41323 กฎหมายพาณิชย์ 3 ประกันด้วยบุคคลและทรัพย

51 วนั ถึงกาหนดของตวั๋ แลกเงนิ ฉบบั นท้ี นี่ ายสงั ขท์ องตอ้ งนาตวั๋ แลกเงนิ ไปย่ืนใหน้ างมณฑาใช้ เงนิ คือวนั ท่ี 28 กมุ ภาพนั ธ์ 2536 9.1.3 ความรบั ผิดของผสู้ งั่ จา่ ยหรือผสู้ ลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ทา้ วสามลออกเช็คลงวนั ทล่ี ว่ งหนา้ สงั่ ใหธ้ นาคารมณฑาจากดั จา่ ยเงนิ ใหแ้ กน่ ายสงั ข์ ทองหนง่ึ ลา้ นบาท กอ่ นเช็คถึงกาหนด นายสงั ขท์ องสลกั หลงั โอนเช็คใหแ้ กเ่ ขยทห่ี นง่ึ เขยที่ หนง่ึ สลกั หลงั โอนแกเ่ ขยท่ีสอง แลว้ มีการโอนแกเ่ ขยที่สาม เขยท่สี ่ี เขยท่ีหา้ จนถึงเขยทหี่ ก ตามลาดบั ครน้ั เช็คถึงกาหนด เขยทห่ี กนาเช็คไปย่ืนแกธ่ นาคารมณฑาจากดั เพื่อใชเ้ งนิ แต่ ธนาคารมณฑาจากดั ปฏิเสธการใชเ้ งนิ เขยทีส่ ามไดเ้ ขา้ ใชเ้ งนิ แกเ่ ขยทห่ี ก และรบั เช็คมาแลว้ ดงั น้ี เขยท่ีสามจะเรียกรอ้ งตอ่ ใครใหร้ บั ผิดใชเ้ งนิ ตามเช็คไดบ้ า้ ง เขยทส่ี ามซ่ึงเป็ นผสู้ ลกั หลงั หลงั คนที่ถกู บงั คบั ใหใ้ ชเ้ งนิ ตามเช็ค ย่อมเรียกรอ้ งใหท้ า้ ว สามลผสู้ งั่ จ่ายนายสงั ขท์ อง เขยทห่ี นง่ึ และเขยที่สอง ใหร้ บั ผิดใชเ้ งนิ ตามเช็คได้ ตามมาตรา 914 967 971 และ 989 มาตรา 914 บคุ คลผสู้ งั่ จา่ ยหรือสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ย่อมเป็ นอนั สญั ญาว่าเมอ่ื ตวั๋ นน้ั ไดน้ ายื่น โดยชอบแลว้ จะมผี รู้ บั รอง และใชเ้ งนิ ตาม เนอ้ื ความแห่งตวั๋ ถา้ และตวั๋ แลกเงนิ นน้ั เขาไมเ่ ชอ่ื ถือโดยไมย่ อม รบั รอง ก็ดีหรือไมย่ อมจา่ ยเงนิ ก็ดี ผสู้ งั่ จ่ายหรือผสู้ ลกั หลงั ก็จะใชเ้ งนิ แกผ่ ทู้ รง หรือแกผ่ สู้ ลกั หลงั คนหลงั ซ่ึงตอ้ งถกู บงั คบั ใหใ้ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ นนั้ ถา้ หากว่าไดท้ าถกู ตอ้ งตามวิธกี ารในขอ้ ไมร่ บั รองหรือไม่จา่ ยเงนิ นนั้ แลว้ มาตรา 967 ในเร่ืองตวั๋ แลกเงนิ นนั้ บรรดาบคุ คลผสู้ งั่ จ่ายก็ดีรบั รอง ก็ดสี ลกั หลงั ก็ดี หรือ รบั ประกนั ดว้ ยอาวัลก็ดี ย่อมตอ้ งร่วมกนั รบั ผดิ ตอ่ ผทู้ รง ผทู้ รงย่อมมีสิทธิว่ากลา่ วเอาความแกบ่ รรดาบคุ คลเหลา่ นเ้ี รียงตวั หรือรวมกนั ก็ได้ โดยมิพกั ตอ้ งดาเนนิ ตามลาดบั ท่ีคนเหลา่ นน้ั มาตอ้ ง ผกู พนั สิทธิเชน่ เดยี วกนั นี้ ยอ่ มมแี กบ่ คุ คลทกุ คนซึ่งไดล้ งลายมือชอื่ ในตวั๋ เงนิ และเขา้ ถือเอาตวั๋ เงนิ นน้ั ในการท่ีจะใชบ้ งั คบั เอาแกผ่ ทู้ ่ีมีความผกู พนั อยู่ แลว้ กอ่ นตน การว่ากลา่ วเอาความแกค่ สู่ ญั ญาคนหน่ึง ซึ่งตอ้ งรบั ผดิ ยอ่ มไมต่ ดั หน ทางที่จะว่ากลา่ วเอา ความแกค่ สู่ ญั ญาคนอ่ืน ๆ แมท้ งั้ จะเป็ นฝ่ ายอยใู่ น ลาดบั ภายหลงั บคุ คลท่ีไดว้ ่ากลา่ วเอาความมากอ่ น มาตรา 971 ผสู้ งั่ จ่ายก็ดี ผรู้ บั รองก็ดี ผสู้ ลกั หลงั คนกอ่ นก็ดซี ึ่งเขา สลกั หลงั หรือโอนตวั๋ แลก เงนิ ใหอ้ ีกทอดหนงึ่ นน้ั หามสี ทิ ธจิ ะไลเ่ บี้ยเอา แกค่ สู่ ญั ญาฝ่ าย ซ่ึงตนย่อมตอ้ งรบั ผดิ ตอ่ เขาอยกู่ นั กอ่ น แลว้ ตามตวั๋ เงนิ นนั้ ไดไ้ ม่ มาตรา 989 บทบญั ญตั ทิ ง้ั หลายในหมวด 2 อนั ว่าดว้ ยตวั๋ แลกเงนิ ดงั่ จะกลา่ วตอ่ ไปนี้ ทา่ นให้ ยกมาบงั คบั ในเรื่องเช็คเพียงเท่าท่ีไมข่ ดั กบั สภาพแห่งตราสารชนดิ นี้ คอื บท มาตรา 910 , 914 ถึง 923 , 925 , 926 , 938 ถึง 940 , 945 , 946 , 959 , 967 , 971 ถา้ เป็ นเช็คที่ออกมาแตต่ า่ งประเทศ ทา่ นใหน้ าบทบญั ญตั ดิ งั่ ตอ่ ไปนี้ มาใชบ้ งั คบั ดว้ ย คือบท มาตรา 924 , 960 ถึง 964 , 973 ถึง 977 , 980 9.1.4 ขอ้ กาหนดลบลา้ งหรือจากดั ความรบั ผิดและขอ้ กาหนดลดหนา้ ที่ตามตวั๋ แลกเงนิ นายอาทิตยอ์ อกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ นายจนั ทร์ ใหจ้ า่ ยเงนิ เม่อื ครบสามเดอื นนบั แตไ่ ดเ้ ห็น เป็ นจานวนเงนิ 50,000 บาท แกน่ ายองั คาร และนายอาทติ ยร์ ะบไุ วใ้ นตวั๋ วา่ “นายอาทิตย์

52 รบั ผิดตามตวั๋ นเ้ี พียง 10,000 บาท” นายองั คารรบั ตวั๋ แลง้ ลงชอื่ สลกั หลงั โอนแกน่ ายพธุ และนายองั คารระบไุ วใ้ นตวั๋ ว่า “ใหย้ ่ืนตวั๋ นพี้ รอ้ มรบั รองภายในเจ็ดวนั นบั จากวนั สลกั หลงั น้ี” ดงั น้ี อธิบายความรบั ผดิ ของนายอาทติ ยแ์ ละนายองั คารท่มี ีตอ่ นายพธุ ขอ้ ความที่นายอาทติ ยผ์ สู้ งั่ จา่ ยจดลงไวใ้ นตวั๋ แลกเงนิ เป็ นขอ้ กาหนดจากดั ความรบั ผิดของนายอาทิตยท์ ่มี ตี อ่ นายพธุ ผทู้ รงวา่ จะรบั ผิดชดใชเ้ งนิ ตามตวั๋ เพียง 10,000 บาท ไมใ่ ช่ 50,000 บาท ตามจานวนเงนิ ในตวั๋ สว่ นขอ้ ความท่นี ายองั คารผสู้ ลกั หลงั จดลงไวใ้ นตวั๋ แลกเงนิ เป็ นขอ้ กาหนดจากดั เวลาย่ืนตวั๋ แลกเงนิ ใหน้ ายจนั ทรผ์ จู้ า่ ยรบั รอง ซ่ึงเป็ นขอ้ กาหนด จากดั ความรบั ผดิ อยา่ งหนงึ่ ที่ผสู้ ลกั หลงั มีตอ่ ผทู้ รง ดงั นขี้ อ้ กาหนดทง้ั สองขอ้ ดงั กลา่ วย่อม ใชบ้ งั คบั ได้ นายอาทติ ยแ์ ละนายองั คารจึงมีความรบั ผิดจากดั ตามขอ้ กาหนดท่ีระบไุ วใ้ นตวั๋ แลกเงนิ นน้ั 9.2 การโอนและการสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงิน 1. ตวั๋ แลกเงนิ ยอ่ มโอนใหแ้ กก่ นั ดว้ ยสลกั หลงั และส่งมอบ เวน้ แตต่ วั๋ ผถู้ ือยอ่ มโอนกนั ได้ เพียงแตส่ ง่ มอบตวั๋ ใหแ้ กผ่ รู้ บั โอนเทา่ นน้ั แตต่ วั๋ แลกเงนิ เป็ นสญั ลกั ษณอ์ ย่างหนงึ่ ผสู้ งั่ จา่ ย หรือผสู้ ลกั หลงั ยอ่ มระบขุ อ้ ความหา้ มโอนไดเ้ สมอ 2. สทิ ธิของผรู้ บั โอนตวั๋ แลกเงนิ มผี รู้ บั โอนอาจมีสทิ ธิดกี ว่าผโู้ อน 3. วิธีโอนตวั๋ แลกเงนิ ย่อมเป็ นไปตามประเภทของตวั๋ แลกเงนิ หรือตวั๋ ผถู้ ือและตวั๋ ระบชุ อ่ื 4. ผสู้ ลกั หลงั ระบขุ อ้ หา้ มสลกั หลงั ไปในตวั๋ แลกเงนิ ได้ การสลกั หลงั ตอ้ งไมม่ เี งอ่ื นไขและ สลกั หลงั บางสว่ นไมไ่ ด้ การสลกั หลงั เมอ่ื สน้ิ เวลาคดั คา้ น การไมร่ บั รองหรือไมใ่ ชเ้ งนิ ผทู้ รง ไลเ่ บ้ียเอาจากผรู้ บั รองและค่สู ญั ญาที่สลกั หลงั ภายหลงั กาหนดเวลาทาคาคดั คา้ นไดส้ ว่ นเมื่อ มคี าคดั คา้ น การไมร่ บั รองหรือไม่ใชเ้ งนิ แลว้ จึงสลกั หลงั ผทู้ รงไลเ่ บี้ยเอาจากผรู้ บั รองและผู้ สงั่ จา่ ยหรือผสู้ ลกั หลงั ก่อนเวลาทาคาคดั คา้ นไดเ้ ทา่ นนั้ 5. การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ระบชุ อื่ ย่อมโอนไปซึ่งบรรดาสิทธิอนั เกดิ แกต่ ัว๋ แลกเงนิ ไดแ้ ก่ สทิ ธิที่จะสลกั หลงั โอนตวั๋ ตอ่ ไป สิทธิท่จี ะบงั คบั เอาเงนิ ตามตวั๋ และสิทธิทจี่ ะแสวงคืนการ ครอบครองตวั๋ สว่ นการสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ซึ่งสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือ ไมท่ าใหผ้ สู้ ลกั หลงั รบั ผิด อยา่ งผสู้ ลกั หลงั แตม่ ีผลใหร้ บั ผิดอย่างผรู้ บั อาวลั ผสู้ งั่ จ่าย 6. การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ แกต่ วั แทนเพื่อเรียกเก็บเงนิ หรือใหจ้ ดั การแกต่ วั๋ แทนตนนน้ั ตวั การที่สลกั หลงั ไมไ่ ดโ้ อนสิทธิอย่างการสลกั หลงั ตามปกติ ผทู้ รงท่ีสลกั หลงั มีอานาจ กระทาการเพื่อใหไ้ ดส้ ิทธิอนั เกิดแกต่ วั๋ นน้ั แทนตวั การที่สลกั หลงั และผทู้ รงทร่ี บั สลกั หลงั จะ สลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ นนั้ ตอ่ ไปไดใ้ นฐานะเป็ นตวั แทนเทา่ นนั้ 7. การสลกั หลงั จานาตวั๋ แลกเงนิ ทาใหผ้ ทู้ รงทร่ี ับจานามสี ทิ ธิเรียกเก็บเงนิ ตามตวั๋ ในวนั ถึงกาหนด แตเ่ ม่ือจดั สรรชาระหนแี้ ละอปุ กรณีแลว้ มเี งนิ เหลือตอ้ งสง่ คืนใหแ้ กผ่ สู้ ลกั หลงั ท่ี จานา และผทู้ รงทีร่ บั จานาและสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ นนั้ ตอ่ ไปไดใ้ นฐานเป็ นตวั แทนเทา่ นน้ั 9.2.1 การโอนตวั๋ แลกเงนิ

53 ก. ออกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ 100,000 บาท แก่ ข. ข. ประสงคจ์ ะโอนตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ฉบบั นเี้ พ่ือใชห้ นแ้ี ก่ ค. ดงั น้ี ทา่ นจะใหค้ าแนะนาแก่ ข. ว่าจะทาอย่างไรจึงจะมีผลการโอนตาม กฎหมายลกั ษณะตวั๋ เงนิ ใหค้ าแนะนาแก่ ข. ดงั นคี้ ือ ตามบทบญั ญตั ใิ นมาตรา 917 วรรคแรก ประกอบดว้ ย มาตรา 985 ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ยอ่ มโอนใหก้ นั ไดด้ ว้ ยสลกั หลงั และสง่ มอบ ดงั นี้ ข. จึงตอ้ งลง ลายมือชอ่ื สลกั หลงั ระบุ ค. เป็ นผรู้ บั ประโยชน์ ทดี่ า้ นหนา้ หรือดา้ นหลงั ของตวั๋ ก็ไดท้ ่ีเรียกว่า เป็ นการสลกั หลงั เฉพาะ หรือ ข. เพียงแตล่ งลายมือชอ่ื ของตนทีด่ า้ นหลงั ของตวั๋ ทเี่ รียกวา่ สลกั หลงั ลอย ก็ได้ แตไ่ มว่ ่า ข. จะสลกั หลงั เฉพาะหรือสลกั หลงั ลอยก็ตาม ข. ตอ้ งสง่ มอบตวั๋ สญั ญาฉบบั นใี้ หแ้ ก่ ค. ไปดว้ ยจึงจะมผี ลสมบรู ณเ์ ป็ นการโอนตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ตามกฎหมาย อนงึ่ ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ไมม่ ตี วั๋ ผถู้ ือ การโอนตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ จึงตอ้ งสลกั หลงั และส่ง มอบเทา่ นน้ั จะโอนตวั๋ ใหก้ นั ดว้ ยวิธีสง่ มอบอยา่ งเดยี วไมไ่ ด้ มาตรา 917 อนั ตวั๋ แลกเงนิ ทกุ ฉบบั ถึงแมว้ ่าจะมิใชส่ งั่ จ่ายใหแ้ ก่ บคุ คลเพ่ือเขาสงั่ ก็ตาม ทา่ นว่า ยอ่ มโอนใหก้ นั ไดด้ ว้ ยสลกั หลงั และสง่ มอบ เมือ่ ผสู้ งั่ จา่ ยเขยี นลงในดา้ นหนา้ แหง่ ตวั๋ แลกเงนิ ว่า \"เปล่ียนมอื ไมไ่ ด\"้ ดงั่ นก้ี ็ดี หรือเขยี นคาอ่ืน อนั ไดค้ วามเป็ นทานองเชน่ เดียวกนั นน้ั ก็ดี ทา่ นว่าตวั๋ เงนิ นนั้ ยอ่ มจะโอนใหก้ นั ไดแ้ ตโ่ ดยรปู การและดว้ ยผล อย่างการ โอนสามญั อนง่ึ ตวั๋ เงนิ จะสลกั หลงั ใหแ้ กผ่ จู้ ่ายก็ได้ ไมว่ ่าผจู้ ่ายจะไดร้ บั รองตัว๋ นนั้ หรือไม่ หรือจะสลกั หลงั ใหแ้ กผ่ สู้ งั่ จ่าย หรือใหแ้ ก่คสู่ ญั ญาฝ่ ายใด แหง่ ตวั๋ เงนิ นน้ั ก็ได้ สว่ นบคุ คลทงั้ หลายเหลา่ นก้ี ็ยอ่ มจะสลกั หลงั ตวั๋ เงนิ นนั้ ตอ่ ไปอีกได้ มาตรา 985 บทบญั ญตั ทิ ้ังหลายในหมวด 2 ว่าดว้ ยตวั๋ แลกเงนิ ดงั่ จะกลา่ วตอ่ ไปนี้ ท่านใหย้ ก มาบงั คบั ในเรื่องตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เพียงเทา่ ที่ไมข่ ดั กบั สภาพแห่งตราสารชนดิ น้ี คือบท มาตรา 911 , 913 , 916 , 917 , 919 , 920 , 922 ถึง 926 , 938 ถึง 947 , 949 , 950 , 954 ถึง 959 , 967 ถึง 971 ถา้ เป็ นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ที่ออกมาแตต่ า่ งประเทศ ทา่ นใหน้ าบท บญั ญตั ติ อ่ ไปนมี้ าใชบ้ งั คบั ดว้ ย คือบท มาตรา 960 ถึง 964 , 973 , 974 9.2.2 สิทธิของผรู้ บั โอนตวั๋ แลกเงนิ นายมะไฟหลอกนายมะเฟื องใหอ้ อกเช็คสงั่ จ่ายเงนิ 500,000 บาท แกต่ นเมอ่ื นาไป อวดนางสาวมะกรดู สกั 2-3 วนั แลว้ จะคืนให้ นายมะเฟื องเห็นแกเ่ พ่ือนจึงออกเช็คให้ นาย มะเฟื องไดร้ บั เช็คแลว้ สลกั หลงั โอนตอ่ นายมะนาวเพื่อชาระคา่ ซ้ือรถยนต์ ตอ่ มานายมะไฟไม่ คืนเช็คให้ นายมะเฟื องจึงอายดั เช็คตอ่ ธนาคารไมใ่ หจ้ ่ายเงนิ นายมะนาวนาเช็คไปขนึ้ เงนิ จาก ธนาคารไมไ่ ด้ จึงฟ้ องคดใี หน้ ายมะเฟื องรบั ผดิ ตามเช็ค ดงั นี้ นายมะเฟื องจะยกขอ้ ตอ่ สวู้ ่า มี ขอ้ ตกลงระหวา่ งตนกบั นายมะไฟไดห้ รือไมเ่ พราะเหตใุ ด ตามบทบญั ญตั ใิ นกฎหมายลกั ษณะตวั๋ เงนิ มาตรา 916 ซึ่งอนโุ ลมใชบ้ งั คบั ในเรื่อเช็ค ดว้ ยมีใจความว่าบคุ คลหลงั หลายผถู้ กู ฟ้ องในมลู ตวั๋ เงนิ หาอาจจะตอ่ สผู้ ทู้ รงดว้ ยขอ้ ตอ่ สอู้ นั อาศยั ความเกย่ี ว พนั กนั เฉพาะบคุ คลระหว่างตนกบั ผสู้ งั่ จ่ายหรือกบั ผทู้ รงคนกอ่ นๆ นนั้ ไดไ้ ม่ เวน้ แตก่ ารโอนจะไดม้ ขี น้ึ ดว้ ยคบคิดกนั ฉอ้ ฉล

54 ตามอทุ าหรณ์ นายมะเฟื องซ่ึงเป็ นผถู้ กู ฟ้ องในมลู เช็ค จึงหาอาจจะตอ่ สนู้ ายมะนาวผู้ ทรงเช็คที่รบั สลกั หลงั โอนมาโดยสจุ ริตไมร่ ขู้ อ้ ตกลงระหว่างนายมะเฟื องกบั นายมะไฟผทู้ รง คนกอ่ นนน้ั ไม่ ดงั นน้ั นายมะเฟื องผสู้ งั่ จา่ ยเช็คจึงตอ้ งรบั ผดิ ใชเ้ งนิ ตามเช็ค มาตรา 916 บคุ คลทงั้ หลายผถู้ กู ฟ้ องในมลู ตวั๋ แลกเงนิ หาอาจจะ ตอ่ สผู้ ทู้ รงดว้ ยขอ้ ตอ่ สอู้ นั อาศัยความเก่ียวพนั กนั เฉพาะบคุ คลระหว่าง ตนกบั ผสู้ งั่ จา่ ยหรือกบั ผทู้ รงคนกอ่ น ๆ นนั้ ไดไ้ ม่ เวน้ แต่ การโอนจะ ไดม้ ีขน้ึ ดว้ ยคบคิดกนั ฉอ้ ฉล 9.2.3 วิธีโอนตวั๋ แลกเงนิ การสลกั หลงั ตวั๋ เงนิ มีก่ีประเภทอะไรบา้ ง อธิบาย การสลกั หลงั ตวั๋ เงนิ มี 2 ประเภทคือ คือ (1) สลกั หลงั เฉพาะ ไดแ้ ก่ สลกั หลงั โดยระบชุ อื่ ผรู้ บั ประโยชนไ์ วด้ ว้ ย กลา่ วคือ ตอ้ ง เขยี นคาสลกั หลงั ไวใ้ นตวั๋ เงนิ หรือใบประจาตอ่ ทดี่ า้ นหนา้ หรือดา้ นหลงั ของตวั๋ เงนิ หรือใบ ประจาตอ่ และตอ้ งลงลายมอื ชอื่ ผสู้ ลกั หลงั ไวด้ ว้ ย เชน่ เขยี นวา่ “จา่ ยนายสโุ ขทยั หรือตาม สงั่ ” และลงลายมอื ชอ่ื ผสู้ ลกั หลงั ไวท้ ่ดี า้ นหนา้ หรือดา้ นหลงั ของตวั๋ เงนิ หรือใบประจาตอ่ (2) สลกั หลงั ลอย ไดแ้ ก่ สลกั หลงั โดยมิไดร้ ะบชุ อ่ื ผรู้ บั ประโยชนไ์ ว้ เพียงแตล่ งลายมือ ชอื่ ผสู้ ลกั หลงั ไวท้ ี่ดา้ นหลงั ตวั๋ เงนิ หรือใบประจาตอ่ เชน่ ลงลายมอื ชอื่ ผสู้ ลกั หลงั ไวท้ ่ี ดา้ นหลงั ตวั๋ เงนิ หรือใบประจาตอ่ โดยไมม่ ีขอ้ ความใดเลย 9.2.4 หลกั เกณฑข์ องการสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ท่ีกลา่ ววา่ “การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ จะมีเงอื่ นไขไมไ่ ด”้ นน้ั หมายความวา่ อยา่ งไร ท่กี ลา่ วว่า “การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ จะมีเงอื่ นไขไมไ่ ด”้ นนั้ หมายความวา่ ตามปกติ การสลกั หลงั โอนไปซ่ึงสิทธิอนั เกิดแตต่ วั๋ แลกเงิน ดงั นน้ั การท่ีผสู้ ลกั หลงั กาหนดขอ้ ความให้ การโอนมผี ลหรือสน้ิ ผลเม่ือมเี หตกุ ารณอ์ นั ใดอนั หนง่ึ ขน้ึ ในอนาคตและไมแ่ นน่ อน จึงทาไมไ่ ด้ ถา้ คาสลกั หลงั มเี งอื่ นไขดงั กล่าวกฎหมายถือว่า การสลกั หลงั นนั้ สมบรู ณโ์ ดยไมม่ เี งอ่ื นไขเลย 9.2.5 ผลของการสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ผลของการสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ระบชุ อ่ื กบั ตวั๋ ผถู้ ือตา่ งกนั อยา่ งไร ตวั๋ แลกเงนิ ระบชุ อื่ ยอ่ มโอนใหก้ นั ไดด้ ว้ ยสลกั หลงั และส่งมอบ (มาตรา 917 วรรค แรก) การสลกั หลงั อาจเป็ นสลกั หลงั เฉพาะหรือสลกั หลงั ลอยก็ได้ เมือ่ สลกั หลงั โดยชอบแลว้ ย่อมโอนไปซ่ึงบรรดาสทิ ธิอนั เกดิ แกต่ วั๋ แลกเงนิ (มาตรา 920) กลา่ วคือ สทิ ธิทีจ่ ะสลกั หลงั หรือโอนตวั๋ นนั้ ตอ่ ไปอีกสิทธิทจ่ี ะไลเ่ บี้ยบงั คบั เอาเงนิ ตามตวั๋ และสิทธิที่จะแสวงคืนครองตวั๋ เม่ือแสดงใหป้ รากฏสทิ ธิดว้ ยการสลกั หลงั ไมข่ าดสาย สว่ นตวั๋ ผถู้ ือ ย่อมโอนใหแ้ กก่ นั เพียงดว้ ยสง่ มอบ (มาตรา 918) การสลกั หลงั ตวั๋ ผถู้ ือ จึงไมจ่ าเป็ นและไมเ่ ป็ นเหตใุ หผ้ สู้ ลกั หลงั รบั ผิดในฐานะผสู้ ลกั หลงั แตก่ ฎหมายใหม้ ีผลวา่ การ สลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ซึ่งสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือยอ่ มเป็ นประกนั (อาวลั ) สาหรบั ผสู้ งั่ จา่ ย (มาตรา 921) มาตรา 918 ตวั๋ แลกเงนิ อนั สงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือนน้ั ท่านว่าย่อม โอนไปเพียงดว้ ยสง่ มอบใหก้ นั

55 มาตรา 920 อนั การสลกั หลงั ย่อมโอนไปซ่ึงบรรดาสิทธิอนั เกดิ แต่ ตวั๋ แลกเงนิ ถา้ สลกั หลงั ลอย ผทู้ รงจะปฏิบตั ดิ งั่ กลา่ วตอ่ ไปนป้ี ระการหนง่ึ ประการใดก็ ได้ คอื (1) กรอกความลงในที่ว่างดว้ ยเขยี นชื่อของตนเอง หรือช่อื บคุ คลอื่น ผใู้ ดผหู้ นง่ึ (2) สลกั หลงั ตวั๋ เงนิ ตอ่ ไปอีกเป็ นสลกั หลงั ลอย หรือสลกั หลงั ให้ แกบ่ คุ คลอื่นผใู้ ดผหู้ นงึ่ (3) โอนตวั๋ เงนิ นน้ั ใหไ้ ปแกบ่ คุ คลภายนอก โดยไมก่ รอกความลง ในท่ีว่าง และไมส่ ลกั หลงั อยา่ ง หนง่ึ อย่างใด มาตรา 921 การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ซ่ึงสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือนน้ั ย่อม เป็ นเพียงประกนั (อาวัล) สาหรบั ผสู้ งั่ จ่าย 9.2.6 การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ แกต่ วั แทน เอกออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหโ้ ทใหจ้ ่ายเงนิ แกต่ รี ตรีอย่จู งั หวดั สงขลาไมส่ ะดวกทจี่ ะย่ืนตวั๋ แกโ่ ททีจ่ งั หวดั เชยี งรายเพื่อใชเ้ งนิ ตรีมาปรึกษาขอคาแนะนาวา่ จะมอบตวั๋ แลกเงนิ ใหแ้ กจ่ ตั วา คนรจู้ กั กนั ใหท้ าการแทนไดอ้ ยา่ งไรจึงจะมีผลตามกฎหมาย และไมเ่ กิดความเสยี หายแกต่ น ดงั นี้ ขอใหค้ าปรึกษาแนะนาตรีในปัญหาดงั กลา่ ว ตอ้ งแนะนาตรีตามบทบญั ญตั มิ าตรา 925 คือใหต้ รีลงลายมอื ชอ่ื สลกั หลงั ตวั๋ แลก เงนิ ฉบบั นแี้ กจ่ ตั วา และเขยี นขอ้ ความเหนอื ลายมือชอ่ื ตรีทสี่ ลกั หลงั มีขอ้ ความวา่ “ราคาท่ี เรียกเก็บ” หรือ “เพื่อเรียกเก็บ” หรือ “ในฐานจดั การแทน” หรือความสานวนอ่ืนใดอนั เป็ น ปริยายวา่ ตวั แทน เชน่ “จา่ ยจตั วาตวั แทน” หรือ “มอบใหจ้ ตั วาทาการแทน” เป็ นตน้ กงั นก้ี ็ มีผลตามกฎหมายว่าจตั วาเป็ นผทู้ รงในฐานเป็ นตวั แทนตรี มสี ทิ ธิทงั้ ปวงอนั เกดิ แตต่ วั๋ แลก เงนิ ฉบบั นใี้ นการจดั การใหไ้ ดเ้ งนิ จากโท แลว้ นามามอบใหแ้ กต่ รี จตั วาจะสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ตอ่ ไปไดก้ ็เพียงในฐานเป็ นตวั แทนตรีเทา่ นนั้ ไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ ความเสียหายแกต่ รีขน้ึ มาได้ มาตรา 925 เมอื่ ใดความท่ีสลกั หลงั มีขอ้ กาหนดว่า \"ราคาอยทู่ ี่เรียก เก็บ\" ก็ดี \"เพื่อเรียกเก็บ\" ก็ดี \"ในฐานจดั การแทน\" ก็ดี หรือความสานวน อื่นใดอนั เป็ นปริยายว่าตวั แทนไซร้ ท่านว่าผทู้ รงตวั๋ แลก เงนิ จะใชส้ ิทธิ ทงั้ ปวงอนั เกดิ แตต่ วั๋ นนั้ ก็ย่อมไดท้ ง้ั สน้ิ แตว่ ่าจะสลกั หลงั ไดเ้ พียงในฐาน เป็ นตวั แทน ในกรณีเชน่ นี้ คสู่ ญั ญาทงั้ หลายซึ่งตอ้ งรบั ผดิ อาจจะตอ่ สผู้ ทู้ รงได้ แตเ่ พียงดว้ ยขอ้ ตอ่ สอู้ นั จะ พึงใชไ้ ดต้ อ่ ผสู้ ลกั หลงั เทา่ นน้ั 9.2.7 การสลกั หลงั จานาตวั๋ แลกเงนิ นายมกราออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ นายกมุ ภาใหใ้ ชเ้ งนิ 400,000 บาท แกน่ ายมีนา นายมี นาประสงคจ์ ะซ้ือรถยนตร์ าคา 250,000 บาท จากนายเมษา แตน่ ายเมษาตอ้ งการใหน้ ายมี นาจานาตวั๋ แลกเงนิ ซึ่งยงั ไมถ่ ึงกาหนดที่นายมกราออกใหเ้ ป็ นประกนั นายมีนาจึงมาปรึกษา ทา่ นใหแ้ นะนาวา่ จะมอบตวั๋ แลกเงนิ ฉบบั จานวนเงนิ 400,000 บาท แกน่ ายเมษาเป็ นประกนั หนไ้ี ดอ้ ย่างไร จึงจะมผี ลตามกฎหมายและไมเ่ กิดความเสียหารแกต่ น ดงั นใ้ี หท้ า่ นแนะนานาย มีนาในปัญหาขา้ งตน้ จะตอ้ งแนะนานายมีนาตามบทบญั ญตั มิ าตรา 926 คือ ใหน้ ายมีนาลงลายมือชอื่ สลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ฉบบั นใ้ี หแ้ กน่ ายเมษา และเขยี นขอ้ ความเหนอื ลายมอื ชอ่ื นายมนี าที่สลกั หลงั มี ขอ้ ความวา่ “ราคาเป็ นประกนั ” หรือ “ราคาเป็ นจานา” หรือขอ้ กาหนดอยา่ งอ่ืนใดอนั เป็ น

56 ปริยายวา่ จานา เชน่ “จา่ ยนายเมษาเป็ นการจานา” หรือ “มอบใหน้ ายเมษาเพ่ือประกนั หน้ี ค่าซ้ือรถยนต”์ เป็ นตน้ ดงั นี้ ก็จะมีผลตามกฎหมายวา่ นายเมษาเป็ นผทู้ รงในฐานเป็ นผรู้ บั จานา เมอื่ ตวั๋ แลกเงนิ ถึงกาหนดใชเ้ งนิ ตามตวั๋ เพื่อเอามาชาระคา่ รถยนตเ์ ป็ นเงนิ 250,000 บาท เงนิ ท่เี หลอื 150,000 บาท นายเมษาตอ้ งคืนใหแ้ กน่ ายมีนา และนายเมษาจะโอนสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ฉบบั นช้ี าระหนขี้ องตนไมไ่ ด้ เวน้ แตน่ ายมีนาจะมีคาสงั่ ดงั นี้ ยอ่ มจะไม่ กอ่ ใหเ้ กดิ แกน่ ายมีนาขน้ึ มาได้ มาตรา 926 เมื่อใดความที่สลกั หลงั มีขอ้ กาหนดว่า \"ราคาเป็ นประกนั \" ก็ดี \"ราคาเป็ นจานา\" ก็ ดี หรือขอ้ กาหนดอยา่ งอ่ืนใดอนั เป็ นปริยายว่า จานาไซร้ ทา่ นว่าผทู้ รงตวั๋ แลกเงนิ จะใชส้ ิทธิทงั้ ปวงอนั เกิด แตต่ วั๋ นนั้ ก็ย่อมไดท้ ง้ั สิน้ แตถ่ า้ ผทู้ รงสลกั หลงั ตวั๋ นนั้ ท่านว่าการสลกั หลงั ยอ่ ม ใชไ้ ดเ้ พียงในฐานเป็ นคา สลกั หลงั ของตวั แทน คสู่ ญั ญาทงั้ หลายซ่ึงตอ้ งรบั ผิดหาอาจจะตอ่ สผู้ ทู้ รงดว้ ยขอ้ ตอ่ สู้ อนั อาศยั ความเก่ียวพนั เฉพาะ บคุ คลระหว่างตนกบั ผสู้ ลกั หลงั นน้ั ไดไ้ ม่ เวน้ แตก่ ารสลกั หลงั จะไดม้ ีขน้ึ ดว้ ยคบคิดกนั ฉอ้ ฉล แบบประเมินผลหน่วยที่ 9 1. ดาออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ แดงผจู้ ่ายว่า “ใหจ้ ่ายเงนิ 10,000 บาท ของบริษทั สยามจากดั ซ่ึงอย่ทู ี่ ท่าน เม่อื ขาวย่ืนตวั๋ ” ลงชอื่ ดาผจู้ า่ ย กรณีนี้ ไมใ่ ชต่ วั๋ แลกเงนิ ตามกฎหมาย เพราะมเี งอ่ื นไขในคาสงั่ ให้ จา่ ยเงนิ 2. วนั ถึงกาหนดของตวั๋ แลกเงินคือ เมอ่ื สนิ้ ระยะเวลาอนั กาหนดนบั แตว่ นั ท่ีลงในตวั๋ นนั้ 3. นายมกราออกเช็คสงั่ จา่ ยเงนิ 200,000 บาทแกน่ ายกมุ ภา นายกมุ ภาสลกั หลงั โอนแกน่ ายมนี า นายมนี าเห็นชื่อนายมกราเป็ นผสู้ งั่ จา่ ยมีความแคน้ เป็ นสว่ นตวั อยแู่ ลว้ จึงฟ้ องนายมกราใหร้ บั ผดิ ตาม ฟ้ อง ดงั น้ี นายมกราไมต่ อ้ งรบั ผิด เพราะนายมนี ายงั ไมไ่ ดน้ าเช็คไปยืนและธนาคารปฏิเสธไมใ่ ชเ้ งนิ 4. ความหมายของ “สลกั หลงั ” คือ ลงลายมอื ชื่อผทู้ รงท่ีดา้ นหลงั ตวั๋ ระบชุ ่ือเพ่ือโอนตวั๋ เงนิ 5. ทา้ วสามลออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ มณฑาใหจ้ า่ ยเงนิ แกส่ งั ขท์ อง สงั ขท์ องสลกั หลงั โอนแกร่ จนา รจนา ใหม้ ณฑารบั รองตวั๋ แลว้ สลกั หลงั โอนไปใหเ้ ขย 1 เขย หนงึ่ สลกั หลงั ใหแ้ กเ่ ขย 2 เขย 2 นาตวั๋ ไปให้ มณฑาใชเ้ งนิ เมื่อถึงกาหนดแตม่ ณฑาโกรธเขย 2 จึงไม่ใชเ้ งนิ ให้ เขย 2 ไมท่ าคาคดั คา้ นจนพน้ กาหนดแลว้ จึงสลกั หลงั โอนใหแ้ กเ่ ขย 3 เขย 3 สลกั หลงั โอนใหเ้ ขย 4 เขย 4 สลกั หลงั โอนใหเ้ ขย 5 เขย 5 สลกั หลงั โอนใหเ้ ขย 6 ดงั นี้ เขย 6 สามารถไลเ่ บ้ียเอาจากเขย 2 ถึงเขย 5 ใหร้ บั ผดิ ไดเ้ ทา่ นนั้ 6. ผมู้ สี ิทธิโอนตวั๋ แลกเงนิ ไดแ้ ก่ ผจู้ ดั การมรดกของผทู้ รง 7. นายหนงึ่ สงั่ จ่ายเช็คเงนิ 100,000 บาท แกน่ ายสองโดยไมไ่ ดล้ งวนั ท่ีสงั่ จา่ ยไว้ ตอ่ มานายหนง่ึ ตายไป นายสองรีบกรอกวัน เดือน ปี ลงในเช็คแลว้ นาไปขนึ้ เงนิ ธนาคารไมย่ อมจา่ ยเงนิ นายสองจึง ฟ้ องนายสามทายาทของนายหนง่ึ ดงั นี้ นายสามตอ่ สวู้ ่าเช็คไมไ่ ดล้ งวันที่สงั่ จา่ ย จึงไมต่ อ้ งรบั ผิด ตาม กฎหมายแลว้ นายสามตอ่ สไู้ มไ่ ด้ เพราะนายสองกระทาการโดยสจุ ริต กรอกวนั ตามท่ีถกู ตอ้ งแทจ้ ริงได้ 8. เอ ออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ บี ใหจ้ ่ายเงนิ แก่ ชี นาตวั๋ เงนิ ไปยื่นให้ บี รบั รองให้ ชี จึงสลกั หลงั โอนให้ ดี ดี สลกั หลงั โอนให้ อี เม่อื ตวั๋ ถึงกาหนดใชเ้ งนิ อี นาตวั๋ ไปยื่นให้ บี ใหจ้ า่ ยเงนิ แต่ บี ปฏิเสธ อี จึงทาคา คดั คา้ นการไมใ่ ชเ้ งนิ แลว้ อี สลกั หลงั โอนตวั๋ ใหแ้ ก่ เอฟ ดงั นี้ เอฟ สามารถเรียกรอ้ งให้ เอ บี ซี ดี รบั ผิด ไดเ้ ทา่ นน้ั 9. นายชวด ออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ นายฉลใู หใ้ ชเ้ งนิ แก่ นายขาล นายขาล สลกั หลงั โอนแก่ นายเถาะ ให้ จดั การแทน นายเถาะ ยื่นตวั๋ แลกเงนิ ตอ่ นายฉลู เพ่ือใหร้ บั รองแต่ นายฉลู ไมย่ อมรบั รอง ดงั นี้ นายขาล มสี ิทธิฟ้ องนายชวดใหร้ บั ผิดได้ เพราะนายขาลเป็ นตวั การ

57 10. หนงึ่ ออกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ 200,000 บาท แกส่ อง กอ่ นตวั๋ ถึงกาหนด สองจึงยืมเงนิ สามและ สลกั หลงั ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ฉบบั นจ้ี านาแกส่ าม เม่อื ถึงกาหนดสามนาตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ไปยื่นแกห่ นง่ึ แต่ หนงึ่ ไม่ยอมใชเ้ งนิ ดงั นี้ หนง่ึ จะยกขอ้ ตอ่ สขู้ องหนงึ่ ท่ีมีตอ่ สองขน้ึ ตอ่ สสู้ ามไมไ่ ด้ เพราะสามเป็ นผทู้ รงท่ี รบั จานา 11. จนั ทรอ์ อกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ องั คารใหจ้ ่ายเงนิ แกพ่ ธุ 100,000 บาท โดยพธุ รบั รองตวั๋ นแ้ี ลว้ องั คารไดส้ ลกั หลงั โอนใหพ้ ฤหสั เมือ่ ตวั๋ ถึงกาหนดใชเ้ งนิ พฤหสั นาตวั๋ ไปย่ืนใหพ้ ธุ จา่ ยเงนิ แตพ่ ธุ เลน่ การ พนนั เสีย ไมม่ ีเงนิ จ่ายให้ ขอผลดั ไป 7 วัน พฤหสั จึงทาคาคดั คา้ นการไมใ่ ชเ้ งนิ แลว้ รีบสลกั หลงั โอนตวั๋ ไป ใหศ้ กุ ร์ ศกุ รส์ ลกั หลงั ตอ่ ไปยงั เสาร์ เสารส์ ลกั หลงั ตอ่ ไปยงั อาทิตย์ ดงั นี้ อาทิตยม์ ีสทิ ธิไลเ่ บ้ีย แกจ่ นั ทร์ องั คาร และพธุ ไดน้ นั้ 12. หนง่ึ ออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ สองใหจ้ า่ ยเงนิ 500,000 บาทแกส่ าม สาม สลกั หลงั โอนแก่ สี่ สี่ สลกั หลงั โอนแก่ หา้ หา้ ใหส้ องรบั รองตวั๋ แลว้ สลกั หลงั โอนใหแ้ ก่ หก หกนาตวั๋ ไปย่ืนแกส่ องแตส่ องไม่ยอมใช้ เงนิ ให้ หกไมท่ าคาคดั คา้ นจนพน้ กาหนดแลว้ จึงสลกั หลงั โอนใหแ้ กเ่ จ็ด เจ็ดสลกั หลงั โอนใหแ้ กแ่ ปด แปด สลกั หลงั โอนใหแ้ กเ่ กา้ เกา้ สลกั หลงั โอนแก่สบิ ดงั น้ี สบิ จะเรียกรอ้ งเงนิ 500,000 บาท จากสอง เจ็ด แปดและ เกา้ เทา่ นนั้ 13. สามลออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ มณฑาใหจ้ ่ายเงนิ 1 ลา้ นบาทแกส่ งั ขท์ อง สงั ขท์ องสลกั หลงั โอนใหแ้ ก่ รจนาโดยขอ้ ความว่า “ราคาอย่ทู ่ีเรียกเก็บ” รจนาย่ืนตวั๋ ตอ่ ใหม้ ณฑารบั รอง แตม่ ณฑาโกรธจึงไมย่ อม รบั รอง สงั ขท์ องฟ้ องสามลใหร้ บั ผดิ ไดเ้ พราะสงั ขท์ องเป็ นตวั การ 14. เอกออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหโ้ ท จ่ายเงนิ 550,000 บาทแกต่ รี ตรียืมเงนิ จตั วาและสลกั หลงั ตวั๋ จานา แก่ จตั วา เมอ่ื ตวั๋ ถึงกาหนด จตั วานาตวั๋ ไปย่ืนแกโ่ ท แตโ่ ทไมย่ อมจ่ายเงนิ โทจะยกขอ้ ตอ่ สมู้ าตอ่ สจู้ ตั วา ดงั น้ี โทยกขอ้ ตอ่ สขู้ องโทที่มตี อ่ ตรีขน้ึ ตอ่ สจู้ ตั วาไมไ่ ด้ เพราะจตั วาเป็ นผทู้ รงท่ีรบั จานา 15. นายมกราสงั่ จา่ ยเช็คเงนิ 80,000 บาทแกน่ ายกมุ ภาโดยลมื ลงวนั ท่ีสงั่ จ่าย ตอ่ มาอีกสามเดือน นายภมุ ภาสลกั หลงั โอนแก่นายมีนา อีก 7 วนั นายมกราตาย นายมนี าทราบขา่ วจึงกรอกวันท่ีสงั่ จ่ายลง ในเช็คและนาไปขนึ้ เงนิ ตอ่ ธนาคาร แตธ่ นาคารปฏิเสธการจา่ ยเงนิ โดยอา้ งว่านายมกราตายแลว้ นายมนี า จึงฟ้ องนายเมษาบตุ รของนายมกราใหร้ บั ผดิ ใชเ้ งนิ ตามเช็ค นายเมษาตอ่ สวู้ ่าไมต่ อ้ งรบั ผิดเนอ่ื งจากเช็ค ไมล่ งวนั ท่ีสงั่ จา่ ย ขอ้ ตอ่ สฟู้ ังไมข่ น้ึ เพราะนายมีนากระทาการโดยสจุ ริตกรอกวนั ตามที่ถกู ตอ้ งแทจ้ ริง หน่วยที่ 10 การรบั รอง อาวลั และการใชเ้ งินตามตวั๋ แลกเงิน 1. เนอื่ งจากผจู้ ่ายเป็ นบคุ คลท่จี ะตอ้ งใชเ้ งนิ เมื่อตวั๋ แลกเงนิ ถึงกาหนดดงั นน้ั เพ่ือใหผ้ ทู้ รงมี ความมนั่ ใจว่าตนจะไดร้ บั เงนิ กฎหมายจึงใหผ้ ทู้ รงมีสิทธินาตวั๋ แลกเงนิ ไปใหผ้ จู้ ่ายรบั รอง กอ่ นถึงกาหนดใชเ้ งนิ ได้ 2. การอาวลั เป็ นการคา้ ประกนั บคุ คลทเี่ ป็ นลกู หนตี้ ามตวั๋ แลกเงนิ แต่กฎหมายไดบ้ ญั ญตั ิ หลกั เกณฑเ์ ป็ นพิเศษแตกตา่ งจากสญั ญาคา้ ประกนั หนที้ วั่ ไป 3. ตวั๋ แลกเงนิ เป็ นมลู หนที้ ่เี จา้ หนี้จะตอ้ งเป็ นฝ่ ายไปขอใหล้ กู หนป้ี ฏิบตั กิ ารชาระหน้ี ซึ่งทา ไดโ้ ดยการเอาตวั๋ แลกเงนิ ไปยื่นในวนั ทีต่ วั๋ ถึงกาหนด 10.1 การรบั รองตวั๋ แลกเงิน

58 1. การรบั รองตวั๋ แลกเงนิ เป็ นการที่ผทู้ รงนาตวั๋ แลกเงนิ ไปใหผ้ จู้ ่ายรบั รองว่าจะจา่ ยเงนิ ใหผ้ ทู้ รง เมื่อตวั๋ ถึงกาหนด 2. ผทู้ รงมสี ทิ ธิจะนาตวั๋ แลกเงนิ ไปใหผ้ จู้ ่ายรบั รองหรือไมก่ ็ได้ 3. การรบั รองกระทาโดยการลงลายมอื ชอื่ ท่ีดา้ นหนา้ ของตวั๋ แลกเงนิ 4. การรบั รองตวั๋ แลกเงนิ มี 2 ประเภทคือ รบั รองตลอดไป และรบั รองเบ่ียงบ่าย 5. ถา้ ผจู้ ่ายรบั รองตวั๋ แลกเงนิ เพียงใด ผจู้ า่ ยตอ้ งผกู พนั รบั ผดิ ตามทีต่ นรบั รอง 10.1.1 ความหมายของการรบั รองตวั๋ แลกเงนิ การรบั รองตวั๋ แลกเงนิ คืออะไร การรบั รองตวั๋ แลกเงนิ คือ การทผี่ ทู้ รงตวั๋ แลกเงนิ ไปใหผ้ จู้ ่ายลงลายมอื ชอ่ื ที่ ดา้ นหนา้ ของตวั๋ เพื่อรบั รองว่าเม่ือตวั๋ ถึงกาหนดก็จะใชเ้ งนิ ให้ 10.1.2 หลกั เกณฑใ์ นการนาตวั๋ แลกเงนิ ไปใหร้ บั รอง แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหเ้ หลือง 10,000 บาท ในวนั ที่ 1 พฤษภาคม 2536 โดยเขยี นขอ้ กาหนดไวค้ วามว่า หา้ มนาตวั๋ ไปยื่นใหร้ บั รองกอ่ นวนั ที่ 15 เมษายน 2536 ตอ่ มาเหลอื งนาตวั๋ ไปย่ืนใหด้ ารบั รองเมอ่ื วนั ที่ 12 เมษายน 2536 ดาไมย่ อมรบั รอง ดงั น้ี เหลืองจะทาคาคดั คา้ นเพื่อใชส้ ิทธิไลเ่ บ้ียไดห้ รือไม่ เหลอื งจะทาคาคดั คา้ นและใชส้ ทิ ธิไลเ่ บี้ยไมไ่ ดเ้ นอื่ งจากแดงผสู้ งั่ จา่ ยวางขอ้ กาหนด หา้ มนาตวั๋ ไป ยื่นใหร้ บั รองกอ่ นวนั ที่ 15 เมษายน ดงั นน้ั เหลืองจะนาตวั๋ ไปยื่นกอ่ นกาหนดได้ (มาตรา 927 วรรค 3) มาตรา 927 อนั ตวั๋ แลกเงนิ นน้ั จะนาไปยื่นแกผ่ จู้ ่าย ณ ท่ีอยขู่ องผจู้ า่ ย เพ่ือใหร้ บั รองเมอื่ ไร ๆ ก็ ได้ จนกว่าจะถึงเวลากาหนดใชเ้ งนิ และผทู้ รงจะ เป็ นผยู้ ่ืน หรือเพียงแตผ่ ทู้ ี่ไดต้ วั๋ นน้ั ไวใ้ นครอบครองจะ เป็ นผนู้ าไปย่ืนก็ได้ ในตวั๋ แลกเงนิ นน้ั ผสู้ งั่ จา่ ยจะลงขอ้ กาหนดไวว้ ่าใหน้ ายื่นเพื่อรบั รองโดย กาหนดเวลาจากดั ไวใ้ ห้ ยื่น หรือไมก่ าหนดเวลาก็ได้ ผสู้ งั่ จา่ ยจะหา้ มการนาตวั๋ แลกเงนิ ยื่นเพ่ือรบั รองก็ได้ เวน้ แตใ่ นกรณีที่เป็ นตวั๋ เงนิ อนั ไดอ้ อกสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ เฉพาะ ณ สถานท่ีอ่ืนใดอนั มิใชภ่ มู ิลาเนาของ ผจู้ า่ ย หรือไดอ้ อกสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ ในเวลาใดเวลาหนงึ่ นบั แตไ่ ดเ้ ห็น อนงึ่ ผสู้ งั่ จ่ายจะลงขอ้ กาหนดไวว้ ่ายงั มิใหน้ าตวั๋ ย่ืนเพ่ือใหร้ บั รองกอ่ น ถึงกาหนดวันใดวันหนงึ่ ก็ได้ ผสู้ ลกั หลงั ทกุ คนจะลงขอ้ กาหนดไวว้ ่า ใหน้ าตวั๋ เงนิ ยื่นเพื่อรบั รองโดย กาหนดเวลาจากดั ไวใ้ ห้ ย่ืน หรือไมก่ าหนดเวลาก็ได้ เวน้ แตผ่ สู้ งั่ จ่ายจะได้ หา้ มการรบั รอง 10.1.3 วิธีรบั รองตวั๋ แลกเงนิ แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท กาหนดใชเ้ งนิ วนั ที่ 10 เมษายน 2536 ตอ่ มาวนั ที่ 1 มนี าคม 2536 ขาวเอาตวั๋ ไปใหด้ ารบั รอง ดาเขยี นลงดา้ นหลงั ตวั๋ เป็ นขอ้ ความวา่ รบั รองแลว้ และลงลายมอื ชอ่ื ไว้ ตอ่ มาวนั ท่ี 10 เมษายน 2536 ขาวเอา ตวั๋ ไปย่ืนใหด้ าใชเ้ งนิ ดาไมย่ อมใช้ ดงั น้ี ขาวจะฟ้ องดาใหร้ บั ผดิ ตามตวั๋ เงนิ ไดห้ รือไม่

59 ดาลงชอ่ื เพื่อรบั รองตวั๋ แตท่ าผิดแบบเพราะไปเขยี นไวด้ า้ นหลงั ยอ่ มไมม่ ผี ลเป็ นการ รบั รอง และ จะถือวา่ เป็ นการสลกั หลงั หรืออาวลั หรืออ่ืนๆ ก็ไมไ่ ด้ เพราะขอ้ ความเขยี นไว้ ชดั ว่ารบั รอง ลายมือชอื่ ดาเป็ นอนั เสยี เปลา่ ไมก่ อ่ ความรบั ผดิ ใดๆ ดงั นน้ั ขาวจะฟ้ องดาใหร้ บั ผดิ ตามตวั๋ เงนิ ไมไ่ ด้ (มาตรา 931) มาตรา 931 การรบั รองนน้ั พึงกระทาดว้ ยเขยี นลงไวใ้ นดา้ นหนา้ แหง่ ตวั๋ แลกเงนิ เป็ นถอ้ ยคา สานวนว่า \"รบั รองแลว้ \" หรือความอยา่ ง อ่ืนทานองเชน่ เดียวกนั นน้ั และลงลายมอื ชอ่ื ของผจู้ า่ ย อนง่ึ แต่ เพียง ลายมอื ช่ือของผจู้ ่ายลงไวใ้ นดา้ นหนา้ แหง่ ตวั๋ แลกเงนิ ท่านก็จดั ว่าเป็ น คารบั รองแลว้ 10.1.4 ประเภทของการรบั รองตวั๋ แลกเงนิ แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวนาตวั๋ ไปยื่นใหด้ า รบั รอง ดาเขยี นขอ้ ความดา้ นหนา้ ตวั๋ ว่า รบั รอง 4,000 บาท และลงช่ือไว้ เชน่ นขี้ าวจะบอก ปัดไมย่ อมรบั การรบั รองและใชส้ ทิ ธิไลเ่ บี้ยตอ่ แดงไดเ้ ลยหรือไม่ กรณีดารบั รองแตเ่ พียงบางสว่ น ซ่ึงถือเป็ นการรบั รองเบี่ยงบา่ ยขาวผทู้ รงยอ่ ม บอกปัดและใชส้ ิทธิไลเ่ บ้ียได้ ตามมาตรา 936 มาตรา 936 คารบั รองเบี่ยงบา่ ยนน้ั ผทู้ รงตวั๋ แลกเงนิ จะบอกปัดเสีย ก็ได้ และถา้ ไมไ่ ดค้ า รบั รองอนั ไมเ่ บ่ียงบา่ ย จะถือเอาตวั๋ เงนิ นนั้ เป็ นอนั ขาด ความเช่อื ถือรบั รองก็ได้ ถา้ ผทู้ รงรบั เอาคารบั รองเบ่ียงบ่าย และผสู้ งั่ จ่ายหรือผสู้ ลกั หลงั มิไดใ้ ห้ อานาจแกผ่ ทู้ รงโดย แสดงออกชดั หรือโดยปริยายใหร้ บั เอาคารบั รองเบี่ยง บ่ายเชน่ นนั้ ก็ดหี รือไมย่ ินยอมดว้ ยในภายหลงั ก็ดี ท่านว่าผสู้ งั่ จา่ ยหรือ ผสู้ ลกั หลงั นน้ั ๆยอ่ มหลดุ พน้ จากความรบั ผิดตามตวั๋ เงนิ นน้ั แตบ่ ท บญั ญตั ทิ งั้ น้ี ทา่ นมิใหใ้ ชไ้ ปถึงการรบั รองแตบ่ างสว่ น ซ่ึงไดบ้ อกกลา่ ว กอ่ นแลว้ โดยชอบ ถา้ ผสู้ งั่ จ่ายหรือผสู้ ลกั หลงั ตวั๋ เงนิ รบั คาบอกกลา่ วการรบั รองเบี่ยงบา่ ย แลว้ ไมโ่ ตแ้ ยง้ ไปยงั ผู้ ทรงภายในเวลาอนั สมควรท่านใหถ้ ือว่าผสู้ งั่ จา่ ยหรือผสู้ ลกั หลงั นน้ั เป็ นอนั ไดย้ ินยอมดว้ ยกบั การนน้ั แลว้ 10.1.5 ผลของการรบั รองตวั๋ แลกเงนิ แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวนาตวั๋ ไปใหด้ ารบั รอง ดารบั รองเพียง 5,000 บาท ตอ่ มาถึงวนั ครบกาหนด ขาวนาตวั๋ เงนิ ไปยื่นใหใ้ ชเ้ งนิ ดาไม่ ยอมใช้ ดงั นข้ี าวจะใหส้ ิทธิไลเ่ บี้ยดาไดเ้ พียงใด ขาวไลเ่ บี้ยดาไดเ้ พียง 5,000บาท เพราะดาตอ้ งรบั ผิดตามเนอื้ ความท่ีตนรบั รอง (มาตรา 937) มาตรา 937 ผจู้ ่ายไดท้ าการรบั รองตวั๋ แลกเงนิ แลว้ ยอ่ มตอ้ งผกู พนั ในอนั จะจ่ายเงนิ จานวนที่ รบั รองตามเนอื้ ความแหง่ คารบั รองของตน 10.2 การอาวลั ตว๋ั แลกเงิน 1. การอาวลั เป็ นการคา้ ลกู หนคี้ นใดคนหนงึ่ ตามตวั๋ แลกเงนิ 2. การอาวลั ทาไดโ้ ดยเขยี นขอ้ ความอาวลั และลงชอ่ื ไวด้ า้ นหนา้ ของตวั แลกเงนิ 3. การอาวลั ทาใหผ้ รู้ บั อาวลั ตอ้ งรบั ผดิ เชน่ เดยี วกบั บคุ คลท่ีตนรบั อาวลั 10.2.1 ความหมายของการอาวลั

60 แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ดาใหจ้ า่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท เขยี วและชมพเู ขา้ รบั อาวลั แดง ตอ่ มาเมือ่ ตวั๋ ถึงกาหนด ดาไมย่ อมใชเ้ งนิ ขาวไลเ่ บี้ยเอาจากชมพแู ลว้ ดงั น้ี ชมพจู ะไลเ่ บี้ย เขยี วใหร้ บั ผดิ 5,000 บาท ไดห้ รือไม่ ชมพไู ลเ่ บ้ียเขยี วไมไ่ ด้ เพราะกรณีนไี้ มน่ าหลกั เรื่องผคู้ า้ ประกนั รว่ มตามมาตรา 682 มาใชต้ อ้ งบงั คบั ตามเร่ืองอาวลั เนอื่ งจากเขยี วไมใ่ ชค่ นทผี่ กู พนั รบั ผดิ อยกู่ อ่ นแดง ชมพจู ึงไล่ เบี้ยไมไ่ ด้ 10.2.2 วิธีอาวลั แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหผ้ ถู้ ือ 10,000 บาท แลว้ มอบตวั๋ ใหข้ าว ขาว สลกั หลงั ลอยโอนตวั๋ ใหเ้ ขยี วดงั น้ี ขาวจะตอ้ งรับผิดในฐานะใด การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ทอี่ อกแกผ่ ถู้ ือมผี ลเป็ นการอาวลั ผสู้ งั่ จา่ ย ขาวจึงตอ้ งรบั ผดิ ฐานะผรู้ บั อาวลั แดง (มาตรา 921) มาตรา 921 การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ซ่ึงสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือนน้ั ย่อมเป็ นเพียงประกนั (อาวัล) สาหรบั ผสู้ งั่ จ่าย 10.2.3 ผลของการอาวลั แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวสลกั หลงั ใหเ้ ขยี ว ชมพอู าวลั เขยี ว เขยี วสลกั หลงั ใหเ้ หลือง เหลืองสลกั หลงั ใหม้ ว่ ง และดาไดร้ บั รองตวั๋ น้ี ตอ่ มา มว่ งนาตวั๋ ไปยื่นในวนั ครบกาหนด ดาไมย่ อมใชเ้ งนิ มว่ งจึงใชส้ ิทธิไลเ่ บ้ียชมพู ชมพยู อมจ่าย ทง้ั หมด ดงั น้ี ชมพจู ะไลเ่ บ้ียใคร ไดบ้ า้ ง ชมพไู ลเ่ บ้ียเขยี วไดเ้ พราะตนรบั อาวลั เขยี ว และไลเ่ บี้ยดา แดง และขาว ไดเ้ พราะเป็ น บคุ คลท่ีผกู พนั รบั ผิดแทนเขยี ว (มาตรา 940) มาตรา 940 ผรู้ บั อาวัลยอ่ มตอ้ งผกู พนั เป็ นอยา่ งเดียวกนั กบั บคุ คล ซ่ึงตนประกนั แมถ้ ึงว่า ความรบั ผิดใชเ้ งนิ อนั ผรู้ บั อาวัลไดป้ ระกนั อยนู่ นั้ จะตกเป็ น ใชไ้ มไ่ ดด้ ว้ ยเหตใุ ด ๆ นอกจากเพราะทาผดิ แบบระเบียบ ท่านว่าขอ้ ท่ีสญั ญารบั อาวัลนน้ั ก็ยงั คงสมบรู ณ์ เมือ่ ผรู้ บั อาวัลไดใ้ ชเ้ งนิ ไปตามตวั๋ แลกเงนิ แลว้ ยอ่ มไดส้ ิทธใิ นอนั จะไลเ่ บ้ียเอาแกบ่ คุ คลซ่ึงตนได้ ประกนั ไว้ กบั ทงั้ บคุ คลทงั้ หลายผรู้ บั ผิดแทนตวั ผนู้ น้ั 10.3 การใชเ้ งินตามตวั๋ แลกเงิน 1. ผทู้ รงจะตอ้ งนาตวั๋ แลกเงนิ ไปยื่นใหใ้ ชเ้ งนิ เมอื่ ตวั๋ ถึงกาหนด 2. ผทู้ รงตอ้ งนาตวั๋ แลกเงนิ ไปย่ืนตอ่ ผจู้ ่ายหรือรบั รองเพ่ือใหเ้ ขาใชเ้ งนิ 3. การยื่นตวั๋ แลกเงนิ ตามกาหนดย่อมทาใหผ้ ทู้ รงไดร้ บั การใชเ้ งนิ หรือถา้ ผจู้ า่ ย หรือผู้ รบั รองไมย่ อมใชเ้ งนิ ผทู้ รงก็สามารถไลเ่ บ้ียเอาจากค่สู ญั ญาคนอื่นๆได้ 4. ถา้ ผทู้ รงไมน่ าตวั๋ แลกเงนิ ไปย่นื ตามกาหนด ผทู้ รงย่อมเสยี สิทธิท่ไี ลเ่ บี้ยค่สู ญั ญาคน อ่ืนๆ เวน้ แตผ่ รู้ บั รอง 10.3.1 กาหนดเวลานาตวั๋ แลกเงนิ ไปยื่นใหใ้ ชเ้ งนิ

61 แดงออกตวั๋ แลกเงนิ ลงวนั ท่ี 1 พฤษภาคม 2536 สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ดงั น้ี ขาวจะตอ้ งนาตวั๋ ไปย่ืนใหด้ าใชเ้ งนิ อยา่ งชา้ เมื่อใด ขาวตอ้ งนาตวั๋ ไปยื่นภายใน 6 เดอื นนบั แตว่ นั ท่ีลงในตวั๋ จึงตอ้ งยื่นตวั๋ ภายในวนั ที่ 1 พฤษภาคม 2536 (ตามมาตรา 944) มาตรา 944 อนั ตวั๋ แลกเงนิ ซึ่งใหใ้ ชเ้ งนิ เมื่อไดเ้ ห็นนนั้ ท่านว่ายอ่ ม จะพึงใชเ้ งนิ ในวันเมอื่ ย่ืนตวั๋ ทง้ั นตี้ อ้ งย่ืนใหใ้ ชเ้ งนิ ภายในกาหนดเวลา ซ่ึงบงั คบั ไว้ เพื่อการยื่นใหร้ บั รองตวั๋ เงนิ ชนดิ ใหใ้ ชเ้ งนิ ในเวลาใด เวลาหนงึ่ ภายหลงั ไดเ้ ห็นนน้ั 10.3.2 วิธีการนาตวั๋ แลกเงนิ ไปยื่นใหใ้ ชเ้ งนิ แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวสลกั หลงั โอนตวั๋ ให้ เหลอื งตอ่ มาดารบั รองตวั๋ เมื่อถึงกาหนดใชเ้ งนิ เหลืองยอมผอ่ นเวลาใหด้ า 1 เดอื น ดงั นี้ เมือ่ ครบกาหนดเหลืองจะ ฟ้ องรอ้ งใหผ้ ใู้ ดรบั ผิดไดบ้ า้ ง เหลอื งยอมผอ่ นเวลาใหผ้ จู้ ่ายโดยค่สู ญั ญาอ่ืนไมย่ ินยอม คสู่ ญั ญาอ่ืนจึงหลดุ พน้ ความรบั ผิด เหลืองฟ้ องใหด้ ารบั ผดิ ไดค้ นเดยี ว (ตามมาตรา 948) มาตรา 948 ถา้ ผทู้ รงตวั๋ แลกเงนิ ยอมผอ่ นเวลาใหแ้ กผ่ จู้ า่ ยไซรท้ ่านว่า ผทู้ รงส้ินสทิ ธิท่ีจะไลเ่ บ้ีย เอาแกผ่ เู้ ป็ นคสู่ ญั ญาคนกอ่ น ๆ ซึ่งมิไดต้ กลงใน การผอ่ นเวลานน้ั 10.3.3 ผลของการนาตวั๋ แลกเงนิ ไปยน่ื ใหใ้ ชเ้ งนิ แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ แกผ่ ถู้ ือ 10,000 บาท แลว้ มอบตวั๋ ใหข้ าว ขาว ทาตวั๋ ตกหาย เหลอื งเก็บได้ ครน้ั ถึงวนั กาหนดใชเ้ งนิ เหลอื งเอาตวั๋ ไปย่ืนใหด้ าใชเ้ งนิ ดาใชเ้ งนิ ไปโดยสจุ ริต ดงั น้ี ภายหลงั ขาวจะฟ้ องเรียกตวั๋ คืนและบงั คบั ใหด้ าใชเ้ งนิ ซา้ ไดห้ รือไม่ ดาไมต่ อ้ งใชเ้ งนิ ซา้ เพราะดาใชเ้ งนิ ไปโดยสจุ ริตในวนั ท่ีตวั๋ ถึงกาหนด จึงหลดุ พน้ จาก ความรบั ผิด ตามมาตรา 949 มาตรา 949 ภายในบงั คบั แหง่ บทบญั ญัติ มาตรา 1009 บคุ คล ผใู้ ชเ้ งนิ ในเวลาถึงกาหนดยอ่ ม เป็ นอนั หลดุ พน้ จากความรบั ผดิ เวน้ แตต่ นจะไดท้ าการฉอ้ ฉลหรือมีความประมาทเลินเลอ่ อย่าง รา้ ยแรง อนงึ่ บคุ คลซ่ึงกลา่ วนจ้ี าตอ้ งพิสจู นใ์ หเ้ ห็นจริงว่าไดม้ ีการ สลกั หลงั ตดิ ตอ่ กนั เรียบรอ้ ยไมข่ าด สาย แตไ่ มจ่ าตอ้ งพิสจู นล์ ายมอื ชื่อของเหลา่ ผสู้ ลกั หลงั 10.3.4 ผลของการไมน่ าตวั๋ แลกเงนิ ไปย่นื ใหใ้ ชเ้ งนิ แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ดายอมรบั รองตวั๋ เงนิ น้ี และขาวสลกั หลงั โอนใหเ้ ขยี ว ครน้ั ถึงวนั ครบกาหนดเขยี วไมน่ าตวั๋ ไปยืน่ ตอ่ ดา ดงั นี้ ใครจะ หลดุ พน้ จากความรบั ผิดตามตวั๋ ไดบ้ า้ ง บรรดาผสู้ งั่ จา่ ยและผสู้ ลกั หลงั คือ แดง และขาวหลดุ พน้ แตด่ าซึ่งเป็ นผรู้ บั รองไม่ หลดุ พน้ มาตรา 973 มาตรา 973 เมอ่ื กาหนดเวลาจากดั ซึ่งจะกลา่ วตอ่ ไปนไี้ ดล้ ว่ งพน้ ไป แลว้ คือ (1) กาหนดเวลาสาหรบั ยื่นตวั๋ แลกเงนิ ชนดิ ใหใ้ ชเ้ งนิ เมื่อไดเ้ ห็น หรือ ในระยะเวลาอย่างใดอยา่ ง หนงึ่ ภายหลงั ไดเ้ ห็น

62 (2) กาหนดเวลาสาหรบั ทาคาคดั คา้ นการไมร่ บั รองหรือการไมใ่ ชเ้ งนิ (3) กาหนดเวลาสาหรบั ย่ืนตวั๋ เพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ ในกรณีที่มขี อ้ กาหนดว่า \"ไมจ่ าตอ้ งมคี าคดั คา้ น\" ทา่ นว่าผทู้ รงย่อมสน้ิ สิทธทิ ่ีจะไลเ่ บี้ยเอาแกเ่ หลา่ ผสู้ ลกั หลงั ผสู้ งั่ จ่าย และคสู่ ญั ญาอื่น ๆ ผตู้ อ้ งรบั ผิด เวน้ แตผ่ รู้ บั รอง อนงึ่ ถา้ ไมย่ ่ืนตวั๋ แลกเงนิ เพื่อใหเ้ ขารบั รองภายในเวลาจากดั ดงั่ ผสู้ งั่ จา่ ยไดก้ าหนดไว้ ท่านว่าผู้ ทรงย่อมเสียสิทธทิ ่ีจะไลเ่ บี้ยทง้ั เพ่ือการท่ีเขา ไมใ่ ชเ้ งนิ และเพ่ือการที่เขาไมร่ บั รอง เวน้ แตจ่ ะปรากฏจาก ขอ้ กาหนดว่าผู้ สงั่ จา่ ยหมายเพียงแตจ่ ะปลดตนเองใหพ้ น้ จากประกนั การรบั รอง ถา้ ขอ้ กาหนดจากดั เวลาย่ืนตวั๋ แลกเงนิ นนั้ มีอยทู่ ี่คาสลกั หลงั ทา่ นว่า เฉพาะแตผ่ สู้ ลกั หลงั เท่านน้ั จะอาจเอาประโยชนใ์ นขอ้ กาหนดนนั้ ได้ แบบทดสอบหน่วยท่ี 10 1. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท การกระทาตอ่ ไปนที้ ี่ถือว่าเป็ นการ รบั รองคือ ดาลงลายมือชอื่ ท่ีดา้ นหนา้ ของตวั๋ แลกเงิน 2. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ภายใน 3 เดอื นนบั แตไ่ ดเ้ ห็น ดงั นข้ี าว จะตอ้ งดาเนนิ การ ขาวจะตอ้ งนาตวั๋ ไปใหด้ ารบั รอง 3. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวนาตวั๋ ไปใหด้ ารบั รอง ดารบั รอง เพียง 5,000 บาท ดงั นี้ ดาตอ้ งรบั ผดิ ตามตวั๋ แลกเงนิ เพียง 5,000 บาท 4. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ แกผ่ ถู้ ือแลว้ มอบตวั๋ ใหข้ าว ขาวสลกั หลงั โอนใหเ้ ขยี ว เขยี วลง ชอ่ื ท่ีดา้ นหนา้ แลว้ สง่ มอบใหเ้ หลอื ง ดงั น้ี ผรู้ บั อาวลั แดงคอื ขาวและเขยี ว 5. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวสลกั หลงั โอนใหเ้ ขยี ว ชมพรู บั อาวัลเขยี ว เขยี วสลดั หลงั ตวั๋ โอนใหเ้ หลอื ง เหลอื งสลกั หลงั ใหม้ ว่ ง ครน้ั ตวั๋ ถึงกาหนด ดาไมย่ อมใชเ้ งนิ ชมพจู ึงชาระเงนิ ใหม้ ว่ งไป 10,000 บาท ดงั น้ี ชมพจู ะไลเ่ บี้ยจากแดงได้ 6. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ภายใน 3 เดือนนบั แตไ่ ดเ้ ห็น ดงั นถ้ี า้ ขาวนาตวั๋ ไปใหด้ ารบั รอง และดาลงช่อื รบั รองและลงวันท่ี 30 เมษายน 2535 ดงั นข้ี าวจะตอ้ งนาตวั๋ ไป ยื่นใหใ้ ชเ้ งนิ ภายใน 31 กรกฎาคม 2535 7. กรณีตอ่ ไปนถี้ ือว่า ผทู้ รงผอ่ นเวลาใหผ้ จู้ า่ ยคือ กอ่ นวนั ครบกาหนด ผจู้ ่ายมาขอผลดั การชาระ หนี้ ผทู้ รงยอมใหเ้ วลาอีก 7 วนั นบั จากวนั ที่ตวั๋ ครบกาหนด โดยจะยงั ไมเ่ รียกรอ้ งจากผจู้ ่ายในระหว่างน้ี 8. ถา้ ผทู้ รงไมน่ าตวั๋ ไปยื่นตอ่ ผรู้ บั รองใหใ้ ชเ้ งนิ ในวนั ท่ีตวั๋ ครบกาหนด ผทู้ ี่จะหลดุ พน้ จากความรบั ผดิ คอื ผสู้ งั่ จา่ ยและผรู้ บั อาวัลรบั รอง 9. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ แกข่ าว 10,000 บาท กรณีท่ีถือว่าเป็ นการอาวลั ไดแ้ ก่ ชมพลู งลายมอื ชอ่ื ท่ีดา้ นหนา้ ของตวั๋ 10. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ แกข่ าว 10,000 บาท ขาวสลกั หลงั โอนตวั๋ ใหเ้ ขยี ว ชมพแู ละ มว่ งลงลายมอื ชอ่ื ที่ดา้ นหนา้ ของตวั๋ ตอ่ มาชมพใู ชเ้ งนิ ใหเ้ ขยี วไป 10,000 บาท ดงั นี้ ชมพจู ะไลเ่ บ้ียจาก แดงได้ 10,000 บาท 11. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ดาลงลายมอื ช่ือของตนไวท้ ่ีดา้ นหลงั ของตวั๋ ดงั นี้ ดาจะตอ้ งรบั ผดิ ในฐานะ ผสู้ ลกั หลงั 12. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหแ้ กผ่ ถู้ ือ 10,000 บาท แลว้ สง่ มอบตอ่ ใหข้ าว ในกรณีท่ี ถือว่าเป็ นการอาวลั คือ ดาลงลายมือช่ือท่ีดา้ นหลงั ของตวั๋

63 13. กรณีท่ี แดงออกตวั๋ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าวเมอื่ ไดเ้ ห็น ขาวจะนาเอาตวั๋ แลกเงนิ ไปใหด้ ารบั รอง ไมไ่ ด้ 14. แดงออกตวั๋ แรกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวนาตวั๋ ไปใหด้ ารบั รอง ดารบั รอง โดยมีเงอ่ื นไขว่าจะใชเ้ งนิ ตอ่ เมอื่ สนิ คา้ ซ่ึงดาซื้อจากแดงไดส้ ง่ มอบเรียบรอ้ ย ขาวกย็ อมรบั ดงั นผ้ี รู้ บั ผิด ตามตวั๋ คอื ดาตอ้ งรบั ผิดตามตวั๋ ถา้ เงอื่ นไขสาเร็จ 15. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวสลกั หลงั โอนตวั๋ ใหเ้ ขยี ว ชมพรู บั อาวลั เขยี ว เขยี วสลกั หลงั โอนตวั๋ ใหม้ ว่ ง เมอ่ื ครบกาหนดดาไมย่ อมใชเ้ งนิ เขยี วจึงใชเ้ งนิ มว่ งไป 10,000 บาท ดงั นี้ เขยี วสามารถไลเ่ บี้ยแดงได้ 10,000 บาท 16. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ เม่อื 1 มกราคม 2535 สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท เมอ่ื ครบ กาหนด 1 เดอื น นบั แตไ่ ดเ้ ห็น ขาวนาตวั๋ ไปใหด้ ารบั รอง ดายอมรบั รองแตไ่ มไ่ ดล้ งวันที่รบั รองไว้ ดงั นี้ ขาวจะตอ้ งนาตวั๋ ไปยื่นใหใ้ ชเ้ งนิ ไดเ้ ม่ือ วนั ท่ี 1 ตลุ าคม 2535 17. ถา้ ผทู้ รงผอ่ นเวลาใหผ้ รู้ บั รอง บคุ คลท่ีจะหลดุ พน้ ความรบั ผดิ คอื ผสู้ งั่ จา่ ยและผรู้ บั อาวัลผู้ รบั รอง 18. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ แกข่ าวในวันท่ี 10 เมษายน 2535 จานวน 10,000 บาท ดาไดล้ งชือ่ รบั รองในตวั๋ ตอ่ มาขาวมไิ ดน้ าตวั๋ ไปย่ืนใหด้ าใชเ้ งนิ ตามกาหนด ดงั นี้ ผลคือ ดาจะหลดุ พน้ ความรบั ผิดตอ่ เม่อื ดาวางเงนิ 10,000 บาท 19. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหแ้ กผ่ ถู้ ือ 10,000 บาท แลว้ มอบใหข้ าว ขาวสลกั หลงั ให้ เขยี ว เขยี วสลกั หลงั ใหม้ ว่ ง มว่ งสลกั หลงั ตวั๋ ใหเ้ หลือง เมอื่ ตวั๋ ครบกาหนดดายงั ไมย่ อมใชเ้ งนิ เหลอื งจึง เรียกเงนิ จากมว่ ง มว่ งยอมชาระเงนิ ไป 10,000 บาท ดงั นี้ มว่ งจะไลเ่ บี้ยเอาจากแดง 20. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ในวันท่ี 1 เมษายน 2535 ขาวสลกั หลงั ตวั๋ ใหเ้ ขยี ว ดาลงช่อื รบั รองในตวั๋ ครงั้ ถึงวนั ท่ี 30 มนี าคม 2536 เขยี วป่ วยเป็ นไสต้ งิ่ อกั เสบตอ้ ง เขา้ ผา่ ตดั และพกั รกั ษาตวั อย่ใู นโรงพยาบาล 10 วัน พอออกจากโรงพยาบาลเขยี วก็รีบนาตวั๋ ไปยื่นใหด้ า ใชเ้ งนิ ดาไมย่ อมใชเ้ งนิ เขยี วจึงใชส้ ทิ ธิไลเ่ บ้ียกบั ดา แดง และขาว “อาวลั ” มาตรา 938 ตวั๋ แลกเงนิ จะมผี คู้ า้ ประกนั รบั ประกนั การใชเ้ งินทง้ั จานวน หรือแตบ่ างสว่ นก็ได้ ซ่ึงท่านเรียกว่า \"อาวัล\" อนั อาวลั นน้ั บคุ คลภายนอกคนใดคนหนง่ึ จะเป็ นผรู้ บั หรือแมค้ สู่ ญั ญา แห่งตวั๋ เงนิ นนั้ ฝ่ ายใด ฝ่ ายหนงึ่ จะเป็ นผรู้ บั ก็ได้ มาตรา 939 อนั การรบั อาวลั ย่อมทาใหก้ นั ดว้ ยเขยี นลงในตวั๋ แลก เงนิ นน้ั เอง หรือท่ีใบประจา ตอ่ ในการนพ้ี ึงใชถ้ อ้ ยคาสานวนว่า \"ใชไ้ ดเ้ ป็ นอาวัล\" หรือสานวนอ่ืนใด ทานองเดียวกนั นน้ั และลง ลายมือชอ่ื ผรู้ บั อาวลั อนง่ึ เพียงแตล่ งลายมือชือ่ ของผรู้ บั อาวลั ในดา้ นหนา้ แห่งตวั๋ เงนิ ทา่ น ก็จดั ว่าเป็ นคารบั อาวัล แลว้ เวน้ แตใ่ นกรณีที่เป็ นลายมอื ช่ือของผจู้ า่ ย หรือผสู้ งั่ จ่าย ในคารบั อาวลั ตอ้ งระบวุ ่ารบั ประกนั ผใู้ ด หากมไิ ดร้ ะบุ ท่านใหถ้ ือ ว่ารบั ประกนั ผสู้ งั่ จา่ ย มาตรา 940 ผรู้ บั อาวลั ยอ่ มตอ้ งผกู พนั เป็ นอยา่ งเดยี วกนั กบั บคุ คล ซึ่งตนประกนั แมถ้ ึงว่า ความรบั ผิดใชเ้ งนิ อนั ผรู้ บั อาวัลไดป้ ระกนั อยนู่ นั้ จะตกเป็ น ใชไ้ มไ่ ดด้ ว้ ยเหตใุ ด ๆ นอกจากเพราะทาผดิ แบบระเบียบ ท่านว่าขอ้ ที่สญั ญารบั อาวัลนน้ั ก็ยงั คงสมบรู ณ์

64 เม่ือผรู้ บั อาวลั ไดใ้ ชเ้ งนิ ไปตามตวั๋ แลกเงนิ แลว้ ยอ่ มไดส้ ทิ ธิในอนั จะไลเ่ บ้ียเอาแกบ่ คุ คลซ่ึงตนได้ ประกนั ไว้ กบั ทง้ั บคุ คลทง้ั หลายผรู้ บั ผดิ แทนตวั ผนู้ น้ั หนว่ ยท่ี 11 การสอดเขา้ แกห้ นา้ สิทธิไลเ่ บ้ีย และตว๋ั แลกเงินเป็ นสารบั 1. เม่ือตวั๋ แลกเงนิ ขาดความเชอื่ ถือเพราะผจู้ า่ ยไมย่ อมรบั รอง หรือไมย่ อมใชเ้ งนิ อาจมี บคุ คล ภายนอก สอดเขา้ มารบั รองหรือใชเ้ งนิ แทน เพ่ือรกั ษาหนา้ ของค่สู ญั ญาคนหนงึ่ คนใด ในตวั๋ แลกเงนิ 2. เมื่อผทู้ รงย่ืนตวั๋ แลกเงนิ ใหผ้ จู้ า่ ยรบั รองหรือใชเ้ งินโดยชอบแลว้ แตผ่ จู้ ่ายกลบั ปฏิเสธ ไมย่ อมรบั รองหรือไมย่ อมใชเ้ งนิ ดงั นผ้ี ทู้ รงยอ่ มจะเกิดสิทธิไลเ่ บี้ยใหค้ สู่ ญั ญาคนอื่นๆ ในตวั๋ แลกเงนิ รบั ผดิ ได้ 3. ตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั เป็ นตวั๋ แลกเงนิ ท่ีมตี น้ ฉบบั ตงั้ แตส่ องฉบบั ขน้ึ ไป โดยมขี อ้ ความ เหมอื นกนั ทกุ ประการ ในกรณีเชน่ น้ี ตน้ ฉบบั ทกุ ฉบบั จะมผี ลสมบรู ณเ์ ป็ นตวั๋ แลกเงนิ 11.1 การสอดเขา้ แกห้ นา้ 1. การสอดเขา้ แกห้ นา้ เป็ นวิธีการแกไ้ ขการขาดความเชอื่ ถือของตวั๋ แลกเงนิ โดยใหบ้ คุ คล ใดๆบคุ คลหนง่ึ เขา้ มารบั รองหรือใชเ้ งนิ แทน 2. การรบั รองเพื่อแกห้ นา้ เป็ นการสอดเขา้ แกห้ นา้ อย่างหนง่ึ ซึ่งใชเ้ มื่อตวั๋ ขาดความ เชอ่ื ถือกอ่ นถึงกาหนดใชเ้ งนิ 3. การใชเ้ งนิ เพื่อแกห้ นา้ เป็ นการสอดเขา้ แกห้ นา้ อีกอยา่ งหนงึ่ ซึ่งใชเ้ ม่ือตวั๋ ขาดความ เชอ่ื ถือกอ่ นถึงหรือเมอ่ื ถึงกาหนดใชเ้ งนิ 11.1.1 ความหมายของการสอดเขา้ แกห้ นา้ ค่สู ญั ญาในตวั๋ แลกเงนิ ซ่ึงมฐี านะเป็ นลกู หนค้ี นใดบา้ ง ที่ไมอ่ าจสอดเขา้ แกห้ นา้ ได้ ผรู้ บั รอง ตามมาตรา 950 วรรคสาม มาตรา 950 ผสู้ งั่ จา่ ยหรือผสู้ ลกั หลงั จะระบบุ คุ คลผหู้ นง่ึ ผใู้ ดก็ไว้ ก็ไดเ้ ป็ นผจู้ ะรับรอง หรือใช้ เงนิ ยามประสงค์ ณ สถานท่ีใชเ้ งนิ ภายในเงอ่ื นบงั คบั ดงั่ จะกลา่ วตอ่ ไปขา้ งหนา้ บคุ คลผหู้ นง่ึ ผใู้ ดจะรบั รองหรือใชเ้ งินตามตวั๋ แลก เงนิ ในฐานเป็ นผสู้ อดเขา้ แกห้ นา้ บคุ คลใด ผลู้ งลายมือชอื่ ในตวั๋ นน้ั ก็ได้ ผสู้ อดเขา้ แกห้ นา้ นนั้ จะเป็ นบคุ คลภายนอกก็ได้ แมจ้ ะเป็ นผจู้ ่าย หรือบคุ คลซึ่งตอ้ งรบั ผดิ โดยตวั๋ เงนิ นนั้ อยแู่ ลว้ ก็ได้ หา้ มแตผ่ รู้ บั รอง เทา่ นน้ั ผสู้ อดเขา้ แกห้ นา้ จาตอ้ งใหค้ าบอกกลา่ วโดยไมช่ กั ชา้ เพ่ือให้ คสู่ ญั ญาฝ่ ายซึ่งตนเขา้ แกห้ นา้ นน้ั ทราบการท่ีตนเขา้ แกห้ นา้ 11.1.2 การรบั รองเพื่อแกห้ นา้ แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวสลกั หลงั ตวั๋ ใหเ้ ขยี ว โดยทช่ี มพอู าวลั ขาว เขยี วสลกั หลงั ตวั ใหม้ ว่ ง โดยมแี สดรบั อาวลั เขยี ว ตอ่ มาดาบอกปัดไม่

65 ยอมรบั รอง เหลืองจึงสอดเขา้ แกห้ นา้ ใหข้ าว และฟ้ าสอดเขา้ แกห้ นา้ ใหเ้ ขยี ว ดงั นเี้ หลอื ง จะตอ้ งมคี วามรบั ผิดอย่างไรบา้ ง เหลืองตอ้ งรบั ผดิ ตอ่ มว่ ง เขยี ว แสด และฟ้ า ตามมาตรา 953 มาตรา 953 ผรู้ บั รองดว้ ยสอดเขา้ แกห้ นา้ ยอ่ มตอ้ งรบั ผดิ ตอ่ ผทู้ รง ตวั๋ เงนิ นนั้ และรบั ผิดตอ่ ผู้ สลกั หลงั ทง้ั หลายภายหลงั คสู่ ญั ญาฝ่ ายซึ่ง ตนเขา้ แกห้ นา้ อยา่ งเดียวกนั กบั ที่คสู่ ญั ญาฝ่ ายนนั้ ตอ้ งรบั ผิดอย่เู อง 11.1.3 การใชเ้ งนิ เพื่อแกห้ นา้ แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวโอนตวั๋ ใหเ้ ขยี ว เขยี ว โอนตวั๋ ใหม้ ว่ ง มว่ งโอนตวั๋ ใหแ้ สด เมื่อครบกาหนดดาไมย่ อมใชเ้ งนิ เหลอื งจึงเขา้ มาใชเ้ งนิ แก่ แสดแทนเขยี ว ดงั นเี้ หลืองจะมีสอทธิไลเ่ บ้ียใครบา้ ง เหลอื งมีสทิ ธิไลเ่ บี้ยเขยี ว ขาว และ แดง ตามมาตรา 958 มาตรา 958 บคุ คลผใู้ ชเ้ งนิ เพื่อแกห้ นา้ ย่อมรบั ชว่ งสิทธิทงั้ ปวงของ ผทู้ รงอนั มีตอ่ คสู่ ญั ญาฝ่ าย ซึ่งตนไดใ้ ชเ้ งนิ แทนไป และตอ่ คสู่ ญั ญาทง้ั หลายผตู้ อ้ งรบั ผิดตอ่ คสู่ ญั ญาฝ่ ายนน้ั แตห่ าอาจจะสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ นนั้ อีกตอ่ ไปไดไ้ ม่ อนง่ึ บรรดาผซู้ ึ่งสลกั หลงั ภายหลงั คสู่ ญั ญาฝ่ ายซ่ึงเขาไดใ้ ชเ้ งนิ แทน ไปนนั้ ย่อมหลดุ พน้ จาก ความรบั ผิด ในกรณีแขง่ กนั เขา้ ใชเ้ งนิ เพ่ือแกห้ นา้ ทา่ นว่าการใชเ้ งนิ รายใดจะ ใหผ้ ลปลดหนม้ี ากรายที่สดุ พึง นยิ มเอารายนนั้ เป็ นดยี ิ่ง ถา้ ไมด่ าเนนิ ตามวิธีดงั่ กลา่ วนี้ ทา่ นว่าผใู้ ชเ้ งนิ ทง้ั ท่ีรเู้ ชน่ นนั้ ย่อม เสยี สทิ ธิในอนั ที่จะไลเ่ บี้ยเอาแก่ บคุ คลทง้ั หลาย ซึ่งพอท่ีจะไดห้ ลดุ พน้ จากความรบั ผิด 11.2 สทิ ธิไลเ่ บ้ีย 1. สิทธิไลเ่ บ้ียเป็ นสิทธิทีผ่ ทู้ รงใชเ้ รียกรอ้ งใหค้ ่สู ัญญาทงั้ หลายตามตวั๋ แลกเงนิ ใชเ้ งนิ เมือ่ ตวั๋ แลกเงนิ ขาดความเชอื่ ถือ 2. กอ่ นทผี่ ทู้ รงจะใชส้ ิทธิไลเ่ บี้ยได้ ผทู้ รงจะตอ้ งทาคาคดั คา้ น เพื่อใหก้ ารขาดความเชอื่ ถือ ของตวั๋ แลกเงนิ เป็ นทเี่ ปิ ดเผย 3. การทาคาบอกเล่าเป็ นการท่ีผทู้ รงแจง้ ใหผ้ สู้ ลกั หลงั ซึ่งเขารบั โอนตวั๋ มาทราบวา่ ตัว๋ ขาดความเชอ่ื ถือแลว้ เพ่ือวา่ ผสู้ ลกั หลงั นนั้ จะไดเ้ ตรียมตวั หาเงนิ ไวช้ ดใช้ 4. ผทู้ รงมีสทิ ธิไลเ่ บ้ียเอาจากค่สู ญั ญาตามตวั๋ แลกเงนิ ทกุ คนอยา่ งเป็ นลกู หนรี้ ว่ มกนั 11.2.1 ความหมายของสิทธิไลเ่ บี้ย แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ในวนั ที่ 1 มีนาคม 2536 ขาวโอนตวั๋ ใหม้ ว่ ง ตอ่ มาแดงถกู เขยี วฟ้ องใหช้ าระหน้ี แดงแพค้ ดแี ละถกู ศาลออกหมายบงั คบั คดยี ึดทรพั ยเ์ ม่อื วนั ท่ี 1 ธนั วาคม 2535 แตป่ รากฏว่าแดงไมม่ ที รพั ยส์ ินจะใหย้ ึดทรพั ยไ์ ด้ ดงั นมี้ ว่ งจะใชส้ ิทธิไลเ่ บี้ยตอ่ ขาวทนั ทีโดยไมร่ อใหต้ วั๋ ถึงกาหนดไดห้ รือไม่ มว่ งจะใชส้ ิทธิไลเ่ บ้ียยงั ไมไ่ ด้ เพราะไมใ่ ชก่ รณีตามมาตรา 959 ข. และยงั ไมป่ รากฏ ว่ามีเหตอุ ะไรทีด่ าจะไมย่ อมใชเ้ งนิ เมอื่ ถึงกาหนด

66 มาตรา 959 ผทู้ รงตวั๋ แลกเงนิ จะใชส้ ทิ ธิไลเ่ บ้ียเอาแกบ่ รรดาผสู้ ลกั หลงั ผสู้ งั่ จา่ ย และบคุ คลอื่น ๆ ซึ่งตอ้ งรบั ผิดตามตวั๋ เงนิ นนั้ ก็ไดค้ ือ (ก) ไลเ่ บ้ียไดเ้ ม่ือตวั๋ เงนิ ถึงกาหนดในกรณีไมใ่ ชเ้ งนิ (ข) ไลเ่ บ้ียไดแ้ มท้ ง้ั ตวั๋ เงนิ ยงั ไมถ่ ึงกาหนดในกรณีดงั่ จะกลา่ วตอ่ ไปนี้ คอื (1) ถา้ เขาบอกปัดไมร่ บั รองตวั๋ เงนิ (2) ถา้ ผจู้ ่ายหากจะไดร้ บั รองหรือไมก่ ็ตาม ตกเป็ นคนลม้ ละลาย หรือไดง้ ดเวน้ การใชห้ นี้ แม้ การงดเวน้ ใชห้ นนี้ น้ั จะมไิ ดม้ คี าพิพากษา เป็ นหลกั ฐานก็ตาม หรือถา้ ผจู้ ่ายถกู ยึดทรพั ยแ์ ละการยึดทรพั ย์ นน้ั ไรผ้ ล 11.2.2 การทาคาคดั คา้ น แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ 10,000 บาท แกข่ าว ขาวโอนตวั๋ ใหเ้ ขยี ว พอ ตวั๋ ครบกาหนดเขยี วนาตวั๋ ไปยื่นตอ่ ดาใหใ้ ชเ้ งนิ ดาปฏิเสธไมย่ อมใชเ้ งนิ เขยี วมไิ ดร้ อ้ งขอทาคา คดั คา้ นจนเวลาลว่ งเลยไปแลว้ 5 วนั ดงั นเ้ี ขยี วจะใชส้ ิทธิไลเ่ บี้ยจากใครไดบ้ า้ ง เขยี วไมท่ าคาคดั คา้ นภายในกาหนดเวลา 3 วนั นบั จากวนั ยื่นตวั๋ ยอ่ มส้ินสิทธิไลเ่ บี้ย แดงซ่ึงเป็ นผสู้ งั่ จ่าย และขาวซ่ึงเป็ นผสู้ ลกั หลงั สว่ นดานนั้ มิไดล้ งชอื่ รบั รองจึงไมต่ อ้ งรบั ผดิ เขยี วไมอ่ าจใชส้ ทิ ธิไลเ่ บยี้ ใครไดเ้ ลย มาตรา 973 มาตรา 973 เม่ือกาหนดเวลาจากดั ซ่ึงจะกลา่ วตอ่ ไปนไ้ี ดล้ ว่ งพน้ ไป แลว้ คือ (1) กาหนดเวลาสาหรบั ยื่นตวั๋ แลกเงนิ ชนดิ ใหใ้ ชเ้ งนิ เมือ่ ไดเ้ ห็น หรือ ในระยะเวลาอยา่ งใดอยา่ ง หนงึ่ ภายหลงั ไดเ้ ห็น (2) กาหนดเวลาสาหรบั ทาคาคดั คา้ นการไม่รบั รองหรือการไมใ่ ชเ้ งนิ (3) กาหนดเวลาสาหรบั ย่ืนตวั๋ เพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ ในกรณีท่ีมีขอ้ กาหนดว่า \"ไมจ่ าตอ้ งมคี าคดั คา้ น\" ทา่ นว่าผทู้ รงย่อมสน้ิ สิทธิท่ีจะไลเ่ บี้ยเอาแกเ่ หลา่ ผสู้ ลกั หลงั ผสู้ งั่ จ่าย และคสู่ ญั ญาอ่ืน ๆ ผตู้ อ้ งรบั ผิด เวน้ แตผ่ รู้ บั รอง อนง่ึ ถา้ ไมย่ ่ืนตวั๋ แลกเงนิ เพ่ือใหเ้ ขารบั รองภายในเวลาจากดั ดงั่ ผสู้ งั่ จ่ายไดก้ าหนดไว้ ท่านวา่ ผู้ ทรงยอ่ มเสยี สทิ ธิท่ีจะไลเ่ บี้ยทง้ั เพ่ือการที่เขา ไมใ่ ชเ้ งนิ และเพื่อการท่ีเขาไมร่ บั รอง เวน้ แตจ่ ะปรากฏจาก ขอ้ กาหนดว่าผู้ สงั่ จา่ ยหมายเพียงแตจ่ ะปลดตนเองใหพ้ น้ จากประกนั การรบั รอง ถา้ ขอ้ กาหนดจากดั เวลาย่ืนตวั๋ แลกเงนิ นน้ั มอี ยทู่ ี่คาสลกั หลงั ท่านว่า เฉพาะแตผ่ สู้ ลกั หลงั เท่านน้ั จะอาจเอาประโยชนใ์ นขอ้ กาหนดนน้ั ได้ 11.2.3 การทาคาบอกกลา่ ว แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ขาวโอนตวั๋ เงนิ ใหเ้ ขยี ว เขยี วโอนใหม้ ว่ ง มว่ งโอนใหฟ้ ้ า ถึงกาหนดดาไม่ใชเ้ งนิ มว่ งจึงทาคาคดั คา้ นแตไ่ มไ่ ดส้ ง่ คาบอก กลา่ วการท่ีดาไมใ่ ชเ้ งนิ ใหม้ ว่ ง ดงั นน้ั ฟ้ าจะใชส้ ิทธิไลเ่ บี้ยตอ่ มว่ งไดห้ รือไม่ ฟ้ ามีสิทธิไลเ่ บ้ียมว่ งได้ เพราะการไมท่ าคาบอกกลา่ วไมท่ าใหเ้ สยี สทิ ธิไล่เบี้ย มาตรา 963 วรรคทา้ ย มาตรา 963 ผทู้ รงตอ้ งใหค้ าบอกกลา่ วการท่ีเขา้ ไมร่ บั รองตวั๋ แลกเงนิ หรือไม่ใชเ้ งนิ นนั้ ไปยงั ผู้ สลกั หลงั ถดั ตนขน้ึ ไปกบั ทงั้ ผสู้ งั่ จ่ายดว้ ยภายในเวลา ส่ีวันตอ่ จากวนั คดั คา้ น หรือตอ่ จากวนั ย่ืนตวั๋ ใน กรณีที่มขี อ้ กาหนดว่า \"ไม่ จาตอ้ งมีคาคดั คา้ น\"

67 ผสู้ ลกั หลงั ทกุ ๆ คนตอ้ งใหค้ าบอกกลา่ วไปยงั ผสู้ ลกั หลงั ถดั ตนขนึ้ ไป ภายในสองวนั ใหท้ ราบ คาบอกกลา่ วอนั ตนไดร้ บั จดแจง้ ใหท้ ราบชื่อและสานกั ของผทู้ ี่ไดใ้ หค้ าบอกกลา่ วมากอ่ น ๆ นน้ั ดว้ ย ทา เชน่ นตี้ ดิ ตอ่ กนั ไปโดยลาดบั จนกระทงั่ ถึงผสู้ งั่ จา่ ย อนง่ึ จากดั เวลาซ่ึงกลา่ วมานน้ั ท่าน นบั แตเ่ ม่ือคนหนงึ่ ๆ ไดร้ บั คาบอกกลา่ วแตค่ นกอ่ น ถา้ ผสู้ ลกั หลงั คนหนง่ึ คนใดมิไดร้ ะบสุ านกั ของตนไวก้ ็ดี หรือไดร้ ะบแุ ตอ่ า่ นไมไ่ ดค้ วามก็ดี ทา่ น ว่าสดุ แตค่ าบอกกลา่ วไดส้ ง่ ไปยงั ผสู้ ลกั หลงั คนกอ่ นก็เป็ นอนั พอแลว้ บคุ คลผจู้ ะตอ้ งใหค้ าบอกกลา่ ว จะทาคาบอกกลา่ วเป็ นรปู อยา่ งใด ก็ไดท้ ง้ั สนิ้ แมเ้ พียงแตด่ ว้ ย สง่ ตวั๋ แลกเงนิ คนื ก็ใชไ้ ด้ อน่ึงตอ้ งพิสจู นไ์ ดว้ ่า ไดส้ ง่ คาบอกกลา่ วภายในเวลากาหนด ถา้ สง่ คาบอกกลา่ วเป็ นหนงั สอื จดทะเบียนไปรษณีย์ หากว่าหนงั สอื นน้ั ไดส้ ง่ ไปรษณียภ์ ายใน เวลากาหนดดงั่ กลา่ วมานนั้ ไซร้ ทา่ นใหถ้ ือว่า คาบอกกลา่ วเป็ นอนั ไดส้ ง่ ภายในจากดั เวลาบงั คบั แลว้ บคุ คลซ่ึงมิไดใ้ หค้ าบอกกลา่ วภายในจากดั เวลาดงั่ ไดว้ ่ามานน้ั หาเสยี สทิ ธไิ ลเ่ บ้ียไม่ แตจ่ ะตอ้ งรบั ผิดเพ่ือความเสยี หายอยา่ งใด ๆ อนั เกิดแตค่ วามประมาทเลินเลอ่ ของตน แตท่ ่านมิใหค้ ิดคา่ สินไหม ทดแทนเกนิ กว่าจานวนในตวั๋ แลกเงนิ 11.2.4 การใชส้ ิทธิไลเ่ บ้ียของผทู้ รง แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ แกข่ าว 12,000 บาท ในวนั ที่ 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2536 ขาวโอนตวั๋ เงนิ ใหเ้ ขยี ว เมื่อครบกาหนดดาไมย่ อมใชเ้ งนิ เขยี วจึงทาคาคดั คา้ น เสีย คา่ ใชจ้ า่ ยในการทาคาคดั คา้ นและคา่ ใชจ้ ่ายอ่ืนรวม 100 บาท เขยี วใชส้ ทิ ธิไลเ่ บ้ียตอ่ ขาวใน วนั ท่ี 1 มนี าคม 2536 ดงั นี้ เขยี วจะไลเ่ บ้ียไดจ้ านวนเทา่ ใด ถา้ ขาวจะจ่ายเงนิ ในวนั เดยี วกนั นน้ั เขยี วซึ่งเป็ นผทู้ รงมีสทิ ธิไลเ่ บี้ยในจานวนเงนิ ดงั ตอ่ ไปนี้ 1. จานวนเงนิ ตามตวั๋ โดยไมค่ ิดดอกเบี้ย 12,000 บาท 2. ดอกเบี้ย 5% ตง้ั แตว่ นั ถึงกาหนดจนถึงวนั ท่ีขาวใชเ้ งนิ รวม 1 เดอื น 50 บาท 3. ค่าใชจ้ ่ายในการทาคาคดั คา้ น และค่าใชจ้ า่ ยอื่น 100 บาท 4. คา่ ชกั สว่ นลดรอ้ ยละ 1/6 ของ 12,000 บาท 20 บาท รวม 12,170 บาท 11.3 ตวั๋ แลกเงินเป็ นสารบั 1. ตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั เป็ นตวั๋ แลกเงนิ ที่มตี น้ ฉบบั ขอ้ ความเหมอื นกนั ตง้ั แตส่ องฉบบั ขนึ้ ไป 2. ในการออกตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั ผสู้ งั่ จา่ ยจะตอ้ งลงหมายเลขลาดบั ไวใ้ นตวั๋ แลกเงนิ แต่ ละฉบบั 3. เนอื่ งจากตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั มีคฉู่ ีกหลายฉบบั แตป่ ระสงคจ์ ะใหม้ ีการใชเ้ งนิ เพียง ฉบบั เดยี ว ดงั นนั้ การสลกั หลงั การรบั รองหรือการใชเ้ งนิ จะตอ้ งทาดว้ ยความระมดั ระวงั ตามทก่ี ฎหมายบญั ญตั ิ

68 11.3.1 ความหมายของตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั เหตใุ ดจึงตอ้ งมีการออกตวั๋ และเงนิ เป็ นสารบั เพราะในสมยั กอ่ นการไปรษณียย์ งั ไมส่ ะดวกและมีประสิทธิภาพเหมือนปัจจบุ นั การ สง่ ตวั๋ แลกเงนิ ไปใชห้ นต้ี า่ งเมอื งทางไปรษณียถ์ า้ สง่ ไปใบเดยี วอาจสญู หาย จึงตอ้ งทาเป็ น สารบั หลายๆ ใบ แลว้ ทยอยสง่ ไปที่ละใบ เพ่ือใหแ้ นใ่ จว่าเจา้ หนจ้ี ะไดร้ บั ตัว๋ แลกเงนิ นน้ั อยา่ ง นอ้ ยก็ฉบบั หนงึ่ 11.3.2 การออกตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ 20,000 บาท ใหข้ าวหรือผถู้ ือ ขาวโอนใหเ้ ขยี ว ดงั นี้ เขยี วจะเรียกรอ้ งใหแ้ ดงออกตวั๋ เป็ นสารบั ใหไ้ ดห้ รือไม่ ตวั๋ แลกเงนิ แบบนมี้ ีผลเป็ นตวั๋ ทอี่ อกใหผ้ ถู้ ือ จึงทาเป็ นสารับไมไ่ ด้ ดงั นน้ั เขยี วไมม่ ี สิทธิเรียกรอ้ งใหแ้ ดงทาตวั๋ นเ้ี ป็ นสารบั มาตรา 975 วรรคแรก มาตรา 975 อนั ตวั๋ แลกเงนิ นนั้ นอกจากชนดิ ที่สงั่ จ่ายแกผ่ ถู้ ือแลว้ จะออกไปเป็ นคฉู่ ีกความ ตอ้ งกนั สองฉบบั หรือกว่านน้ั ก็อาจจะออกได้ คฉู่ ีกเหลา่ นต้ี อ้ งมหี มายลาดบั ลงไวใ้ นตวั ตราสารนนั้ เอง มิฉะนน้ั คฉู่ ีก แตล่ ะฉบบั ย่อมใชไ้ ดเ้ ป็ น ตวั๋ แลกเงนิ ฉบบั หนงึ่ ๆ แยกเป็ นตวั๋ เงนิ ตา่ ง ฉบบั กนั บคุ คลทกุ คนซึ่งเป็ นผทู้ รงตวั๋ เงนิ อนั มิไดร้ ะบวุ ่าไดอ้ อกเป็ นตวั๋ เด่ยี ว นนั้ จะเรียกใหส้ ง่ มอบคฉู่ ีก สองฉบบั หรือกว่านน้ั แกต่ นก็ได้ โดยยอมให้ คิดคา่ ใชจ้ ่ายเอาแกต่ น ในการนผ้ี ทู้ รงตอ้ งว่ากลา่ วไปยงั ผู้ สลกั หลงั คน ถดั ตนขน้ึ ไป และผสู้ ลกั หลงั คนนนั้ ก็จาตอ้ งชว่ ยผทู้ รงว่ากลา่ วไปยงั ผทู้ ่ี สลกั หลงั ใหแ้ ก่ตน ตอ่ ไปอีก สบื เนอ่ื งกนั ไปเชน่ นต้ี ลอดสายจนกระทงั่ ถึงผสู้ งั่ จ่าย อนง่ึ ผสู้ ลกั หลงั ทง้ั หลายจาตอ้ งเขยี นคา สลกั หลงั ของ ตนเป็ นความเดยี วกนั ลงในฉบบั คฉู่ ีกใหมแ่ ห่งตวั๋ สารบั นน้ั อีกดว้ ย 11.3.3 ผลของการออกตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั แดงออกตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั มีค่ฉู ีกสองฉบบั หมายเลข 1 และ 2 สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ดาลงชอ่ื รบั รองในคฉู่ ีกหมายเลข 1 ตอ่ มาขาวโอนคฉู่ ีกหมายเลข 1 ให้ มว่ ง และโอนคฉู่ ีกหมายเลข 2 ใหเ้ ขยี ว เขยี วนาตวั๋ มายื่นตอ่ ดาเม่อื ครบกาหนด ดาใชเ้ งนิ ให้ เขยี วไป ตอ่ มามว่ งนาตวั๋ หมายเลข 1 มาย่ืนตอ่ ดา ดงั นด้ี าจะตอ้ งรบั ผดิ ตอ่ มว่ งหรือไม่ ดาผรู้ บั รองใชเ้ งนิ ไปโดยไมเ่ รียกเอาค่ฉู ีกทต่ี นลงชอ่ื ไวค้ ืนมา เม่อื มว่ งผทู้ รงโดยชอบ มาใชส้ ทิ ธิเรียกรอ้ ง ดาตอ้ งรบั ผดิ ตอ่ มว่ ง มาตรา 979 มาตรา 979 ถา้ ผรู้ บั รองตวั๋ เงนิ ซ่ึงออกเป็ นสารบั ใชเ้ งนิ ไปโดยมไิ ด้ เรียกใหส้ ง่ มอบคฉู่ ีกฉบบั ซ่ึง มคี ารบั รองของตนนนั้ ใหแ้ กต่ น และในเวลา ตวั๋ เงนิ ถึงกาหนด คฉู่ ีกฉบบั นน้ั ไปตกอยใู่ นมอื ผทู้ รงโดยชอบ ดว้ ย กฎหมายคนใดคนหน่ึงไซร้ ท่านว่าผรู้ บั รองจะตอ้ งรบั ผดิ ตอ่ ผทู้ รงคฉู่ ีก ฉบบั นนั้ แบบประเมินผลหน่วยท่ี 11 1. คสู่ ญั ญาตามตวั๋ แลกเงนิ ผรู้ บั รอง ไมอ่ าจเขา้ สอดเพ่ือแกห้ นา้ ได้ 2. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท กรณีที่ทาใหข้ าวมีสทิ ธไิ ลเ่ บ้ียแดงได้ กอ่ นตวั๋ ถึงกาหนดคือ ดาถกู ยึดทรพั ย์ และการยึดทรพั ยไ์ มเ่ ป็ นผล 3. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ชมพแู ละฟ้ ารบั อาวัล ตอ่ มาขาวโอนตวั๋ ใหเ้ ขยี ว เขยี วเอาตวั๋ ไปยื่นใหด้ ารบั รอง ดาบอกปัดไมร่ บั รอง เหลอื งสอดเขา้ แกห้ นา้ รบั รองแทนแดง

69 ตอ่ มาเมอ่ื ตวั๋ ถึงกาหนด ดาและเหลอื งไมย่ อมใชเ้ งนิ เขยี วไลเ่ บี้ยชมพู ชมพใู ชเ้ งินไปแลว้ ดงั นี้ ชมพจู ะไล่ เบี้ยเอาจากแดง 4. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าวโดยมีฟ้ ารบั อาวัลแดง ขาวสลกั หลงั ใหเ้ ขยี ว โดยชมพู รบั อาวลั ขาว เม่ือตวั๋ ครบกาหนด ดาไมย่ อมใชเ้ งนิ เหลอื งจึงเขา้ มาใชเ้ งนิ แกห้ นา้ ใหข้ าว ดงั น้ี เหลืองจะไล่ เบี้ยไดจ้ าก ฟ้ าและขาว 5. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าวโดยดาลงชือ่ รบั รองโดยมฟี ้ าอาวัลแดง ขาวสลกั หลงั ใหเ้ ขยี ว โดยชมพรู บั อาวลั ขาว เมือ่ ตวั๋ ครบกาหนด ดาไมย่ อมใชเ้ งนิ เหลอื งจึงเขา้ มาใชเ้ งนิ แกห้ นา้ ใหแ้ ดง เขยี วไมย่ อมรบั การใชเ้ งนิ ดงั น้ี ผทู้ ่ีหลดุ พน้ จากการรบั ผดิ คอื ขาว 6. เมอ่ื ผทู้ รงเคยทาคาคดั คา้ นการไมร่ บั รองครง้ั หนงึ่ แลว้ ผทู้ รงไมต่ อ้ งทาคาคดั คา้ นการไมใ่ ชเ้ งนิ 7. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ 10,000 บาท ใหข้ าว ขาวโอนตวั๋ เงนิ ใหเ้ ขยี ว ครน้ั ตวั๋ ครบ กาหนดดาไมย่ อมใชเ้ งนิ เมือ่ เขยี วทาคาคดั คา้ นแลว้ เขยี วจะตอ้ งทาคาบอกกลา่ วการไมใ่ ชเ้ งนิ ไปยงั แดง และขาว 8. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ดาลงช่ือรบั รอง ตอ่ มาขาวสลกั หลงั โอนตวั๋ ใหเ้ ขยี ว เขยี วโอนตวั๋ ใหแ้ ดง เมอื่ ตวั๋ ครบกาหนด แดงนาตวั๋ ไปยื่นใหด้ าใชเ้ งนิ ดาไมย่ อมใชด้ งั น้ี แดง จะไลเ่ บ้ียเอากบั ดา 9. เม่อื ผทู้ รงนาตวั๋ แลกเงนิ ไปยื่นแลว้ ผจู้ า่ ยไมย่ อมใชเ้ งนิ ผทู้ รงจะตอ้ งยื่นคารอ้ งเพ่ือทาคาคดั คา้ น กบั นายอาเภอ 10. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ เป็ นสารบั มคี ฉู่ ีก 2 ฉบบั คือหมายเลข 1 และหมายเลข 2 สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว ขาวโอนตวั๋ หมายเลข 1 ใหเ้ ขยี ว ตอ่ มาโอนตวั๋ หมายเลข 2 ใหฟ้ ้ า ดงั นนั้ เม่อื ตวั๋ ครบกาหนด แดง จะตอ้ งรบั ผิดตอ่ ฟ้ า 11. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ภายใน 1 เดือน นบั แตไ่ ดเ้ ห็น ขาวโอน ตวั๋ ใหเ้ ขยี ว กรณีท่ีเขยี วมีสิทธไิ ลเ่ บ้ียแดงไดก้ อ่ นตวั๋ ถึงกาหนดคือ ดาตกเป็ นคนลม้ ละลาย 12. บคุ คลซึ่งผสู้ งั่ จ่ายระบชุ ่อื ไวใ้ นตวั๋ แลกเงนิ ว่าจะเป็ นผใู้ ชเ้ งนิ เมอื่ ตวั๋ ขาดความเช่ือถือมีชอ่ื เรียกว่า ผู้ จะใชเ้ งนิ ยามประสงค์ 13. ผทู้ รงไมต่ อ้ งทาคาคดั คา้ นการไมใ่ ชเ้ งนิ เม่อื เป็ นตวั๋ แลกเงนิ ในประเทศ และผจู้ ่ายบนั ทึกการไมใ่ ช้ เงนิ ไวใ้ นตวั๋ แลกเงนิ นน้ั 14. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจ่ายเงนิ 10,000 บาท ใหข้ าว ขาวโอนตวั๋ ใหเ้ ขยี ว ครนั้ ตวั๋ ครบ กาหนดดาไมย่ อมใชเ้ งนิ เขยี วทาคาคดั คา้ นแลว้ แตไ่ มไ่ ดท้ าคาบอกกลา่ วการไมใ่ ชเ้ งนิ ดงั นจ้ี ะทาใหผ้ ใู้ ด หลดุ พน้ ความรบั ผิด ไมม่ ีผใู้ ดหลดุ พน้ 15. แดงออกตวั๋ แลกเงนิ สงั่ ใหด้ าจา่ ยเงนิ ใหข้ าว 10,000 บาท ดาลงชอ่ื รบั รอง ตอ่ มาขาวสลกั หลงั โอนตวั๋ ใหเ้ ขยี ว เมอ่ื ครบกาหนด เขยี วนาตวั๋ ไปย่ืน ดาไมย่ อมใชเ้ งนิ ดงั นเ้ี ขยี วจะไล่เบี้ยจากใครกอ่ นก็ได้ หนว่ ยที่ 12 เช็ค 1. เช็คเป็ นตราสารเปลี่ยนมือท่มี ีการใชม้ ากทสี่ ดุ ในตวั๋ เงนิ 3 ประเภท โดยเช็คมลี กั ษณะ เป็ นคาสงั่ ของผสู้ งั่ จา่ ยสงั่ ธนาคารใหใ้ ชเ้ งนิ จานวนหนงึ่ เมือ่ ทวงถามแกผ่ รู้ บั เงนิ หรือตาม คาสงั่ ของผรู้ บั เงนิ หรือผถู้ ือ เช็คจะตอ้ งมรี ายการตามทีก่ ฎหมายกาหนดไว้ และกฎหมายให้ นาบทบญั ญตั ใิ นบางเร่ืองของตวั๋ แลกเงนิ มาใชก้ บั เช็คดว้ ย สว่ นการยื่นเช็คเพ่ือใหธ้ นาคารใช้

70 เงนิ นนั้ จะตอ้ งย่ืนภายในกาหนดเวลาท่กี ฎหมายกาหนดไว้ มิฉะนนั้ ผทู้ รงอาจสนิ้ สิทธิไลเ่ บี้ย เอาแกผ่ สู้ ลกั หลงั และสนิ้ สิทธิบางประการอนั มตี อ่ ผสู้ งั่ จ่าย 2. เมอ่ื มกี ารยื่นเช็คตอ่ ธนาคารเพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ โดยปกตแิ ลว้ ธนาคารมีหนา้ ท่ีใชเ้ งนิ ตามเช็ค นน้ั เวน้ แตเ่ ขา้ ขอ้ ยกเวน้ ของกฎหมายท่ีวา่ ธนาคารมสี ิทธิไมใ่ ชเ้ งนิ ตามเช็ค หรือธนาคารส้นิ อานาจหนา้ ท่ใี นการใชเ้ งนิ ตามเช็ค ความรบั ผิดหรือหนา้ ท่ขี องธนาคารทีจ่ ะตอ้ งใชเ้ งนิ ตามเช็ค นนั้ ตอ้ งพิจารณาลกั ษณะของเช็คและละฉบบั ดว้ ยวา่ เป็ นกรณีเช็คทวั่ ไป เช็คทีธ่ นาคารรบั รอง หรือเช็คขดี คร่อม 12.1 บทบญั ญตั ิทว่ั ไปเกยี่ วกบั เช็ค 1. เช็คเป็ นตราสารเปลีย่ นมือทม่ี ีบคุ คลเกยี่ วขอ้ งดว้ ย 3 ฝ่ าย คือผสู้ งั่ จ่าย ธนาคาร และ ผรู้ บั เงนิ หรือผถู้ ือ โดยผสู้ งั่ จ่ายออกตราสารทเ่ี รียกวา่ เช็ค เป็ นคาสงั่ ใหธ้ นาคารใชเ้ งนิ จานวน หนงึ่ เม่อื ทวงถามแกผ่ รู้ บั เงนิ หรือตามคาสงั่ ของผรู้ บั เงนิ หรือผถู้ ือ 2. กฎหมายกาหนดรายการท่ตี อ้ งมีในเช็ค โดยมีรายการทสี่ าคญั ซ่ึงจะขาดเสยี มิได้ 5 รายการ หากขาดไปย่อมมผี ลทาใหต้ ราสารนนั้ ไมส่ มบรู ณเ์ ป็ นเช็คคือ (1) คาบอกชอื่ วา่ เป็ น เช็ค (2) คาสงั่ อนั ปราศจากเงอ่ื นไขใหใ้ ชเ้ งนิ จานวนแนน่ อน (3) ชอ่ื ยีหอ้ และสานกั งานของ ธนาคาร (4) ชอื่ ยีหอ้ ของผรู้ บั เงนิ หรือคาจดแจง้ วา่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือ และ (5) ลายมอื ชอื่ ผสู้ งั่ จา่ ย 3. เนอ่ื งจากเช็คมลี กั ษณะคลา้ ยกบั ตวั๋ เงนิ คงแตกตา่ งกนั ในสาระสาคญั ท่ีวา่ ผจู้ า่ ยเงนิ ตามเช็คไดแ้ ก่ ธนาคาร สว่ นผจู้ ่ายเงนิ ตามตวั๋ แลกเงนิ อาจเป็ นบคุ คลใดก็ได้ ดงั นนั้ กฎหมาย จึงใหน้ าบทบญั ญตั วิ า่ ดว้ ยตวั๋ แลกเงนิ บางเรื่องมาใชบ้ งั คบั กบั เช็คเพียงเทา่ ท่ีไมข่ ดั กบั สภาพ ของเช็คดว้ ย 4. ผทู้ รงเช็คซ่ึงใหธ้ นาคารในเมืองเดยี วกนั กบั ทอี่ อกเช็คใชเ้ งนิ ตอ้ งยื่นเช็คแกธ่ นาคาร เพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ ภายในหนง่ึ เดอื นนบั แตว่ นั ออกเช็ค ถา้ เป็ นเช็คใหใ้ ชเ้ งนิ ทีอ่ ่ืน ตอ้ งยื่นภายในสาม เดอื นมิฉะนนั้ ผทู้ รงสนิ้ สิทธิท่จี ะไลเ่ บี้ยเอาแกผ่ สู้ ลกั หลงั และเสียสทิ ธิที่มตี อ่ ผสู้ งั่ จา่ ยเทา่ ท่จี ะ เกิดความเสียหาย แกผ่ สู้ งั่ จ่าย เพราะการท่ีละเลยไมย่ ื่นเช็คนนั้ ภายในกาหนด 12.1.1 ความหมายของเช็ค อธิบายความหมายของเช็ค เช็คเป็ นตราสารเปล่ียนมือทม่ี ีบคุ คลเกีย่ วขอ้ งดว้ ยกนั 3 ฝ่ าย คือ ผสู้ งั่ จา่ ย ธนาคาร และผรู้ บั เงนิ หรือผถู้ ือ โดยผสู้ งั่ จา่ ยออกตราสารที่เรียกว่าเช็คเป็ นคาสงั่ ใหธ้ นาคารใชเ้ งนิ จานวนหนง่ึ เมือ่ ทวงถามแกผ่ รู้ บั เงนิ หรือตามคาสงั่ ของผรู้ บั เงนิ หรือผถู้ ือ มาตรา 987 อธิบายวา่ เช็คแจกจา่ งจาก ตวั๋ แลกเงนิ และตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ อยา่ งไร เช็คแตกตา่ งจากตวั๋ แลกเงนิ ในประการทวี่ ่า ผรู้ ับคาสงั่ ใหจ้ ่ายเงนิ ตามเช็คจะตอ้ งเป็ น ธนาคารเทา่ นนั้ สว่ นผรู้ บั คาสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ แลกเงนิ จะเป็ นบคุ คลใดก็ได้ นอกจากนนั้ เช็ค ยงั มีลกั ษณะเป็ นคาสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ เมอ่ื ทวงถาม ส่วนตวั๋ แลกเงนิ อาจมีการกาหนดเวลาใชเ้ งนิ ตาม ตวั๋ ได้

71 เช็คมลี กั ษณะแตกตา่ งจากตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ในประการท่ีว่าเช็คตอ้ งมบี คุ คลท่ี เก่ยี วขอ้ ง 3 ฝ่ าย คือ ผสู้ งั่ จ่าย ธนาคาร และผรู้ บั เงนิ กบั เช็คเป็ นคาสงั่ ใหจ้ ่ายเงนิ เมือ่ ทวง ถาม สว่ นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ มีบคุ คลเก่ียวขอ้ งเพียง 2 ฝ่ าย คือผอู้ อกตวั๋ ซึ่งเป็ นบคุ คลใดๆก็ได้ กบั ผรู้ บั เงนิ และมีลกั ษณะเป็ นคามนั่ สญั ญาอนั ปราศจากเงอื่ นไขว่าจะใชเ้ งนิ เป็ นจานวน แนน่ อนเม่อื ถึงวนั กาหนดใชเ้ งนิ มาตรา 982 และ มาตรา 987 มาตรา 982 อนั ว่าตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ นน้ั คอื หนงั สอื ตราสารซึ่ง บคุ คลคนหนง่ึ เรียกว่าผอู้ อกตวั๋ ใหค้ ามนั่ สญั ญาว่าจะใชเ้ งนิ จานวน หนงึ่ ใหแ้ กบ่ คุ คลอีกคนหนง่ึ หรือใชใ้ หต้ ามคาสงั่ ของบคุ คลอีกคนหนง่ึ เรียกว่าผรู้ บั เงนิ มาตรา 987 อนั ว่าเช็คนน้ั คือหนงั สอื ตราสารซึ่งบคุ คลคนหนงึ่ เรียกว่าผสู้ งั่ จา่ ย สงั่ ธนาคารให้ ใชเ้ งนิ จานวนหนงึ่ เมอ่ื ทวงถามใหแ้ ก่ บคุ คลอีกคนหนงึ่ หรือใหใ้ ชต้ ามคาสงั่ ของบคุ คลอีกคนหนง่ึ อนั เรียกว่า ผรู้ บั เงนิ 12.1.2 รายการในเช็ค ใหเ้ ขยี นเช็คทีอ่ อกชาระชาระหนใี้ หแ้ กน่ ายแดงจานวนหนงึ่ พนั บาท โดยสมมติ รายการตา่ ง ๆ ใหค้ รบถว้ นตามกฎหมายกาหนด เช็ค 12 เมษายน 2536 ธนาคารสยามพาณิชย์ จากดั สานกั งานใหญ่ ถนนราชดาเนิน กรงุ เทพฯ จ่าย ……นาย หรอื ผถู้ ือ แดง………………………………………… (หนง่ึ พนั บาท) จานวนเงนิ ………….. 1000.00…………………………....บาท ลงชอ่ื ……นายประชมุ อินทรโชต…ิ เช็คตอ่ ไปนม้ี ีผลสมบรู ณต์ ามกฎหมายหรือไม่ 1) เช็คลงวนั ท่ีสงั่ จา่ ยลว่ งหนา้ 2) เช็คไมไ่ ดล้ งวนั ทีส่ งั่ จ่าย 3) เช็คทีไ่ มไ่ ดล้ งลายมอื ชอ่ื เช็คลงวนั ที่สงั่ จา่ ยลว่ งหนา้ มีผลสมสมบรู ณต์ ามกฎหมายโดยถือว่าวนั ท่ีสงั่ จา่ ยเป็ น วนั ออกเช็ค

72 เช็คไมล่ งวนั ทีท่ ่ีสงั่ จา่ ยมผี ลสมบรู ณต์ ามกฎหมาย ผทู้ รงชอบดว้ ยกฎหมายคนหนงึ่ คนใดทาการโดยสจุ ริตจะจดวนั ตามที่ถกู ตอ้ งแทจ้ ริงลงก็ได้ โดยผลของมาตรา 910 ประกอบมาตรา 989 มาตรา 910 ตราสารอนั มีรายการขาดตกบกพร่องไปจากที่ท่านระบุ บงั คบั ไวใ้ น มาตรา กอ่ น นี้ ยอ่ มไมส่ มบรู ณเ์ ป็ นตวั๋ แลกเงนิ เวน้ แตก่ รณีดงั่ จะกลา่ ว ดงั ตอ่ ไปนี้ คือ ตวั๋ แลกเงนิ ซึ่งไมร่ ะบเุ วลาใชเ้ งนิ ทา่ นใหถ้ ือว่าพึงใชเ้ งนิ เมือ่ ไดเ้ ห็น ถา้ สถานที่ใชเ้ งนิ มไิ ดแ้ ถลงไวใ้ นตวั๋ แลกเงนิ ทา่ นใหถ้ ือเอาภมู ลิ าเนาของ ผจู้ ่ายเป็ นสถานท่ีใชเ้ งนิ ถา้ ตวั๋ แลกเงนิ ไมแ่ สดงใหป้ รากฏสถานที่ออกตวั๋ ทา่ นใหถ้ ือว่าตวั๋ เงนิ นน้ั ไดอ้ อก ณ ภมู ิลาเนา ของผสู้ งั่ จา่ ย ถา้ มิไดล้ งวันออกตวั๋ ทา่ นว่าผทู้ รงโดยชอบดว้ ยกฎหมาย คนหนงึ่ คนใดทา การโดยสจุ ริต จะ จดวนั ท่ีถกู ตอ้ งแทจ้ ริงลงก็ได้ 12.1.3 บทบญั ญตั วิ ่าดว้ ยตวั๋ แลกเงนิ ทน่ี ามาใชก้ บั เช็ค อธิบายวิธีการโอน (1) เช็คระบชุ อื่ ผรู้ บั (2) เช็คผถู้ ือ (1) การโอนเช็คที่ระบชุ อ่ื ผรู้ ับเงนิ ย่อมโอนกนั ไดโ้ ดยวิธีการสลกั หลงั และสง่ มอบ ทง้ั น้ี โดยผลของมาตรา 989 ท่ใี หน้ าวิธีการโนตวั๋ แลกเงนิ ตามมาตรา 917 ถึงมาตรา 923 มาใช้ กบั เช็ค การสลกั หลงั มี 2 ประเภท คือ การสลกั หลงั ลอย ซึ่งไดแ้ ก่ การลงลายมอื ชอ่ื ผสู้ ลกั หลงั ทีด่ า้ นหลงั เช็คโดยไมร่ ะบชุ อ่ื ผรู้ ับประโยชน์ และการสลกั หลงั ที่ระบชุ อ่ื ผรู้ บั โอน ซึ่งไดแ้ ก่ การเขยี นระบชุ อ่ื ผรู้ บั ประโยชนแ์ ละลงลายมือชอื่ สลกั หลงั ไวด้ า้ นหลงั เช็ค (2) การโอนเช็คผถู้ ือย่อมโอนไปเพียงดว้ ยการสง่ มอบใหก้ นั โดยไมจ่ าเป็ นตอ้ งมกี าร สลกั หลงั ทงั้ น้ี โดยผลของมาตรา 918 ประกอบมาตรา 989 การสลกั หลงั เช็คซึ่งสงั่ ใหใ้ ช้ แกผ่ ถู้ ือ ยอ่ มมีผลเป็ นการประกนั (อาวลั ) สาหรบั ผสู้ งั่ จ่าย โดยผลของมาตรา 921 ประกอบมาตรา 989 นายซ่ือถกู นายคดใชอ้ าวธุ ขใู่ หล้ งชอื่ สงั่ จ่ายเช็คเงนิ หา้ พนั บาทใหต้ น นายซื่อมคี วาม กลวั จึงยอมลงลายมือช่ือในเช็คให้ แตเ่ พราะมีไหวพริบดี จึงแกลง้ ลงลายมือชอ่ื ใหผ้ ิดไปจาก ลายมือชอื่ ทม่ี อบไวเ้ ป็ นตวั อย่างแกธ่ นาคาร นายคดนาเช็คไปโอนใชห้ นใี้ หบ้ ริษทั บริโภค ผรู้ บั เช็คนนั้ ไวโ้ ดยสจุ ริต บริษทั นาเช็คนน้ั ไปขน้ึ เงนิ ทธ่ี นาคาร ธนาคารไมย่ อมจ่ายเพราะลายมอื ชอื่ แตกตา่ งกบั ทใี่ ชต้ วั อยา่ งไว้ ดงั นี้ บริษทั จะฟ้ องนายซ่ือใหร้ บั ผิดใชเ้ งนิ ตามเช็คไดห้ รือไม่ บริษทั ฟ้ องนายซื่อไดใ้ หร้ บั ใชเ้ งนิ ตามเช็คไดเ้ พราะนายซ่ือเป็ นผลู้ งลายมอื ชอื่ สงั่ จ่าย เช็ค ทงั้ นี้ โดยผลของมาตรา 900 มาตรา 914 ประกอบมาตรา 989 นายซ่ือผถู้ กู ฟ้ องในมลู เช็คหาอาจตอ่ สบู้ ริษทั ผทู้ รงโดยชอบดว้ ยขอ้ ตอ่ สอู้ นั อาศยั ความเกี่ยวพนั กบั เฉพาะบคุ คลระหวา่ งตนกบั นายคดผทู้ รงคนกอ่ นนนั้ ไดไ้ ม่ เพราะบริษทั ผู้ ทรงรบั โอนเช็คจากนายคดไวโ้ ดยสจุ ริต การโอนมไิ ดม้ ขี นึ้ ดว้ ยคบคิดกนั ฉอ้ ฉล มาตรา 916 มาตรา 989 มาตรา 900 บคุ คลผลู้ งลายมือชื่อของตนในตวั๋ เงนิ ยอ่ มจะไดร้ บั ผดิ ตามเนอื้ ความในตวั๋ เงนิ นนั้ ถา้ ลงเพียงแตเ่ คร่ืองหมายแตอ่ ยา่ งหนงึ่ อยา่ งใด เชน่ แกงได หรือ ลายพิมพน์ ว้ิ มอื อา้ งเอาเป็ น ลายมอื ชือ่ ในตวั๋ เงนิ ไซร้ แมถ้ ึงว่าจะมี พยานลงช่อื รบั รองก็ตาม ท่านว่าหาใหผ้ ลเป็ นลงลายมอื ชื่อในตวั๋ เงนิ นนั้ ไม่

73 มาตรา 914 บคุ คลผสู้ งั่ จา่ ยหรือสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ยอ่ มเป็ นอนั สญั ญาว่าเมอ่ื ตวั๋ นนั้ ไดน้ าย่ืน โดยชอบแลว้ จะมผี รู้ บั รอง และใชเ้ งนิ ตาม เนอ้ื ความแหง่ ตวั๋ ถา้ และตวั๋ แลกเงนิ นนั้ เขาไมเ่ ชื่อถือโดยไมย่ อม รบั รอง ก็ดีหรือไมย่ อมจ่ายเงนิ ก็ดี ผสู้ งั่ จา่ ยหรือผสู้ ลกั หลงั ก็จะใชเ้ งนิ แกผ่ ทู้ รง หรือแกผ่ สู้ ลกั หลงั คนหลงั ซ่ึงตอ้ งถกู บงั คบั ใหใ้ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ นนั้ ถา้ หากว่าไดท้ าถกู ตอ้ งตามวิธีการในขอ้ ไมร่ บั รองหรือไม่จา่ ยเงนิ นน้ั แลว้ มาตรา 916 บคุ คลทง้ั หลายผถู้ กู ฟ้ องในมลู ตวั๋ แลกเงนิ หาอาจจะตอ่ สู้ ผทู้ รงดว้ ยขอ้ ตอ่ สอู้ นั อาศัยความเก่ยี วพนั กนั เฉพาะบคุ คลระหว่าง ตนกบั ผสู้ งั่ จา่ ยหรือกบั ผทู้ รงคนก่อน ๆ นน้ั ไดไ้ ม่ เวน้ แต่ การโอนจะ ไดม้ ีขนึ้ ดว้ ยคบคิดกนั ฉอ้ ฉล มาตรา 917 อนั ตวั๋ แลกเงนิ ทกุ ฉบบั ถึงแมว้ ่าจะมใิ ชส่ งั่ จ่ายใหแ้ ก่ บคุ คลเพื่อเขาสงั่ ก็ตาม ทา่ นว่า ยอ่ มโอนใหก้ นั ไดด้ ว้ ยสลกั หลงั และสง่ มอบ เม่ือผสู้ งั่ จา่ ยเขยี นลงในดา้ นหนา้ แห่งตวั๋ แลกเงนิ ว่า \"เปลี่ยนมอื ไมไ่ ด\"้ ดงั่ นกี้ ็ดี หรือเขยี นคาอ่ืน อนั ไดค้ วามเป็ นทานองเชน่ เดียวกนั นน้ั ก็ดี ท่านว่าตวั๋ เงนิ นนั้ ย่อมจะโอนใหก้ นั ไดแ้ ต่โดยรปู การและดว้ ยผล อยา่ งการ โอนสามญั อนงึ่ ตวั๋ เงนิ จะสลกั หลงั ใหแ้ กผ่ จู้ า่ ยก็ได้ ไมว่ ่าผจู้ ่ายจะไดร้ บั รองตวั๋ นนั้ หรือไม่ หรือจะสลกั หลงั ใหแ้ กผ่ สู้ งั่ จ่าย หรือใหแ้ กค่ สู่ ญั ญาฝ่ ายใด แห่งตวั๋ เงนิ นน้ั ก็ได้ สว่ นบคุ คลทงั้ หลายเหลา่ นกี้ ็ยอ่ มจะสลกั หลงั ตวั๋ เงนิ นนั้ ตอ่ ไปอีกได้ มาตรา 918 ตวั๋ แลกเงนิ อนั สงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือนน้ั ทา่ นว่าย่อม โอนไปเพียงดว้ ยสง่ มอบใหก้ นั มาตรา 919 คาสลกั หลงั นน้ั ตอ้ งเขยี นลงในตวั๋ แลกเงนิ หรือใบประจา ตอ่ และตอ้ งลงลายมือชอ่ื ผสู้ ลกั หลงั การสลกั หลงั ย่อมสมบรู ณแ์ มท้ ง้ั มไิ ดร้ ะบชุ ือ่ ผรู้ บั ประโยชนไ์ วด้ ว้ ย หรือแมผ้ สู้ ลกั หลงั จะมิได้ กระทาอะไร ย่ิงไปกว่าลงลายมอื ชอื่ ของตนที่ ดา้ นหลงั ตวั๋ แลกเงนิ หรือที่ในประจาตอ่ ก็ยอ่ มฟังเป็ น สมบรู ณด์ จุ กนั การ สลกั หลงั เชน่ นที้ ่านเรียกว่า \"สลกั หลงั ลอย\" มาตรา 920 อนั การสลกั หลงั ย่อมโอนไปซึ่งบรรดาสิทธิอนั เกิดแต่ ตวั๋ แลกเงนิ ถา้ สลกั หลงั ลอย ผทู้ รงจะปฏิบตั ดิ งั่ กลา่ วตอ่ ไปนปี้ ระการหนง่ึ ประการใดก็ ได้ คือ (1) กรอกความลงในท่ีว่างดว้ ยเขยี นช่อื ของตนเอง หรือช่ือบคุ คลอ่ืน ผใู้ ดผหู้ นง่ึ (2) สลกั หลงั ตวั๋ เงินตอ่ ไปอีกเป็ นสลกั หลงั ลอย หรือสลกั หลงั ให้ แกบ่ คุ คลอ่ืนผใู้ ดผหู้ นง่ึ (3) โอนตวั๋ เงนิ นน้ั ใหไ้ ปแกบ่ คุ คลภายนอก โดยไม่กรอกความลงในที่ว่าง และไมส่ ลกั หลงั อย่างหนงึ่ อย่างใด มาตรา 921 การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ซ่ึงสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือนนั้ ย่อม เป็ นเพียงประกนั (อาวลั ) สาหรบั ผสู้ งั่ จา่ ย 12.1.4 การย่ืนเช็คเพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ กฎหมายกาหนดเวลาที่ผทู้ รงจะตอ้ งย่ืนเช็คแกธ่ นาคารเพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ ไวอ้ ย่างไร หากผู้ ทรงไมย่ ื่นเช็คภายในกาหนดเวลาดงั กล่าวจะมผี ลอย่างไร กฎหมายกาหนดเวลาที่ผทู้ รงจะตอ้ งยื่นเช็คใหต้ อ่ ธนาคารเพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ ไว้ ดงั น้ี 1) ภายใน 1 เดอื นนบั แตว่ นั ออกเช็คถา้ เป็ นเช็คทใี่ หใ้ ชเ้ งนิ ในเมืองเดยี วกนั กบั ท่ี ออกเช็ค 2) ภายใน 3 เดอื นนบั แตว่ นั ออกเช็คท่ใี ชใ้ ชเ้ งนิ ที่อื่น

74 ผลของการท่ผี ทู้ รงไมย่ ่ืนเช็คภายในกาหนดดงั กลา่ วทาใหผ้ ทู้ รงส้ินสิทธิท่จี ะไลเ่ บ้ีย เอาแกผ่ สู้ ลกั หลงั และเสยี สิทธิท่ีมีตอ่ ผสู้ งั่ จ่ายเพียงเทา่ ท่ีจะเกดิ ความเสียหายแกผ่ สู้ งั่ จ่าย เพราะหารท่ีละเลยไมย่ ื่นเช็คนนั้ ภายในกาหนด มาตรา 990 เค็มออกเช็คสงั่ ใหธ้ นาคารในเมอื งเดยี วกนั ทเี่ ค็มออกเช็คสงั่ จา่ ยเงนิ จานวนหนง่ึ พนั บาท ลงวนั ทส่ี งั่ จา่ ย 1 พฤษภาคม 2536 โดยระบใุ นเช็ควา่ “จ่าย จืด หรือผถู้ ือ” จืดสลกั หลงั เช็คโอนใหแ้ กเ่ ปร้ียว เปร้ียวไดย้ ่ืนเช็คนนั้ ใหธ้ นาคารใชเ้ งนิ เมือ่ วนั ที่ 10 มถิ นุ ายน 2536 ธนาคารปฏิเสธการใชเ้ งนิ เพราะเงนิ ในบญั ชเี ค็มไมพ่ อจา่ ย ใหว้ ินจิ ฉยั ว่าเปรี้ยวมีสทิ ธิ เรียกรอ้ งเงนิ ตามเช็คจากเค็มและจืดหรือไม่ เช็คท่ีระบวุ า่ จ่ายให้ “จืด หรือ ผถู้ ือ” ถือวา่ เป็ นเช็คที่จ่ายใหแ้ กผ่ ถู้ ือ จืดสลกั หลงั เช็คระบใุ หจ้ ่ายแกผ่ ถู้ ือดงั กลา่ วโอนใหแ้ กเ่ ปรี้ยว ยอ่ มเป็ นการอาวลั ผสู้ งั่ จา่ ยตามมาตรา 921 มาตรา 989 ถึงแมว้ า่ เปร้ียวจะนาเช็คไปยื่นตอ่ ธนาคารใหใ้ ชเ้ งนิ เกินกาหนด 1 เดอื น ตามท่ี กาหนดไวใ้ นมาตรา 990 อนั จะเป็ นเหตใุ หเ้ ปร้ียวสน้ิ สทิ ธิที่จะไลเ่ บ้ียเอาแกผ่ สู้ ลกั หลงั ก็ตาม แตใ่ นกรณีจืดมฐี านะเป็ นผอู้ าวลั สาหรบั ผสู้ งั่ จา่ ยดว้ ย เปรี้ยวจึงมสี ทิ ธิเรียกรอ้ งจากจืด เปร้ียวมสี ิทธิเรียกรอ้ งเงนิ ตามเช็คจากเค็มผสู้ งั่ จ่ายตามมาตรา 990 มาตรา 914 ประกอบมาตรา 989 มาตรา 914 บคุ คลผสู้ งั่ จ่ายหรือสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ยอ่ มเป็ นอนั สญั ญาว่าเมื่อตวั๋ นน้ั ไดน้ ายื่น โดยชอบแลว้ จะมีผรู้ บั รอง และใชเ้ งนิ ตาม เนอื้ ความแหง่ ตวั๋ ถา้ และตวั๋ แลกเงนิ นนั้ เขาไมเ่ ช่อื ถือโดยไมย่ อม รบั รอง ก็ดหี รือไมย่ อมจ่ายเงนิ ก็ดี ผสู้ งั่ จา่ ยหรือผสู้ ลกั หลงั ก็จะใชเ้ งนิ แกผ่ ทู้ รง หรือแกผ่ สู้ ลกั หลงั คนหลงั ซ่ึงตอ้ งถกู บงั คบั ใหใ้ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ นนั้ ถา้ หากว่าไดท้ าถกู ตอ้ งตามวิธกี ารในขอ้ ไมร่ บั รองหรือไมจ่ า่ ยเงนิ นนั้ แลว้ มาตรา 921 การสลกั หลงั ตวั๋ แลกเงนิ ซ่ึงสงั่ ใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือนน้ั ยอ่ มเป็ นเพียงประกนั (อาวัล) สาหรบั ผสู้ งั่ จ่าย มาตรา 938 ตวั๋ แลกเงนิ จะมีผคู้ า้ ประกนั รบั ประกนั การใชเ้ งนิ ทงั้ จานวน หรือแตบ่ างสว่ นก็ได้ ซึ่งทา่ นเรียกว่า \"อาวลั \" มาตรา 989 บทบญั ญตั ทิ งั้ หลายในหมวด 2 อนั ว่าดว้ ยตวั๋ แลกเงนิ ดงั่ จะกลา่ วตอ่ ไปนี้ ท่านให้ ยกมาบงั คบั ในเรื่องเช็คเพียงเท่าที่ไมข่ ดั กบั สภาพแหง่ ตราสารชนดิ นี้ คือบท มาตรา 910 , 914 ถึง 923 , 925 , 926 , 938 ถึง 940 , 945 , 946 , 959 , 967 , 971 ถา้ เป็ นเช็คท่ีออกมาแตต่ า่ งประเทศ ท่านใหน้ าบทบญั ญตั ดิ งั่ ตอ่ ไปนี้ มาใชบ้ งั คบั ดว้ ย คอื บท มาตรา 924 , 960 ถึง 964 , 973 ถึง 977 , 980 มาตรา 990 ผทู้ รงเช็คตอ้ งยื่นเช็คแกธ่ นาคารเพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ คือว่า ถา้ เป็ นเช็คใหใ้ ชเ้ งนิ ในเมอื ง เดียวกนั กบั ที่ออกเช็ค ตอ้ งยื่นภายใน เดอื นหนงึ่ นบั แตว่ ันออกเช็คนน้ั ถา้ เป็ นเช็คใหใ้ ชเ้ งนิ ท่ีอื่นตอ้ งยื่น ภายในสามเดอื น ถา้ มฉิ ะนน้ั ทา่ นว่าผทู้ รงส้ินสทิ ธิท่ีจะไลเ่ บ้ียเอาแก่ ผสู้ ลกั หลงั ทัง้ ปวง ทงั้ เสียสิทธอิ นั มี ตอ่ ผสู้ งั่ จา่ ยดว้ ยเพียงเทา่ ทจี่ ะ เกิดความเสยี หายอยา่ งหนงึ่ อยา่ งใดแกผ่ สู้ งั่ จา่ ยเพราะการท่ีละเลย เสยี ไม่ ย่ืนเช็คนนั้

75 อนง่ึ ผทู้ รงเช็คซ่ึงผสู้ งั่ จ่ายหลดุ พน้ จากความรบั ผิดไปแลว้ นนั้ ทา่ นใหร้ บั ชว่ งสทิ ธขิ องผสู้ งั่ จา่ ย คนนน้ั อนั มีตอ่ ธนาคาร 12.2 ความรบั ผดิ ของธนาคาร 1. ปกตธิ นาคารมหี นา้ ที่ตอ้ งใชเ้ งนิ ตามเช็คซึ่งผเู้ คยคา้ กบั ธนาคารไดอ้ อกเบิกเงนิ แกต่ น เวน้ แตใ่ นกรณีท่ี (1) ไมม่ เี งนิ ในบญั ชขี องผเู้ คยคา้ พอจะจา่ ยตามเช็ค หรือ (2) เช็คนนั้ ย่ืน เพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ เม่ือพน้ เวลาหกเดอื นนบั แตว่ นั ออกเช็ค หรือ (3) ไดม้ ีคาบอกกลา่ วว่าเช็คนนั้ หายหรือถกู ลกั ไป 2. หนา้ ท่แี ละอานาจของธนาคารซ่ึงจะใชเ้ งนิ ตามเช็คสนิ้ สดุ ลงเมอื่ มีกรณีหนงึ่ กรณีใด เกิดขนึ้ ใน 3 กรณีดงั นี้ คือ (1) มคี าบอกหา้ มการใชเ้ งนิ (2) ธนาคารผรู้ วู้ า่ ผสู้ งั่ จา่ ยตาย (3) ธนาคารรวู้ า่ ไดม้ คี าสงั่ พิทกั ษท์ รพั ยห์ รือคาสงั่ ใหผ้ สู้ งั่ จ่ายเป็ นบคุ คลลม้ ละลาย หรือไดม้ ี ประกาศโฆษณาคาสงั่ เชน่ วา่ นนั้ 3. การที่ธนาคารรบั รองเช็คดว้ ยการเขยี นขอ้ ความลงลายมอื ชอื่ บนเช็ค เชน่ คาวา่ “ใชไ้ ด”้ หรือ “ใชเ้ งนิ ได”้ ธนาคารตอ้ งผกู พนั ในฐานเป็ นลกู หนชี้ น้ั ตน้ ในอนั จะตอ้ งใชเ้ งนิ แกผ่ ู้ ทรงตามเช็คและมีผลใหผ้ สู้ งั่ จ่ายและสลกั หลงั หลดุ พน้ ความผดิ ตามเช็คนนั้ เวน้ แตธ่ นาคารจะ ไดล้ งคารบั รองดงั กลา่ วโดยคาขอรอ้ งของผสู้ งั่ จา่ ย 4. กฎหมายกาหนดวิธีการขดี คร่อมเช็คและบคุ คลผมู้ อี านาจขดี ครอ่ มเช็คไว้ และเมื่อขดี คร่อมเช็คแลว้ การขดี คร่อมนนั้ ยอ่ มเป็ นสว่ นสาคญั ของเช็ค โดยจะลบลา้ งไมไ่ ด้ ซึ่งกอ่ ใหเ้ กดิ ผลวา่ การเรียกเก็บเงนิ ตามเช็คขดี คร่อมย่อมกระทาได้ แตโ่ ดยวิธีการใหธ้ นาคารเป็ นตวั แทน เรียกเก็บ กฎหมายจึงกาหนดหลกั เกณฑใ์ นเรื่องความรบั ผดิ หนา้ ท่ี ของค่สู ญั ญาในเช็คและ ของธนาคาร ตลอดจนใหค้ วามคมุ้ ครองธนาคารทีจ่ า่ ยเงนิ กบั ธนาคารทร่ี บั เงนิ ตามเช็คขดี ครอ่ มไวโ้ ดยเฉพาะ 12.2.1 หนา้ ทใ่ี ชเ้ งนิ ตามเช็ค เวน้ แตก่ รณี ปกตธิ นาคารมีหนา้ ท่ใี ชเ้ งนิ ตามเช็คซึ่งผเู้ คยคา้ ไดอ้ อกเบิกเงนิ แกต่ น ตอ่ ไปนท้ี ธ่ี นาคารมีสิทธปิ ฏิเสธการใชเ้ งนิ ตามเช็คคือ 1.) ไมม่ ีเงนิ ในบญั ชขี องผเู้ คยคา้ นนั้ เป็ นเจา้ หนพ้ี อจะจ่ายตามเช็ค 2.) เช็คนนั้ ยื่นใหใ้ ชเ้ งนิ เมอ่ื พน้ เวลา 6 เดอื นนบั แตว่ นั ออกเช็ค 3.) ไดม้ คี าบอกกลา่ วว่าเช็คนน้ั หายหรือถกู ลกั ไป ธนาคารไมจ่ าเป็ นตอ้ งใชเ้ งนิ ตามเช็คซ่ึงผเู้ คยคา้ กบั ธนาคารไดอ้ อกเบิกเงนิ แกต่ นใน 3 กรณีตอ่ ไปนี้ 1.) มคี าบอกหา้ มการใชเ้ งนิ 2.) รวู้ ่าผสู้ งั่ จา่ ยตาย 3.) รวู้ า่ ศาลไดม้ ีคาสงั่ พิทกั ษท์ รพั ยช์ วั่ คราว หรือคาสงั่ ใหผ้ สู้ งั่ จา่ ยเป็ นคนลม้ ละลาย หรือไดม้ ปี ระกาศโฆษณาคาสงั่ เชน่ ว่านน้ั

76 พิเศษออกเช็คสงั่ ธนาคารสยามพาณิชยใ์ หจ้ า่ ยเงนิ จานวนหนง่ึ พนั บาทแกเ่ อก ลง วนั ท่ีสงั่ จ่าย 1 มกราคม 2535 เอกเก็บเช็คไวใ้ นโตะ๊ ทางานลมื ไปจนกระทงั่ วนั ท่ี 1 สิงหาคม 2535 จึงไดน้ าเช็คไปย่ืนตอ่ ธนาคารเพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ ธนาคารจ่ายเงนิ หนงึ่ พันบาทใหแ้ กเ่ อกไป ใหว้ ินจิ ฉยั ว่าธนาคารมีสิทธิหกั เงนิ จานวนหนงึ่ พนั บาทจากบญั ชขี องพิเศษหรือไม่ ถึงแมว้ ่าธนาคารจ่ายเงนิ ตามเช็คใหแ้ กเ่ อกไปโดยเอกนาเช็คนน้ั มาย่ืนตอ่ ธนาคาร เพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ เมอ่ื พน้ กาหนดเวลา 6 เดอื นแลว้ ก็ตาม แตธ่ นาคารก็มสี ิทธิหกั เงนิ จานวนหนงึ่ พนั บาททจ่ี ่ายใหแ้ กเ่ อกไปจากบญั ชพี ิเศษไดเ้ พราะมาตรา 991(2) เป็ นเพียงบทบญั ญตั ใิ ห้ สทิ ธิธนาคารทีจ่ ะไมจ่ ่ายเงนิ ตามเช็ค เม่อื เช็คนนั้ ไดย้ ่ืนใหใ้ ชเ้ งนิ เมือ่ เวลา 6 เดอื นนบั แตว่ นั ออก เช็คเทา่ นนั้ มาตรา 991 ธนาคารจาตอ้ งใชเ้ งนิ ตามเช็คซ่ึงผเู้ คยคา้ กบั ธนาคาร ไดอ้ อกเบิกเงนิ แกต่ น เวน้ แต่ ในกรณีดงั่ กลา่ วตอ่ ไปนี้ คือ (1) ไมม่ เี งนิ ในบญั ชีของผเู้ คยคา้ คนนน้ั เป็ นเจา้ หนพี้ อจะจา่ ยตาม เช็คนนั้ หรือ (2) เช็คนน้ั ย่ืนเพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ เม่ือพน้ เวลาหกเดือนนบั แตว่ ันออกเช็ค หรือ (3) ไดม้ คี าบอกกลา่ วว่าเชค็ นนั้ หายหรือถกู ลกั ไป ดาออกเช็คสงั่ ธนาคารเหลืองใหจ้ า่ ยเงนิ จานวนหนงึ่ พนั บาทแกแ่ ดง โดยระบใุ ห้ จา่ ยเงนิ แกผ่ ถู้ ือ แดงทาเช็คหายและไดป้ ระกาศหนงั สือพิมพใ์ หผ้ เู้ ก็บเช็คไดส้ ง่ คืน หา้ วนั ตอ่ มา เขยี วเก็บเช็คไดจ้ ึงนาไปย่ืนตอ่ ธนาคารเหลอื งเพ่อื ใหใ้ ชเ้ งนิ หลงั จากธนาคารเหลืองไดจ้ ่ายเงนิ ตามเช็คใหแ้ กเ่ ขยี วไปเพยี ง 5 นาที บรุ ษุ ไปรษณียน์ าโทรเลขของดา ซึ่งมีขอ้ ความเป็ นสาคญั ใหธ้ นาคารระงบั การจ่ายเงนิ ตามเช็คมาถึงธนาคาร ใหว้ ินจิ ฉยั วา่ ธนาคารมสี ทิ ธิหกั เงนิ จานวนหนง่ึ พนั บาทจากบริษทั ของดาหรือไม่ มาตรา 992 (1) บญั ญตั ใิ หอ้ านาจหนา้ ท่ีของธนาคารส้ินสดุ ลง เมอ่ื มีคาบอกหา้ ม การใชเ้ งนิ ซึ่งยอ่ มหมายความว่าคาบอกหา้ มนนั้ จะตอ้ งไปถึงธนาคารแลว้ กรณีตามปัญหา เนอ่ื งจากธนาคารไดร้ บั คาบอกหา้ มของผสู้ งั่ จา่ ยภายหลงั จากทไ่ี ดจ้ า่ ยเงนิ แกเ่ ขยี วไปแลว้ เชน่ นจ้ี ะถือว่าอานาจหนา้ ท่ีของธนาคาร ในการใชเ้ งนิ ตามเช็คส้ินสดุ ลงตามมาตรา 992 (1) หาไดไ้ ม่ ธนาคารมีสิทธิหกั บญั ชขี องดาสงั่ จา่ ยให้ มาตรา 992 หนา้ ท่ีและอานาจของธนาคารซึ่งจะใชเ้ งนิ ตามเช็คอนั เบิก แกต่ นนน้ั ทา่ นว่าเป็ นอนั สดุ ส้นิ ไปเม่ือกรณีเป็ นดงั่ จะกลา่ วตอ่ ไปน้ี คือ (1) มีคาบอกหา้ มการใชเ้ งนิ (2) รวู้ ่าผสู้ งั่ จ่ายตาย (3) รวู้ ่าศาลไดม้ คี าสงั่ รกั ษาทรพั ยช์ วั่ คราว หรือคาสงั่ ใหผ้ สู้ งั่ จ่ายเป็ น คนลม้ ละลาย หรือไดม้ ี ประกาศโฆษณาคาสงั่ เชน่ นน้ั 12.2.2 เช็คทธี่ นาคารรบั รอง อธิบายผลของกฎหมายในกรณีท่ธี นาคารเขยี นขอ้ ความลงลายมอื ชอื่ บนเช็คว่า “ใช้ เงนิ ได”้

77 ในกรณีทธี่ นาคารเขยี นขอ้ ความลงลายมอื ชอ่ื บนเช็คว่า “ใชไ้ ด”้ มีผลทาใหธ้ นาคาร ตอ้ งผกู พนั ตนในฐานเป็ นลกู หนช้ี นั้ ตน้ ในอนั ทีจ่ ะตอ้ งใชเ้ งนิ แกผ่ ทู้ รงเช็คนน้ั กลา่ วคือผทู้ รงเช็ค ใชส้ ิทธิเรียกรอ้ งในหนตี้ ามมลู เช็คจากธนาคารไดโ้ ดยตรง ตามมาตรา 993 มะลอิ อกเช็คสงั่ ใหธ้ นาคารมะปรางจ่ายเงนิ จานวนหนงึ่ แกม่ ะมว่ ง มะมว่ งนาเช็คไปให้ ธนาคารรบั รอง ธนาคารมะปรางไดร้ บั รองโดยเขยี นขอ้ ความลงลายมอื ชอ่ื บนเช็ควา่ “ใชไ้ ด”้ ตอ่ มาธนาคารมะปรางลม้ ละลายโดยยงั ไมท่ นั ไดจ้ ่ายเงนิ ตามเช็คใหแ้ กม่ ะมว่ ง เชน่ นใ้ี หว้ ินจิ ฉยั ว่ามะมว่ งจะฟ้ องเรียกเงนิ ตามเช็คจากมะลิไดห้ รือไม่ การทธี่ นาคารมะปรางไดร้ บั รองโดยเขยี นขอ้ ความลงลายมือชอ่ื บนเช็คว่า “ใชไ้ ด”้ โดยคาขอรอ้ งของมะมว่ งซ่ึงเป็ นผทู้ รงเช็ค ย่อมมผี ลใหผ้ สู้ งั่ จา่ ยและผสู้ ลกั หลงั หลดุ พน้ ความ รบั ผิดตามเช็คนนั้ ทนั ทีตามมาตรา 993 ดงั นน้ั มะมว่ งจึงไมม่ สี ิทธิฟ้ องเรียกเงนิ ตามเช็คจาก มะลิซ่ึงเป็ นผสู้ งั่ จ่าย ตามมาตรา 993 วรรค 2 มาตรา 993 ถา้ ธนาคารเขยี นขอ้ ความลงลายมอื ชอื่ บนเช็ค เชน่ คาว่า \"ใชไ้ ด\"้ หรือ \"ใชเ้ งนิ ได\"้ หรือคาใด ๆ อนั แสดงผลอย่างเดยี วกนั ท่านว่าธนาคารตอ้ งผกู พนั ในฐานเป็ นลกู หนช้ี นั้ ตน้ ในอนั จะตอ้ ง ใชเ้ งนิ แกผ่ ทู้ รงตามเช็คนนั้ ถา้ ผทู้ รงเช็คเป็ นผจู้ ดั การใหธ้ นาคารลงขอ้ ความรบั รองดงั่ ว่านน้ั ท่านว่าผสู้ งั่ จา่ ยและผสู้ ลกั หลงั ทง้ั ปวงเป็ นอนั หลดุ พน้ จากความรบั ผิด ตามเช็คนน้ั ถา้ ธนาคารลงขอ้ ความรบั รองดงั่ นน้ั โดยคาขอรอ้ งของผสู้ งั่ จา่ ย ท่านวา่ ผสู้ งั่ จ่ายและปวงผู้ สลกั หลงั ก็หาหลดุ พน้ ไปไม่ 12.2.3 เช็คขดี ครอ่ ม อธิบายวา่ การขดี ครอ่ มคืออะไร การขดี คร่อมคือ การขดี เสน้ ขนานค่วู างไวด้ า้ นหนา้ กบั มหี รือไมม่ คี า อย่างใดๆว่า “บริษทั ” หรือคายอ่ อย่างใดๆ ในความหมายนอ้ี ย่ใู นระหว่างเสน้ ขนานทงั้ สอง การขดี ครอ่ ม มผี ลทาใหเ้ ช็คนน้ั จะใชเ้ งนิ ตามเช็คไดแ้ ตเ่ ฉพาะใหแ้ กธ่ นาคารเทา่ นนั้ การขดี ครอ่ มทวั่ ไปคือการขดี เสน้ ขนานคู่ โดยไมร่ ะบชุ อื่ ธนาคารหนง่ึ ธนาคารใดไว้ โดยเฉพาะหากมีการระบชุ อื่ ธนาคารหนง่ึ ธนาคารใดไวโ้ ดยเฉพาะย่อมทาใหเ้ ช็คนนั้ เป็ นเช็คขดี คร่อมเฉพาะ และจะใชเ้ งนิ ตามเช็คนน้ั ไดเ้ ฉพาะใหแ้ กธ่ นาคารที่ระบไุ วโ้ ดยเฉพาะเทา่ นนั้ ผทู้ จ่ี ะทาการขดี ครอ่ มเช็คมดี งั ตอ่ ไปน้ี 1.) เช็คไมม่ ีขดี คร่อม ผสู้ งั่ จา่ ยหรือผทู้ รงคนใดคนหนงึ่ จะขดี ครอ่ มเสียก็ได้ และจะทา เป็ นขดี คร่อมทวั่ ไปหรือขดี ครอ่ มเฉพาะก็ได้ 2.) เช็คขดี ครอ่ มทวั่ ไปผทู้ รงจะทาใหเ้ ป็ นขดี ครอ่ มเฉพาะเสียก็ได้ 3.) เช็คขดี คร่อมทวั่ ไปก็ดี ขดี คร่อมเฉพาะก็ดี ผทู้ รงจะเตมิ คาลงไปวา่ “หา้ มเปล่ียน มอื ” ก็ได้ 4.) เช็คขดี ครอ่ มเฉพาะใหแ้ กธ่ นาคาร ธนาคารนน้ั จะซา้ ขดี คร่อมเฉพาะใหแ้ ก่ธนาคาร อ่ืนเพ่ือเรียกเก็บเงนิ ก็ได้

78 5.) เช็คไมม่ ขี ดี คร่อมก็ดี เช็คขดี ครอ่ มทวั่ ไปก็ดี สง่ ไปยงั ธนาคารใดเพื่อเรียกเก็บเงนิ ธนาคารนนั้ จะลงขดี ครอ่ มเฉพาะใหต้ นเองก็ได้ มาตรา 994 และมาตรา 995 มาตรา 994 ถา้ ในเช็คมเี สน้ ขนานคขู่ ดี ขวางไวข้ า้ งดา้ นหนา้ กบั มี หรือไมม่ ีคาว่า \"และบริษทั \" หรือคายอ่ อยา่ งใด ๆ แห่งของความนอ้ี ยู่ ในระหว่างเสน้ ทงั้ สองนน้ั ไซร้ เช็คนน้ั ช่ือว่าเป็ นเช็คขดี คร่อม ทวั่ ไป และจะใชเ้ งนิ ตามเช็คนน้ั ไดแ้ ตเ่ ฉพาะใหแ้ กธ่ นาคารเท่านน้ั ถา้ ในระหว่างเสน้ ทงั้ สองนนั้ กรอกชือ่ ธนาคารอนั หนึง่ อนั ใดลงไว้ โดยเฉพาะ เช็คเชน่ นนั้ ชื่อว่า เป็ นเช็คขดี ครอ่ มเฉพาะ และจะใชเ้ งนิ ตามเช็คนนั้ ไดเ้ ฉพาะใหแ้ กธ่ นาคารอนั นนั้ มาตรา 995 (1) เช็คไมม่ ขี ดี ครอ่ ม ผสู้ งั่ จ่ายหรือผทู้ รงคนใดคนหนง่ึ จะเรียกขดี คร่อมเสียก็ได้ และจะทาเป็ น ขดี ครอ่ มทวั่ ไปหรือขดี คร่อม เฉพาะก็ได้ (2) เช็คขดี ครอ่ มทวั่ ไป ผทู้ รงจะทาใหเ้ ป็ นขดี ครอ่ มเฉพาะเสียก็ได้ (3) เช็คขดี คร่อมทวั่ ไปก็ดี ขดี คร่อมเฉพาะก็ดี ผทู้ รงจะเตมิ คาลงว่า\"หา้ มเปลยี่ นมือ\" ก็ได้ (4) เช็คขดี ครอ่ มเฉพาะใหแ้ กธ่ นาคารใด ธนาคารนนั้ จะซา้ ขดี คร่อม เฉพาะใหไ้ ปแกธ่ นาคารอื่น เพ่ือเรียกเก็บเงนิ ก็ได้ (5) เช็คไมม่ ีขดี ครอ่ มก็ดี เช็คขดี คร่อมทวั่ ไปก็ดี สง่ ไปยงั ธนาคารใด เพื่อใหเ้ รียกเก็บเงนิ ธนาคารนน้ั จะลงขดี คร่อมเฉพาะใหแ้ กต่ นเองก็ได้ อธิบายหลกั กฎหมายในเรื่องหนา้ ที่และความรบั ผิดของธนาคารในการจา่ ยเงนิ ตาม เช็คขดี ครอ่ ม ถา้ มผี นู้ าเช็คขดี ครอ่ มมาย่ืนตอ่ ธนาคารเพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ ธนาคารจะจา่ ยเงนิ สดแกผ่ มู้ า ขนึ้ เงนิ ไมไ่ ด้ แตต่ อ้ งจ่ายใหแ้ กธ่ นาคารดว้ ยกนั โดยถา้ เช็คขดี ครอ่ มทวั่ ไป ธนาคารตามเช็คจะ จา่ ยเงนิ ใหแ้ กธ่ นาคารใดทเี่ รียกเก็บเงนิ มาก็ได้ แตถ่ า้ เป็ นเช็คขดี คร่อมเฉาะ ธนาคารตามเช็ค จะจา่ ยเงนิ ใหไ้ ดก้ ็แตเ่ ฉพาะธนาคารทเี่ ขาระบเุ จาะจงขดี ครอ่ มใหโ้ ดยเฉพาะเทา่ นนั้ หากธนาคาร ปฏิบตั ผิ ิดไปจากท่กี ลา่ วมาธนาคารจะตอ้ งรบั ผิดตอ่ ผเู้ ป็ นเจา้ ของอนั แทจ้ ริงแห่งเช็คนนั้ ใน การที่เขาตอ้ งเสียหายอยา่ งใดๆ เพราะการท่ีธนาคารใชเ้ งนิ ไปตามเช็คนนั้ ตามมาตรา 997 มาตรา 997 เช็คขดี คร่อมเฉพาะใหแ้ กธ่ นาคารกว่าธนาคารหนงึ่ ขน้ึ ไป เม่อื นาเบิกเอาแก่ ธนาคารใด ท่านใหธ้ นาคารนนั้ บอกปัดเสยี อย่าใชเ้ งนิ ให้ เวน้ แตท่ ี่ขดี ครอ่ มใหแ้ กธ่ นาคารในฐานเป็ น ตวั แทนเรียกเก็บเงนิ ธนาคารใดซึ่งเขานาเช็คเบิกขนื ใชเ้ งนิ ไปตามเช็คที่ขดี คร่อมอยา่ งว่ามา นนั้ ก็ดี ใชเ้ งนิ ตามเช็คอนั เขาขดี คร่อมทวั่ ไปเป็ นประการอื่นนอกจากใชใ้ ห้ แกธ่ นาคารอนั ใดอนั หนง่ึ ก็ดี ใชเ้ งนิ ตามเช็คอนั เขาขดี ครอ่ มเฉพาะเป็ น ประการอื่นนอกจากใชใ้ หแ้ ก่ธนาคาร ซ่ึงเขาเจาะจงขดี ครอ่ มใหโ้ ดย เฉพาะหรือแก่ ธนาคารตวั แทนเรียกเก็บเงนิ ของธนาคารนน้ั ก็ดี ท่านว่า ธนาคารซ่ึงใชเ้ งนิ ไปดงั่ กลา่ วน้ี จะตอ้ งรบั ผิดตอ่ ผเู้ ป็ นเจา้ ของอนั แทจ้ ริง แห่งเช็คนน้ั ในการที่เขาตอ้ งเสยี หายอย่างใด ๆ เพราะการท่ีตนใชเ้ งนิ ไป ตามเช็ค ดงั่ นน้ั แตห่ ากเช็คใดเขานายื่นเพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ และเม่อื ยื่นไมป่ รากฏว่าเป็ นเช็ค ขดี คร่อมก็ดี หรือไม่ ปรากฏว่ามรี อยขดี ครอ่ มอันไดล้ บลา้ งหรือแกไ้ ข เปลย่ี นแปลงเพิ่มเตมิ เป็ นประการอ่ืนนอกจากท่ีอนญุ าต ไวโ้ ดยกฎหมาย ก็ดี เช็คเชน่ นถี้ า้ ธนาคารใดใชเ้ งนิ ไปโดยสจุ ริตและปราศจากประมาท เลินเลอ่ ท่านว่า ธนาคารนน้ั ไมต่ อ้ งรบั ผดิ หรือตอ้ งมหี นา้ ที่รบั ใชเ้ งนิ อย่างใด ๆ

79 อธิบายหลกั กฎหมายในเรื่องการคมุ้ ครองธนาคารรบั เงนิ ตามเช็คขดี คร่อม ธนาคารท่ีรบั เงนิ ตามเช็คขดี คร่อมจะไดร้ บั ความคมุ้ ครอง ไมต่ อ้ งรบั ผดิ ตอ่ ผเู้ ป็ น เจา้ ของอนั แทจ้ ริงแห่งเช็คในการที่ธนาคารรบั เงนิ ไวเ้ พื่อผเู้ คยคา้ ของตน หากปรากฏตอ่ มาวา่ ผเู้ คยคา้ นน้ั ไมม่ สี ทิ ธิหรือสิทธิบกพรอ่ ง แตจ่ ะตอ้ งประกอบดว้ ยหลกั เกณฑด์ งั นี้ (มาตรา 998) 1.) ธนาคารตอ้ งกระทาโดยสจุ ริตและไมป่ ระมาทเลินเลอ่ 2.) ธนาคารทีร่ บั เงนิ ตอ้ งไดร้ บั เช็คทีม่ กี ารขดี ครอ่ มแลว้ 3.) การเรียกเก็บเงนิ ของธนาคารตามเช็คขดี ครอ่ มนน้ั เป็ นการเรียกเก็บเพ่ือ ประโยชนข์ องผเู้ คยคา้ มาตรา 998 ธนาคารใดซ่ึงเขานาเช็คขดี คร่อมเบิกเงนิ ใชเ้ งนิ ไปตาม เช็คนน้ั โดยสจุ ริตและ ปราศจากประมาทเลนิ เลอ่ กลา่ วคือว่าถา้ เป็ นเช็ค ขดี ครอ่ มทวั่ ไปก็ใชเ้ งนิ ใหแ้ กธ่ นาคารอนั ใดอนั หนง่ึ ถา้ เป็ นเช็คขดี ครอ่ ม เฉพาะก็ใชใ้ หแ้ ก่ธนาคารซึ่งเขาเจาะจงขดี คร่อมใหโ้ ดยเฉพาะหรือใชใ้ ห้ แกธ่ นาคาร ตวั แทนเรียกเก็บเงนิ ของธนาคารนนั้ ไซร้ ท่านว่าธนาคารซึ่ง ใชเ้ งนิ ไปตามเช็คนนั้ ฝ่ ายหนง่ึ กบั ถา้ เช็คตก ไปถึงมอื ผรู้ บั เงนิ แลว้ ผสู้ งั่ จา่ ยอีกฝ่ ายหนง่ึ ตา่ งมสี ทิ ธเิ ป็ นอยา่ งเดียวกนั และเขา้ อย่ใู นฐานอนั เดียวกนั เสมอื นดงั่ ว่าเช็คนนั้ ไดใ้ ชเ้ งนิ ใหแ้ กผ่ เู้ ป็ นเจา้ ของอนั แทจ้ ริงแลว้ พิเศษออกเช็คสงั่ ใหธ้ นาคารบางกอกจ่ายเงนิ จานวนหนงึ่ พนั บาทแกเ่ อก โดยไดข้ ดี คร่อมเช็คนนั้ ไวด้ ว้ ย โทขโมยเช็คนนั้ ไปจากเอก แลว้ ปลอมบตั รประจาตวั ขา้ ราชการเป็ นชอ่ื เอก นาเช็คและบตั รประจาตวั ปลอมนน้ั ไปยื่นตอ่ ธนาคารบางกอกเพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ ธนาคารบางกอก ไดใ้ ชค้ วามระมดั ระวงั แลว้ ไมพ่ บรอ่ งรอยการปลอมบตั รประจาตวั จึงเขา้ ใจว่าโทคือเอก และได้ จ่ายเงนิ สดใหโ้ อไทหนงึ่ พนั บาทโดยสจุ ริต เชน่ นธี้ นาคารบางกอกจะตอ้ งรับผิดตอ่ เอกหรือไม่ เช็คฉบบั นเี้ ป็ นเช็คที่มีการขดี ครอ่ ม ดงั นนั้ ธนาคารบางกอกซ่ึงเป็ นธนาคารที่มี หนา้ ทใ่ี ชเ้ งนิ ตามเช็คนน้ั จะจ่ายเป็ นเงนิ สดตามเช็คใหแ้ กผ่ นู้ าเช็คนนั้ มายื่นตอ่ ธนาคารไมไ่ ด้ ธนาคารบางกอกมหี นา้ ทีท่ จี่ ะตอ้ งใชเ้ งนิ ตามเช็คใหแ้ กธ่ นาคารหนงึ่ ธนาคารใดท่ีเรียกเก็บเงนิ มาเทา่ นน้ั ถึงแมธ่ นาคารบางกอกจะไดก้ ระทาการโดยสจุ ริตและไมป่ ระมาทเลินเลอ่ ก็ตาม แต่ กระทาผดิ วิธีการใชเ้ งนิ ตามเช็คขดี ครอ่ มท่กี ฎหมายกาหนดไว้ ธนาคารจึงยงั ตอ้ งรบั ผิดตอ่ เอกผเู้ ป็ นเจา้ ของเช็คท่แี ทจ้ ริง ตามมาตรา 997 และมาตรา 1000 มาตรา 1000 ธนาคารใดไดร้ บั เงนิ ไวเ้ พื่อผเู้ คยคา้ ของตนโดยสจุ ริต และปราศจากประมาท เลินเลอ่ อนั เป็ นเงนิ เขาใชใ้ หต้ ามเช็คขดี คร่อม ทวั่ ไปก็ดี ขดี คร่อมเฉพาะใหแ้ กต่ นก็ดี หากปรากฏว่าผเู้ คย คา้ นน้ั ไมม่ ีสิทธิหรือมีสทิ ธิเพียงอย่างบกพร่องในเช็คนนั้ ไซร้ ท่านว่าเพียงแต่ เหตทุ ่ีไดร้ บั เงินไวห้ าทาให้ ธนาคารนน้ั ตอ้ งรบั ผิดตอ่ ผเู้ ป็ นเจา้ ของอนั แทจ้ ริงแห่งเช็คนนั้ แตอ่ ยา่ งหนงึ่ อย่างใดไม่ แบบประเมินผลหน่วยท่ี 12 1. วนั ท่ีออกเช็ค ไมม่ ผี ลกระทบถึงความสมบรู ณข์ องเช็ค 2. จืดออกเช็คชาระหนใ้ี หแ้ กเ่ ค็ม โดยเตมิ รายการในแบบพิมพเ์ ช็คซึ่งมีขอ้ ความว่า “จา่ ย.เค็ม… หรือผถู้ ือ” โดยไมไ่ ดข้ ดี ฆา่ คาว่า “หรือผถู้ ือ.” ออก เช็คฉบบั นม้ี ผี ลทางกฎหมายคือ ถือว่าเป็ นเช็คจ่าย ใหแ้ กผ่ ถู้ ือ

80 3. จืดใชป้ ื นขม่ ขใู่ หเ้ ค็มสงั่ จา่ ยเช็คใหแ้ กต่ น เค็มกลวั ตายจึงลงลายมอื ชื่อสงั่ จา่ ยเช็คใหแ้ กจ่ ืดไป จืดนา เช็คนน้ั ไปสลกั หลงั โอนชาระหนค้ี า่ เชา่ ซ้ือรถยนตใ์ หแ้ ก่บริษทั ไทยซื่อตรงจากดั บริษทั ไทยซื่อตรงไมร่ เู้ ร่ือง เก่ยี วกบั ท่ีจืดใชป้ ื นขม่ ขเู่ ค็ม จึงไดร้ บั เช็คไว้ แลว้ นาเช็คไปยื่นแก่ธนาคารเพ่ือใหใ้ ชเ้ งนิ แตธ่ นาคารปฏิเสธ การใชเ้ งนิ ตามเช็ค เชน่ นี้ บริษทั ไทยซื่อตรงมสี ทิ ธิเรียกรอ้ งเงนิ ตามเช็คจากเค็มและจืด 4. กฎหมายกาหนดเวลาใหย้ ื่นเช็คแกธ่ นาคารเพื่อใชเ้ งนิ ภายในกาหนดเวลา ภายใน 1 ปี นบั แตว่ ัน ออกเช็ค 5. เช็คนนั้ ยื่นใหใ้ ชเ้ งนิ เมื่อพน้ เวลาสามเดือนนบั แตว่ นั ออกเช็ค ไมเ่ ป็ นเหตทุ ่ีธนาคารจะปฏิเสธการ จา่ ยเงนิ ตามเช็คซ่ึงผเู้ คยคา้ กบั ธนาคารไดอ้ อกเบิกเงนิ แกต่ น 6. ถา้ ธนาคารตามเช็คเขยี นขอ้ ความลงลายมอื ช่ือบนเช็คว่า “ใชไ้ ด”้ จะทาใหธ้ นาคารมีสถานะ ผกู พนั ในฐานเป็ นลกู หนช้ี น้ั ตน้ ตอ่ ผทู้ รง 7. การท่ีธนาคารซ่ึงใชเ้ งนิ ตามเช็คขดี ครอ่ มเฉพาะโดยใชเ้ งนิ ไปตามเช็คโดยสจุ ริตปราศจากประมาท เลินเลอ่ แกธ่ นาคารซ่ึงเขาเจาะจงขดี คร่อมใหโ้ ดยเฉพาะแลว้ หากปรากฏภายหลงั ว่าผทู้ รงเช็คซึ่งเรียกเก็บ เงนิ แตแ่ รกนน้ั มใิ ชเ่ ป็ นผมู้ ีสิทธอิ นั แทจ้ ริงในเช็คนน้ั จะมีผลทางกฎหมายคือ ถือว่าเช็คนน้ั ไดใ้ ชเ้ งนิ ใหแ้ กผ่ ู้ เป็ นเจา้ ของท่ีแทจ้ ริงแลว้ 8. หลกั เกณฑส์ าคญั ท่ีจะทาใหธ้ นาคารท่ีไดร้ บั เงนิ ไวเ้ พื่อลกู คา้ ของตน อนั เป็ นเงนิ ที่ธนาคารอื่นใชใ้ ห้ ตามเช็คขดี คร่อม ไม่ตอ้ งรบั ผิดตอ่ ผเู้ ป็ นเจา้ ของอนั แทจ้ ริงแห่งเช็คนนั้ หากปรากฏตอ่ มาว่าลกู คา้ ของตน ที่นาเช็คมาเขา้ บญั ชนี น้ั ไมม่ ีสิทธใิ นเช็คนน้ั คือ หลกั การกระทาโดยสจุ ริตและปราศจากประมาทเลนิ เลอ่ 9. เหตทุ ี่แบบพิมพเ์ ช็คของธนาคาร จึงมขี อ้ ความไวใ้ หเ้ ติมรายการว่า “จา่ ย….หรือผถู้ ือ” เพราะ รายการในเช็คท่ีสาคญั ตอ้ งมีชือ่ หรือย่ีหอ้ ของผรู้ บั เงนิ หรือคาจดแจง้ ว่าใหใ้ ชเ้ งนิ แกผ่ ถู้ ือ 10. หากมีการยื่นเช็คเพ่ือใหธ้ นาคารใชเ้ งนิ เม่ือพน้ เวลา 6 เดือนนบั แตว่ นั ออกเช็คผลคือ ธนาคารมี สทิ ธิท่ีจะไมจ่ า่ ยเงนิ ตามเช็ค 11. กาหนดเวลาใหย้ ื่นเช็คภายใน 1 เดอื นนบั แตว่ ันออกเช็คใชก้ บั เช็คที่ใชเ้ งนิ ในเมืองเดยี วกนั กบั ที่ ออกเช็ค 12. เช็คท่ีมีการขดี ครอ่ มเฉพาะใหแ้ ก่ 2 ธนาคารมีผลทางกฎหมายคือ ธนาคารตามเช็คบอกปัดไมใ่ ช้ เงนิ ไดเ้ วน้ แตเ่ ป็ นการขดี คร่อมใหแ้ กธ่ นาคารในฐานเป็ นตวั แทนเรียกเก็บ 13. กรณีเช็คไมไ่ ดล้ งวันท่ีออกเช็คไว้ ผทู้ รงทาการโดยสจุ ริตจดวันตามท่ีถกู ตอ้ งแทจ้ ริงลงได้ 14. ธนาคารท่ีระบไุ วใ้ นการขดี คร่อมเฉพาะ จะทาการขดี คร่อมเฉาะซา้ อีกอนั หนง่ึ ใหแ้ กธ่ นาคารอื่น เพ่ือเรียกเก็บเงนิ ก็ได้ 15. พิเศษถกู เอกฉอ้ ฉลใหอ้ อกเช็คสงั่ จา่ ยเงนิ จานวนหนง่ึ แกเ่ อก เอกไมก่ ลา้ นาเช็คนนั้ ไปขน้ึ เงนิ กบั ธนาคาร จึงไดน้ าเช็คนนั้ สลกั หลงั โอนชาระหนใี้ หบ้ ริษทั สจุ ริตจากดั ทง้ั ๆ ท่ีบริษทั สจุ ริตจากดั รอู้ ย่แู ลว้ ว่า พิเศษถกู เอกฉอ้ ฉลใหอ้ อกเช็คฉบบั นน้ั แตก่ ็ยงั รบั เช็คไว้ บริษทั สจุ ริตจากดั นาเช็คเขา้ บญั ชใี นธนาคารเพื่อ เรียกเก็บ ธนาคารปฏิเสธการจา่ ยเงนิ ตามเช็ค บริษทั สจุ ริต จากดั มสี ิทธิเรียกรอ้ งจาก เอก ใหช้ าระหน้ี ตามเช็ค หน่วยท่ี 13 ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งิน อายคุ วาม ตวั๋ เงินปลอม ตวั๋ เงินถกู ลกั ตว๋ั เงิน หาย

81 1. ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เป็ นตราสารซ่ึงผอู้ อกตวั๋ ใหค้ ามนั่ สญั ญาวา่ จะใชเ้ งนิ จานวนหนงึ่ ใหแ้ ก่ ผรู้ บั เงนิ หรือตามคาสงั่ ของผรู้ บั เงนิ ซ่ึงจะตอ้ งมรี ายการตามทก่ี ฎหมายกาหนดไว้ โดย กฎหมายใหน้ บั บทบญั ญตั ิในบางเรื่องของตวั๋ แลกเงนิ มาใชก้ บั ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ดว้ ย 2. มลู หนตี้ ามตวั๋ เงนิ จะตอ้ งดาเนนิ การเรียกรอ้ งภายในอายคุ วามที่กฎหมายกาหนดไว้ เป็ นพิเศษซึ่งมี 3 กรณีคืออายคุ วามฟ้ องผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ และผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ อายุ ความฟ้ องผสู้ งั่ จ่ายและผสู้ ลกั หลงั และอายคุ วามผสู้ ลกั หลงั ฟ้ องไลเ่ บี้ย นอกจากนนั้ กฎหมาย ยงั กาหนดผลของการที่อายคุ วามสะดดุ หยดุ ลงและผลของหนเ้ี ดมิ เกย่ี วกบั อายคุ วามตวั๋ เงนิ 3. ตวั๋ เงนิ ปลอม หมายถึงตวั๋ เงนิ นน้ั ไดม้ กี ารกระทาใหผ้ ิดแปลกไปจากตวั๋ เงนิ ทแี่ ทจ้ ริง อาจจะเป็ นการปลอมทงั้ ฉบบั หรือบางสว่ น 4. เม่ือตวั๋ เงนิ หาย หรือถกู ลกั ผทู้ รงตอ้ งบอกกลา่ วเป็ นหนงั สือไปยงั ผอู้ อกตวั๋ เงนิ ผจู้ ่าย ผสู้ มอา้ งยามประสงค์ ผรู้ บั รองเพื่อแกห้ นา้ และผรู้ บั อาวลั ตามแตม่ ี เพื่อใหบ้ อกปัดไมใ่ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ เงนิ นนั้ และอาจรอ้ งขอไปยงั ผสู้ งั่ จา่ ยใหอ้ อกตวั๋ เงนิ เป็ นเนอื้ ความเดยี วกนั แกต่ นใหม่ ฉบบั หนง่ึ ก็ได้ 13.1 ตว๋ั สญั ญาใชเ้ งิน 1. ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เป็ นตวั๋ เงนิ ประเภทหนง่ึ ทผ่ี อู้ อกตวั๋ ใหค้ ามนั่ วา่ จะใชเ้ งนิ จานวนหนง่ึ ใหแ้ กผ่ รู้ บั เงนิ หรือตามคาสงั่ ของผรู้ บั เงนิ 2. กฎหมายกาหนดรายการที่จะตอ้ งในตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ไว้ ซึ่งจะตอ้ งมรี ายทข่ี าดเสยี มไิ ด้ รวม 4 รายการคือ (1) คาบอกชอ่ื ว่าเป็ นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ (2) คามนั่ สญั ญาอนั ปราศจาก เงอื่ นไขว่าจะใชเ้ งนิ เป็ นจานวนแนน่ อน (3) ชอื่ หรือยี่หอ้ ของผรู้ บั เงนิ และ (4) ลายมือชอ่ื ผู้ ออกตวั๋ 3. กฎหมายกาหนดใหน้ าบทบญั ญตั ใิ นบางเรื่องของตวั๋ แลกเงนิ มาใชก้ บั ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เพียงเทา่ ท่ไี มข่ ดั กบั สภาพแหง่ ตราสารชนดิ นดี้ ว้ ย 4. ผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ย่อมตอ้ งผกู พนั เป็ นอยา่ งเดยี วกนั กบั ผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ 13.1.1 ความหมายของตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ คืออะไร ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ คือหนงั สอื ตราสารซ่ึงบคุ คลหนงึ่ เรียกวา่ ผอู้ อกตวั๋ ใหค้ ามนั่ สญั ญาว่าจะใชเ้ งนิ จานวนหนง่ึ แก่บคุ คลอีกคนหนงึ่ หรือใหใ้ ชต้ ามคาสงั่ ของบคุ คลอีกคนหนง่ึ เรียกว่าผรู้ บั เงนิ 13.1.2 รายการในตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เค็มสงั่ ซื้อสนิ คา้ จากหวานเมอ่ื วนั ท่ี 1 มถิ นุ ายน 2536 เป็ นราคาสนิ คา้ ทงั้ สน้ิ 10,000 บาท เค็มยงั ไมม่ เี งนิ จ่ายคา่ สินคา้ ดงั กล่าวแกห่ วาน หวานตกลงใหเ้ ค็มออกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ จานวนเงนิ ดงั กลา่ วและดอกเบ้ียในอตั รารอ้ ยละ 12 ตอ่ ปี กาหนดใชเ้ งนิ ในวนั ท่ี 1 ธนั วาคม 2536 ใหเ้ ขยี นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ดงั กล่าวใหม้ รี ายการครบถว้ นตามท่ีกฎหมายกาหนดไว้

82 ออกท่บี า้ นเลขท่ี 123 ถนน 86 ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ แขวงบางมด เขตบางเขน กรงุ เทพฯ วนั ที่ 1 มถิ นุ ายน 2536 ขา้ พเจา้ นายเค็มสญั ญาว่าจะใชเ้ งนิ ใหเ้ ป็ นจานวน 10,000 บาท พรอ้ มกบั ดอกเบ้ียใน อตั รารอ้ ยละ 12 ตอ่ ปี ของจานวนเงนิ ดงั กลา่ วแกน่ ายหวาย ในวนั ที่ 1 ธนั วาคม 2536 ณ ภมู ลิ าเนาของขา้ พเจา้ ขา้ งตน้ ลงชอ่ื เค็ม 13.1.3 บทบญั ญตั วิ ่าดว้ ยตวั๋ แลกเงนิ ที่นามาใชก้ บั ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เม่ือวนั ท่ี 1 มิถนุ ายน 2536 มะพรา้ วยืมเงนิ มะนาว 10,000 บาท กาหนดใชค้ ืน ภายใน 3 เดอื น มะนาวตกลงใหย้ ืมแตข่ อคิดดอกเบ้ียในอตั รารอ้ ยละ 10 ตอ่ เดอื น คิดเป็ นคา่ ดอกเบี้ย 3,000 บาท ขอหกั คา่ ดอกเบี้ยลว่ งหนา้ คงจา่ ยเงนิ สดไป 7,000 บาท และให้ มะพรา้ วออกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ลงวนั ท่ี 1 มิถนุ ายน 2536 สญั ญาจะใชเ้ งนิ จานวน 10,000 บาท แกม่ ะนาว ตอ่ มามะนาวสลกั หลงั โอนตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ใหแ้ กม่ ะปรางเป็ นการชาระหนคี้ า่ ซ้ือสนิ คา้ โดยมะปรางไมร่ ถู้ ึงการคิดดอกเบ้ียดงั กลา่ ว เม่ือตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ถึงกาหนดใชเ้ งนิ มะปรางยื่นตวั๋ เพ่ือใหม้ ะพรา้ วใชเ้ งนิ มะพรา้ วไมย่ อมใชอ้ า้ งวา่ เป็ นหนที้ เี่ กิดขนึ้ จากการกยู้ ืมท่ี คิดดอกเบี้ยเกนิ กวา่ อตั ราท่ีกฎหมายกาหนด จงวินจิ ฉยั วา่ มะปรางมีมีสิทธิเรียกรอ้ งจาก มะพรา้ วไดห้ รือไม่ เพียงใด กรณีเป็ นเร่ืองทม่ี ะปรางทรงตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ฟ้ องมะพรา้ ว ผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ใหช้ าระหนตี้ ามตวั๋ นนั้ เชน่ นม้ี ะพรา้ วไมอ่ าจยกขอ้ ตอ่ สใู้ นเร่ืองการคิดดอกเบี้ยเกนิ อตั ราขนึ้ เป็ นขอ้ ตอ่ สทู้ ม่ี ะพรา้ วมีตอ่ มะนาวผทู้ รงคนกอ่ นมาใชก้ บั มะปรางได้ ทงั้ นเี้ พราะการอนตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ระหว่างมะนาวกบั มะปรางมิไดม้ ขี นึ้ ดว้ ยการคบคิดกนั ฉอ้ ฉล กรณีตอ้ งบงั คบั ตามมาตรา 916 ซ่ึงมาตรา 985 ใหน้ ามาใชก้ บั ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ดว้ ย มะพรา้ วตอ้ งรบั ผดิ ใช้ เงนิ ดว้ ย มะพรา้ วตอ้ งรบั ผิดใชเ้ งนิ เต็มจานวนในตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ แกม่ ะปราง 13.1.4 ความรบั ผิดของผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ อธิบายว่ากฎหมายกาหนดความรบั ผิดของผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ไวอ้ ยา่ งไร มาตรา 986 กาหนดความรบั ผิดของผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เสมือนกบั ความรบั ผดิ ของผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ กลา่ วคือผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ย่อมไดล้ งลายมือชอื่ ของตนในฐานะ ผอู้ อกตวั๋ ซ่ึงมีขอ้ ความเป็ นคามนั่ ปราศจากเงอื่ นไขว่าจะใชเ้ งนิ จานวนแนน่ อนใหแ้ กผ่ รู้ บั เงนิ ยอ่ มเป็ นอนั สญั ญาว่าจะใชเ้ งนิ ตามตวั๋ นน้ั แกผ่ ทู้ รงเมอื่ ตวั๋ ถึงกาหนดใชเ้ งนิ ในกรณีของตวั๋ แลกเงนิ ความรบั ผิดของผจู้ า่ ยเกิดขน้ึ เมื่อผจู้ า่ ยไดล้ งลายมอื ชอ่ื รบั รองตวั๋ แลกเงนิ ในกรณี ของตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เมอ่ื มาตรา 986 กาหนดใหผ้ อู้ อกตวั๋ รบั ผิดอย่างเดยี วกบั ผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ แลว้ จึงไมม่ คี วามจาเป็ นที่จะตอ้ งมวี ิธีการรบั รองตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ดงั เชน่ กรณีของตวั๋ แลกเงนิ เวน้ แตเ่ ป็ นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ทอี่ อกมาแตต่ า่ งประเทศ 13.2 อายคุ วามตวั๋ เงิน

83 1. อายคุ วามตามลกู หนเี้ ดมิ และอายคุ วามตามตวั๋ เงนิ กฎหมายกาหนดไวแ้ ตกตา่ งดนั โดยอายคุ วามตวั๋ เงนิ กาหนดไวส้ นั้ กว่าอายคุ วามตามมลู หนเี้ ดมิ 2. กฎหมายกาหนดอายคุ วามตวั๋ เงนิ ไวเ้ ป็ นพิเศษ ในกรณีฟ้ องผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ หรือผู้ ออกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ หา้ มมิใหฟ้ ้ องเมื่อพน้ เวลาสามปี นบั แตว่ นั ตวั๋ นนั้ ถึงกาหนดใชเ้ งนิ 3. ในกรณีผทู้ รงตวั๋ เงนิ ฟ้ องผสู้ ลกั หลงั และผสู้ งั่ จ่าย หา้ มมิใหฟ้ ้ องคดเี ม่ือพน้ เวลาหนงึ่ ปี นบั แตว่ นั ท่ไี ดล้ งในคาคดั คา้ น หรือนบั แตว่ นั ตวั๋ เงนิ ถึงกาหนดในกรณีทีม่ ขี อ้ กาหนดไวว้ า่ ไม่ จาตอ้ งมคี าคดั คาน 4. ในกรณีผสู้ ลกั หลงั ฟ้ องไลเ่ บี้ยกนั เองและไลเ่ บ้ียเอาแกผ่ สู้ งั่ จ่าย หา้ มมิใหฟ้ ้ องคดเี มือ่ พน้ เวลาหกเดอื นนบั แตว่ นั ทผี่ สู้ ลกั หลงั เขา้ ถือเอาตวั๋ เงนิ และใชเ้ งนิ หรือนบั แตว่ นั ท่ีผสู้ ลกั หลงั นน้ั เองถกู ฟ้ อง 5. เมอ่ื อายคุ วามสะดดุ หยดุ ลงแกค่ ่สู ญั ญาแห่งตวั๋ เงนิ ฝ่ ายใดฝ่ ายหนง่ึ ย่อมมีผลสะดดุ หยดุ ลงเพียงแกแ่ กค่ ่สู ญั ญาฝ่ ายนน้ั เทา่ นน้ั 6. ถา้ ตวั๋ เงนิ ไดท้ าขน้ึ หรือไดโ้ อนหรือสลกั หลงั ไปแลว้ ในมลู หนอ้ี นั ใด และสิทธิตามตวั๋ เงนิ สญู สิน้ ไปเพราะอายคุ วาม หนเี้ ดิมนนั้ ก็ยงั คงมีอย่เู ทา่ ทลี่ กู หนม้ี ิตอ้ งเสยี หายแตก่ ารนน้ั เวน้ แต่ จะไดต้ กลงกนั ไวเ้ ป็ นอยา่ งอ่ืน 13.2.1 อายคุ วามตามมลู หนเ้ี ดิม และอายคุ วามตามตวั๋ เงนิ ก. สงั่ จ่ายเช็คฉบบั หนง่ึ แก่ ข. ตอ่ มา ข. เอาเช็คนนั้ ไปทาสญั ญาขายลดใหแ้ กธ่ นาคาร เมื่อถึงกาหนดธนาคารตามเช็คปฏิเสธการจ่ายเงนิ หลงั จากนนั้ 1 ปี ธนาคารทรี่ บั ซื้อลดเช็ค ไดน้ าเช็คนนั้ ไปฟ้ องให้ ก. และ ข. รบั ผิดใชเ้ งนิ คืน ก. และ ข. สคู้ ดวี ่าขาดอายคุ วามแลว้ ให้ วินจิ ฉยั วา่ ขอ้ ตอ่ สขู้ อง ก. และ ข. ฟังไดห้ รือไมพ่ ียงใด กรณีเป็ นเร่ืองธนาคารฟ้ อง ก. ใหร้ บั ผิดในฐานะผทู้ รงเช็คตามมาตรา 1002 เมื่อ เกิน 1 ปี นบั แตว่ นั ออกเช็คคดจี ึงขาดอายคุ วาม สว่ นธนาคารฟ้ อง ข. นนั้ เป็ นการฟ้ องใหร้ บั ผิดตามสญั ญาขายลดเช็คมอี ายคุ วาม 10 ปี คดไี มข่ าดอายคุ วาม ดงั นนั้ ขอ้ ตอ่ สขู้ อง ก. ฟัง ขน้ึ สว่ นขอ้ ตอ่ สขู้ อง ข. ฟังไมไ่ ด้ 13.2.2 อายคุ วามฟ้ องผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ และผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ จนั ทรอ์ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ลงวนั ที่ 1 มนี าคม 2532 สญั ญาจะใชเ้ งนิ จานวนหนง่ึ แกอ่ งั คารผรู้ บั เงนิ เม่อื ผรู้ บั เงนิ เรยี กรอ้ งทวงถาม ตอ่ มาวนั ท่ี 1 มีนาคม 2536 องั คารให้ ทนายความทวงถามจนั ทรใ์ หใ้ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ และตอ่ มาเมื่อวนั ที่ 1 พฤษภาคม 2536 องั คาร ไดย้ ื่นฟ้ องจนั ทรใ์ หร้ บั ผดิ ตามตวั๋ ใหว้ ินจิ ฉัยว่าคดขี ององั คารขาดอายคุ วามฟ้ องรอ้ งแลว้ หรือไม่ กรณีเป็ นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เมื่อทวงถาม ผอู้ อกตวั๋ ใหใ้ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ เป็ นวนั เร่ิมตน้ ถึง กาหนดใชเ้ งนิ ดงั นน้ั จึงตอ้ งถือเอาวนั ที่ 1 มนี าคม 2536 เป็ นวนั เริม่ นบั อายคุ วาม เมือ่ องั คารฟ้ องคดภี ายใน 3 ปี นบั แตว่ นั ถึงกาหนดใชเ้ งนิ ดงั กลา่ ว คดขี ององั คารจึงไมข่ าดอายุ ความ

84 13.2.3 อายคุ วามฟ้ องผสู้ งั่ จ่ายและผสู้ ลกั หลงั มะลิออกเช็คสงั่ ใหธ้ นาคารชาวนาไทยจ่ายเงนิ จานวนหา้ พนั บาทแกก่ หุ ลาบลงวนั ที่ สงั่ จา่ ย 1 มกราคม 2536 ตอ่ มาวนั ท่ี 15 มกราคม 2536 กหุ ลาบนาเช็คดงั กลา่ วยื่นตอ่ ธนาคารชาวนาไทยเพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ ธนาคารชาวนาไทยปฏิเสธการจ่ายเงนิ ตามเช็คอา้ งว่าเงนิ ใน บญั ชมี ะลไิ มพ่ อจ่าย กหุ ลาบทวงถามเงนิ ตามเช็คจากมะลแิ ตม่ ะลิผดั ผอ่ นเรื่อยมาจนกระทงั่ วนั ท่ี 10 มกราคม 2537 กหุ ลาบจึงไดย้ ่ืนฟ้ องมะลติ อ่ ศาลขอใหบ้ งั คบั ใชเ้ งนิ ตามเช็ค มะลิ ตอ่ สวู้ ่าคดขี าดอายคุ วามแลว้ ใหว้ ินจิ ฉยั ว่าขอ้ ตอ่ สขู้ องมะลดิ งั กลา่ วฟังขนึ้ หรือไม่ กรณีเป็ นเรื่องที่กหุ ลาบในฐานะผทู้ รงเช็คฟ้ องมะลิผสู้ งั่ จา่ ยเช็คใหร้ บั ผดิ ตามความใน เช็ค จึงอย่ใู นบงั คบั ของอายคุ วามตามมาตรา 1002 กหุ ลาบจะตอ้ งฟ้ องมะลกิ อ่ นพน้ เวลา 1 ปี นบั แตว่ นั เช็คถึงกาหนด ซ่ึงในกรณีนว้ี นั ที่เช็คถึงกาหนดคือวนั ทล่ี งในเช็ค 1 มกราคม 2536 เมอื่ กหุ ลาบฟ้ องคดใี นวนั ที่ 10 มกราคม 2537 จึงพน้ เวลา 1 ปี คดขี าดอายคุ วาม ฟ้ องรอ้ ง ขอ้ ตอ่ สขู้ องมะลิฟังขน้ึ 13.2.4 อายคุ วามฟ้ องผสู้ ลกั หลงั ฟ้ องไลเ่ บ้ียกนั เองและผสู้ งั่ จ่าย กฎหมายกาหนดอายคุ วามในคดที ่ผี สู้ ลกั หลงั ฟ้ องไลเ่ บี้ยกนั เองและไลเ่ บ้ียเอาแกผ่ สู้ งั่ จา่ ยแห่งตวั๋ เงนิ ไวอ้ ย่างไร มาตรา 1003 บญั ญตั ใิ หม้ ีผลวา่ ในคดที ผี่ สู้ ลกั หลงั ฟ้ องไลเ่ บ้ียกนั เองและไลเ่ บ้ียเอา แกผ่ สู้ งั่ จ่าย หา้ มมิใหฟ้ ้ องคดเี มือ่ พน้ เวลาหกเดือนนบั แตว่ นั ท่ผี สู้ ลกั หลงั เขา้ ถือเอาตวั๋ เงนิ และ ใชเ้ งนิ หรือนบั แตว่ นั ท่ีผสู้ ลกั หลงั นนั้ เองถกู ฟ้ อง มาตรา 1003 ในคดีผสู้ ลกั หลงั ทงั้ หลายฟ้ องไลเ่ บ้ียกนั เอง และไลเ่ บี้ยเอาแกผ่ สู้ งั่ จ่ายแหง่ ตวั๋ เงนิ ท่านหา้ มมใิ หฟ้ ้ องคดีเม่อื พน้ เวลาหกเดือนนบั แตว่ ันท่ผี สู้ ลกั หลงั เขา้ ถือเอาตวั๋ เงนิ และใชเ้ งนิ หรือนบั แต่ วันท่ีผสู้ ลกั หลงั นน้ั เองถกู ฟ้ อง 13.2.5 อายคุ วามสะดดุ หยดุ ลง ดาเป็ นผสู้ งั่ จา่ ยตวั๋ แลกเงนิ เขยี วเป็ นผรู้ บั รอง เหลืองและแดงเป็ นผสู้ ลกั หลงั ตวั๋ ขาด ความเชอื่ ถือ พิเศษซึ่งเป็ นผทู้ รงตวั๋ แลกเงนิ ทาคาคดั คา้ นแลว้ ใชส้ ิทธิไลเ่ บ้ียฟ้ องแดงผสู้ ลกั หลงั ใหร้ บั ผดิ แตเ่ พียงผเู้ ดยี ว เวลาผา่ นไปกว่า 3 ปี คดที ีพ่ ิเศษฟ้ องแดงยงั อย่ใู นระหวา่ งการ พิจารณาของศาลอทุ ธรณ์ พิเศษจึงไดม้ าฟ้ องดา เขยี ว และเหลืองใหร้ บั ผดิ ดา เขยี ว และ เหลืองยกอายคุ วามขน้ึ ตอ่ สู้ ใหว้ ินจิ ฉยั ว่าคดีทีพ่ ิเศษฟ้ องดา เขยี ว และเหลืองใหร้ บั ผดิ ดงั กล่าวขาดอายคุ วามหรือไม่ กรณีของดาและเหลอื ง เป็ นการฟ้ องผสู้ งั่ จ่ายและผสู้ ลกั หลงั ซึ่งตามมาตรา 1002 หา้ มมใิ หฟ้ ้ องเมอื่ พน้ เวลาหนงึ่ ปี นบั แตว่ นั ทไี่ ดล้ งในคาคดั คา้ น และกรณีของเขยี วเป็ นการฟ้ อง ผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ ซึ่งมาตรา 1001 หา้ มมิใหฟ้ ้ องเมอื่ พน้ เวลาสามปี นบั แตว่ นั ตวั๋ ถึง กาหนด การทพ่ี ิเศษฟ้ องแดงผสู้ ลกั หลงั คนหนงึ่ หาทาใหอ้ ายคุ วามสะดดุ หยดุ ลงแก่ดา เขยี ว และเหลอื งไม่ ทง้ั นโี้ ดยผลของมาตรา 1004 คดขี องพิเศษจึงขาดอายคุ วาม มาตรา 1001 ในคดีฟ้ องผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ ก็ดี ผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ก็ดี ทา่ นหา้ มมใิ หฟ้ ้ อง เม่ือพน้ เวลาสามปี นบั แตว่ ันตวั๋ นนั้ ๆ ถึงกาหนดใชเ้ งนิ

85 มาตรา 1002 ในคดที ี่ผทู้ รงตวั๋ เงนิ ฟ้ องผสู้ ลกั หลงั และผสู้ งั่ จา่ ย ท่าน หา้ มมิใหฟ้ ้ องเม่ือพน้ เวลา ปี หนงึ่ นบั แตว่ นั ท่ีไดล้ งในคาคดั คา้ นซึ่งไดท้ าขนึ้ ภายในเวลาอนั ถกู ตอ้ งตามกาหนด หรือนบั แตว่ นั ตวั๋ เงนิ ถึงกาหนด ใน กรณีท่ีมีขอ้ กาหนดไวว้ ่า \"ไมจ่ าตอ้ งมีคาคดั คา้ น\" มาตรา 1004 เม่ืออายคุ วามสะดดุ หยดุ ลงเพราะการอนั หนงึ่ อนั ใด ซึ่งกระทาแกค่ สู่ ญั ญาแห่ง ตวั๋ เงนิ ฝ่ ายใดฝ่ ายหนง่ึ ท่านว่ายอ่ มมผี ลสะดดุ หยดุ ลงเพียงแตแ่ กค่ สู่ ญั ญาฝ่ ายนนั้ 13.2.6 ผลของหนเี้ ดมิ เกีย่ วกบั อายคุ วามตวั๋ เงนิ เค็มสงั่ จ่ายเช็คจานวนหนง่ึ พนั บาทนาไปแลกเงนิ สดจากจืดซ่ึงเป็ นเพื่อกนั จืดลืมเช็ค ไวใ้ นโตะ๊ ทางานจนเวลาลว่ งพน้ ไปกวา่ หนง่ึ ปี นบั แตว่ นั สงั่ จ่ายเช็คแลว้ จึงไดน้ าเช็คไปย่ืนตอ่ ธนาคารเพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ ธนาคารปฏิเสธการใชเ้ งนิ ตามเช็คจืดทวงเงนิ ตามเช็คจากเค็ม แตเ่ ค็ม ปฏิเสธไมย่ อมใชใ้ ห้ จงใหค้ าแนะนาแกจ่ ืดว่ามีทางที่จะไดร้ บั ชาระหนจ้ี านวนหนง่ึ พนั บาทนี้ หรือไม่ สิทธิเรียกรอ้ งในมลู หนต้ี ามเช็คซึ่งจืดในฐานะผทู้ รงมตี อ่ เค็มผจู้ ่ายนนั้ กฎหมาย กาหนดอายคุ วามไวเ้ พียงหนงึ่ ปี เต็ม มาตรา 1002 ดงั นนั้ จึงไมอ่ าจใชส้ ทิ ธิฟ้ องบงั คบั ใหเ้ ค็ม ชาระหนต้ี ามเช็คเพราะถา้ เค็มตอ่ สวู้ ่าคดขี าดอายคุ วามฟ้ องรอ้ งแลว้ ศาลก็ตอ้ งพิพากษายก ฟ้ อง และกรณีนเ้ี ป็ นเร่ืองการสงั่ จ่ายเช็คแลกเงนิ สด จึงไมม่ มี ลู หนเี้ ดมิ ทจี่ ะบงั คบั กนั ไดอ้ ีก 13.3 ตวั๋ เงินปลอม ตว๋ั เงินถกู ลกั ตว๋ั เงินหาย 1. ตวั๋ เงนิ ปลอมหมายถึง ตวั๋ เงนิ ท่ีมกี ารกระทาใหผ้ ิดแปลกไปจากตวั๋ เงนิ ท่แี ทจ้ ริง ไดแ้ ก่ ตวั๋ เงนิ ทีม่ ลี ายมือชอ่ื ปลอมหรือมีการเปลยี่ นแปลงแกไ้ ขในขอ้ สาคญั แห่งตวั๋ เงนิ 2. การทล่ี ายมอื อนั หนง่ึ ในตวั๋ เงนิ ปลอมย่อมไมก่ ระทบถึงความสมบรู ณข์ องลายมอื ชอ่ื อื่นๆ ในตวั๋ เงนิ แตผ่ ลที่มีตอ่ ลายมอื ชอ่ื ปลอมหรือลายมือชอื่ ลงโดยปราศจากอานาจนนั้ กฎหมายกาหนดวา่ เป็ นอนั ใชไ้ มไ่ ดเ้ ลย 3. ถา้ ขอ้ ความในตวั๋ เงนิ ใดมีการเปล่ียนแปลงในขอ้ สาคญั ตวั๋ เงนิ นน้ั เป็ นอนั เสยี ไป เวน้ แต่ ยงั คงใชไ้ ดต้ อ่ ค่สู ญั ญาซึ่งเป็ นผทู้ าการแกไ้ ขเปล่ยี นแปลงนน้ั หรือไดย้ ินยอมกบั การแกไ้ ข เปล่ียนแปลงนน้ั กบั ผสู้ ลกั หลงั ในภายหลงั 4. เมอื่ ตวั๋ เงนิ ถกู ลกั หรือตวั๋ เงนิ หาย ผทู้ รงตอ้ งบอกกล่าวเป็ นหนงั สอื ไปยงั ผอู้ อกตวั๋ เงนิ ผจู้ า่ ยผสู้ มอา้ งยามประสงค์ ผรู้ บั รองเพ่ือแกห้ นา้ และผรู้ บั อาวลั ตามแตม่ ี เพื่อใหบ้ อกปัดไมใ่ ช้ เงนิ ตามตวั๋ นนั้ 13.3.1 ตวั๋ เงนิ ปลอม ดาลงลายมอื ชอื่ ในเช็คสงั่ ธนาคารสยามพาณิชยใ์ หจ้ ่ายเงนิ จานวน 1,000 บาทแก่ แดง ตอ่ มาแดงทาเช็คหายมีคนเก็บไดแ้ ลว้ ปลอมลายมือชอื่ แดงสลกั หลงั โอนใหข้ าวผรู้ บั โอนไว้ โดยสจุ ริต ขาวสลกั หลงั เช็คโอนใชห้ นคี้ า่ ซ้ือสนิ คา้ แกบ่ ริษทั มะมว่ งจากดั (ก) หากบริษทั มะมว่ งจากดั นาเช็คไปย่ืนตอ่ ธนาคารสยามพาณิชย์ แตธ่ นาคาร สยามพาณิชยป์ ฏิเสธการใชเ้ งนิ บริษทั มะมว่ งจากดั จะเรียกรอ้ งเงนิ ตามเช็คจากใครไดบ้ า้ ง หรือไม่

86 (ข) หากธนาคารสยามพาณิชยจ์ ากดั ไดจ้ ่ายเงนิ ตามเช็คใหแ้ กบ่ ริษทั มะม่วงจากดั ไป โดยไมท่ ราบวา่ ลายมือช่อื ของแดงเป็ นลายมอื ชอ่ื ปลอม ธนาคารสยามพาณิชยจ์ ากดั จะหกั เงนิ ท่จี ่ายไปจากบญั ชเี งนิ ฝากของดาไดห้ รือไม่ (ก) บริษทั มะมว่ งจากดั เรียกเงนิ ตามเช็คไดจ้ ากขาวผสู้ ลกั หลงั แตไ่ มม่ ีสิทธิ เรียกรอ้ งจากแดงเพราะลายมือชอื่ แดงเป็ นลายมือชอื่ ปลอม และไมม่ สี ทิ ธิเรียกรอ้ งจากดาผู้ สงั่ จา่ ยเพราะการสลกั หลงั ขาดสาย (ข) ธนาคารหกั บญั ชเี งนิ ฝากของดาไดเ้ พราะธนาคารไดใ้ ชเ้ งนิ ตามเช็คไปตาม ทางการคา้ ปกติ โดยสจุ ริตและปราศจากประมาทเลนิ เลอ่ ถึงแมล้ ายมือชอ่ื ของแดงจะปลอม แตก่ ็เป็ นลายมอื ชอ่ื ผสู้ ลกั หลงั ไมใ่ ชล่ ายมอื ชอ่ื ผสู้ งั่ จ่าย ธนาคารยอ่ มไดร้ บั การคมุ้ ครองตาม มาตรา 1009 มาตรา 1009 ถา้ มผี นู้ าตวั๋ เงนิ ชนดิ จะพึงใชเ้ งนิ ตามเขาสงั่ เม่ือทวงถาม มาเบิกตอ่ ธนาคารใด และธนาคารนน้ั ไดใ้ ชเ้ งนิ ใหไ้ ปตามทางคา้ ปกตโิ ดย สจุ ริตและปราศจากประมาทเลินเลอ่ ไซร้ ท่านว่า ธนาคารไมม่ ีหนา้ ท่ีจะ ตอ้ งนาสืบว่าการสลกั หลงั ของผรู้ บั เงนิ หรือการสลกั หลงั ในภายหลงั ราย ใด ๆ ได้ ทาไปดว้ ยอาศยั รบั มอบอานาจแตบ่ คุ คลซึ่งอา้ งเอาเป็ นเจา้ ของ คาสลกั หลงั นน้ั และถึงแมว้ ่ารายการสลกั หลงั นน้ั จะเป็ นสลกั หลงั ปลอม หรือปราศจากอานาจก็ตาม ทา่ นใหถ้ ือว่าธนาคารไดใ้ ชเ้ งนิ ไปถกู ระเบียบ 13.3.2 ตวั๋ เงนิ ถกู ลกั ตวั๋ เงนิ หาย เมอ่ื ตวั๋ เงนิ หายไปจากการครอบครองของผทู้ รง กฎหมายกาหนดหนา้ ทข่ี องผทู้ รง ไวอ้ ยา่ งไร ผทู้ รงมหี นา้ ที่บอกกลา่ วเป็ นหนงั สือแจง้ ไปยงั ค่สู ญั ญาทกุ ฝ่ ายในตวั๋ เงนิ เพ่ือใหบ้ อก ปัดไมใ่ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ มาตรา 1010 มาตรา 1010 เม่อื ผทู้ รงตวั๋ เงนิ ซึ่งหายหรือถกู ลกั ทราบเหตแุ ลว้ ในทนั ใดนน้ั ตอ้ งบอกกลา่ วเป็ น หนงั สอื ไปยงั ผอู้ อกตวั๋ เงนิ ผจู้ ่าย ผสู้ มอา้ งยามประสงค์ ผรู้ บั รองเพื่อแกห้ นา้ และผรู้ บั อาวลั ตามแตม่ ี เพื่อใหบ้ อกปัดไมใ่ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ เงนิ นน้ั แบบประเมินผลหน่วยท่ี 13 1. ผมู้ ีหนา้ ที่ใชเ้ งนิ ตามตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ คือ ผอู้ อกตวั๋ 2. คาบอกชื่อว่าเป็ นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เป็ นรายการสาคญั ซึ่งจะขาดเสยี มิไดใ้ นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ 3. การกาหนดอตั ราดอกเบ้ียในตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ถา้ ตวั สญั ญาใชเ้ งนิ ไมไ่ ดก้ าหนดดอกเบ้ียไว้ ผทู้ รง เรียกดอกเบี้ยไมไ่ ด้ 4. ในคดฟี ้ องผรู้ บั รองตวั๋ แลกเงนิ หรือผอู้ อกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ กฎหมายหา้ มมิใหฟ้ ้ องเพ่ือพน้ เวลา 3 ปี นบั แตว่ นั ที่ตวั๋ นน้ั ถึงกาหนดใชเ้ งนิ 5. ในคดผี ทู้ รงเช็คฟ้ องผสู้ งั่ จา่ ยใหร้ บั ผิดตามตวั๋ เงนิ กฎหมายหา้ มมิใหฟ้ ้ องคดี เมอ่ื พน้ กาหนด 1 ปี นบั แตว่ ันท่ีลงในเช็ค 6. ในคดีท่ีผสู้ ลกั หลงั ฟ้ องไลเ่ บ้ียกนั เองและไลเ่ บ้ียเอาแกผ่ สู้ งั่ จ่าย กฎหมายหา้ มมใิ หฟ้ ้ องคดี เม่อื พน้ เวลา 6 เดอื น นบั แตว่ ันที่ผสู้ ลกั หลงั เขา้ ถือเอาตวั๋ เงนิ และใชเ้ งนิ หรือนบั แตว่ นั ท่ีผสู้ ลกั หลงั นนั้ เองถกู ฟ้ อง 7. การท่ีลายมือช่ืออนั หนง่ึ ในตวั๋ เงนิ ปลอมนนั้ ย่อมไมก่ ระทบถึงความสมบรู ณแ์ หง่ ลายมอื ช่ืออื่นๆ ในตวั๋ เงนิ นนั้

87 8. การลงลายมือชื่อในกรณีที่ถือว่าเป็ นการลงลายมือชอ่ื ปลอม เชน่ ดาลงช่อื ว่า “แดง” โดย เจตนาใหค้ นอ่ืนเขา้ ใจว่าเป็ นลายมอื ช่ือของแดง 9. ธนาคารซึ่งไมจ่ ่ายเงนิ ตามเช็คใหแ้ กผ่ ทู้ รงตามทางคา้ โดยสจุ ริตและปราศจากประมาทเลินเลอ่ จะ หกั เงนิ ที่ไดจ้ า่ ยไปนนั้ จากบญั ชลี กู คา้ ไมไ่ ดใ้ นกรณี ลายมอื ชื่อผสู้ งั่ จ่ายปลอม 10. ตวั๋ เงนิ หายหรือถกู ลกั ผทู้ รงมีหนา้ ที่คอื บอกกลา่ วเป็ นหนงั สือเป็ นลายลกั ษณอ์ กั ษร ไปยงั คสู่ ญั ญาทกุ ฝ่ ายแหง่ ตวั๋ เงนิ เพื่อใหบ้ อกปัดไมใ่ ชเ้ งนิ ตามตวั๋ นน้ั 11. ผทู้ ่ีเป็ นคสู่ ญั ญาในตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ คอื ผอู้ อกตวั๋ ผรู้ บั เงนิ 12. อายคุ วาม 3 ปี นบั แตว่ นั ทีต่ วั๋ ถึงกาหนดใชเ้ งนิ ใชส้ าหรับกรณี ผสู้ ลกั หลงั ฟ้ องผสู้ งั่ จา่ ย 13. ดาออกเช็คสงั่ จ่ายธนาคารใหธ้ นาคารจ่ายเงนิ จานวนหนงึ่ แกแ่ ดง แตธ่ นาคารปฏิเสธการใชเ้ งนิ ตามเช็ค ถา้ แดงจะฟ้ องเรียกเงนิ ตามเช็คจากดา จะฟ้ องเสยี ภายในกาหนดเวลา ภายใน 1 ปี นบั แตว่ นั ท่ีท่ี ลงในเช็ค 14. เค็มออกเช็คสงั่ ใหธ้ นาคารจ่ายเงนิ จานวนหนงึ่ แกใ่ หจ้ ืด จืดสลกั หลงั โอนใหห้ วานเป็ นการชาระหนี้ หวานสลกั หลงั โอนใหเ้ ปรี้ยว เปร้ียวย่ืนเช็คตอ่ ธนาคารเพื่อใหใ้ ชเ้ งนิ แตธ่ นาคารปฏิเสธการจ่ายเงนิ เปรี้ยวเรียกรอ้ งเงนิ ตามเช็คจากหวานและไดเ้ งนิ ตามเช็คไปแลว้ เปร้ียวคนื เช็คใหห้ วาน เชน่ น้ี หากหวาน ประสงคจ์ ะฟ้ องไลเ่ บ้ียจากจืด จะตอ้ งฟ้ องภายในอายคุ วาม ภายใน 6 เดือนนบั แตว่ นั ที่หวานใชเ้ งนิ ตาม เช็คใหแ้ กเ่ ปร้ียวไป 15. ดาลงชอ่ื ว่าแดง โดยตง้ั ใจลงช่ือแทนแดง แตค่ วามจริงแดงหาไดม้ อบอานาจใหด้ าลงชอ่ื แทนไม่ เชน่ นี้ ลายมือชอ่ื ลงโดยปราศจากอานาจของแดง ซ่ึงแดงอาจใหส้ ตั ยาบนั ในภายหลงั ได้ 16. ธนาคารซ่ึงไดใ้ ชเ้ งนิ ไปตามเช็คซึ่งมีรายการสลกั หลงั ปลอม จะถือว่าไดใ้ ชเ้ งนิ ไปถกู ระเบียบเมือ่ ได้ ใชเ้ งนิ โดยตรวจลายมือคสู่ ญั ญาในตวั๋ ถกู ตอ้ ง หนว่ ยที่ 14 แนวปฏิบตั ิทางธรุ กจิ เกยี่ วกบั ตวั๋ เงินและการประกนั ดว้ ยบคุ คล และทรพั ย์ 1. ตวั๋ แลกเงนิ เป็ นเครื่องมอื ทางธรุ กจิ การคา้ ทาใหด้ าเนนิ การไปอย่างสะดวกประหยดั และปลอดภยั 2. แนวปฏิบตั ทิ างธรุ กิจ การประกนั เป็ นเครื่องมอื อีกชนดิ หนงึ่ ทสี่ ง่ เสริมใหธ้ รุ กจิ ดาเนนิ ไปอยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ ระหวา่ งผรู้ ว่ มคา้ ดว้ ย 14.1 แนวปฏิบตั ิทางธรุ กจิ เกย่ี วกบั ตว๋ั 1. ตวั๋ แลกเงนิ มคี วามสาคญั ตอ่ ธรุ กจิ การคา้ อยา่ งมาก เป็ นตราสารที่เจา้ หนส้ี งั่ ใหล้ กู หนี้ จ่ายเงนิ และสามารถทาตราสารอนั นเี้ พื่อ (ก) เป็ นเครื่องมอื ในการชาระหน้ี (ข) เป็ นเครื่องมอื หรือหลกั ประกนั ในการขอกยู้ ืมเงนิ (ค) เป็ นเคร่ืองมอื ในการโอน หรือขนสง่ เงนิ

88 2. ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ เป็ นเคร่ืองมือเครดติ ทมี่ ีความสาคญั ตอ่ ธรุ กจิ การคา้ เชน่ เดยี วกบั ตวั๋ แลกเงนิ เป็ นตราสารทีล่ กู หนอ้ี อกใหเ้ จา้ หน้ี โดยใหค้ ามนั่ สญั ญาว่าจะใชเ้ งนิ จานวนหนง่ึ แก่ บคุ คลหนง่ึ 3. เช็ค เป็ นเครื่องมือทีใ่ ชเ้ พ่ือชาระหนี้ เป็ นตราสารทผ่ี สู้ งั่ จ่ายสงั่ ใหธ้ นาคารจา่ ยเงนิ แก่ ผรู้ บั ซึ่งมคี วามสาคญั ตอ่ ธรุ กจิ การคา้ มาก ผทู้ รงสามารถนาตราสารนเี้ พื่อ (ก) ชาระหน้ี (ข) เป็ นหลกั ประกนั เพ่ือกยู้ ืมเงนิ 14.1.1 แนวปฏิบตั ทิ างธรุ กิจเก่ยี วกบั ตวั๋ แลกเงนิ เพื่อเป็ น ตวั๋ แลกเงนิ มีความสาคัญตอ่ ธรุ กิจอย่างไร ตวั๋ แลกเงนิ มีความสาคญั ตอ่ ธรุ กิจอย่างมาก สามารถนาตราสารอนั น้ี ประโยชน์ ดงั นี้ (1) เครื่องมือในการชาระหนี้ (2) หลกั ประกนั ในการขอกเู้ งนิ (3) เป็ นเคร่ืองมือในการโอนหรือขนสง่ เงนิ 14.1.2 แนวปฏิบตั ทิ างธรุ กจิ เกยี่ วกบั ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ นาย ก. เป็ นตวั แทนจาหนา่ ยนา้ มนั ปิ โตรเลย่ี ม การซื้อขายแตล่ ะครงั้ การปิ โตรเลี่ยม จะใหเ้ ครดติ 30 วนั โดยจะยอมรบั ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ท่ีธนาคารอาวลั จากผซู้ ื้อ เพื่อใหม้ ีการซื้อ ขายเป็ นไปตามแนวปฏิบตั ขิ องการปิ โตรเลยี ม นาย ก. จะปฏิบตั อิ ย่างไร นาย ก. ออกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ โดยระบขุ อ้ ความครบถว้ นตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์ มาตรา 983 แลว้ นาไปใหธ้ นาคารอาวลั จึงสง่ มอบใหแ้ กก่ ารปิ โตรเล่ียมเพื่อรบั นา้ มนั มาตรา 983 ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ นน้ั ตอ้ งมรี ายการดงั่ จะกลา่ วตอ่ ไปนี้ คอื (1) คาบอกชื่อว่าเป็ นตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ (2) คามนั่ สญั ญาอนั ปราศจากเงอื่ นไขว่าจะใชเ้ งนิ เป็ นจานวนแนน่ อน (3) วนั ถึงกาหนดใชเ้ งนิ (4) สถานท่ีใชเ้ งนิ (5) ชื่อ หรือยี่หอ้ ของผรู้ บั เงิน (6) วันและสถานท่ีออกตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ (7) ลายมอื ชื่อผอู้ อกตวั๋ 14.1.3 แนวปฏิบตั ทิ างธรุ กิจเกี่ยวกบั เช็ค ทา่ นมวี ิธีสงั่ จา่ ยเช็คอยา่ งไร จึงจะเป็ นวิธีการท่รี ดั กมุ และปลอดภยั อธิบาย การสงั่ จา่ ยเช็ควิธีทร่ี ดั กมุ และปลอดภยั ท่สี ดุ ควรระบชุ อื่ ผรู้ บั เงนิ ขดี ฆา่ “หรือผู้ ถือ” ออกและขดี ครอ่ มเช็คในกรณีที่จาเป็ นเทา่ นนั้ จึงจะสงั่ จ่ายเช็คเงนิ สด หรือเช็คผถู้ ือ

89 14.2 แนวปฏิบตั ิทางธรุ กจิ เกย่ี วกบั การประกนั ดว้ ยบคุ ลและทรพั ย์ 1. การประกนั ดว้ ยบคุ คล เป็ นกรณีท่ีมีบคุ คลภายนอกเขา้ มาทาสญั ญาคา้ ประกนั จะชาระ หนแี้ ทนลกู หนต้ี อ่ เจา้ หน้ี ในเมอ่ื ลกู หนไี้ มช่ าระ การประกนั ดว้ ยบคุ คลมีบทบาทตอ่ ธรุ กิจ การคา้ อยา่ งมาก 2. การคา้ ประกนั ดว้ ยบคุ คล เจา้ หนจี้ ะพิจารณาถึงความสามารถในการชาระหนข้ี อง ลกู หนแ้ี ละของผคู้ า้ ประกนั 3. การประกนั ดว้ ยทรพั ย์ เป็ นการทีผ่ ปู้ ระกนั เอาทรพั ยเ์ ขา้ เป็ นหลกั ประกนั ในหนข้ี อง ลกู หนค้ี ือ การจานอง และจานา 4. การประกนั ดว้ ยทรพั ย์ มีบทบาทตอ่ ธรุ กจิ การคา้ มากเชน่ กนั ตามปกตธิ นาคารจะ พิจารณาถึงวตั ถปุ ระสงคข์ องการกู้ และความสามารถในการชาระหนค้ี ืนของผกู้ เู้ ป็ นอนั ดบั แรก สว่ นหลีกประกนั จะพิจารณาอนั ดบั สอง ทง้ั นเี้ นอื่ งจากวตั ถปุ ระสงคข์ องการใหก้ ู้ ธนาคารหวงั จะใหผ้ กู้ ชู้ าระคืนดว้ ยเงนิ ไมใ่ ชห่ ลกั ทรพั ยท์ ี่นามาเป็ นประกนั 14.2.1 แนวปฏิบตั ทิ างธรุ กจิ เกยี่ วกบั การประกนั ดว้ ยบคุ คล แนวปฏิบตั ทิ างธรุ กิจ บคุ คลประเภทไหนสามารถเป็ นผคู้ า้ ประกนั หนขี้ องธนาคารได้ และหนน้ี น้ั หากแยกออกตามประเภทของสนิ เชอ่ื สามารถแยกออกไดม้ อี ะไรบา้ ง แนวทางปฏิบตั ทิ างธรุ กิจ บคุ คลท่ธี นาคารยินยอมใหเ้ ป็ นผคู้ า้ ประกนั หนไี้ ดน้ น้ั จะตอ้ งเป็ นบคุ คลท่ธี นาคารเชอ่ื ถือและไวใ้ จได้ นอกจากนน้ั จะตอ้ งมีทรพั ยส์ ินพอท่ีจะชาระหน้ี แกธ่ นาคารไดห้ ากลกู หนไี้ มย่ อมชาระ สว่ นหนที้ ค่ี า้ ประกนั ไดด้ ว้ ยบคุ คล สามารถแยกออกได้ ดงั นี้ (1) เงนิ กทู้ วั่ ไป (2) เงนิ กเู้ บิกเกินบญั ชี (3) การซ้ือลดตวั๋ เงนิ (4) การคา้ ประกนั (5) การรบั รองและอาวัลตวั๋ เงนิ 14.2.2 แนวปฏิบตั ทิ างธรุ กจิ เกย่ี วกบั การประกนั ดว้ ยทรพั ย์ ทรพั ยอ์ ะไรบา้ งท่ธี นาคารนยิ มรบั เป็ นหลกั ประกนั เงนิ กู้ ทรพั ยท์ ่ีธนาคารนยิ มรบั ประกนั เงนิ กมู้ ี 2 ประเภทคือ (ก) อสงั หาริมทรพั ย์ ไดแ้ กท่ ด่ี นิ และส่ิงปลกู สรา้ งบนดนิ (ข) สงั หาริมทรพั ย์ 7 ชนดิ ไดแ้ ก่ - เงนิ ฝากธนาคาร - พนั ธบตั ร - ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ของบริษทั การเงนิ ท่ีเชอ่ื ถือได้ - สินคา้

90 - เคร่ืองจกั ร - เรือ - ใบหนุ้ แบบประเมินผลหน่วยท่ี 14 1. ตวั๋ เงนิ มปี ระโยชนค์ ือ ชว่ ยใหธ้ รุ กิจการคา้ ดาเนนิ ไปอย่างสะดวก ปลอดภยั และประหยดั 2. ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ประเภทที่มเี ครดิตท่ีสดุ คอื ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ท่ีธนาคารรบั อาวัล 3. ตวั๋ แลกเงนิ มปี ระโยชนส์ าหรบั ผทู้ รงตวั๋ หรือผรู้ บั เงนิ ตามตวั๋ คอื ผทู้ รงหรือผรู้ บั เงนิ ตามตวั๋ สามารถนาตวั๋ เงนิ นไี้ ปขายลดแกธ่ นาคารกอ่ นที่จะถึงกาหนดจ่ายเงนิ ตามตวั๋ 4. นาย ก. อย่จู งั หวัดเชียงใหม่ มคี วามประสงคจ์ ะมาเท่ียวกรงุ เทพฯ เพ่ือฉลองวนั ขนึ้ ปี ใหม่ นาย ก. มคี วามประสงคจ์ ะนาเงนิ มาใชจ้ านวน 10,000 บาท ทา่ นเป็ นนาย ก. จะนาเงนิ 10,000 บาท ลงมา กรงุ เทพฯ ดว้ ยวิธีการท่ีสะดวกและปลอดภยั คือ ซ้ือดรา๊ ฟทส์ งั่ จา่ ยเงนิ ท่ีกรงุ เทพฯ 5. ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ มีประโยชนแ์ กล่ กู หนี้คือ ชว่ ยผอ่ นผนั ระยะเวลาการชาระหนแี้ กล่ กู หนี้ 6. การใชเ้ ช็คเบิกเงนิ จากธนาคารนน้ั ลกู คา้ จะตอ้ งใชเ้ ช็คชนดิ ท่ี ไดม้ าจาธนาคาร 7. การประกนั ชนดิ ที่ธนาคารมีความเสยี่ งมากท่ีสดุ คือ คา้ ประกนั 8. ธนาคารจะเขา้ ไปคา้ ประกนั หนข้ี องลกู หนโี้ ดยออกหนงั สือคา้ ประกนั ใหไ้ ดแ้ ก่ (1) คา้ ประกนั ซอง ประกวดราคา (2) คา้ ประกนั สญั ญา (3) คา้ ประกนั ซ้ือเช่ือ (4) คา้ ประกนั การชาระภาษอี ากร 9. การประเมนิ ราคาท่ีดนิ และบา้ น เพื่อประกนั หนเ้ี งนิ กู้ ปกตธิ นาคารจะอนมุ ตั ใิ หก้ ไู้ ดใ้ นอตั รา รอ้ ย ละ 50-60 10. สงั หาริมทรพั ยท์ ี่ธนาคารจะรบั จานาไดแ้ ก่ พนั ธบตั รรฐั บาล กบั ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ ที่เชือ่ ถือได้ 11. แคชเชียรเ์ ช็คหมายถึง เช็คที่ธนาคารเป็ นผสู้ งั่ จา่ ย 12. ตวั๋ เงนิ มปี ระโยชนต์ อ่ ธรุ กจิ การคา้ ภายในประเทศและระหว่างประเทศ 13. ดรา๊ ฟทม์ ีประโยชนต์ อ่ ธรุ กิจการคา้ คือ เป็ นเครื่องมือโอนเงนิ ไปตา่ งจงั หวดั หรือจากตา่ งจงั หวดั เขา้ กรงุ เทพฯ หรือระหว่างประเทศ 14. นาย ก. ขายสินคา้ ใหน้ าย ข. นาย ข. ผซู้ ื้อสนิ คา้ ไดส้ งั่ จา่ ยเช็คขีดคร่อมใหแ้ กน่ าย ก. เพื่อชาระคา่ สินคา้ นาย ก. ไมม่ ีความประสงคท์ ี่จะไดร้ บั เช็คของนาย ข. เพื่อเป็ นการชาระคา่ สนิ คา้ เนอื่ งจากไมม่ ีความ มนั่ ใจว่าเงนิ ในบญั ชจี ะมพี อจา่ ยหรือไม่ ท่านเป็ นนาย ก. จะแกไ้ ขปัญหาโดย นาเช็คนน้ั ไปใหธ้ นาคาร รบั รอง 15. วิธกี ารใชเ้ ช็คท่ีถกู ตอ้ งท่ีสดุ คอื ควรระบชุ อ่ื ผรู้ บั เงนิ พรอ้ มทงั้ ขดี ฆา่ “หรือผถู้ ือ” ออก และขดี คร่อมเช็คเช็คในกรณีท่ีจาเป็ นเทา่ นน้ั จึงจะจา่ ยเช็คเงนิ สด หรือผถู้ ือ 16. การกเู้ งนิ ธนาคารโดยบคุ คลคา้ ประกนั มีหลกั เกณฑอ์ ย่างไร ในการเลอื กผกู้ แู้ ละผคู้ า้ ประกนั คือ ตอ้ งมีทรพั ยแ์ ละเชื่อถือได้ 17. นาย ก. เป็ นพ่อคา้ ในกรงุ เทพฯมคี วามประสงคข์ อกเู้ งนิ ธนาคารเพื่อหมนุ เวียนในธรุ กจิ การคา้ โดยเสนออสงั หาริมทรพั ย์ จดทะเบียนจานองเป็ นประกนั ธนาคารจะพิจารณาหลกั เกณฑท์ ่ีจะอนมุ ตั เิ งนิ กู้ รายนค้ี ือ วตั ถปุ ระสงคใ์ นการกอู้ ย่ใู นหลกั การท่ีจะลงทนุ ลงทนุ ในสินคา้ ท่ีตอ้ งใชเ้ ป็ นประจาวันของ ผบู้ ริโภค และกาลงั อยใู่ นความนยิ ม สว่ นหลกั ทรพั ยม์ ีราคา 2:1 ของจานวนเงนิ กู้ ผขู้ อกเู้ ป็ นคนดแี ละ เช่อื ถือได้ 18. สงั หาริมทรพั ยท์ ่ีธนาคารไมร่ บั จานาไดแ้ ก่ แหวนเพชร

91 19. หากพอ่ คา้ มคี วามประสงคจ์ ะไดเ้ งนิ ทนุ เพ่ือหมนุ เวียนในธรุ กิจ จะมวี ิธีการที่จะใหไ้ ดเ้ งนิ ทนุ นนั้ มา เชน่ (ก) ขอกธู้ นาคาร โดยเสนอสงั หาริมทรพั ยจ์ านองเป็ นประกนั (ข) ขอกธู้ นาคาร โดยเสนอ อสงั หาริมทรพั ยจ์ านาเป็ นประกนั (ค) ขอกโู้ ดยมบี คุ คลคา้ ประกนั (ง) นาสินคา้ มนคลงั ไปจานากบั ธนาคาร 20. ตวั๋ สญั ญาใชเ้ งนิ และตวั๋ แลกเงนิ มีประโยชนแ์ กผ่ ทู้ รงคือ นาตวั๋ ไปขายลด กอ่ นทต่ี วั๋ จะถึงกาหนด ชาระตามวนั ท่ีในตวั๋ ได้ หนว่ ยที่ 15 ความผดิ ทางอาญาเกี่ยวกบั การใชเ้ ช็ค 1. พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็ค พ.ศ. 2534 เป็ นกฎหมายที่บญั ญตั ิ ความผดิ ทางอาญาของผอู้ อกเช็คเพิ่มขน้ึ เป็ นอีกสว่ นหนงึ่ ตา่ งหากจากความรบั ผดิ ทางแพ่ง อนั เป็ นมาตรการทางอาญาเพ่ือคมุ้ ครองสิทธิและป้ องกนั ความเสียหายจากผเู้ กีย่ วขอ้ งทกุ ฝ่ ายในการใชเ้ ช็ค จะตอ้ งเขา้ ลกั ษณะ 2. ลกั ษณะของการกระทาอนั เป็ นความผิดเกยี่ วกบั การใชเ้ ช็ค อนมุ าตราในอนมุ าตราหนงึ่ ในมาตรา 4 แหง่ พรบ. วา่ ดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็ค ซ่ึง แตล่ ะลกั ษณะความผิดย่อมเป็ นความผดิ แยกตา่ งหากจากกนั 3. ความผดิ ตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผิดอนั เกิดจากการใชเ้ ช็ค เป็ นความผดิ อนั ยอม ความได้ ซ่ึงผเู้ สยี หายจะตอ้ งรอ้ งทกุ ขต์ อ่ เจา้ พนกั งานหรือฟ้ องคดตี อ่ ศาลภายในกาหนด 3 เดอื น นบั แตว่ นั ที่รเู้ ร่ืองความผดิ และรตู้ วั ผกู้ ระทาความผดิ 15.1 สาระสาคญั ของกฎหมายว่าดว้ ยความผดิ เกยี่ วกบั การใชเ้ ช็ค 1. พรบ.วา่ ดว้ ยความผิดอนั เกิดจากการใชเ้ ช็คบญั ญตั ขิ นึ้ เพ่ือเป็ นเคร่ืองคมุ้ ครอง ป้ องกนั ความเสียหายจากการใชเ้ ช็ค จะตอ้ งอาศยั หลกั กฎหมายเบ้ืองตน้ อนั 2. เช็คทีจ่ ะเป็ นมลู ฐานความผิดทางอาญา เกีย่ วกบั เช็ค ตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชยเ์ ป็ นหลกั ประกอบการพิจารณา รวมทงั้ เช็คนน้ั จะตอ้ งเป็ นเช็คทอ่ี อกเพื่อชาระหนโี้ ดยชอบดว้ ยกฎหมายกอ่ ใหเ้ กิดความผกู พนั แก่ ค่กู รณี 15.1.1 ความเป็ นมาของกฎหมาย พรบ. วา่ ดว้ ยความผิดอนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คประกอบดว้ ยความผดิ อย่างไรบา้ ง พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คไดก้ าหนดลกั ษณะความผดิ ไว้ 5 ประการ ดงั ทีบ่ ญั ญตั ไิ วใ้ นมาตรา 4 ว่า ผใู้ ดออกเช็คเพื่อชาระหนท้ี ่มี ีอยจู่ ริงและบงั คบั ไดต้ าม กฎหมายโดยมีลกั ษณะหรือมีการกระทาออย่างใดอยา่ งหนง่ึ ดงั ตอ่ ไปนี้ (1) ออกเช็คโดยเจตนาทจี่ ะไมใ่ หม้ กี ารใชเ้ งนิ ตามเช็คนนั้ (2) ออกเช็คโดยในขณะทีอ่ อกไมม่ ีเงนิ อยใู่ นบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ชเ้ งนิ ได้

92 (3) ออกเช็คใหใ้ ชเ้ งนิ มจี านวนสงู กว่าทม่ี อี ย่ใู นบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ชเ้ งนิ ไดใ้ นขณะทอ่ี อก เช็คนนั้ (4) ถอนเงนิ ทงั้ หมด หรือแตบ่ างสว่ นนอกจากบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ชเ้ งนิ ตามเช็คจน จานวนเงนิ ไมเ่ พียงพอทจี่ ะใหใ้ ชเ้ งนิ ตามเช็คนน้ั ได้ (5) หา้ มธนาคารมใิ หใ้ ชเ้ งนิ ตามเช็คนน้ั โดยเจตนาทจุ ริต 15.1.2 ลกั ษณะของเช็คท่จี ะเป็ นมลู ฐานแห่งความผดิ อว้ น สงั่ จ่ายเช็คใหผ้ อมไวเ้ ป็ นประกนั ค่าซ้ือเครื่องรบั โทรทศั นท์ ผี่ อมไดข้ ายใหแ้ กอ่ ว้ น โดยมีขอ้ ตกลงกนั วา่ ผอมจะตอ้ งนาเช็คมาแลกเงนิ จากอว้ นกอ่ น แตผ่ อมกบั นาเช็คไปเบิกเงนิ จากธนาคาร โดยไมน่ ามาแลกเงนิ จากอว้ นตามขอ้ ตกลง เมือ่ ธนาคารปฏิเสธการจา่ ยเงนิ ตาม เช็ค อว้ นจะมีความผิดตาม พรบ. วา่ ดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คหรือไม่ อว้ นไมม่ ีความผิดตาม พรบ. วา่ ดว้ ยความผดิ อนั เกิดจากการใชเ้ ช็ค เพราะผอมนา เช็คไปเบิกเงนิ จากธนาคารฝ่ าฝื นขอ้ ตกลง ถือไดว้ ่าผอมยงั ไมม่ อี านาจทาได้ (มาตรา 4 พรบ. ความผิดอนั เกดิ จากการใชเ้ ช็ค พ.ศ. 2534) 15.2 ลกั ษณะของการกระทาอนั เป็ นความผดิ 1. การออกเช็คโดยเจตนาทจี่ ะไมใ่ หม้ กี ารใชเ้ งนิ ตามเช็คเป็ นเร่ืองทีผ่ อู้ อกเช็คมบี ญั ชี หรือไมม่ บี ญั ชอี ย่ทู ี่ธนาคาร แตม่ เี จตนาทจุ ริตในการเขยี นเช็คเพื่อมใิ หธ้ นาคารจ่ายเงนิ 2. การออกเช็คโดยในขณะทอี่ อกเช็คนนั้ ไมม่ ีเงนิ ในบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ชเ้ งนิ ได้ เป็ นเร่ืองท่ีผู้ ออกเช็คมีบญั ชอี ย่ใู นธนาคาร แตพ่ อถึงวนั ที่เช็คถึงกาหนดชาระเงนิ อย่ผู อู้ อกเช็คไมม่ ีเงนิ อยู่ ในบญั ชเี ลย 3. การออกเช็คใหใ้ ชเ้ งนิ มจี านวนสงู กว่าจานวนเงนิ ท่มี อี ยใู่ นบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ชเ้ งนิ ได้ ในขณะที่ออกเช็ค เป็ นเรื่องที่ผทู้ ี่เคยคา้ กบั ธนาคารไดอ้ อกเช็คสงั่ จ่ายเงนิ พอถึงวนั ทเ่ี ช็คถึง กาหนดใชเ้ งนิ ปรากฏว่าเงนิ ในบญั ชไี มพ่ อจ่ายตามเช็ค 4. การออกเช็คแลว้ ถอนเงนิ ทง้ั หมดหรือบางส่วนจากบญั ชจี นมเี งนิ เหลือไมพ่ อจ่ายตาม เช็ค เป็ นกรณีทีผสู้ งั่ จา่ ยเช็คมเี งนิ อย่ใู นบญั ชพี อทจ่ี ะจ่ายตามเช็คไดใ้ นขณะออกเช็ค แตต่ อ่ มา ไดถ้ อนเงนิ ทง้ั หมดหรือบางสว่ นจนไมพ่ อจา่ ยตามเช็คได้ 5. การหา้ มธนาคารมิใหใ้ ชเ้ งนิ ตามเช็คโดยเจตนาทจุ ริต เป็ นเร่ืองทผี่ สู้ งั่ จา่ ยเช็คกระทา เพ่ือแสวงหาประโยชนท์ ่ีมคิ วรได้ โดยชอบดว้ ยกฎหมายสาหรบั ตนเองและผอู้ ื่น โดยมงุ่ หมาย จะไมใ่ หผ้ ทู้ รงโดยชอบดว้ ยกฎหมายไดร้ บั เงนิ จากธนาคาร 15.2.1 การออกเช็คโดยเจตนาท่ไี มใ่ หม้ ีการใชเ้ งนิ ตามเช็คนนั้ เรืองมเี งนิ ในบญั ชกี ระแสรายวนั จานวน 100,000 บาท ไดเ้ ขยี นเช็คสงั่ จ่ายเงนิ ชาระ หนบี้ วั 80,000 บาท เช็คลงวนั ที่ 1 เมษายน 2536 และวนเดยี วกนั นนั้ เอง ก็ไดเ้ ขยี นเช็คสงั่ จา่ ยเงนิ เพ่ือชาระค่าซ้ือโทรทศั นจ์ ากแมวจานวน 25,000 บาท เมอื่ แมวไปเบิกเงนิ จาก ธนาคาร ธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงนิ เนอ่ื งจากเงนิ ในบญั ชขี องเรอื งไมพ่ อจ่าย เพราะบวั ไมไ่ ด้

93 เบิกเงนิ 80,000 บาท กอ่ นหนา้ นน้ั ดงั นใี้ หว้ ินจิ ฉยั วา่ เรืองมคี วามผดิ จาก พรบ. วา่ ดว้ ย ความผิดอนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คหรือไม่ เพราะเหตใุ ด กรณีนเ้ี รืองมคี วามผิดตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ เกดิ จากการใชเ้ ช็ค เพราะว่า การ ทเี่ รืองออกเช็คชาระหนบี้ วั ไปแลว้ จานวน 80,000 บาท เหลอื เงนิ ในบญั ชเี พียง 20,000 บาท เรืองยงั ไดเ้ ขยี นเช็คชาระหน้ีคา่ สนิ คา้ ใหแ้ กแ่ มวอีก 25,000 บาท การกระทาของเรืองเป็ น การออกเช็คโดยเจตนาทจี่ ะไมใ่ หม้ กี ารใชเ้ งนิ แกแ่ มวตาม พรบ. วา่ ดว้ ยความผดิ อนั เกิดจาก การใชเ้ ช็คมาตรา 4(1) 15.2.2 การออกเช็คโดยในขณะท่อี อกเช็คนนั้ ไมม่ ีเงนิ ในบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ชเ้ งนิ ได้ การออกเช็คโดยในขณะที่ออกนน้ั ไมม่ เี งนิ อยใู่ นบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ชเ้ งนิ ได้ หมายความ วา่ อยา่ งไร หมายความว่าในวนั ที่ออกเช็ค (วนั ท่ีลงในเช็ค) อนั เป็ นวนั ทีเ่ ช็คถึงกาหนดชาระหนี้ ผู้ ทรงนาเช็คไปขน้ึ เงนิ จากธนาคาร แตบ่ ญั ชเี งนิ ฝากของผสู้ งั่ จา่ ยไมม่ เี งนิ เหลอื อยเู่ ลย 15.2.3 การออกเช็คใหใ้ ชเ้ งนิ มีจานวนสงู กว่าจานวนเงนิ ทมี่ ีอยใู่ นบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ช้ เงนิ ไดใ้ นขณะที่ออกเช็คนนั้ การออกเช็คใหใ้ ชเ้ งนิ มีจานวน สงู กว่าจานวนเงนิ ทีม่ ีอยใู่ นบญั ชี อนั จะพงึ ใหใ้ ชเ้ งนิ ได้ ในขณะทีอ่ อกเช็คนน้ั หมายความวา่ อยา่ งไร หมายความวา่ ออกเช็คมียอดจานวนเงนิ สงู กวา่ จานวนเงนิ ที่มอี ยใู่ นบญั ชเี งนิ ฝากใน วนั ทีเ่ ช็คถึงกาหนดชาระเงนิ จึงมเี งนิ ไมพ่ อจ่ายตามเช็คได้ 15.2.4 การออกเช็คแลว้ ถอนเงนิ ทงั้ หมดหรือบางสว่ นออกจากบญั ชี อนั จะพึงใหใ้ ช้ เงนิ ตามเช็คจนจานวนเงนิ เหลือไมเ่ พียงพอทจี่ ะใชเ้ งนิ ตามเช็คนน้ั ได้ การออกเช็คแลว้ ถอนเงนิ ทงั้ หมดหรือบางส่วนออกจากบญั ชอี นั จะพึงใหใ้ ชเ้ งนิ ตาม เช็คจนจานวนเงนิ ท่เี หลือไมเ่ พียงพอที่จะใชเ้ งนิ ตามเช็คไดน้ น้ั หมายความว่าอยา่ งไร ผสู้ งั่ จา่ ยออกเช็คไดใ้ หผ้ อู้ ่ืนไปแลว้ โดยมจี านวนพอจา่ ยตามเช็คให้ แตต่ อ่ มากอ่ นวนั ท่ี ถึงกาหนดในเช็คผอู้ อกเช็คถอนเงนิ ทงั้ หมดหรือบางสว่ นออกจากบญั ชจี นทาใหม้ ีเงนิ ในบญั ชี ไมพ่ อจา่ ยตามเช็ค 15.2.5 หา้ มธนาคารมิใหใ้ ชเ้ งนิ ตามเช็คนน้ั โดยเจตนาทจุ ริต มนั่ สงั่ ซื้อสินคา้ จากแมน้ มนั่ จ่ายเช็คชาระหนค้ี า่ ซื้อสนิ คา้ ใหแ้ มน้ ไวก้ อ่ นท่ีแมน้ จะสง่ มอบสินคา้ ใหม้ นั่ เมอื่ ถึงกาหนดสง่ มอบสนิ คา้ แลว้ แมน้ ไมส่ ง่ มอบสินคา้ ใหม้ นั่ ตามกาหนด มนั่ จึงแจง้ อายดั เช็คกบั ธนาคารหา้ มจา่ ยเงนิ ตามเช็ค ดงั นี้ มนั่ จะมีความผดิ หรือไม่ มนั่ ยอ่ มไมม่ คี วามผดิ เพราะการกระทาของมนั่ ไมม่ ีเจตนาทจุ ริตในการสงั่ หา้ ม ธนาคารมิใหจ้ ่ายเงนิ ตามเช็ค (มาตรา 4 พรบ. ความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็ค พ.ศ. 2534) 15.3 การดาเนินคดี 1. ผเู้ สียหายในคดคี วามผดิ ทางอาญาเกย่ี วกบั การใชเ้ ช็ค ไดแ้ ก่ ผทู้ ไ่ี ดร้ ับความเสียหาย เม่อื ธนาคารปฏิเสธการจา่ ยเงนิ เชน่ ผทู้ รงเช็ค

94 2. ผกู้ ระทาความผดิ ตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผิดอนั เกิดจากการใชเ้ ช็ค นอกจากผสู้ งั่ จ่าย เช็คแลว้ บางกรณีผรู้ ว่ มกระทาผดิ ซึ่งอาจเป็ นตวั การหรือผสู้ นบั สนนุ การกระทาความผิด 3. ความผดิ ตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คเป็ นความผิดอนั ยอมความ ได้ ผเู้ สียหายตอ้ งรอ้ งทกุ ขภ์ ายใน 3 เดอื น นบั แตว่ นั ทีร่ เู้ ร่ืองความผิดและรตู้ วั ผกู้ ระทา ความผดิ มิฉะนน้ั คดเี ป็ นอนั ขาดอายคุ วาม 4. การควบคมุ หรือขงั ผตู้ อ้ งหา หรือจาเลย ตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการ ใชเ้ ช็คเป็ นไปตาม พรบ. จดั ตงั้ ศาลแขวงและวิธีพิจารณาความอาญาในศาลแขวง พ.ศ. 2499 สว่ นการปลอ่ ยชวั่ คราวใหพ้ นกั งานสอบสวน พนกั งานอยั การ หรือศาลสงั่ ปลอ่ ยชวั่ คราว โดยมปี ระกนั แตไ่ มม่ หี ลกั ประกนั หรือมีประกนั และหลกั ประกนั ไมเ่ กนิ หนง่ึ ในสามของจานวน เงนิ ตามเช็ค 5. เนอื่ งจากความผดิ ตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผิดอนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คเป็ นความผิดอนั ยอมความไดเ้ มอื่ ผเู้ สียหายถอนคารอ้ งทกุ ข์ ถอนฟ้ อง ยอมความ และคดเี ลกิ กนั สทิ ธินา คดอี าญามาฟ้ องตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คฯ ย่อมระงบั ไป 15.3.1 ผเู้ สยี หาย แดงออกเช็คใชเ้ งนิ ใหข้ าว และขาวสลกั หลงั ใชห้ นใี้ หเ้ หลือง เหลอื งลงลายมือชอื่ ดา้ นหลงั เช็คและสง่ มอบเช็คใหช้ มพนู าไปเขา้ บญั ชขี องชมพู แตธ่ นาคารตามเช็คปฏิเสธการ จ่ายเงนิ ตอ่ มาเช็คไดก้ ลบั มาอย่ทู ฟ่ี ้ า ดงั นี้ ฟ้ าจะมีสิทธิรอ้ งทกุ ขแ์ ละฟ้ องคดตี อ่ ศาลไดห้ รือไม่ ฟ้ าไมใ่ ชผ่ ทู้ รงเช็คในวนั ท่ีธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงนิ อนั เป็ นวนั เกดิ เหตจุ ึงไมใ่ ช่ ผเู้ สยี หายท่จี ะมสี ิทธิรอ้ งทกุ ขแ์ ละไมม่ อี านาจนาเช็คมาฟ้ อง 15.3.2 ผกู้ ระทาความผดิ แดงกบั ดาเป็ นหนขี้ าว แดงเขยี นกรอกขอ้ ความลงในเช็ค ใหด้ าเซ็นชอื่ เป็ นผสู้ งั่ จ่าย นาเช็คไปชาระหนข้ี าว ตอ่ มาธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงนิ ตามเช็ค ขาวจึงรอ้ งทกุ ขแ์ ละฟ้ องคดี หาวา่ แดง และดา ร่วมกนั ออกเช็คโดยไมม่ เี งนิ อนั เป็ นความผดิ ตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ อนั เกิดจากการใชเ้ ช็คฯ แดงจะอา้ งว่าตนมิไดเ้ ป็ นผสู้ งั่ จา่ ยไมต่ อ้ งรบั ผดิ ไดห้ รือไม่ การกระทาของแดงท่เี ขยี นกรอกขอ้ ความในเช็คซึ่งธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงนิ ดงั กลา่ วย่อมมคี วามผิดฐานเป็ นตวั การร่วมกระทาความผดิ ฐานออกเช็คไมม่ ีเงนิ 15.3.3 การรอ้ งทกุ ข์ อายคุ วามรอ้ งทกุ ข์ การฟ้ องคดี การควบคมุ ขงั ปลอ่ ย ชวั่ คราว แดงไดร้ อ้ งทกุ ขต์ อ่ พนกั งานสอบสวนไดด้ าเนนิ คดแี กด่ าในความผิดฐานออกเช็คไมม่ ี เงนิ ในหนงั สอื รอ้ งทกุ ขม์ ขี อ้ ความใหเ้ จา้ พนกั งานดาเนนิ คดจี นถึงทีส่ ดุ ผเู้ สยี หายบอกกบั ตารวจวา่ ตอ้ งการใหไ้ ดเ้ งนิ ตามเช็คคืนเทา่ นนั้ ไมอ่ ยากเอาโทษ ตารวจจึงยงั ไมส่ อบสวน ดาเนนิ คดี ตอ่ มาเม่อื ดาไมใ่ ชเ้ งนิ แดงจึงมาแจง้ ตารวจจบั ดา ดงั นพี้ นกั งานสอบสวนจะ ดาเนนิ คดไี ดห้ รือไม่

95 พนกั งานสอบสวนย่อมมอี านาจทาการสอบสวนดาเนนิ คดไี ด้ เพราะไดม้ กี ารรอ้ ง ทกุ ขท์ ่ีชอบดว้ ยกฎหมายแตแ่ รกแลว้ สว่ นกรณีทีแ่ ดงบอกกบั ตารวจว่าตอ้ งการไดเ้ งนิ คืน ไม่ อยากเอาโทษนน้ั มใิ ชเ้ ป็ นการแสดงเจตนาว่าไมต่ ดิ ใจดาเนนิ คดดี าแตอ่ ย่างไรหรือไม่ 15.3.4 การถอนคารอ้ งถอนฟ้ อง ยอมความและคดเี ลิกกนั แดงผเู้ สียหายไดร้ อ้ งทกุ ขใ์ นคดคี วามผดิ อนั เกีย่ วกบั การใชเ้ ช็ค กล่าวหาขาวตอ่ ร.ต.ต. เหลือง ซ่ึงเป็ นพนกั งานสอบสวนไวแ้ ลว้ ตอ่ มาแดงไดข้ อถอนคารอ้ งทกุ ขต์ อ่ ร.ต.ต. เหลอื ง ดงั นี้ แดงจะฟ้ องคดนี ต้ี อ่ ศาลอีกไดห้ รือไม่ แดงยอ่ มนาคดไี ปฟ้ องตอ่ ศาลไมไ่ ด้ เพราะการถอนคารอ้ งทกุ ขท์ าใหส้ ิทธินา คดอี าญามาฟ้ องเป็ นอนั ระงบั ไป ตาม ปวอ. มาตรา 39 (2) แบบประเมินผลหน่วยที่ 15 1. กรณีท่ีถือว่าเป็ นการออกเช็คเพื่อกอ่ ใหเ้ กดิ ความผกู พนั ในการชาระหนี้ อนั เป็ นความผิดตาม พรบ. วา่ ดว้ ยความผิดอนั เกิดจากการใชเ้ ช็คไดแ้ ก่ การออกเช็คลว่ งหนา้ เพื่อชาระหนี้ 2. การออกเช็คโดยการแกลง้ เขยี นตวั เลขกบั ตวั อกั ษรแสงดจานวนเงนิ ตา่ งกนั เม่อื ผููทรงนาเช็ค ขนึ้ เงนิ ท่ีธนาคารๆ ปฏิเสธการจา่ ยเงนิ การกระทาของผสู้ งั่ จ่ายเขา้ ลกั ษณะความผิด ออกเช็คโดยเจตนา ท่ีจะไมใ่ หม้ ีการใชเ้ งนิ ตามเช็คนน้ั 3. ก. ออกเช็คโดยไมล่ งวนั ท่ีให้ ข. ข. นาเช็คไปย่ืนใหธ้ นาคารใชเ้ งนิ ธนาคารปฏิเสธการจา่ ยเงนิ ดงั นี้ ไมม่ คี วามผดิ เพราะไมม่ ีวันท่ีท่ีกระทาความผดิ 4. การออกเช็คโดยในขณะที่ออกไมม่ ีเงนิ ในบญั ชีอนั จะพึงใชเ้ งนิ ได้ หมายถึง ผสู้ งั่ จา่ ยเช็คไมม่ เี งนิ อยู่ ในบญั ชใี นวนั ที่ในวันท่ีลงในเช็ค 5. ความผิดตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คฯ เกิดขนึ้ เม่อื ธนาคารปฏิเสธการใช้ เงนิ 6. แดง ออกเช็คชาระหนใ้ี หด้ า ดาสลกั หลงั สง่ มอบเช็คชาระหนเ้ี ขยี ว เขยี วนาเช็คไปย่ืนเขา้ บญั ชที ่ี ธนาคาร ธนาคารปฏิเสธการจา่ ยเงนิ เขยี วสง่ มอบเช็คชาระหนใี้ หเ้ หลอื ง ดงั นี้ ผเู้ สยี หายในการรอ้ งทกุ ข์ ดาเนนิ คดคี อื เขยี ว 7. แดงเป็ นลกู หนด้ี า 5,000 บาท ถกู ดาทวงหนจี้ ึงไปหาขาวกบั เหลือง ใหอ้ อกเช็คใช้ แลว้ แดงนา เช็คมาสลกั หลงั ใหด้ าเป็ นการชาระหน้ี ซ่ึงแดง ขาว เหลือง รวู้ ่าเงนิ ในบญั ชขี องขาวและเหลอื งท่ีธนาคาร ไมพ่ อจา่ ย ดงั นบ้ี คุ คลท่ีถือว่าเป็ นผกู้ ระทาผิดคอื แดง เหลือง และขาว 8. ธนาคารไดป้ ฏิเสธการจา่ ยเงนิ ตามเช็คเมื่อวนั ท่ี 10 มกราคม 2536 ผเู้ สียหายรถู้ ึงการกระทา ผดิ และรตู้ วั ผกู้ ระทาผดิ ในวนั ที่ธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงนิ ผเู้ สียหายจะตอ้ งรอ้ งทกุ ขต์ อ่ พนกั งาน สอบสวนหรือยื่นฟ้ องตอ่ ศาลภายในวันที่ 10 เมษายน 2536 แดงจะตอ้ งฟ้ องคดีภายใน 9. แดงผเู้ สยี หายไดร้ อ้ งทกุ ขภ์ ายในเวลาที่กฎหมายกาหนดแลว้ กาหนดเวลาพรอ้ มกบั ไดต้ วั ผกู้ ระทาผดิ มาดว้ ยอย่างชา้ ที่สดุ ภายใน 5 ปี คดจี ึงจะไมข่ าดอายคุ วาม 10. ความผดิ ตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผดิ อนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คฯ เลิกกนั เมื่อผกู้ ระทาความผดิ นาเงนิ ตามเช็คฯไปชาระแกผ่ ทู้ รงเช็ค ภายในกาหนด 30 วนั นบั แตว่ ันที่ผอู้ อกเช็คไดร้ บั หนงั สือบอกกลา่ วจากผู้ ทรงเช็คว่าธนาคารไมใ่ ชเ้ งนิ ตามเช็ค 11. กรณี การออกเช็คใหมแ่ ทนฉบบั เกา่ เพ่ือชาระหนเ้ี ดิม ถือว่าเป็ นการออกเช็คเพื่อกอ่ ใหเ้ กิดความ ผกู พนั ในการชาระหนอี้ นั เป็ นความผดิ ตาม พรบ. วา่ ดว้ ยความผดิ อนั เกิดจากการใชเ้ ช็ค

96 12. นายชมออกเช็คสงั่ จ่ายเงนิ ใหน้ ายชืน่ จานวน 1,000 บาท แตน่ ายชมไมต่ อ้ งการใหน้ ายชื่นไดร้ บั เงนิ จึงแกลง้ เขยี นตวั หนงั สือเป็ นหนง่ึ รอ้ ยบาทถว้ น เมื่อผทู้ รงนาเช็คไปขนึ้ เงนิ จากธนาคาร ๆ ปฏิเสธ การจ่ายเงนิ ดงั นผ้ี สู้ งั่ จ่ายเช็คมคี วามผิดฐาน ออกเช็คโดยเจตนาท่ีจะไมใ่ หม้ ีการใชเ้ งนิ ตามเช็ค 13. แดงออกเช็คสงั่ จา่ ยโดยระบชุ อื่ ดาเป็ นผรู้ บั เงนิ และขดี ฆา่ คาว่า “หรือผถู้ ือ” ออก เนอ่ื งจากแดงไม่ มีเงนิ ในบญั ชีท่ีจะจา่ ยใหด้ า การกระทาของแดงเขา้ ลกั ษณะ ออกเช็คในขณะที่ท่ีออกไมม่ เี งนิ ในบญั ชีจะพึง ใชเ้ งนิ ได้ 14. นายสีเขยี นเช็คในวันที่ 1 กนั ยายน 2535 สงั่ เงนิ จา่ ยเงนิ ใหน้ ายสม้ 50,000 บาท โดยลงวนั ท่ีใน เช็ควนั ที่ 10 กนั ยายน 2535 ตอ่ มาวันท่ี 11 กนั ยายน 2535 นายสม้ นาเช็คไปย่ืนตอ่ ธนาคาร แต่ ธนาคารปฏิเสธการจา่ ยเงนิ ดงั นค้ี วามผิดเกดิ ขนึ้ เมอ่ื วันท่ี 11 กนั ยายน 2535 15. กรณีความผิดอนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คเกดิ ขน้ึ แลว้ ผเู้ สยี หายในการรอ้ งทกุ ขไ์ ดแ้ ก่ ผทู้ รงเช็ค 16. ความผิดตาม พรบ. ว่าดว้ ยความผิดอนั เกดิ จากการใชเ้ ช็คฯ ผเู้ สียหายตอ้ งรอ้ งทกุ ขภ์ ายใน ระยะเวลา 3 เดอื น นบั ตง้ั แตว่ นั ท่ีรถู้ ึงการกระทาความผดิ และรตู้ วั ผกู้ ระทาความผิด 17. ผเู้ สยี หายไดร้ อ้ งทกุ ขภ์ ายในกาหนดเวลาแลว้ ตอ้ งฟ้ องคดภี ายใน กาหนดเวลา 5 ปี ******************************