บทที่ 1 นวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศทางการศึกษา

บทที่ 1นวัตกรรมการศกึ ษา

เน้อื หา 1. ความหมาย ความสาคญั ของ นวตั กรรม 2. แนวคดิ พืน้ ฐานของนวัตกรรมทางการศกึ ษา 3. นวัตกรรมมคี วามสาคญั ตอ่ การศกึ ษา 4. ขอบข่ายนวตั กรรมทางการศึกษา 5. ประเภทของนวตั กรรมการศึกษา 6. สงิ่ ท่ีตอ้ งคานึงถงึ เมอ่ื นานวตั กรรมมาใช้ในการศกึ ษา 7. นวตั กรรมกบั การศึกษาในอนาคต

1. ความหมาย ของ นวัตกรรมนวตั กรรม = นว + อตต (บาล)ี = “ใหม”่ + กรรม (สนั สกฤต) นวตั กรรม หมายถึง สงิ่ ท่ีทาข้นึ ใหม่หรอื แปลกจากเดมิ ซึง่ อาจจะเป็น ความคดิ วิธีการ หรืออปุ กรณ์ พจนานกุ รมฉบับราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒

1. ความหมาย ของ นวัตกรรมนวตั กรรม เป็นศัพทบ์ ัญญตั ทิ างการศกึ ษา ใชแ้ ทนคาว่า Innovationมรี ากศพั ท์มาจากภาษาลาตนิ ว่า Innovare แปลว่า to renew หรือto modify แปลวา่ \"ทาสง่ิ ใหมข่ น้ึ มา\" (สานักงานนวตั กรรมแห่งชาติ, 2547) www.nia.or.th

1. ความหมาย ของ นวัตกรรม MATHEW B.MILES (1964) ไดใ้ ห้ความหมายของ นวตั กรรม คือ การ เปล่ยี นแปลงแนวคิดอย่างถี่ ถว้ นโดยเปลย่ี นแปลงให้ มขี ึ้นเพือ่ ให้บรรลุผลอยา่ งมี ประสิทธิภาพ http://www.unz.org/Pub/MilesMatthew-1964

1. ความหมาย ของ นวตั กรรมTHOMAS HUGHES (1971)ไดใ้ หค้ วามหมายของนวัตกรรม คือการนาวิธกี ารใหม่ ๆ มาปฏบิ ตั หิ ลงั จากได้ผา่ นการทดลองหรอื ไดร้ บั การพฒั นามาเปน็ ขน้ั ๆ แล้ว โดยเรมิ่ จาก • การคดิ คน้ (Invention) • การพฒั นา (Development) (อาจมีการทดลองปฏิบัตกิ อ่ น (Pilot project)) • และนาไปปฏิบตั ิจริงซ่ึงแตกต่างไปจากการปฏิบตั เิ ดิมทเ่ี คยปฏบิ ตั มิ า

1. ความหมาย ของ นวัตกรรมมอร์ตนั (Morton,J.A.) • “นวตั กรรม” คอื การทาให้ใหม่ ขน้ึ อีกครัง้ (Renewal) หมายถงึ การปรบั ปรุงสิ่งเก่าและพฒั นา ศักยภาพของบุคลากร ตลอดจน หนว่ ยงาน หรือองคก์ ารน้นั ๆ • นวตั กรรม ไม่ใชก่ ารขจดั หรือลม้ ล้างส่ิงเกา่ ใหห้ มดไป แต่เป็นการ ปรับปรงุ เสรมิ แต่งและพฒั นา

1. ความหมาย ของ นวตั กรรมชยั ยงค์ พรหมวงศ์ (2521) คือ หลักการวิธีปฏิบัติและแนวคิดอ ย่ า ง ใ ด อ ย่ า ง ห นึ่ ง ซึ่ ง ไ ม่ ถื อ ว่ า เ ป็ นนวัตกรรมของประเทศหน่ึงอาจจะเป็นนวตั กรรมของประเทศอืน่ กไ็ ด้ และสิ่งท่ีถือว่าเป็นวัตกรรมแล้วในอดีต หากมีการใช้กันอย่างแพร่หลายแล้วก็ไมถ่ ือวา่ เป็นนวัตกรรมแต่สิ่งที่ใช้ไม่ได้ผลในอดีตหากมีการนามาปรับปรุงใช้ได้อย่างมปี ระสิทธภิ าพ ส่ิงนั้นถอื ไดว้ ่าเปน็ นวัตกรรม

1. ความหมาย ของ นวัตกรรมกิดานันท์ มลทิ อง (2543) นวัตกรรม เป็นแนวความคิดการปฏิบัติหรือสิ่งประดิษฐ์ ใหม่ ๆ ท่ียังไม่เคยมีใครใช้มาก่อนหรือเป็นการพัฒนาดัดแปลงจากของเดิม ที่มีอยู่แ ล้ ว ใ ห้ ทั น ส มั ย แ ล ะ ใ ช้ ไ ด้ ผ ล ดี มีป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ แ ล ะ ป ร ะ สิ ท ธิ ผ ล สู งกว่าเดิมทั้ง ยังช่วยให้ประหยัดเวลาและแรงงานอกี ดว้ ย

นวตั กรรม • แนวความคดิ นี้ได้ถกู พฒั นาข้นึ มาในชว่ ง ต้นศตวรรษที่ 20 โดยจะเหน็ ได้จาก แนวคิดของนกั เศรษฐอุตสาหกรรม เช่น ผลงานของ Joseph Schumpeter ใน The Theory of Economic Development,1934 โดยจะเน้นไปทกี่ าร สร้างสรรค์ การวจิ ยั และพฒั นาทาง วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี อันจะนาไปสู่ การไดม้ าซง่ึ นวตั กรรมทางเทคโนโลยี (Technological Innovation) เพอ่ื ประโยชนใ์ นเชิงพาณชิ ย์เปน็ หลกั

Innovation Implement• นวตั กรรม แบง่ ออกเปน็ 3 ระยะ คอื Develop ระยะที่ 1 มกี ารประดษิ ฐ์คดิ คน้ Innovation (Innovation) หรอื เปน็ การปรุงแต่งของเกา่ ให้ เหมาะสมกบั กาลสมัย ระยะที่ 2 พฒั นาการ (Development) มกี ารทดลองในแหลง่ ทดลองจดั ทาอยูใ่ นลกั ษณะของโครงการ ทดลองปฏิบัติกอ่ น (Pilot Project) ระยะท่ี 3 การนาเอาไปปฏิบตั ิใน สถานการณท์ วั่ ไป ซ่งึ จัดวา่ เปน็ นวตั กรรมขัน้ สมบูรณ์

ตวั อยา่ ง นวตั กรรม

นวตั กรรมสมยั ใหม่ เคลฟเวอร์ ยานยนต์จ๋วิ แห่งอนาคต

 ห่นุ ยนต์เลียนแบบมนุษย์ตวั จ๋ิว

 ไอโบสัตว์เลีย้ งยุคจติ ทิ อล

 ส่งิ ประดษิ ฐ์ ท่ใี กลเ้ คยี งกบั ของวเิ ศษของโดราเอมอ่ น

7 ของวิเศษโดเรมอ่ น จากจินตนาการ กลายเป็นจรงิ แล้ว http://cartoon.mthai.com/toys/57825.html

หลกั เกณฑป์ ระกอบการพจิ ารณาวา่ ส่งิ ใดคอื นวตั กรรม 1. เปน็ สิ่งใหมท่ ง้ั หมดหรือบางส่วน 2. มีการนาวธิ ีการจัดระบบ (System Approach) มาใช้ โดยพจิ ารณาองค์ประกอบทงั้ ส่วนข้อมลู ทใี่ ช้เขา้ ไปในกระบวนการ และผลลัพธ์ ใหเ้ หมาะสมก่อนที่จะทาการเปลี่ยนแปลง 3. มกี ารพิสูจน์ด้วยการวจิ ยั หรืออยูร่ ะหว่างการ วิจยั ว่าจะชว่ ยใหด้ าเนินงานบางอยา่ งมี ประสิทธภิ าพสูงขึน้ 4. ยงั ไม่เป็นส่วนหน่ึงในระบบงานปจั จุบนั

หลกั สาคญั ในการนานวตั กรรมเขา้ มาใช้(กิดานนั ท์ มลทิ อง, 2541) ควรคานงึ ถึงสิ่งตอ่ ไปน้ี1. นวัตกรรมที่จะนามาใชน้ ัน้ มีจดุ เดน่ ท่ีเห็นไดช้ ัด กว่าวสั ดุ อปุ กรณ์ หรอืวิธกี ารทใ่ี ช้อยู่ในปัจจุบนั มากนอ้ ยเพยี งใด2. นวัตกรรมนนั้ มีความเหมาะสมหรือไม่กับระบบหรอื สภาพทเี่ ปน็ อยู่3. มกี ารวิจัยหรอื กรณศี กึ ษาที่ยนื ยันแนน่ อนแล้ววา่ สามารถนามาใช้ได้ดีในสภาวการณท์ คี่ ล้ายคลึงกันนี้4. นวัตกรรมนนั้ มคี วามเกี่ยวขอ้ งกับความตอ้ งการของผใู้ ชอ้ ย่างจริงจัง

นวัตกรรมการศึกษาหมายถงึ นวัตกรรมที่จะชว่ ยใหก้ ารศึกษาและการเรียนการสอนมปี ระสิทธภิ าพดยี ิ่งขึน้ผูเ้ รียนสามารถเกิดการเรยี นรอู้ ย่างรวดเร็วมีประสทิ ธิผลสงู กว่าเดิม เกิดแรงจงู ใจในการเรียนดว้ ยนวัตกรรมการศึกษา และประหยัดเวลาในการเรียนไดอ้ ีกด้วย

แนวคดิ พน้ื ฐานของนวัตกรรมทางการศกึ ษา1. ความแตกต่างระหวา่ งบคุ คล - การเรยี นแบบไม่แบง่ ชัน้ - แบบเรียนสาเรจ็ รูป - เครื่องสอน - การสอนเปน็ คณะ - การจดั โรงเรยี นในโรงเรยี น - เคร่อื งคอมพิวเตอรช์ ่วยสอน

แนวคิดพ้นื ฐานของนวัตกรรมทางการศกึ ษา2. ความพร้อม (Readiness) ความพรอ้ มทีม่ พี ฒั นาการตามธรรมชาติ และความพรอ้ มสร้างได้โดยจัดบทเรียนท่ีเหมาะสม นวตั กรรมทต่ี อบสนองแนวความคิดพ้ืนฐานน้ไี ด้แก่ - ศูนย์การเรียน (Learning Center) - การจดั โรงเรยี นในโรงเรียน (School within School) - การปรบั ปรงุ การสอนสามชน้ั (Instructional Development in 3 Phases)

แนวคิดพื้นฐานของนวตั กรรมทางการศกึ ษา3. การใชเ้ วลาเพ่อื การศกึ ษา - การจัดตารางสอนแบบยืดหยุน่ (Flexible Scheduling) - มหาวทิ ยาลยั เปิด (Open University) - แบบเรียนสาเรจ็ รูป (Programmed Text Book) การเรยี นทางไปรษณยี ์

แนวคดิ พน้ื ฐานของนวัตกรรมทางการศกึ ษา• 4. ประสทิ ธภิ าพในการเรียน การจัดระบบการศกึ ษาในปัจจุบนั ยังไมม่ ี ประสิทธภิ าพเพยี งพอจงึ จาเป็นตอ้ ง แสวงหาวิธีการใหม่ทม่ี ีประสทิ ธภิ าพสงู ข้นึ ทั้งในด้านปัจจัยเกยี่ วกับตวั ผ้เู รียน และ ปัจจัยภายนอก นวตั กรรมในด้านนที้ เี่ กดิ ขนึ้ เช่น - มหาวทิ ยาลยั เปิด - การเรยี นทางวทิ ยุ การเรยี นทางโทรทัศน์ - การเรียนทางไปรษณีย์ แบบเรยี น สาเรจ็ รูป - ชดุ การเรียน

นวตั กรรมมคี วามสาคัญต่อการศกึ ษา 1. เพอ่ื ใหท้ ันสมยั ต่อการเปล่ียนแปลงของเทคโนโลยี และสภาพสงั คมท่ี เปล่ยี นแปลงไป 2. เพ่อื แกไ้ ขปญั หาทางดา้ นการศกึ ษาบางอยา่ งทีเ่ กดิ ข้ึนอยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ 3. เพ่ือแก้ไขปญั หาทางด้านการศกึ ษาในบางเรอื่ ง เชน่ ปัญหาที่เกีย่ วเนอ่ื ง กับจานวนผเู้ รยี นที่มากขน้ึ การพฒั นาหลกั สูตรใหท้ นั สมยั การผลติ และ พัฒนาสอ่ื ใหม่ ๆ ขึน้ มา 4. เพอ่ื ตอบสนองการเรยี นรูข้ องมนษุ ย์ใหเ้ พิ่มมากขน้ึ ด้วยระยะเวลาทส่ี น้ั ลง 5. การใชน้ วัตกรรมมาประยุกต์ในระบบการบริหารจดั การด้านการศกึ ษากม็ ี ส่วนชว่ ยใหก้ ารใช้ทรพั ยากรการเรียนรู้เปน็ ไปอยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ

สาเหตุการเกดิ ขน้ึ ของนวัตกรรมการศกึ ษา 1. การเพ่มิ ปรมิ าณของผ้เู รยี น 2. การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีเปน็ ไปอย่างรวดเร็ว 3. การเรียนรขู้ องผเู้ รยี นมีแนวโนม้ ในการเรยี นรู้ดว้ ยตนเอง มากข้นึ 4. ความก้าวหน้าของเทคโนโลยสี ารสนเทศและเทคโนโลยี โทรคมนาคม

ขอบขา่ ยนวตั กรรมทางการศึกษา1. การจดั การเรือ่ งการสอนดว้ ยวธิ กี ารใหม่ๆ2. เทคนคิ วิธกี ารสอนแบบต่าง ๆ ทีไ่ ม่เคยมีการทามากอ่ น3. การพัฒนาส่อื ใหม่ ๆ เขา้ มาใช้ในกระบวนการเรยี นการสอน4. การใช้เทคโนโลยดี ้านคอมพิวเตอร์มาปรบั ใช้ในระบบการเรยี นการสอนในระบบทางไกลและการเรียนด้วยตัวเอง5. วิธกี ารในการออกแบบหลกั สูตรใหม่ๆ6. การจัดการด้านการวัดผลแบบใหม่

ประเภทของนวัตกรรมการศกึ ษา1. นวตั กรรมทางดา้ นหลกั สตู ร เช่น หลกั สูตรบรู ณาการ หลักสูตรรายบุคคลหลกั สตู รกิจกรรมและประสบการณ์ หลกั สูตรทอ้ งถน่ิ2. นวัตกรรมการเรยี นการสอน เชน่ การสอนแบบศูนยก์ ารเรียน การใช้กระบวนการกลุ่มสัมพนั ธ์ การสอนแบบเรยี นรรู้ ่วมกัน และการเรยี นผา่ นเครือขา่ ยคอมพวิ เตอร์และอนิ เทอร์เนต็3. นวตั กรรมสอ่ื การสอน เช่น CAI WBI WBT VC WebQuest Webblog4. นวตั กรรมการประเมินผล เชน่ การพัฒนาคลังข้อสอบ การลงทะเบียนผ่านทางเครอื ข่ายคอมพิวเตอร์ และอนิ เตอรเ์ น็ต การใชบ้ ตั รสมาร์ทการ์ด เพอื่ การใช้บรกิ ารของสถาบนั ศึกษา การใชค้ อมพวิ เตอร์ในการตดั เกรด5. นวัตกรรมการบริหารจัดการ เชน่ ฐานขอ้ มูล นักเรยี น นักศกึ ษา ฐานข้อมลูคณะอาจารยแ์ ละบคุ ลากร

สิง่ ที่ตอ้ งคานึงถึงเม่ือนานวตั กรรมมาใชใ้ นการศกึ ษา1. ประสทิ ธิภาพ (Efficiency) ในการเรียนการสอนตอ้ งใหผ้ เู้ รยี นผ้สู อนไดเ้ รียนและไดส้ อนเตม็ ความสามารถเต็ม หลักสตู รเตม็ เวลาดว้ ยความพงึ พอใจ เกิดการเรยี นร้ตู ามจุดประสงคเ์ ต็มความสามารถ (Full Energy) และเกิดความพอใจ(Satisfaction) เปน็ ทไ่ี ด้ใช้ส่อื นั้น2. ประสทิ ธผิ ล (Productivity) ในการจดั การเรียนการสอนใหบ้ รรลุจุดประสงค์ตามทกี่ าหนดจดุ ประสงค์ไวซ้ ึ่งนกั เรยี นเกิดการเรยี นรูบ้ รรลุจุดประสงคไ์ ด้ดกี ว่าสงู กวา่ ไมใ่ ชส้ ื่อน้ัน3. ประหยดั (Economy) ในการใช้นวตั กรรมมาชว่ ยในการจดั การเรยี นการสอนตอ้ งคานงึ ถงึ สภาพความเหมาะสมตามฐานะแล้ว จะต้องประหยัด น่ันคือประหยดั ท้งั เงนิ ประหยดั เวลา และประหยัดแรงงาน4. ปลอดภัย (Safety)

ตวั อยา่ งของนวัตกรรมการศึกษา 1. Computer-Assisted Instruction 2. VDO on demand 3. VDO Conferencing 4. Electronic Learning 5. Virtual Classroom 6. Distance Learning

นวัตกรรม และ เทคโนโลยี นวตั กรรม และ เทคโนโลยี มกั จะเขียนคู่กันเสมอ ใชร้ วมเปน็ คาเดยี วคอื Innotech นวตั กรรม เป็นเรอื่ งของการกระทาสิ่งใหม่ ซึ่งอยใู่ นขน้ั ทดลอง ยงั ไม่เปน็ ที่ ยอมรบั ในสังคม เทคโนโลยี เปน็ เรอื่ งของการนาเอาสิ่งต่าง ๆ มาประยกุ ตใ์ ช้อยา่ งมี ประสทิ ธภิ าพ การนาเอานวัตกรรมมาประยกุ ต์ใช้ เรยี กวา่ เป็น เทคโนโลยี การใชเ้ ทคโนโลยีเพ่อื ใหเ้ กิดสง่ิ ใหม่ เรียกสิ่งใหม่วา่ นวัตกรรม

เทคโนโลยี การพฒั นา เผยแพร่ นวัตกรรม (ปรบั ปรุง เปลย่ี นแปลง) ใชเ้ ผยแพร่ในระบบปกติการเปล่ยี นแปลงของนวัตกรรมและเทคโนโลยี

นวตั กรรมและเทคโนโลยสี ารสนเทศกับการศึกษาในอนาคต

ความเป็ นมาและพัฒนาการของส่ือการสอน(Instructional Media Roots) สื่อการสอน (Instruction Media ) และการออกแบบการสอน (Instructional Design) ได้มีการการพฒั นามาด้วยกนั มีสว่ นทแ่ี ยกกนั ออกเป็นอสิ ระแตก่ ม็ ีสว่ นมาบรรจบกนั แม้วา่ การใช้ของจริง (Real Object) ภาพวาด (Drawing) และสื่ออ่ืน ๆ เป็นสว่ นหนง่ึ ของการสอน

ความเป็ นมาและพฒั นาการของส่ือการสอน(Instructional Media Roots) Film Strip Film 8 mm. Micro film Telegraph Pack linked

เคร่อื งฉายสไลด์

Overhead

Visualizer

วดี ิทศั น์

โทรทศั น์

Computer

วทิ ยุ

เคร่อื งเสยี ง

Studio

Sound Studio

ดาวเทียมเพื่อการศกึ ษา

Web conference

e-Book

e-Learning

e-Training