ใบงานที่ 4

MOTORCYCLE SERVICE Worksheet 4

34 ใบงานที่4 หนว่ ยที่3 หลกั สูตรประกาศนยี บัตรวชิ าชพี (ปวช.) พทุ ธศกั ราช 2562 สอนคร้ังท.ี่ ............ รหัสวชิ า20101-2102ช่ือวิชางานจกั รยานยนต์ เวลา......7......ชม. ชอ่ื งาน:งานถอด ตรวจสภาพ และประกอบเกียร์และเพลาข้อเหวีย่ ง 1. จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม 1.1 ถอดเกียร์และเพลาข้อเหวี่ยงได้อย่างถูกต้อง 1.2 ตรวจสอบช้ินส่วนของเกยี ร์และเพลาข้อเหวี่ยงไดอ้ ย่างถูกต้อง 1.3 ประกอบเกยี รแ์ ละเพลาข้อเหว่ยี งไดอ้ ยา่ งถกู ต้อง 1.4 ปฏบิ ตั ิงานด้วยความรอบคอบ ตรงต่อเวลาและมีความปลอดภัยในการปฏบิ ัตงิ านเพ 1.5 ทาความสะอาดเคร่ืองมือและพืน้ ทป่ี ฏิบตั ิงาน 2. สมรรถนะ ถอด ตรวจสภาพ และประกอบเกยี ร์และเพลาข้อเหวยี่ งตามคมู่ ือ 3. เคร่ืองมือ วัสดุ และอปุ กรณ์ 3.1 ประแจตวั ทเี บอร์8 และ เบอร์10 3.2 คมี ปากแหลม 3.3 คมี ถา่ งแหวน 3.4 ตวั ดูดลูกปนื 3.5 ตัวงัดซลี 3.6 ปนื เป่าลม 3.7 ตวั ตอกลกู ปนื 3.8 ปลอกรองประกอบเครอ่ื งยนต์ 3.9 ฟิลเลอรเ์ กจ 3.10 ไดอลั เกจ 3.11 เวอรเ์ นียร์คาลิปเปอร์ 3.12 กาหยอดนา้ มนั 3.13 ผ้าสะอาด ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชวี ศึกษาภาคกลาง

35 4. ข้ันตอนการปฏิบัติงาน รูปท่ี 1 โครงสรา้ งและส่วนประกอบของเกยี รแ์ ละเพลาขอ้ เหวย่ี ง (HONDA WAVE 125 ) 4.1 แยกเรอื นเครื่องยนต์ 4.1.1 ถอดโซ่ราวลน้ิ ออกจากเฟืองไทมม์ ิ่ง ดงั รปู ที่ 2 4.1.2 คลายและถอดโบลทย์ ึดเรือนเคร่ืองยนต์โดยคลายออกในลักษณะไขว้กันแบบกากบาทประมาณ 2-3 คร้งั แลว้ ถอดออก ดงั รปู ที่ 3 รปู ท่ี 2 แสดงการถอดโซร่ าวลิน้ รปู ท่ี 3 แสดงการถอดโบลท์ยดึ เรอื นเคร่ืองยนต์ 4.1.3 แยกเรอื นเคร่อื งยนต์ในลกั ษณะการวางให้เรือนเครอ่ื งยนตด์ ้านซา้ ยขึน้ ด้านบนใชค้ อ้ นพลาสติก เคาะเบาๆ บรเิ วณรอบเรือนเคร่อื งยนตเ์ พื่อแยกเรือนเคร่ืองยนตด์ ้านซ้ายออกจากเรือน เคร่ืองยนต์ด้านขวาดว้ ยความระมัดระวัง ดังรปู ท่ี 4 ศนู ย์สง่ เสริมและพฒั นาอาชวี ศึกษาภาคกลาง

36 รปู ที่ 4 แสดงการถอดแยกเรอื นเครื่องยนต์ 4.1.4 ถอดปลอกสลักออกจากเรือนเครื่องยนต์ทาความสะอาดหน้าสัมผัสโดยขูดปะเก็นเหลวเดิมออก ให้หมด ขณะขูดต้องระวังไม่ทาให้ผิวหน้าสัมผัสเป็นรอยขีดข่วน ซ่ึงอาจเป็นสาเหตุทาให้เกิดการร่ัวซึมของ น้ามนั หลอ่ ลน่ื ได้ ดังรูปท่ี 5 รูปท่ี 5 แสดงการถอดปลอกสลัก 4.2 ถอดชุดเฟืองเกยี ร์และเพลาขอ้ เหวย่ี ง 4.2.1 ถอดชดุ เฟืองเกียรอ์ อกจากเรือนเครื่องยนต์ด้านขวาพร้อมๆ กัน ทัง้ เพลาขับ เพลาตามและ กระปุกเกยี รด์ ังรปู ท่ี 6 4.2.2 ถอดแยกชิ้นส่วนทงั้ เพลาขบั เพลาตามและกระปุกเกยี ร์ออกจากกนั ขอ้ ควรระวัง ในการถอดคลปิ ล็อกไม่ควรถ่างคลิปล็อกมากเกนิ ไป เพราะจะทาให้เกิดการล้าตวั 4.2.3 รักษาแนวหรือลาดับของชน้ิ ส่วนทถ่ี อดแยกออกมาทั้งหมด โดยใช้เชือกหรอื ลวดผูกรอ้ ยไว้ด้วยกนั ดังรูปท่ี 7 รปู ท่ี 6 แสดงการถอดชดุ เฟืองเกยี ร์ รปู ที่ 7 แสดงเพลาขับ เพลาตามและกระปกุ เกยี ร์ ศนู ยส์ ่งเสริมและพัฒนาอาชวี ศกึ ษาภาคกลาง

37 4.2.4 ถอดแยกชิ้นสว่ นของกระปุกเกยี ร์โดยถอดคลิปลอ็ กสลกั ก้ามปูสลกั ก้ามปูและกา้ มปูเปล่ยี นเกยี ร์ ดังรปู ที่ 8 4.2.5 ถอดแยกเพลาข้อเหวี่ยงออกจากเรือนเครื่องยนต์ดา้ นขวาโดยใชไ้ ฮดรอลิกส์กดออกดังรูปท่ี 9 รปู ที่ 8 แสดงช้นิ สว่ นของกระปกุ เกียร์ รปู ท่ี 9 แสดงการถอดเพลาข้อเหวย่ี ง 4.3 ถอดชดุ สตารต์ 4.3.1 ใช้คีมถา่ งแหวน ถอดคลปิ ลอ็ กและตวั ยดึ สปรงิ แกนสตารต์ ออกจากแกนสตารต์ ดังรปู ที่ 10 รูปท่ี 10 แสดงการถอดคลิปล็อกและตัวยดึ สปรงิ 4.3.2 ถอดสปริงร้ังกลับออกจากรูล็อกและถอดแกนสตารต์ ออกจากเรือนเคร่อื งยนตด์ ้านขวา ดงั รปู ที่ 11 4.3.3 ถอดแยกช้นิ สว่ นแกนสตาร์ตโดยถอดแหวนรองพเิ ศษปลอกรองสปรงิ แกนสตาร์ตและสปรงิ ร้ังกลับ ดงั รปู ที่ 12 รูปที่ 11 แสดงการถอดสปริงร้งั และแกนสตารต์ รูปท่ี 12 แสดงการถอดแหวนรอง ปลอกรองและสปริงรง้ั 4.3.4 ใช้คีมถา่ งแหวนถอดคลิปลอ็ ก เฟืองสตาร์ตทางเดยี วและสปรงิ บังคับเฟืองสตาร์ตทางเดยี วออก ศนู ยส์ ่งเสรมิ และพฒั นาอาชวี ศกึ ษาภาคกลาง

38 ดงั รูปท่ี 13 4.3.5 ใชค้ ีมถา่ งแหวนถอดคลิปล็อก แหวนรองและเฟืองสตาร์ตออก ดงั รูปที่ 14 รปู ที่ 13 แสดงการถอดคลิปลอ็ กเฟอื งสตารต์ ทางเดยี วและสปรงิ รปู ท่ี 14 แสดงการถอดเฟอื งสตาร์ต 4.3.6 ถอดเฟืองกดโซต่ ัวล่าง โดยยึดเฟืองกดโซต่ ัวล่างไวแ้ ลว้ หมนุ สลกั เฟอื งกดโซ่ตัวลา่ งในทศิ ทางทวน เข็มนาฬิกา ถอดเฟอื งและสลักออกจากเรอื นเครือ่ งยนตด์ ้านซา้ ย ดงั รปู ท่ี 15 4.3.7 ใชเ้ ครอื่ งมืองัดซลี ถอดซีลกันนา้ มันของเพลาตามออกจากเรือนเคร่ืองยนตด์ า้ นซ้ายดงั รปู ท่ี 16 รูปที่ 15 แสดงการถอดเฟืองกดโซต่ วั ลา่ ง รูปท่ี 16 แสดงตาแหน่งซีล 4.4 การตรวจสอบเพลาขอ้ เหว่ยี ง 4.4.1 ตรวจวัดระยะคลอนด้านขา้ งโดยใชฟ้ ิลเลอรเ์ กจวัดระยะหา่ งระหว่างปลายก้านสูบดา้ นใหญ่กบั เพลาข้อเหว่ยี งดงั รูปท่ี 17 รปู ท่ี 17 แสดงการวดั ระยะคลอนด้านข้าง 4.4.2 ตรวจวัดระยะคลอนตามแนวรศั มีโดยวางเพลาข้อเหว่ยี งบน วี-บลอ็ ก ตดิ ต้ังไดอัลเกจวดั ระยะ คลอนปลายกา้ นสูบด้านใหญ่ ดงั รูปท่ี 18 ศูนยส์ ง่ เสรมิ และพัฒนาอาชีวศึกษาภาคกลาง

39 รายการ คา่ จากดั การซ่อม(ม.ม.) ระยะคลอนแนวรัศมี 0.05 รูปที่ 18 แสดงการวดั ระยะคลอนตามแนวรศั มี 4.4.3 ตรวจสอบสภาพลกู ปืนใหใ้ ช้นิ้วหมนุ รางลกู ปนื ตัวนอกลูกปนื ควรจะหมุนไดล้ น่ื และเงียบ ตรวจสอบรางลกู ปืนตัวในว่าพอดีกบั เพลาข้อเหว่ยี งหรอื ไม่ หากหมนุ ไมเ่ รยี บมีเสยี งดังหรือราง ลูกปืนตวั ในไม่พอดกี ับเพลา ให้เปลีย่ นลกู ปนื ใหม่ ดังรูปท่ี 19 รปู ที่ 19 แสดงการตรวจลกู ปืนเพลาขอ้ เหวยี่ ง 4.4.4 กรณีทล่ี ูกปืนหมุนไม่เรียบมีเสียงดังและต้องเปลย่ี นลูกปนื ซ่ึงติดมากับเพลาข้อเหวย่ี งให้ทาการ ถอดออกโดยใชเ้ ครื่องมือพเิ ศษ ดงั รปู ที่ 20 รายการ คา่ จากัดการซ่อม(ม.ม.) 0.60 ระยะคลอน ด้านข้าง รูปท่ี 20 แสดงการถอดลูกปนื เพลาขอ้ เหวย่ี ง 4.4.5 ตรวจความสึกหรอหรอื เสียหายของเฟอื งไทมม์ ิง่ หากเปล่ียนใหม่ต้องจัดใหศ้ ูนย์กลางของฟันเฟอื ง กับศูนยก์ ลางของรอ่ งล่ิมตรงกัน ดังรูปที่ 21 ศูนย์สง่ เสรมิ และพฒั นาอาชวี ศึกษาภาคกลาง

40 รูปท่ี 21 แสดงตาแหนง่ ของฟันเฟืองกบั รอ่ งล่ิม 4.5 การตรวจสอบชดุ เกยี ร์ 4.5.1 ตรวจสอบความสึกหรอหรือผิดปกตขิ องก้ามปูเปล่ียนเกยี ร์ 4.5.2 วัดความหนาและขนาดเส้นผา่ ศนู ย์กลางภายในของก้ามปเู ปลยี่ นเกียร์แตล่ ะอันดงั รปู ท่ี 22 รปู ที่ 22 แสดงตาแหนง่ การวดั กา้ มปเู ปลย่ี นเกียร์ 4.5.3 ตรวจสอบความสึกหรอหรือผิดปกตขิ องร่องกระปุกเกียร์ 4.5.4 วัดขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางภายนอกของกระปุกเกียรท์ ่ีส่วนปลายของกระปกุ เกียรแ์ ตล่ ะดา้ น ดงั รปู ที่ 23 รายการ คา่ จากัดการซ่อม(ม.ม.) ปลายด้านซ้าย 23.92 ปลายดา้ นขวา 33.93 รูปที่ 23 แสดงตาแหน่งการวดั ก้ามปูเปลยี่ นเกยี ร์ 4.5.5 ตรวจสอบความสึกหรอหรือผิดปกติเนื่องจากการหล่อล่ืนของร่องกา้ มปเู ปลี่ยนเกียร์ เขี้ยวของ เฟอื งและฟนั เฟือง ดังรูปที่ 24 4.5.6 ตรวจวัดขนาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางภายนอกและภายในของบชู๊ เฟอื งเกียรแ์ ตล่ ะเกียรอ์ ้างอิงค่า ตามทีค่ มู่ ือกาหนด 4.5.7 ตรวจวดั ขนาดเสน้ ผา่ นศูนย์กลางภายในของเฟืองเกียรแ์ ต่ละเกียร์ อ้างอิงค่าตามท่ีคมู่ ือกาหนด ศูนยส์ ่งเสริมและพัฒนาอาชวี ศกึ ษาภาคกลาง

41 ดงั รูปที่ 25 รูปที่ 24 แสดงร่องก้ามปูและเขี้ยวของเฟือง รูปที่ 25 แสดงตาแหนง่ การวัดบู๊ชและเฟอื ง 4.5.8 ตรวจวัดขนาดเสน้ ผ่านศนู ย์กลางภายนอกของเพลาตามและเพลาขบั อ้างอิงค่าตามที่ค่มู ือกาหนด ดงั รูปท่ี 26 - คานวณหาระยะหา่ งระหว่างบ๊ชู กบั เพลา - คานวณหาระยะห่างระหวา่ งเฟอื งกบั เพลา รายการ คา่ จากดั การซ่อม(ม.ม.) ระยะบชู๊ กับเพลา 0.09 ระยะเฟืองกับเพลา 0.09 รูปท่ี 26 แสดงตาแหน่งการวดั ความโตเพลา 4.5.9 ตรวจสอบลกู ปืนของชดุ เฟอื งเกยี ร์ โดยหมุนรางลูกปืนตัวในของลูกปนื แต่ละตลบั ด้วยน้วิ มือ ลกู ปืนควรหมนุ ได้ลนื่ และเงยี บดงั รปู ท่ี 27 4.5.10 ตรวจสอบรางลูกปนื ตัวนอกวา่ แนน่ พอดกี ับเรอื นเครื่องยนต์หรือไมห่ ากผิดปกตใิ หท้ าการ เปล่ียนใหม่ รูปท่ี 27 แสดงการตรวจสอบสภาพลกู ปนื ศนู ยส์ ง่ เสริมและพฒั นาอาชวี ศึกษาภาคกลาง

42 4.6 ตรวจสอบชอ่ งทางเดนิ นา้ มนั - ตรวจสอบการอดุ ตัน ความสึกหรอหรือความเสยี หายของช่องทางเดนิ น้ามนั หากพบการอุดตัน หรือสกปรก ให้ใชล้ มเปา่ เข้าไปในชอ่ งทางเดนิ นา้ มันของเรือนเครื่องยนต์ด้านขวา ดังรูปท่ี 28 รปู ท่ี 28 แสดงการเป่าลมช่องทางเดินน้ามนั 4.7 ประกอบเพลาข้อเหวี่ยง 4.7.1 ประกอบเพลาขอ้ เหว่ียง โดยทานา้ มันหล่อล่ืนทก่ี ้านสูบด้านใหญ่ ประมาณ 1-2 cm³ 4.7.2 ดึงเพลาข้อเหว่ยี งเขา้ ไปหารางลูกปืนตวั ในของลูกปืนเรือนเครื่องยนต์ด้านขวา โดยใช้เครอ่ื งมือพิเศษ ดงั รปู ท่ี 29 4.8 ประกอบซีลกนั นา้ มนั เพลาตามชดุ เฟอื งและแกนสตาร์ต 4.8.1 ประกอบซลี กันนา้ มนั เพลาตาม โดยทาจาระบีทข่ี อบซลี อันใหม่ แลว้ ประกอบให้ระดบั ของซลี เสมอกบั เรือนเคร่ืองยนต์พอดี ดังรปู ท่ี 30 รูปที่ 29 แสดงการประกอบเพลาขอ้ เหวีย่ ง รูปท่ี 30 แสดงการทาจาระบขี อบซีล 4.8.2 ทาน้ามันหลอ่ ล่ืนทเี่ ฟือง ก้ามปเู กียร์และกระปกุ เกียร์ให้ทวั่ ประกอบชนิ้ สว่ นเพลาขบั เพลาตาม และกระปกุ เกียร์เข้าด้วยกัน ดังรปู ที่ 31 4.8.3 ประกอบแกนสตารต์ โดยจัดใหส้ ปรงิ บงั คับเฟืองสตาร์ตทางเดยี วลงร่องบ่าทเ่ี รือนเคร่ืองยนต์ ดา้ นขวาพร้อมกับสอดปลายสปริงเข้ากบั รูใสป่ ลายสปรงิ ของเรอื นเครื่องยนต์ด้านขวา ดังรูปท่ี 32 รปู ที่ 31 แสดงการประกอบชดุ เฟอื ง รูปที่ 32 แสดงการประกอบแกนสตาร์ต ศนู ย์สง่ เสริมและพัฒนาอาชวี ศกึ ษาภาคกลาง

43 4.8.4 ประกอบคันสตาร์ตและโบลท์ยึดชั่วคราวหมุนคันสตาร์ตและประกอบตัวยึดสปริงให้เข้าที่ โดย จัดให้ฟันด้านห่างของตัวยึดสปริงเข้ากับแกนสตาร์ตตรงกับร่องฟันด้านห่างของแกนสตาร์ต แล้วถอดคันสตาร์ ออก ดังรูปท่ี 33 4.8.5 ประกอบแหวนลอ็ กเข้ากับร่องแกนสตาร์ตดังรปู ที่ 34 รูปที่ 33 แสดงการประกอบแกนสตารต์ รปู ที่ 34 แสดงการประกอบแหวนลอ็ ก 4.8.6 ประกอบเพลาขบั เพลาตาม และกระปุกเกียรพ์ ร้อมกันท้งั ชดุ เข้ากบั เรือนเครอื่ งยนตด์ ้านขวา ดังรปู ที่ 35 4.8.7 หมนุ กระปุกเกียรเ์ พ่ือตรวจสอบการทางานของชุดเฟืองแต่ละระดับเกียร์ 4.8.8 จดั ให้สว่ นปลายของแผ่นล็อกกระปุกเกียรล์ งร่องของกระปุกเกยี ร์ ดงั รปู ที่ 36 รปู ท่ี 35 แสดงการประกอบชุดเฟืองเข้ากบั เรือนเครอ่ื งยนต์ รูปที่ 36แสดงการประกอบแผ่นล็อก 4.8.9 ทาความสะอาดคราบปะเกน็ เหลวออกจากผิวสัมผัสของเรือนเครื่องยนตด์ ้านขวา 4.8.10 ประกอบปลอกสลักเข้ากับเรือนเครื่องยนต์ด้านขวา ดงั รปู ที่ 37 4.8.11 ทาน้ามันหล่อลนื่ ท่ผี ิวสัมผสั ของสลกั เฟืองกดโซ่ตัวลา่ ง 4.8.12 ประกอบสลักเฟืองกดโซต่ วั ลา่ งเข้ากับเรือนเคร่อื งยนตด์ า้ นซา้ ย โดยยึดเฟอื งกดโซ่ตัวล่างแล้วขัน สลักเฟืองกดโซ่ตวั ล่างให้แนน่ ตามอัตราการขนั แน่น( 10 นวิ ตนั -เมตร) ดังรูปท่ี 38 รูปท่ี 37 แสดงการประกอบปลอกสลัก รปู ที่ 38 แสดงการประกอบสลกั เฟอื งกดโซ่ ศูนย์ส่งเสรมิ และพฒั นาอาชีวศึกษาภาคกลาง

44 4.8.13 ทาปะเกน็ เหลวกนั รว่ั บางๆ บริเวณผิวสมั ผสั ของเรือนเครื่องยนต์ดา้ นซ้ายและด้านขวาใหท้ ัว่ ถงึ ระวังอย่าใหป้ ะเกน็ เหลวไหลเข้าไปในเรือนเคร่ืองยนต์ดงั รูปท่ี 39 4.8.14วางเรอื นเคร่ืองยนต์ด้านขวาบนโต๊ะปฏิบตั ิงานประกอบเรอื นเครื่องยนต์ด้านซา้ ยเข้ากับเรือน เครื่องยนตด์ ้านขวา ดงั รปู ท่ี 40 รูปที่ 39แสดงตาแหนง่ การทาปะเกน็ เหลว รปู ท่ี 40แสดงการประกอบเรอื นเคร่ืองยนต์ 4.8.15 ขันโบลทย์ ดึ เรือนเครอื่ งยนต์ด้านซา้ ย และเรือนเคร่ืองยนต์ดา้ นขวาให้แนน่ ในลักษณะไขว้กนั แบบกากบาท 2-3 ครงั้ ดงั รปู ท่ี 41 4.8.16ทานา้ มนั หล่อล่ืนตลอดผิวหน้าของโซ่ราวลิ้นและประกอบโซราวล้ินบนเฟืองไทม์มิ่งดังรูปท่ี42 จากนัน้ ประกอบชน้ิ สว่ นอน่ื ๆ ของเครอื่ งยนต์ ดังที่ได้กลา่ วแล้วในหน่วยการเรียนที่ผ่านมา รูปที่ 41 แสดงการประกอบโบลท์ยดึ รูปท่ี 42แสดงการประกอบโซราวลน้ิ 5. สรุปผลการปฏิบัติงาน ............................................................................................................................. .................................................. ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................. ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................. 6. การประเมินผล ประเมินตามแบบประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ าน 7. เอกสารอ้างองิ /เอกสารคน้ คว้าเพ่มิ เตมิ สรุ พงษ์พงษ์ศร.ี งานจักรยานยนต.์ กรงุ เทพฯ : สานกั พิมพ์เอมพันธ์,2560 ศนู ย์ส่งเสริมและพฒั นาอาชวี ศึกษาภาคกลาง

MOTORCYCLE SERVICE