ศศ หน่วยที่ 2

s หนว่ ยท่ี 2 หน่วยที่ 2 หนว่ ยเศรษฐกิจและ ระบบเศรษฐกิจ Aporn On-nual

2.1 หน่วยเศรษฐกจิ Economic unit หนว่ ยเศรษฐกิจ Economic unit หมายถงึ บุคคลหรือองคก์ รต่าง ๆ ซ่ึงเปน็ ผปู้ ระกอบ กิจกรรมทางเศรษฐกิจและกิจกรรมอ่ืน ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดาเนินชีวิตทางเศรษฐกิจ หน่วย เศรษฐกิจประกอบด้วย 3 กลุ่ม ใหญ่ ๆ แต่ละหน่วยมีองค์ประกอบ หน้าท่ี และเป้าหมาย แตกตา่ งกนั ดังนี้ 1. หนว่ ยครวั เรือน Household unit หน่วยครัวเรือน หมายถึง หน่วยเศรษฐกิจท่ีประกอบด้วยบุคคลต้ังแต่หน่ึงคนข้ึนไป มีการตัดสินใจในการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ หรือ ปัจจัยทางด้านการเงิน เพื่อให้ได้ประโยชน์ แก่ตนหรือกลุ่มตนมากที่สุด มีบทบาทในการดาเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจเบื้องต้น เป็นทั้ง ผู้ผลิตและผู้บริโภค ครวั เรือนเป็นผู้ริเริ่มกจิ กรรมการผลิตและการบริโภค โดยผลิตสงิ่ ที่สมาชิก ของครอบครัวมคี วามจาเป็นและมีความตอ้ งการทจ่ี ะบริโภค หน่วยครัวเรือนอาจเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต คือ ผู้มีปัจจัยการผลิตชนิดต่าง ๆ ได้แก่ ที่ดิน แรงงาน ทุน และการประกอบการ ซ่ึงอาจมีเพียงชนิดเดียวหรือหลายชนิดก็ตาม เจ้าของปัจจัยจะนาปัจจัยการผลิตที่ตนมีอยู่ให้ผู้ผลิตเพ่ือไปผลิตเป็นสินค้าหรือบริการ โดย ได้รับค่าตอบแทนในรปู คา่ เช่า ค่าจา้ ง ดอกเบ้ีย หรือ กาไร เป้าหมายของเจ้าของปัจจัยการผลติ คือ รายได้สุทธิสงู สุด หรอื หนว่ ยครัวเรือน ทา หน้าที่เป็นผู้บริโภค คือ ผู้ใช้ประโยชน์จากสินค้าหรือบริการเพ่ือตอบสนองความต้องการ เป้าหมายของผู้บริโภค คือ ความพึงพอใจสูงสุด สมาชิกของหน่วยครัวเรือน อาจทาหน้าท่ีท้ัง เจ้าของปัจจยั การผลิต และเปน็ ผูบ้ ริโภคไปพร้อม ๆ กัน อย่างไรก็ตามหน้าที่ของหน่วยครัวเรือนจะต้องพยายามหารายได้มาไว้สาหรับ จับจ่ายใช้สอย สว่ นแหล่งที่มาของรายไดข้ ึ้นอย่กู ับลกั ษณะของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ 2. หนว่ ยธุรกิจ Business Firm unit หน่วยธุรกิจ Business Firm unit คือ บุคคลหรือองค์การที่มีบทบาทในการผลิต หรือบริการสินค้า เพื่อแสวงหาผลกาไรและสนองความต้องการและความพึงพอใจของผ้คู นใน สังคม หรือ บุคคลหรือกลุ่มบุคคลท่ีทาหน้าท่ีเอาปัจจัยการผลิตต่าง ๆ มาผสมผสานผลิตเป็น สินค้าหรอื บริการแล้วนาไปจาหน่ายจา่ ยแจกหรือขายให้แก่ผู้บริโภค หน่วยธรุ กจิ ประกอบดว้ ย สมาชิก 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ ผู้ผลิตและผู้ขาย ซึ่งหน่วยธุรกิจบางหน่วย ทาหน้าที่ท้ังผู้ผลิตและ ผู้ขาย หรือทาหน้าที่เพียงอย่างเดียว เป้าหมายของผู้ผลิต คือ แสวงหากาไรสูงสุด หรือมีส่วน

แบ่งการตลาดมากที่สุดในธุรกิจน้ัน หรือการมีชื่อเสียงเป็นท่ียอมรับ หรือธุรกิจมีอัตราการ เจริญเติบโตอย่ใู นอัตราสงู ข้ึนเรอื่ ย ๆ เปน็ ตน้ 3. หนว่ ยรฐั บาล Government unit หน่วยรัฐบาล Government Agency หมายถึง หน่วยงานของรัฐ หรือ ส่วนราชการ ต่าง ๆ ทีจ่ ัดต้ังเพ่ือดาเนินการของรฐั บาล มบี ทบาทสาคัญในการดาเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ของแต่ละประเทศ โดยมุ่งประโยชน์ การกินดีอยู่ดี ของประชาชนเป็นเป้าหมายหลัก มีหน้าที่ เชอื่ มความสมั พันธก์ บั หนว่ ยอ่นื ๆ ในระบบเศรษฐกิจ ซึ่งบทบาท หนา้ ท่ี ความสัมพนั ธ์ดังกล่าว จะมีมากน้อยเพียงใดข้ึนอยู่กับ ระบบเศรษฐกิจ ถ้าเป็นระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม บทบาท หน้าที่ของหน่วยรัฐบาลโดยเฉพาะทางด้านเศรษฐกิจจะมีค่อนข้างจากัด แต่ถ้าเป็นระบบ เศรษฐกิจแบบสังคมนิยมหรือแบบคอมมวิ นสิ ต์ รฐั บาลจะมบี ทบาทคอ่ นข้างมาก อย่างไรก็ตาม บทบาทหน้าทีข่ องหนว่ ยรัฐบาล พอสรุปไดด้ งั นี้ 1. เป็นทง้ั ผู้ผลิต ผู้บริโภค และเจ้าของปจั จัยการผลติ ในระบบเศรษฐกจิ 2. อานวยความสะดวกในด้านปจั จยั พื้นฐาน เชน่ บรกิ ารดา้ นสาธารณปู โภค (บรกิ าร ไฟฟา้ นา้ ประปา โทรศพั ท์ ฯลฯ) และสาธารณปู การ (การซ่อม สร้าง บารุงถนน ฯลฯ) ให้แก่ ประชาชน 3. จดั หารายไดโ้ ดยการเกบ็ ภาษีจากประชาชน เพื่อไวใ้ ช้จ่ายในการบริหารและพฒั นา ประเทศ 4. รักษาความสงบเรยี บร้อยของบ้านเมอื ง ระงับและตัดสินข้อพิพาทและปอ้ งกนั ประเทศ

ความสมั พนั ธข์ องหน่วยเศรษฐกจิ ในทางทฤษฎี บุคคลในระบบเศรษฐกิจมีหน้าท่ีเป็นท้ังผู้ผลิต ผู้ผลิตโภค และ เป็น เจา้ ของปจั จยั การผลติ แตใ่ นทางปฏิบตั ิการแบง่ หนา้ ท่แี บบนจี้ ะแยกจากกนั โดยเดด็ ขาดได้ยาก เพราะบุคคลคนเดียวอาจทาหน้าที่เป็นทั้งผู้ผลิต ผู้บริโภค และ เป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต รว่ มกันไปดว้ ย ซ่งึ หนา้ ทต่ี า่ งๆ ดงั กล่าวมคี วามสมั พนั ธ์กันเป็นวงจรเศรษฐกิจ ดังนี้ 1. ความสัมพนั ธข์ องหน่วยเศรษฐกจิ อย่างง่ายแบบไม่มรี ฐั บาล 2. ความสัมพนั ธข์ องหนว่ ยเศรษฐกจิ แบบปดิ มรี ฐั บาล 3. ความสมั พนั ธข์ องหนว่ ยเศรษฐกิจแบบเปดิ 1. ความสัมพนั ธ์ของหน่วยเศรษฐกิจอยา่ งง่ายแบบไม่มีรฐั บาล วงจรกระแสหมุนเวยี น จากหน่วยครัวเรือนหรือเจ้าของปัจจัยการผลิต จะนาเอาปัจจัยการผลิต ให้กับ หน่วยธุรกิจ จากนั้น หน่วยธุรกิจ ก็นาปัจจัยการผลิต มาผลิตเป็นสินค้าและบริการ วงจรตรงน้ี ทาง เศรษฐศาสตร์ เรยี กวา่ กระแสผลผลิต Real Flow (วงจรสขี าว) เมือ่ หน่วยครัวเรอื น นาปจั ัยการผลติ ใหก้ บั หน่วยธุรกจิ ทาใหห้ น่วยครัวเรือน มรี ายได้ เปน็ ค่าตอบแทนจากการเปน็ เจา้ ของปัจจยั การผลิต จากหน่วยธรุ กิจ หน่วยธรุ กจิ ก็นาปจั จัยการ ผลติ มาผลติ เป็นสินค้าและบริการ จาหน่ายให้กบั หนว่ ยครัวเรอื น หน่วยธรุ กจิ มีรายได้จากการ จาหนา่ ยสินค้าและบรกิ าร วงจรตรงน้ี ทางเศรษฐศาสตร์ เรียกว่า กระแสเงิน Money Flow( วงจรสีส้ม)

วงจรกระแสหมุนเวียน จาก ครัวเรือนหรือเจ้าของปัจจัยการผลิต จะนาเอาปัจจัยการผลิตออกสู่ ตลาดปัจจัยการ ผลิต เมื่อตลาดได้ตกลงใจที่จะรับซื้อปัจจัยการผลิตแล้ว ก็จะจ่ายเงินให้กับเจ้าของปัจจัยการ ผลิตในรูปต่างๆ เป็น (ท่ีดิน - ค่าเช่า , แรงงาน - ค่าจ้าง ,ทุน - ดอกเบ้ีย และผู้ประกอบการ - กาไร) ให้แก่ครัวเรือน เม่ือตลาดปัจจัยการผลิตได้รับปัจจัยการผลิตจากครัวเรือนมาแล้ว ก็ เปิดโอกาสใหธ้ ุรกิจ หรอื ผู้ผลติ เข้าครอบครอง และ ใช้ทรพั ยากรการผลิตเหล่านน้ั โดยที่ธรุ กิจ จะต้องจ่ายเงินตอบแทน ปัจจัยการผลิต ท่ีได้จากตลาดปัจจัยการผลิต ค่าตอบแทนน้ี เรียกว่า ตน้ ทุนการผลติ เม่ือธุรกิจได้ปัจจัยการผลิตมาแล้วก็จะทาการผลิตสินค้าและบริการส่งออกไปขายในตลาด สินค้าและบริการ ตลาดจะจ่ายเงินจานวนหนึ่ง แก่หน่วยธุรกิจซึ่งนับว่าเป็นรายได้ของหน่วย ธรุ กิจ แลว้ ตลาดสนิ ค้าและบริการกจ็ ะนาสินค้าและบริการเหล่าน้ไี ปขายให้แก่ หน่วยครวั เรอื น คารัวเรือนกจ็ ะจ่ายเงนิ ทดแทนในรปู ของค่าใชจ้ ่ายในการซื้อสินคา้ และบรกิ าร

2. ความสัมพนั ธ์ของหนว่ ยเศรษฐกิจแบบปิดมีรัฐบาล ความสมั พันธข์ องหน่วยเศรษฐกจิ ทงั้ หน่วยครวั เรอื น หน่วยธุรกิจและหน่วยรัฐบาล หนว่ ย รัฐบาลเป็นหน่วยงานทาหนา้ ท่ี อานวยความสะดวกในการสง่ เสริมการผลติ และการบรโิ ภค ตลอดจนการกระจาย ด้วย เชน่ การออกระเบียบและกฎหมายใหเ้ ออื้ อานวยตอ่ การลงทุน การลงทุนสรา้ งถนน ไฟฟ้า ประปา และโทรคมนาคมการใหเ้ งินกเู้ พอ่ื การลงทุน การเขา้ ไป แทรกแซงดา้ นการตลาดไม่วา่ จะเป็นเรือ่ งการประกนั ราคาสินค้า การพยงุ ราคาสินคา้ การรบั จานาสินคา้ เกษตร การขยายตลาดในต่างประเทศ การเก็บภาษอี ากร และการใหค้ วามเป็น ธรรมทางเศรษฐกจิ

บทบาทของรัฐบาลท่ีเป็นท้ังผู้บริโภค ผู้ผลิต และเจ้าของปัจจัยการผลิต โดยรับบาลจะมี รายรับจากภาษีอากรและการขายสินค้าให้แก่ธุรกิจและครัวเรือน ขณะเดียวกันรัฐบาลก็จะ นารายรับไปซื้อปัจจัยการผลิตในตลาดปัจจัยการผลิต เพ่ือนาไปผลิตสินค้าและบริการที่หน่วย ธรุ กิจไม่ทาการผลติ เช่น ผลิตกระแสไฟฟ้า น้าประปา โทรศัพท์ การคมนาคม ทกุ ประเภท ท้ัง ทางน้า ทางบก ทางอากาศ เป็นต้น รวมทั้งจะนารายรับไปซ้ือสินค้า และบริการเพ่ือให้หน่วย ราชการนาไปใช้สอย และในบางกรณีรัฐยังจ่ายเงินโอนให้ครัวเรือนและหน่วยธุรกิจในกรณีท่ี เกิดปัญหา เช่น การจ่ายเงินช่วยเหลือผู้ได้รับความเสียหายจากภัยพิภัยธรรมชาติ การให้เงิน อุดหนนุ ภาคเอกชนในการผลติ ฯลฯ

3. ความสมั พันธ์ของหนว่ ยเศรษฐกจิ แบบเปิด ความสัมพันธ์ของหน่วยเศรษฐกจิ ทุกภาคส่วนภายใตร้ ะบบเศรษฐกิจ เกดิ กิจกรรม ทางเศรษฐกจิ หลากหลายรปู แบบ ตามบริบทของหน่วยเศรษฐกจิ อาทิ หน่วยรฐั บาล ต้องให้การสนับสนนุ อานวยความสะดวกให้ ภาคเอกชน ในการส่งสินค้าออกไป ยัง่ต่างประเทศ ทาให้เอกชนมีรายได้ รัฐบาลมีรายได้ จากการเก็บภาษี หรือภาครัฐอานวย ความสะดวกใหก้ ับภาคเอกชน ในการสง่ั ซ้ือเครื่องจักรจากต่างประเทศหรือสินค้าทนุ อ่ืนๆเพ่ือ ใช้ในการผลิตสินค้าหรือบริการสามารถแข่งขันกับ ตลาดต่างประเทศได้ หรือ ความสัมพันธ์ ระหว่าง หน่วยธุรกิจ กับ ตลาดการเงิน ซึ่งมีการทาสัญญากู้ยืมเงินท้ังในตลาดเงินและตลาด การเงิน ทาให้เกิดการลงทุน เป็นการสร้างงาน เกิดความสัมพันธ์กับหน่วยครัวเรือนอีกทอด หน่ึง ตลาดแรงงานกว้างข้นึ ทาใหห้ นว่ ยครัวเรอื นมรี ายได้เพ่มิ ขึ้น