Kannika

ปรัชญา ของ เศรษฐกจิ พอเพยี งSufficiency Economy

“เศรษฐกจิ พอเพยี ง เป็ นเสมือนรากฐานของชีวติ รากฐานความมนั่ คงของแผ่นดนิ เปรียบเสมอื นเสาเข็ม ทต่ี อกรองรับบ้านเรือน ตัวอาคารไว้นั่นเอง สิ่งก่อสร้างจะมนั่ คงได้ กอ็ ยู่ทเ่ี สาเขม็ แต่คนส่ วนมากมองไม่เห็นเสาเขม็ และลมื เสาเขม็ เสียด้วยซ้าไป”พระราชดารัสพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว

หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ทางสายกลาง  พอเพียง พอประมาณมีเหตผุ ล มีภมู ิค้มุ กนั ในตวั เงื่อนไขความรู้ เง่อื นไขคณุ ธรรมรอบรู้ รอบคอบ ระมดั ระวงั ซอ่ื สตั ยส์ จุ รติ อดทน เพยี ร มสี ติ ัญั ญเศรษฐกจิ สังคม สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรมก้าวหน้า สมดุล มัน่ คง และยงั่ ยนื พร้อมรับการเปลย่ี นแปลง

หลกั ของความพอประมาณ (พอด)ี 5 ประการ1.พอดดี ้านจิตใจ เขม็ แข็ง มจี ติ สานึกทีด่ ี เออื้ อาทร ประนีประนอม นึกถึง2.พอดดี ้านสังคม ประโยชน์ ส่ วนรวม ช่วยเหลอื เกอื้ กลู รู้รักสามคั คี สร้างความเข้มแข็งให้ครอบครัว3.พอดดี ้านทรัพยากร และชุมชน ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม รู้จกั ใช้และจดั การอย่างฉลาดและรอบคอบและเกดิ ความยงั่ ยนื สูงสุด4.พอดดี ้านเทคโนโลยี รู้จักใช้เทคโนโลยที เ่ี หมาะสมและสอดคล้องต่อความต้องการ เป็ นประโยชน์ต่อสภาพแวดล้อมและเกดิ ประโยชน์ต่อ5.พอดดี ้านเศรษฐกจิ ส่วนรวมและพฒั นาจากภูมปิ ัญญาชาวบ้านก่อน เพม่ิ รายได้ ลดรายจ่าย ดารงชีวติ อย่างพอควร พออยู่ พอกนิ สมควรตามอตั ตาภาพและฐานะของตน

หลกั ของความมเี หตุผล 5 ประการ1.ยดึ ความประหยดั ตดั ทอนค่าใช้จ่ายในทุกด้าน ลดความฟ่ ุมเฟื อยในการดารงชีวิต2.ยดึ ถอื การประกอบอาชีพด้วยความถูกต้อง สุจริต แม้จะตกอยู่ในภาวะขาดแคลน ในการดารงชีวติ3.ละเลกิ การเก่งแย่งผลประโยชน์และแข่งขันในทางการค้าขายประกอบอาชีพแบบ ต่อสู้กนั อย่างรุนแรง4.ไม่หยดุ นิ่งทหี่ าหนทางในชีวติ หลุดพ้นจากความทุกข์ยาก5.ปฏบิ ตั ติ นในแนวทางทดี่ ี ลด เลกิ ส่ิงยว่ั กเิ ลสให้หมดสิ้นไป ไม่ก่อความชั่วให้ เป็ นเคร่ืองทาลายตวั เอง ทาลายผ้อู นื่ พยายามเพม่ิ พูนรักษาความดี ทมี่ อี ย่ใู ห้ งอกงามสมบูรณ์ยง่ิ ขึน้

หลกั ของความมภี ูมคิ ุ้มกนั 2 ประการภูมปิ ัญญา : มคี วามรู้ รอบครอบ และระมดั ระวงัภูมธิ รรม : ซ่ือสัตย์ สุจริต ขยนั อดทนและแบ่งปัน

พอเพียง คือ ไม่เบียดเบียน ความพอเพียงน้ ี อาจจะมีของหรูหราก็ได้ แตว่ ่าตอ้ งไม่เบียดเบียนคนอ่ืนตอ้ งใหพ้ อประมาณตามอตั ภาพ พดู จาก็พอเพยี ง ทาอะไรก็พอเพียง ปฏิบตั ติ นก็พอเพยี ง พระราชดารสั (๔ ธ.ค. ๒๕๔๑)

โลภนอ้ ย คือ พอเพียง คนเราถา้ พอในความตอ้ งการ ก็มีความโลภนอ้ ย เม่ือมีความโลภนอ้ ย ก็เบียดเบียนคนอื่นนอ้ ย.ถา้ ทกุ ประเทศมีความคิด-อนั น้ ีไม่ใช่เศรษฐกิจ- มีความคิดว่าทาอะไรตอ้ งพอเพียง หมายความว่า พอประมาณ ไม่สุดโตง่ ไม่โลภอยา่ งมาก คนเราก็อยูเ่ ป็ นสุข. พระราชดารสั (๔ ธ.ค. ๒๕๔๑)

เป้ าหมายของการพฒั นาการพฒั นาคนให้ พออย่พู อกนิ → อย่ดู มี ีสุข พง่ึ ตนเองได้ระดบั หน่งึ มศี ักยภาพ / มที างเลอื ก สุขภาพ ความรู้ ทกั ษะ อาชีพ เสรีภาพ อยู่ร่วมกบั ผู้อน่ื ในสังคม ได้อย่างสันตสิ ุข ไม่เบียดเบียน ไม่เอารัดเอาเปรียบ แบ่งปันเออื้ เฟื้ อเผ่ือแผ่ มจี ติ เมตตา จิตสาธารณะ อยู่ร่วมกบั ธรรมชาติ & ส่ิงแวดล้อม ได้อย่างยง่ั ยนื ไม่ทาลาย เห็นคุณค่า อนุรักษ์

สรุปเศรษฐกจิ พอเพยี งคอื อะไร• เป็นวิถีการดาเนินชีวิต ที่ใช้คณุ ธรรมนาความรู้• เป็นการพฒั นาตวั เอง ครอบครวั องคก์ ร ชมุ ชน สงั คม ประเทศชาติ ให้ก้าวหน้าไปพร้อมกบั ความ สมดลุ มนั่ คง ยงั่ ยืน• เป็นหลกั ปฏิบตั ิเพ่ือให้อย่รู ่วมกนั อยา่ งสนั ติสขุ ระหว่างคนกบั คนในสงั คม และคนกบั ธรรมชาติ

การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

การประยุกต์ใช้ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยพ้ืนฐานก็คือ การพ่ึงตนเอง เป็ นหลกั การทาอะไรอย่างเป็ นขน้ั เป็ นตอน รอบคอบ ระมดั ระวงั พิจารณาถึงความพอดี พอเหมาะ พอควร ความสมเหตุสมผล และการพรอ้ มรบั ความเปล่ียนแปลงในดา้ นต่างๆ การสรา้ งสามคั คีใหเ้ กิดข้ึน บนพ้ืนฐานของความสมดุลในแต่ ละสดั ส่วน แต่ละระดบั ครอบคลุมทงั้ ทางดา้ นเศรษฐกิจ สงั คม เทคโนโลยี ทรพั ยากร ธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ ม รวมถึงจิตใจ และวฒั นธรรม

การประยุกต์ใช้เศรษฐกจิ พอเพยี งในด้านต่างๆดา้ นเศรษฐกิจ ลดรายจา่ ย/เพิ่มรายได/้ ใชช้ ีวิตอยา่ งพอควร/คิดและวางแผน อยา่ งรอบคอบ/มีภูมิคมุ้ กนั ไม่เสี่ยงเกินไป/การเผ่ือทางเลือกดา้ นจิตใจ สารองดา้ นสงั คม มีจติ ใจเขม้ แข็ง พ่ึงตนเองได้ /มีจติ สานึกท่ีดี /เอ้ ืออาทร ประนีประนอม /นึกถึงผลประโยชนส์ ่วนรวมเป็ นหลกัดา้ นทรพั ยากรธรรมชาติและ ช่วยเหลือเก้ ือกูลกนั /รูร้ กั สามคั คี /สรา้ งความเขม้ แข็งให้สิ่งแวดลอ้ ม ครอบครวั และชุมชนดา้ นเทคโนโลยี รูจ้ กั ใชแ้ ละจดั การอยา่ งฉลาดและรอบคอบ /เลือกใช้ ทรพั ยากรท่ีมีอยอู่ ยา่ งคมุ้ คา่ และเกิดประโยชนส์ ูงสุด / ฟ้ ื นฟูทรพั ยากรเพื่อใหเ้ กิดความยงั ่ ยนื สูงสุด รูจ้ กั ใชเ้ ทคโนโลยที ่ีเหมาะสม สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการและ สภาพแวดลอ้ ม (ภมู ิสงั คม) /พฒั นาเทคโนโลยจี ากภมู ิปัญญา ชาวบา้ นเองก่อน /ก่อใหเ้ กิดประโยชนก์ บั คนหมู่มาก

ตวั อย่างแนวทางการวิเคราะหค์ วามพอเพียงโดยใช้ หลกั สปั ปรุ ิสธรรม ๗๑. รเู้ หตุ ความมีเหตมุ ีผล๒. รผู้ ล๓. รตู้ น ความพอประมาณ๔. รปู้ ระมาณ๕. รกู้ าล๖. รบู้ ุคคล มีภมู ิคมุ้ กนั ทด่ี ี๗. รชู้ ุมชน

คุณลกั ษณะของกจิ กรรม ตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพยี งความพอประมาณ ความมีเหตุมีผล มีภูมิคมุ้ กนั ท่ีดีพอเหมาะกบั รูส้ าเหตุ – ทาไม คานึงถึงการเปลีย่ นแปลง ในดา้ นตา่ งๆสภาพ/อตั ภาพของตน รูป้ ัจจยั ท่ีเกี่ยวขอ้ ง รูเ้ ทา่ ทนั และ เตรียมความพรอ้ ม(ปั จจยั ภายใน) วิชาการ/กฏหมาย (วางแผน/รอบคอบ/เรยี นรู/้พอควรกบั ภมู ิสงั คม/ /ความเชื่อ/ประเพณี พฒั นาตน/จติ สาธารณะ/ รกั ษส์ ิ่งแวดลอ้ ม)(ปั จจยั ภายนอก) รูผ้ ลกระทบทจ่ี ะ (ไม่ประมาท) เกิดข้ ึนในดา้ นตา่ งๆ(สมดลุ ) (รอบรู/้ สติ ปัญญา)สามารถพึ่งตนเองได้ และเป็ นท่ีพึ่งของผูอ้ ่ืนไดใ้ นที่สุด

ตวั อย่างการประยกุ ต์ใช้เศรษฐกจิ พอเพยี ง ในระดบั บุคคลและครอบครัว

ตวั อย่างการใชจ้ ่ายอย่างพอเพียงพอประมาณ : รายจ่ายสมดุลกบั รายรับมเี หตุมีผล : ใช้จ่ายอย่างมเี หตุผล /มีความจาเป็ น /ไม่ใช้สิ่งของ เกนิ ฐานะ /ใช้ของอย่างคุ้มค่าประหยดัมีภูมคิ ุ้มกนั : มเี งนิ ออม /แบ่งปันผู้อน่ื /ทาบุญความรู้คู่คุณธรรม : ประกอบอาชีพทสี่ ุจริต ด้วยความ ขยนั หม่นั เพยี ร ใช้สตปิ ัญญาในการตัดสินใจ และดาเนินการต่างๆ เพอ่ื ให้เท่าทนั ต่อการ เปลยี่ นแปลง

สรุปข้อสังเกตเกย่ี วกบั การประยกุ ต์ใช้เศรษฐกจิ พอเพยี ง• การประยกุ ต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เกดิ ได้หลายด้าน และหลายรูปแบบ ไม่มีสูตรสาเร็จ แต่ละคนจะต้องพจิ ารณา ปรับใช้ ตามความเหมาะสม ให้สอดคล้องกบั เงอ่ื นไข และสภาวะ ทต่ี นเผชิญอยู่• ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง จะช่วยให้เรา “ฉุกคดิ ” ว่ามี ทางเลอื กอกี ทางหน่ึง ท่ีจะช่วยให้เกดิ ความยงั่ ยนื ม่ันคง และ สมดลุ ในระยะยาว

เศรษฐกจิ พอเพยี งกบั การศึกษา

ตวั อย่างกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศึกษา (ด้านเศรษฐกจิ ) หลกั ปฏิบตั ิ ตวั อยา่ งกิจกรรม๑. รูจ้ กั การใชจ้ า่ ยของตนเอง บนั ทกึ บญั ชีรายรบั และ ใชจ้ า่ ยอยา่ งมีเหตมุ ีผล รายจา่ ย อยา่ งพอประมาณ วิเคราะหบ์ ญั ชีรายรบั และ ประหยดั เทา่ ท่ีจาเป็ น รายจา่ ย แลกเปล่ียนประสบการณ์ ปรบั เปล่ียนพฤตกิ รรมการ บริโภคเพื่อลดรายจา่ ยท่ี ฟ่ ุมเฟื อย

ตวั อย่างกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศึกษา (ด้านเศรษฐกจิ )หลกั ปฏิบตั ิ ตวั อยา่ งกิจกรรม๒. รูจ้ กั ออมเงิน มีกลไก • ออมอยา่ งพอเพียง ลดความเส่ียง • สปั ดาหก์ ารออม ระบบสวสั ดิการ • จดั ตง้ั กลมุ่ /สหกรณ์ ระบบออมเงิน ระบบสหกรณ์ ออมทรพั ย์ ระบบประกนั ตา่ งๆ

ตวั อย่างกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศึกษา (ด้านเศรษฐกจิ )หลกั ปฏิบตั ิ ตวั อยา่ งกิจกรรม๓. รูจ้ กั ประหยดั ปลกู ผกั สวนครวั ร้วั กินได้ ใชแ้ ละกินอยา่ งมีเหตผุ ล เล้ ียงปลา เล้ ียงไก่ ไวก้ ิน ไวข้ าย ไม่ฟ่ ุมเฟื อย ใชส้ ินคา้ ท่ีประหยดั พลงั งาน ใชพ้ ลงั งานเทา่ ท่ีจาเป็ น รีไซเคิลขยะเพอื่ นามาใชใ้ หม่ ใชท้ รพั ยากรอยา่ งคุม้ ค่า นาของเหลือใช้ มาทาใหเ้ กิด ประโยชน์

ตัวอย่างกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศึกษา (ด้านเศรษฐกจิ )หลกั ปฏิบตั ิ ตวั อยา่ งกิจกรรม๔. พง่ึ ตนเองไดท้ างเศรษฐกิจ เนน้ การผลิตเพอื่ พงึ่ ตนเอง ให้โดยผลิต หรือสรา้ งรายได้ ที่ พอเพยี งกบั การบรโิ ภค และสอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการ การผลติ ทหี่ ลากหลาย เช่นสอดคลอ้ งกบั ภมู ิสงั คม ปลกู พชื ผกั ผสมผสานสอดคลอ้ งกบั ภมู ิปัญญา ปลกู พชื สมุนไพรไทยทอ้ งถ่ิน ผลิตสินคา้ จากภูมิปัญญาสอดคลอ้ งกบั ทรพั ยากร ทอ้ งถ่ินทอ้ งถิ่น จดั อบรมพฒั นาอาชีพใน ชุมชน

ตวั อย่างกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศึกษา (ด้านสังคม)หลกั ปฏิบตั ิ ตวั อยา่ งกิจกรรม๕. รูจ้ กั ชว่ ยเหลือสงั คม พฒั นาความรูค้ ู่คณุ ธรรม ผา่ นหรอื ชุมชน กิจกรรมรวมกลมุ่ ตา่ งๆปลกู จติ สานึกสาธารณะ • จดั กิจกรรมลด ละ เลิก อบายมุข • จดั กิจกรรมช่วยเหลือปลกู ฝังความสามคั คี ผดู้ อ้ ยโอกาสปลกู ฝงั ความเสียสละ • จดั คา่ ยพฒั นาเยาวชนเผยแพรอ่ งคค์ วามรู้ • จดั ตง้ั ศนู ยเ์ รียนรูภ้ ายในชุมชนเศรษฐกิจพอเพียง

ตัวอย่างกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศึกษา (ด้านส่ิงแวดล้อม) หลกั ปฏิบตั ิ ตวั อยา่ งกิจกรรม๖. สรา้ งสมดุลของ พฒั นาความรูเ้ กี่ยวกบั ดินทรพั ยากรธรรมชาติ น้า ป่ า เพ่ือฟ้ ื นฟู รกั ษาปลกู จติ สานึกรกั ษส์ ่งิ แวดลอ้ ม • โครงการชีววิถีฟ้ ื นฟูแหลง่ เสื่อมโทรมใน • จดั อบรมการอนุรกั ษ์ทอ้ งถ่ิน ทรพั ยากรธรรมชาติฟ้ ื นฟูและอนุรกั ษท์ รพั ยากรใน • จดั ทาฝายแมว้ทอ้ งถ่ินฟ้ ื นฟูดแู ลสถานที่ทอ่ งเท่ียวในทอ้ งถิ่น

ตวั อย่างกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศึกษา (ด้านวฒั นธรรม)หลกั ปฏิบตั ิ ตวั อยา่ งกิจกรรม๗. สืบสานวฒั นธรรมไทย • ปลกู ฝงั มารยาทไทย สรา้ งจติ สานึกรกั ษไ์ ทย • สง่ เสริมอาหารประจาทอ้ งถิ่น รกั บา้ นเกิด • สง่ เสริมการใชภ้ าษาไทยและ ฟ้ ื นฟูและอนุรกั ษอ์ าหาร ประจาทอ้ งถ่ิน ภาษาประจาทอ้ งถิ่น ฟ้ ื นฟูและอนุรกั ษด์ นตรีไทย • ทานุบารุงโบราณวตั ถแุ ละ และเพลงไทย ฟ้ ื นฟูและอนุรกั ษว์ ตั ถุโบราณ โบราณสถาน และโบราณสถาน • พฒั นาภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน • รณรงคก์ ารใชส้ นิ คา้ ไทย

ตวั อย่างกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศึกษา (ด้านวฒั นธรรม)หลกั ปฏิบตั ิ ตวั อยา่ งกิจกรรม๘. สง่ เสรมิ พระพทุ ธศาสนา ปลกู จติ สานึกความรกั • ใหค้ วามสาคญั กบั การรกั ษาศีลชาติ หรอื สวดมนตเ์ ป็ นประจาตระหนกั ถึงคณุ คา่ ของ • สง่ เสริมการฝึ กอบรมสมาธิพระพทุ ธศาสนาและ ภาวนาศาสนาที่ตนศรทั ธา • รว่ มกนั ทะนุบารุงศาสนาดว้ ยจงรกั ภกั ดีตอ่ การปฏิบตั ิบูชา และการรว่ มพระมหากษตั รยิ ์ ดแู ลวดั และศาสนสถานตา่ งๆ

การเขียนแผนแบบบรู ณาการ ยดึ สาระสงั คมเป็ นหลกั เพราะสงั คมจะมีหวั ขอ้ และเน้ ือหา ชดั เจนใหส้ อดแทรกความคิด/คณุ ค่า คณุ ลกั ษณะที่พงึ ประสงคล์ ง ไปได้ ยทุ ธศาสตรก์ ารสอนของครู สอดแทรกความรบั ผิดชอบ ความคิด อสิ ระ ริเรมิ่ สรา้ งสรรคล์ งไป เนน้ ใหเ้ ดก็ แสดงความคิดเห็น วิเคราะหป์ ัญหาตา่ งๆทอ่ี ยูร่ อบตวั โดยมีครูคอ่ ยชกั จงู ใหค้ ิดแบบ โยนิโสมนสกิ าร และมีกลั ยาณมิตร คอยทว้ งตงิ แนะนา ดว้ ยความจริงใจ เพ่ือความอยรู่ ว่ มกนั อยา่ งเกิดประโยชนแ์ ละเป็ นสุข ยดึ หลกั เศรษฐกิจพอเพยี งในการเรยี นรู้

สวสั ดี