะเป็นผกู้ ่อใหเ้ กดิ สงคราม ในสนธสิ ญั ญาดงั กลา่ วฝา่ ยผแู้ พต้ อ้ งเสยี ค่า ปฏกิ รรมสงคราม เสยี ดนิ แดนทงั้ ในยโุ รปและอาณานิคม ตอ้ งลดกาลงั ทหาร อาวธุ และตอ้ งถกู พนั ธมติ รเขา้ ยดึ ครองดนิ แดนจนกวา่ จะปฏบิ ตั ติ ามเงอ่ื นไขของสนธสิ ญั ญาเรยี บรอ้ ย อยา่ งไรกต็ าม ดว้ ยเหตุทป่ี ระเทศผแู้ พไ้ มไ่ ดเ้ ขา้ รว่ มในการรา่ งสนธสิ ญั ญา แต่ถกู บบี บงั คบั ใหล้ งนามยอมรบั ขอ้ ตกลง ของสนธสิ ญั ญา จงึ ก่อใหเ้ กดิ ภาวะตงึ เครยี ดขน้ึ

ส33161 : สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 : Satit UP 7 เกดิ การก่อตวั ของลทั ธฟิ าสซสิ ตใ์ นอติ าลี นาซใี นเยอรมนั และเผดจ็ การทหารใน ญป่ี นุ่ ซง่ึ ทา้ ยสดุ ประเทศมหาอานาจเผดจ็ การทงั้ สามไดร้ ว่ มมอื เป็นพนั ธมติ รระหว่างกนั เพ่อื ต่อตา้ น โลกเสรแี ละคอมมวิ นิสต์ เรยี กกนั ว่าฝา่ ยอกั ษะ (Axis) ความสญู เสยี จากสงครามโลกครงั้ ท่ี 1 น้ีทาใหเ้ กดิ การตระหนกั ถงึ ความจาเป็นท่ี จะตอ้ งมคี วามรว่ มมอื ระหวา่ งประเทศ เพอ่ื รกั ษาความมนั่ คง ปลอดภยั และสนั ตภิ าพในโลก ดงั นนั้ จงึ มกี ารจดั ตงั้ องคก์ ารสนั นิบาตชาต(ิ League of Nations)ขน้ึ เป็นองคก์ รกลางในการเจรจาไกล่เกลย่ี ขอ้ พพิ าทระหวา่ งประเทศ กระนนั้ ความพยายามดงั กล่าวกด็ จู ะลม้ เหลว เพราะในปี ค.ศ. 1939 ได้ เกดิ สงครามทร่ี ุนแรงขน้ึ อกี ครงั้ นนั่ คอื สงครามโลกครงั้ ท่ี 2 (สนธสิ ญั ญาแวรซ์ ายส์ ซง่ึ เป็นไปตามหลกั 14 ประการ ของประธานาธบิ ดวี ลิ สนั ของ สหรฐั ฯ ซง่ึ สนธสิ ญั ญาแวรซ์ ายสข์ อ้ ท่ี 1 ทาใหเ้ กดิ \"สนั นิบาตแหง่ ประชาชาต\"ิ ( League of Nations)) ฝา่ ยสมั พนั ธมติ รไดร้ บั ชยั ชนะและเกดิ สนธสิ ญั ญาสนั ตภิ าพทบ่ี บี บงั คบั ประเทศผแู้ พ้ สงคราม 3 ประการ คอื 1. จา่ ยคา่ ปฏกิ รรมสงครามจานวนมหาศาล 2. ถูกจากดั กาลงั ทหารและหา้ มสะสมอาวุธ 3. เสยี ดนิ แดนทม่ี คี วามสาคญั ทางเศรษฐกจิ สนธสิ ญั ญาสนั ตภิ าพทส่ี มั พนั ธมติ รทากบั ประเทศผแู้ พส้ งคราม 5 ประเทศ ไดแ้ ก่ - สนธสิ ญั ญาแวรซ์ ายส์ (Versailles Treaty) ทากบั เยอรมนั เมอ่ื วนั ท่ี 28 มถิ ุนายน 1919 - สนธสิ ญั ญาแซงตแ์ ยรแ์ มง (Treaty of St.Germain) ทากบั ออสเตรยี - สนธสิ ญั ญาเนยยี (Treaty of Neuilly) ทากบั บลั แกเรยี - สนธสิ ญั ญาตรอิ านอง(Treaty of Trianon) ทากบั ฮงั การี - สนธสิ ญั ญาแซฟส(์ Treaty of Servres) ทากบั ตุรกี (ภายหลงั ตุรกขี อแกไ้ ข สญั ญาใหมเ่ ป็นสนธสิ ญั ญาโลซานน์) สรปุ ผลกระทบของสงคราม 1. มกี ารจดั ทาสนธสิ ญั ญาสงบศกึ เพ่อื เป็นการลงโทษแก่ประเทศผแู้ พส้ งคราม โดยขอ้ กลา่ วหาว่าเป็นฝา่ ยผกู้ ่อสงคราม ผลของสญั ญาเชน่ ผแู้ พต้ อ้ งเสยี ดนิ แดน เสยี อาณานคิ ม เสยี อานาจ การปกครองตนเอง เสยี อานาจทางการคา้ และตอ้ งจา่ ยค่าปฏกิ รรมสงครามจานวนมหาศาล ซง่ึ กลาย มาเป็นสาเหตุและชนวนทจ่ี ะนาไปส่กู ารเกดิ ของสงครามโลกครงั้ ท่ี 2 ใน ค.ศ. 1939-1945 2. เกดิ ประเทศเอกราชใหมๆ่ เกดิ ประเทศขน้ึ ใหมเ่ ชน่ ยโู กสลาเวยี (Yugoslavia) เชคโกสโลวาเกยี (Czechoslovakia) โปแลนด(์ Poland) แลตเวยี (Latvia) ลธิ วั เนีย(Lituania) 3. เกดิ การเปลย่ี นแปลงทางการเมอื งการปกครองในหลายประเทศ - แยกฮงั การี ออกจาก ออสเตรยี - เยอรมนี ออสเตรยี และตุรกี เปลย่ี นแปลงการปกครองไปสรู่ ะบบสาธารณรฐั (ยกเลกิ ระบบกษตั รยิ )์

ส33161 : สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 : Satit UP 8 4. สภาพเศรษฐกจิ ตกต่าทวั่ โลก(Great Depression) (ประเทศในยโุ รปทงั้ ทเ่ี ป็นฝ่าย ผแู้ พ้ (มหาอานาจกลาง) และฝา่ ยชนะ (พนั ธมติ ร) รวมถงึ ประเทศต่าง ๆ ทวั่ โลกต่างไดร้ บั ผลกกระทบ ทางเศรษฐกจิ ซง่ึ เป็นผลมาจากสงคราม ระบบการเงนิ ทวั่ โลกกระทบกระเทอื น) 5. มที หารเสยี ชวี ติ ไปประมาน 8 ลา้ นคน บาดเจบ็ ประมาน 20 ลา้ นคน 6. ความพา่ ยแพข้ องมหาอานาจกลางและความหายนะของมนุษยชาติ ทาใหป้ ระเทศ ต่างๆ มแี นวคดิ รว่ มมอื กนั ระหว่างประเทศเพ่อื แกป้ ญั หาต่างๆ โดยมกี ารจดั ตงั้ องคก์ รสนั นิบาต ชาติ (League Of Nations) เพอ่ื แกไ้ ขวกิ ฤตกิ ารณ์ทางการเมอื งระหว่างประเทศ 7. ความสญู เสยี ทางสงั คมและทางจติ วทิ ยา ------------------------------------------------------