สุนทโรวาทของอิมามอะลี(อ)

สุนทโรวาทของอิมามอะลี (อ.) จากหนังสือ “นะหลุ บะลาเฆาะฮ” คาํ นํา ทานอิมามอะลี (อ.) เปนบุตรเขยของทานศาสดามุฮัมมัด (ศ็อลฯ) ทานเปนวีรบุรุษผูยิ่งใหญที่สุดของ อิสลาม มิใชเ พยี งแตเปนนกั รบผูยง่ิ ใหญเทาน้นั แตทา นยังเปน นกั บญุ ผูย ง่ิ ใหญอ กี ดวย และทา นไดพลอี ทุ ิศตน เพอ่ื รับใชอ สิ ลามในชว งสมัยของทานศาสดา (ศ็อลฯ) และตลอดชวั่ ชีวิตของทา น ในสมยั กอ นประเทศอาหรับมีชื่อดา นวาทะศิลป ทา นอิมามอะลี (อ.) เองก็เปนนักพูดที่ยอดเย่ียมที่สุด ทานหนึ่ง ถอยคําสุนทรพจนและสุนทโรวาทตางๆ เหลานี้ถูกรวบรวมไวในฐานะที่รูจักกันโดยทั่วไปวา “นะหุลบะลาเฆาะฮ” ซึ่งถกู รวบรวมไวโดยนกั ปราชญผยู ง่ิ ใหญท านหน่งึ คือทาน ซัยยิด รฎิ อ เพื่อเปนคุณประโยชนแกบุคคลท่ัวไปที่ไมมีโอกาสที่จะศึกษาไดจากผลงานอันยิ่งใหญน้ัน นักปราชญสว นมากจึงไดร วบรวมจดั พมิ พข้นึ ตางหาก เปน การประมวลประโยคสัน้ ๆ ทไ่ี ดค ัดเลือกมาจากบท เทศนาและคติพจนในโอกาสตางๆ ของทานอิมามอะลี (อ.) มารวมไวเปนสุภาษิตหรือคติสอนใจ การ รวบรวมครั้งแรกคือผลงานของ อบอู ุสมาน อุมัร บนิ บะฮาร อัลญาอซิ อัลบัสริ เสียชวี ติ ในป ฮ.ศ. ๒๔๔ ไดรวบรวมคติพจนตางๆ ไว ๑๐๐ บท ในหนังสือ “มัยติกะลิมะฮ” หนังสือดังกลาวไดรับการตีพิมพใน อียิปต ความพยายามของอีกทานหน่ึงในการรวบรวมคติพจนดังกลาวท่ีรูจักกันในนามของหนังสือ “นัศรุล เลาลิ” โดยทาน ซัยยิด อิมามซัยนุดดีน อบูอัรริฎอ ฟศรุลลอฮ หุซัยนี รอวันดี หนังสือเลมน้ีบรรจุคติพจน ตางๆ ของทา นอิมามอะลี (อ.) ไวถ งึ ๑,๐๐๐ คติพจน และถกู จดั พิมพข ึน้ ในกรงุ เดลฮี (ประเทศอนิ เดยี ) การรวบรวมคร้ังที่ ๓ รูจักกันในนามหนังสือ “ฆุรอรุลฮิกาม วะดุรรอรุลกิลาม” โดยทาน อับดุ ลวะฮีด บินมุฮัมมัด วะฮีดอะมีดิ อุลตะมีมิ หนังสือเลมน้ีบรรจุคติพจนและสุภาษิตตางๆ ของอิมามอะลี (อ.) ไวหลายพนั บท ในบทนําของหนงั สอื ผูรวบรวมไดเขยี นไววา การรวบรวมของเขาเปรียบเสมอื น “นาํ้ เพยี งฝา มือเดียวที่ดึงออกมาจากสายธารใหญ” อีกประการหนงึ่ ยอ มเปนไปไมไ ดใ นการแปลถา ยทอดใดๆ ท่ีจะทําใหมีอรรถรสและคุณภาพเหมือน อยางตนฉบับภาษาอาหรับ บรรดาผูรูที่แตกฉานในภาษาอาหรับเทาน้ันท่ีจะซาบซ้ึงในความเปนเลิศของการ ใชภาษาของทานอิมามอะลี (อ.) ในสํานวนอันสละสลวยของภาษาอาหรับท่ีคติพจนตางๆ เหลานั้นไดแฝง เรน อยู แตจ าํ นวนของผูรภู าษาอาหรับถงึ ขัน้ แตกฉานนั้นก็มีนอยคน สวนผูที่ไมรูภาษาอาหรับก็ตองอาศัยจาก ฉบับที่แปลมาเปนภาษาตางๆ นาย เจ. เอ. แซทแมน ไดถายทอดวรรณกรรมอันย่ิงใหญนี้ออกมาเปนภาษาอังกฤษใหกับประชาชน ผูใชภาษาอังกฤษโดยกําเนิด ทานไดรับความชวยเหลือจากหลายๆ ทานที่ชวยทําความเขาใจใหกับทานใน ความหมายของคติพจนจากภาษาอาหรับที่เปนตนฉบับเดิม สวนการถายทอดเปนภาษาอังกฤษนั้นเปนของ

ทานเองลวนๆ และไดรับการตรวจทานเปรียบเทียบอยางระมัดระวังกับตนฉบับภาษาอาหรับ ขาพเจาอาจ กลา วไดว าการแปลคร้งั นี้นบั วา ดีท่ีสุดในภาษาองั กฤษเทา ท่ีขา พเจาไดเ คยเห็นมา หนงั สือน้ีมีคณุ คาใหญหลวง แกบรรดาผูอา น โดยไมค าํ นงึ ถึงเชอื้ ชาติและลทั ธทิ างศาสนา ทงั้ นี้เพราะคตพิ จนแ ละสนุ ทโรวาทตา งๆ เหลาน้ี ไดบรรจุไวอยางทีไ่ มอาจปฏิเสธไดซง่ึ สจั ธรรมอันเปนนริ นั ดร ซยั ยิด อบูมุฮมั มัด สารบัญ หนา เรื่อง พระผูเปน เจา การอุทิศเพ่อื พระผเู ปน เจา โลกน้ี มนษุ ย ชวี ติ ความตาย คนดี คนช่ัว คุณธรรม ความชัว่ ราย การเรียนรู ความรู การศึกษา ปญญา สตปิ ญ ญา การพจิ ารณาตรึกตรอง อวิชชาและความโงเขลา การพดู ความมุงราย การลอบกดั และการใสร า ยปายสี สจั ธรรม

การพูดเท็จ การประจบสอพลอ ความลบั ตา งๆ ความหนาไหวหลังหลอก การยกยอ งสดดุ ี การพดู ลอ เลนและการหัวเราะเยาะ ความทะลง่ึ โอหงั คาํ แนะนํา ความสันโดษ การให การทาํ ความดีและความเมตตาปรานี ความฟมุ เฟอ ยสรุ ุย สรุ า ย การตอบสนอง ศลิ ปะการปกครองประเทศ ความยตุ ธิ รรม การกดข่ี ทรราช ญาตพิ น่ี อง มติ รภาพ ศัตรู ความกลา หาญและความขลาดกลวั ความสงู ศักด์ิ ความรํ่ารวย ความพงึ พอใจ ความยากจน ความละโมบโลภมาก ความบรสิ ุทธ์ิผุดผองและความเยายวน สุขภาพ การบริจาคทานและความอดกลั้น ความใจบญุ ใจกุศล โอกาส ขันติธรรม

การใหอ ภยั ความอาลยั รัก ความออ นโยน คําสัญญา โมหะ ความสภุ าพออนโยน การควบคมุ ตนเอง ความอจิ ฉารษิ ยา ความบาดหมาง ความกตัญรู ูคุณ ความประพฤติท่สี ขุ ุมรอบคอบ การสารภาพบาป ปกณิ กะ สุนทโรวาท อิมามอะลี (อ.) พระผูเ ปน เจา • ฉนั ไมเคยสงสยั คลางแคลงในพระผเู ปนเจา เลย ในเมอ่ื ฉันไดเห็นพระองค • ฉนั ไมเคยปฏิเสธพระผูเปน เจา เลย ในเมือ่ ฉนั ไดรจู ักพระองค • ผใู ดรักตัวเขาเอง ผูน้ันรูจกั พระผูสรา งของเขา • ศกั ดิ์ศรีอันรุงโรจนพบไดใ นการรบั ใชพระผสู รา ง ผแู สวงหามนั จากส่ิงถกู สรางยอมจะไมพ บมนั • ถา ทานรกั พระผเู ปน เจา ก็จงสลายความหลงรักโลกน้ีจากจิตใจของทา นเสยี • โอพระผูเปนเจา มันชางกวางใหญไพศาลเสียเหลือเกินในส่ิงท่ีเราไดประจักษถึงการสรางสรรค ของพระองค แตทวามันชางเล็กนอยเสียนี่กระไรเมื่อไดเปรียบเทียบกับสรรพส่ิงซ่ึงอํานาจของพระองคได ทรงซอนเรนไว • จงเกรงกลัวพระผูเปนเจา เพราะพระองคทรงไดยินท้ังหมดที่ทานพูด และทรงรอบรูในความนึก คิดทัง้ หมดของทาน • การยําเกรงตอพระผเู ปน เจา จักทาํ ใหบ คุ คลปลอดภัย

• ออกไป! ออกไป! เปนเพราะความเกรงกลัวตอพระผูเปนเจา หากไมแลว ฉันจะเปนคนท่ีฉลาด แกมโกงทส่ี ุดในหมูช าวอาหรบั ทั้งมวล • ฉันจะไมแนะนําชักชวนทานใหเคารพเช่ือฟงพระผูเปนเจา กอนท่ีตัวฉันเองจะไดเคารพเช่ือฟง พระองค ฉนั จะไมห า มปรามพวกทานในเรื่องการทาํ บาปท้ังปวง หากฉันมไิ ดห า มปรามตัวฉนั เองกอ น • พระผูเ ปน เจา จะทรงประทานความเมตตาแกบุคคลท่ีควบคุมความโนมเอียงแหงอารมณของเขา ที่ จะนําไปสูความไมเ ชื่อฟงและละเมดิ ขัดขนื • ความโปรดปรานเบื้องบนจะโปรยปรายลงสูบุคคลผูซึ่งฟนฟูสัจธรรม ผูพิฆาตความหลงผิด ผู กระชากอาํ นาจของทรราชที่กดขใี่ หต าํ่ ลง และเชดิ ชคู วามยตุ ธิ รรมใหสงู สง การอทุ ิศเพ่ือพระผูเปนเจา • รปู แบบท่ดี ีทส่ี ดุ ของการพลีอทุ ิศเพ่อื รับใชพระผเู ปน เจา คอื การกระทําที่ไมโออ วด โลกน้ี • ความเพยี บพรอมสมบรู ณไ มใ ชของโลกน้ี • โลกน้ีมิใชอะไรอ่ืน เวนแตเปนเงาของเมฆกอนหน่ึง และเปนความฝนของคนหลับ ความปติสุข และความโศกเศราระคนกนั นาํ้ ผึง้ และยาพษิ • ทรวงอกของโลกนี้ คอื ความตาย และเบอ้ื งหลังของมนั คือความเจ็บไขไ ดปวย • ผูอาศัยทั้งปวงของโลกนี้ เปนเพียงฝูงสุนัขที่เหาหอนและสรรพสัตวท่ีรบกวนนารําคาญ ตัวหน่ึง กรรโชกเขา ใสอ กี ตัวหน่ึง ตัวแข็งแรงกัดกินตัวที่ออนแอ ตัวใหญสยบตัวนอย พวกเขาเหลานั้นเปนประดุจดัง ปศสุ ัตวทแ่ี บกสมั ภาระ บา งกถ็ ูกใสบงั เหยี นควบคุมไว บางก็ถกู ปลอยอยา งอสิ ระ • ขอสาบานดวยพระนามของงอัลลอฮวา โลกนี้ในสายตาของฉันนาจะถูกประณามเสียย่ิงกวา กระดูกของหมูที่ปราศจากเน้ือ ในมือของคนข้ีเรือนมันนอยนิดเสียยิ่งกวาใบไมใบหน่ึงในปากตั๊กแตนตัว หนง่ึ • โลกน้ีคือสถานที่พํานักที่ถูกลอมรอบไวดวยเครื่องมือลงโทษดุจแส และถูกสุมกองไวดวยการ ทรยศคดโกงทุจริต สภาพของมันหากไมอดทนอดกล้ันอยางยิ่งแลว ผูคนท้ังหมดท่ีเขาไปหามันจะพินาศยอย ยบั • โลกนี้คือท่ีอาศัยที่กําลังเส่ือมทรามลงตามผูอยูอาศัยของมัน ที่ซึ่งพระบัญญัติถูกผสมปนเปดวยสิ่ง ท่ีผดิ พระบัญญตั ิ ความดีผสมปนเปกบั ความชว่ั ความหวานชื่นผสมปนเปกับความขมข่นื • จงมองโลกน้ีดวยสายตาของนักการศาสนาผูสันโดษ มิใชเหมือนเชนบุคคลท่ีหลงรักคลั่งไคลมัน อยางตาบอด

• โอโลก! ไปหลอกลวงผูอ่ืนเถิด ฉันไมตองการเจา ฉันไดตัดขาดเจามาสามครั้งแลว ฉันจะไม แตงงานกับเจา อีกตอ ไปแลว • โลกน้ีประดุจดังอสรพษิ สัมผสั ของมันนิม่ นวล แตการกัดของมนั ถึงกบั ตาย มนษุ ย • มนุษยเปนส่ิงประหลาดมหัศจรรยเสียเหลือเกิน เขามองเห็นไดดวยกับการชวยเหลือของวัตถุทึบ หนักแนนหนาจํานวนมากมาย เขาพูดไดดวยกับการชวยเหลือของเน้ือนิ่ม เขาไดยินไดดวยกับการชวยเหลือ ของช้ินสวนตา งๆ ของกระดกู และเขาหายใจเขา ออกไดด ว ยกับการชว ยเหลอื ของคอหอย • ลูกหลานของอาดัมชางขัดสนขนแคนเสียน่ีกระไร เขาไมรูชวงแหงวันท้ังหลายของเขา ไมเขา ใจความเจ็บไขไดปวยของเขา การดัดตอยของตัวเห็บก็จะทําใหเขาเจ็บปวดทรมานได เขาดมกลิ่นสาปเหงื่อ ไคลและไอจนถึงตาย • โอลูกหลานของอาดัม จะบังอาจคุยโมไดอยางไร? ผูท่ีเริ่มตนในฐานะเช้ือจุลินทรีย แลวจบลงใน ฐานะซากศพ ผทู ่ไี มสามารถชุบเลยี้ งตวั เองไดแ ละไมอ าจหนีความตายได? • ทุกๆ วัน ทูตสวรรคองคหนึ่งจะรองตะโกนวา “โอมนุษย ผูอยูเบื้องลางน้ันผลิตลูกหลานออกมา เพอ่ื ตาย กอ สรา งขึ้นมาเพ่อื ถกู ทาํ ลาย พวกทา นรวมตัวกนั เพ่ือการจําพราก” ชวี ติ • ทา นจะปต ิชื่นชมในชวี ิตที่กาํ ลังหดสนั้ เขา ทกุ ๆ โมงยามไดอ ยางไร? • โอ! ชั่วโมงทั้งหลายท่ีรีบเรงเปลี่ยนไปเปนวัน วันท้ังหลายไปสูเดือนท้ังหลาย เดือนท้ังหลายไปสู ปท ง้ั หลาย และเวลาท่ีเปลี่ยนแปลงทง้ั หลายเหลานัน้ เขา ไปสกู ารทาํ ลายลางของชีวิตไดอ ยา งไร? • บุคคลเหลานั้นไปอยูเสียท่ีไหน? ผูท่ีเคยมีชีวิตยาวนานกวาของทาน บุคคลเหลานั้นไปอยูเสียที่ ไหน? ผูที่ไดละท้ิงอนุสรณสถานท่ีใหญที่สุดเอาไว ไดกอสรางอาคารปอมปราการ ไดเคยจัดองคกรและ ประดับประดาตกแตงอยางวิจิตรบรรจง ไหนเลาบรรดาผูส่ังสมเหลาน้ัน? ไหนเลาผูที่วางแผนการณ เหลา นัน้ ? กสิ เราะฮอยูไหน? กยั สรั ตบุ บา และฮมิ ยารอ ยูไหนเลา? • ความรุงโรจนทัว่ ท้ังโลก มอิ าจถูกทาํ ลายไดดวยความเสอ่ื มลงของโมงยาม • ความหวานชืน่ แหงชวี ิตนอ้ี ยทู ่กี ารแจกจายใหไ ปดวยระเบยี บวนิ ยั • ความพึงพอใจแหงชีวิตนี้ เปรียบประดุจดังเงาของทานเอง หากทานหยุดมันก็หยุด หากทาน พยายามที่จะลา้ํ หนามัน มันกจ็ ะเคลอ่ื นหา งออกไป • เรือ่ งราวของชวี ติ อันยาวนาน คอื โรคภัยและความแกชราและออนแอลง

• ผใู ดมีชวี ติ ยาวนาน จะตอ งครา่ํ ครวญใหแกม ติ รสหายของเขา • ชีวิตคือศัตรูท่ีทานมิไดกาวราว ซ่ึงทานมิไดกดขี่ แตมันกดข่ีทาน ซึ่งทานไมเคยโจมตีมัน แตมัน โจมตีทาน • ชีวติ คอื ยาพษิ ที่บุคคลซมึ ซับมันไว หากผนู นั้ ไมร ูจักวา มันคอื ยาพษิ ชนิดหนึง่ • ผูใดก็ตามที่เขายึดติดอยางเหนียวแนนอยูกับชีวิตของเขาเอง ก็ยอมจะเปดตัวของเขาใหกลายเปน เปาของความโชคราย และความผนั ผวนแหงชะตากรรม • ความบกพรอ งสามประการทที่ าํ ใหชวี ิตไมสามารถลงรอยกนั ได คอื ความพยาบาทเคียดแคน ความ อจิ ฉารษิ ยา และอปุ นสิ ัยท่ีช่วั ราย • ในความผันผวนของชวี ิตเทา น้ัน ทีบ่ ุคคลจะตัดสนิ คุณคาของมนษุ ยค นอ่นื ได • ชีวิตโลกนี้และชีวิตโลกหนา เปรียบเสมือนคนทมี่ ภี รรยาสองคน ในขณะท่ีฝายหนึ่งไดรับความพึง พอใจนัน้ ยอ มหมายถึงความทกุ ขระทมของอีกฝา ยหน่ึง • วันเหลานั้นของทานที่หมดไปแลวยอมผานเปนอดีต วันเหลานั้นที่กําลังคืบคลานมายังสงสัยอยู เพราะฉะน้นั จงทาํ การงานในขณะที่ยงั คงมีเวลาอยู • ความหยิ่งผยองที่มีตอการครอบครองทรัพยสมบัติอันเปนส่ิงท่ีไมจีรัง กอกําเนิดมาจากความโง เขลาเบาปญญา • จงคิดถึงการส้ินสุดของมัน ความสุขในตัวของมันเองนั้นมีเพียงชั่วครูยาม ในขณะที่มีความชื่นชม ยินดอี ยูกับสิง่ ดีงามใดๆ จงนึกถงึ ความไมจ รี งั ของมันอยูเสมอๆ • ไมม ีความสุขทางโลกใดๆ เวน เสยี แตจะตอ งติดตามมาดวยนาํ้ ตา • ท่ผี า นมาแลวดเู หมอื นวาไมเ คยไดเ กดิ ขน้ึ มาเลย และอนาคตนั้นพรอ มแลว ทจ่ี ะเปนไป • การทดสอบท่แี ข็งกระดางทส่ี ดุ คือสามสิง่ เหลา น้ี นัน้ คือ การแบกภาระครอบครัวอนั หนักอึ้ง ความ ขมขื่นของการเปน หนสี้ ิน ความเจ็บไขไ ดปวยที่เรื้อรังยาวนาน • โชคจากไปแมเ มอ่ื มันมา ชีวติ แตกรา วถึงแมม นั ประสานเขาหากันแลว กต็ าม • เมื่อโชคหยิบยื่นแกทาน มันใหทานยืมคุณสมบัติตางๆ ของผูอ่ืน และเมื่อมันหันหลังกลับไปจาก ทาน มนั ก็ดงึ เอาของของทานไป • หนง่ึ ในเคร่อื งหมายท้ังหลายของความโชครา ย นั่นกค็ ือ การท่ตี องมเี พ่อื นเลวจากคนตํา่ ทราม ความตาย • ขณะท่ที า นมชี ีวติ ทานตาย • ทกุ ลมหายใจของมนุษย คือการยางกา วไปสคู วามตาย • ความตายรอคอยทุกสรรพสิง่ ที่ถูกบงั เกดิ มาใหม ีชวี ิตอยู และทกุ สรรพส่งิ ตองจบส้นิ

• ทานคอื เกมทีค่ วามตายไลล า ถา ทานยืนเฉยมนั จะจบั กมุ ทา น ถาทา นหลบหนีมนั จะไลแ ซงทาน • มันนาประหลาดใจที่วา ใครๆ ก็มักจะลืมความตาย ท้ังๆ ที่แมจะเห็นกันอยูวาจะตองตายเหมือน คนอ่ืนกต็ าม • คนทรี่ อคอยความตาย มกั ยอมตนใหก บั การกระทาํ ความดี • ผูใ ดกต็ ามท่ไี มใหความชวยเหลือแกพ น่ี องของเขา จะถกู นบั ใหอ ยใู นหมูคนตาย คนดี • คนดียอมมชี วี ติ อยู แมเมอ่ื เขาถูกหามไปยังสสุ านกต็ าม • คนท่ดี ที ส่ี ุด คอื ผทู ใ่ี หความชว ยเหลอื รับใชอ ยา งมากทสี่ ดุ แกบ รรดาผูท่ีมีฐานะเทา เทยี มกบั เขา • คนดี คอื คนท่ีรจู กั คุณคา ในความสามารถของผอู นื่ • คนดีขบถเพ่ือตอตานความรุนแรง แตแสดงตัวอยางออนโยนละมุนละไมและเปนคนมีเหตุผล หากไดรบั การปฏิบัตเิ ปน อยา งดี สวนคนเลวทรามหยาบชาจะแข็งกระดางและหยาบคาย เมื่อปรากฏตัวอยูตอ หนาความออ นโยนเมตตา แตจะยอมหมอบราบคาบก็เฉพาะตอหนาความแขง็ กรา วเทานนั้ • ส่ิงหน่ึงท่ีดีงามที่สุดในอากัปกิริยาของเสรีชน ก็คือการไมถือเอาความไดเปรียบในสิ่งที่เขารูวาคน อ่นื ไมม ี • บุคคลที่มีเกียรติ จะไมแสดงตนโอหังในความสําเร็จท่ียิ่งใหญที่สุด และหนักแนนไมขยับเขยื้อน เหมือนภูเขาที่ถูกลมเหนือพัดกระหน่ําอยางแรง สวนคนต่ําทรามถูกทําใหมัวเมาแมดวยความสําเร็จเพียง เล็กนอ ย อุปมาดงั่ ตนหญา ทต่ี องสน่ั ไหวแมเ พียงลมออ น • ส่ิงหน่ึงของความเจ็บปวดและลําบากใจที่สุดของคนดี ก็คือพันธะหนาท่ีที่จะตองใหเกียรติแกคน ชว่ั ราย • คนท่ีนาสงสารที่สุด คือผูรูท่ีอยูภายใตคําส่ังของคนโงเขลา คนที่มีธรรมชาติเปนคนใจกวาง เอ้ือเฟอเผ่ือแผ แตตองถูกชี้นําโดยคนละโมบโลภมาก และคนที่มีคุณธรรมแตตองถูกบงการโดยคนช่ัวมั่ว โลกีย • มนุษยประดุจดังมวลไมตางๆ แมวานํ้าท่ีราดรดลงไปจะเปนน้ําอยางเดียวกัน แตผลท่ีออกมาไม เหมอื นกนั • มวลมนษุ ยกาํ ลงั หลับใหล พวกเขาจะตืน่ เมือ่ พวกเขาตาย • ผูท ี่ถูกตาํ หนิแลวไมท าํ ผดิ อกี เลยจะมสี กั ก่ีคน? คนช่ัว

• คนเลวทส่ี ดุ คอื คนทเ่ี หน็ ตนเองดีทส่ี ดุ • คนชว่ั คดิ วาคนอื่นๆ ไมมใี ครดเี ลย เขาจะคดิ ไดอ ยา งไรวาคนอน่ื ๆ มีในสิ่งท่ตี วั เขาเองไมม?ี • คนที่ยึดถือตนเองเปนใหญ จะมองไมเห็นความบกพรองของตนเอง แตเขาควรจะไดเรียนรูถึง ความดเี ลศิ ของอปุ นสิ ัยของคนอน่ื ๆ เขาจะถูกทําใหรูสกึ ผดิ จากส่งิ ท่ีเขารสู ึกในขณะน้วี า ในตวั เขาขาดสงิ่ นนั้ • คนที่เลวท่ีสุด คือคนที่หลงใหลในความช่ัวมั่วโลกีย โดยยึดถือวาเปนสิ่งหอมหวานชวนชื่นที่สุด และมไิ ดย บั ยั้งร้งั รอตอความเกรงกลวั ทีจ่ ะตองเกลอื กกลวั้ กบั สิง่ เลวรายนัน้ เลย • คนท่ีนารังเกียจที่สุด คือผูท่ีตอบแทนความดีดวยความชั่ว และผูที่นายกยองท่ีสุด คือผูที่ตอบแทน แกคนเลวดวยการปฏิบตั ิอยางโอบออมอารี • จงรีบเรง อยา งเรงดวน เพ่ือหลบหนีไปจากคนชัว่ รา ยและคนหลงโลก • พิษรายของชาติ คือนกั ปราชญผ ชู ว่ั รา ย และผปู กครองทีด่ กข่ี คือพิษรายแหงความยุตธิ รรม • คนทนี่ ารงั เกียจที่สุดในสายตาของพระผูเปนเจา คือคนเข็ญใจที่หยิ่งผยองหนึ่ง คนแกที่ลวงละเมิด ประเวณีหน่ึง และนักปราชญทห่ี ลงระเริงสุรุยสุรา ย คุณธรรม • เสื้อคลมุ แหง คณุ ธรรม เปนเกียรติคณุ อนั สงู สุด • คุณธรรมคือกุญแจไขสคู วามสาํ เรจ็ • บคุ คลเปน ผูศรทั ธา ตราบเทา ท่เี ขายงั มคี ณุ ธรรม • หัวหนาของบรรดาคณุ ธรรม คือการควบคมุ และระงับยับย้ังอารมณต างๆ ได ความช่ัวรา ย • คนชั่วรายชอบที่จะสนับสนุนความชั่วของคนอ่ืนๆ และจะมีขอแกตัวอยางมากมายสําหรับความ ชว่ั ของตนเอง • ความช่ัวท่ีนา เกลียด คอื การตกลงไปสูความไมด งี ามของคนๆ หน่ึง ซึ่งขอบกพรองน้ันก็มีอยูในตัว ทานเองเหมือนกัน • สิ่งหนึ่งท่ีชใ้ี หเห็นถงึ ความเลวรา ย น้นั ก็คอื การกาวรา วกบั คนดี การเรียนรู • หนงั สอื ท้ังหลาย คือสวนของผรู ู • ผคู งแกเรยี นยอ มมีชีวิตอยู แมภายหลงั การตายของเขา แตคนโงย อ มตายแมข ณะยงั คงมชี วี ิตอยู

• นักปราชญย อมรูจกั คนโง เพราะแตกอนน้ีตัวเขาเองเคยโงมากอน แตคนโงยอมไมรูจักนักปราชญ เพราะเขาไมเ คยเปน เชน นน้ั มากอ น • ผูใดก็ตามท่ีใจจิตใจของเขาครุนคิดพิจารณาแตความคิดท่ีดี ยอมเรียนรูที่จะจําแนกแยกแยะจุด ตา งๆ ของความผิดพลาด • ผูรูท่ีแทจริง คือบุคคลที่เขาใจวาส่ิงท่ีเขารูนั้น แทจริงแลวมีเพียงเล็กนอยเม่ือเปรียบเทียบกับส่ิงที่ เขาไมรู ความรู • ไมมีขุมคลงั ใด เหมือนอยางความรู • อาณาจกั รแหงความรูนนั้ ไมม ขี อบเขต • หวั หนาของสตปิ ญญาอนั เปนพรสวรรค คอื ความรู • ความรูนําไปสูปญ ญา ดว ยเหตนุ ้ีผทู ่ีไดรบั การศกึ ษาจงึ เปน คนฉลาด • ความมงั่ มีจะลดนอยถอยลงดว ยการจับจายใชสอย ในขณะที่ความรจู ะถกู ทาํ ใหเพม่ิ พูนดวยการเผย แผ • สิ่งที่หายาก คุณคาของมันยอมเพิ่มมากข้ึน ยกเวนความรู ย่ิงกระจัดกระจายออกไปมากเทาใด มัน ก็ย่งิ มีคามากข้ึนเทา น้นั • ทสี่ ุดของทัง้ สองส่ิงนี้ ที่ไมอ าจบรรลถุ งึ ได คือความรแู ละความเขา ใจ • ดว ยความรูท ําใหท านปลอดภยั ดว ยความโงท ําใหทานขาดทุน • สัจธรรมคือคลังสมบัติท่ีกวางใหญไพศาล ซ่ึงมันไมเคยถูกใชใหหมดส้ินไปได สติปญญาคือเส้ือ คลุมตวั ใหมซงึ่ ไมม วี นั เกา • เสอื้ คลมุ แหง ความรู จะทําใหทา นเปนอมตะและดูไมแก • จงแสวงหาใหไดมาซึ่งความรู มันเปนอาภรณป ระดบั ตัวทานหากทา นเปน คนรา่ํ รวย และมนั จะชุบ เลีย้ งทา นหากทา นยากจน • บุคคลทป่ี ลอดภยั ท่ีสดุ ในความรูของเขา คือผูท ่ีความเชอ่ื ม่ันทง้ั หลายของเขาไมถ กู ทําใหออนแอลง โดยความสงสัย • ความรูที่เปน ประโยชนทส่ี ุด คือสิ่งทผี่ หู นึ่งนํามนั ไปสกู ารปฏบิ ัติ • จงเลือกสวนท่ีดีท่ีสุดของวิทยากรแตละสาขา ใหเหมือนอยางผึ้งที่ดูดสวนท่ีละเอียดออนที่สุดของ ดอกไม • จงตดิ ตามแสวงหาความรู ทที่ านอาจจะควรคาแกต าํ แหนง ทม่ี เี กียรติอันนา เคารพยกยอ ง

• จงคนหาความรู จงทําใหตัวทานเองเปนผูท่ีรูจักโดยผายทางความรูนั้น จงปฏิบัติมันแลวทานจะ กลายเปนผรู ูเ ชนกนั • ประสบการณ คือความรทู ไ่ี ดรบั มา • ผูขาดประสบการณ ยอมถกู หลอกอยูบอยๆ • กษัตริยไดรับความเคารพนับถือเพราะอํานาจของพระองค นักปราชญไดรับความเคารพนับถือ เพราะส่ิงท่ีเขารู ผูที่ทําความดีไดรับความเคารพนับถือเพราะการทําความดีตางๆ ของเขา และหัวหนาเผาชน ไดร บั ความเคารพนบั ถอื กเ็ พราะอายขุ องเขา • จะรูจ ักคนอ่นื ไดอ ยา งไร หากบุคคลนัน้ ยังไมร ูจ กั ตนเอง? • จงอยา เกลียดในส่งิ ทที่ า นไมรู เพราะความรูอ ันเปนสว นที่ใหญก วา นน้ั ประกอบดว ยสง่ิ ท่ที านไมร ู • ถาทา นบดิ บงั ซอ นเรนในสงิ่ ท่ที านรู ทา นจะถกู ทึกทักวา ทา นไมรูอะไรเลย • บุคคลควรไตถามถึงเรื่องท่ีตนไมรู ไมควรอายที่จะกลาววา “ฉันไมร ”ู • มนุษยม กั เปนปฏิปกษกับสิง่ ทเี่ ขาไมร ู • ภัยรายของความรู คือการไมปฏิบัติตามความรูนั้น ภัยรายของแรงงาน คือการทํางานแตไมสุจริต ใจ • การขวางวิทยาการทิ้งไป ก็เสมือนกับการทุบทําลายไมท่ีตอเรือลําหนึ่งออกเปนชิ้นๆ ซึ่งบรรดา ผสู รา งเรือลํานน้ั พรอ มดว ยผเู ดินทางทั้งหมดท่ีโดยสารไปกบั มนั ตองจมลงจนหมดส้นิ • ความรูเชนนั้นถือวาผิวเผินมาก ซ่ึงหลงเหลืออยูเฉพาะบนปลายล้ินของทานเทานั้น คุณธรรม ภายในและคณุ คาของความรู คอื สิ่งท่ีทา นยดึ ถอื ปฏบิ ัตไิ ปตามนัน้ การศกึ ษา • แทจริงแลว ทานมีความจําเปนในการศึกษาท่ีดี มากเสียย่ิงกวาชัยชนะที่นํามาซึ่งเงินทองและ ทองคาํ • การศกึ ษาท่ดี ี ปกปด แหลง กําเนิดอันตํ่าตอ ย • ผูที่ไดรับการศึกษา ยอมมองเห็นดวยกับจิตใจและวิญญาณ คนโงเขลาน้ันมองเห็นก็แตเพียงกับ ดวงตาทง้ั สองของเขาเทา น้ัน • จงฟง แลว ทานจะสอนตวั ทา นเอง จงนิ่งสงบเงยี บ แลวทา นจะไมเสย่ี งเลย • อุทิศชีวิตแกศาสนาโดยมิไดรับการส่ังสอนอบรม ก็เหมือนกับลาสีขาวท่ีเดินวนเวียนไปรอบๆ โดยไมอาจออกไปจากท่ีน้นั ได • ผทู ่ไี มร ูจักเรียนรอู ะไรเลย ยอ มไมเ คยถูกสอนสง่ั

• ผูใดการตามท่ีไมอดทนตอความยากลําบากในการถูกสั่งสอนอบรม จะอยูในความต่ําตอยแหง อวิชชาตลอดไป • ครูและนักเรียนมีสว นรวมเทา ๆ กัน ในรางวัลของพระผูเปน เจา • บคุ คลยอมเรยี นรไู ดด วยการถามปญหาตา งๆ • การสอนที่ดีทส่ี ดุ คอื การสอนทจี่ ะแกไ ขตัวทานเองใหถ ูกตอ ง • การสอนที่มไิ ดแกไ ขตัวทา นใหถ กู ตอง ยอมอยใู นแนวทางท่ผี ิดพลาด • บคุ คลทม่ี คี วามสามารถนอ ยทส่ี ดุ คอื บคุ คลที่สําแดงตวั เขาเองใหปรากฏวาไมสามารถแกไขตัวเอง ใหถ ูกตอ งได • ทําตัวทา นเองใหเปนผูร ับใชผ รู ูคนใดก็ไดทีท่ านพบเจอ ปญญา • คนฉลาด ตองการวันละช่ัวโมงทุกๆ วัน เพ่ือจัดการสํารวจตรวจสอบมโนธรรมของเขาเอง และ วางมาตรการกบั สิ่งท่ีเขาไดร บั รหู รอื สูญเสียไป • จิตใจเปน แหลงของปญญา ดวยกับการสดบั ฟง ในฐานะทีเ่ ปนชองทางของมัน • ปรัชญาเปน พฤกษาท่เี จรญิ เติบโตในจิตใจ และดอกผลของมันผา นออกมาทางคําพดู • ความศรทั ธาและปญญาเปนพน่ี อ งฝาแฝด พระผเู ปนเจาไมท รงรบั สง่ิ หนงึ่ ทป่ี ราศจากอกี ส่งิ หน่งึ • โดยปญ ญาที่ทาํ ใหบ ุคคลบรรลุถงึ ยอดแหงกิจการงานทั้งหลาย • พระผูเปนเจามไิ ดท รงประทานสงิ่ ใดใหแกบ รรดาผถู กู บงั เกดิ ของพระองคท ี่วางอยูส ูงกวาเหตผุ ล • แทจริงผูที่เห็นไปกอนลวงหนา จะไมถูกกับดักของเลหกล คนฉลาดก็จะไมถูกหลอกลวงดวย ความโลภ • การไวเนื้อเชือ่ ใจตอบุคคลใดกอนทีจ่ ะรจู กั เขาดี ถือวา ขาดสติปญญา • ความหลงใหลในโลกียว สิ ัยเกดิ ข้ึนนอ ย ในขณะที่ปญญาเพิ่มมากขึน้ • คนฉลาดพงึ่ พาแรงงานของเขาเอง สวนคนโงไวว างใจในความคดิ เพอฝนตา งๆ • ปราชญแ สวงหาความสมบูรณ คนโงแสวงหาทรัพย • สมมุตฐิ านของคนฉลาด ยอ มใกลเคียงความถกู ตองมากกวา ความรขู องคนโง • มันเปนสวนของคนฉลาดที่จะตองเชื่อฟงผูมีตําแหนงเหนือเขา ใหความเคารพแกผูท่ีมีความเทา เทยี มกับเขา และใหความยตุ ธิ รรมแกผูท ด่ี อยกวาเขา • ความมั่งค่ังที่ยิ่งใหญที่สุด คือความมั่งคั่งแหงสติปญญาและการวินิจฉัยท่ียุติธรรม ความยากจนท่ี ยิง่ ใหญท ี่สดุ คอื ความยากจนจากความโงเขลาและอวิชชา สวนความไมนาคบท่ีสุด นั้นคือความไรสาระ หย่ิง

ยโส คดโกง และยกยองตนเอง ความสูงสงท่ีสุดของความดีมีศีลธรรม คือความประพฤติอันสุภาพออนโยน และความดงี ามแหง วัฒนธรรม • คนฉลาดคิดกอ นแลว พดู สวนคนโงพูดกอ นแลวคดิ สติปญญา • ผูมีสติปญ ญา คอื บุคคลทีร่ ูวาจะอยูอยางไรในวันนี้ท่ีจะมคี วามสขุ มากกวาเมอ่ื วนั วาน • เกี่ยวกับคุณสมบัติที่ดีของมนุษย สองประการท่ีมีชื่อเสียงคือ สติปญญาและถอยคํา โดยประการ แรกเขาจะทาํ ประโยชนใหแกตัวเอง และในประการทส่ี อง เขาจะทาํ ใหคนอน่ื ไดร บั ประโยชน • สตปิ ญญาเปนพรสวรรคตามธรรมชาติ และเพม่ิ พูนขึน้ ดวยประสบการณแ ละการสอน • ไมม ใี ครเลยทเี่ ปนผคู รอบครองสติปญ ญา แลวจะถูกลดลงมาสูความยากจน • เขาเปนผมู ีเกยี รติ ผูซ ง่ึ ใชสตปิ ญ ญาอยูเปน ประจาํ การพิจารณาตรึกตรอง • บุคคลท่ีครนุ คิดพิจารณาถึงความโปรดปรานท้งั หลายของพระผเู ปน เจา ยอมประสบความสาํ เร็จ • การครุนคิดพิจารณาของมนุษย เปนกระจกสอ งใหต ัวเขาไดเ ห็นการกระทาํ ที่ดแี ละช่วั ของเขาเอง • ผูใ ดกต็ ามที่มีพลงั แหงความตรึกตรอง ยอมไดบทเรียนจากทกุ ๆ ส่ิง • เร่อื งตางๆ ที่มดื มัว จะกลับกลายเปน ความกระจางชดั ในความเพียรและครนุ คิดพจิ ารณา • การกระทาํ ในสิ่งท่ไี ดพิจารณาไตรต รองแลวเทา นน้ั ท่ีจะทําใหกิจการงานท้ังหลายของทานดําเนิน ไปไดด วยดี • คดิ ใครครวญกอ นทท่ี านจะลงมอื กระทาํ (การโจมตี) • คิดใครครวญกอ นทีท่ านจะพดู แลวทา นจะหลกี เลยี่ งความผดิ พลาดไดเ ชน กัน อวชิ ชาและความโงเขลา • คนโง คือกอ นหนิ ท่ีไมม นี ํ้าไหลออกมาจากมนั คอื ตน ไมท ่กี งิ่ กานสาขาของมนั ไมเคยเขียวชอุม คือ ดนิ ท่ีเมื่อปลูกพชื พนั ธแุ ตไ มเคยผดุ หนอออกชอ มาใหเห็นเลย • ความโงเขลา เปนศตั รูท่นี า รังเกยี จท่สี ุดของทาน • คนโงเขลา ทาํ อันตรายแกม นษุ ยมากกวา มะเรง็ ในรางกาย • คนโงเขลา มองไมเ หน็ ความผดิ พลาดตา งๆ ของเขาเอง และดูถูกรงั เกยี จคําแนะนํา

• ความโง เปนความเจ็บปวดทีไ่ มอ าจเยยี วยาได เปน เชื้อโรคหน่งึ ทีไ่ มสามารถจะรักษาได • คนท่โี งท ่ีสุด คอื บคุ คลท่ีเชอ่ื วาตนเองเปน ผูท ี่ฉลาดทสี่ ดุ • หน่งึ จากเครื่องหมายตา งๆ ของคนโง คอื การเปลี่ยนความคิดเปน ประจาํ การพดู • มนุษยจ ะเปน อะไรหากปราศจากการพดู ? ภาพที่ถกู วาด หรอื สตั วท่ีถูกปลอ ย! • ไมพ ดู เมือ่ ไมใ ชเ วลาสําหรบั การพดู • บอยครง้ั ที่ถอยคําไดท่มิ แทงเหมอื นดาบ • บอยครงั้ ทีถ่ อ ยคาํ ไดท ิ่มทะลวงลกึ กวา ลูกศรทง้ั หลาย • บอ ยเพยี งใดท่ถี อ ยคาํ เพยี งคําเดียว ไดกอ ใหเ กิดสงคราม • ลิน้ มีจุดหนง่ึ ท่คี มกวา หอกเสยี อีก • คนกี่มากนอ ยแลว ท่มี ีล้นิ บอนทําลาย • ลิ้นของเพอื่ นทโี่ งเขลา คือกุญแจของเขาทนี่ ําไปสูความตาย • จงกลวั ในคาํ พดู ของทาน มันเปนลกู ธนูทพี่ ลาดเปา • ปกปอ งศีรษะของทา นใหพ น จากอปุ สรรคทง้ั หลายแหง ลิ้นของทา นเอง • มอื ของล้นิ คือการเขยี น • ถอยคําเบาบนรมิ ฝป ากและงา ยตอความเขา ใจ คอื การพูดทค่ี ลองแคลว • จิตใจคอื ผคู มุ คลังสมบตั ขิ องลิ้น และลนิ้ คอื ลามของมนุษยท ั้งหลาย • ล้ินคอื สัตวท ีด่ รุ ายปา เถ่ือน หากปลอยมันเปน อิสระมนั กจ็ ะทาํ รายทาน • เทาที่สะดดุ กอใหเ กิดบาดแผล และลิน้ ที่พดู โงๆ กอ ใหเ กิดความเสยี หาย • ทกุ ๆ คําพูดที่สองของคนโง คอื คํากลา วสบถสาบาน • การพดู ท่ีดีท่ีสุด คอื การพูดที่เหมาะสมกับการกระทาํ • การนิ่งเงียบเม่ือทานสามารถที่จะพูดบางส่ิงบางอยางไดอยางฉลาดและมีประโยชน มันก็เลวพอๆ กบั การปา วประกาศความคดิ ตา งๆ ทีไ่ มฉลาดและโงเ งา นั่นเอง • หากทานไดรับความมุงหวังและความเคารพแลว ก็จงตอบรับการคารวะและความหวังดีนั้น กลับคืนไปในลักษณะที่เหมาะสมท่ีสุด หากทานไดรับการเก้ือกูล ก็จงใหคืนภาระผูกพันน้ันกลับไปใน ทํานองเดียวกันใหมากๆ แตผูใดที่รีบเรงกระทําคุณความดีของเขากอน ก็ยอมลํ้าหนาในคุณธรรมความดีอยู เสมอ • การพูดท่ีดีท่ีสุด คือการพูดที่ไมกาวราวระคายหู และความเขาใจในถอยคําเหลาน้ัน ก็ไมทําให สตปิ ญญาเมอ่ื ยลา

• การพดู ดว ยความจริงใจ สรางความเขม แขง็ ใหแกเ หตุผลขอ โตแ ยงของบุคคลน้นั • ไมตองคาํ นึงวา ใครพดู แตจงพจิ ารณาวา เขาพูดอะไร • อยาประเมินคา ความคิดที่ดงี ามใหตํ่าลง เพียงเพราะวา มันมาจากบุคคลท่ีไมส าํ คัญ • ถาคําปราศรัยและความคิดของผูพูดอยูในภาวะสอดคลองกัน ผูฟงก็จะยอมรับการพูดของเขา มฉิ ะน้นั แลว ก็จะไมบังเกดิ ผลใดๆ • จงพดู เพอ่ื ทําใหตัวทา นเองเปน ท่ีรจู กั เพราะมนษุ ยม กั ถูกซอนไวใ ตลิ้นของเขา • มนษุ ยย ง่ิ พดู ดวยความจริงใจมากเทาใด เขาก็จะไดรบั ความเคารพนบั ถือมากยิง่ ขน้ึ เทา นน้ั • คนโงมักจะทําใหตัวเองผิดพลาดไปในสามเรื่องดังน้ี การพูดถึงเร่ืองตางๆ ที่เขาไมมีความรู การ ตอบกอ นท่เี ขาจะถกู ถาม ความหุนหันพลนั แลนในการดําเนินงานตา งๆ ของเขา • ผใู ดก็ตามทีพ่ ูดในสิ่งที่เขาไมส มควรพดู กจ็ ะตอ งไดร ับฟง ในสิง่ ท่เี ขาไมตอ งการฟง • คําพูดเปนเหมือนยารักษาโรค การใหยารับประทานเพียงเล็กนอยยอมเปนประโยชน แตหากให มากจนเกินไปกถ็ ึงตายได • จงระมัดระวังในการวิพากษวิจารณขอเท็จจริงที่ทานไมรูถึงกนบ้ึงของมัน และไมรูอยางแมนยํา ถูกตอง พึงควรละเวน ทั้งน้ีเพราะการพูดของทานจะสะทอนใหเห็นถึงสติปญญาของทาน และถอยคํา ทง้ั หลายของทา นมันจะขยายใหเหน็ ถึงความรูของทานดวย • พิษภัยของการปราศรยั คอื ความยดื ยาว • การพดู มากเกินไป เปนทนี่ า เบ่อื หนายของเพ่อื นฝูงของตนเอง • จงหลกี เล่ียงจากการพดู มากจนเกินไป ซึ่งจะกอ ใหเกิดความผิดพลาดบอยๆ และนาเบ่ือ • โสตประสาทไรประโยชนเมื่อใจลอย • หากทานมิไดเปนนกั พูดทรี่ อบรูและปราชญเปรอื่ งแลว กจ็ งเปนผูฟงท่ตี ั้งใจ ความมุงราย การลอบกัด การใสร ายปา ยสี • จงละท้ิงการพูดมุงรายท้ังปวง หากจะอยูท่ีนั่นก็เพื่อการใหความยุติธรรมตามสมควร หาไมแลวก็ อยา ไปอยทู น่ี น้ั เลย • จงระวังการลอบกัด มันหวานเมล็ดพันธุท้ังหลายของความขมข่ืน และแยกตัวทานออกจากพระผู เปน เจาและมวลมนษุ ย • ผูใดก็ตามทีฟ่ งการใสรายปา ยสี ตวั เขาเองคือคนใสรา ยปา ยสี • จงปกปองตัวทานใหพนจากคําพูดท่ีนารังเกียจ เพราะคําพูดเหลาน้ันจะทําใหหัวใจทั้งหลายลุก โชนดว ยความโกรธ

สัจธรรม • สัจธรรมคอื ทางวบิ ากท่สี ดุ และความรูคอื มคั คเุ ทศกท่ดี ที ่สี ดุ • สัจธรรมคือการเยยี วยารกั ษาท่ีไมเคยลมเหลว • สัจธรรมประดบั ถอ ยคาํ ของบคุ คล • จงซื่อสตั ยใ นคาํ พูดของทา น และบรสิ ทุ ธ์ใิ จในการกระทําตางๆ ของทา น • ความจริงที่ดีท่สี ดุ คอื การรกั ษาคํามน่ั สญั ญาทง้ั หลาย การพูดเทจ็ • เงยี บใบเ สยี ดีกวา พดู เท็จ • การพูดเท็จ เปน การทรยศคดโกงและทุจรติ • สัจธรรมเพียงนอยนิด พิชิตความหลงผิดมากมายได เหมือนอยางไฟเพียงนอยนิดที่สามารถเผา ไหมฟนกองใหญได ฉนั ใดก็ฉนั น้ัน! • ผพู ูดความจรงิ เปนคนมีเกยี รติ สวนผูพดู เท็จเปนคนทน่ี าดูถกู • ผูใดก็ตามท่ีลือลั่นไปทั่วเพราะการพูดเท็จ จะเห็นไดวาความม่ันใจของคนท้ังหลายในตัวเขาจะ เสอ่ื มลง • จงหลีกเลี่ยงจากคนพูดเท็จ ถาทานจําเปนจริงๆ ท่ีจะตองสัมพันธติดตอกับเขา ก็จงอยาเชื่อวาเขา ถูกตอง แตอยาใหเ ขาเหน็ วาทา นรูวา เขาโกหก เพราะในไมชาเขาจะเลกิ คบกบั ทา นมากกวา ทีเ่ ขาจะเลิกโกหก • เมื่อความจริงในเส่ือมลง ความหลงผิดก็เพิ่มขึ้น ล้ินพูดถึงมิตรภาพ แตหัวใจเต็มไปดวยความจง เกลยี ดจงชงั • การหลอกลวงคนท่ไี วเ นือ้ เช่อื ใจในตวั ทา น คอื ความอกตัญู การประจบสอพลอ • มใิ ชบทบาทของทานศาสดาทจ่ี ะประจบสอพลอ • จงอยาประจบสอพลอ เพราะมันมใิ ชเ ครือ่ งหมายของความศรัทธา • ความสงบเงยี บ คอื สวนแหง สมาธิ • การน่ิงเงียบ ประดุจดังเครื่องประดับตัวทานใหดูเครงขรึม สงบเสงี่ยมพรอมดวยความมีเกียรติ และเวนทานไวจากการทต่ี อ งไปขอโทษอะไรกบั ใครทงั้ สิน้ • ความเงียบของคนโงเ ขลา คือผา คลุมหนา ของเขา

• มากมายเพยี งใดแลวทคี่ วามเงยี บคอื คําตอบ • คาํ ตอบที่คลอ งแคลว ท่ีสดุ ของคนโง คอื การนิ่งเงียบ • การนิ่งเงียบเปนส่ิงทด่ี ีกวาการพดู คลอ ง เมื่อมันไมใชเ วลาทีจ่ ะพูด • การนงิ่ เงยี บทีป่ ราศจากความคิด นับเปนเพยี งความใบเทา น้ัน ความลับตางๆ • คนฉลาดมีกลอ งมหศั จรรยก ลอ งหนึง่ ซึ่งในนน้ั เก็บความลบั ตา งๆ ของเขาไวได • ผูใดก็ตามที่ฝากความไววางใจในความลับไวกับคนอ่ืน ก็เทากับผูน้ันตกลงใจที่จะลดคุณคาของ ตวั เองลง • ผใู ดก็ตามที่รสู ึกกระอักกระอวนท่จี ะเกบ็ ความลับของตนเองไว ยอ มจะแสดงความออนแอออกมา เสยี มากกวา ถาไดก ุมความลับของผูอนื่ ไว • ผใู ดกต็ ามที่เปดเผยความลับของทาน ยอ มกอความเสยี หายแกทาน • บุคคลที่รักษาความลับทั้งหลายของเขาไวได ยอมสามารถควบคุมกิจการงานท้ังหลายของเขาไว ไดอ ยา งสมบูรณแ ลว ความหนา ไหวหลงั หลอก • คนกลบั กลอกท้งั หลาย คลุมตัวเองไวในความมดเท็จ • คนกลับกลอกมถี อยคาํ หวานหู แตม ีจิตใจทขี่ ม • ลิ้นของกลบั กลอกนัน้ สะอาด แตมคี วามปวยไขถูกซอนเรนไวใ นหัวใจของเขา การยกยองสดุดี • เรอ่ื งจรงิ ที่นา เกลยี ดที่สดุ คือการยกยอ งสดุดตี นเอง • คุยโวยกตวั เอง นบั เปนความลม เหลวในการเคารพตนเอง • จงระมัดระวังตัวทาน ใหพนจากการรับฟงการยกยองสดุดีตัวทานในเรื่องที่เกินความจริง เพราะ กล่ินไอท่ีฟุงออกมาจากการฟง เร่อื งเชนน้นั จะทาํ ใหห ัวใจเกดิ ความฉอฉลและตาํ่ ทราม • จงระวังการยกยองสรรเสริญบุคคลอื่นในคุณสมบัติตางๆ ท่ีบุคคลนั้นไมมี การกระทําตางๆ ของ เขาเปน การทรยศตอตวั เองและยงั เปนการโกหกทา นดวย

• คนท่ียกยองทานในคุณสมบัติตางๆ ที่ทานไมมี ตอไปก็จะพบวาบุคคลนั้นจะตําหนิติเตียนทานใน ความผิดตางๆ ทีไ่ มใ ชของทาน • คนท่ีสมควรจะถกู ตําหนิมากท่ีสุดในการกระทาํ ท้ังหลาย คอื การยกยอ งสดุดีคนตํ่าชา เลวทราม • ยกยอ งสดุดคี นช่ัว ถือเปน บาปทน่ี า รงั เกลยี ดและนา ชัง การพดู ลอ เลน และการหวั เราะเยาะ • ความเกลียดชงั กนั เกิดจากการพูดลอเลน • การหัวเราะมากเกินไป จะทาํ ใหเสอื่ มเสียเกยี รตยิ ศ • พดู ตลกขบขันมากเกินไป แลวทา นจะไมอ าจดึงกลบั มาสเู รื่องจริงจงั ได • จงหลกี เลยี่ งจากการพดู ทจี่ ะถูกหวั เราะเยาะ แมแ ตเพียงการพดู ซ้าํ ตามถอยคาํ ของผูอืน่ ก็ตาม ความทะล่ึงโอหงั • ความทะลึ่งโอหงั ลดเกียรตคิ ณุ ของมนุษย • ใบหนา ของคนทะล่ึงทะเลนน้ัน ชา งนา เกลียดเสียยง่ิ กวาอะไรดี! คําแนะนํา • คนท่ฉี ลาดทส่ี ุด คือคนทีไ่ มรังเกยี จคาํ แนะนาํ ของบุคคลอ่ืน • จงยดึ ถอื เอาคําแนะนาํ ของคนฉลาด เชน นนั้ แหละท่จี ะพน จากขอครหาและความเสยี ใจ • จงปรึกษาแมกับศัตรู ถาเขาเปน คนฉลาด จงอยา ตามคําแนะนําของมติ รที่โงเขลา • จงปรึกษาหารือกับบรรดาปฏิปกษของทาน เพ่ือท่ีจะเรียนรูจากความคิดตางๆ ของพวกเขา จน ขยายไปถึงฝา ยปฏิปกษข องพวกเขา และจุดสดุ ทา ยทพี่ วกเขาทงั้ หลายกําลังแสวงหาอยู • จงนําทางตัวทานเองดวยตะเกียงสองของบรรดาที่ปรึกษา ท่ีพวกเขาปฏิบัติในสิ่งท่ีพวกเขาไดให คําแนะนาํ ไปแลว • ผูใดก็ตามท่ีแสวงหาและปฏิบัติตามคําแนะนําของบุคคลอื่น จะหลีกเล่ียงขอผิดพลาดตางๆ ได อยางมากมาย ผูใดก็ตามที่ไมปฏิบัติตามคําปรึกษาหารือแตปฏิบัติตามลําพังดวยตนเอง ผูนั้นยอมสุมเสี่ยงตอ การกระทาํ ท่ผี ิดพลาดไดอยา งมากมาย • มีขอ กระตุนเตอื นในหมูพวกเราใหท าํ การปรกึ ษาหารอื เพราะคําแนะนาํ ของทปี่ รกึ ษาถือเปนความ บริสุทธิ์ ในขณะทีบ่ ุคคลทีแ่ สวงหาคําปรกึ ษาถกู ผสมปนเปไปดวยโลหะผสมอน่ื ๆ มากอ นแลว

• การใหคําแนะนําแกบุคคลอ่ืนอยางเปดเผยตอสาธารณะ ก็เทากับเปนการตําหนิติเตียนบุคคลนั้น ไปในทนั ที • โลกน้จี ะเปนทีป่ รึกษาทดี่ ที ี่สดุ ของทา น ถา ทานทําตามคําแนะนําของมนั • คนทีใ่ หค ําแนะนําโดยท่ตี ัวเขาเองมไิ ดปฏบิ ัติตามนน้ั กเ็ หมอื นคันธนทู ่ีไรสาย • คนทขี่ ายคาํ แนะนาํ ของเขาใหท าน ก็เหมือนกับพอ คา ทีเ่ สนอดอกเบยี้ แพง • บคุ คลผูแสวงหาคําแนะนาํ ตางๆ ยอ มเรียนรูท่ีจะยอมรับขอผิดพลาดตางๆ ไวดว ย ความสนั โดษ • อยูคนเดียวเสยี ดกี วาทจี่ ะอยกู บั เพื่อทช่ี ั่วชา • บุคคลท่อี ยูคนเดยี ว ยอมปลอดภยั และสุขสบายตลอดไป • ผทู ่ีรูจกั โลกน้ี ยอมอยูคนเดียว • ผทู ร่ี จู ักมนุษย ยอมหลบหลกี จากมนษุ ย • บรรดาผูค นทร่ี จู ักเรา แตเ รามักไมร ูจักคณุ คา ของพวกเขา • พระผูเปน เจา จะทรงประทานความมง่ั ค่งั ใหแ กบุคคลผซู ่งึ ไมแสวงหาสิ่งใดจากมวลมนษุ ย การให • ความเอื้อเฟอเผ่ือแผของพระผูเปนเจา มิไดหมายความถึงการยกเลิกวิทยาญาณของพระองค จาก ความจรงิ เชนน้ีมนั ยอ มหมายความวา พระองคจะไมทรงอนมุ ัติใหก ับทกุ ๆ การวอนขอ • บุคคลใดก็ตามที่ไดรับความโปรดปรานจากพระผูเปนเจา จะถูกเรียกรองจากทั่วทุกสารทิศ ถาเขา แจกจายส่ิงท่ีเขาไดรับความโปรดปรานใหเปนไปตามเจตนารมณแหงพระผูเปนเจา ความสุขของเขาก็จะ ย่ังยืนตลอดกาลนาน หากเขาไมป ฏบิ ตั ิเชนนัน้ มันกจ็ ะอยูก บั เขาเพียงชว่ั คราวเทานน้ั • จงอยาอายท่จี ะตองใหเพยี งนอ ยนดิ เพราะการใหอ ยางหลอกลวงกเ็ หมือนกับการใหเ พียงนอยนิด • สว นของความใจกวางทดี่ ีกวา คือการใหอยา งรวดเร็ว • จงใหแกคนยากจนกอนท่ีเขาจะขอ เพราะหากทานทอดท้ิงเขาไวใหขัดสนจนตองย่ืนมือขอเมื่อใด ก็เทา กบั ทา นไดด งึ เอาความเคารพในตวั เองของเขาออกไป ซ่ึงมีคา มากกวา ทานทีท่ านไดบรจิ าคไป • จงอยาพลัดวันประกันพรุง ในสิ่งท่ีทานจะใหแกคนๆ หนึ่งที่เขามีความตองการ เพราะทานไมรูวา ในวนั พรงุ น้ีอะไรที่รอคอยทานและเขาอยู • สองสิ่งนี้เปนของผูโอบออมอารีที่มีหัวใจกวางขวาง น่ันคือการบริจาคทรัพยสินของเขาและการ พทิ กั ษป กปองเกยี รติของตนเอง

• ความใจกวางประการสดุ ทา ย คือการลืมขอกลาวหาที่ทานไดกระทําตอบุคคลอื่น และการจดจําถึง สทิ ธิที่บุคคลอ่ืนมีเหนือตัวทา น • มนษุ ยม สี องจาํ พวก คือคนใจกวา งท่ีไมร ํา่ รวย และคนรํา่ รวยท่ีไมบ ริจาคสง่ิ ใด • ความรา เริงแจมใส ยอมเปน เครือ่ งประดับของผูโ อบออมอารีท่มี ใี จกวา งขวาง • มันจะนําความพึงพอใจท่ีเต็มไปดวยความอดทนอดกล้ันมาสูตัวทาน ในการท่ีทานไดใหเสื้อคลุม ตวั หน่งึ กับคนอื่น มากกวา ทท่ี า นจะสวมใสเอง • แจกจา ยออกไปใหกวา งขวางในสิ่งท่ที า นไดม ันไวเ รยี บรอยแลว ดกี วาทีจ่ ะสะสมสมบตั ใิ หม • การใหที่พักพิงแกผูลี้ภัย เทากับเปนการใหท่ีพักพิงแกตัวทานเอง ใหพนจากการลงโทษในโลก หนา • การกระทําที่มเี กียรติสงู สุด คอื การรับภาระหน้ีสนิ้ ท้ังหลายของบุคคลอ่ืน และการดูแลเอาใจใสแก ผเู ปน แขกของเขา การทําความดี และความเมตตาปรานี • จงกระตนุ ใหกระทาํ ความดี และปอ งกันการกระทําความชว่ั • การทําความดี ทําใหผูหน่ึงเปนคนรับใชของตนเอง แตผลประโยชนท่ีควบคูไปกับการเหน็บแนม ยอ มไรคา • โดยการทาํ ความดี ทา นทําใหเสรชี นคนหน่งึ เปน ทาสรบั ใชท าน • ทานไมควรวางผูกระทําดีและผูกระทําช่ัวไวบนพื้นฐานท่ีเทาเทียมกัน เพราะนั้นจะทําใหผูกระทํา ความดที อดทิ้งการทําความดี และเทา กับเปน การสง เสรมิ คนชั่วใหอ ยูใ นความชัว่ ตอ ไป • จงอยาตอบแทนความดดี ว ยความชว่ั เพราะมันจะเปน อปุ สรรคขดั ขวางการกระทาํ ความดี • ผใู ดกต็ ามทีป่ ฏบิ ตั ิโดยการกระทาํ ความดี จะเหน็ วาความหนาวสะทา นนั้นถูกทําใหหวานชื่น • ผใู ดกต็ ามทป่ี รกึ ษาดานผลประโยชนก ับบคุ คลท่ไี มสมควรปรึกษายอมเกดิ ความเสยี หาย • จงปกปด ความดที ีท่ านทาํ แตจงทําใหเปน ทร่ี ูก ันทว่ั ไปในความดีที่ผอู ่ืนกระทําตอทา น ความฟมุ เฟอยสรุ ยุ สุราย • จงเออื้ เฟอเผือ่ แผ แตไมฟุมเฟอยสุรยุ สรุ า ย • จงเลกิ ความฟุมเฟอ ยสุรยุ สุราย สาํ หรบั คนฟุมเฟอ ยนน้ั ไมมผี ูใดยกยองเขา ถงึ แมใ นขณะท่ีเขากําลัง ใหอยกู ต็ าม และไมม ีใครเมตตาสงสารเขาถึงแมเขากาํ ลังขอทานอยกู ต็ าม

• ความหย่ิงไมมีอะไรเลยเวนแตความโง และความฟุมเฟอยสุรุยสุรายนั้นเปนมารดาของความขัด สนยากจน • ทุนเล็กนอยที่สุดก็เจริญงอกงามไดดวยกับความสุขุมรอบคอบ ในขณะท่ีความฟุมเฟอยทําให ทรัพยสมบัตทิ ี่ใหญที่สุดกระจดั กระจายหายไปได การตอบสนอง • ผใู ดหวานความดีไว ยอมเก็บเกยี่ วซ่งึ รางวลั ของเขา • ผใู ดหวา นพืชเชน ใด ยอมเกบ็ เกี่ยวผลเชน น้ัน และบคุ คลยอ มไดร ับรางวลั ตอบแทนตามสิ่งท่ีเขาได กระทําไว • ผูใ ดปลกู พชื แหงความดี ยอมไดเ กบ็ เก่ยี วผลทหี่ วานช่ืนที่สุด ศิลปะการปกครองประเทศ • ศิลปะการปกครองทีด่ ี ยอมทําใหอ าํ นาจเขมแข็งข้นึ • ผูทีข่ าดศลิ ปะการปกครองที่ดี ยอมไมค วรคา แกการปกครอง • ยอมเปนการถูกตองท่ีวา ผูปกครองควรปกครองตัวเองใหไดเสียกอน กอนที่จะปกครองผูท่ีอยูใต การปกครองทัง้ หลายของเขา • มนั เปน หนา ที่ของผปู กครอง ทีจ่ ะเลือกใหก บั ประชาชนในสง่ิ ท่เี ขาเลือกใหก ับตัวเขาเอง • ผูครองนครท่เี ลวทส่ี ดุ คอื บุคคลท่ีบรสิ ุทธิไ์ รเดยี งสาพากันหวาดกลัวทีจ่ ะเขาพบเขา • ประเทศท่ีเลวรา ยทีส่ ดุ คือประเทศท่พี ลเมอื งผอู าศัยอยปู ระเทศไมปลอดภยั ในชวี ติ และทรพั ยสิน • ส่ิงที่ยากที่สุดของการปฏริ ูปทางการเมือง คอื การเปล่ยี นแปลงจารตี ประเพณตี า งๆ ของพลเมอื ง • ความเสื่อมของรฐั หน่ึงๆ เกิดมาจากบรรดาชนช้ันกลางทข่ี ้นึ สอู าํ นาจ • ชยั ชนะของชนช้นั กลางเหลา น้ัน จะนาํ กลุมชนชั้นสงู สูงทไ่ี ดรบั การเลือกสรรแลว ใหตกตํา่ ลง • ความเสื่อมของอาณาจักรปรากฏในตัวของมันเองดังนี้ การสูญเสียหลักการแลวไปติดอยูกับ ปลกี ยอ ยตางๆ ทรชนคนชัว่ ไดเปรยี บเหนอื ผูอืน่ คุณธรรมความดีไมไดรบั การยกยอ งสรรเสริญ ความยุตธิ รรม • ไมมีสงิ่ ใดท่ีทาํ ใหรัฐทั้งหลายเขมแขง็ ไดเ ทา กบั ความยุตธิ รรม • ความยุติธรรมเปน หลักการนําท่ีสําคญั ของประชาชน

• หากปฏิบตั อิ ยางยุตธิ รรมแลว อํานาจของทานจะคงอยูตลอดไป • การบริจาคทานของอํานาจ คอื ความยุติธรรม • การบรจิ าคทานของพระราชา คือการใหความยุตธิ รรมแกผูถกู กดขี่ • ไมม ผี ูปกครองทยี่ ตุ ธิ รรมคนใดท่ีตอ งการความชว ยเหลอื จากหมูสหายของเขา • ความหายนะของประเทศ คือผูรทู ่ีหลงใหลในโลกยี และทรราช การกดขี่ • สามกลมุ ของมนุษยท่ีถูกตัดขาดจากพรแหงความโปรดปรานของพระผูเปนเจา นั่นคือบรรดาผูกด ขี่ กลมุ บคุ คลทช่ี วยเหลือสนบั สนุนการกดขี่ กลมุ บุคคลที่อดทนตอการกดขี่ • บุคคลจะสมารถนอนหลับได หลังจากการตายของบุตรของตน แตจะนอนไมห ลบั ภายใตก ารกดข่ี • รปู แบบท่ดี ที ส่ี ุดของความยุตธิ รรม คอื การชว ยเหลือสงเคราะหผ ูถ กู กดข่ีทั้งหลาย • กษตั ริยทดี่ ีท่ีสดุ คอื ผทู ี่ขจดั การกดข่แี ละทําใหค วามเปนธรรมกลบั คนื มาอกี ครัง้ • สัตวปาเถื่อนท่ีฉีกเนื้อหนังออกเปนชิ้นๆ และสวาปาม ยอมเปนที่พึงพอใจแกผูครองนครท่ีชอบ ความรนุ แรงและกดข่ขี ม เหงรังแก • ผูปกครองท่ีกดขี่ผูท่ีอยูใตการปกครองท้ังหลายของเขา แมจะมีชีวิตอยู แตประชาชนเหลาน้ัน ปรารถนาทจี่ ะเห็นเขาตาย • ชัว่ โมงแหงการแกแคน ของผูถกู กดข่ี นาหวาดกลวั ยิง่ กวา ชั่วโมงของการกดขี่ของเผด็จการเสยี อกี • จงหลกี เล่ยี งผูกดขี่ ดว ยการขอความคมุ ครองจากพระผูเ ปน เจา ซงึ่ ไมมีใครปกปองทานไดนอกจาก พระผูเปน เจา เทา นน้ั • จงหลีกหา งจากการกดขี่ เพราะไมม ผี ูปกครองทีก่ ดขี่คนใดเลยท่ีจะไดสดู กล่ินไอของสรวงสวรรค • เมอ่ื ทานพบเห็นผูท่ีถูกกดข่ี ก็จงชวยเหลอื เขาตอ ตานผูกดข่ี • ผใู ดกต็ ามท่สี งสารตวั เอง ก็จงอยา กดขผี่ ูอืน่ • ผกู ดข่คี วามชอบธรรม คอื ผูท่ีชว ยเหลอื สนบั สนุนความอยตุ ิธรรม • ผูใดก็ตามทก่ี ดขี่ เขากจ็ ะถูกกดข่ี • การกดขแี่ ละเผดจ็ การทรราช เปนสหายที่เลวรา ยสาํ หรับโลกหนา ทรราช • ผูป กครองที่กดข่ี คอื ความหายนะของประเทศท้งั หลาย • อนั ตรายทั้งหลายจะตดิ ตามทกุ ขณะในยามตนื่ ของผูปกครองทก่ี ดขี่

• ผใู ดกต็ ามทข่ี ้นึ ขค่ี วามเปน ทรราช จะไดเ หน็ การคุมบงั เหียนของเขาตอ งคลํ้าคะมาํ ลง • บรรดารัฐมนตรีที่ช่ัวราย ยอมเปนผูชวยเหลือของผูปกครองท่ีกดข่ี และเปนพี่นองของบรรดา ผกู ระทาํ ความชว่ั • ผใู ดเร่ิมการปกครองที่กดขี่ จะเสียใจในไมชา ญาตพิ ่นี อง • บอ ยครั้งทพ่ี บวา ญาติพน่ี อ งของทา นอยูห า งไกลจากทานมากกวาคนแปลกหนา ทงั้ หลาย • จงเอ้ือเฟอเผื่อแผตอญาติพี่นองของทาน จงใหเกียรติถาหากเขาเปนคนฉลาด ใหเขาลําบากบางถา เขาเปนคนโง จงชวยเหลือเขาถาเขายากจน เพราะเขาอาจจะพิสูจนใหเห็นถึงการสนับสนุนทานอยางยิ่งใหญ ที่สดุ ท้งั ในยามสขุ สบายและยามทกุ ขย ากของทาน • ความเกลียดชังกันในหมูญาติพี่นอง ยอมเปนสาเหตุแหงความเศราโศก มากเสียกวาการถูกแมลง ปองตอยเสยี อีก มติ รภาพ • เพ่อื นทแี่ ทจรงิ คือวิญญาณเดยี วกนั ที่อยูในเรอื นรา งทแ่ี ตกตา งกัน • ส่งิ ใหมท่ีสดุ มักดที สี่ ุด แตเพื่อนที่ดีท่สี ุด คอื เพ่อื นทเี่ กาแกที่สดุ • มติ รภาพยอ มไดมาดว ยความสมั พันธ • มติ รภาพ คอื ความเปน พนี่ องท่ใี กลชดิ ทส่ี ดุ • ความสุภาพออนโยนกอ ใหเกดิ มติ รภาพ • หากมคี วามมั่นใจในพวกเขาเหลาน้นั ทา นก็จะมคี วามสขุ ในมติ รภาพของพวกเขา • จงใชชวี ติ ของทา นอยางมอี สิ ระกับเพื่อนฝูงของทาน แตอยาละท้ิงพวกเขาเพียงเพราะทานตองการ ทีจ่ ะอยูอ ยางสงบเพียงลาํ พัง • ผูใดกต็ ามทลี่ ะทิ้งเพอ่ื นเพราะความผิดเพยี งเลก็ นอย กเ็ ปน การเส่ยี งท่ีจะอยูอยา งปราศจากเพ่อื น • อยาลืมที่จะใหเกียรติในสิทธิตางๆ ของเพ่ือนของทาน บนพ้ืนฐานของความเปนเพื่อนที่สนิทชิด เชอื้ เพราะหากเขาหยดุ ความเปน เพอื่ นกบั ทาน ทานก็จะเหยยี บยาํ่ ในสิทธติ า งๆ ของเขาทันที • คนแปลกหนา คือคนทไ่ี มเคยมีเพือ่ น • ไมตองแสวงหาที่จะมีเพื่อนมากเกินไป เพราะการทอดท้ิงเพ่ือนคนนี้หรือคนนั้น ยอมจะสราง ความเปนศัตรูใหกับเขา เพ่ือนฝูงก็เหมือนไฟ หากมากเกินไปก็เผาไหม ฉะน้ันเพียงนอยคนยอมเปน คณุ ประโยชน

• จงอยา เลือกเอาศตั รขู องเพอ่ื นของทา นมาเปน เพือ่ นของทา น • จงอยาเปนเพ่ือนกับคนโง เพราะเขาจะทําใหทานเดือดรอน ถึงแมวาสิ่งที่เขากระทําใหนั้นดูวาจะ เปนประโยชนกต็ าม • มติ รท่ีชัว่ ที่สุด คือผยู กยอปอปน ทา นและแตงแตม สีสรรคความชวั่ ของทานใหเ ห็นเปนสง่ิ ดีงาม • หากมิตรผูหนึ่งที่จริงใจ แตภายหลังพบวาเขาเปนผูทรยศคดโกง ก็ยอมเปนความงายดายท่ีจะตัด สัมพนั ธก บั เขา • มมี ิตรทแ่ี ทจรงิ ตัง้ จาํ นวนเทา ใดแลว ทท่ี ําใหผ หู น่ึงตอ งปวดราวโดยมไิ ดตง้ั ใจ • บุคคลผูนนั้ ยอมมิใชเพอ่ื นของทา น หากทา นยงั ตอ งการคนกลางมาไกลเ กลี่ยระหวางเขากบั ทา น • ถึงแมทานจะมอบโลกท้ังใบ มันก็ยังไมเปนการเพียงพอที่จะเอาชนะในมิตรภาพของผูกลับกลอก ได • ในเวลาหนา สิ่วหนา ขวาน ผูหนึ่งยอมสามารถบอกไดวา ใครเปนมิตรใครเปน ศตั รู • เพื่อนท่ีเลวทส่ี ุด ก็คือผูทไี่ ปมาหาสูกบั ทานยามรุงเรอื ง และละทงิ้ ทานในยามตกอับ • หากเพอ่ื นคนหน่ึงอิจฉาทา น ดังน้ัน เขาก็มิใชเพื่อนทแี่ ทจรงิ • ผูหน่ึงยังมิอาจพิจารณาใหเปนเพ่ือนได จนกวาจะไดทําการทดสอบเขาดวยกันสามโอกาส นั่นคือ ในยามจาํ เปนเม่ืออยลู ับหลังทาน และเมอื่ ภายหลังจากท่ีทานตายไปแลว • บรรดาผทู ี่มองหาทานในยามรุง เรือง ยอมละท้งิ ทานในยามขัดสน • พ่นี องของทา น ก็คือผทู ่ีชวยเหลอื ทานเมอ่ื ทา นตกอยูในความยากลาํ บาก • มันมีบอยครัง้ สักขนาดไหน ที่คนรักและชอบพอกันคูหนึ่ง หากเขาจะตองแยกทางกันก็ยังจะดีเสีย กวา ศัตรู • ศัตรเู พยี งคนเดียวก็ถือวามากพอแลว • อยาไปชงิ ชงั ศตั รู ถงึ แมเ ขาจะเปน ผูอ อ นแอก็ตาม • บุคคลที่ไมส ามารถแยกแยะความดอี อกจากความชว่ั ได ก็คือศัตรคู นหนงึ่ นัน่ เอง • จงอยา ใหถ กู หลอกดวยกบั อาชีพอันสุจริตของศัตรูคนใด เพราะศัตรูทุกคนน้ันเปรียบประดุจดังน้ํา ท่เี ม่ือมนั ถกู สาดเขา ไปในกองเพลิง มนั จะทาํ ใหเพลิงมอดลง • ศตั รทู ่ไี ดแสดงออกถึงความเกลียดชงั ของเขาอยา งเปด เผย ยอ มเปน ศัตรทู ี่ไมม ีความสาํ คญั อันใด • การไวช วี ติ แกศัตรู ทําใหอ ํานาจขจรขจาย

• หากมีการปรองดองกันในระหวางศัตรูของทานกับตัวของทาน และทานไดใหคําสัตยสาบานใน กิจการของทานกับมันแลว ก็จงใหเกียรติกับพันธสัญญาของทาน จงเชื่อฟงแมกับความช่ัว เพราะมันคือ คุณธรรมของทาน • ผูใ ดก็ตามที่ละท้งิ ฝา ยของเขาไป ก็เทา กับเปนการชว ยเหลอื ศตั รูของเขา ความกลาหาญชาญชัย และความขลาดกลวั • “ความกลาหาญเยยี่ งชายชาตรี” คอื ถอยคําทั่วไปทีม่ ันหอ มลอ มคุณสมบตั ิตางๆ ไวท งั้ หมด • การบรจิ าคทานของความกลา หาญ ก็คือการทําสงครามศาสนา • แนนอนย่ิงที่จุดจบอันมีเกียรติสูงสุดของชีวิตมนุษยคนหนึ่ง ก็คือการตายในสนามแหงเกียรติยศ ฉันขอสาบานตอพระองคผูทรงเก็บรักษาดวงวิญญาณของฉัน วาฉันปรารถนาที่จะถูกดาบฟนสักพันครั้ง มากกวาที่จะตองนอนตายบนเตยี งนอนของฉัน • หากทานมีความสามารถที่จะพินิจพิเคราะหได ทานก็จะเห็นไดเปนท่ีแนนอนวา ความกลาหาญ และสจั ธรรมนนั้ จะอยูเคียงคกู นั เสมอ และความเทจ็ กจ็ ะอยูกบั ความข้ขี ลาด • ความกลาหาญ คอื เกียรติอันรุง โรจน และความข้ขี ลาดเปนความตกตํา่ ทเ่ี หน็ ไดช ดั • จงมคี วามละอายท่ีจะผละหนจี ากการทําศึกสงคราม เพราะมันจะทําใหผ สู ืบตระกลู ของตอ งคาํ สาป แหงความอัปยศ และนรกจะเปนของทานในวนั ตดั สินพพิ ากษา • การหลบหนีอยางเสียขวัญ ก็คือการสวมเส้ืออันอัปยศใหกับตัวทานเอง และทําตัวของทานให เหมาะสมกบั นรก • ขอสาบานตออัลลอฮ หากในวันนี้ทา นไดห ลบหนีคมดาบของศัตรูคนหน่ึงไปได แตวันพรุงน้ีทาน จะไมสามารถหลบหนกี ารตัดสนิ ของพระองคผ ูทรงสูงสงไปได • คนขข้ี ลาดยอ มไมม ีความสุขในชวี ติ ความสงู ศกั ด์ิ • คณุ สมบตั ิอันยิง่ ใหญตางๆ นาํ ไปสูความสงู ศกั ด์ิ และมิใชกระดกู ผๆุ ของบรรพบรุ ุษ • คุณธรรมทีบ่ ุตรมีตอ บดิ มารดา นบั เปน เครอื่ งพิสจู นข องชาตกิ ําเนิดท่ีดี • มนษุ ยมกั มคี วามละมายคลายคลงึ กับผูท่อี ยูรวมสมัยกบั พวกเขา มากกวาบิดาของเขาเสยี อกี • บุตรท่ีเลวคนหน่ึง ยอมทําลายเกียรติยศท้ังมวลของบุคคลหน่ึง และทําใหบรรพบุรุษของเขาตอง อบั อาย

ความร่ํารวย • ผูห นึง่ ประสบกบั ความม่งั มเี พราะทาํ การเสีย่ ง • ผทู เี่ ขามคี วามสขุ กค็ ือผูทีเ่ ขารา่ํ รวยมาจากการประกอบอาชพี ทีส่ จุ รติ • เงินทองจะไมม วี ันสูญเสยี ไป เมื่อมันถูกใชไปเพือ่ การรักษาชอื่ เสยี งท่ดี ขี องทา นเอาไว • ผูใดก็ตามที่ไมไดรับผลประโยชนจากสิ่งท่ีเขาเปนเจาของ ก็เทากับวาเขาไดส่ังสมมันไวใหกับ ภรรยาของเขาและสามคี นตอ ไปของนาง • จงอยา นับเอาบุคคลหนึง่ วา เปนคนรวย หากเขาไมยอมใชจ า ยอะไรเลย • ผูใดก็ตามที่ไมเชื่อฟงทรัพยสฤงคารในทางโลก ทรัพยสฤงคารในทางโลกก็จะหันมาเชื่อฟงและ ปฏบิ ัติตามเขา • มนั ชางเปนอาชญากรรมท่นี ารังเกยี จสกั ขนาดไหนหนอ! ทไี่ ปยดึ เอาทรัพยสินของลูกกาํ พรา มา • การยึดกุมทีช่ ั่วรา ยท่ีสุด ก็คอื เมื่อสงิ่ ของท่มี ีปญหาไดถกู มอบใหก ับทา นเปน ผูดแู ลรักษา • การมหี นีสนิ มากมายจนเกนิ ไป ทําใหคนที่มีความจริงใจตอ งโกหก และคนท่ีมีเกยี รตติ องหนีหนา • มนั เปนเพราะความรํา่ รวยจนเกินไป ทเ่ี ปน ตนเหตุทาํ ใหหัวใจของมนุษยต อ งฉอ ฉลและสั่งสมบาป • จงแสวงหาความชวยเหลือจากพระผูเปนเจา ใหปลอดพนจากความมัวเมาในทรัพยสมบัติ ผูหน่ึง จะพบวามันเปนเรือ่ งยากทีเดียวทจ่ี ะเยยี วยารักษาตวั ของเขาใหพ นจากโรคน้ี ความพึงพอใจ • มนษุ ยพึงพอใจอยูก ับความจาํ เปน ในเรอื่ งเล็กๆ นอยๆ ไมใชเร่ืองทมี่ ากมายอันใด • ไมม ีทรัพยสฤงคารใดท่ีจะเทียบเทา กับความพงึ พอใจ • ผูใดก็ตามที่พึงพอใจอยูกับสิ่งที่พระผูเปนเจาไดทรงมอบใหกับเขา ยอมจะไมเศราโศกกับส่ิงท่ีเขา ไมม ี • หากทานไมส ามารถจะหาในส่งิ ที่ทา นปรารถนาได กจ็ งพงึ พอใจกับสิง่ ทที่ า นมีอยู ความยากจน • จงอยาใหความยากจนและความผิดหวังทําใหทานทุกขใจ เพราะทองคําตองถูกทดสอบในไฟ ผู ศรัทธาก็ตองถกู นําตวั ไปสอบสวน • ผหู นึ่งทเี่ ทีย่ วโพนทนาถงึ ความยากจน ยอมทําใหตวั ของเขาตกตา่ํ

ความละโมบและความโลภมาก • คนละโมบเปน กองคลังใหกับทายาทของเขา • คนละโมบเปนคนจน แมโลกทง้ั ใบจะเปน ของเขาก็ตาม • เม่ือคนละโมบประสบความสาํ เร็จจนมากเกนิ ขนาดของเขา กรยิ าทาทางของเขาจะเปลี่ยนไป • คนตระหนม่ี ักจะรสู กึ ตาํ่ ตอยอยเู สมอ และคนข้อี จิ ฉากจ็ ะมโี รคภัยอยูตลอดไป • ความโลภทาํ ใหตกตํ่า • ความโลภมากทําใหมนุษยตกตํ่า ความตายมันเปนเรื่องยากแตยังนอยกวาการไปขอใหบริจาคเสีย อกี • มันเปนความสุขของคนดีที่ใหอาหารแกบุคคลอ่ืน แตสวนของพวกที่เปนผูละโมบนั่นคือการ แสวงหาของกินใหกับตวั ของพวกเขาเอง • ความโลภมากและความละโมบ ทาํ ใหค วามสามารถในการตัดสินและสติปญญาตองมดื มัวลง • ความโลภมากเปนระบบทาสที่ถาวร • ผูห น่ึงที่เขาพัฒนาอุปนิสัยของความโลภมากและความละโมบ จะถูกเชิญชวนไปสูความตกต่ําเลว ทราม ผูหน่ึงท่ีเขาโฆษณาความยากจนและเคราะหกรรมของเขา จะตองประสบกับความตํ่าตอยอยูเสมอ ผู หน่ึงท่เี ขาไมส ามารถควบคุมลน้ิ ของเขาได มนั จะตองพบกับความกระอกั กระอวนใจและความไมสบายใจ ความบรสิ ุทธผ์ิ ดุ ผอ ง และความเยายวน • ความบรสิ ทุ ธ์ผิ ุดผอ งนบั เปนปอ มปราการทแี่ ข็งแกรง • ความบริสทุ ธผิ์ ดุ ผอง ทาํ ใหความเยา ยวนตองออนกําลังลง • ยอมไมม ีวทิ ยาญาณในความเยา ยวน • เมอื่ ความสนกุ สนานเรม่ิ ขนึ้ ความเยายวนก็จะตดิ ตามมา แตค วามเสือ่ มสลายคอื ตวั ทําลายลา งมัน สขุ ภาพ • สขุ ภาพนับเปนทรพั ยส ินทีย่ ง่ิ ใหญทีส่ ดุ • ความมสี ติ คือการมีสขุ ภาพพลานามัย • สองสิ่งนี้จะยังไมเห็นคุณคา จนกวามันจะอําลาจากไป นั่นคือ ความหนุมสาวและการมีสุขภาพ พาลานามยั

• จงสดับเถิด! ทรัพยสินนับเปนความจําเริญ แตสุขภาพพลานามัยเปนเรื่องท่ีดีกวา แตที่ดีกวาน้ันก็ คือหวั ใจทมี่ ีคณุ ธรรม • หากผูหนึ่งมีสขุ ภาพทีด่ ี ก็นับเปน ความหรรษาทจ่ี ะมีชีวติ อยู • การลม เลิกในสงิ่ ทเี่ ปนความทะยานอยาก นบั เปน การเยียวยารักษาทีม่ ีมรรคผลที่สดุ • จงรักษาโรคภยั ดว ยกบั การบรจิ าคทาน • จงรงั เกียจทอ งทีอ่ ม่ิ แปร ซึ่งจะตามมาดวยความปว ยไขแ ละฝนราย • ผูใดก็ตามที่ไมอดทนในการละวางไปเสียจากเนื้อท่ีตองหาม ยอมจะไดเห็นโรคภัยเขามา เบยี ดเบยี นเขา • การปดบงั ความเจบ็ ปวยของผูหน่ึงจากแพทยผ รู กั ษาเขา ก็คือผทู รยศตอสุขภาพของเขาเอง • จงใชอ ดทนอดกล้ันของทา น เปนผแู กแคนทานในความละโมบโลภมากของทาน ประดุงดังผูท่ีใช เหล็กในการแกแคน ศัตรู การบริจาคทาน และความอดทนอดกล้ัน • เม่ือทา นเลยี้ งอาหารคนจน กจ็ งเลี้ยงพวกเขาใหด เี ถดิ • ผศู รทั ธาคนหน่งึ ยอ มไมร บั ประทานจนอิ่มแปร ในขณะท่ีพ่ีนองของเขายงั หวิ โหยอยู • เขาผูซ ง่ึ บรโิ ภคเพยี งเล็กนอย ยอมมีความคดิ ท่สี ะอาดบริสุทธ์ิมากกวา • ความมสี ตนิ บั เปน ทรัพยสมบัตขิ องคนจน ในขณะท่คี วามรเู ปนของปวงปราชญ • ความมีสติทําใหเ พ่มิ พนู • ความมนึ เมาของความอวดดี ก็คือความยิ่งยโสและทรนง มันซางชายงิ่ กวา การเมาเหลาองนุ เสยี อกี • การบรจิ าคเพียงเล็กนอ ยในหนทางของพระผูเปน เจา ยอมจะนําผลตอบแทนอนั ยิง่ ใหญมาใหท าน • จงยบั ยัง้ เสยี กอ น ดกี วา ทจี่ ะไปเสยี ใจในภายหลัง • หากทานประสงคท่ีจะวิงวอนของพรจากพระผูอภิบาล เพ่ือหนทางแหงปจจัยท่ีดีกวา ก็จงบริจาค บางส่ิงไปในทางกุศลเสียกอ น • จงอยาไดละอายกับจํานวนเงินท่ีไดบริจาคไปเพียงนอยนิด เพราะการปลอยใหคนยากจนขัดสน ตอ งกลบั ไปมอื เปลา นบั เปนความอับอายทยี่ ิ่งใหญก วา ความใจบญุ ใจกศุ ล • จงเปนคนใจบุญแตอ ยา ฟมุ เฟอ ย จงละเอียดถ่ถี ว นแตอ ยา ตระหนี่

• หากทานไดชว ยเหลอื บุคคลท่ีเหมาะสม โดยท่ีเขายังมิไดร อ งขอ นน้ั คอื ความใจบุญใจกุศล แตหาก ทานไดชว ยเขาเพราะเขามารองขอ สว นใหญก็เน่ืองมาจากความรูสึกละอายท่ีจะปฏิเสธเขา หรือเกรงวาจะถูก ตอ วา โอกาส • โอกาสทส่ี ญู เสยี ไปมกั จะไมหวนกลบั มาอกี จนกระทั่งสายเกนิ ไป • โอกาสของบคุ คลหนึ่งมกั ผา นไปอยา งรวดเร็ว และจะกลับมาดวยความเช่อื งชา • โอกาสผานไปราวกับเมฆกอ นหน่งึ ดังนัน้ จงเอาประโยชนเ สยี กอ นในสิง่ ดๆี ของมนั • หากเปนไปไดเ มอ่ื มีโอกาสก็จงรีบควาเอาไวก อนในขณะที่มนั บนิ เขา มา เพราะทานจะไมมีวันแซง หนามันไปได • วันและคนื มันกําลังทํางานกับตัวทานอยู ดังน้ัน จงทําตัวทานใหไดใชประโยชนจากมัน เพราะมัน กาํ ลงั เอาไปจากทา น ดงั น้ัน ทานกค็ วรจะเอาจากมนั เชนกัน • ในทุกขณะจิตของทาน ก็คือสวนหน่ึงของชีวิตทาน ดังนั้น จงใชเวลาน้ันเพ่ือความจรรโลงใจของ ทา นเถิด ขันติธรรม • เขาชนะเพราะเรยี นรศู ลิ ปะในการรอคอย • ความอดทนอนั ขมขืน่ ยอมเปนผลแหง ความสาํ เรจ็ • ผใู ดที่เคาะประตูเรยี กดวยความเพยี รพยาม ยอ มจบลงดวยการไดเขา ไป • มนั ขน้ึ อยูกับทา นทีจ่ ะแสดงความอดทนในยามเคราะหกรรม และในยามหมดอาลัย • เวลามีอยูสองวัน วันหน่ึงเปนของทาน อีกวันหน่ึงตอตานทาน จงอยาจองหองหากพบกับ ความสําเร็จ และจงอดทนในความทุกขยาก แนนอนยิ่ง เคราะหกรรมมิใชเร่ืองที่เกิดข้ึนอยูตลอดไป มัน จะตอ งสิน้ สดุ ยตุ ลิ ง ดังน้นั จงอดทนจนกวา จุดจบของมนั จะมาถึง • จงมองหาความอิ่มเอิบภายหลงั จากความเศราหมอง และจงอยาส้ินหวงั กบั ความรักท่มี ตี อสวรรค • มันมีความดีตั้งเทาใดแลวที่มาถึงทา น ในขณะที่ทา นไมเ คยคาดหวังจากมันเลย • ความทุกขย ากเปนเร่ืองงายที่จะแบกรบั มนั ไว สาํ หรับผูท ่ีรถู ึงวิธี • หากทานมิใชเปนผูที่อดทน ก็จงแสดงออกประหน่ึงวาทานเปน มันมีอยูบอยครั้งทีเดียวท่ีผูหน่ึง เลยี นแบบผูค น โดยที่ตัวเขาเองกไ็ มเ คยพฒั นาไปเหมือนกบั พวกเขา

• การหมดความอดทนถือเปนเร่ืองที่ยอมรับได ก็เฉพาะเมื่อมันชวยขจัดความรูสึกท่ีไมดีตอระยะ การเดินทาง หรือปดเปามนั ใหทุเลาเบาบางลง • จงอดทนตอความเศราโศกและวิกฤตกิ ารณด ว ยขนั ตธิ รรม หาไมแ ลวทานกจ็ ะไมม ีความสุข • บุคคลท่ีปฏิบัติดวยความขันติ จะไมถูกลิดรอนไปจากความสําเร็จ ถึงแมความสําเร็จอาจตองใช เวลายาวนานกวา ท่ีจะมาถงึ • จงแสวงหาความอดทนและการยืนหยัด เพราะความสัมพันธของมันท่ีมีตอการศรัทธาท่ีแทจริง เปนเชนเดียวกับศีรษะที่มีตอรางกาย ซึ่งรางกายยอมไมมีประโยชนหากปราศจากศีรษะ ในทํานองเดียวกัน ศรัทธาที่แทจริง ยอมหาประโยชนอันใดมิไดหากปราศจากคุณสมบัติของการยอมตน การยืนหยัด และความ อดทน การใหอ ภัย • การใหอภัยนบั เปนมงกฎุ ของคณุ ภาพทีย่ ่งิ ใหญ • จงยอมรบั ในการขออภัย สาํ หรบั ผูท่เี ขาแสวหาการอภยั โทษจากทา น • นบั เปน การดที ่ไี มกระทาํ บาปหน่ึง มากกวา ที่จะไปขอใหผ ูหนงึ่ อภัยใหกบั เรา • คนที่ชัว่ ท่สี ุด คือผูท่ีไมเ คยใหอภัยกับใคร หรือไมเ คยแมแ ตจะขออภยั ใคร • จงอยารีบเรงไปสูการลงโทษ ในความผิดท่ีบุคคลหน่ึงไดกระทํา แตจงปลอยใหมีโอกาสเพื่อการ ขออภัยในระหวา งการทาํ ผดิ และการลงโทษ • จงลงโทษคนรับใชของทาน หากเขาฝาฝนคําส่ังของพระผูเปนเจา แตจงอภัยใหกับเขาที่ดื้อดึงไม ปฏบิ ัตติ ามทา น • เม่ือทานมีชัยชนะเหนือศัตรูของทาน ก็จงใหอภัยกับเขา ซึ่งเปนหนทางท่ีทานจะตอบแทนการ ขอบคณุ ตอ พระผูเปน เจา ที่พระองคไดทรงประทานพลังอาํ นาจในการพิชติ ใหก ับทาน • ผูใ ดที่สามารถมองเห็นความผดิ ของตนเองได ยอมเปน ผนู ิ่มนวลตอความผดิ ของผอู ื่น • เขาเพียงผเู ดยี วเทา นนั้ ที่สามารถใหอภัย กค็ อื ผทู ีม่ อี ํานาจในการจัดการลงโทษ • หากทา นมีโอกาสและมีอํานาจเหนอื ศตั รูของทา น ก็จงใหอ ภัยกับเขาเพ่อื เปนการขอบคุณตอพระผู เปน เจา ในชยั ชนะน้ี • กจิ กรรมท่ดี ีเลศิ ของบคุ คลหน่งึ ทยี่ ง่ิ ใหญ คอื การใหอภัยและการลืม ความอาลัยรัก • ผูหนึ่งท่ไี มเคยมคี วามสงสารตอผูใด ยอมไมเคยไดร บั ความสงสาร

• ผูท ่ีมคี วามอาลัยรกั ตอเดก็ กําพรา ยอมจะไดเ ห็นลกู ๆ ของเขาไดร ับการปรนนิบตั ิอยางการุณ ความออนโยน • บุคคลที่ปฏิบัติในทางสายกลางและมีความออนโยน จะไมประสบกับความยุงยากอันเน่ืองมาจาก ความยากจน คําสัญญา • คําสญั ญาหนึง่ กค็ ือหนีสนิ ที่ตอ งชาํ ระใหมนั เสรจ็ ส้นิ ไป • คําสัญญาของคนใจกวางถือวา เปน เงินสด • จงอยาใหคาํ มน่ั สัญญาในสิ่งทท่ี า นไมส ามารถรักษามันไวได • การปฏเิ สธทีแ่ ฝงไวด ว ยความกรณุ า มคี า ยิ่งกวา คาํ สญั ญาทย่ี งั อีกยาวไกล • คนใจบุญยอมปฏบิ ัติตามทเี่ ขาสญั ญา และเมือ่ เขามอี าํ นาจเขาก็ไวชวี ติ แกศ ตั รูของเขา • จงยอมรับคาํ สัญญา จากผทู ส่ี ามารถยึดถอื อยางม่นั คงในคาํ สาบานของพวกเขาเทานนั้ โมหะ • จงระวังโมหะ ซงึ่ จะเร่มิ ตน จากความบา คลั่ง และจบลงดว ยกับความเสยี ใจ • โมหะเปนไฟที่เผาผลาญ ผูใดก็ตามที่สามารถระงับยับยั้งความโกรธของเขาได เทากับเปนการดับ ไฟลงได แตหากผใู ดไมสามารถทําได ตัวเขาเองก็จะถูกเผาผลาญ • โมหะเปนพันธุหนึ่งของความบา สวนการสํานึกผิดเปนส่ิงท่ีติดตามมันมา หรือหากมันมิเปน เชน นัน้ ก็หมายความวาความบาไดเ กาะกมุ มันไวอยา งม่ันคงแลว • จงเปนเจานายเหนือความโกรธเคืองและความรุนแรงในความมีโมหะของทาน จนกระทั่งโมหะ ของทา นไดละไปจากทาน และสตปิ ญญาไดกลบั คืนมา • บุคคลท่ีมีคุณธรรมอันยิ่งใหญ คือผูที่สามารถทําใหโมหะของเขาออนละมุนลง และไมถือเอา ความไดเ ปรยี บดว ยกับกาํ ลงั อํานาจของเขา ความสุภาพออนโยน • มารยาท่สี ุภาพ นบั เปน มรดกตกทอดที่บิดาสบื ตอถึงบตุ ร

• ไมมีเคร่อื งประดับอันใดทจ่ี ะเสมอเหมอื นกบั ความสุภาพออนโยน • ทุกๆ ส่งิ น้นั จะตองวากันไปตามเหตผุ ล และเหตุผลดว ยตัวของมนั เองน้นั กจ็ ะตองสภุ าพ • ไมม ีความสูงศกั ด์ใิ นชาติกําเนดิ ใดๆ ท่ีจะทาํ ใหผ ูหนงึ่ สงู เดนขึน้ มาได หากความไมสุภาพที่มีอยูใน ตัวของเขา ทาํ ใหเ ขาตอ งตกตํา่ ลง • จงใหความเคารพเหมอื นๆ กนั ไมว าเขาจะเปน ครขู องทา น หรอื ผทู ที่ า นไดส ัง่ สอนพวกเขา • จงมคี วามสภุ าพกบั ศัตรขู องทา น และจงมีความจรงิ ใจกบั เพอื่ นของทาน ทานกจ็ ะเชดิ ชคู วามเปนพ่ี นองและธาํ รงไวซึง่ ความมนี ํา้ ใจไดเ ชน กัน • จงมีความประพฤติในลักษณะที่เปนคนอลุมอลวย เพื่อวาเม่ือทานตายไป ผูคนจะไดแสดงความ เสียใจใหก บั ทาน และสะอ้นื หาเม่ือทา นไมอ ยู • จงมีความสุภาพนิ่มนวลกับผูคน เพื่อจะไดดึงเอาผลประโยชนจากจิตใจที่ดีงามของพวกเขา และ จงแสดงใบหนา ทยี่ ิ้มแยม เพื่อฆา ความรูส กึ เปนศตั รขู องพวกเขา • ความสภุ าพออ นโยนยอ มชนะใจผคู น และทําใหพ วกเขามาอยฝู ายตน การควบคุมตนเอง • คนที่แขง็ แรงที่สุด คือคนทีส่ ามารถตอ สูกบั ตัวของเขาได • คนท่แี ขง็ แรงทส่ี ดุ คือคนทีส่ ามารถทาํ ใหเหตผุ ลของเขาพชิ ิตราคะจริตของเขาได • การปลอยใหเหตุผลถูกครอบงําดวยตัณหาราคะของทาน ก็เทากับทานไดสวมใสความนารังเกียจ ใหก บั ตวั ของทา นเอง • ผใู ดยอมจํานวนตอ ตัณหาราคะของเขา ก็เทา กบั เปน การทบุ ทาํ ลายเหตุผลของเขา • จงระมัดระวังราคะหนึ่ง ที่มันมีพลังแกกลาในเรื่องของสตรีเพศ และจงอยาหิวกระหายในความ ร่ืนรมย ในกรณีแรกนั้นทานจะตองถูกทดสอบดวยกับเคราะหกรรม และในประการท่ีสอง ทานจะตองถูก ชิงชงั และไดรบั ความตา่ํ ตอ ย • ความหวานชน่ื ของความรื่นรมยหรรษา ยอมไมค มุ คา กบั ความทกุ ขย ากทีข่ มขนื่ • ผใู ดก็ตามทีถ่ วิลหาเพื่อใหไดมาซึง่ ตาํ แหนงสงู ๆ ก็จงบาํ ราบราคะของเขาเอาไว ความอจิ ฉารษิ ยา • ความอจิ ฉาริษยา คอื คุกของวิญญาณ • ความอจิ ฉาริษยา นํามาซึ่งความเศราหมอง • ความอจิ ฉารษิ ยา ทําใหร างกายผผุ งั

• ความอิจฉาริษยาเปนโรคชนิดหนึ่ง หากไมหยุดย้ังก็ไมสามารถรักษาได จนกวาความตายของผู อจิ ฉา หรือผทู ถ่ี กู เขาอจิ ฉารษิ ยาจะมาเยือน • คนขอ้ี ิจฉารษิ ยา ยอมเปนสหายที่แยทส่ี ุด • คนตระหนีม่ ักรูสกึ ตา่ํ ตอยอยเู สมอ และคนท่ีอจิ ฉาตารอนก็จะมีโรคภัยอยตู ลอดไป • มันชางเปน สง่ิ ที่ใจแคบอะไรเชนนี้ ทไ่ี ปอิจฉาริษยา แมกระทงั้ ความสุขของเพ่ือนของตนเอง ความบาดหมาง • ความบาดหมาง เปน นา้ํ พุแหงความเศรา หมองอนั เหลือคณา • การทมุ เถยี งกนั เปนน้ําพุแหง ความพนิ าศ • กจิ การท่ีมรี ะเบยี บทด่ี ีทส่ี ุด ยอมถกู ทาํ ใหเ สียหายไรร ะเบียบ เน่อื งจากความเหน็ ทีไ่ มลงรอยกัน ความกตัญรู ูคณุ • จงแสดงการขอบคณุ ตอผทู ม่ี ีพระคุณของทา น และจงหยิบยื่นผลประโยชนใหกับผูใดก็ตามท่ีเขามี บญุ คณุ ตอ ทาน • จงมองดูดวยความตั้งใจในปมดอยของทานอยูเนื่องๆ เพราะมันเปนหนทางหน่ึงของการ แสดงออกถึงการขอบคณุ ตอ พระองคผทู รงสูงสง ความประพฤตทิ ี่สขุ ุมรอบคอบ • ในทุกๆ ส่ิงยอมมีวิธีการท่ีประเสริฐของมัน ความสุขุมคัมภีรภาพต่ืนอยูเสมอ ในขณะท่ีการ เพิกเฉยหลบั ใหล • จงเก็บออมเสยี ตง้ั แตว นั น้ี เพื่อวาพรุงนีท้ านจะไดใชมัน • การมีความหว งใยตอ ผลกระทบ กค็ อื การหลีกเล่ียงอบุ ตั เิ หตุ • ดว ยกับการคิดคาํ นงึ ถึงผลกระทบ มนั จะทําใหทานรกั ษาตัวของทานใหพ น จากอันตรายได • จงระมดั ระวัง เพราะมันจะขจดั ปดเปาใหท านพน จากอันตราย • จงอยาสับสนในกิจการตางๆ ของสุลตาน ขณะที่ตองเผชิญกับความยุงยาก นักเดินเรือผูหนึ่งก็ไม อาจปลอดภัยไดเสมอไปแมในทะเลที่สงบแลว เขาจะหลบหลีกใหพนไปจากความพินาศไดอยางไรเม่ือลม ปะทะเขามา และเม่ือลกู คลื่นกําลงั โหมกระหนํ่า! • จงอยา เลอื กไปในทางใด หากมคี วามหวาดกลวั วา ทานจะตองสูญเสียตัวของทา นไป

• ผูใ ดทเ่ี ขาหลงออกไปจากทางเดิน ยอ มตกลงไปในหบุ เหว • ใครท่เี รง รอ น ยอมพลดั ตกลงไป • การลม คะมํา เปน ผลจากความรีบเรง • ถึงแมจ ะข้ึนน่งั อยางมน่ั คงทส่ี ุดแลว ก็อาจรวงตกลงมาได • ใครทีข่ ดุ หลมุ พรางไวก บั พีน่ อ งของเขา ยอมตกลงไปในหลุมนัน้ เอง • หากผหู น่ึงขน้ึ คมุ บงั เหียนดว ยความอยุตธิ รรม มันก็จะนําเขาไปสูการหลงทาง • ผใู ดก็ตามทีข่ น้ึ คมุ บงั เหยี นดวยกับความด้อื รน้ั ยอมถามหาถึงความยงุ ยาก • จงอยาปดประตูบานทีท่ านไมส ามารถจะเปดมันออกไปไดอีก • จงอยาตอสกู ับผูท่ีทานไมสามารถปกปอ งตัวของทา นเองได • จงอยาพดู ในสิง่ ท่ีทานกลัววา มันจะไมเ หมาะสม • จงอยายมิ้ เยาะในความลมเหลวของผูอน่ื เพราะทานไมอ าจทราบไดวา ในชวี ติ น้ันมีอะไรเก็บรอไว ใหทา นอยู • หากเกลยี ดชังผคู นแลวทานจะเสยี ใจในภายหลงั • หากทานเห็นลักษณะนิสัยที่นาตําหนิของบุคคลอ่ืน ก็จงปองกันอยาใหมันมาปรากฏอยูในตัวของ ทา นเอง • จงอยา ไดร ีบเรง ไปสทู ี่นงั่ ท่สี งู เดนทส่ี ุดในงานเลยี้ ง • ผูห นึ่งทเี่ ขาผดิ ประตู ยอมกอใหเ กิดความนาสงสัย • การประหยดั เปนครง่ึ หนึ่งของอาหารของบุคคลหน่งึ • จงอยา แสดงถึงขนาดท่วี า ผูป ระพันธยงั รูสึกตะขดิ ตะขวงใจและจําตอ งปฏิเสธ • มันเปนคุณธรรมอันยิ่งใหญ ท่ีไมควรไปวางแผนอะไรไวอยางลับๆ เพราะเมื่อมันถูกเปดเผยออก มาแลว ทา นจะรสู กึ กระดากอาย • จงระมัดระวังที่จะไมกระทํากิจกรรมหนึ่ง ซึ่งเมื่อเปนท่ีรูจักแลวจะทําใหผูกระทําตองเสียความ นาเชอ่ื ถือ และทําใหเขาตกต่าํ • ผูใดท่ีว่ิงไลเงาสะทอนท่ีคิดวาเปนบอน้ํา ก็เทากับวาเขากําลังดึงเอาความทุกขทรมานของเขา ออกมา และยังเพิ่มความกระหายใหก บั เขาอีก • จงอยาคบคากับคนข้ีขลาดตาขาว เพราะเขาจะทําใหการกระทําของทานออนแอลง และจะทําใหดู ประหนึ่งวามนั ใหญโ ต ทั้งๆ ทม่ี นั มไิ ดใ หญโตแตอ ยา งใด • การไลตามความสนกุ ร่ืนเริงอยา งเรา รอ น ยอ มทําใหผ ูหนึง่ หลงทางและนาํ ความเสยี หายมาให • จงอยาใหหัวใจของทานรับรูในความเศราหมองของอดีต เพราะหากเปนเชนน้ัน ทานก็จะไมมี เวลาท่จี ะหมกมนุ กบั ตวั เองในเร่อื งของอนาคต

• นบั เปน เร่อื งนาสนเทห ท ่วี า ชายผหู น่งึ หากเขาพูดถงึ เรื่องๆ หน่ึง เมื่อมีการรายงานถึงคําพูดของเขา กจ็ ะทาํ ใหเขาไดร บั ความปวดราว และหากมไิ ดม กี ารรายงานอนั ใด ก็ไมเปนการดอี ะไรสําหรับเขาเลย • จงเชอ่ื ฟง ผทู ่มี อี ํานาจเหนือทาน และผทู ี่อยูใตบ งั คับบัญชาของทา นกจ็ ะเชือ่ ฟงทา น • ผูใดกต็ ามท่ที าํ ใหตวั ของเขาเจบ็ ปวดโดยไมจ าํ เปน ยอมเปนการทาํ รายตวั ของเขาเอง • จงหลีกหางจากสังคมของผูที่มีการพูดถึงคนอ่ืน อันเปนความชั่วของบุคคลผูหนึ่ง เพราะสมาชิก ทกุ คนในหมพู วกเขา ยอ มมีสว นแบงในความชั่วนนั้ ๆ • จงหลีกหางจากสงั คมของผูที่ชว่ั รา ย พวกเขาเปรียบไดด ั่งไปทีเ่ ผาผลาญทุกคนท่เี ขา ไปใกล • จงหลีกหางจากพวกเสเพล เพราะหากเห็นดวยกับความประพฤติของผูคนเหลานั้น ก็คือการยอม ตนไปเปนคนหนง่ึ ของพวกเขา • จงหลกี หางจากการกระทําที่เสเพลอยา งเปดเผย เพราะหากกระทําเชนน้ัน ก็เทากับการกระทําบาป หนึง่ ท่รี ุนแรงท่ีสดุ การสารภาพบาป • เมอ่ื ทานกระทําบาปก็จงสารภาพบาป • ผูสารภาพบาป ยอ มแสวงหาทางกลับคนื สพู ระผูเปนเจา ได • การสารภาพบาป ยอมปลดเปล้อื งผูห นึง่ ใหพ นไปจากทกุ ๆ บาป ปกิณกะ • ความถกู ตองเปนดาบที่ไมเคยท่อื • การทาํ อะไรบอ ยๆ ก็จะกลายเปน นสิ ัยไป • ผใู ดกต็ ามทมี่ ปี ฐมภูมทิ ีเ่ ลวทราม ยอมมสี ายตาทเี่ กลียดชัง • จะไปนําผอู ่ืนไดอยา งไร หากตนเองยังหลงทางอยู • จดุ ออนของทานยงั คงถกู ปด บัง ตราบใดทีโ่ ชคยังเขา ขางทา นอยู • ผวิ หนงั ชา งออนนมุ เหลอื เกิน จะทนทานตอไฟนรกไดอยางไร • ความหวังเปนเสมือนเงาสะทอน มันหลอกลวงผูที่มองดูมัน และยังโกหกกับผูใดก็ตามที่เช่ือถือ มัน • การหลงใหลในภรรยา เปนเหมือนกับลกู ดอกของคนเซอ ซา • อะไรท่เี ปนชะตากรรม ยอมจะไมอ าจปด ท้ิงไปได ดังนั้น การปองกันของบุคคลหนึ่งจึงเปนเรื่องท่ี ไมมีประโยชนอันใด

• ผใู ดกต็ ามทถ่ี กู ตัวแทนของเขาหกั หลัง ยอ มจะไดเหน็ โครงการตา งๆ ของเขาเสยี หาย • ผูใดกต็ ามท่คี วามทะเยอทะยานของเขาไดบ รรลุสูข้ันสงู สดุ ก็ควรทจี่ ะตระเตรยี มเพอื่ เผชิญหนากับ ความเดียดฉันทใ นขน้ั สงู สุด • ผทู ี่ตกเปน เครือ่ งมืออยูประจาํ ยอมถกู รงั เกียจ • การผกู พยาบาทตอการกระทําท้ังมวลของผูมอี ํานาจ ยอมเปน สิ่งที่นา รงั เกียจทีส่ ุด • ความถอ มตนยอ มสูงสง ความหยิ่งทะนงนาํ ไปสคู วามตกตํา่ • จงอยา กินแหนงแคลงใจ • การเก็บเอาความระแวงสงสัยตอผูมีพระคุณของบุคคลหนึ่งเอาไว ถือวาเปนบาปที่ดํามืดที่สุด และ เปนความอยุติธรรมทีน่ า รังเกียจท่สี ุด • หากปลอยใหต ัวของทานตองยอมจาํ นนกับความเฉยเมย ก็เทา กบั เปน การเกบ็ เอาความเสียใจเอาไว • ความเฉยเมยเพราะความเกียจคราน • จงรงั เกียจในความตํ่าชา ถึงแมม ันจะนําพาใจของทานไปสคู วามอยากใครข องหวั ใจก็ตาม • มันชางนา รงั เกยี จสกั ปานใด สาํ หรับผูท ่ีหนั ไปท้งั สองทาง • ความตายของบุตรของบคุ คลหนงึ่ ทําใหก ระดูกสันหลังของบคุ คลนั้นหกั ลง • มิใชวา นักแมน ธนทู กุ คนจะยงิ เขาเปาก็หาไม • ในเรื่องคดคี วามนน้ั มันยอมเปน ไปไมได เมือ่ ขอกลา วหาน้ันมันไมย ุติธรรม • อาชญากรรมทย่ี ง่ิ ใหญท ่ีสดุ ประการหนงึ่ ก็คอื การทําลายงานหน่ึงๆ ทางดานศิลปะ • ผูท ม่ี ีความรักในส่ิงๆ หนง่ึ ยอ มจะเรงรบี เพื่อนาํ เอาความทรงจําของมันกลบั คนื มา • จงวางมอื จากความผกู พยาบาทเสีย แลว ทานจะมจี ิตและหวั ใจทีส่ งบ • ความกลาแคเพยี งครั้งเดียวตอ หนา กษัตรยิ  ยอมเผยตัวของเขาไปสูก ารถกู จองจาํ อยางไมถ ูกตอง • หากบุคคลหนงึ่ รักทาน เขากจ็ ะวจิ ารณถงึ ตัวทาน • บุคคลหนงึ่ ท่รี ูส ึกวา เกยี รติยศของเขาเริม่ ลดลง ยอ มเห็นไดวา กําลงั ของศตั รขู องเขาจะเพิ่มมากขนึ้ • บคุ คลใดก็ตามท่ขี อมากไปกวา ทเี่ ขาควรจะได ยอมพบกบั ความผิดหวัง (โลภมากลาภหาย) • เปน เพราะการทดสอบทีน่ ําไปของส่งิ หนึง่ วามันควรจะมีคณุ คาหรือไรค ณุ คา • จงปกปองการเคารพในตัวตนของทาน จากความตํ่าชาท้ังมวล แมการกระทําเชนนั้นจะเปนการ เปดตัวทานไปสูอันตรายก็ตาม แตทานจะไมเคยพบเลยวา จะมีสิ่งใดมาเทียบไดกับเกียรติยศที่ตองไดมาดวย กบั การบาดเจ็บ • จงปฏิบัตติ อ ผอู ืน่ ดังท่ที านกระทํากบั ตัวของทานเอง • จงวางตัวของทานลงบนตราชั่ง ระหวางตัวของทานกับบุคคลอื่น จงมีความรักตอพวกเขา ไมวา อะไรก็ตามท่ีทานมีความรักตอตัวของทานเอง และเกลียดชังในตัวเขา เชนเดียวกับในสิ่งท่ีทานเกลียดชังใน

ตวั ทาน จงทําความดีกบั ผทู ท่ี า นรกั เชนท่ที านทําใหกับตนเอง และจงอยา กดขี่ ดงั น้นั จงอยารักท่ีจะถูกกดขี่ จง เคารพในสทิ ธิข์ องผูใดกต็ ามที่เคารพทาน ไมวา เขาจะมีตาํ แหนง อายุ และยศศักด์ิขนาดไหนก็ตาม • จงทาํ ดีกับสัตวท ง้ั หลาย ไมส มควรทรมานมันหรอื ใหมันบรรทุกของหนักจนเกินกาํ ลังของมนั ทจี่ ะ ทนทานได • การไมทาํ ความผดิ ตา งๆ ยงั ดีเสยี กวาการไมท ําความดี • การทรยศคดโกง เลวกวา การกระทาํ ความผิดในรปู อืน่ ๆ • สัตวเดรัจฉานไมตองเกี่ยวของกับสิ่งใด ยกเวนเรื่องของทองที่หิวของพวกมันเทานั้น และสัตวปา ทีด่ รุ ายมิไดค ิดถงึ ส่ิงใดนอกจากจะทาํ รา ยสตั วอ ่ืน • ถามวา จากตะวันออกไปถึงตะวันตก มันไกลกันสักขนาดไหน ทานอิมามอะลี กลาวตอบวา การ เดินทางของดวงอาทิตยในวันหน่งึ • ผูท่ีมีความสุข คือผูท่ีรําลึกถึงชีวิตหลังความตายอยูเสมอๆ ผูที่รําลึกถึงวันแหงการตัดสินพิพากษา โดยผานการกระทําท้ังมวลของเขา ผูท่ีใชชีวิตอยางพึงพอใจ และผูที่มีความสุขอยูกับสิ่งท่ีพระผูเปนเจาได ทรงกําหนดใหกับเขา • ตราบเทาท่ีโชคยังเขาขางทานอยู ความบกพรองของทานก็จะยังคงถูกปดบังอยูจากสายตาของ ชาวโลก • โลกท่ีไดนําเสนอความร่ืนเริงที่ช่ัวรายใหกับทาน ก็เปนเสมือนดังอสรพิษท่ีมันดูนิ่มนวลนาสัมผัส แตมากดวยพิษรายถึงตาย ผูคนที่โงเขลามักถูกมันลวงลอและถูกมันดึงดูดเขาไปหา แตคนฉลาดจะหลีกเลี่ยง มัน และหันหางจากผลลพั ธอันเปนพิษรา ยของมนั • ผูที่ไดรับความจําเริญ คือผูที่สยบตนเองตอพระพักตของพระผูเปนเจา ผูที่แหลงรายไดของเขา บริสุทธิ์ ผูที่เจตนารมณของเขามีเกียรติอยูเสมอ ผูที่กริยาของเขาสูงสงเสมอ ผูที่อุปนิสัยของเขามีความยั้งคิด ผูที่ไดบริจาคทรัพยสินสวนเกินของเขาไปในนามของพระผูเปนเจาใจหนทางของพระองค ผูที่ยินดีและ ซ่ือสัตยท่ีจะตามแบบฉบับของทานศาสดา (ศ็อลฯ) และผูท่ีเอาตัวของเขาออกหางจากการทําบิดอะฮ (แตง เติม) ในทางศาสนา