new preg

Somdech Phra Debaratana Medical Center โภชนาการในหญิงตง้ั ครรภ์Nuttapimon Bhirommuang

Goal การรกั ษาสมดลุ ของสขุ ภาพ 1 และน้าหนกั ท่เี หมาะสม 2 การบรโิ ภคอาหารเพ่อื สง่ เสรมิ ภาวะโภชนาการขณะตง้ั ครรภ์ 3 การหลกี เล่ยี งปจั จยั หรอื อทิ ธิพล เสย่ี งตา่ งๆ Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC น้าหนกั ตวั ขณะตง้ั ครรภ์ : เพม่ิ เท่าไหร่ดี ? Somdech Phra Debaratana Medical Center

SความตDกอ้ างMรกบาCรรสโิ ภาหครอบัาหกาารรขเจอรงญิ หเญตงิบิ ตโงต้ั คขรอรงภทท์า่ดีรกอ้ ใยนคคณุ รภรภาพจ์ ะไสดง่ ร้ ผบั ลสใาหรทอ้ าาหรการแไรมก่คเกรบดิ ถมวีน้ น้าตห่อนกันอ้ ยความเสย่ี งตอ่ การคลอดก่อนกาหนดหรอื มนี ้าหนกั แรกเกดิ ตา่ในขณะท่หี ญงิ ตง้ั ครรภท์ ่ไี ดร้ บั พลงั งานมากเกนิ ไป จะมผี ลทาใหท้ ารกมนี ้าหนกั มากเกนิ ไปมีความเสย่ี งท่จี ะเป็นเด็กอว้ น และแม่มีความเสย่ี งภาวะอว้ นหลงั คลอด และเสย่ี งตอ่ภาวะแทรกซอ้ นในอนาคต เช่น โรคเบาหวาน ความดนั โลหติ สูง เป็นตน้พลงั งานจากอาหารท่เี หมาะสมจะเป็ นสง่ิ ท่ที าใหห้ ญิงตง้ั ครรภม์ ีน้าหนกั เพม่ิ ข้ึนอย่างเหมาะสม ซ่ึงสง่ ผลดีทง้ั แม่และลูก โดยการประเมนิ น้าหนกั ท่ีควรเพ่มิ ข้ึนอยา่ งเหมาะสมน้นั ตง้ั ตน้ จากการคานวณดชั นีมวลกาย ของน้าหนกั กอ่ นตง้ั ครรภ์รองศาสตรจารยแ์ พทยห์ ญงิ จรนิ ทรท์ พิ ย์ สมประสงค์ Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC IOM weight and gain recommendation for pregnant women Pre-pregnancy BMI Total weight gain (kg)underweight < 18.5 kg/m² 12.5-18Normal weight(18.5-24.9 kg/m²) 11.5-16Overweight (25-29.9 kg /m²) 7-11.5Obesity (≥30 kg /m²) 5-9 ท่มี า: Institute of Medicine. Weight gain during pregnancy :reexamining the guidelines. Washington Academy Press ; 2009 Somdech Phra Debaratana Medical Center

Weight Gain During PregnancyAverage weight gain is 12 to 15 Kg.Average weight gain during the first trimester is 1-2 Kg.The second and third trimester average 0.5 Kgper week. Mr. Adham Ahmed Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC น้าหนกั ของหญิงตง้ั ครรภท์ ่เี ปล่ยี นแปลง ประกอบดว้ ยสว่ นประกอบหลกั ดงั น้ีทารก 3.2-3.6 กโิ ลกรมัไขมนั สะสม 2.7-3.6 กโิ ลกรมัปรมิ าณเลอื ดท่เี พม่ิ ข้ึน 1.4-1.8 กโิ ลกรมัน้าครา่ 0.9 กโิ ลกรมัเตา้ นมท่ขี ยายขนาดข้ึน 0.45-1.4 กโิ ลกรมัขนาดมดลูกท่ใี หญ่ข้ึน 0.9 กโิ ลกรมั รวม 10.25-12.9รก 0.7 กโิ ลกรมั กโิ ลกรมัรองศาสตรจารยแ์ พทยห์ ญงิ จรนิ ทรท์ พิ ย์ สมประสงค์ Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC แนวทางการบรโิ ภคอาหาร เพอ่ื สง่ เสรมิ ภาวะโภชนาการ Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC ความตอ้ งการพลงั งานในแต่ละช่วงอายคุ รรภ์ อายคุ รรภ์ น้าหนกั ท่เี พม่ิ ความตอ้ งการพลงั านท่ี เพม่ิ จากปกติไตรมาสแรกไตรมาสท่ี 2-3 < 2 กโิ ลกรมั 150-200 กโิ ลแคลอร่ี 1.4-1.8 กโิ ลกรมั /เดอื น 300 กโิ ลแคลอร่ี จนถงึ คลอด Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC อาหารท่ไี ม่ควรรบั ประทาน Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC ชาและกาแฟ ท่มี คี าเฟอนี เคร่อื งด่มื แอลกอฮอล์อาหารท่มี ีไขมนั สูง อาหารรสจดัอาหารใสผ่ งชูรส อาหารใสส่ ฉี ูดฉาด เน้ือสตั วดบิ /ปรุงไม่สกุ Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMCภาวะแทรกซอ้ นท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั การรบั ประทานอาหาร Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC • Excessive weight gain • Pica • Nausea • Anemia • Constipation • Heartburn Mr. Adham Ahmed Somdech Phra Debaratana Medical Center

Nausea• “Morning sickness” occurs most commonly in first trimester.Suggestions: – หลงั ต่นื นอนตอนเชา้ หรอื มีอาการคล่นื ไส้ ควรรบั ประทานอาหารออ่ นย่อยงา่ ยทนั ที เช่น ขนมปงั กรอบ ขา้ วตม้ – รบั ประทานนอ้ ยแต่บ่อยครง้ั ประมาณทกุ 2-3 ชวั่ โมง – หลกี เลย่ี งอาหารท่มี ไี ขมนั ซ่งึ ย่อยยาก และหลกี เลย่ี งอาหารท่มี ีกล่นิ เหม็นชวนใหม้ ีอาการคล่นื ไส้ อาเจยี น – ด่ืมน้าซปุ หรอื น้าผลไมร้ ะหว่างม้อื อาหาร เพอ่ื ป้ องกนั การยดื ขยายของกระเพาะอาหารท่เี กดิ ข้ึนมาก เกนิ ไป ซ่งึ อาจเป็นสาเหตขุ องการกระตนุ้ ศูนยค์ วบคมุ การอาเจยี นได้ Mr. Adham Ahmed Somdech Phra Debaratana Medical Center

Hypeอาrกeาmรแeพsท้ iอ้sงอGยr่าaงรvุนidแรaงrumอาการ อาเจยี นมากกว่า 10 ครง้ั /วนั ไม่สามารถทากจิ วตั รประจาวนั ได้ และอาเจยี นตดิ ตอ่ กนั เกนิ 4 สปั ดาห์ ออ่ นเพลยี ซูบผอม น้าหนกั ตวั ลดลงมาก ตาลกึ มองภาพไม่ชดั เจน ปสั สาวะขุ่นและออกนอ้ ย ตวั เหลอื ง ทอ้ งผูก มไี ข้ และความดนั โลหติ ลดลง• Occurs when the nausea becomes so severe that it is life-threatening.• This may require hospitalization and parenteral nutrition. Mr. Adham Ahmed Somdech Phra Debaratana Medical Center

ทอ้ งผูก (Constipation)• Eat high fiber diet.• Participate in daily exercise.• Drink eight glasses of water per day. Mr. Adham Ahmed Somdech Phra Debaratana Medical Center

อาการแสบรอ้ นกลางอก (Heartburn)• Caused by pressure on the mother’s stomach as the fetus develops.• แบง่ อาหารเป็นม้อื เลก็ ๆ เช่น จากปกตทิ านวนั ละ 3 ม้อื อาจเปล่ยี นเป็นทานวนั ละ 4 ถงึ 5 ม้อื• หลกี เล่ยี งการด่ืมกาแฟ และชา รวมถงึ พวกน้าอดั ลมตา่ ง ๆ• หลกี เลย่ี งอาหารท่กี ระตนุ้ ใหอ้ าการกรดไหลยอ้ นกาเรบิ เช่น อาหารมนั อาหารทอด ช็อกโกแลต และอาหารรสจดั• หลงั ทานอาหารอม่ิ ใหม่ ๆ ไม่ควรนงั่ หรอื นอนในทนั ที ควรเวน้ ระยะเวลาอย่าง 1 ชวั่ โมง Mr. Adham Ahmed Somdech Phra Debaratana Medical Center

ภาวะอว้ นหรอื มีน้าหนกั ตวั เพม่ิ เกนิ เกณฑป์ กติ Excessive Weight Gain• รบั ประทานอาหารท่ี/ไม่ถกู ตอ้ งตามหลกั โภชนาการ Somdech Phra Debaratana Medical Center

อยากรบั ประทานสง่ิ ท่ไี ม่ใช่อาหาร Pica• บางทา่ นอาจรูส้ กึ อยากทาน ทราย ถ่าน น้าแข็ง หรอื ดนิ อาการเช่นน้ี เรยี กกนั ว่า \" Pica\" ซ่งึ ยงั ไม่มสี าเหตทุ ่แี น่ชดั บางคนบอกว่าเป็นเพราะรา่ งกายขาดธาตเุ หลก็ หรอื แคลเซียม แต่บางคนกบ็ อกว่า เป็นเพราะรา่ งกายพยายามรกั ษาตวั เองจากอาการ คลน่ื ไส้ สง่ิ สาคญั คอื คณุ แม่ควรท่จี ะตา้ นความรูส้ กึ อยากทานสง่ิ ท่ไี ม่ใช่อาหาร เพราะ อาจเป็นอนั ตรายได้• แตถ่ า้ ไม่หาย คณุ แม่กไ็ ม่ตอ้ งกงั วล เพยี งรบั ประทานอาหารครบทง้ั หา้ หมู่ และมี สารอาหารท่เี หมาะสมในแต่ละม้อื กส็ ามารถช่วยใหค้ ณุ แม่รบั สารอาหารอย่างครบถว้ น และเพยี งพอ Mr. Adham Ahmed Somdech Phra Debaratana Medical Center

โลหติ จาง Anemia• ภาวะโลหติ จางในหญงิ ตง้ั ครรภ์ ซ่ึงพบไดป้ ระมาณรอ้ ยละ 20-30 ในหญงิ ไทย ทง้ั น้ีเน่ืองจากการ เปล่ยี นแปลงของการตง้ั ครรภท์ ่มี ีการสรา้ งน้าเลอื ด (Plasma) มากกว่าการสรา้ งเมด็ เลอื ดแดง (Red blood cell) ซ่งึ ทาใหเ้ กดิ ภาวะเลอื ดจางตามธรรมชาติ• มกั มี อาการซีด ออ่ นเพลยี วิงเวียน ใจสนั่ เหน่ือยงา่ ย จนถงึ มอี าการเป็นลม หญงิ ตง้ั ครรภจ์ งึ มคี วามตอ้ งการธาตเุ หลก็ ในปริมาณ 6-7 มลิ ลกิ รมั ตอ่ วนั ซ่ึงในอาหารท่คี นไทยรบั ประทานทกุ วนั มปี รมิ าณเพยี ง 1-2 มลิ ลกิ รมั เท่าน้นั ซ่งึ ไม่เพยี งพอ แพทยจ์ งึ ใหม้ กั ใหธ้ าตเุ หลก็ เสริมในหญิงตง้ั ครรภท์ กุ ราย ยาท่มี ธี าตเุ หลก็ ท่ีใชบ้ อ่ ยๆ เช่น FBC, Ferli-6, Nataral, ObiminAF, Obimin AZ, Calfermin C นพ.นิวฒั น์ อรญั ญาเกษมสุข Somdech Phra Debaratana Medical Center

การรบั ประทานอาหาร พบมากใน :SDMCเพอ่ื สง่ เสรมิ การดูดซึมธาตเุ หลก็ ตบั เคร่อื งในสตั ว์ ผกั ใบเขียวเขม้ ถวั่ แหง้ธาตเุ หลก็ ในอาหารท่มี าจากสตั ว์ เช่น เลอื ด เน้ือสตั วส์ แี ดง รา่ งกายจะสามารถ ดูดซมึ ไดโ้ ดยตรงแหล่งธาตเุ หลก็ ในอาหารจากพชื ไข่แดง นม จะตอ้ งมกี ระบวนการท่เี ปล่ียน รูปแบบในการดูดซมึ ท่ลี าไส้หลกี เลย่ี งการรบั ประทานกลมุ่ อาหารท่มี สี ารขดั ขวางการดูดซึมธาตุเหลก็ ชา กาแฟ อาหารท่มี ีแคลเซ่ยี มสูง กลมุ่ อาหารท่มี ีสาร phytate และ polyphenols ในปรมิ าณสูง เช่น ขา้ วไม่ขดั สี ถวั่ เมลด็ แหง้ ถวั่ เหลอื ง ขม้ิน ยาบางชนิด เช่น antacid พรอ้ มกนัตวั สง่ เสรมิ การดูดซึม เช่น วติ ามินซี Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMCโภชนาการเพอ่ื ป้ องกนั โรคภมู ิแพใ้ นเด็ก Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC ใครคอื เด็กกลมุ่ ท่มี ีโอกาสเสย่ี งสูงในเกดิ ภมู ิแพ้1. เดก็ ท่คี ลอดกอ่ นกาหนด2. เดก็ ท่คี ลอดโดยการผ่าคลอด เสย่ี งในการเป็นภมู แิ พม้ ากกวา่ เดก็ ท่คี ลอดแบบธรรมชาติประมาณ 3 เท่า การคลอดแบบธรรมชาติ เม่อื เด็กผ่านช่องคลอดกจ็ ะไดส้ มั ผสั กบั แบคทีเรยี ท่ดี ี หรอื จุลนิ ทรยี ส์ ขุ ภาพภายในบรเิ วณช่องคลอด ซ่ึงจะไปเป็นเช้ือบกุ เบกิ เขา้ ไปอยูใ่ นลาไสข้ องเด็กทารก (Early Colonization) และเตบิ โตเพม่ิ จานวนอยู่ในลาไส้ ซ่ึงถา้ มอี ยูม่ ากระบบภมู ติ า้ นทานของเดก็ กจ็ ะดีและกลายเป็ นเด็กท่มี ีสขุ ภาพแข็งแรง3. การถา่ ยทอดทางพนั ธุกรรม ทารกท่พี อ่ แม่ไม่เป็นโรคภมู แิ พเ้ ลย ลูกก็มโี อกาสเป็นโรคภมู ิแพไ้ ดถ้ งึ รอ้ ยละ15 หากพอ่ หรอื แม่ฝ่ ายใดฝ่ ายหน่ึงเป็ นโรคภมู ิแพ้ ลกู ท่ีเกดิ มาจะมโี อกาสเป็ นโรคภมู ิแพไ้ ดถ้ งึ รอ้ ยละ 40 แตถ่ า้ ทง้ั พอ่ และแม่เป็นโรคภมู ิแพ้ โอกาสท่ลี ูกจะเป็นโรคภมู ิแพจ้ ะมีมากถงึ รอ้ ยละ 704. สง่ิ แวดลอ้ ม ลกั ษณะการแพท้ ่พี บไดโ้ ดยทวั่ ไป ไดแ้ ก่ การแพอ้ าหาร เช่น อาหารทะเล นมววั ไข่ แป้ งสาลี ถวั่ ลสิ ง อากาศ และยาปฏชิ ีวนะ เป็นตน้ Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC ป้ องกนั ลูกแพ้ คณุ พอ่ คณุ แม่ช่วยได้แมพ้ นั ธุกรรมจะเป็นสง่ิ ท่คี วบคมุ และหลกี เล่ยี งไม่ได้ แต่สง่ิ ท่คี ณุ พอ่ คณุ แม่สามารถควบคมุ ไดค้ ือสง่ิ แวดลอ้ ม โดยสามารถช่วยใหล้ กู มีสง่ิ แวดลอ้ มท่ีดีตง้ั แตอ่ ยู่ในทอ้ งคณุ แม่ เม่ือคณุ แม่ตง้ั ครรภ์คณุ แม่ตง้ั ครรภต์ อ้ งดูแลรกั ษาสขุ ภาพตวั เอง กนิ อาหารท่มี ปี ระโยชน์ ระมดั ระวงั อยา่ กนิ อาหารท่ที าให้เกดิ การแพไ้ ดง้ า่ ยมากเกนิ ไป เช่น อาหารทะเล ไข่ ถวั่ ลสิ ง นมววั ช็อกโกแลต ผลติ ภณั ฑจ์ ากนม แป้ งสาลี เพราะอาจจะทาใหล้ ูกไดส้ มั ผสั กบั สง่ิ กอ่ ภมู ิแพเ้ หลา่ น้ีเรว็ เกนิ ไป เม่ือลกู นอ้ ยถอื กาเนิดมาเม่ือลกู เกดิ มาควรเนน้ ใหล้ กู ไดร้ บั นมแม่เพยี งอยา่ งเดียวอยา่ งนอ้ ยช่วง 6 เดือนแรก และควรพยายามหลกี เล่ยี งนมววั ใหน้ านท่สี ุด ควรใหล้ ูกอยู่ในสง่ิ แวดลอ้ มท่สี ะอาด มฝี ่ นุ และมลพษิ ใหน้ อ้ ยท่ีสดุ คณุพอ่ คณุ แม่รวมถงึ คนใกลช้ ิดตอ้ งงดสูบบหุ ร่ไี ม่ว่าจะนอกบา้ นหรอื ในบา้ นกต็ าม นพ.กลั ย์ กาลวนั ตวานิช กมุ ารแพทยผ์ ูเ้ ช่ียวชาญดา้ นโรคระบบทางเดนิ หายใจและโรคภมู ิแพ้ ศูนยก์ มุ ารเวช โรงพยาบาลบารุงราษฏร์ Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC ขอ้ สรุปในการรบั ประทานอาหารเพอ่ื ป้ องกนั โรคภมู แิ พ้ไม่ควรด่ืมนมววั หรนื มถวั่ เหลอื งเพม่ิ ข้ึนมากกว่าปกตใิ นช่วงตง้ั ครรภห์ รอื ช่วงใหน้ มการด่มื นมถวั่ เหลอื ง หรอื นมแพะ ไม่สามารถป้ องกนั การเกดิ โรคภมู แิ พไ้ ด้ไม่แนะนาใหง้ ดอาหารใดๆ ท่อี าจจะกระตนุ้ ใหเ้ กดิ ภมู ิแพใ้ นช่วงตง้ั ครรภแ์ ละใหน้ มบตุ ร เช่น นมววั หรอื นมถวั่ เหลอื ง รบั ประทานอาหารใหส้ มดลุ ทง้ั 5 หมู่สามารถเสรมิ การรบั ประทานแคลเซยี มชนิดเม็ดในแม่แทนการด่ืมนมววั รศ.พญ.จรงุ จติ ร์ งามไพบูลย์ Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC ขอ้ สรุปในการรบั ประทานอาหารเพ่อื ป้ องกนั โรคภมู แิ พ(้ ต่อ)ใหด้ ่มื นมแม่อย่างดยี ว หลกี เลย่ี งอาหารเสรมิ โดยเฉพาะอย่างย่งิ ไข่แดงในช่วง 6 เดอื น แรกกรณีท่แี ม่ไม่สามารถใหน้ มไดน้ านถงึ 6 เดือน อาจเลอื กนมสูตรพเิ ศษท่ยี อ่ ยสลาย โปรตนี นมววั แลว้ (HA)อาหารทะเลควรเร่มิ เม่ืออายหุ ลงั 1 ปี รศ.พญ.จรงุ จติ ร์ งามไพบูลย์ ภาควชิ ากมุ ารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC สรุป สง่ิ สาคญั ในการท่จี ะมีสขุ ภาพขณะตง้ั ครรภท์ ่ดี นี ้นั ข้ึนอยู่กบั การควบคมุ น้าหนกั ใหเ้ พม่ิ อย่างเหมาะสม การทากจิ วตั รประจาวนั ท่เี หมาะสม รบั ประทานอาหาร ปรมิ าณท่พี อเหมาะ มวี ติ ามินและเกลอื แรท่ ่เี พยี งพอ รวมทง้ั การหลกี เล่ยี งสารท่เี ป็น อนั ตราย เช่น สรุ า บหุ ร่ี 4 ควร รบั ประทานอาหารใหค้ รบ 5 หมู่ ในปรมิ าณท่เี หมาะสมทาใหไ้ ดร้ บั สารอาหารเพยี งพอสาหรบั การเตบิ โตของลูกในครรภ์ โดยไม่จาเป็นตอ้ งทานอาหารเสรมิ สว่ นวติ ามนิ และแรธ่ าตทุ ่จี าเป็นตอ้ งเสรมิเน่ืองจากไดร้ บั จากอาหารไม่เพยี งพอคอื ไอโอดนี ธาตุเหลก็และโฟเลต Somdech Phra Debaratana Medical Center

SDMC Somdech Phra Debaratana Medical Center