ชุดการเรียนมอดูล หน่วยที่ 2 การบัญชีสถานพยาบาล

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 การบญั ชสี ถานพยาบาล สาระการเรียนรู้ 1. ความหมายของสถานพยาบาล สมรรถนะประจำหนว่ ย 2. ประเภทของสถานพยาบาล 3. ลกั ษณะการดำเนินการสถานพยาบาล 1. บันทึกบญั ชีเกีย่ วกับ 4. ระบบบัญชีและการควบคุมด้านการบญั ชีสถานพยาบาล สถานพยาบาล 5. การบันทกึ รายการบัญชแี ละการจดั ทำงบการเงิน สถานพยาบาล การบัญชสี ถานพยาบาล จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. บอกความหมายของสถานพยาบาลได้ 2. บอกประเภทของสถานพยาบาลได้ 3. บอกลกั ษณะการดำเนินการของสถานพยาบาลได้ 4. บอกระบบบญั ชีและการควบคุมด้านการบัญชีสถานพยาบาลได้ 5. บันทกึ รายการบญั ชีและจัดทำงบการเงินสถานพยาบาลได้

การบัญชสี ถานพยาบาล 1. ความหมายสถานพยาบาล พระราชบญั ญัติสถานพยาบาล (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2547 ใหค้ วามหมายของสถานพยาบาลไว้ดงั นี้ “สถานพยาบาล หมายถงึ สถานท่ีรวมตลอดถึงยานพาหนะ ซ่งึ จัดไว้เพอ่ื การประกอบโรคศลิ ปะตามกฎหมายว่า ด้วยการประกอบโรคศิลปะ การประกอบวิชาชีพเวชกรรมตามกฎหมายวา่ ด้วยวิชาชีพเวชกรรม การประกอบ วิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ หรือการ ประกอบวิชาชีพทันตกรรมตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพทันตกรรม การประกอบวิชาชีพกายภาพบำบัดตาม กฎหมายว่าด้วยวิชาชีพกายภาพบำบัด หรือการประกอบวิชาชีพเทคนิคการแพทย์ตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพ เทคนคิ การแพทย์ ท้ังนโ้ี ดยกระทำเป็นปกติธุระไมว่ ่าจะได้รับผลประโยชน์ตอบแทนหรือไม่ แต่ไม่รวมถึงสถานที่ ขายยาตามกฎหมายว่าด้วยยาซึ่งประกอบธุรกิจการขายยาโดยเฉพาะ” เนื่องจากว่าสถานที่ขายยานั้น จะมี กฎหมายว่าด้วยยาควบคุมไว้แล้ว ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมการผลิต ขาย นำหรือสั่งยาเข้ามาใน ราชอาณาจักร จึงไม่อยู่ภายใต้บังคับของกฎหมายสถานพยาบาล ทั้งนี้ ไม่รวมสถานพยาบาลซึ่งมีประกาศ กระทรวงสาธารณสุขให้ได้รับการยกเว้นตามพระราชบัญญัติสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 ได้แก่ สถานพยาบาล ของรฐั บาล เทศบาล สภากาชาดไทย และสถานพยาบาลอืน่ ตามประกาศของกระทรวงสาธารณสขุ ซ่ึงประกาศ ในราชกิจจานุเบกษา 2. ประเภทของสถานพยาบาล ประเภทของสถานพยาบาลตามมาตรา 14 มี 2 ประเภท ดังตอ่ ไปน้ี 1. สถานพยาบาลประเภทท่ีไม่รบั ผ้ปู ว่ ยไว้คา้ งคืน หมายถึง สถานพยาบาลที่ไม่ได้รับผู้ป่วย ไวค้ า้ งคนื ในสถานพยาบาลของตน ผู้ป่วยจะมารบั บรกิ ารจากผปู้ ระกอบวิชาชพี เชน่ มารับการตรวจสุขภาพ และไดร้ ับยาไปรบั ประทานที่บา้ น แตจ่ ะไม่ได้มานอนพักรกั ษาตัว หรือมคี นเฝา้ ดแู ลในแต่ละเวร เหมือนกับ สถานพยาบาลท่รี บั ผูป้ ว่ ยไวค้ ้างคืน ได้แก่ คลีนิคแพทย์ทีเ่ ปิดทำการทัว่ ไป กฎหมายได้กำหนดไว้ ใน กฎกระทรวง วา่ ดว้ ยวิชาชีพและจำนวนผ้ปู ระกอบวชิ าชีพในสถานพยาบาล พ.ศ. 2545 ในคลินิกเวชกรรมนัน้ จะต้องมีผู้ประกอบวชิ าชีพเวชกรรม จำนวนหนึ่งคน ส่วนคลนิ กิ เวชกรรมเฉพาะทางน้ันต้องมผี ู้ประกอบวชิ าชพี เวชกรรมทไ่ี ดร้ บั วุฒิบัตรหรอื หนงั สอื อนมุ ัตแิ พทย์สภาในสาขานนั้ ตามสาขาที่ได้รบั วุฒบิ ัตรหรือทีไ่ ด้รับอนุมตั ิ แล้วแตก่ รณี สาขาละหนง่ึ คน หากเปน็ คลินกิ การพยาบาลและการผดงุ ครรภต์ ้องมีผปู้ ระกอบวชิ าชพี การ พยาบาลและการผดงุ ครรภ์ ชน้ั หนึ่ง จำนวนหน่งึ คน 2. สถานพยาบาลประเภทที่รบั ผปู้ ่วยไวค้ ้างคืน กฎหมายไดก้ ำหนดผูป้ ระกอบวชิ าชพี ใน สถานพยาบาล เวชกรรม/โรงพยาบาลเวชกรรมประเภทที่รับผปู้ ่วยไว้ค้างคนื ดังนี้

ผปู้ ระกอบวิชาชีพ สถานพยาบาล โรงพยาบาล สัดสว่ นของผูป้ ระกอบ ไมเ่ กนิ 10 11 ถงึ 30 31 ถึง 60 61 ถึง 90 วิชาชีพตอ่ จำนวนเตยี งทีเ่ พมิ่ ผปู้ ระกอบวชิ าชพี เวชกรรม 1 คน ตอ่ 1 ถึง 30 เตียง ผู้ประกอบวิชาชพี การ เตียง เตยี ง เตียง เตียง พยาบาลและการผดงุ ครรภ์ 2 คน 2 คน 3 คน 4 คน 2 คน ต่อ 1 ถงึ 30 เตียง ช้นั หน่งึ ผปู้ ระกอบวิชาชพี เภสชั กรรม 3 คน 6 คน 9 คน 12 คน 1 คน ตอ่ 1 ถึง 60 เตยี ง ผ้ปู ระกอบวชิ าชพี ซงึ่ เป็น 1 คน 1 คน 1 คน 2 คน 1 คน ตอ่ 1 ถึง 60 เตยี ง ผ้ปู ระกอบโรคศิลปะสาขา 1 คน 1 คน เทคนิคการแพทย์ 1 คน 2 คน (หากมี (หากมี บริการ) บรกิ าร) 3. ลักษณะการดำเนนิ งานสถานพยาบาล ตามกฎหมาย พรบ. สถานพยาบาล พ.ศ. 2541 ได้มกี ฎกระทรวงว่าดว้ ยลกั ษณะของสถานพยาบาล และลักษณะการใหบ้ ริการของสถานพยาบาล พ.ศ. 2545 ไวด้ งั น้ี 1. คลินกิ เป็นสถานพยาบาลท่จี ดั ใหบ้ รกิ ารแกผ่ ู้ป่วยโดยไมร่ ับผปู้ ว่ ยไว้ค้างคืน แบ่งเปน็ 1.1 คลนิ กิ เวชกรรม เปน็ สถานพยาบาลทจี่ ดั ให้บริการดา้ นเวชกรรมทเ่ี ปน็ เวชปฏิบัติ ท่ัวไปและดำเนินการโดยผูป้ ระกอบวิชาชพี เวชกรรม 1.2 คลนิ ิกเวชกรรมเฉพาะทาง เป็นสถานพยาบาลท่จี ดั ให้บริการดา้ นเวชกรรมทเี่ ป็น เวชปฏิบตั ิทวั่ ไปและเวชปฏบิ ตั เิ ฉพาะทางตามที่กำหนดไว้ในขอ้ บังคบั ของแพทยสภา และดำเนนิ การโดยผู้ ประกอบวิชาชพี เวชกรรมท่ไี ด้รบั วฒุ ิบัตรหรือหนงั สืออนุมัติจากแพทยสภาในสาขาน้ัน 1.3 คลินกิ ทนั ตกรรม เปน็ สถานพยาบาลท่ีจดั ใหบ้ ริการด้านทันตกรรม และดำเนินการ โดยผปู้ ระกอบวชิ าชพี ทนั ตกรรม 1.4 คลนิ กิ ทันตกรรมเฉพาะทาง เป็นสถานพยาบาลทจ่ี ดั ให้บริการดา้ นทนั ตกรรมท่ัวไป และทันตกรรมเฉพาะทางตามท่กี ำหนดไว้ตามข้อบังคับของทันตแพทยสภา และดำเนินการโดยผู้ประกอบ วิชาชีพทนั ตกรรมท่ีได้รบั วฒุ บิ ัตรหรอื หนงั สืออนุมัติจากทนั ตแพทยสภาในสาขานนั้ 1.5 คลินิกการพยาบาลและการผดงุ ครรภ์ เป็นสถานพยาบาลทีจ่ ดั ให้บริการดา้ นการ พยาบาล การดูแลมารดาและทารกก่อนและหลังคลอด ยกเว้นการทำคลอด และดำเนนิ การโดยผู้ประกอบ วชิ าชพี การพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหน่ึง 1.6 คลนิ กิ กายภาพบำบดั เป็นสถานพยาบาลทจี่ ัดให้บรกิ ารดา้ นกายภาพบำบัด และ ดำเนินการโดยผูป้ ระกอบวิชาชีพซึง่ เปน็ ผ้ปู ระกอบโรคศิลปะ สาขากายภาพบำบดั

1.7 คลินกิ เทคนิคการแพทย์ เป็นสถานพยาบาลท่ีจัดให้บริการด้านเทคนคิ การแพทย์ และดำเนนิ การโดยผปู้ ระกอบวชิ าชีพซ่งึ เปน็ ผปู้ ระกอบโรคศิลปะ สาขาเทคนคิ การแพทย์ 1.8 คลนิ ิกการแพทย์แผนไทย เป็นสถานพยาบาลทจ่ี ัดให้บริการดา้ นการประกอบโรค ศิลปะ สาขาการแพทย์แผนไทย และดำเนินการโดยผูป้ ระกอบวิชาชีพซง่ึ เป็นผู้ประกอบโรคศิลปะ สาขา การแพทยแ์ ผนไทย 1.9 คลินกิ การแพทยแ์ ผนไทยประยุกต์ เปน็ สถานพยาบาลทีจ่ ัดใหบ้ รกิ ารดา้ นการ ประกอบโรคศลิ ปะ สาขาการแพทยแ์ ผนไทยประยุกต์ และดำเนินการโดยผูป้ ระกอบวิชาชีพซึง่ เป็นผปู้ ระกอบ โรคศลิ ปะ สาขาการแพทย์แผนไทยประยุกต์ 1.10 สหคลนิ กิ เปน็ สถานพยาบาลท่ีจดั ใหบ้ ริการตาม (1) ถงึ (9) ตั้งแต่สองลักษณะข้ึน ไปและดำเนนิ การโดยผู้ประกอบวชิ าชีพ วิชาชพี ใดวชิ าชพี หน่งึ ทีใ่ หบ้ รกิ ารในสถานพยาบาล 2. สถานพยาบาล เป็นสถานพยาบาลทีจ่ ดั ให้บริการผู้ป่วยโดยสามารถรับผปู้ ว่ ยไวค้ ้างคนื ไม่ เกิน 30 เตียง แบ่งเปน็ 2.1 สถานพยาบาลเวชกรรม เปน็ สถานพยาบาลทจี่ ัดให้บริการผูป้ ่วยด้านเวชกรรมโดย สามารถรับผ้ปู ว่ ยไวค้ ้างคืนไม่เกนิ สามสบิ เตยี ง ซึง่ มบี รกิ ารด้านเวชกรรม ดา้ นการพยาบาล และด้านเภสัชกรรม เป็นอยา่ งน้อย และสามารถจัดให้บรกิ ารดา้ นเทคนคิ การแพทยท์ ่จี ำเป็นได้ รวมทง้ั อาจมบี ริการด้านทนั ตกรรม หรอื ด้านการประกอบโรคศิลปะอนื่ และดำเนนิ การโดยผู้ประกอบวชิ าชพี เวชกรรม แบ่งเป็น (ก) สถานพยาบาลเวชกรรมทวั่ ไป เป็นสถานพยาบาลท่ีจัดใหบ้ ริการผปู้ ่วยดา้ น เวชกรรมทัว่ ไป (ข) สถานพยาบาลเวชกรรมเฉพาะทาง เป็นสถานพยาบาลท่ีจดั ใหบ้ ริการผปู้ ว่ ยทุก ประเภท และต้องมผี ปู้ ระกอบวชิ าชพี เวชกรรมทไี่ ดร้ บั วุฒบิ ัตรหรอื หนังสอื อนุมัติหรือหนังสือรบั รองจาก แพทยสภาในสาขาน้นั เป็นผใู้ ห้บรกิ าร 2.2 สถานพยาบาลทันตกรรม เป็นสถานพยาบาลท่จี ดั ให้บริการผู้ป่วย โดยสามารถ รับผ้ปู ว่ ยไว้คา้ งคนื ไมเ่ กินสามสบิ เตยี ง เพือ่ ให้บริการผู้ป่วยทางด้านทนั ตกรรม และดำเนินการโดยผู้ประกอบ วชิ าชพี ทนั ตกรรม แบ่งเป็น (ก) สถานพยาบาลทันตกรรมท่ัวไป เปน็ สถานพยาบาลทจี่ ัดให้บรกิ ารผู้ป่วยด้าน ทนั ตกรรมท่ัวไป (ข) สถานพยาบาลทนั ตกรรมเฉพาะทาง เป็นสถานพยาบาลท่ีจดั ใหบ้ รกิ ารผู้ปว่ ย ดา้ นทนั ตกรรม และมีผูป้ ระกอบวชิ าชีพทนั ตกรรมซง่ึ ไดร้ ับวุฒิบัตร หนงั สืออนมุ ัตหิ รือหนังสอื รบั รองจาก ทันตแพทยสภาในสาขาน้นั เป็นผใู้ ห้บรกิ าร 2.3 สถานพยาบาลการผดงุ ครรภ์ เป็นสถานพยาบาลที่จดั ให้บริการผปู้ ่วย โดยสามารถ รับผู้ปว่ ยไว้คา้ งคืนไมเ่ กินสามสบิ เตยี ง สามารถใหบ้ ริการมารดาและทารกก่อนและหลังคลอด การคลอดปกติ การสง่ เสริมสขุ ภาพ และการอนามยั แมแ่ ละเด็ก และดำเนินการโดยผู้ประกอบวชิ าชพี การพยาบาล และ การผดุงครรภ์ ช้ันหนึง่ หรอื ผ้ปู ระกอบวชิ าชพี การผดุงครรภ์ ชัน้ หน่ึง

2.4 สถานพยาบาลผ้ปู ่วยเรือ้ รัง เปน็ สถานพยาบาลทจ่ี ดั ให้บริการผู้ป่วยเร้ือรงั โดยวธิ กี ารทางการพยาบาล กายภาพบำบดั เวชกรรมทว่ั ไป และอาจมบี รกิ ารทันตกรรมหรือการประกอบ โรคศลิ ปะอน่ื ร่วมดว้ ย และดำเนินการโดยผปู้ ระกอบวชิ าชพี เวชกรรม หรือผปู้ ระกอบวิชาชีพ การพยาบาลหรอื ผ้ปู ระกอบวิชาชพี การพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชัน้ หน่งึ หรอื ผ้ปู ระกอบวชิ าชีพซง่ึ เป็นผปู้ ระกอบโรคศลิ ปะ สาขากายภาพบำบดั 2.5 สถานพยาบาลการแพทย์แผนไทย เปน็ สถานพยาบาลท่ีจัดให้บรกิ ารผ้ปู ว่ ยดา้ น การประกอบโรคศลิ ปะ สาขาการแพทย์แผนไทย และดำเนินการโดยผ้ปู ระกอบวชิ าชีพซ่ึงเป็นผปู้ ระกอบโรค ศลิ ปะ สาขาการแพทย์แผนไทย 2.6 สถานพยาบาลการแพทยแ์ ผนไทยประยกุ ต์ เป็นสถานพยาบาลท่จี ดั ให้บริการ ผปู้ ว่ ยด้านการประกอบโรคศิลปะ สาขาการแพทยแ์ ผนไทยประยุกต์ และดำเนินการโดยผปู้ ระกอบวิชาชีพ ซง่ึ เปน็ ผูป้ ระกอบโรคศลิ ปะ สาขาการแพทย์แผนไทยประยุกต์ 3. โรงพยาบาล เปน็ สถานพยาบาลท่ีจัดให้บริการผู้ปว่ ยโดยรับไว้คา้ งคืนเกิน 30 เตียงข้นึ ไป ซึง่ มีบริการด้านเวชกรรม ดา้ นการพยาบาล ด้านเภสัชกรรม และด้านเทคนิคการแพทยเ์ ป็นอยา่ งน้อย และ อาจมบี รกิ ารดา้ นทันตกรรมหรือดา้ นการประกอบโรคศิลปะอ่ืน แบ่งเป็น 3.1 โรงพยาบาลทั่วไป เป็นสถานพยาบาลท่ีจัดใหบ้ รกิ ารผปู้ ่วยดา้ นเวชกรรม อย่างน้อยสี่สาขาหลกั คือ อายุรกรรม ศลั ยกรรม กมุ ารเวชกรรม และสตู ินรเี วชกรรม และดำเนินการโดย ผปู้ ระกอบวชิ าชีพเวชกรรม ในกรณีท่ใี ห้บริการเฉพาะทาง จะตอ้ งมีผู้ประกอบวชิ าชีพซ่ึงไดร้ ับวุฒบิ ัตร หรอื หนงั สอื อนมุ ตั หิ รือหนังสือรับรองจากแพทยสภาในสาขาวิชาชพี เฉพาะทางนน้ั เปน็ ผ้ใู ห้บริการ 3.2 โรงพยาบาลเฉพาะทาง เป็นสถานพยาบาลทีจ่ ัดให้บรกิ ารผปู้ ่วยด้านเวชกรรม เฉพาะสาขาใดสาขาหนงึ่ และดำเนินการโดยผู้ประกอบวิชาชพี เวชกรรมทวั่ ไปหรอื สาขาท่ีให้บรกิ ารและ มีผูป้ ระกอบวิชาชีพที่ไดร้ ับวฒุ ิบัตรหรือหนงั สืออนุมตั ิหรือหนังสือรบั รองจากสภาวชิ าชีพในสาขาน้ัน เป็น ผู้ให้บริการ เช่น โรงพยาบาลตา โรงพยาบาลจติ เวช โรงพยาบาลแม่และเดก็ โรงพยาบาลบำบัดยาเสพตดิ โรงพยาบาลทันตกรรม 4. โพลีคลินิก ปจั จบุ ันชื่อสถานพยาบาลลกั ษณะนี้ จะไมไ่ ด้กำหนดไวโ้ ดยเฉพาะแต่จะจดั อยูใ่ นสหคลนิ ิก หมายถงึ สถานพยาบาลท่ีใหบ้ ริการผูป้ ว่ ยโดยไม่รับผปู้ ่วยไว้ค้างคืน และมผี ู้ประกอบวิชาชพี หลายสาขาในสถานพยาบาลนั้นในช่วงเวลาเปดิ ทาการเดียวกนั เชน่ มแี พทยแ์ ละทันตแพทย์อย่ใู นคลนิ ิก ในเวลาทำการเดียวกัน การประกอบกจิ การสถานพยาบาลและการดำเนินการสถานพยาบาล มีสาระสำคัญดังต่อไปนี้ 1. ตอ้ งมีการขออนญุ าตต้ังและขออนญุ าตดำเนนิ การ และต้องได้รับใบอนุญาตท้งั สองอย่าง เสียก่อน มฉิ ะนนั้ มีโทษจำคุกไม่เกินสามปีหรือปรับไมเ่ กนิ หกพันบาทหรือท้ังจำทัง้ ปรบั 2. กฎหมายกำหนดคุณสมบตั ิของผูข้ อตง้ั และกำหนดลักษณะของสถานพยาบาล

3. กฎหมายกำหนดให้สถานพยาบาลตอ้ งมเี ครอ่ื งใช้อย่างเพียงพอ ให้มผี ้ดู ำเนนิ การซ่ึง เปน็ ผปู้ ระกอบโรคศลิ ปะและมีผปู้ ระกอบโรคศลิ ปะประจำสถานพยาบาล 4. กฎหมายกำหนดหนา้ ที่ของผรู้ บั อนญุ าต (ผขู้ อต้งั ) และดำเนนิ การไว้ 5. กฎหมายกำหนดเร่ืองการโฆษณาสถานพยาบาลไว้ โดยหา้ มโฆษณาหรือยนิ ยอมใหผ้ ้อู ื่น โฆษณาไปในทางโออ้ วดหรือเปน็ เชงิ ชักชวนให้มารบั การรกั ษาพยาบาลโดยผรู้ บั อนุญาตหรือผูด้ ำเนนิ การเปน็ ผู้รบั ผิดชอบ 6. กฎหมายได้กำหนด เร่ืองการเปลี่ยนแปลงผปู้ ระกอบโรคศลิ ปะ ผู้ดำเนินการและผ้รู ับ อนญุ าตตลอดจนการเปลย่ี นแปลงต่อเติมสถานพยาบาลและการเลิกสถานพยาบาล 7. กฎหมายไดก้ ำหนดอำนาจของพนักงานเจา้ หน้าท่ีและมาตรการในการสัง่ ปิดและเพิกถอน ใบอนญุ าตใหด้ ำเนินการสถานพยาบาล 8. กฎหมายกำหนดโทษทางอาญาแก่ผ้รู บั อนุญาต ผู้ดำเนนิ การหรือผอู้ ่ืนในการกระทำผดิ ใน กรณตี ่าง ๆ อันฝา่ ฝืนพระราชบญั ญัติ ข้อเปรยี บเทยี บระหวา่ งผู้ขอรับใบอนญุ าตประกอบกจิ การกับผ้ขู อรับใบอนุญาตดำเนินการสถานพยาบาล ผู้ขอรบั ใบอนญุ าตประกอบกิจการ ผูข้ อรับใบอนุญาตดำเนินการ 1. อายุไม่ต่ำกวา่ ยี่สบิ ปบี ริบูรณ์ 1. เปน็ ผู้ประกอบโรคศิลปะ ผู้ประกอบวิชาชพี เวชกรรม 2. มถี น่ิ ทอี่ ยู่ในประเทศไทย ผู้ประกอบวชิ าชพี การผดุงครรภ์ ผู้ประกอบวิชาชพี 3. ไมเ่ คยได้รับโทษจำคกุ โดยคำพิพากษาหรือคำส่ังท่ี การพยาบาลและการผดงุ ครรภ์ หรอื ผู้ประกอบวิชาชพี ชอบด้วยกฎหมายถงึ ท่ีสดุ ให้จำคุก เว้นแตเ่ ป็นโทษ ทนั ตกรรม แต่บุคคลเชน่ วา่ น้ันจะไดร้ ับอนุญาตใหเ้ ป็น สำหรบั ความผดิ ท่ีได้กระทำโดยประมาทหรือความผดิ ผูด้ ำเนนิ การตามประเภทใด หรอื สถานพยาบาลที่ ลหุโทษ ให้บริการทางการแพทย์ใดใหเ้ ป็นไปตามทก่ี ำหนด 4. ไมเ่ ป็นโรคตามท่ีรัฐมนตรปี ระกาศกำหนดในราช ในกฎกระทรวง กิจจานเุ บกษา 2. ไมเ่ ป็นผู้ดำเนนิ การสองแห่ง ในกรณีเป็นผดู้ ำเนินการ 5. ไม่เป็นบคุ คลลม้ ละลาย ประเภททีร่ บั ผู้ป่วยไวค้ ้างคืน 6. ไมเ่ ป็นบคุ คลวกิ ลจริต คนไร้ความสามารถ หรือคน 3. เป็นผทู้ ่ีสามารถควบคุมดูแลกจิ การสถานพยาบาลได้ เสมือนไร้ความสามารถ โดยใกลช้ ิด ในกรณนี ิตบิ ุคคลเป็นผู้ขอรับอนญุ าต ผู้จัดการหรือ ผแู้ ทนของนิตบิ คุ คลนัน้ ต้องคุณสมบัตขิ า้ งตน้

คณะกรรมการสถานพยาบาล ประกอบด้วย ปลดั กระทรวงสาธารณสุขเป็นประธานกรรมการ อธบิ ดกี รมการแพทย์ อธบิ ดีกรมอนามยั อธบิ ดีกรมควบคมุ โรค อธิบดกี รมวทิ ยาศาสตร์การแพทย์ อธิบดี กรมสขุ ภาพจิต เลขาธกิ ารคณะกรรมการอาหารและยา ผู้แทนสำนกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า และผู้แทน สำนกั งานคณะกรรมการคุ้มครองผ้บู ริโภคเป็นกรรมการโดยตำแหนง่ กับกรรมการผู้ทรงคณุ วฒุ ซิ ึง่ รฐั มนตรี แตง่ ตง้ั ดงั ต่อไปนี้ 1. ผู้ประกอบโรคศลิ ปะโดยคำแนะนำของคณะกรรมการควบคุมการประกอบโรคศลิ ปะ จำนวนสามคน และผู้ประกอบวิชาชีพโดยคำแนะนำของสภาวิชาชพี ซง่ึ จัดตง้ั ขึ้นตามกฎหมายเพื่อควบคุม การประกอบวชิ าชีพน้นั สภาละหนง่ึ คน 2. ผู้ทรงคุณวุฒิอนื่ อกี ไม่เกนิ ห้าคน ซึง่ ในจำนวนน้ีจะต้องแต่งตั้งจากผดู้ ำเนินการอย่างนอ้ ย หนึ่งคน แต่ไมเ่ กินสามคน อยู่ในตำแหนง่ คราวละสองปี 3. ผู้อำนวยการกองการประกอบโรคศลิ ปะ กรมสนับสนุนบริการสขุ ภาพ เป็นกรรมการและ เลขานุการ 4. กรรมการผ้ทู รงคุณวุฒิพ้นจากตำแหน่ง เมื่อ - ตาย - ลาออก - รัฐมนตรีให้ออก - เป็นบุคคลลม้ ละลาย - เป็นคนไร้ความสามารถหรอื คนเสมือนไรค้ วามสามารถ - พ้นจากการเปน็ ผู้ประกอบโรคศลิ ปะ ผู้ประกอบวิชาชพี ผดู้ ำเนินการในกรณีท่ีไดร้ ับ แตง่ ต้ังให้เปน็ กรรมการ - ไดร้ บั โทษจำคุกโดยคำพิพากษาหรอื คำสง่ั ทีช่ อบดว้ ยกฎหมายถึงทีส่ ุดให้จำคุก เว้นแต่เปน็ โทษสำหรบั ความผิดทไี่ ด้กระทำโดยประมาทหรอื ความผิดลหุโทษ - ผ้ทู รงคณุ วุฒิพ้นจากตำแหน่งกอ่ นวาระ ให้รฐั มนตรีแต่งต้ังผู้อนื่ เป็นกรรมการแทน และใหก้ รรมการซึ่งไดร้ บั แตง่ ตัง้ แทนอยูใ่ นตำแหน่งเท่ากับวาระทเี่ หลอื อยู่ของกรรมการซึ่งตนแทน แต่ถา้ วาระ การดำรงตำแหน่งของกรรมการเหลอื ไม่ถงึ เก้าสบิ วนั จะไมแ่ ต่งต้งั ก็ได้ การพิจารณาออกใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาลของผู้อนญุ าต จะต้องปรากฏว่า ผขู้ อรบั ใบอนุญาตได้จดั ให้มกี รณีดังตอ่ ไปนี้ 1. มแี ผนงานการจดั ตั้งสถานพยาบาลที่ไดร้ ับอนุมตั ิแล้วตามหลักเกณฑ์ วิธกี ารและเงอื่ นไข ท่กี ำหนดในกฎกระทรวง 2. มีสถานพยาบาลตามลกั ษณะท่ีกำหนดในกฎกระทรวง 3. มเี ครอ่ื งมอื เครื่องใช้ เวชภัณฑห์ รือยานพาหนะท่จี ำเป็นประจำสถานพยาบาลน้นั ตามชนิดและจำนวนที่กำหนดในกฎกระทรวง 4. มผี ู้ประกอบวชิ าชพี ในสถานพยาบาลตามวิชาชพี และจำนวนทก่ี ำหนดในกฎกระทรวง

5. ชอื่ สถานพยาบาลต้องเปน็ ไปตามที่กำหนดในกฎกระทรวง ผรู้ บั อนญุ าตต้องแสดงใบอนญุ าตไวใ้ นทเี่ ปิดเผยและเห็นได้ง่าย ณ สถานพยาบาล และแสดง รายละเอยี ดดังตอ่ ไปน้ี ในที่เปิดเผยและเหน็ ได้งา่ ย ณ สถานพยาบาล 1. ชื่อสถานพยาบาล 2. รายการเก่ียวกบั ผ้ปู ระกอบวชิ าชพี เวชกรรม การพยาบาล การผดงุ ครรภ์ ทันตกรรม เภสชั กรรม กายภาพบำบัด เทคนคิ การแพทย์ หรอื ผปู้ ระกอบโรคศลิ ปะซ่งึ ประกอบวชิ าชีพในสถานพยาบาล 3. อัตราคา่ รักษาพยาบาล คา่ บริการและสิทธิของผูป้ ว่ ยท่ีสถานพยาบาล สถานพยาบาลประเภทท่ีจดั ให้บรกิ ารแกผ่ ูป้ ว่ ยโดยไม่รบั ผู้ป่วยไวค้ ้างคนื ต้องมีลกั ษณะโดยทว่ั ไป ดงั นี้ 1. ตัง้ อยู่ในทำเลทสี่ ะดวก ปลอดภัย และไม่เปน็ อนั ตรายต่อสุขภาพ 2. กรณใี ช้พื้นทปี่ ระกอบกิจการสถานพยาบาลในอาคารเดียวกับการประกอบกจิ การอ่ืนต้อง แบ่งสถานทใ่ี ห้ชัดเจน และกิจการอ่ืนน้ันต้องไม่กระทบกระเทือนต่อการประกอบวิชาชพี ในสถานพยาบาลนั้น รวมท้งั สามารถเคลื่อนยา้ ยผูป้ ่วยฉุกเฉนิ ได้สะดวก 3. กรณีที่มกี ารให้บริการของสถานพยาบาลหลายลกั ษณะหรือหลายสาขารวมอยู่ในอาคาร เดยี วกัน จะต้องมกี ารแบง่ สัดส่วนใหช้ ดั เจน และแต่ละสัดส่วนตอ้ งมีพืน้ ทีแ่ ละลกั ษณะตามมาตรฐานของการ ให้บริการ 4. พ้ืนทีก่ ารประกอบกจิ การสถานพยาบาลจะต้องไมต่ ง้ั อยู่ในพน้ื ท่ีเดียวกบั สถานท่ีขายยา ตามกฎหมายว่าด้วยยา และต้องไม่ต้ังอยู่ในพื้นทเี่ ดยี วกับการประกอบอาชีพอ่ืน 5. มีห้องน้ำหอ้ งสว้ มที่ถกู สุขลกั ษณะอย่างน้อยหน่งึ ห้อง 6. อาคารต้องม่นั คงแขง็ แรง ไมอ่ ยู่ในสภาพชำรุดและเสยี่ งตอ่ อันตรายจากการใช้สอย 7. มแี สงสวา่ งและการระบายอากาศเพียงพอ ไม่มีกล่ินอบั ทบึ 8. การสัญจรและการเคล่ือนยา้ ยผู้ป่วยตอ้ งกระทำได้โดยสะดวก 9. บริเวณทัง้ ภายนอกและภายในตอ้ งสะอาด เป็นระเบยี บเรียบรอ้ ย จัดแบ่งพืน้ ท่ีใช้สอย อย่างเหมาะสม และมสี ิง่ อำนวยความสะดวกแกผ่ ้ปู ว่ ย 10. มีห้องตรวจหรอื หอ้ งใหก้ ารรักษาเปน็ สดั สว่ นและมิดชิด 11. กรณีมบี ริการเอกซเรย์ การบรกิ ารจะต้องได้มาตรฐานและได้รบั อนุญาตจาก กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ 12. มกี ารเก็บและกำจัดมูลฝอยและสิง่ ปฏิกลู ทเี่ หมาะสม 13. มีระบบการควบคุมการตดิ เช้อื ทเ่ี หมาะสม อาคารและพ้นื ทใ่ี ช้สอยของสถานพยาบาลประเภทที่รับผู้ป่วยไวค้ า้ งคืนต้องมลี ักษณะโดยทวั่ ไป ดังน้ี 1. ตัง้ อยูใ่ นทำเลท่ีสะดวก ปลอดภยั และไม่เป็นอนั ตรายตอ่ สขุ ภาพ

2. สถานพยาบาลที่มีลักษณะเป็นโรงพยาบาล โครงสร้างของอาคารต้องไมต่ ิดกบั อาคารหรือ สงิ่ ปลูกสรา้ งอ่นื 3. อาคารทีใ่ ห้บรกิ ารผู้ปว่ ยต้ังแตส่ ามชั้นขน้ึ ไป จะต้องมีลิฟต์บรรทุกเตียงผ้ปู ่วยอยา่ งนอ้ ย หนึ่งตัว และเพิม่ ขึ้นตามความเหมาะสมของจำนวนเตียงหรือมที างลาดเอยี งเพื่อความสะดวกและรวดเร็วในการ เคลอ่ื นย้ายผ้ปู ่วย 4. ทางสัญจรร่วมในสว่ นทใี่ หบ้ รกิ ารผ้ปู ว่ ยต้องกว้างไมน่ อ้ ยกวา่ สองเมตร ถ้ามีระดับพ้นื สงู ต่ำ ไมเ่ ทา่ กนั ต้องมที างลาดเอยี งซึ่งมีความชันไม่เกินสิบหา้ องศา 5. ตอ้ งจัดสถานทแ่ี ละอปุ กรณ์อำนวยความสะดวกที่เหมาะสมกบั ผู้สงู อายุ และผพู้ กิ าร ตาม ลกั ษณะของสถานพยาบาล อยา่ งนอ้ ยต้องมีทางลาดเอยี ง ราวเกาะ และหอ้ งน้ำสำหรับผู้พกิ าร 6. สถานพยาบาลทม่ี ีการจดั สถานทีเ่ พ่ือกิจการอนื่ ซงึ่ เป็นการอำนวยความสะดวกแกผ่ ู้มาใช้ บรกิ าร เชน่ รา้ นอาหาร ร้านขายของ ใหก้ ระทำได้โดยอยู่ในขอบเขตท่ีเหมาะสมและเพยี งพอ สำหรับการ ให้บรกิ ารท่จี ำเป็นแกผ่ ู้ปว่ ย เจา้ หน้าท่ขี องสถานพยาบาลและผ้มู าใชบ้ รกิ ารของสถานพยาบาล ทง้ั นี้ การ จัดบรกิ ารอ่ืนจะต้องไมอ่ ยใู่ นบรเิ วณแผนกผูป้ ว่ ยในและแยกเปน็ สดั ส่วนโดยไมป่ ะปนกบั การให้บริการในบรเิ วณ แผนกผูป้ ว่ ยนอก ผูป้ ว่ ย เป็นผทู้ ี่เข้ารับการรกั ษาหรอื ผ้รู ับบริการดว้ ยการพยาบาล ไดจ้ ำแนกไวเ้ ปน็ 2 ประเภท คอื 1. ผู้ป่วยใน (Inpatient) เป็นผูท้ ต่ี อ้ งเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลหรอื สถานพยาบาลอยา่ ง นอ้ ย 6 – 8 ชวั่ โมง หรอื ผู้ทีต่ อ้ งเสียค่าห้องและอาหารประจำวันในการเขา้ รักษาในโรงพยาบาลและ สถานพยาบาล 2. ผูป้ ่วยนอก (Outpatient) เป็นผู้ที่รบั การบริการหรือเวชภัณฑอ์ ันเนื่องมาจากการ รักษาพยาบาลในแผนกผปู้ ่วยนอกหรือในหอ้ งรักษาฉกุ เฉินของโรงพยาบาลและสถานพยาบาล หรือผู้ที่รบั การ ศลั ยกรรมผ่าตัดเลก็ (minor surgery) โดยไมเ่ ป็นผปู้ ่วยใน บคุ ลากรของโรงพยาบาล/สถานพยาบาล เป็นเจ้าหน้าที่ทีป่ ฏบิ ตั ิงานในโรงพยาบาลและสถานพยาบาล ทง้ั เต็มเวลาและบางเวลา โดยจำแนกเปน็ 4 ประเภทได้แก่ 1. เจ้าหน้าทร่ี ะดับบริหาร หมายถงึ เจ้าหน้าทท่ี ่ีปฏบิ ัติหน้าท่เี กยี่ วกบั การบริหารโรงพยาบาล และสถานพยาบาลในระดบั สูง และระดับรองลงมา ไดแ้ ก่ - ผ้อู ำนวยการ รองผู้อำนวยการ และผชู้ ว่ ยผู้อำนวยการ - หัวหน้าฝ่าย หัวหนา้ แผนก หัวหนา้ ตกึ และผตู้ รวจการ 2. เจ้าหนา้ ที่รักษาพยาบาล หมายถงึ เจ้าหน้าท่ีทปี่ ฏบิ ตั ิงานด้านการให้บริการตรวจและรักษา โรคโดยตรง ประกอบด้วย - แพทย์ - ทันตแพทย์ - พยาบาล จำแนกเป็นพยาบาลวชิ าชีพ และพยาบาลเทคนิค

- ผ้ชู ว่ ยพยาบาล - พนกั งานผู้ช่วยเหลอื พยาบาล - ผดงุ ครรภ์ - พนักงานพยาบาลอืน่ ๆ หมายถึง เจา้ หนา้ ที่ท่ีปฏิบัตงิ านเกยี่ วขอ้ งกับการ รกั ษาพยาบาลนอกเหนือจากที่ระบุไว้แล้ว เชน่ พนักงานเวรเปล พนักงานพยาบาล ประจำแผนก 3. เจ้าหน้าท่ีบรกิ ารทางการแพทย์ หมายถึง เจา้ หนา้ ท่ีที่ปฏบิ ตั ิงานด้านการใหบ้ ริการทาง การแพทย์อนื่ ๆ นอกเหนือจากการให้การตรวจรักษาโรคโดยตรง เช่น เจ้าหน้าท่ีเอกซเรย์ นักกายภาพบำบดั นกั เทคนิคการแพทย์ เภสชั กร โภชนากร และเจ้าหน้าทป่ี ระจำในแผนกทใี่ ห้บริการทางการแพทย์ 4. เจา้ หน้าทีบ่ ริการโรงพยาบาล/สถานพยาบาล หมายถงึ เจ้าหน้าทท่ี ่ปี ฏิบตั งิ านซึ่งไม่ เกย่ี วขอ้ งกับการรกั ษาพยาบาลหรอื งานบรกิ ารทางการแพทย์ เช่น เจา้ หน้าที่ฝ่ายการเงินและบัญชี เจา้ หนา้ ที่ งานพัสดุ พนักงานจา่ ยยา พนักงานขับรถ พนกั งานทำความสะอาด เจ้าหน้าทรี่ กั ษาความปลอดภยั การทำงานของบุคลากรในโรงพยาบาล/สถานพยาบาล จำแนกไวเ้ ป็น 2 ประเภทคือ 1. ทำงานเตม็ เวลา หมายถึง ผทู้ ่ีทำงานมากกว่า 40 ชั่วโมงตอ่ สปั ดาห์ 2. ทำงานบางเวลา หมายถงึ ผู้ท่ที ำงานน้อยกว่า 40 ชวั่ โมงตอ่ สัปดาห์ ทะเบยี นคนไข้ (Patient’s registration) เปน็ แฟม้ ประวัติท่ีสถานพยาบาลจัดทำขนึ้ เพอ่ื ใชบ้ นั ทกึ ประวัติส่วนตวั และประวตั ิการรกั ษาของคนไข้ ไมว่ า่ จะเปน็ คนไขแ้ บบทีร่ กั ษาในสถานพยาบาลหรือคนไข้ท่ีไม่ได้ พกั รักษาในสถานพยาบาล แสดงรายละเอยี ดเกยี่ วกับประวตั ิส่วนตวั ข้อมูลหรอื ประวตั ิการรกั ษาพยาบาล รวม การใชส้ ิทธติ ่าง ๆ เชน่ ประกันสงั คม สวัสดกิ ารของหน่วยงานที่คนไข้ทำงาน การใชส้ ทิ ธิจากการประกนั สุขภาพ ขอ้ มูลจะบันทึกในทะเบยี นคนไข้ ซ่งึ มีความสำคัญทำให้สถานพยาบาลรักษาพยาบาลคนไข้ได้อย่างถูกต้อง รวดเรว็ โดยคนไขจ้ ะต้องทำบัตรประจำตวั ท่แี ผนกเวชระเบียนหรอื แผนกทะเบยี นทั้งผู้ป่วยในและผู้ป่วยนอก 4. ระบบบัญชแี ละการควบคมุ ดา้ นการบญั ชีสถานพยาบาล สถานพยาบาลในปจั จบุ นั ขนาดใหญ่นิยมใชโ้ ปรแกรมสำเรจ็ รูปในการจัดทำบัญชี ซึ่งมจี ำหนา่ ยมาก สามารถเลอื กใช้งานให้เหมาะกับสถานพยาบาล แต่หากเป็นสถานพยาบาลขนาดเลก็ หรือขนาดกลางกส็ ามารถ นำมาประยุกต์ใช้ได้เหมือนกัน แต่การจัดเก็บขอ้ มูลและการบันทกึ รายการตา่ ง ๆ ต้องมีระบบท่ดี ี เหมาะสม เพอื่ ใหส้ ามารถควบคุมรายได้ให้เพยี งพอกับคา่ ใช้จ่ายต่าง ๆ ให้มีความรดั กมุ ถูกตอ้ ง โดยอาจใชต้ ัวเลขขอ้ มลู ในอดีตเป็นแนวทางในการควบคุมและวางแผนการบรหิ ารงานในอนาคต มีการประเมินผลงานเป็นระยะ ๆ เพ่อื พจิ ารณาวา่ อตั ราค่ารกั ษาพยาบาลท่ีเรยี กเก็บจากผูป้ ว่ ยมีความเหมาะสมและเพยี งพอทีจ่ ะไปจ่ายค่าใชจ้ า่ ย ตา่ ง ๆ ที่เกดิ ขน้ึ หรอื ไม่ ดังน้ันการวางระบบบัญชีและการควบคุมด้านการบัญชีจำเปน็ ตอ้ งพจิ ารณาอย่าง รอบคอบ การวางระบบบัญชีและการควบคมุ ด้านบัญชีสถานพยาบาล ควรมีดังนี้

1. ระบบบัญชีรายได้ การจดบันทกึ ทเ่ี กี่ยวข้องกบั รายไดจ้ ากการรักษาพยาบาลผู้ป่วยท้ังท่เี ป็นผ้ปู ว่ ยนอกและ ผูป้ ่วยใน ซึง่ ถือเป็นรายได้หลักจากการดำเนินงาน รายได้จากแผนกอาหาร และรายได้อ่ืน ๆ รวมถงึ การ รับชำระหน้ีค่ารักษาพยาบาล และการควบคุมบัญชผี ปู้ ว่ ยรายตวั ประเภทและลกั ษณะของรายได้ เช่น 1.1 รายไดจ้ ากการรักษาพยาบาล เป็นรายรบั ที่ไดจ้ ากการใหบ้ ริการตรวจรกั ษาโรค เชน่ คา่ ยา คา่ แพทย์ ค่าตรวจวิเคราะหท์ างห้องปฏิบัติการ ค่าเอ็กซเ์ รย์และเอกซเรยค์ อมพิวเตอร์ ค่าอุปกรณ์และ เคร่อื งใช้ในการตรวจรักษาโรค ค่าหอ้ งผ่าตัดและอปุ กรณผ์ ่าตัด ค่ากายภาพบำบัด ค่าบริบาลทารก ค่าห้อง ค่าอาหารผู้ปว่ ย และค่าบริการในการรักษาอ่ืน ๆ 1.2 รายไดจ้ ากเงินอดุ หนนุ และบริจาค เป็นรายรับที่ได้จากเงินอดุ หนนุ จากรฐั บาล เงนิ อุดหนุนจากธรุ กจิ เงนิ บริจาคจากประชาชนและมลู นิธิหรือสมาคมหรือบคุ คลทั่วไป 1.3 รายไดอ้ ื่น ๆ เช่น ดอกเบ้ียรบั สว่ นลดรับ กำไรจากการจำหน่ายสินทรัพย์ กำไร จากการเปล่ียนแปลงอัตราแลกเปล่ยี นเงนิ ตราระหวา่ งประเทศ เงินปนั ผลรบั รายไดค้ ่าเชา่ อาคาร รายได้ คา่ เชา่ ยานพาหนะ 2. ระบบบญั ชเี งนิ สด เงนิ สดจัดเป็นสินทรพั ยท์ ี่มสี ภาพคล่องสูง และง่ายต่อการทุจริตมากทสี่ ุด ควรจดั ให้มีการ วางระบบการควบคุมภายในเกี่ยวกบั เงนิ สด (Internal Control of Cash) ใหม้ คี วามรัดกุมสามารถปอ้ งกัน การทุจรติ หรอื ป้องกันไม่ใหเ้ กิดการสูญหายของรายการเงินสด การควบคมุ ภายในเกย่ี วกับเงนิ สด แบง่ การ ควบคมุ ออกเป็น 2 ดา้ น คือ 2.1 การควบคมุ ภายในเกีย่ วกับเงินสดรับ มหี ลักปฏบิ ตั ิโดยทว่ั ไปดงั น้ี 1. การแบ่งแยกหน้าท่แี ละความรบั ผดิ ชอบในการดแู ลรกั ษาเงินสดออกจากการ บันทกึ บัญชี ผดู้ ูแลรักษาเงินสดไม่ควรเกยี่ วขอ้ งกับการลงรายการบัญชี เพราะโอกาสท่จี ะทำการทุจรติ จะมี สูงมาก 2. การควบคุมการรบั เงนิ สดจะตอ้ งมหี ลกั ฐานการรบั เงนิ ทุกครง้ั ควรจดั ใหม้ ี ใบเสรจ็ รบั เงินท่มี เี ลขทเี่ รียงลำดบั พมิ พ์ไวล้ ่วงหนา้ และมีสำเนาอย่างน้อยหน่ึงฉบบั เปน็ หลักฐานในการรับ เงินสด โดยให้ตน้ ฉบบั กับลกู ค้าและเกบ็ สำเนาไวเ้ ป็นหลกั ฐานสำหรบั การบันทกึ บัญชี เพอื่ จะได้สามารถ ตรวจสอบรายการรบั เงินตามใบเสร็จรับเงนิ วา่ ได้มกี ารบนั ทึกบญั ชีโดยครบถ้วนและถกู ต้องหรอื ไม่ 3. ควรนำเงนิ สดทไี่ ด้รบั ท้ังหมดในแตล่ ะวนั นำฝากธนาคารเพื่อป้องกันการทุจรติ ของผู้รักษาเงนิ สด 4. การพสิ ูจนย์ อดเงินสดคงเหลอื โดยแต่งตั้งคณะกรรมการตรวจนับเงินสด เพือ่ ทำ การตรวจนบั เงนิ สดในมือแตล่ ะวนั ว่าตรงกับยอดคงเหลือในสมุดบัญชีหรือไม่ 2.2 การควบคุมภายในเก่ียวกบั เงินสดจ่าย มีหลักปฏบิ ตั ิโดยท่ัวไป ดังน้ี

1. การควบคมุ การจ่ายเงินสด ต้องมหี ลักฐานการจา่ ยเงนิ ทุกครั้งโดยจดั ทำใบสำคญั จ่ายข้ึน และใหผ้ มู้ ีอำนาจลงนามเซ็นอนุมตั ิการจา่ ยเงนิ ทุกคร้ัง เพือ่ นำหลักฐานไปบันทึกบัญชี และเปน็ การ ป้องกันการทจุ รติ ทอี่ าจจะเกดิ ขนึ้ 2. รายการจา่ ยเงนิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ทุกรายการ ควรจ่ายเป็นเช็คของธนาคารท่ีมบี ัญชี เงินฝากธนาคาร และให้กำหนดวงเงนิ สดยอ่ ยสำหรบั จ่ายรายจ่ายท่เี กิดขึ้นเปน็ ประจำและเปน็ จำนวนเงนิ ทเ่ี ลก็ น้อยทไ่ี ม่สามารถจ่ายได้ด้วยเช็คโดยใหจ้ า่ ยเป็นเงนิ สดจากวงเงินสดย่อยแทนการจ่ายเช็ค 3. การใชเ้ ช็คทกุ ใบควรใช้เรยี งตามลำดับเลขทใ่ี นสมดุ เช็ค ถ้าเชค็ ฉบับใดเขยี นผิด หรอื ตอ้ งการยกเลิกให้ขีดฆา่ แล้วเขยี นคำวา่ “ยกเลกิ ” และนำเชค็ ฉบบั ท่ยี กเลกิ มาติดไว้กับตน้ ขั้วเช็ค เพือ่ ใช้ เป็นหลกั ฐานว่าไดย้ กเลิกเชค็ ฉบับดงั กลา่ ว 4. การลงลายมือชอื่ ส่งั จ่ายเงินในเช็ค ควรให้ผู้บรหิ ารหรอื ผู้มีอำนาจอนุมตั ิการ จ่ายเงินเป็นผูม้ ีอำนาจลงลายมอื ชือ่ ในเชค็ 5. การพสิ จู นย์ อดเงนิ ฝากธนาคาร โดยจดั ทำงบพิสูจนย์ อดเงินฝากธนาคารเพ่อื ตรวจสอบยอดเงินฝากธนาคารในสมุดบญั ชขี องกจิ การ กับยอดเงนิ ฝากธนาคารตามใบแจ้งยอดธนาคารที่ ธนาคารแจง้ ให้ทราบทกุ วนั ส้ินเดอื นวา่ มียอดตรงกันหรือไม่ 3. ระบบบัญชีเก่ียวกับการจัดซอื้ และการควบคุมสนิ คา้ คงเหลอื ระบบบัญชเี กีย่ วกบั การจดั ซื้อและการควบคมุ สนิ ค้าคงเหลือ เพ่ือใหส้ ามารถบรหิ ารการจัดซอ้ื และสินคา้ คงเหลือเปน็ ไปตามเป้าหมายในเร่ืองของราคาสนิ ค้า คุณภาพของสินคา้ และเง่ือนไขการชำระเงินที่ เหมาะสม รวมทง้ั การตรวจรับสนิ ค้า การจดั เก็บและสำรองสินคา้ ให้มเี พยี งพออยตู่ ลอดเวลา ระบบบญั ชี เกย่ี วกบั การจัดซื้อสว่ นใหญ่จะเปน็ การจัดซอ้ื สนิ ค้าประเภทต่าง ๆ เช่น ยาและวสั ดกุ ารแพทย์ เวชภณั ฑ์ของ ทดลอง และอาหาร การจัดซื้อสนิ ทรัพย์เพ่ือนำมาใชใ้ นการดำเนินงาน ระบบบัญชเี กย่ี วกับการจัดซอ้ื จะมี ความสมั พันธก์ ับการควบคมุ สินคา้ คงเหลือโดยมวี ิธกี ารปฏบิ ตั งิ านท่ีมีความตอ่ เน่ืองกนั มาก วัตถุประสงค์ของ การบริหารเก่ยี วกับการจดั ซื้อ เพอื่ ให้สามารถดำเนนิ การสงั่ ซื้อสินคา้ และสินทรัพยไ์ ด้โดยบรรลเุ ปา้ หมายสงู สดุ ในเร่ืองราคาท่ียุตธิ รรม คุณภาพท่ีดี และเง่ือนไขการชำระเงนิ ท่เี หมาะสม แตท่ ั้งนจี้ ะต้องคำนงึ ถงึ การตรวจรับ การจัดเก็บ และการดูแลรกั ษาสนิ ทรพั ย์ 3.1 การควบคุมภายในเกยี่ วกบั การจดั ซื้อ มหี ลกั ในการปฏบิ ัติเพื่อควบคมุ การจดั ซ้อื ให้มี ประสิทธิภาพและมคี วามถูกต้อง ดังน้ี 1. ควรกำหนดให้พนักงานในระดบั สูงเป็นผูข้ อเสนอซ้ือ โดยเฉพาะกรณีในการเสนอ ซอ้ื อปุ กรณ์การแพทย์ ซง่ึ ควรให้หวั หนา้ ในแผนกทข่ี อซื้อมสี ่วนร่วมในการตดิ ตอ่ สอบถามราคา ตลอดจนการ ตรวจสอบคุณภาพของท่สี ัง่ ซื้อ 2. การกำหนดประเภทของสินค้า วงเงินการสง่ั ซื้อ จุดทีต่ ้องส่ังซอื้ ควรใหผ้ ู้มีอำนาจ อนุมัติการสัง่ ซอ้ื เพ่ือให้การอนมุ ตั แิ ตล่ ะครัง้ เปน็ ไปตามหลักเกณฑเ์ ดยี วกนั

3. ควรมีคณะกรรมการตรวจสอบเก่ียวกบั ราคาและคุณภาพของสิง่ ของท่ีสั่งซ้ือ เป็นประจำเพ่ือให้การส่ังซื้อนั้นเปน็ ไปตามวัตถปุ ระสงค์ โดยเฉพาะสินค้าประเภทยาและเวชภัณฑ์ เพราะ ถา้ หมดอายุแล้วจะเป็นอนั ตรายต่อผู้ใช้ได้ 4. ควรแบ่งแยกหนา้ ท่ีในการสั่งซือ้ การรบั ของ และการจ่ายชำระหนใี้ ห้อยใู่ น ความรับผิดชอบของพนกั งานคนละแผนก เพอื่ เปน็ การควบคมุ และกระจายความรับผิดชอบในการทำงาน ให้แผนกต่าง ๆ 5. การส่ังซ้อื ทุกคร้ังจะต้องได้รบั การอนมุ ัตจิ ากผ้ทู ่ีได้รับมอบหมาย ทม่ี ีอำนาจใน การอนุมัติการสง่ั ซื้อระดับตา่ ง ๆ ตลอดจนกำหนดวธิ กี ารสอบถามราคาสินค้าโดยเป็นลายลักษณ์อักษร 3.2 การควบคุมสนิ คา้ คงเหลือ สินค้าคงเหลือของธุรกจิ สถานพยาบาลมีอยู่ด้วยกนั หลายประเภท แต่ ทม่ี ีความสำคัญได้แก่ ยาและเวชภัณฑ์ เนอ่ื งจากต้องใชใ้ นการบำบดั รักษาอาการโรคของผู้ปว่ ย ใชใ้ นการหา รายได้ ยาและเวชภัณฑ์มีบทบาทสำคญั ในการกำหนดผลกำไรหรอื ขาดทนุ ของกิจการได้ และเป็นสนิ ทรัพย์ทมี่ ี มูลค่าสูงในงบการเงิน การแสดงมลู คา่ ของสนิ ค้าคงเหลือจึงมีผลกระทบทส่ี ำคัญต่อการแสดงฐานะทางการเงนิ และผลการดาเนนิ งานของกิจการ ซึ่งวธิ ีการบญั ชีเกี่ยวกับสินค้าและการบรหิ ารสนิ คา้ สามารถใชเ้ ป็นเคร่ืองมือ ในการทำกำไรให้ธรุ กิจได้ โดยระบบสนิ คา้ คงเหลือที่ดีจะทำให้ธุรกจิ มีกำไรเพมิ่ ขึ้น ดงั นน้ั การจดั ประเภทและ การตีราคาสนิ ค้าคงเหลือ ควรจะต้องกระทำด้วยความรอบคอบและมคี วามระมัดระวัง วัตถุประสงค์ในควบคุม และตรวจสอบสินคา้ ดา้ นการรบั การเบกิ จา่ ยและการรับคืนเพอ่ื ใหส้ ามารถแสดงมลู คา่ ของสนิ คา้ ด้วยราคาและ ปรมิ าณท่ีถูกต้อง ณ เวลาใดเวลาหนงึ่ และการจัดเกบ็ สนิ ค้าโดยเฉพาะสนิ คา้ ทม่ี ีอายจุ ำกดั ประเภทของสนิ ค้า คงเหลอื ดงั น้ี 1. สินคา้ คงเหลือ – ยา เป็นยาประเภทยาแผนปัจจุบนั ตามประเภทยาที่กำหนดไวใ้ น พระราชบัญญัติยา ฉบับท่ี 5 พทุ ธศกั ราช 2530 ซงึ่ หมายถึงยาสำหรับใชใ้ นการประกอบวชิ าชพี เวชกรรม ประกอบโรคศิลปะแผนปัจจุบัน แบง่ ออกเปน็ ยาน้ำ ยาทา ยาฉีด และยาเม็ดหรือยาแคปซูล 2. สินค้าคงเหลอื – เวชภณั ฑ์ เป็นวสั ดุหรอื อุปกรณเ์ พ่ือการบำบดั รักษาผ้ปู ่วย โดยสามารถ แบง่ ออกเปน็ 3 กลุ่ม คือ - วัสดสุ ิ้นเปลืองทางการแพทย์ เชน่ สายยาง เข็มฉีดยา ชุดให้ยา (Soluset) ชุดหยด เลก็ (Micro drip set) ถุงมอื หมอ เฝือก และนำ้ ยาล้างฟิล์มเอกซเรย์ - วสั ดุที่ใชก้ ับภายนอกตัวผู้ปว่ ย เชน่ กายอุปกรณ์ เฝือกพยงุ คอ ไมเ้ ท้า ไมค้ ้ำยัน รถเข็น รองเทา้ คนพิการ - วัสดุทใี่ ช้กบั ภายในตัวผูป้ ่วย เช่น วัสดดุ ามยดึ กระดูก ลน้ิ หวั ใจเทยี ม และเลนส์ ตาเทียม 3. สนิ ค้าคงเหลอื วัสดปุ ระเภทตา่ ง ๆ เปน็ ตน้ ทนุ การใหบ้ ริการแกผ่ ู้ป่วยทเี่ ขา้ มารกั ษาพยาบาล วัสดอุ าหารและเครอ่ื งด่ืม วสั ดแุ มบ่ ้าน วสั ดุสำนักงาน และวัสดชุ ่าง

4. ระบบลกู หน้ี สถานพยาบาลควรมกี ารควบคุมลูกหนที้ ี่ดี เพือ่ ให้ได้รบั ชำระเงินคา่ รักษาพยาบาล อย่างเตม็ จำนวนและป้องกนั ความเสีย่ งจากการเกิดหน้สี ูญ รวมถึงให้เกดิ คา่ ใชจ้ ่ายในการเก็บหนี้ ซง่ึ ในการ ควบคมุ ลกู หนี้ทำได้ยากกว่าธุรกิจการค้าประเภทอ่ืน เนื่องจากจะต้องคำนงึ ถงึ ช่ือเสียงและภาพพจน์ การปฏเิ สธ ผปู้ ่วยจะตอ้ งพิจารณาอยา่ งลึกซึง้ และทำดว้ ยความระมัดระวัง ถงึ แม้ว่าสถานพยาบาลบางทดี่ ำเนินงานโดย มุ่งหวงั ผลกำไรทางการคา้ แต่ไมอ่ าจปฏเิ สธความสำนึกในแง่ของคณุ ธรรมและศลี ธรรมได้ เพราะว่าจิตวญิ ญาณ ของแพทย์และพยาบาลที่ได้กล่าวปฏญิ าณตนไว้วา่ “จะรกั ษาผู้ป่วยจนสดุ ความสามารถ” การแบง่ ประเภทของ ลกู หนต้ี ามลกั ษณะท่ีคา้ งชาระ ซงึ่ สามารถแบ่งออกได้เปน็ 2 ประเภท คอื 1. ลูกหน้ลี ักษณะรายไดค้ ้างรับ จะเป็นรายไดท้ ีเ่ กิดจากการใหบ้ ริการรักษาพยาบาลแก่ผู้ป่วย ในแลว้ แตผ่ ปู้ ว่ ยยงั อยู่ในช่วงระยะเวลาของการรกั ษาพยาบาล และเพ่ือให้มีการบันทึกรายไดค้ า่ รักษาพยาบาล ทเ่ี กดิ ขึ้นตามความเปน็ จรงิ ในเวลาตา่ งๆ จึงจำเป็นตอ้ งบันทึกรายการดังกล่าวโดยถือว่าผู้ปว่ ยในทุกคนเป็น ลกู หน้ี ซ่งึ จะบันทึกตง้ั พักไว้ในบัญชีรายได้ค้างรบั ค่ารกั ษาพยาบาล แล้วจะลดยอดบญั ชีนี้ออกเม่ือไดร้ บั ชำระ เงนิ หรอื โอนไปเป็นผู้ปว่ ยเครดิตตามใบแจง้ หน้ีผู้ป่วยใน 2. ลูกหนล้ี ักษณะผู้ป่วยเครดิต จะมีลักษณะเปน็ รายการที่มาจากการให้บรกิ ารเปน็ เงนิ เชอื่ ท้ังผู้ป่วยนอกและผปู้ ว่ ยใน เพราะมรี ะยะเวลาของการคา้ งชำระหนี้ตามเงื่อนไขที่ได้ตกลงกันไว้ระหว่าง สถานพยาบาลกบั ผ้ปู ว่ ย ซึ่งจะต้องวางนโยบายและมหี ลักเกณฑ์ในการควบคุมใหเ้ ครดติ อยา่ งรดั กุม เพราะถ้า หากเป็นเครดิตทขี่ าดความเชื่อถือจะก่อใหเ้ กดิ ผลเสียหายได้ 5. ระบบบัญชีสนิ ทรัพย์ถาวร ระบบบัญชสี ินทรัพย์ถาวร เป็นระบบทีด่ ูแลและควบคุมการได้มาของสินทรัพย์ต่าง ๆ ซงึ่ ตอ้ ง พจิ ารณาถงึ งบประมาณ การอนุมตั ิการสัง่ ซ้อื และการรบั ของให้รดั กุม การใชง้ านของสินทรพั ยใ์ นแผนกตา่ ง ๆ เพือ่ ใหแ้ นใ่ จว่าสนิ ทรพั ยน์ ั้นได้นำมาใชใ้ นการดำเนนิ งานของสถานพยาบาล และการเก็บรักษาสนิ ทรัพย์ที่มีอยู่ เพ่อื ป้องกนั มิให้สญู หายหรือเกิดค่าใชจ้ า่ ยในการซ่อมแซมเกนิ สมควร สินทรัพย์ถาวรเป็นสินทรัพย์ท่ีกิจการมิได้มีไวข้ ายหรือเปลย่ี นเปน็ สินคา้ จะนำไปขาย แต่มีไว้ เพ่อื ใช้ประโยชน์ในการดำเนินงานและเป็นสว่ นหนึง่ ในการลงทนุ ของกิจการ สินทรพั ย์ถาวรโดยทว่ั ไป ไดแ้ ก่ ทีด่ ิน อาคาร เครอื่ งจักร เครื่องตกแตง่ และเครื่องใช้สำนักงาน ความสำคญั ของสินทรัพย์ถาวร ทีแ่ สดงในงบ แสดงฐานะการเงินเมื่อเทยี บกับสินทรพั ย์อนื่ อาจจะแตกต่างกนั ตามลักษณะของธรุ กจิ การจัดวางระบบบญั ชี เกย่ี วกบั สินทรัพย์ถาวรท่ดี ี เพ่ือควบคมุ เก่ียวกับการได้มา การดแู ลรกั ษาสินทรัพย์ และการจำหน่ายสินทรพั ย์ ออกจากบัญชี วัตถุประสงค์เพ่ือการควบคุมเก่ียวกบั สนิ ทรพั ย์ในดา้ นต่าง ๆ ดงั ต่อไปน้ี 5.1 เพอ่ื ให้การไดม้ าซึ่งสนิ ทรัพยต์ ่าง ๆ เป็นไปตามเป้าหมายของการตดั สินใจเพอื่ การลงทนุ ในสนิ ทรัพย์ จะต้องมกี ารพจิ ารณาถึงงบประมาณการซื้อสนิ ทรัพย์ ตลอดจนมกี ารควบคมุ ขัน้ ตอนในการอนุมตั ิ การส่งั ซื้อและการตรวจรบั สนิ ทรพั ย์ให้รดั กุม

5.2 มีการควบคุมดแู ลรักษาสินทรพั ย์ โดยแผนกตา่ ง ๆ ทีใ่ ช้งานสินทรัพย์จะต้องรบั ผดิ ชอบ เกีย่ วกับสนิ ทรัพย์ท่ีใช้ ซง่ึ กำหนดวธิ กี ารในการเก็บรักษาสินทรพั ย์ของแผนกตา่ ง ๆ ทเ่ี ป็นผู้ใช้ การบันทกึ รายละเอียดเก่ียวกับสนิ ทรัพย์แผนกบัญชจี ะเปน็ ผจู้ ดั ทำและเกบ็ รักษาไว้ เพื่อให้แน่ใจว่าสินทรพั ยน์ น้ั ไดน้ ำมาใช้ ในการดำเนินงานของกิจการ และผใู้ ช้งานได้มกี ารดูแลรกั ษามิใหส้ ญู หายหรือเกดิ คา่ ใช้จ่ายในการซ่อมแซมมาก เกนิ สมควร และสามารถแสดงมูลคา่ ของสินทรัพยท์ ี่ถูกต้องในระยะเวลาใดเวลาหนง่ึ และสามารถนำไป เปรียบเทยี บการตรวจนับสินทรพั ยท์ ี่มอี ยู่จริง 5.3 เพอ่ื ให้มีการจำหนา่ ยสนิ ทรพั ย์ที่เลิกใชง้ านแลว้ แตย่ ังมีมลู ค่าท่ีสามารถนำไปขายได้ โดย จะตอ้ งมขี น้ั ตอนในการควบคุมเกยี่ วกับการขออนุมตั ิจำหน่าย และกำหนดวธิ กี ารจำหนา่ ยที่ทำใหก้ จิ การขาย สนิ ทรัพยไ์ ด้ในราคายตุ ธิ รรม ตลอดจนสามารถไดร้ บั เงินอย่างครบถว้ น 6. ระบบบญั ชีคา่ ใชจ้ า่ ย 6.1 ค่าใชจ้ ่ายในดา้ นบุคลากร เป็นค่าใช้จ่ายทเ่ี กยี่ วกบั ค่าตอบแทนแรงงานท่ีสถานพยาบาล จา่ ยใหก้ บั แพทย์ พยาบาล และเจ้าหน้าทท่ี ่ีปฏบิ ัตงิ านในสถานพยาบาล ทง้ั เต็มเวลาและบางเวลา เช่น ค่าจา้ ง เงินเดอื น คา่ จ้างชว่ั คราว ค่าลว่ ง-เวลา โบนสั และเบ้ยี ประชุม ซ่ึงถือเปน็ ปจั จัยอนั สำคญั ในการดำเนนิ งาน ต้อง จดั ใหม้ ีระบบงานและการควบคมุ อย่างรัดกุม เงินเดือนและค่าแรงเปน็ คา่ ใช้จา่ ยท่ีมจี ำนวนเงินสงู เมื่อเทียบกบั คา่ ใชจ้ ่ายอ่ืน ๆ เนื่องจากเงนิ เดือนของแพทย์ พยาบาล และบคุ คลการในด้านน้ีมอี ัตราค่อนขา้ งสงู ดังนั้นระบบ บญั ชเี งนิ เดือนและค่าจา้ งไดจ้ ัดทำข้ึนโดยมีวัตถปุ ระสงค์ดังนี้ - เพ่อื ทราบถึงจำนวนผลตอบแทนทบี่ ุคลากรฝา่ ยต่าง ๆ จะได้รับ พร้อมทง้ั สามารถ จัดเตรยี มการจ่ายเงนิ เดือนและคา่ แรงได้อยา่ งถูกต้อง ทันเวลา และมีประสิทธิภาพ - เพื่อให้สามารถจดั เตรยี มรายงานให้แก่หนว่ ยงานทตี่ ้องการขอ้ มลู ท้ังหนว่ ยงาน ภายในสถานพยาบาล เช่น ฝา่ ยบัญชี และฝ่ายบรหิ ารเพื่อนำไปใชใ้ นการควบคุมด้านรายจ่าย และหน่วยงาน ภายนอก เชน่ กรมสรรพากรเก่ียวกับการหักภาษีเงินได้ ณ ที่จา่ ย และกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เกยี่ วกบั การจา่ ยเงนิ สมทบกองทนุ ทดแทน กองทนุ ประกันสังคมเกย่ี วกับการหักเงินประกันสังคมของพนักงาน 6.2 ค่าใช้จา่ ยในการรักษาพยาบาล เป็นค่าใช้จ่ายท่เี ก่ยี วขอ้ งกับการตรวจรักษาคนไขโ้ ดยตรง เช่น คา่ ยาและเวชภณั ฑ์ ค่าฟิล์มเอกซเรย์และอปุ กรณ์ ค่าน้ำยาและอปุ กรณ์ในห้องวเิ คราะห์ ค่าโภชนาการ คา่ แพทย์พิเศษ ค่าใชจ้ า่ ยในการรักษาพยาบาลอ่นื ๆ 6.3 ค่าใช้จา่ ยอน่ื ๆ เป็นค่าใช้จา่ ยทกุ ประเภททจี่ า่ ยเพื่อการบริหารงานและดำเนนิ งานของ สถานพยาบาล เช่น ค่าสาธารณปู โภค คา่ เช้อื เพลิงและพลังงาน ค่าเช่าที่ดิน คา่ เช่าอาคาร ค่าเช่ายานพาหนะ คา่ เชา่ อุปกรณ์และเคร่ืองใช้สำนกั งาน คา่ เชา่ ครภุ ณั ฑแ์ ละเครอ่ื งมือแพทย์ คา่ ซอ่ มแซมต่อเติมและบำรุงรักษา อาคาร ค่าใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ ค่าผา้ และอุปกรณต์ ัดเย็บ คา่ วสั ดุเครอ่ื งเขยี นและสง่ิ พมิ พ์ ค่าวัสดุส้ินเปลอื ง คา่ ขนสง่ และพาหนะ ค่าบริการทางธุรกิจ คา่ เบ้ียประกนั ภยั ค่าธรรมเนียม คา่ ภาษีอากร ค่าเส่ือมราคา ดอกเบี้ยจ่าย และอ่นื ๆ เช่น ส่วนลดจ่าย ขาดทุนจากการจำหนา่ ยสนิ ทรัพย์ ขาดทนุ จากการเปลย่ี นแปลงอัตราแลกเปลยี่ น เงินตราระหว่างประเทศ ค่ารับรอง คา่ การกุศล คา่ ธรรมเนียมการประกอบกจิ การ

6. การบันทึกรายการบัญชแี ละการจดั ทำงบการเงิน การจัดทำบัญชีของสถานพยาบาลจะมีการจัดทำบัญชีเหมือนกับธุรกิจทั่วไป ที่ใช้ระบบบัญชีคู่ (Double Entry System) ซึ่งเป็นหลักการบัญชีที่รับรองทั่วไป เกณฑ์ที่ใช้เป็นเกณฑ์คงค้าง (Accrual Basis) การจดั ทำงบการเงนิ ของสถานพยาบาลขึ้นอยู่กับการจัดต้ังในรปู ของธรุ กิจท่ีแสวงหาผลกำไร หรือธุรกิจประเภท ที่ไม่แสวงหากำไร ถ้าเป็นธุรกิจประเภทที่แสวงหากำไร จัดตั้งในรูปของบริษัทจำกัด หรือองค์กรมหาชน การ จดั ทำงบการเงินจัทำบญั ชีและงบการเงินเหมือนกับธุรกจิ ทวั่ ไปประกอบด้วยงบกำไรขาดทุน และงบแสดงฐานะ การเงนิ แต่ถา้ จดั ตั้งโดยไมแ่ สวงหากำไรและเปน็ องค์กรที่ทำประโยชน์ใหส้ ังคม ช่วยเหลอื เพ่ือนมนุษย์ก็จัดทำงบ รายได้และคา่ ใชจ้ ่ายแทนงบกำไรขาดทุน บางสถานพยาบาลใช้ระบบบัญชีกองทนุ เปน็ กองทุนที่มีผู้มีจิตศรัทรา บริจาคเงินหรือสินทรัพย์ให้สถานพยาบาล เงินกองทุนมีทั้งเงินกองทุนทั่วไป และเงินกองทุนที่กำหนด วัตถุประสงค์เฉพาะ เช่น กองทุนผู้ป่วยเด็กกำพร้า กองทุนจัดซื้อเครื่องมือแพทย์ กองทุนผู้ป่วยไร้ญาติ สมุด บญั ชที ใ่ี ชใ้ นสถานพยาบาลใช้ สมุดรายการขั้นต้น และสมุดรายการข้ันปลาย การใชส้ มุดรายการข้ันต้นข้ึนอยู่ กับวา่ มรี ายการที่เกดิ ขน้ึ มาก หรอื นอ้ ย ถ้าจำนวนรายการน้อยนิยมใชส้ มดุ รายวันทวั่ ไป และผา่ นรายการไปสมุด บัญชีแยกประเภททั่วไป หลักในการบันทึกบัญชีจะบันทึกบัญชีคล้ายกับธุรกิจประเภทให้บริการ ซึ่งรายรับ ส่วนใหญ่จะมาจากการรายได้จากการรักษาพยาบาล การบันทกึ บญั ชสี ามารถสรุปไดด้ ังนี้ 1. สถานพยาบาลรับเงินเปน็ คา่ รักษาพยาบาล บนั ทึกบัญชโี ดย เดบิต เงนิ สด xx เครดติ รายไดค้ า่ ยาและเวชภัณฑ์ รายไดค้ ่าแพทย์และผเู้ ช่ียวชาญ xx รายไดค้ ่าตรวจคลน่ื หัวใจ xx รายได้ค่าเอกซเรย์ xx รายไดจ้ ากการขายและบริการ xx รายไดอ้ ่ืน ๆ xx xx

2. สถานพยาบาลยังไม่ไดร้ บั เงินคา่ รักษาพยาบาล เช่น คนไข้ใน บนั ทกึ บัญชโี ดย เดบิต รายไดค้ ้างรับค่ารกั ษาพยาบาล /ลูกหนี้ xx เครดติ รายได้คา่ ห้องพักผูป้ ว่ ย รายได้ค่าอาหาร xx รายได้คา่ แพทย์และผเู้ ชย่ี วชาญ xx รายได้คา่ ยาและเวชภณั ฑ์ xx รายได้ค่าผา่ ตัด xx รายไดค้ า่ คลอด xx รายได้ค่าตรวจพิเศษ (ระบุ) xx รายไดอ้ ่ืน ๆ xx xx 3. สถานพยาบาลจา่ ยค่าใช้จา่ ยต่าง ๆ เชน่ เงินเดือนและคา่ ตอบแทน ค่าสาธารณูปโภค คา่ ใชจ้ า่ ย ต่างๆ เป็นเงินสดหรอื เช็ค บันทึกบญั ชโี ดย เดบิต เงินเดอื นและค่าตอบแทนแพทย์ xx เงนิ เดือนและค่าตอบแทนพนักงาน xx ค่าสาธารณูปโภค xx ค่ายาและอุปกรณว์ สั ดุทางการแพทย์ xx ค่าใชจ้ า่ ยอ่นื ๆ xx เคร่อื งตกแต่ง xx เครือ่ งมอื แพทย์ xx เครดติ เงินสด/เงินฝากธนาคาร xx 4. สถานพยาบาลไดร้ ับเงินจากลูกหนี้ เดบิต เงินสด xx เครดิต ลูกหนี้ (ระบ)ุ xx

5. สถานพยาบาลซื้อพสั ดุต่าง ๆ หรือซอื้ สินทรัพย์ เป็นเงินเช่ือ บันทกึ บญั ชโี ดย เดบิต พสั ดุ – ยาและเวชภัณฑ์ xx พัสดุ – หน่วยจา่ ยกลาง xx พสั ดุ – อาหาร xx พสั ดุ – ช่าง xx พัสดุ – แม่บ้าน xx สนิ ทรัพย์ xx เครดติ เจ้าหน้ี xx 6. สถานพยาบาลจ่ายชำระหน้เี จ้าหน้ี บันทกึ บัญชโี ดย เดบิต เจา้ หน้ี xx เครดิต เงินฝากธนาคาร xx ส่วนลดรับ (ถา้ มี) xx 7. สถานพยาบาลต้งั วงเงินสดย่อย (กรณีใช้เงินสดย่อย) บนั ทึกบญั ชโี ดย เดบติ เงนิ สดยอ่ ย xx เครดิต เงินฝากธนาคาร xx

8. รายการปรับปรุงบญั ชีของสถานพยาบาล เช่น คา่ เผอ่ื หนสี้ งสัยจะสูญ ยาและเวชภณั ฑ์ใช้ไป คา่ เสอื่ มราคา-สนิ ทรพั ย์ บันทึกบญั ชโี ดย เดบติ หนีส้ งสัยจะสูญ xx เครดติ คา่ เผื่อหน้ีสงสยั จะสูญ xx เดบิต ยาและเวชภณั ฑ์ใชไ้ ป xx เครดิต ยาและเวชภัณฑ์ xx เดบติ ค่าเส่อื มราคา-สนิ ทรพั ย์ xx เครดิต คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-สนิ ทรัพย์ xx 9. การบนั ทกึ รายการปดิ บัญชขี องสถานพยาบาล การบนั ทึกรายการปดิ บัญชเี หมือนกับธรุ กจิ บริการ ทั่วไป บนั ทกึ บัญชีโดย (1) ปดิ บญั ชรี ายได้ตา่ ง ๆ เขา้ บญั ชีกำไรขาดทนุ /รายไดแ้ ละคา่ ใช้จ่าย เดบติ รายได้ตา่ ง ๆ xx เครดิต กำไรขาดทนุ /รายไดแ้ ละคา่ ใช้จา่ ย xx (2) ปิดบญั ชีค่าใช้จา่ ยตา่ ง ๆ เข้าบญั ชีกำไรขาดทนุ /รายได้และคา่ ใชจ้ า่ ย เดบิต กำไรขาดทนุ /รายไดแ้ ละคา่ ใช้จ่าย xx เครดิต คา่ ใช้จา่ ยต่าง ๆ xx

(3) ปดิ บญั ชีกำไรขาดทุน/รายได้และคา่ ใช้จา่ ยเข้าบัญชที นุ /กำไรสะสม (ผลตา่ ง) กรณรี ายได้สูงกวา่ คา่ ใช้จา่ ย (กำไรสทุ ธิ) เดบติ กำไรขาดทุน/รายไดแ้ ละคา่ ใช้จ่าย xx เครดิต ทุน/กำไรสะสม xx กรณีค่าใช้จา่ ยสูงกว่ารายได้ (ขาดทนุ สุทธ)ิ เดบติ ทนุ /กำไรสะสม xx เครดิต กำไรขาดทนุ /รายได้และค่าใชจ้ า่ ย xx (4) กรณเี ป็นกิจการเจ้าของคนเดียว ถ้ามเี งินถอน/ถอนใชส้ ว่ นตวั ปดิ เขา้ บญั ชีทุน เดบติ ทุน xx เครดิต เงินถอน/ถอนใช้สว่ นตัว xx

ตวั อย่างงบการเงินของสถานพยาบาลเวชกรรม xx สถานพยาบาลเวชกรรม (บริษทั มหาชน จำกดั ) xx งบกำไรขาดทนุ xx สำหรบั ปีส้ินสดุ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25xx xx xx รายได้ รายได้จากการขายและบริการ xx รายไดค้ ่าเช่าพืน้ ที่ xx ดอกเบย้ี รบั xx กำไรจาการจำหนา่ ยสนิ ทรัพย์ xx รวมรายได้ xx xx คา่ ใชจ้ า่ ย xx คา่ ยาและอปุ กรณ์วัสดทุ างแพทย์ xx เงนิ เดอื นและคา่ ตอบแทนแพทย์ xx เงินเดือนและค่าตอบแทนพนักงาน xx คา่ เช่า xx ค่าสาธารณูปโภค xx ค่าโฆษณา xx คา่ สง่ เสรมิ การขาย xx คา่ คอมมชิ ชัน่ ใหแ้ ก่แพทย์และพนักงาน xx ค่าธรรมเนียมธนาคาร xx ค่าใชจ้ า่ ยในการเดินทาง xx ขาดทุนจากการจำหนา่ ยสนิ ทรพั ย์ รวมค่าใช้จ่าย กำไรกอ่ นหักต้นทนุ ทางการเงิน หัก ต้นทุนทางการเงิน กำไรกอ่ นหักภาษีเงนิ ไดน้ ิตบิ ุคคล หัก ภาษเี งินไดน้ ติ ิบคุ คล กำไรสทุ ธิ

สถานพยาบาลเวชกรรม (บริษทั มหาชน จำกัด) งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25xx สนิ ทรพั ย์ สินทรพั ย์หมนุ เวียน เงินสด xx xx เงินฝากธนาคาร xx ลกู หนก้ี ารคา้ xx xx หกั คา่ เผอ่ื หนีส้ งสยั จะสูญ xx xx xx วัสดสุ ำนกั งาน xx xx สนิ คา้ คงเหลอื -ยา xx xx -บรรจุภัณฑ์ xx xx ดอกเบยี้ ค้างรบั xx ค่าเชา่ จ่ายลว่ งหน้า xx รวมสนิ ทรัพยห์ มนุ เวียน xx สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มุนเวยี น xx xx ทีด่ ิน xx อาคาร xx xx xx หกั คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-อาคาร xx xx อปุ กรณ์สำนักงาน xx หัก คา่ เสอื่ มราคาสะสม-อปุ กรณส์ ำนกั งาน xx เครอื่ งตกแตง่ xx หัก ค่าเสอื่ มราคาสะสม-เคร่ืองตกแต่ง xx อปุ กรณ์เครอ่ื งมือแพทย์ xx หัก ค่าเส่อื มราคาสะสม-อุปกรณ์เคร่ืองมือแพทย์ xx รวมสนิ ทรัพยไ์ ม่หมนุ เวียน รวมสนิ ทรัพย์ หนี้สนิ และส่วนของผ้ถู ือหนุ้ หนส้ี ินหมุนเวยี น เจา้ หนี้ ค่าใช้จ่ายคา้ งจา่ ย รายได้จาการขายรับลว่ งหนา้ รวมหนี้สนิ หมุนเวียน

หน้ีสนิ ไม่หมุนเวียน xx xx เงินกู้ xx xx รวมหนส้ี ิน xx ส่วนของผู้ถอื หุน้ xx ทุนท่ีออกจำหน่ายและชำระแลว้ ส่วนเกินมูลค่าหุน้ xx กำไร (ขาดทนุ ) สะสม xx จดั สรรแล้ว xx ยังไม่ได้จดั สรร รวมส่วนของผู้ถอื ห้นุ รวมหนี้สินและส่วนของผถู้ ือหุ้น หมายเหตุ ถา้ สถานพยาบาลท่บี ันทกึ บัญชีตามระบบบญั ชีกองทนุ สว่ นของผถู้ อื หุน้ จะเปน็ เงนิ กองทนุ สว่ น งบกำไรขาดทนุ เปลี่ยนเปน็ งบรายไดแ้ ละคา่ ใช้จ่าย ซ่ึงผลตา่ งเป็นรายได้สงู กวา่ (ตำ่ กว่า) คา่ ใช้จ่าย

ตวั อยา่ งท่ี 1 ต่อไปน้ีเปน็ งบทดลองก่อนปรับปรุงของสถานพยาบาลเวชกรรมบรษิ ัท สุรนิ ทร์ จำกัด เมื่อวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25xx สถานพยาบาลเวชกรรมบริษัท สรุ นิ ทร์ จำกัด งบทดลอง ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25xx เงินสด 120,000 เงินฝากธนาคาร 258,000 ลูกหนี้ 60,000 คา่ เผอ่ื หนส้ี งสัยจะสูญ 2,500 วัสดุสำนกั งาน 12,000 คา่ เบ้ียประกนั ภัยจา่ ยลว่ งหน้า 120,000 อาคาร 500,000 ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-อาคาร 100,000 อปุ กรณ์สำนักงาน 150,000 คา่ เส่อื มราคาสะสม-อปุ กรณ์สำนกั งาน 30,000 อปุ กรณ์และเคร่อื งมอื แพทย์ 380,000 ค่าเสอื่ มราคาสะสม-อุปกรณแ์ ละเครอ่ื งมือแพทย์ 74,000 เจ้าหนี้ 30,000 ค่าสาธารณูปโภคค้างจ่าย 5,000 เงนิ กู้ 200,000 ทนุ หนุ้ สามญั 700,000 สว่ นเกนิ มูลค่าหุน้ 50,000 กำไร (ขาดทุน) สะสม 195,000 รายไดจ้ ากการขายและบริการ 738,000 รายไดค้ า่ เชา่ พื้นท่ี 220,000 ค่ายาและเวชภณั ฑ์ 140,000 เงนิ เดอื นและค่าตอบแทนแพทย์ 280,000 เงินเดอื นและค่าตอบแทนพนักงาน 120,000 คา่ สาธารณูปโภค 160,000 คา่ โฆษณา 12,000 ค่าธรรมเนยี มธนาคาร 2,500 ดอกเบย้ี จา่ ย 30,000 2,344,500 2,344,500

รายละเอียดเพ่มิ เตมิ 1. วสั ดสุ ำนกั งานคงเหลอื 3,000 บาท 2. ค่าเบยี้ ประกนั ภัยจ่ายลว่ งหน้าเป็นค่าเบย้ี ประกนั ภัยสำหรับระยะเวลา 1 ปี เร่มิ ตง้ั แตว่ ันท่ี 1 ตุลาคม 25xx 3. ต้ังค่าเผอ่ื หน้ีสงสัยจะสูญ 5 %ของยอดลกู หนี้ 4. คิดค่าเส่ือมราคาอาคาร 5% ตอ่ ปี อุปกรณส์ ำนักงานและอุปกรณ์เคร่ืองมือ แพทย์ 10% ตอ่ ปี 5. ดอกเบยี้ เงนิ กู้ อัตราดอกเบ้ยี 20% ต่อปี ยังไม่ไดจ้ า่ ยดอกเบี้ย 3 เดือน ให้ทำ 1. รายการปรับปรงุ บญั ชใี นสมดุ รายวันทั่วไป 2. งบกำไรขาดทนุ สำหรบั ปีสิ้นสุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 25xx 3. งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25xx

1. รายการปรบั ปรงุ บญั ชใี นสมดุ รายวันทั่วไป สมดุ รายวนั ท่วั ไป พ.ศ…25xx….. รายการ เลขที่ เดบติ หน้า…1…… เดือน วันท่ี บญั ชี บาท สต. 508 9,000 - เครดิต ธ.ค. 31 วสั ดสุ ำนกั งานใช้ไป 105 บาท สต. วัสดสุ ำนักงาน 509 9,000 - ปรบั ปรุงวสั ดสุ ำนกั งานใช้ไป 106 ค่าเบ้ียประกนั ภัย 510 30,000 - 104 ค่าเบย้ี ประกันภัยจา่ ยลว่ งหนา้ 30,000 - ปรบั ปรุงคา่ เบีย้ ประกนั ภยั 3 เดอื น 511 108 หนี้สงสัยจะสญู 500 - 512 คา่ เผอื่ หนีส้ งสัยจะสญู 110 500 - ปรบั ปรงุ คา่ เผอื่ หนสี้ งสยั จะสญู 5%ของลูกหน้ี 513 112 ค่าเส่ือมราคา-อาคาร 25,000 - 507 ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-อาคาร 203 25,000 - ปรบั ปรุงค่าเสื่อมราคา 5% ต่อปี คา่ เส่ือมราคา-อุปกรณ์สำนักงาน 15,000 - ค่าเส่ือมราคาสะสม-อุปกรณส์ ำนักงาน 15,000 - ปรบั ปรงุ คา่ เสื่อมราคา 10% ต่อปี ค่าเส่ือมราคา-อปุ กรณ์เครอื่ งมือแพทย์ 38,000 - คา่ เส่อื มราคาสะสม-อปุ กรณเ์ ครอ่ื งมือแพทย์ 38,000 - ปรบั ปรุงคา่ เสื่อมราคา 10% ต่อปี ดอกเบ้ยี จา่ ย (200,000x20%x3/12) 10,000 - ดอกเบ้ียคา้ งจา่ ย 10,000 - ปรับปรุงดอกเบีย้ เงินกู้ค้างจา่ ย 3 เดอื น

2. งบกำไรขาดทุน สำหรับปสี นิ้ สุดวันที่ 31 ธันวาคม 25xx สถานพยาบาลเวชกรรม บรษิ ัท สุรินทร์ จำกัด งบกำไรขาดทุน สำหรบั ปีสน้ิ สุดวันท่ี 31 ธนั วาคม 25xx รายได้ รายไดจ้ ากการขายและบริการ 738,000 220,000 รายไดค้ า่ เชา่ พืน้ ที่ 958,000 รวมรายได้ 832,000 126,000 คา่ ใช้จ่าย 40,000 86,000 ค่ายาและเวชภัณฑ์ 140,000 เงินเดือนและคา่ ตอบแทนแพทย์ 280,000 เงนิ เดอื นและค่าตอบแทนพนักงาน 120,000 ค่าสาธารณปู โภค 160,000 ค่าโฆษณา 12,000 ค่าธรรมเนยี มธนาคาร 2,500 วัสดุสำนักงานใช้ไป 9,000 คา่ เบีย้ ประกันภัย 30,000 หนีส้ งสัยจะสญู 500 ค่าเสอ่ื มราคา-อาคาร 25,000 คา่ เส่อื มราคา-อุปกรณส์ ำนักงาน 15,000 คา่ เสือ่ มราคา-อปุ กรณ์เคร่อื งมอื แพทย์ 38,000 รวมคา่ ใช้จ่าย กำไรสทุ ธิก่อนหกั ต้นทุนทางการเงิน หกั ต้นทนุ ทางการเงิน กำไรสทุ ธิ

3. งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25xx สถานพยาบาลเวชกรรม บรษิ ัท สุรนิ ทร์ จำกัด งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25xx สินทรัพย์ สินทรพั ยห์ มุนเวียน เงนิ สด 120,000 258,000 เงินฝากธนาคาร 57,000 ลูกหน้ี 60,000 3,000 90,000 หกั ค่าเผอ่ื หน้สี งสยั จะสูญ 3,000 528,000 วสั ดสุ ำนกั งาน 375,000 ค่าเบยี้ ประกันภยั จา่ ยล่วงหน้า 105,000 รวมสนิ ทรพั ยห์ มุนเวยี น 268,000 748,000 สนิ ทรัพยไ์ มห่ มุนเวยี น 1,276,000 อาคาร 500,000 30,000 5,000 หกั ค่าเส่อื มราคาสะสม-อาคาร 125,000 10,000 45,000 อปุ กรณ์สำนักงาน 150,000 200,000 หัก ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-อปุ กรณ์สำนกั งาน 45,000 245,000 อุปกรณ์เคร่ืองมือแพทย์ 380,000 หกั ค่าเสือ่ มราคาสะสม-อุปกรณเ์ ครือ่ งมอื แพทย์ 112,000 รวมสินทรัพยไ์ มห่ มุนเวียน รวมสินทรพั ย์ หน้สี ินและสว่ นของผถู้ ือหนุ้ หน้ีสินหมุนเวียน เจา้ หนี้ คา่ สาธารณูปโภคค้างจ่าย ดอกเบีย้ คา้ งจ่าย รวมหน้ีสินหมนุ เวียน หน้ีสนิ ไมห่ มนุ เวยี น เงินกู้ รวมหนสี้ นิ ส่วนของผู้ถือหุ้น

ทนุ หุ้นสามัญ 195,000 700,000 สว่ นเกนิ มูลคา่ หุน้ 86,000 50,000 กำไร (ขาดทุน) สะสม บวก กำไรสุทธิ 281,000 1,031,000 รวมส่วนของผถู้ อื ห้นุ 1,276,000 รวมหนีส้ ินและส่วนของผูถ้ ือหุ้น

กิจกรรมตรวจสอบความเข้าใจ ตอนท่ี 1 จงตอบคำถามตอ่ ไปนีใ้ ห้ถกู ต้อง 1. สถานพยาบาลหมายถึงอะไร …............................................................................................................................. ............................................... .................................................................................... ................................................................... ...................... …............................................................................................................................. ............................................... .................................................................................... ................................................................ ......................... ……………………………………………………………………………………………………………………………….……….………………… 2. สถานพยาบาลมีกี่ประเภท อะไรบา้ ง …............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................ ……………………………………………………………………………………………………………………………………..……….…………… …............................................................................................................................. .............................................. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. ลกั ษณะการให้บริการของสถานพยาบาล พ.ศ 2545 มีกป่ี ระเภท อะไรบา้ ง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …............................................................................................................................................................................ .............................................................................................. .................................................... ........................... …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. สถานพยาบาลมีระบบบัญชีและการควบคุมด้านบัญชีเรื่องใดบา้ ง …........................................................................................................................ ................................................... …………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………… …............................................................................................................................. ............................................... .................................................................................... ......................................................................................... …………………………………………………………………………………………………….……………….…………………………………… 5. งบการเงนิ ของสถานพยาบาลมกี ่งี บ อะไรบ้าง …............................................................................................................................................................................ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......

ตอนท่ี 2 ขอ้ 1 ต่อไปนีเ้ ป็นงบทดลองหลังปรบั ปรงุ ของสถานพยาบาลเจษฎาเวชธานี เมือ่ วันที่ 31 ธันวาคม 25xx กรณีใช้ระบบเงินกองทุน สถานพยาบาลเจษฎาเวชธานี งบทดลอง ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25xx เงนิ สด 40,000 เงนิ ฝากธนาคาร 1,580,000 ต๋วั เงินรบั 40,000 ลกู หนี้ 280,000 ค่าเผื่อหนีส้ งสัยจะสูญ 28,000 ยาและเวชภณั ฑ์ 350,000 เงินลงทุนระยะส้นั 300,000 ท่ดี ิน 12,000 อาคาร 9,000,000 คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-อาคาร 700,000 อุปกรณ์และเครอื่ งมือแพทย์ 1,845,000 ค่าเสื่อมราคาสะสม-อปุ กรณแ์ ละเครอ่ื งมือแพทย์ 458,000 รถพยาบาล 4,000,000 ค่าเสอื่ มราคาสะสม-รถพยาบาล 800,000 เจา้ หนี้ 500,000 เงินกู้ 500,000 เงนิ กองทนุ ท่ัวไป 11,000,000 เงินกองทนุ หาผลประโยชน์ 3,000,000 รายไดจ้ ากการรกั ษาพยาบาล 1,850,000 รายไดจ้ ากกองทนุ หาผลประโยชน์ 656,500 รายไดเ้ บด็ เตล็ด 10,000 ค่าใช้จา่ ยในการรักษาคนไข้ 180,000 คา่ ใช้จ่ายในการบริหาร 410,000 คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย 120,000 วัสดุสำนักงานใช้ไป 8,000

ยาและเวชภณั ฑ์ใชไ้ ป 235,000 หนส้ี งสยั จะสญู 18,000 ค่าเสอ่ื มราคา-อาคาร 450,000 คา่ เสือ่ มราคา-อุปกรณ์และเคร่อื งมือแพทย์ 184,500 ค่าเสอ่ื มราคา-รถพยาบาล 400,000 ดอกเบย้ี จา่ ย 50,000 19,502,500 19,502,500 ใหท้ ำ 1. งบกำไรขาดทุน สำหรบั ปสี ้นิ สุดวันที่ 31 ธันวาคม 25xx 2. งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25xx

สรุป สถานพยาบาล เป็นสถานที่รวมตลอดถึงยานพาหนะ ซึ่งจัดไว้เพื่อการประกอบโรคศิลปะตาม กฎหมายว่าด้วยการประกอบโรคศิลปะ การประกอบวิชาชีพเวชกรรมตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพเวชกรรม การประกอบวชิ าชพี การพยาบาลและการผดุงครรภ์ตามกฎหมายวา่ ด้วยวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ หรือการประกอบวิชาชีพทันตกรรมตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพทันตกรรม การประกอบวิชาชพี กายภาพบำบดั ตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพกายภาพบำบัด หรือการประกอบวิชาชีพเทคนิคการแพทย์ตามกฎหมายว่าด้วย วิชาชีพเทคนิคการแพทย์ มี 2 ประเภทคือ สถานพยาบาลประเภทที่ไม่รับผู้ป่วยไว้ค้างคืนเป็นสถานพยาบาล ที่ไม่ได้รับผู้ป่วยไว้ค้างคืนในสถานพยาบาลของตน ผู้ป่วยจะมารับบริการจากผู้ประกอบวิชาชีพ และ สถานพยาบาลประเภทที่รับผู้ป่วยไว้ค้างคืน การวางระบบบัญชีและการควบคุมด้านบัญชีสถานพยาบาลต้อง มีระบบที่ดี เหมาะสมเพื่อให้สามารถควบคุมรายได้ให้เพียงพอกับค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ให้มีความรัดกุมถูกต้อง โดยอาจใชต้ ัวเลขขอ้ มูลในอดตี เป็นแนวทางในการควบคุมและวางแผนการบริหารงานสถานพยาบาลในอนาคต

แบบทดสอบเพื่อประเมนิ ผลหลังการเรยี นรู้ จงเลือกคำตอบทถ่ี ูกต้องท่ีสดุ เพยี งข้อเดยี ว จุดประสงค์การเรียนรู้ที่ 1 บอกความหมายของสถานพยาบาลได้ 1. ขอ้ ใดเป็นความหมายของสถานพยาบาล 1. สถานทร่ี วมถึงยานพาหนะซงึ่ จัดไว้เพื่อการประกอบโรคศลิ ปะตามกฎหมายวา่ ด้วยการ ประกอบโรคศลิ ปะ 2. การประกอบวิชาชพี เวชกรรมตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชพี เวชกรรม 3. การประกอบวชิ าชพี การพยาบาลและการผดงุ ครรภต์ ามกฎหมายว่าด้วยวชิ าชีพการ พยาบาลและการผดงุ ครรภ์ หรอื ประกอบวิชาชีพทนั ตกรรมตามกฎหมายว่าดว้ ยวิชาชีพ ทันตกรรม 4. ถกู ต้องทุกข้อ จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ที่ 2 บอกประเภทของสถานพยาบาลได้ 2. ขอ้ ใดเป็นประเภทของสถานพยาบาลทแี่ บง่ ตามพระราชบัญญตั ิสถานพยาบาลตามมาตรา 14 1. สถานพยาบาลของรัฐบาลและสถานพยาบาลของเอกชน 2. สถานพยาบาลประเภทท่ีไม่รับผ้ปู ่วยไวค้ า้ งคืนและประเภททร่ี ับผู้ป่วยไวค้ ้างคนื 3. สถานพยาบาลประเภทรับผ้ปู ่วยไว้ค้างคนื และสถานพยาบาลของเอกชน 4. สถานพยาบาลประเภทไม่รบั ผ้ปู ่วยไวค้ า้ งคืนและสถานพยาบาลของรฐั บาล 3. ข้อใดเปน็ ลักษณะการให้บริการสถานพยาบาลท่ใี หบ้ ริการแก่ผปู้ ว่ ยโดยไมร่ ับผูป้ ว่ ยไว้ค้างคนื 1. สถานพยาบาลเวชกรรม 2. สถานพยาบาลการผดงุ ครรภ์ 3. คลนิ กิ 4. โรงพยาบาล จุดประสงค์การเรียนรทู้ ่ี 3 บอกลกั ษณะการดำเนนิ งานของสถานพยาบาลได้ 4. ข้อใดไม่ใช่คุณสมบัติของผูข้ อใบรับอนญุ าตประกอบกิจการสถานพยาบาล 1. อายุไมต่ ำ่ กวา่ ยสี่ ิบห้าปบี รบิ รู ณ์ 2. มีถิน่ ท่อี ยูใ่ นประเทศไทย 3. ไม่เปน็ บุคคลล้มละลาย 4. ไม่เป็นบุคคลวิกลจรติ คนไร้ความสามารถหรอื คนเสมอื นไรค้ วามสามารถ 5. ข้อใดไม่ใช่ลกั ษณะของอาคารและพน้ื ท่ีใชส้ อยของสถานพยาบาลประเภทที่รับผ้ปู ่วยไวค้ า้ งคืน 1. ตง้ั อยู่ในทำเลท่สี ะดวก ปลอดภัยและไมเ่ ปน็ อนั ตรายต่อสุขภาพ 2. โครงสร้างของอาคารของสถานพยาบาลท่ีเปน็ โรงพยาบาลตอ้ งติดกับอาคารหรอื ส่ิงปลกู สรา้ งอน่ื ได้

3. การจัดสถานทีแ่ ละอุปกรณ์อำนวยความสะดวกทเี่ หมาะสมกับผู้สงู อายแุ ละผ้พู ิการ 4. มีทางสญั จรรว่ มในสว่ นทใ่ี หบ้ รกิ ารผ้ปู ่วยตอ้ งกว้างไม่น้อยกว่าสองเมตร มที างลาดเอียง ความชันไมเ่ กนิ สิบหา้ องศา 6. ข้อใดเป็นลักษณะของสถานพยาบาลประเภทท่ีใหบ้ ริการแก่ผปู้ ่วยโดยไม่รับผ้ปู ่วยไวค้ ้างคืน 1. ตง้ั อยู่ในทำเลทีส่ ะดวก ปลอดภัย และไมเ่ ป็นอันตรายต่อสุขภาพ 2. พ้ืนทป่ี ระกอบกจิ การต้องแบง่ สถานทีใ่ ห้ชดั เจน สามารถเคล่อื นยา้ ยผู้ปว่ ยฉุกเฉินได้สะดวก 3. มีห้องนำ้ ห้องส้วมท่ถี ูกสุขลกั ษณะอย่างน้อยหนึ่งห้อง 4. ถกู ต้องทกุ ข้อ จุดประสงคก์ ารเรยี นร้ทู ่ี 4 บอกระบบบัญชแี ละการควบคุมด้านการบญั ชสี ถานพยาบาลได้ 7. การวางระบบบัญชีและการควบคมุ ด้านบญั ชีสถานพยาบาล ควรมกี ารควบคุมดา้ นใดบ้าง 1. เงนิ สด 2. ลูกหนี้ 3. รายได้ 4. ถูกตอ้ งทุกข้อ 8. ขอ้ ใดคือรายได้เกย่ี วกับการรักษาพยาบาล 1. รับเงนิ บริจาค 2. ค่าเชา่ พน้ื ทห่ี น้าสถานพยาบาล 3. คา่ ทำวสิ ัญญี 4. เงนิ ปันผลรับ 9. คา่ ใช้จา่ ยในสถานพยาบาลประเภทใดท่ีมอี ัตราค่อนขา้ งสูง 1. เงินเดือนแพทยแ์ ละพยาบาล 2. เงินเดอื นเจา้ หนา้ ท่ี 3. เงินเดอื นเภสัชกร 4. เงนิ เดือนพนักงานทำความสะอาด จุดประสงค์การเรียนรทู้ ่ี 5 บันทกึ รายการบัญชแี ละจัดทำงบการเงนิ สถานพยาบาลได้ 10. งบการเงินของสถานพยาบาลประกอบด้วยงบใดบ้าง 1. งบกำไรขาดทุน/งบรายได้และค่าใชจ้ ่ายและงบแสดงฐานะการเงิน 2. งบรายรบั -รายจ่ายและงบแสดงฐานะการเงนิ 3. งบรายรบั -รายจ่ายและงบกำไรขาดทุน/งบรายได้และคา่ ใช้จ่าย 4. งบกระแสเงินสดและงบแสดงฐานะการเงิน