หนังสือตำบลเขานิพันธ์

ตำบลเขำนิพนั ธ์ อำเภอเวียงสระ จงั หวดั สรุ ำษฎรธ์ ำนี

สมาชกิ นายสุรชยั นาคแถม ครูประจาช้นั นายกฤษณะ วกู้ า้ น วศิ วกรสงั คม :ประชาชน นายกองเกียรติ สิทธิรกั ษ์ วศิ วกรสงั คม : บณั ฑติ จบใหม่ นางศิวากรณ์ สกลุ รัตน์ นางวาระทพิ ย์ ขนุ ดี วศิ วกรสงั คม : นกั ศกึ ษา นางสาวสุวชิ ญา สวสั ด์ิอุบล นางผกามาศ ลดั ดาวราภรณ์ นางสาวอจั ราพร ชูนาค นางสาวอารียา คงรกั ษา นางสาวภทั รพร ประพนั ธ์ นางสาวดาริน มูสิกะ นางสาวณัฐพร สาธุพนั ธ์ นางสาวณฐั ณิชา สิทธิรกั ษ์ นายนนั ทวฒั น์ รกั ษายศ นายอภิชาติ แกว้ สวา่ ง นางสาวกญั ยาณี จอมแกว้ นางสาวอฐั ภิญญา วริ ัตน์ นางสาวดวงกมล ทุ่มก๊ก นางสาวธญั ณัฐ คงเรือง นางสาวสาลิวรรณ พนาลี นายวนั โชค ศรีชุม นางสาวศริ ิพร สุวรรณภมู ิ นางสาวขวญั นรี สุขสาราญ นางสาวจนั ทร์สุมา พนาลี นางสาวกญั ญาณัฐ ดาราโชติ นางสาวมทั นียา บญุ เก้ือ

คานา หนงั สือเล่มน้ี จดั ทาข้ึนเพอื่ การสาเร็จโครงการยกระดบั เศรษฐกิจและสังคมรายตาบล แบบบูรณาการ “มหาวทิ ยาลยั สู่ตาบล สร้างรากแกว้ ให้ประเทศ” มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สุราษฎร์ ธานี โดยมีจุดประสงคเ์ พื่อศึกษาความรู้เกี่ยวกบั ประวตั ิศาสตร์ตาบลเขานิพนั ธ์ อาเภอเวียงสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ซ่ึงหนงั สือเล่มน้ีมีเน้ือหาเก่ียวกบั ขอ้ มูลพน้ื ฐานตาบล โครงสร้างของชุมชน โครงสร้างเศรษฐกิจและอาชีพ สถานทส่ี าคญั การวเิ คราะห์ศกั ยภาพชุมชน หนังสือเล่มน้ีสามารถ ดาเนินการจนประสบความสาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี เนื่องจากได้รับความอนุเคราะห์และ สนบั สนุนเป็ นอยา่ งดียงิ่ จากอาจารยส์ ุรชยั นาคแถม ที่ไดส้ ละเวลาอนั มีค่าแก่คณะผจู้ ดั ทา เพ่ือให้ คาปรึกษาและแนะนาตลอดจนตรวจทานแกไ้ ขขอ้ บกพร่องต่างๆดว้ ยความเอาใจใส่เป็ นอยา่ งยงิ่ จนหนงั สือเล่มน้ีสาเร็จสมบูรณ์ลุล่วงไดด้ ว้ ยดี คณะผจู้ ดั ทาขอกราบขอบคุณเป็นอยา่ งสูงไว้ ณ ท่นี ้ี ขอขอบคุณเพอ่ื นร่วมงานที่ช่วยเหลือและให้กาลงั ใจในการทาหนงั สือคร้ังน้ีจนประสบ ความสาเร็จลุล่วงไปไดด้ ว้ ยดี ขอขอบคุณผูใ้ หข้ อ้ มูลเก่ียวกบั ตาบลเขานิพนั ธ์ตลอดจนอานวยความสะดวกในการลง พ้นื ท่รี วมท้งั ประสบการณ์ดีๆท่ีไดท้ าร่วมกบั ชุมชน สุดทา้ ยน้ีคณะผจู้ ดั ทาหวงั วา่ หนงั สือเล่มน้ีคงเป็ นประโยชน์สาหรับหน่วยงานที่เกี่ยวขอ้ ง และผทู้ ส่ี นใจศกึ ษาตอ่ ไป คณะผู้จัดทำ

01 สว่ นท่ี 1 ขอ้ มูลพ้ืนฐาน 20 สว่ นที่ 4 สถานท่สี าคัญ 02 ประวตั คิ วามเป็นมาของตาบล 21 สถานที่สาคญั 03 ขนาดทีต่ ้งั ของตาบล 22 แหล่งทอ่ งเทยี่ ว 04 ทรพั ยากรธรรมชาตทิ สี่ าคญั 25 ศาสนสถานของทุกศาสนา 05 ลกั ษณะภมู ิประเทศ ภูมิอากาศ 25 แหล่งเรียนรู้โรงเรียนหอ้ งสมุดชุมชน 06 การเดินทาง / การคมนาคม 26 สว่ นที่ 5 การวิเคราะหศ์ ักยภาพชมุ ชน 07 ส่วนท่ี 2 โครงสร้างของชุมชน 27 ดา้ นส่ิงแวดลอ้ ม 08 ดา้ นการเมืองการปกครอง 28 ดา้ นเศรษฐกิจ 09 ขอ้ มูลประชากร 30 ดา้ นโครงสรา้ งพ้นื ฐาน 10 ดา้ นการศกึ ษา / ศาสนา / วฒั นธรรม 31 ดา้ นคุณภาพชีวติ 11 บริบทสงั คม / ความเป็นอยู่ 11 ความเชื่อ ประเพณี และพธิ ีกรรม 32 บรรณานุกรม 33 ภาคผนวก 12 สว่ นที่ 3 โครงสรา้ งเศรษฐกิจและอาชีพ 13 แหล่งทุนทางธรรมชาติ 14 แหล่งอาหาร 15 ผลิตภณั ฑช์ ุมชน 19 สถานภาพทางเศรษฐกิจของประชาชน

สารบณั ภาพ 01 ภาพท่ี 1 แกม้ ลิง 15 ภาพที่ 2 เครื่องแกงสม้ 15 ภาพท่ี 3 เคร่ืองแกงควั่ 16 ภาพที่ 4 การบดวตั ถุดิบเครื่องแกง 16 ภาพท่ี 5 เครื่องแกงที่บดแลว้ 17 ภาพที่ 6 ผลิตภณั ฑป์ ลาดุกร้า 18 ภาพท่ี 7 ขา้ วไร่พนั ธ์ดี 19 ภาพที่ 8 เกษตรของคนในชุมชน 22 ภาพที 9 เขาพระใหญ่ 23 ภาพท่ี 10 ถ้ามูลคา้ งคาว 23 ภาพท่ี 11 เขาถ้าปลา 24 ภาพที่ 12 เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง 24 ภาพที่ 13 แกม้ ลิง 25 ภาพท่ี 14 โรงเรียนบา้ นเขาปูน 25 ภาพท่ี 15 ศุนยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลเขานิพนั ธ์

สารบณั ตาราง 08 09 ตารางท่ี 1 ตารางที่ 2 จานวนครัวเรือน ขอ้ มูลเกี่ยวกบั จานวนประชากร 09 ตารางที่ 3 ช่วงอายแุ ละจานวนประชากร

1 ส่วนที่ 1 ขอ้ มลู พนื้ ฐาน

2 1.1 ประวตั ิความเปน็ มาของตาบล ภาพท่ี 1 แกม้ ลงิ ตาบลตาบลเขานิพนั ธเ์ ดิมแยกมาจากตาบลคลองฉนวน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวนั ที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2521 โดยใหม้ ีผลต้งั แตว่ นั ท่ี 1 สิงหาคม พ.ศ. 2521สาเหตทุ ่ีเรียกตาบลเขานิพนั ธ์ เน่ืองจากพ้นื ท่ตี าบลมีทีร่ าบสูง มีภูเขาหลายแห่ง ชื่อเรียกก็แตกต่างกนั และในจานวนน้ีช่ือเขานิพนั ธเ์ ป็ นท่ี ทมี่ ีความอดุ มสมบรู ณ์ มีประชาชนอาศยั อยบู่ ริเวณภูเขาลูกน้ีอยา่ งหนาแน่น เมื่อแยกตาบลจึงใชช้ ่ือ “เขา นิพนั ธ”์ เป็นชื่อของตาบล ตอ่ มาภายหลงั จากการจดั ต้งั ตาบล ก็จดั ต้งั เป็ น สภาตาบลเขานิพันธ์ จากน้นั สภาตาบลเขานิพนั ธจ์ ึงไดย้ กฐานะเป็นองคก์ ารบริหารส่วนตาบลเขานิพนั ธ์ อาเภอเวยี ง สระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เม่ือวนั ที่ 16 ธนั วาคม 2539 และมีผลในวนั ที่ 25 ธนั วาคม พ.ศ. 2539 เป็ นตน้ มาและต่อมาองคก์ ารบริหารส่วนตาบลเขานิพนั ธ์ อาเภอเวยี งสระ อาเภอสุ ราษฎร์ธานี ไดย้ กฐานะข้ึนเป็น \"เทศบาลตาบลเขานพิ นั ธ์\" อาเภอเวยี งสระ อาเภอสุราษฎร์ธานี ตาม ประกาศกระทรวงมหาดไทย เม่ือวนั ที่ 20 สิงหาคม 2547 (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) การก่อต้งั เทศบาล เทศบาลตาบลเขานิพนั ธเ์ ดิมเป็นองคก์ รบริหารส่วนตาบลเขานิพนั ธ์ ไดร้ ับการยกฐานะ ข้นึ เป็ นเทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ ตามประกาศของกระทรวงมหาดไทยจดั ต้งั เทศบาลตาบลเขา นิพนั ธ์ เม่ือวนั ที่ 20 สิงหาคม 2547 โดยสานกั งาน ต้งั อยหู่ มู่ที่ 7 ตาบลเขานิพนั ธ์ อาเภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage)

3 1.2 ขนาดที่ต้งั ของตาบล ตาบลเขานิพนั ธ์มีพ้ืนที่ประมาณ 58ตารางกิโลเมตร (22.394 ตารางไมล์) หรือประมาณ 36,250 ไร่ ที่ต้งั ที่ทาการองคก์ ารบริหารเทศบาลเขานิพนั ธ์ ต้งั อยทู่ ่ี หมู่ท่ี 7ตาบลเขานิพนั ธ์ อาเภอ เวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี อยหู่ ่างจากอาเภอเมืองสุราษฎร์ธานี ประมาณ 70 กิโลเมตร และอยู่ ห่างจากที่วา่ การอาเภอเวยี งสระ ประมาณ 5 กิโลเมตร (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) N ทศิ เหนือ ติดตอ่ กบั ตาบลบา้ นสอ้ ง อาเภอเวยี งสระ ทศิ ใต้ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ตดิ ตอ่ กบั ตาบลคลองฉนวน อาเภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี และตาบลดุสิตกบั S ตาบลคลองเส อาเภอถ้าพรรณรา จงั หวดั นครศรีธรรมราช ทศิ ตะวนั ออก ตดิ ตอ่ กบั ตาบลหว้ ยปริก อาเภอฉวาง E จงั หวดั นครศรีธรรมราช ทศิ ตะวนั ตก E ติดตอ่ กบั ตาบลทงุ่ หลวง อาเภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี

4 1.3 ทรั พยากรธรรมชาติท่ีสาคัญ 1.3.1 แหล่งน้า เพ่ือการเกษตรยงั ตอ้ งอาศยั น้าฝน โดย ส่วนใหญ่ปริมาณน้าฝนตกน้อยเป็ นภาวะฝนท้ิง ช่วง ปริมาณน้ าฝนค่อนข้างเล็กน้อยจึงทาให้ ผลผลิตทางการเกษตรเกือบทุกชนิดมีปัญหา ได้ ผลผลิตไม่ดีเท่าที่ควร ไม่ว่าจะเป็ นยางพารา ปาล์มน้ ามัน ไม้ผล นาข้าว หรือพืชผัก พืชไร่ แหล่งกกั เก็บน้าแกม้ ลิง เป็นแหล่งน้าทสี่ าคญั ท่ีไว้ ใช้ในช่วงฤดูแล้งแหล่งน้ าตามธรรมชาติและ แหล่งน้าท่ีสร้างข้ึน ไดแ้ ก่ ฝายน้าลน้ จานวน 10 แห่งสระเก็บน้า จานวน 9 แห่ง ประปาหมู่บา้ น จานวน 28 แห่ง สระน้าหนองเกล้ียง ม.7 สระน้า หนองบอ่ ม.2 แกม้ ลิงเขานิพนั ธ์ และมีคลองเล็กๆ ตามหมู่บ้าน แหล่งน้าธรรมชาติ ได้แก่ คลอง จานวน 3 สาย ลาน้ า,ลาห้วย จานวน 6 สาย บึง หนองและอื่น จานวน 5 แห่ง (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561) 1.3.2 ไมแ้ ละป่ าไม้ ป่ าไม้ พน้ื ทีส่ ่วนใหญ่เป็นเขตป่ าสงวนพ้นื ที่ ส่วนใหญจ่ ะทาการเกษตรปลูกยางพารา โดยมีกรมป่ า ไมเ้ ขา้ มามีส่วนร่วมในการรณรงคแ์ ละดูแลในพ้นื ที่ (แผนพฒั นาทอ่ งถ่ิน ,2561)

5 1.4 ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศและภมู อิ ากาศ 1.4.1 ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ สภาพพ้ืนที่ส่วนใหญ่เป็ นที่ราบ สู ง เหมาะแก่ การทา สวนยา งพารา บางส่วนเป็ นที่ราบเหมาะแก่ การทานา ทาการเกษตร ไร่นาสวนผสม บางพ้ืนที่ ได้อนุรักษ์ไว้เป็ นแหล่งธรรมชาติ เช่น เขาถ้าปลา และสถานที่ท่องเที่ยวหินงอก หินยอ้ ยสวยงามตามธรรมชาติ มีเน้ือท่ี ประมาณ 20 ไร่ (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) 1.4.2 ลกั ษณะภูมิอากาศ ลกั ษณะภมู ิอากาศเป็นแบบมรสุม 2 ฤดู ฤดู ร้อนและฤดูฝน ในฤดูรอ้ นมีอุณหภมู ิเฉลี่ย 32 องศา เซลเซียส และฤดูฝนมีอุณหภมู ิเฉลี่ย 28 องศาเซลเซียส เฉล่ียปริมาณน้าฝน 2,800 มิลลิเมตร/ปี (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) 1.4.3 ลกั ษณะของดนิ เป็ นดินร่วนซุย เหมาะแก่การ เพาะปลูก ทาการเกษตร เช่น ยางพารา ปาลม์ น้ามนั พชื ไร่บางชนิด (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage)

6 1.5 การเดินทาง / การคมนาคม การคมนาคมขนส่งระหวา่ งเทศบาลกบั พ้นื ท่ใี กลเ้ คียง มีความสะดวกพอสมควรและ สามารถใชเ้ สน้ ทางรถยนตไ์ ดเ้ สน้ ทางเดียว คอื ทางหลวงแผน่ ดินหมายเลข 41 สายเอเชีย) เป็นสายหลกั ในการเดินทางการคมนาคมในเขตเทศบาลจะประกอบดว้ ยสายต่าง ดงั น้ี 1. ถนนสายทางหลวงแผน่ ดินหมายเลข 41 ถนนเอเชีย) จานวน 1 สาย 2. ถนนลาดยาง จานวน 15 สาย 3. ถนนคอนกรีต จานวน 2 สาย 4. ถนนหินคลุก จานวน 17 สาย การสื่อสาร ไปรษณียแ์ ละการขนส่งเอกชนเคอรี่จะเขา้ มาส่งจดหมายภายในหมู่บา้ นมีวทิ ยสุ ื่อสาร โทรศพั ทแ์ ละอินเตอร์เน็ตขององคก์ ารติดต่อสื่อสารระหวา่ งสานกั งานและหน่วยงานภายใน จงั หวดั ดงั น้ี 1. ทที่ าการไปรษณียโ์ ทรเลขเอกชน จานวน 1 แห่ง 2. โทรศพั ทส์ าธารณะ จานวน 10 แห่ง 3. วทิ ยสุ ่ือสาร จานวน 10 เครื่อง 4. เสาโทรศพั ทเ์ คลื่อนที่ จานวน 3 แห่ง การไฟฟ้า การไฟฟ้าส่วนภมู ิภาครับผดิ ชอบ และดาเนินการโดยมีโรงไฟฟ้าขนาดยอ่ ยในเขตเทศบาล จานวน 1 แห่ง มีไฟฟ้าใชท้ กุ หมู่บา้ น คิดเป็นรอ้ ยละ 98 ของครัวเรือนท้งั หมด การประปา ระบบประปาหมู่บา้ นในเขตตาบลมีระบบประปาหมู่บา้ น จานวน 28 แห่ง ครัวเรือนทใ่ี ช้ น้าประปาท้งั หมด 2,329 ครัวเรือน (แผนพฒั นาทอ่ งถิ่น ,2561)

7 สว่ นที่ 2 โครงสรา้ งของชมุ ชน

8 2.1 ดา้ นการเมืองการปกครอง เขตการปกครอง หมู่ท่ี 1 บา้ นเขานิพนั ธ์ ผใู้ หญบ่ ้านคอื นายสมศักดิ์ แกว้ พพิ ฒั น์ หมทู่ ่ี 2บ้านห้วยพลูเถ่อื น ผใู้ หญ่บา้ นคอื นางสาวสรวงสดุ า บุญลอ่ ง หมูท่ ่ี 3บ้านควนเจรญิ ผูใ้ หญ่บ้านคือ นายบุญฤทธิ์ เนาวรตั น์ หมทู่ ี่ 4บ้านคลองลาพลา ผู้ใหญบ่ ้านคือ นายวีระ จรัสกูล หมู่ท่ี 5บ้านเขาปูน ผใู้ หญ่บา้ นคอื นายประพันธ์ ศศิเดโช หมู่ท่ี 6 บา้ นกลาง ผใู้ หญ่บ้านคือ นายสง่า ทุ่มกก๊ หมู่ท่ี 7 บ้านควนกลาง กานันคือนายจรี ะศกั ด์ิ นลิ เพชร หมู่ที่ 8 บ้านครี ีราษฎรพ์ ัฒนา ผู้ใหญ่บ้านคอื นายสมพงษ์ ธรฤทธ์ิ ท่ีมา : เทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564 ตารางที่ 1 จานวนครวั เรือน หมู่ที่ จานวน(ครัวเรือน) 1 981 2 358 3 199 4 271 5 233 6 234 7 195 8 217 รวม 2,688 ท่ีมา : เทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564

9 2.2 ขอ้ มลู ประชากร ตารางท่ี 2 ขอ้ มูลเก่ียวกบั จานวนประชากร หมู่บ้าน ชาย หญงิ รวม 1,352 1 665 687 910 579 2 448 462 920 702 3 311 268 778 542 4 446 474 788 5 358 344 6,571 6 392 386 7 248 294 8 396 394 รวม 3,264 3,307 ท่มี า : เทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564 ตารางท่ี 3 ช่วงอายแุ ละจานวนประชากร ช่วงอายุ (ปี ) ชาย หญงิ รวม อายตุ ่ากวา่ 18 ปี 758 767 1,525 อายุ 18-60 ปี 2,100 2,051 4,151 อายมุ ากกวา่ 60 ปี 414 512 926 3,272 3,330 6,602 รวม ท่ีมา : เทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564

10 2.3 การศึกษา/ศาสนา/วฒั นธรรม 1. ดา้ นการศึกษา โรงเรียนสงั กดั สานกั งานเขตพน้ื ที่การศึกษาข้นั พน้ื ฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จานวน 4 แห่ง ดงั น้ี 1. โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศึกษา 2. โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศึกษา 3. โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศกึ ษา 4. โรงเรียนบา้ นเขาปูน ระดบั ประถมศกึ ษา – มธั ยมศกึ ษาขยายโอกาส 2. ศูนยพ์ ฒั นาเด็กเล็กสงั กดั เทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ จานวน 2 แห่ง ด้งั น้ี 1. ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ 2. ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กบา้ นเขาปูน 3. การสงั คมสงเคราะห์ เทศบาลตาบลเขานิพนั ธไ์ ดจ้ า่ ยเงนิ สงเคราะหเ์ บ้ยี ยงั ชีพผสู้ ูงอายุ ผพู้ กิ ารและผปู้ ่ วยเอดส์ ครบ 100% ใน ปี พ.ศ. 2562 โดยมีผสู้ ูงอายทุ ีร่ บั เบ้ยี ยงั ชีพ จานวน 876 ราย ผพู้ กิ าร 139 ราย ผปู้ ่ วยเอดส์ จานวน 10 ราย 4. ดา้ นศาสนา การนบั ถือศาสนา ประชาชนส่วนใหญ่นบั ถือศาสนาพทุ ธโดยศาสนสถาน มี 4 แห่ง ไดแ้ ก่ 1.วดั เขานิพนั ธ์ ต้งั อยหู่ มู่ที่ 1 2. วดั ไทรงาม ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 6 3. วดั เกษตรสามคั คี(วดั ท่งุ เหลียน) ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 4 4 สานกั สงฆค์ รี ีราษฎร์พฒั นา ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 8 (แผนพฒั นาท่องถิ่น ,2561)

11 2.4 บรบิ ทสงั คม/ความเป็นอยู่ อาชีพหลกั ของประชาชนตาบลเขานิพนั ธ์ คือดา้ นการเกษตรกร 1. การเกษตร เกษตรกรส่วนใหญ่ท่ีปลูกยางพาราจะใชพ้ นั ธุ์ท่ีแนะนาส่งเสริมเกษตรกรแต่มีบางรายนิยมใชพ้ นั ธุ์ พ้ืนเมืองตามสภาพความเหมาะสมของปัจจยั การผลิต สาหรับปาล์มน้ามนั เกษตรกรบางรายท่ีจดั ซ้ือ พนั ธุ์ปลูกจากแหล่งที่เชื่อถือได้ บางรายอาจจะจดั หาจากแหล่งที่เชื่อถือไม่ไดส้ ่งผลต่อ ผลผลิตของ เกษตรกรเอง และเน่ืองจากบางรายไม่มีเงินทุนในการดาเนินการ สาหรับสวนผลไม้ ส่วนใหญ่นิยม ปลูกรอบๆบริเวณบา้ น สาหรับพืชผกั เกษตรกรปลูกพชื ผกั กินใบ เช่น ใบโหระพา แมงลกั กะเพรา พริกและพชื ผกั สวนครัวอ่ืนๆ ตามความนิยมในแต่ละช่วงระบบตลาด (แผนพฒั นาท่องถิ่น ,2561) 2.5 ความเชือ่ ประเพณี และพธิ กี รรม 1. ประเพณีและงานประจาปี - ประเพณีวนั ลอยกระทง - ประเพณีชกั พระ - ประเพณีทาบุญเดือนสิบ - ประเพณีวนั สงกรานต์ 2. ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ิน ภาษาถิ่น - ภาษาทีใ่ ชเ้ ป็นภาษาใต้ - ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น เช่น การทาจกั รสาน 3. สินคา้ พน้ื เมืองและของทร่ี ะลึก ส่วนใหญ่จะเป็ นผลผลิตทางการเกษตร ยางพาราและสวนผลไม้ เช่น เงาะ มงั คุด ทุเรียน ฯ (แผนพฒั นาทอ่ งถ่ิน ,2561)

12 ส่วนท่ี 3 โครงสรา้ งเศรษฐกิจและอาชพี

13 3.1 แหล่งทนุ ทางธรรมชาติ 1.3.1 แหล่งน้า เพอ่ื การเกษตรยงั ตอ้ งอาศยั น้าฝน โดยส่วนใหญ่ปริมาณน้าฝนตกน้อยเป็ นภาวะฝนท้ิงช่วง ปริมาณน้าฝนค่อนขา้ งเล็กนอ้ ยจงึ ทาใหผ้ ลผลิตทางการเกษตรเกือบทุกชนิดมีปัญหา ไดผ้ ลผลิตไม่ดี เท่าท่คี วร ไม่วา่ จะเป็นยางพารา ปาลม์ น้ามนั ไมผ้ ล นาขา้ ว หรือพืชผกั พชื ไร่ แหล่งกกั เก็บน้าแกม้ ลิง เป็ นแหล่งน้าที่สาคญั ที่ไวใ้ ชใ้ นช่วงฤดูแลง้ แหล่งน้าตามธรรมชาตแิ ละแหล่งน้าท่ีสร้างข้ึน ไดแ้ ก่ ฝายน้าลน้ จานวน 10 แห่งสระเกบ็ น้า จานวน 9 แห่ง ประปาหมู่บา้ น จานวน 28 แห่ง สระน้าหนอง เกล้ียง ม.7 สระน้าหนองบ่อ ม.2 แก้มลิงเขานิพนั ธ์ และมีคลองเล็กๆ ตามหมู่บา้ น แหล่งน้า ธรรมชาติ ไดแ้ ก่ คลอง จานวน 3 สาย ลาน้า,ลาหว้ ย จานวน 6 สาย บึงหนองและอื่น จานวน 5 แห่ง (แผนพฒั นาทอ่ งถิ่น ,2561) 1.3.2 ไมแ้ ละป่ าไม้ ป่ าไม้ พน้ื ท่ีส่วนใหญเ่ ป็นเขตป่ าสงวนพน้ื ที่ส่วนใหญ่จะทา การเกษตรปลูกยางพารา โดยมีกรมป่ าไมเ้ ขา้ มามีส่วนร่วมในการรณรงค์ และดูแลในพ้นื ท่ี (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561)

14 3.2 แหลง่ อาหาร อาหารพ้นื ถ่ินไดแ้ ก่ 01 แกงคัว่ ยอดบอน 02 แกงสม้ กบลูกอึก 03 ขนมคอ่ ม 04 ข้าวหลามบอน

15 3.3 ผลติ ภัณฑ์ชุมชน 3.3.1 เคร่ืองแกง จดุ เริ่มต้น เริ่มทาโครงการสมั มาชีพเคร่ืองแกง โดยมีหมู่บา้ นเขา้ มามีส่วนร่วม คือ หมู่ 1 บา้ นเขานิพนั ธ์ หมู่ 3 บา้ นควนเจริญ หมู่ 6 บา้ นกลางและหมู่ 8 บา้ นครี ีราษฎร์พฒั นา ต้งั แตป่ ี ➢ 2559 มีกองทุนหมู่บ้านให้งบประมาณสนับสนุน 200,000 บาท มีสมาชิกจานวน 50 คน ➢ 2561 ไดง้ บประมาณจากเกษตรกรอาเภอเวยี งสระ 37,500 บาท มีเงินสมทบกองทุนปี แรก 2000 บาท ส่วนที่เหลือ ใหก้ บั สมาชิก และจาหน่ายเครื่องแกงในชุมชน ➢ 2562 อบรมเก่ี ยวกับโครงการทาคร่ื องแกง ได้ งบประมาณในการซ้ือวตั ถุดิบผลิตเคร่ืองแกงเป็ นเงินจาน วน 32,000 บาทจาหน่ายในชุมชน ตลาดนดั และบริเวณ ใกลเ้ คียง จาหน่ายกิโลกรัมละ 120 บาท (แบบส่ง) และ 130 บาท (แบบปลีก) ➢ 2564 มีเงินปันผลใชห้ มุนเวยี นมากข้ึน (นาง วาระทพิ ย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) ภาพท่ี 2 เครื่องแกงส้ม จุดเด่นของผลติ ภัณฑ์ รสชาติของเครื่องแกงจะเนน้ เผด็ และ รสชาติพ้นื บา้ น ในส่วนผสมจะไม่ผสมน้าเนน้ วตั ถุดิบเป็นหลกั • เครื่องแกงสม้ พริกแหง้ พริกสด ขม้ิน หอมแดง กระเทยี ม เกลือ • เครื่องแกงคว่ั พริกแหง้ พริกสด ตะไคร้ หอมแดง กระเทียม ขมิ้น พริกไทยดา เกลือ ขา่ ผวิ มะกรูด (นาง วาระทพิ ย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) ภาพที่ 3 เครื่องแกงควั่

16 วิธีการทา 1. เลือกซ้ือวตั ถุดิบ (เนน้ วตั ถุดิบในพน้ื ที่) ซ่ึงเป็ นของชาวบา้ น แต่ถา้ หากวตั ถุดิบไม่เพยี งพอ จะไปหาซ้ือจากทอี่ ่ืนจะหาวตั ถุดิบท่มี ีราคาค่อนขา้ ง ต่า อีกอยา่ งคือเป้นการช่วยเหลือคนในชุมชนใหม้ ี รายไดม้ ากข้ึน 2. ข้นั ตอนต่อมานดั สมาชิกในกลุ่มมาทา เคร่ืองแกงซ่ึงปัจจุบนั มีสมาชิกท้งั หมด 50 คน และ จะกลบั มาทาอีกคร้ังเมื่อเครื่องแกงหมด ตกอยู่ ประมาณ 1-2 คร้งั ต่อเดือน ทาคร้งั ละ 70-100 กิโลกรมั มีแกงคว่ั และแกงสม้ เป็ นหลกั 3. ราคาขายตามความตอ้ งการของลูกคา้ จาหน่ายกิโลกรัมละ 120 บาท (แบบส่ง) และ 130 บาท (แบบปลีก) จุดเด่นของเครื่องแกงคอื จะไม่ ผสมน้าจะเนน้ แคว่ ตั ถุดิบเป็นหลกั (นาง วาระทิพย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) ภาพที่ 4 การบดวตั ถดุ ิบเคร่ืองแกง แนวโน้มการพฒั นา ในการทจี่ ะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเรื่องของ แพค็ เก็จเสริมและการตลาดเพราะมีเรื่องจุดดอ้ ยของ การตลาดและบคุ คลท่ีรับผดิ ชอบดา้ นการขายยงั ดอ้ ย ในเร่ืองของการวางขายสินคา้ เพราะส่วนใหญจ่ ะเป็น ผสู้ ูงอายเุ ป็ นส่วนมาก (นาง วาระทพิ ย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) ภาพท่ี 5 เคร่ืองแกงทบ่ี ดแลว้

17 ภาพที่ 6 ผลิตภณั ฑป์ ลาดกุ ร้า 3.3.2 ปลาดุกร้า จดุ เร่ิมต้น เร่ิมทาโครงการสมั มาชีพปลาดุกร้า หมู่ที่ 4 บา้ นคลองลาพลามีสมาชิกในกลุ่ม 20 คน ➢ 2561 ไดร้ ่วมคดั เลือกแขง่ ขนั ผลิตภณั ฑ์ และไดร้ บั เลือกจากอาเภอติด 1 ใน 1,900 ไดร้ บั แพค็ เกจ็ ปลาดุกรา้ จานวน 1,060 แผน่ เพอื่ ใชใ้ นการโฆษณาผลิภณั ฑข์ องหมู่บา้ น ➢ 2562 จาหน่ายปลาดุกรา้ 1 แพค็ มี 3 ตวั ราคา 100 บาท จาหน่ายในชุมชน และนอกชุมชน ผา่ นทาง ออนไลน์ ไดแ้ ก่ Facebook , Line โดยใชช้ ื่อ Facebook และ Line คือ PeeyaThongsukในการสงั่ ซ้ือ ➢ 2563 ทางหมู่ท่ี 4 ไดใ้ หน้ างปรีญาทองสุข ออกบทู๊ ท่ีเมืองทองธานี และทงี่ านชวนเท่ยี ว ชิม ช็อป สินคา้ OTOP ทวั่ ไทยในงานOTOP festival ณ ศูนยก์ ารคา้ K Village Mall สุขมุ วทิ 26 (นางกญั ญา ทองสุข , สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) จดุ เด่นของผลิตภณั ฑ์ รสชาตขิ องปลาจะกลมกล่อม เมื่อทาไปทอดจะอร่อยยงิ่ ข้นึ กล่ินปลาจะไม่คาว ปลาดุกทน่ี ามา ทาปลาดุกรา้ จะใชป้ ลาดุกที่ถูกคดั ออกจากปลาดุกตวั โต ๆ แนวโน้มการพฒั นา ในการที่จะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเรื่องของแพค็ เกจ็ เสริมและการตลาดเพราะมีเรื่องจุดดอ้ ยของ การตลาดและดา้ นการขายยงั ดอ้ ยในเร่ืองของการวางขายสินคา้ และช่องทางการตลาด

18 3.3.3 ขา้ วไรพ่ นั ธด์ ี จดุ เร่ิมต้น เร่ิมทาขา้ วไร่พนั ธด์ ี หมู่ที่ 6 บา้ นกลาง ➢ 2555 นางสบาย นาคงาม กล่าววา่ ดว้ ยสถานการณ์ ราคายางเริ่มตกต่ารายไดไ้ ม่พอ กบั รายจา่ ย เลยปลูกผกั ในพ้นื ทว่ี า่ งบริเวณบา้ น เพอ่ื ลดคา่ ใช่จา่ ยภายในครวั เรือนลง ➢ 2556 น.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ไดโ้ คน้ ไมย้ างจานวน 10 ไร่ และปลูกยางใหม่ทดแทน นางสบาย นาคงาม จงึ ไปชกั ชวน น.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ใหป้ ลูกขา้ วแซมในร่องยาง จึงแบง่ พ้นื ทกี่ นั ปลูกคนละ 5 ไร่ ➢ 2560 มีโครงการยกระดบั ศกั ยภาพหมู่บา้ นเพอ่ื ขบั เคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากตามแนวทางประชา รัฐ ประจาปี งบประมาณ 2560 ไดใ้ หง้ บประมาณมาดาเนินการ ตามโครงการ ปรบั ปรุงขยายโรงสีขา้ วบา้ นกลาง (จานวนเงนิ 250,000 บาท) ➢ 2561 หมู่บา้ นไดจ้ ดั สรร งบประมาณเพอื่ ทาพน้ื ท่ี ตากขา้ วเปลือก (จานวนเงนิ 100,000บาท) ➢ 2564 นางสบาย นาคงามและน.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ยงั ปลูกขา้ วในแปลงของนางรัชนี สงขาว ➢ และในพ้นื ท่หี มู่ท่ี 6บา้ นกลาง ยงั มีผปู้ ลูกขา้ วไร่เพม่ิ ข้ึนถึง30ครัวเรือน และพ้นื ที่ประมาณ 200ไร่ (นางสบาย นาคงาม , สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) แนวโน้มการพฒั นา ในการที่จะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเร่ืองของแพค็ เก็จเสริมและการตลาดเพราะมีเร่ืองจุดดอ้ ยของ การตลาดและดา้ นการขายยงั ดอ้ ยในเรื่องของการวางขายสินคา้ และช่องทางการตลาด ภาพท่ี 7 ขา้ วไร่พนั ธ์ดี

19 3.4 สถานภาพเศรษฐกจิ ของประชาชน ระบบเศรษฐกิจ ภาพี่ 8 เกษตรของคนในชุมชน 3.4.1 การเกษตร เกษตรกรส่วนใหญ่ท่ีปลูกยางพาราจะใชพ้ นั ธุท์ ่ีแนะนาส่งเสริมเกษตรกรแต่มีบางรายนิยมใช้ พนั ธุพ์ ้นื เมืองตามสภาพความเหมาะสมของปัจจยั การผลิต สาหรับปาลม์ น้ามนั เกษตรกรบาง รายท่จี ดั ซ้ือพนั ธุป์ ลูกจากแหล่งท่ีเช่ือถือได้ บางรายอาจจะจดั หาจากแหล่งที่เชื่อถือไม่ไดส้ ่งผล ต่อ ผลผลิตของเกษตรกรเอง และเนื่องจากบางรายไม่มีเงินทุนในการดาเนินการ สาหรับสวน ผลไม้ ส่วนใหญน่ ิยมปลูกรอบๆบริเวณบา้ น สาหรับพืชผกั เกษตรกรปลูกพชื ผกั กินใบ เช่น ใบ โหระพา แมงลกั กะเพรา พริกและพชื ผกั สวนครวั อ่ืนๆ ตามความนิยมในแต่ละช่วงระบบตลาด (แผนพฒั นาท่องถิ่น ,2561) การประกอบอาชีพธุรกิจในเขตเทศบาล - โรงงานอุตสาหกรรม จานวน 7 แห่ง - เหมืองแร่ จานวน 4 แห่ง - อู่ซ่อมรถ จานวน 4 แห่ง - ร้านคา้ จานวน 42 แห่ง - บา้ นเช่า จานวน 14 แห่ง

20 สว่ นท่ี 4 สถานที่สาคญั

21 4.1 สถานทส่ี าคญั 1. โรงเรียนสงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ที่การศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จานวน 4 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศกึ ษา 2. โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศึกษา 3. โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศึกษา 4. โรงเรียนบา้ นเขาปนู ระดบั ประถมศึกษา – มธั ยมศกึ ษาขยายโอกาส 2. ศูนยพ์ ฒั นาเด็กเลก็ สงั กดั เทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ จานวน 2 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. ศนู ยพ์ ฒั นาเด็กเล็กเทศบาลตาบลเขานิพนั ธ์ 2. ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กบา้ นเขาปนู 3. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบล จานวน 1 แห่ง ไดแ้ ก่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลเขานิพนั ธ์ 4. สถานีตารวจภูธรตาบลเขานิพนั ธ์ จานวน 1 แห่ง ไดแ้ ก่ สภ.เขานิพนั ธ์ 5. เหมืองแร่ยปิ ซมั่ จานวน 3 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. บริษทั ปัญจะพฒั นาวศิ วกรรมและพาณิชยก์ าร จากดั 2. บริษทั แร่สมั พนั ธ์ จากดั 3. บริษทั ที เอส ไมน่ิง จากดั 6. โรงงานอุตสาหกรรม จานวน 6 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. บริษทั วนชยั พาเนล อินดสั ตรี จากดั 2. บริษทั สุนนั ทิมเบอร์ จากดั 3. บริษทั แพนสุราษฎร์ธานี จากดั 4. บริษทั เวยี งสระคอนกรีต จากดั 5. บริษทั ผาทองเวยี งสระ จากดั 6. บริษทั ซีแพคคอนกรีต เวยี งสระ จากดั (แผน่ พฒั นาท่องถ่ิน 2564)

22 4.2 แหล่งท่องเทย่ี ว สถานท่ีน่าสนใจ ภาพที 9 เขาพระใหญ่ 4.2.1 วัดเขานิพันธ์ วดั เขานิพนั ธ์ เป็นวดั ราษฎร์สงั กดั คณะสงฆฝ์ ่ายมหานิกาย ต้งั อยใู่ นตาบลเขานิพนั ธ์ อาเภอเวียง สระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี วดั เขานิพนั ธต์ ้งั วดั เม่ือวนั ท่ี 10 เมษายน พ.ศ. 2515 โดยนายกระจ่าง ศรียอด ถวายที่ดินใหส้ ร้าง วดั ผูข้ ออนุญาตให้สร้างวดั คือ นายล้อม แก้วสิริ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวนั ที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2516 ปัจจบุ นั มีพระครูวมิ ลธรรมาภยิ ตุ (จานรรค์ ชาตเมโธ) เป็นเจา้ อาวาส ที่ต้งั วดั เป็ นเชิงเขามีบา้ นเรือนชาวบา้ นอยโู่ ดยรอบ อยตู่ ิดกบั ภูเขานิพนั ธ์ ชาวบา้ นไดร้ ่วมกัน สรา้ งบนั ไดข้ึนประมาณ หน่ึงร้อยกวา่ ข้นั บนั ได และบนภูเขาไดส้ ร้างพระพทุ ธรูปปางสมาธิองคใ์ หญ่ บนเขาสามารถชมทิวทศั นข์ องทอ้ งท่ีบา้ นเขานิพนั ธ์ (http://www.khaoniphan.go.th/travel/detail/123)

4.2.2 ถา้ มูลคา้ งคาว 23 ภาพที 10 ถ้ามูลคา้ งคาว ถา้ มูลคา้ งคาว เป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ซึ่งตงั้ อยู่บริเวณ หม่ทู ี่ 5 บา้ นเขาปนู และหม่ทู ่ี 8 บา้ นคีรีราษฎรพ์ ฒั นา ต.เขานิพันธ์ อ.เวียงสระ จ.สรุ าษฎร์ ธานี ซ่ึงสถานที่แห่งนี้ มีทั้งหินงอกหินย้อยตามธรรมชาติ เป็นที่ปฏิบตั ิธรรมของ พระสงฆ์ มีคา้ งคาวเป็นจานวนมากท่ีมาอาศยั อยู่ และยงั มีลาธารไหลผ่านในบริเวณ ถา้ ดว้ ย ทาใหถ้ า้ มลู คา้ งคาวยงั คงความเป็นธรรมชาติและเป็นท่ีที่น่าสนใจเป็นอย่าง มากสาหรบั นกั ทอ่ งเที่ยวจะอยาก จะเขา้ ชมและเที่ยวเชิงธรรมชาติ 4.2.3 เขาถ้าปลา ภาพที่ 11 เขาถ้าปลา เขาถา้ ปลา ตงั้ อยทู่ ่ีบรเิ วณหม่ทู ี่ 4 และหม่ทู ี่ 2 ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียงสระ และหม่ทู ่ี 8 ต.คลองฉนวน อ.เวยี งสระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี ซง่ึ แหลง่ ทอ่ งเท่ียวดงั กลา่ วเป็นแหลง่ ที่อดุ มสมบรู ณไ์ ป ดว้ ยพนั ธป์ ลาหลายชนดิ จงึ ทาใหบ้ รเิ วณดงั กลา่ วยงั มีอดุ มสมบรู ณ์น่าเที่ยวดชู ม

4.2.4 เขาหน้าแดงหน้าเรือง 24 ภาพที่ 12 เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง เป็นสถานท่ีท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ซงึ่ ตงั้ อย่บู รเิ วณ หมู่ ที่ 8 บา้ นคีรีราษฎรพ์ ฒั นา ต.เขานพิ นั ธ์ อ.เวียงสระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี ซง่ึ สถานท่ีแห่งนี้ เป็นสถานท่ียดึ เหนี่ยวจติ ใจ เป็นสถานท่ีศกั ดิส์ ทิ ธิท์ ่ีชาวบา้ นนบั ถือ และเป็นสญั ลกั ษณ์ ของหมทู่ ่ี 8 ตาบลเขานิพนั ธ์ 4.2.5 โครงการแก้มลงิ ภาพที่ 13 แกม้ ลงิ โครงการแกม้ ลงิ ตงั้ อยทู่ ่ีบรเิ วณหม่ทู ่ี 2 หมทู่ ี่ 4 และหม่ทู ี่ 7 ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียง สระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี สรา้ งเพ่ือแกไ้ ขปัญหาภยั แลง้ ใหก้ บั ราษฎรในพืน้ ที่ ซงึ่ แหลง่ ท่องเที่ยวดงั กลา่ วเป็นแหลง่ ท่องเท่ียวที่สวยงาม และไดร้ บั ความสนใจจากประชาชน ในพืน้ ท่ีเป็นอย่างมาก

25 4.3 ศาสนาของทุกศาสนา ประชาชนส่วนใหญน่ บั ถือศาสนาพทุ ธ มีวดั 4 แห่ง สานกั สงฆ์ 1 แห่ง ไดแ้ ก่ 1.วดั เขานิพนั ธ์ ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 1 2.วดั ไทรงาม ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 6 3.วดั เกษตรสามคั คี ต้งั อยหู่ มู่ที่ 4 (วดั ทุ่งเหลียน) 4. สานกั สงฆค์ ีรีราษฎร์พฒั นา ต้งั อยหู่ มู่ที่ 8 (แผนพฒั นาท่องถ่ิน , 2561) 4.4 แหล่งเรียนร้โู รงเรียนหอ้ งสมุดชมุ ชน โรงเรียนสงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จานวน 4 แห่ง ไดแ้ ก่ - โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศึกษา - โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศึกษ - โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศึกษา - โรงเรียนบา้ นเขาปนู ระดบั ประถมศึกษา – มธั ยมศึกษาขยายโอกาส ภาพท่ี 14 โรงเรียนบา้ นเขาปนู ศนู ยพ์ ฒั นาเด็กเลก็ สงั กดั เทศบาลตาบลเขานพิ นั ธ์ จานวน 2 แหง่ ไดแ้ ก่ - ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลตาบลเขานพิ นั ธ์ - ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ บา้ นเขาปนู (แผนพฒั นาทอ้ งถ่ิน,2561) ภาพท่ี 15 ศนุ ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลเขานิพนั ธ์

26 สว่ นท่ี 5 การพฒั นายกระดับ และการส่งเสริม

27 SWOT ด้านสิ่งแวดลอ้ ม สิ่งทีช่ ุมชนทาได้ดี (จดุ แขง็ ) ส่ิงแวดล้อมถือว่าอยใู่ นเกณฑ์ที่ดี ปัจจุบนั มีความอุดมสมบูรณ์และทศั นียภาพดีข้ึนเยอะเร่ือง มลพษิ กไ็ ม่ค่อยมี ปัญหาไม่ไดส้ ่งผลต่อการใชช้ ีวติ ประจาวนั ส่วนของน้าแลง้ น้ัน ไดม้ ีการจดั โครงการ แกม้ ลิง เป็นท่กี กั เกบ็ น้าในช่วงฤดูแลง้ เพอ่ื แกป้ ัญหาความขาดแคลน้ น้าช่วงฤดูแลง้ เพราะคนในชุมชนจะ ใชน้ ้าฝนเป็ นหลกั ส่วนเร่ืองของขยะ ในชุมชนน้นั เทศบาลตาบลเขานิพนั ธจ์ ดั ใหท้ ุกบา้ นมีการกาจดั เอง กนั ในแตล่ ะบา้ น เพราะงบประมาณในส่วนน้ี สามารถนาไปพฒั นาอยา่ งอ่ืนไดอ้ ีก ในวนั สาคญั ต่างๆทาง ชุมชนจะมีการพฒั นาถนนหนทาง ส่วนใหญ่แลว้ คิดวา่ คนในชุมชนช่วยกนั พฒั นาและทาความสะอาด นอกจากน้ีทางชุมชนไดม้ ีการรณรงคใ์ นเร่ืองการอนุรักษส์ ิ่งแวดลอ้ ม เช่น การปลูกตน้ ไมใ้ นชุมชนและ รอบๆแกม้ ลิง สิ่งที่ชุมชนต้องพฒั นา (จดุ อ่อน) ตาบลเขานิพนั ธเ์ ป็นพ้นื ที่ราบสูงและมีเขาลอ้ มรอบ ปัญหาตอ้ งการถงั ทิง้ ขยะและรถเขน็ เก็บขยะ เพราะตอนน้ีชาวบา้ นมีการกาจดั ขยะกนั เองโดยการเผา ซ่ึงวธิ ีน้ีอาจส่งผลใหอ้ ากาศในอนาคตเป็ นมลพษิ ได้ และเส่ียงกบั การเกิดไฟไหมป้ ่ าได้ ถา้ หากมีหน่วยงานภายนอกเขา้ มา อยากใหพ้ ฒั นาในเร่ืองหลกั ๆเลย คือเร่ืองขยะ และใหค้ วามรูเ้ ก่ียวกบั การคดั แยกและส่งเสริมในการคดั แยกขยะ เช่น ขยะที่สามารถรีไซเคิล ได้ ขยะที่สามารถนาไปขายไดแ้ ละขยะที่สามารถนาไปทาป๋ ุยหมกั ได้ เพื่อไดเ้ ป็ นตวั อยา่ งใหแ้ ก่คนใน ชุมชน โอกาสของชุมชน เทศบาลตาบลเขานิพนั ธไ์ ดม้ ีการส่งเสริมด้านการอนุรักษส์ ่ิงแวดลอ้ มให้กบั คนในตาบลท้งั 8 หมู่บา้ น และส่งเสริมการพฒั นาแกม้ ลิง เพอื่ เป็นจุดเช็คอินให้กบั นกั ท่องเที่ยวท่ีเขามาท่องเท่ียวในชุมชน รวมท้งั เพอ่ื เป็ นศนู ยร์ วมในการออกกาลงั กายของคนในชุมชน และมีการส่งเสริมการท่องเที่ยวในชุมชน ผนู้ าชุมชน ครู หรือผทู้ ่ีมีส่วนเก่ียวขอ้ งปลูกฝัง ส่งเสริมให้เด็กและประชาชนในพ้นื ที่มีการปลูกจิตสานึก ในการรกั ษาทรัพยากรธรรมชาติ อุปสรรค เทศบาลตาบลได้มีการดาเนินการเรื่องขยะและการพฒั นาสถานที่ออกกาลังกาย แต่ด้วย สถานการณ์โควดิ จึงทาใหเ้ กิดความล่าชา้ มีผลใหไ้ ม่สามารถดาเนินการได้

28 SWOT ด้านเศรษฐกจิ สิ่งท่ชี ุมชนทาได้ดี (จดุ แข็ง) สภาพเศรษฐกิจภายในเขตพ้ืนท่ีเทศบาล ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทางการเกษตร ร้อยละ 90 เช่น ทาสวนยางพารา สวนผลไมแ้ ละอาชีพอ่ืนๆ เช่นรับราชการ คา้ ขาย ธุรกิจส่วนตวั และ บริการสาหรับพน้ื ทใี่ นการเพาะปลูกจะอยบู่ ริเวณรอบๆเขตชุมชนและประชาชนทป่ี ระกอบอาชีพคา้ ขาย จะอยใู่ นแหล่งชุมชน สินคา้ พ้ืนเมืองและของที่ระลึกส่วนใหญ่จะเป็ นผลผลิตทางการเกษตร ยางพารา และสวนผลไม้ เช่น เงาะ มงั คุด ทุเรียน เป็ นตน้ ตาบลเขานิพนั ธ์ไดม้ ีการรวมกลุ่มจดั ทาสมั มาชีพต่างๆ เช่น การทาเครื่องแกงและการทาปลาดุกรา้ เป็นตน้ การทาเครื่องแกงของหมู่ท่ี 8 บา้ นคีรีราษฎร์พฒั นา มี การรับซ้ือวตั ถุดิบการทาเคร่ืองแกงจากชาวบา้ นในชุมชนเพ่ือเป็ นการสร้างรายได้หมุนเวียนให้กบั ชาวบา้ นในชุมชนอีกดว้ ย ซ่ึงเป็นการกระตนุ้ เศรษฐกิจและเพ่ิมรายไดใ้ ห้กบั คนในชุมชน ในเร่ืองแหล่ง ท่องเทย่ี ว จดุ เด่นดา้ นการทอ่ งเท่ยี วทางเศรษฐกิจตาบล มีแหล่งท่องเท่ียวหลกั ดงั น้ี เขาพระใหญ่ ถ้ามูล คา้ งคาว เขาถ้าปลา เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง และโครงการแกม้ ลิง ทีเ่ ป็นเป้าหมายหลกั สิ่งทช่ี ุมชนต้องพฒั นา (จดุ อ่อน) ปัญหาเศรษฐกิจตอนน้ีตกต่ารวมไปถึงการแพร่ระบาดของโรคโควดิ 19 ทาใหร้ าคาสินคา้ ทาง การเกษตรตกต่าจึงเป็ นปัญหาของคนในชุมชนและประชาชนไม่ค่อยมีอาชีพเสริมนอกฤดูกาล ทาให้ ขาดโอกาสทจี่ ะพฒั นา เพราะประชาชนส่วนใหญ่ในพ้ืนท่ีตาบลเขานิพนั ธม์ ีอาชีพทาสวนยางพารา ใน ส่วนของการพฒั นาสัมมาชีพตาบลเขานิพนั ธ์ได้มีการรวมกลุ่มจดั ทาสัมมาชีพ ซ่ึงได้มีการพฒั นา สัมมาชีพการทาเคร่ืองแกงของหมู่ที่ 8 บา้ นคีรีราษฎร์พฒั นา โดยการพฒั นาปรับปรุงสูตรใหต้ รงตาม กลุ่มเป้าหมาย แต่ตอนน้ียงั ไม่มีแพค็ เกจท่ีสมบูรณ์แบบมากนักและช่องทางการจดั จาหน่ายก็ยงั ไม่รัด คลุมเพราะคนในสมาชิกช่วยขายกนั เอง ด้านการท่องเท่ียวยงั ตอ้ งเตรียมความพร้อมเพ่ือรองรับการ ทอ่ งเที่ยวอาทิ การจดั ส่ิงอานวยความสะดวกพน้ื ฐานสาหรับนกั ทอ่ งเทยี่ ว การนาเสนอภูมิปัญญา วถิ ีชีวติ และวฒั นธรรมของคนในทอ้ งถ่ิน และเพมิ่ คุณค่าหาจุดเด่นของสถานท่ีเพือ่ ดึงดูดนักท่องเที่ยว โดยการ จดั ทาป้ายจุดเช็คอิน เพื่อเป็ นจุดถ่ายรูปใช้ดึงดูดนักท่องเท่ียว รวมถึงการยกระดับชุมชนให้เข้าสู่ มาตรฐานการท่องเท่ียว

29 ดา้ นเศรษฐกิจ โอกาสของชุมชน ผบู้ ริหารใหค้ วามสาคญั และส่งเสริมใหม้ ีแหล่งท่องเท่ียวในพน้ื ที่ มีหน่วยงานเขา้ มามีบทบาท ในการพฒั นาชุมชน เช่น พฒั นาผลิตภณั ฑ์ ยกระดบั และส่งเสริมการท่องเที่ยวรวมท้งั พฒั นาสมั มาชีพ ใหก้ บั คนในชุมชน มีนโยบายของรัฐบาลในเรื่องโครงการสร้างหลกั ประกนั ดา้ นรายไดแ้ ก่ผูส้ ูงอายุ และโครงการสนับสนุนการเสริมสร้างสวสั ดิการทางสังคมให้แก่คนพิการ ทางดา้ นการเกษตรของ ตาบลเขานิพนั ธ์ เม่ือเกษตรกรประสบภาวะขาดทุน มีการส่งเสริมดา้ นการเกษตรและประยกุ ตใ์ ชห้ ลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง อปุ สรรค สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควดิ 19 ปัจจุบนั ส่งผลกระทบทางการพฒั นาเศรษฐกิจ เป็นอยา่ งมาก ทาใหร้ าคาสินคา้ เกษตรตกต่าลง เช่น ราคายางพาราตกต่าแต่ราคาสินคา้ ท่ีใชส้ อยกลบั แพงข้ึนเลยทาให้มีรายจ่ายเยอะข้ึนแต่รายไดน้ ้อยลง ประชาชนมีรายไดล้ ดลงจึงทาให้การขายของ แม่คา้ ในตลาดขายยากข้นึ

SWOT 30 ด้านโครงสร้างพืน้ ฐาน ส่ิงท่ชี ุมชนทาได้ดี (จุดแขง็ ) มีโครงข่ายการคมนาคมท่ีสามารถตดิ ตอ่ ไดต้ ลอด ท้งั ทอ้ งถ่ิน อาเภอและจงั หวดั สิ่งท่ชี ุมชนต้องพัฒนา (จดุ อ่อน) การพฒั นาดา้ นโครงสร้างพน้ื ฐานเป็นไปอยา่ งล่าชา้ เพราะมีงบประมาณจากดั ในการนาไป พฒั นา และการขาดแคลนแหล่งน้าขนาดใหญ่สาหรบั นาไปผลิตน้าประปา โอกาสของชุมชน พ.ร.บ.การกระจายอานาจแก่องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่นพ.ศ. 2542 ไดท้ าใหเ้ ทศบาล มีรายได้ เพมิ่ ข้ึนในการนาไปพฒั นาโครงสร้างพน้ื ฐานรวมท้งั ดา้ นอื่นๆ อุปสรรค สภาพภูมิประเทศ ความเปลี่ยนแปลงจากสภาวะโลกรอ้ น การเกิดภยั ธรรมชาติที่รุนแรงมากข้ึน ส่งผลกระทบต่อระบบโครงสร้างพ้นื ฐาน ทาให้ ถนนชารุดเส่ือมโทรมเร็วกวา่ ปกติ

SWOT 31 ด้านการพฒั นาชวี ิต สิ่งที่ชุมชนทาได้ดี(จดุ แขง็ ) ปัจจบุ นั ตาบลเขานิพนั ธม์ ีการเขา้ ถึงสิ่งอานวยความสะดวกตา่ งๆเช่นไฟฟ้า น้าประปา ถนน อินเทอร์เน็ต เครื่องจกั ร เป็นตน้ รอ้ ยละ 90 ของประชากรในตาบลเขานิพนั ธเ์ ขา้ ถึงสิ่งอานวยความ สะดวก รวมท้งั คนในชุมชนมีความรักสามคั คี อาศยั อยแู่ บบพน่ี อ้ ง จงึ ทาใหต้ าบลเขานิพนั ธม์ ีจดุ แขง็ ท่ี สามารถพฒั นาตาบลใหค้ นในชุมชนมีคุณภาพชีวติ ท่ีดี ส่ิงที่ชุมชนต้องพฒั นา(จุดอ่อน) สิ่งทต่ี าบลเขานิพนั ธจ์ ะตอ้ งไดร้ ับการพฒั นาคือการไดร้ ับความรูใ้ นอาชีพทางเลือกเพราะ ประชากรร้อยละ 95 ประกอบอาชีพทาสวนยางพาราจงึ ทาใหไ้ ม่สามารถกรีดยางไดใ้ นช่วงฤดูฝนทา ใหป้ ระชากรในตาบลเขานิพนั ธม์ ีรายไดท้ ่ีไม่คงท่จี ึงอยากใหม้ ีการนาความรูด้ า้ นการประกอบอาชีพท่ี สามารถทาควบคู่กบั การกรีดยางพาราได้ เพอ่ื ใหป้ ระชาชนในตาบลเขานิพนั ธม์ ีรายไดท้ ่เี พม่ิ ข้ึน โอกาสของชุมชน ตาบลเขานิพนั ธม์ ีระบบอินเตอร์เน็ตประชารัฐบริการประชาชนในตาบลเขานิพนั ธท์ ุก หมู่บา้ นทาใหป้ ระชาชนสามารถเขา้ ถึงขอ้ มูลท่ีหลากหลายรวดเร็วและทนั สมยั รวมท้งั มีงบประมาณ ในการซ่อมแซมถนนและตาบลเขานิพนั ธอ์ ยใู่ กลก้ ลบั ถนนสายเอเชีย 41 ทาใหต้ าบลเขานิพนั ธม์ ี โอกาสในการพฒั นาคุณภาพชีวติ ของคนในตาบลเขานิพนั ธใ์ หม้ ีความเป็ นอยทู่ ี่ดีข้ึน อุปสรรค เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของ covid 19 ซ่ึงมีผลต่อระบบเศรษฐกิจในชุมชน เช่น ทาใหต้ ลาดนดั หมู่บา้ นครี ีราษฎร์พฒั นาจะตอ้ งปิ ดตวั ลงชว่ั คราวในช่วงสถานการณ์ แพร่ระบาดของ covid-19ทาใหร้ ายไดใ้ นชุมชนลดลง อีกหน่ึงปัจจยั ท่กี ่อใหเ้ กิดอุปสรรคคอื อากาศเน่ืองจากสภาพ อากาศท่ีแปรปรวนจงึ ส่งผลตอ่ การดาเนินงานทาใหก้ ารทางานเกิดความล่าชา้

32 บรรณานกุ รม (นาง วาระทิพย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) (นางกญั ญา ทองสุข , สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) (นางสบาย นาคงาม , สมั ภาษณ์ 5 ตลุ าคม 2564) แผนพฒั นาท่องถิ่นตาบลเขานิพนั ธ์ พ.ศ. 2561-2565. [ออนไลน์].สืบคน้ เม่ือวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564.จากhttp://www.khaoniphan.go.th/files/com_develop_plan/2019-09_3a74cb454bcb10f.pdf ประวตั ิตาบลเขานิพนั ธ.์ [ออนไลน์].สืบคน้ เม่ือวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564. (http://www.khaoniphan.go.th/travel/detail/123) แหล่องท่องเที่ยวทสี่ าคญั . [ออนไลน์].สืบคน้ เมื่อวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564.

33 ภาคผนวก

34

35

36

37 “พระใหญ่งามเดน่ เห็นสง่า ถ้าภผู างามตา เสรมิ ราศี งานชกั พระ ชกั ว่าวไทย ประเพณี งานเดน่ ดี อตุ สาหกรรม ท้ังแรย่ าง” “เขานิพันธ์เมืองน่าอยู่ คนมีสขุ ภาพ และสขุ ภาพชวี ติ ที่ดี”