เคยสงสยั ไหมวา่ ทาไมราคาสนิ คา้ ชนดิ น้ีมี ราคาเทา่ น้ี ชนิดนนั้ มรี าคาเท่าน้ี ? แลว้ ราคาสินคา้ ถกู กาหนดจากอะไร ? ทาไมบางครงั้ ราคาสนิ คา้ ก็เพม่ิ ขน้ึ บางครงั้ ก็ลดลง ? กลไกราคาทางานอย่างไร ? 1
บทท่ี 3 อปุ สงค์ อปุ ทาน และดุลยภาพ Demand & Supply 2
1. อุปสงค์ (Demand) • อปุ สงค์ หมายถึง ปริมาณเสนอซื้อ (quantity demanded) สินค้าและ บริการหรือปริมาณสินค้าและบริการทผี่ ู้บริโภควางแผนทจี่ ะซื้อใน ช่วงเวลาหนึ่ง ณ ระดับราคาหนึ่ง • องค์ประกอบของอปุ สงค์ – มคี วามต้องการ (want) – มีความเตม็ ใจทจ่ี ะจ่ายเงินเพื่อซื้อสินค้าและบริการ (Willingness) – มีความสามารถทจ่ี ะซื้อ (Ability) 3
อปุ สงคช์ นิดต่างๆ ปัจจยั กาหนดอุปสงค์ ประกอบด้วยหลายปัจจยั ทส่ี าคญั ได้แก่ – ราคาสินค้าชนิดน้ัน (price of good) – ราคาสินค้าชนิดอ่ืนท่เี กยี่ วข้อง (the price of related goods) – รายได้ของผู้บริโภค (income) – รสนิยมของผู้บริโภค (Taste) – การคาดคะเนราคาสินค้าในอนาคต (expected future prices) – จานวนประชากร (population) 4
Factors affecting The Demand Curve Example for automobiles • Average Income – As income rise, people increase car purchase. • Population – A growth in population increases car purchase. • Price of related goods – Lower gasoline prices raise the car’s demand. • Tastes – Having a new car becomes a status symbol. • Special influences – Special influences include availability of alternative forms of transportation, safety of automobiles, expectations of future prices, etc. 5
ชนิดของอุปสงคท์ ี่พิจารณา • อุปสงค์ต่อราคา – พจิ ารณา P , Q • อปุ สงค์ต่อรายได้ – พจิ ารณา I, Q • อปุ สงค์ต่อราคาสินค้าชนิดอ่ืน หรืออุปสงค์ไขว้ – พจิ ารณา P ของสินค้าชนิดหน่ึง กบั Q ของสินค้าอกี ชนิดหน่ึง 6
อปุ สงคต์ ่อราคา (Price Demand) • หมายถงึ ปริมาณเสนอซือ้ สินคา้ ชนิดใดชนิดหน่ึง ในช่วงเวลาใด เวลาหน่ึง ณ ระดบั ตา่ งๆ กันของ ราคาสินค้า โดยกาหนดใหส้ ิ่ง อน่ื ๆ คงที่ • ปัจจยั /ตัวแปรทเ่ี กยี่ วข้องในการพจิ ารณา – ตัวแปรนา : ราคาสินค้า (P) – ตัวแปรตาม : ปริมาณเสนอซอื้ (Q) 7
กฎของอปุ สงค์ (Law of Demand) • ปริมาณเสนอซื้อและราคามคี วามสัมพนั ธ์ในทางตรงข้ามกนั P Q P Q • พจิ ารณาในรูปของ ตารางอุปสงค์ (demand schedule) เส้นอุปสงค์ (demand curve) สมการอุปสงค์ (demand equation) 8
ตารางอุปสงค์ (demand schedule) จุด ราคา (บาท) จานวนซีดี (แผ่น) • ตารางแสดง a1 10 ความสัมพนั ธ์ b2 8 ระหว่างปริมาณ c3 6 เสนอซื้อสินค้ากบั d4 4 ราคาสินค้าระดับ e5 2 ต่างๆกนั 9
เสน้ อปุ สงค์ ราคา (บาท) b อปุ สงค์ซีดี 5a c d 4 46 e 3 2 8 10 ปริมาณซื้อ (แผ่น) 1 02 10
สมการอุปสงค์ (demand equation) • สมการทแ่ี สดงความสัมพนั ธ์ระหว่างปริมาณเสนอซื้อสินค้ากบั ราคาสินค้า • กาหนดให้ P = ราคาสินค้า Q = ปริมาณเสนอซื้อ a, b = ตวั เลขสัมประสิทธ์ิ, ค่าคงท่ี Q = f(P) Q =a – b P 11
สมการและเสน้ อปุ สงค์ Q =a – b P PP a Slope = Q b a ΔP = b Da 0 Q = - 1/b ΔQ 12 a
ความสมั พนั ธร์ ะหว่าง P & Q • ผู้บริโภคทว่ั ไป : P Q และ P Q • ผู้บริโภคทซ่ี ื้อสินค้าเพื่อแสดงออกซึ่งความเด่นหรูเหนือผู้อื่น – สินค้าทผ่ี ้บู ริโภคกล่มุ นีต้ ้องการ : สินค้าทมี่ รี าคาสูงมากๆ – สินค้าราคาสูง ยง่ิ เป็ นทนี่ ิยมของลูกค้ามากขึน้ ดงึ ดูดให้มผี ู้เสนอซื้อมากกว่าเมื่อ มรี ะดบั ราคาตา่ – P Q และ P Q – เช่น รถยนต์ เคร่ืองประดบั 13
ความสมั พนั ธร์ ะหว่าง P & Q (ต่อ) • ผู้บริโภคทมี่ คี วามเชื่อว่าคุณภาพของสินค้ามคี วามสัมพนั ธ์ทิศทาง เดยี วกบั ราคาสินค้า – คุณภาพดกี ต็ ่อเม่ือสินค้ามรี าคาสูง เช่น เสื้อผ้า กระเป๋ า รองเท้า ของ brands ดงั ต่างๆ – เมื่อราคาสินค้าลดลง ผู้บริโภคกลบั ลดการซื้อลง เช่น เสื้อยืดตวั ละ 59 14
อปุ สงคต์ ่อรายได้ (Income demand) • หมายถงึ ปริมาณเสนอซื้อ สินค้าชนิดใดชนิดหน่ึง ในช่วงเวลาใดเวลา หน่ึง ณ ระดบั ต่างๆ กนั ของ รายได้ โดยกาหนดให้สิ่งอื่นๆ คงที่ • ปัจจยั /ตัวแปรทเี่ กยี่ วข้องในการพจิ ารณา – ตัวแปรนา : รายได้ (I) – ตวั แปรตาม : ปริมาณเสนอซื้อ (Q) 15
การพิจารณาตามชนิดของสินคา้ • สินค้าปกติ (normal goods) : ความสัมพนั ธ์ระหว่าง ปริมาณเสนอซื้อกบั รายได้จะเป็ นไปในทศิ ทางเดียวกนั IQ IQ • สินค้าด้อย (inferior goods) : สินค้าทป่ี ริมาณเสนอซื้อ จะลดต่าลง เม่ือผู้บริโภคมีรายได้สูงขนึ้ (ไม่ได้หมายถงึ สินค้า คุณภาพต่า) IQ IQ 16
ตารางอปุ สงคต์ ่อรายได้ จุด รายได้/วนั จานวนเงาะ/วนั • ตารางแสดง (บาท) (กก.) ความสัมพนั ธ์ ระหว่างปริมาณ a 100 2 เสนอซื้อสินค้ากบั รายได้ระดบั b 200 4 ต่างๆกนั c 300 6 d 400 8 e 500 10 17
เสน้ อปุ สงคต์ ่อรายได้ รายได้/วนั (บาท) กรณีสินค้าปกติ (normal goods) 500 e 400 d อปุ สงค์ต่อรายได้ 300 c 200 b 100 a 0 2 4 6 8 10 ปริมาณซื้อ (กก.) 18
สมการอุปสงคต์ ่อรายได้ กรณสี ินค้าปกติ (normal goods) • สมการทแี่ สดงความสัมพนั ธ์ระหว่างปริมาณเสนอซื้อสินค้ากับรายได้ • กาหนดให้ I = รายได้ Q = ปริมาณเสนอซื้อ Q =a + b I 19
ตารางอุปสงคต์ ่อรายได้ • ตารางแสดง จุด รายได้ /วนั จานวนสบู่นกกระจอก/ ความสัมพนั ธ์ (บาท) เดือน (ก้อน) ระหว่างปริมาณ เสนอซื้อสินค้ากบั a 100 5 รายได้ระดับ b 200 4 c 300 3 ต่างๆกนั d 400 2 e 500 1 20
เสน้ อปุ สงคต์ ่อรายได้ กรณีสินค้าด้อย (inferior goods) รายได้ (บาท) b อุปสงค์ต่อรายได้ 500 a c d 400 23 e 300 200 45 ปริมาณซื้อ (ก้อน) 100 21 01
สมการอุปสงคต์ ่อรายได้ กรณสี ินค้าด้อย (inferior goods) • สมการทแี่ สดงความสัมพนั ธ์ระหว่างปริมาณเสนอซื้อสินค้ากับรายได้ • กาหนดให้ I = รายได้ Q = ปริมาณเสนอซื้อ Q =a + b I 22
อุปสงคต์ ่อราคาสินคา้ ชนิดอ่ืนหรืออปุ สงคไ์ ขว้ (Cross demand) • หมายถึง ปริมาณเสนอซ้ือ สินค้าชนิดใดชนิดหน่ึง ในช่วงเวลาใดเวลา หน่ึง ณ ระดับต่างๆ กนั ของ ราคาสินค้าชนิดอ่นื โดยกาหนดให้สิ่งอ่ืนๆ คงท่ี • ปัจจยั /ตัวแปรทเ่ี กยี่ วข้องในการพจิ ารณา – ตวั แปรนา : ราคาสินค้า A (PA) – ตวั แปรตาม : ปริมาณเสนอซื้อสินค้า B (QB) 23
การพิจารณาตามชนิดของสินคา้ • สินค้าที่ใช้ประกอบกนั (complementary goods) : ความสัมพนั ธ์ระหว่างปริมาณเสนอซื้อสินค้าชนิดหน่ึงกบั ราคาสินค้าอกี ชนิดหน่ึงจะเป็ นไปในทศิ ทางตรงกนั ข้าม PA QA QB PA QA QB • สินค้าทใ่ี ช้ทดแทนกนั (substitute goods) : ความสัมพนั ธ์ระหว่างปริมาณเสนอซื้อสินค้าชนิดหน่ึงกบั ราคาสินค้าอกี ชนิดหน่ึงจะเป็ นไปในทศิ ทางเดยี วกนั PA QA QB 24 PA QA QB
ตารางอุปสงคไ์ ขว้ กรณสี ินค้าทใ่ี ช้ประกอบกนั • ตารางทบ่ี อกใหร้ ู้ว่าปริมาณ PA QB เสนอซอื้ สินค้าทก่ี าลัง 10 5 8 10 พจิ ารณาอยู่ (สนิ คา้ B) ณ 6 15 4 20 ระดบั ต่างๆ กนั ของราคา 2 25 สินคา้ ชนิดอน่ื (สนิ คา้ A) 25
เสน้ อุปสงคไ์ ขว้ กรณสี ินค้าทใ่ี ช้ประกอบกนั PA 10 2 D QB 05 25 26
สมการอุปสงคไ์ ขว้ กรณสี ินค้าทใี่ ช้ประกอบกนั • สมการทแ่ี สดงความสัมพนั ธ์ระหว่างปริมาณเสนอซื้อสินค้าชนิดหนึ่งกบั ราคาสินค้าอกี ชนิดหนึ่ง (ทิศทางตรงกนั ข้าม) • กาหนดให้ PA = ราคาสินค้า A QB = ปริมาณเสนอซื้อสินค้า B QB = a – b PA 27
ตารางอุปสงคไ์ ขว้ กรณสี ินค้าทใี่ ช้ทดแทนกนั • ตารางทบ่ี อกใหร้ ู้ว่าปริมาณ PA QB เสนอซอื้ สินคา้ ทกี่ าลัง 10 5 8 4 พจิ ารณาอยู่ (สินคา้ B) ณ 6 3 4 2 ระดบั ตา่ งๆ กนั ของราคา 2 1 สินค้าชนิดอน่ื (สนิ ค้า A) 28
เสน้ อปุ สงคไ์ ขว้ กรณสี ินค้าทใี่ ช้ทดแทนกนั PA D 10 2 5 QB 01 29
สมการอุปสงคไ์ ขว้ กรณสี ินค้าทใ่ี ช้ทดแทนกนั • สมการทแี่ สดงความสัมพนั ธ์ระหว่างปริมาณเสนอซื้อสินค้าชนิดหน่ึงกบั ราคาสินค้าอกี ชนิดหน่ึง (ทิศทางเดียวกนั ) • กาหนดให้ PA = ราคาสินค้า A QB = ปริมาณเสนอซื้อสินค้า B QB = a + b PA 30
อุปสงคส์ ่วนบคุ คลและอุปสงคข์ องตลาด • อุปสงค์ส่วนบุคคล (Individual demand) : ปริมาณเสนอ ซื้อสินค้าของผู้บริโภคแต่ละคน ณ ระดับต่างๆกนั ของตวั แปรทก่ี าหนด ปริมาณเสนอซื้อ • อปุ สงค์ของตลาด (Market demand) : ปริมาณเสนอซื้อ สินค้าชนิดใดชนิดหน่ึง ณ ระดับราคาหน่ึงๆของผู้บริโภคทุกคนในตลาด 31
ตารางอุปสงคส์ ่วนบคุ คลและอปุ สงคข์ องตลาด ราคา นาย A นาย B นาย C ตลาด 0 7 5 4 16 1 5 3 2 10 2 3.5 1.5 0 5 32002 40000 32
รปู ภาพแสดงการหาเสน้ อปุ สงคต์ ลาด P PPP 4 3 1.5 0 ? 2 3.5 5 10 Q 1 ตลาด 05 3 2 33 นาย A นาย B นาย C
ตวั กาหนดอปุ สงค์ (Demand Determinants) • รสนิยมของผู้บริโภค • ฤดกู าล • ราคาของสินคา้ นั้น (ตวั กาหนด • การคาดคะเน โดยตรง) • ปัจจัยอนื่ เช่น ข่าวลือ ภาษีหรือ • ราคาของสินค้าอนื่ ทเี่ กยี่ วขอ้ ง นโยบายของรัฐ • รายได้ • จานวนประชากร • การกระจายรายไดใ้ นระบบ เศรษฐกิจ 34
การเปล่ียนแปลงปริมาณอุปสงค์ (Changes in Quantity Demand) P การทต่ี วั กาหนดอุปสงคโ์ ดยตรง P1 A คอื ราคาสินค้าเปลี่ยนแปลงไป P2 B ตวั กาหนดโดยอ้อมอน่ื คงท่ี การเปลี่ยนแปลงเป็ นการย้าย O Q1 Q2 จากจุดหนึ่งไปอกี จุดหนึ่ง บน D เส้นอุปสงค์เดิม ทาให้ปริมาณ Q เสนอซือ้ เปลี่ยนแปลง 35
การเปลี่ยนแปลงระดบั อุปสงค์ (Shift in Demand Curve) P P AB D1 การทต่ี วั กาหนดอุปสงคโ์ ดย O Q Q1 D อ้อมเปล่ียนแปลง ทาให้ ปริมาณซอื้ เปล่ียนแปลง ณ Q ระดบั ราคาเดมิ อุปสงค์เพ่ิมขึน้ เส้นอุปสงค์ เลื่อนไปทางขวา แสดงว่า ปริมาณซอื้ เพม่ิ 36
Case Study : Computer Price and Growth in Computer Output 37
2.อปุ ทาน (Supply) • อุปทาน หมายถึง ปริมาณเสนอขาย สินค้าชนิดใดชนิดหน่ึง ในช่วงเวลา ใดเวลาหนึ่ง ณ ระดบั ต่างๆกนั ของ ราคาสินค้า ชนิดน้ันๆ • ปัจจยั /ตวั แปรทเ่ี กย่ี วข้องในการพจิ ารณา – ตวั แปรนา : ราคาสินค้า (P) – ตัวแปรตาม : ปริมาณเสนอขาย (Q) 38
กฎของอปุ ทาน (Law of Supply) • ปริมาณเสนอขายและราคามคี วามสัมพนั ธ์ในทศิ ทางเดียวกนั –P Q –P Q • พจิ ารณาในรูปของ – ตารางอปุ ทาน (supply schedule) – เส้นอปุ ทาน (supply curve) – สมการอปุ ทาน (supply equation) 39
ตารางอุปทาน (supply schedule) จุด ราคา จานวนซีดี • ตารางทบี่ อกใหร้ ู้ว่า (บาท) (แผ่น) ปริมาณเสนอขาย สินคา้ ทก่ี าลัง a1 2 พจิ ารณาอยู่ ณ ระดบั ตา่ งๆกันของ b2 4 ราคาสนิ ค้าชนิด นั้นๆ c3 6 d4 8 e5 10 40
เสน้ อปุ ทาน ราคา (บาท) 5e 4d 3 c อปุ ทานซีดี 2b 1a 0 2 4 6 8 10 ปริมาณขาย (แผ่น) 41
สมการอปุ ทาน (supply equation) • สมการทแี่ สดงความสัมพนั ธ์ระหว่างปริมาณเสนอขายสินค้ากบั ราคาสินค้า • กาหนดให้ P = ราคาสินค้า Q = ปริมาณเสนอขาย c, d = ตัวเลขสัมประสิทธ์ิ, ค่าคงที่ Q =– c + d P • – c : ผู้ผลติ จะเริ่มนาสินค้าออกขาย ณ ระดับราคาทค่ี ุ้มกบั ต้นทุนการ ผลติ 42
สมการและเสน้ อปุ ทาน (supply curve) Q =– c + d P PP S Slope = Q c = c/d = 1 d ΔP c d -c ΔQ 0 Q ถ้าราคาสินค้าต่ากว่า c/d ผู้ผลิตจะไม่นาสินค้าออกขายเล4ย3
อุปทานแรงงาน ตัวอย่าง : อปุ ทานแรงงาน – สินค้าทพ่ี จิ ารณา แรงงาน – ราคาสินค้า ค่าจ้างแรงงาน – ปริมาณเสนอขายสินค้า ช่ัวโมงการทางาน 44
อุปทานแรงงานท่ีมีช่วงโคง้ วกกลบั (ต่อ) ตารางอปุ ทานแรงงานของคนงานคนหนึ่งในหน่ึงวนั – ช่วงแรกค่าจ้างอยใู่ นระดบั ต่า ค่าจา้ ง/ชม. จานวนชม.การ ทางาน/วนั – การเพม่ิ ขนึ้ ของคา่ จา้ ง จะดงึ ดดู 12 6 ใหค้ นงานทางานมากขึน้ 13 7 15 8 – ณ ระดบั คา่ จ้างทส่ี ูงมากๆ แม้จะ 18 9 ลดชม.การทางาน ยังสามารถทา 22 8 รายไดไ้ ม่ตา่ งไปจากเดมิ จงึ ไม่ 27 7 45 ตอ้ งเพม่ิ ชม.ทางาน หรือลดชม. ลงก็ได้
อุปทานแรงงานท่ีมีช่วงโคง้ วกกลบั (ต่อ) ค่าจ้าง S การเลือกระหว่าง รายได้ กับ จานวน 22 ช่ัวโมงการพักผ่อน 18 จานวนช่ัวโมงการทางาน 15 176 บาท/วนั 162 บาท/วนั 46 120 บาท/วนั 0 89
อปุ ทานส่วนบคุ คลและอุปทานของตลาด • อปุ ทานส่วนบุคคล (Individual supply) : ปริมาณเสนอ ขายสินค้าชนิดหน่ึงๆ ของผู้ขายแต่ละคน ณ ระดับราคาสินค้าต่างๆ • อุปทานของตลาด (Market supply) : ปริมาณเสนอขาย สินค้าชนิดหนึ่งๆ ของผู้ขายทุกคนในตลาด ณ ระดับราคาสินค้าต่างๆ 47
อปุ ทานของตลาด ราคา ผ้ผู ลติ 1 ผ้ผู ลติ 2 ตลาด Sm 10 40 40 80 20 80 80 160 Q 160 48 P PP S1 S2 20 10 Q Q 40 80 40 80 80
ตวั กาหนดอุปทาน (Supply Determinants) • ราคาของสินค้านัน้ • เป้าหมายของธุรกิจ • เทคนิคทใี่ ช้ผลิต • ราคาของสินค้าอืน่ • ราคาปัจจยั การผลิต/ต้นทนุ การผลิต • จานวนของผู้ขายในตลาด • การคาดคะเนเหตุการณ์ในอนาคต • สภาวะแวดล้อมต่างๆ 49
Factors affecting the supply curve Example for automobiles • Technology – Computerized manufacturing lowers production costs and increases supply. • Input prices – A reduction in the wage paid to autoworkers lowers production costs and increases supply. • Prices of related goods – If truck prices fall, the supply cars rises. • Government policy – Removing quotas and tariffs on imported automobiles increases total automobile suppy. • Special influences - Internet shopping and auction allow consumers to compare the prices of different dealers more easily and drive high-cost seller out of businessใ 50
Search
