ข้อความท้ายใบลานกับการศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชนบ้านนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง

ISBN (e-book): 978-616-488-172-3

รายงานสืบเนื่องจากการประชุมวิชาการโครงการประชุมวิชาการระดับนานาชาติเครือข่ายความร่วมมือ ทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศึกษา หัวข้อ “ภาษาและวัฒนธรรมไทยในวิถีโลกสมัยใหม่” (Thai in the Modern World) วันท่ี 17-18 ธนั วาคม 2563 ในรปู แบบออนไลน์ โดยความรว่ มมือทางวิชาการของคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร์ คณะมนษุ ยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์ มหาวิทยาลยั ขอนแก่น คณะมนุษยศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั รามคำแหง และกระทรวงวฒั นธรรม บรรณาธิการ รองศาสตราจารย์ ดร. นติ ยา แกว้ คัลณา พิมคร้ังท่ี 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2564 สงวนลิขสทิ ธิ์ ข้อมูลทางบรรณานุกรม (Cataloging in Publication Data) ผู้เขียนบทความ. (2563). ช่อื บทความ. โครงการประชมุ วิชาการระดับนานาชาติเครอื ข่ายความร่วมมอื ทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา หัวขอ้ “ภาษาและวฒั นธรรมไทยในวถิ โี ลก สมัยใหม่” (Thai in the Modern World) ในรปู แบบออนไลน.์ 17-18 ธันวาคม 2563. น. xxx-xxx. จดั ทำโดย คณะศลิ ปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (Faculty of Liberal Arts, Thammasat University) เลขท่ี 2 อาคารคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ถนนพระจนั ทร์ แขวงพระบรมมหาราชวงั กรงุ เทพฯ 10200 URL: https://arts.tu.ac.th email: [email protected] ประสานงาน นางสาวรฐั นนั ท์ วจิ ิตรกฤตพงศ์ ออกแบบและจัดรปู เลม่ : นายอริยะ ก้บู ัณฑิต พิสูจน์อกั ษรและจัดรูปแบบอักษร: นางสาวคันธรตั พรหมวงษ์ ISBN (e-book): 978-616-488-172-3 หมายเหตุ: บทความในรายงานสบื เนอื่ งจากการประชุมวิชาการฉบบั นีเ้ ปน็ ของผ้เู ขียน กองบรรณาธิการไมจ่ ำเปน็ ต้องเห็นดว้ ย และหากผเู้ ขยี นไดล้ ะเมิดลิขสิทธิ์ผลงานของผหู้ นึง่ ผูใ้ ด กองบรรณาธิการไม่รบั ผิดชอบตอ่ การละเมิดดงั กลา่ ว

โครงการประชุมวิชาการระดบั นานาชาติ เครอื ข่ายความรว่ มมือทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั การศึกษา รายงานสืบเน่อื งจากการประชมุ วิชาการระดบั นานาชาติเครอื ข่ายความร่วมมอื ทาง วชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา หวั ข้อ “ภาษาและวัฒนธรรมไทยในวถิ ีโลกสมัยใหม”่ (Thai in the Modern World) ระหว่างวันที่ 17-18 ธนั วาคม 2563 หลักการและเหตผุ ล ตามที่ได้มีการลงนามแสดงเจตจำนง (MOI) เพื่อความร่วมมือทางวิชาการและวัฒนธรรมกับสถาบัน ภาษาและอารยธรรมตะวันออกแห่งชาติ (INALCO) สาธารณรัฐฝรั่งเศส ระหว่างคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง และคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในพิธีเปิดศูนย์ความร่วมมอื ทางวิชาการระหว่างสถาบันภาษาศาสตร์และวฒั นธรรม ศกึ ษาราชนครินทร์ คณะมนษุ ยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และสถาบันภาษาและอารยธรรมตะวันออก แห่งชาติ (INALCO) เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2561 หลังจากการลงนามแสดงเจตจำนง (MOI) ระหว่าง 5 สถาบันการศึกษาดังกล่าวข้างต้น นำไปสู่การลงนามบันทึกข้อตกลง (MOU) ความร่วมมือเครือข่าย ทางวิชาการและวัฒนธรรม ในวันที่ 14 มิถุนายน พ.ศ. 2562 และการลงนามในบันทึกข้อตกลงฉบับทบทวน ในวันที่ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2563 กับเครือข่าย 4 สถาบันประกอบด้วยเครือข่ายความร่วมมือเดิมยกเว้น คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร เพื่อให้เกิดการสานต่อและสร้างความเข้มแข็งทางวิชาการและ วัฒนธรรม โดยเฉพาะด้านการสอนภาษาไทยสำหรับชาวต่างประเทศอย่างยั่งยืนต่อไป โดยในปี 2563 ที่ผ่านมาเครือข่ายฯ จึงร่วมกันจัดประชุมวิชาการระดับชาติ ในหัวข้อ “บทบาทภาษาและวัฒนธรรมไทย ในเวทีโลก” ในวันพฤหัสบดีที่ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2563 โดยมีคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นเจ้าภาพ ซง่ึ เปน็ กจิ กรรมท่ีประสบความสำเร็จอย่างดียิ่ง มผี สู้ ง่ บทความเข้ารบั การคดั เลือกถงึ 60 บทความ และมีผู้เข้าร่วมการประชุมถึง 500 คน ที่ประชุมเครือข่ายฯ จึงมีแผนงานที่จะยกระดับการจัดประชุม ทางวิชาการให้เป็นการประชุมวิชาการในระดับนานาชาติต่อไป เพื่อเปิดโอกาสให้นักวิชาการและอาจ ารย์ ผู้สอนภาษาไทยทั้งที่อยู่ในประเทศไทยและต่างประเทศได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้านงานวิจัย ประสบการณ์ และ แนวทางการสอนภาษาไทยในฐานะภาษาต่างประเทศ และประเด็นทางวชิ าการอ่ืน ๆ ที่เกย่ี วข้องกบั ไทยศึกษา และวฒั นธรรมไทย ด้วยเหตุนี้ คณบดีคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในฐานะตัวแทนเครือข่ายฯ ประจำปี พ.ศ. 2563 จงึ ได้รับมอบหมายให้จดั การประชมุ วิชาการระดบั นานาชาติเครือขา่ ยความรว่ มมือทางวิชาการและ วัฒนธรรม 4 สถาบันการศึกษา หัวข้อ “ภาษาและวัฒนธรรมไทยในวิถีโลกสมัยใหม่” (Thai in the Modern 3

โครงการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมอื ทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา World) ซึ่งจะจัดขึ้นในวันท่ี 17-18 ธันวาคม พ.ศ. 2563 ทงั้ นเ้ี นือ่ งจากสถานการณแ์ พร่ระบาดของ covid-19 เครอื ขา่ ยฯ ได้ลงความเหน็ ใหด้ ำเนนิ การจัดงานประชุมในรูปแบบออนไลน์ เพือ่ ปอ้ งกนั ความเส่ียงต่าง ๆ ที่อาจ เกิดขึ้น และเพื่อเปิดโอกาสให้นักวิชาการจากต่างประเทศสามารถเข้าร่วมการประชุมได้ นอกจากจะมี การนำเสนอผลงานวิชาการที่ผ่านการคัดเลือกแล้ว ยังมีการบรรยายพิเศษจากองค์ปาฐก และการเสวนา โตะ๊ กลมโดยวิทยากรรบั เชิญที่มีความเชีย่ วชาญในสาขาท่ีเกี่ยวข้องกับหวั ข้อและเป็นท่ียอมรับในระดับชาติและ นานาชาติ วัตถุประสงค์ 1. เพื่อส่งเสริมความร่วมมือของเครือข่ายความร่วมมือด้านวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั 2. เพื่อส่งเสริมความเข้มแข็งทางวิชาการด้านภาษาและวัฒนธรรมไทยของนักวิชาการทั้งภายในและ ภายนอกเครือข่าย 3. เพื่อสนับสนุนการเผยแพร่ผลงานวิชาการของนักวิชาการด้านภาษาและวัฒนธรรมไทยในระดับ นานาชาติ 4. เพอื่ เผยแพร่องคค์ วามรู้ด้านภาษาและวัฒนธรรมไทยแกส่ าธารณะ 4

กองบรรณาธิการ โครงการประชุมวิชาการระดบั นานาชาติ เครือขา่ ยความรว่ มมอื ทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา รองศาสตราจารย์ ดร.นติ ยา แกว้ คัลณา ประธานกรรมการ (มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์) รองศาสตราจารย์ ดร.โกวทิ ย์ พิมพวง กรรมการ (มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร์) ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.มารศรี สอทิพย์ กรรมการ (มหาวทิ ยาลัยขอนแก่น) ผูช้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.สหะโรจน์ กิตตมิ หาเจรญิ กรรมการ (มหาวทิ ยาลัยรามคำแหง) Associate Professor Kyung-Eun Park กรรมการ (Hankuk University of Foreign Studies) Assistant Professor Song Fan กรรมการ (Shanghai International Studies University) Associate Professor Su Su Khin กรรมการ (Yangon University of Foreign Language) ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.วชั ราภรณ์ ดษิ ฐปา้ น กรรมการและเลขานกุ าร (มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร)์ ผทู้ รงคณุ วุฒภิ ายใน มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.นนั ทวนั ชูอารยะประทีป มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.นติ ยา แก้วคัลณา มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.สุธาสินี ปยิ พสุนทรา มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ รองศาสตราจารยช์ ศู กั ด์ิ ภทั รกลุ วณิชย์ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ รองศาสตราจารย์อรพชั บวรรกั ษา มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวัญจริ า ฉัตรพรรณรงั สี มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.จนั ทมิ า องั คพณิชกจิ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ชัยวัฒน์ มสี นั ฐาน 5

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นาวิน โบษกรนัฏ โครงการประชมุ วิชาการระดบั นานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมือทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นิพนธ์ ศศภิ านุเดช มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ รุนรา มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ภาสพงศ์ ศรพี จิ ารณ์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผูช้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.วรางคณา ศรีกำเหนิด มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.วชั ราภรณ์ ดษิ ฐปา้ น มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.สทิ ธธิ รรม ออ่ งวฒุ ิวฒั น์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สภุ าพร พลายเลก็ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.สรุ ยิ นั ติ์ ปานเลห่ ์ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.เสาวณติ จุลวงศ์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.อำนาจ ปกั ษาสขุ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผู้ช่วยศาสตราจารยน์ ำ้ เพชร จินเลศิ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผู้ช่วยศาสตราจารยส์ ุรตั น์ ศรรี าษฎร์ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ ผชู้ ่วยศาสตราจารยโ์ อฬาร รตั นภกั ดี มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ อาจารย์ ดร.กรนภา บญุ พสิ ทุ ธิ์ศลิ ป์ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ อาจารย์ ดร.ณฏั ฐนจิ แช่มสวุ รรณวงศ์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ อาจารย์ ดร.วันชนะ ทองคำเภา มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ อาจารยณ์ ฐั วดี กอ้ นทอง มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ อาจารยพ์ รพรรณ จันทรน์ มุ่ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ อาจารย์ภาวิน มาลยั วงศ์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ อาจารยว์ ีรญา กังวานเจิดสขุ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ อาจารย์อาทติ ย์ วงษ์สงา่ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ 6

ผ้ทู รงคุณวฒุ ภิ ายนอก โครงการประชมุ วิชาการระดบั นานาชาติ เครอื ข่ายความร่วมมอื ทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศึกษา รองศาสตราจารย์ ดร.วภิ าวรรณ อย่เู ยน็ รองศาสตราจารย์เจียรนยั ศริ สิ วสั ดิ์ ผูเ้ ชี่ยวชาญพเิ ศษ รองศาสตราจารยน์ วลทิพย์ เพิ่มเกษร ผู้เชี่ยวชาญพิเศษ ผู้ชว่ ยศาสตราจารยร์ ังรอง เจียมวจิ ักษณ์ ผู้เชย่ี วชาญพิเศษ รองศาสตราจารย์ ดร.นัทธนยั ประสานนาม ผู้เชย่ี วชาญพเิ ศษ รองศาสตราจารย์ ดร.กนกพร นุ่มทอง มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.ศรณั ย์ นักรบ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ รองศาสตราจารย์โสมสกาว เพชรานนท์ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.อุมาภรณ์ สังขมาน มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ ผู้ช่วยศาสตราจารยว์ ชั ราภรณ์ อาจหาญ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ อาจารย์ ดร.คเชนทร์ ตญั ศริ ิ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ อาจารย์ ดร.วิภาดา รตั นดิลก ณ ภูเก็ต มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ อาจารยว์ ุฒนิ นั ท์ แก้วจันทรเ์ กตุ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.เฉลมิ ศกั ด์ิ พกิ ุลศรี มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.ปรมนิ ท์ จารุวร มหาวิทยาลยั ขอนแก่น รองศาสตราจารย์ ดร.ศริ พิ ร ปญั ญาเมธกี ุล จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.วรวรรณา เพ็ชรกจิ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย รองศาสตราจารย์ ดร.นติ ยา วรรณกิตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั อาจารย์ ดร.นรุตม์ คุปตธ์ นโรจน์ มหาวิทยาลยั มหาสารคาม อาจารย์ ดร.ศริ ะวัสฐ์ กาวิละนนั ท์ มหาวิทยาลยั รงั สติ รองศาสตราจารยร์ ุ่งฤดี แผลงศร มหาวทิ ยาลยั พะเยา ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.ภาณพุ งศ์ อดุ มศิลป์ มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครินทรวิโรฒ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ภูวกร ฉัตรบำรุงสขุ มหาวิทยาลยั ศรีนครนิ ทรวิโรฒ มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครนิ ทรวิโรฒ 7

ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์พิมพาภรณ์ บญุ ประเสริฐ โครงการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ อาจารย์ ดร.กง่ิ กาญจน์ บรู ณสินวฒั นกลู เครือข่ายความรว่ มมือทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศึกษา อาจารย์ ดร.ยรรยงค์ สกิ ขะฤทธิ์ อาจารย์ ดร.รัชนียญ์ า กล่ินนำ้ หอม มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ รองศาสตราจารย์ ดร.ธรี ะวฒั น์ จนั ทกึ มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครินทรวโิ รฒ รองศาสตราจารย์ ดร.ร่งุ โรจน์ ธรรมร่งุ เรอื ง มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ รองศาสตราจารย์ ดร.อนริ ุทธ์ สตมิ ่นั มหาวิทยาลยั ศรีนครนิ ทรวิโรฒ รองศาสตราจารย์สุวฒั นา เล่ียมประวัติ มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.บุษบา บวั สมบรู ณ์ มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปัทมา ฑฆี ประเสริฐกลุ มหาวิทยาลยั ศิลปากร ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อารยี า หตุ ินทะ มหาวิทยาลยั ศิลปากร ผู้ช่วยศาสตราจารย์กติ ตชิ ัย พินโน มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร อาจารย์ ดร.โกสนิ ทร์ ปัญญาอธิสนิ มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร อาจารย์ ดร.ชลธชิ า หอมฟุ้ง มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร อาจารย์ ดร.นนั ทวัลย์ สนุ ทรภาระสถติ ย์ มหาวิทยาลยั ศิลปากร อาจารย์ ดร.สนุ ทรี โชติดลิ ก มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร อาจารยว์ รพล พนิ จิ มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร อาจารย์อานันท์ นาคคง มหาวิทยาลยั ศลิ ปากร ผชู้ ่วยศาสตราจารย์บวั ผนั สพุ รรณยศ มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร รองศาสตราจารย์ ดร.พสิ ิทธ์ิ กอบบญุ มหาวิทยาลยั ศิลปากร รองศาสตราจารย์ ดร.เมชฌ สอดสอ่ งกฤษ มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร ศาสตราจารย์ ดร.วสิ าขา ภจู่ ินดา มหาวิทยาลยั หอการค้าไทย มหาวิทยาลยั อบุ ลราชธานี Assoc. Prof. Kyung-Eun Park มหาวิทยาลยั อบุ ลราชธานี Asst. Prof. Song Fan สถาบนั บณั ฑติ พัฒนบริหารศาสตร์ Assoc. Prof. Su Su Khin Hankuk University of Foreign Studies Shanghai International Studies University Yangon University of Foreign Languages 8

โครงการประชุมวิชาการระดับนานาชาติ เครือข่ายความร่วมมอื ทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศึกษา บทบรรณาธิการ ด้วยคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในฐานะตัวแทนเครือข่ายความร่วมมือทางวิชาการและ วัฒนธรรมจัดประชุมวิชาการระดับนานาชาติ หัวข้อ “ภาษาและวัฒนธรรมไทยในวิถีโลกสมัยใหม่” ( Thai in the Modern World) ซึ่งจัดขึ้นในวันที่ 17-18 ธันวาคม พ.ศ. 2563 โดยวัตถุประสงค์ของการจัดงานเพื่อส่งเสริม ความร่วมมือระหว่างเครือข่าย 4 สถาบันด้านวิชาการและวัฒนธรรม ส่งเสริมความเข้มแข็งทางวิชาการด้านภาษาและ วัฒนธรรมไทยของนักวิชาการทั้งภายในและภายนอกเครือข่าย สนับสนุนการเผยแพร่ผลงานวิชาการของนักวิชาการ ด้านภาษาและวัฒนธรรมไทยในระดบั นานาชาติ และเผยแพร่องคค์ วามรู้ด้านภาษาและวฒั นธรรมไทยแก่สาธารณะ การจัดประชุมระดับนานาชาติดังกล่าว คณะกรรมการจัดประชุมฯประกอบด้วยเครือข่าย 4 สถาบัน ประเทศไทย ได้แก่ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง และคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และต่างประเทศประกอบด้วย Yangon University of Foreign Languages ประเทศสาธารณรฐั แหง่ สหภาพเมยี นมา Hankuk University of Foreign Studies ประเทศเกาหลีใต้ และ Shanghai International Studies University ประเทศจีน นับเป็นโอกาสอันดีของการจัดงานประชุมฯ เพื่อสื่อ “สาร”เกี่ยวกับภาษาและวัฒนธรรมไทยในเวที นานาชาติ โดยมีนักวิชาการทั้งไทยและต่างประเทศ เช่น สิงค์โปร์ ญี่ปุ่น รัสเซีย จีน เมียนมา เกาหลี ร่วมนำเสนอ ผลงาน ในการจัดประชุมระดับนานาชาตินี้มีผู้สนใจส่งบทความเข้าร่วมเพื่อนำเสนอในประเด็นเกี่ยวกับภาษาไทย การสอนภาษาไทยในฐานะภาษาแมแ่ ละภาษาต่างประเทศ ภาษาศาสตร์ การแปล ไทยศึกษา วรรณกรรม คตชิ นวิทยา อันทำให้เห็นถึงมิติความสนใจของการศึกษาภาษาและวัฒนธรรมไทยทั้งในสังคมไทยและบริบทของต่างประเทศ และ ยังสื่อแสดงบทบาทของภาษาและวัฒนธรรมไทยในบริบทของนานาชาติด้วย การจัดการประชุมในรูปแบบออนไลน์ ครั้งนี้ยังเป็นการเปิดโอกาสให้นักวิชาการจากต่างประเทศที่สนใจศึกษาภาษาและวัฒนธรรมไทยสามารถเข้าร่วม การประชุมและนำเสนอผลงาน ซึ่งทำให้ความรับรู้เกี่ยวกับภาษาไทยในบริบทโลกสมัยใหม่มิได้จำกัดอยู่ เฉพาะ สงั คมไทยเท่านน้ั หากไดร้ ับความสนใจศึกษาจากสงั คมนานาประเทศดว้ ย รายงานสืบเนื่องจากการประชุมวิชาการระดับนานาชาติเครือข่ายความร่วมมือ ทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศึกษา หัวข้อ “ภาษาและวัฒนธรรมไทยในวิถีโลกสมัยใหม่” (Thai in the Modern World) เล่มนี้ ป ร ะ ก อ บ ด ้ ว ย บ ท ค ว า ม จ า ก น ั ก ว ิ ช า ก า ร ท ั ้ ง ช า ว ไ ท ย แ ล ะ ต ่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ท ี ่ ร ่ ว ม น ำ เ ส น อ ใ ห ้ เ ห ็ น ถึ ง ความสนใจเกี่ยวกับภาษาไทยในบริบทของสังคมไทยและนานาชาติ อันทำให้การศึกษาวิจัยเกี่ยวกับภาษาไทยงอกงาม สบื ไป นติ ยา แกว้ คัลณา บรรณาธกิ าร 9

โครงการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ เครือขา่ ยความร่วมมือทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั การศึกษา กำหนดการ การประชมุ วิชาการระดบั นานาชาติ เครอื ข่ายความร่วมมอื ทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั หัวข้อ “ภาษาและวฒั นธรรมไทยในวิถโี ลกสมัยใหม่” วนั พฤหัสบดีท่ี 17 ธนั วาคม พ.ศ. 2563 เวลา (น.) กิจกรรม 08.30 - 09.00 น. 09.00 – 09.30 น. - พธิ เี ปดิ การประชมุ ฯ 09.30 - 09.45 น. 09.45 - 10.30 น. - คณบดีคณะศลิ ปศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร์ กลา่ วรายงาน 10.30 - 12.00 น. - อธิการบดจี ากมหาวทิ ยาลัยเครอื ขา่ ย กล่าวเปิดการประชุม 12.00- 12.15 น. - ปาฐกถา หวั ขอ้ “บทบาทภาษาและวัฒนธรรมไทยในเวทีโลก” 13.15 -16.35 น. โดย นายปรเมศร์ งามพิเชษฐ์ ผูช้ ่วยรฐั มนตรวี ่าการกระทรวงวฒั นธรรม - พิธมี อบรางวลั “ผมู้ คี ุณปู การด้านภาษาและวฒั นธรรมไทย” - บรรยายพเิ ศษ “ภาษาไทยในโลกตะวนั ตก: การสอนและการแปลวรรณกรรม ไทยในฝร่งั เศส” โดย Assoc. Prof. Émilie TESTARD Institut National des Langues et Civilisations Orientales (INALCO) - เสวนา เร่ือง “วิธีการสอนภาษาไทยในฐานะภาษาที่ 2” วทิ ยากร 1. Assoc.Prof. Su Su Khin Yangon University of Foreign Languages 2. Assoc. Prof. Kyung-Eun Park Hankuk University of Foreign Studies 3. Asst. Prof. Song Fan Shanghai International Studies University ผ้ดู ำเนินรายการ ดร.สรุ ีเนตร จรัสจรงุ เกียรติ Nanyang Technological University - พิธสี ง่ มอบเจ้าภาพจัดการประชุมวิชาการในปตี ่อไป - นำเสนอบทความทางวิชาการในแตล่ ะห้อง 10

โครงการประชมุ วิชาการระดบั นานาชาติ เครอื ขา่ ยความรว่ มมือทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา กำหนดการ การประชุมวิชาการระดบั นานาชาติ เครอื ข่ายความรว่ มมอื ทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั หวั ข้อ “ภาษาและวัฒนธรรมไทยในวถิ ีโลกสมยั ใหม่” วนั ศุกรท์ ่ี 18 ธันวาคม พ.ศ. 2563 เวลา (น.) กิจกรรม 09.30 - 10.30 น. 10.30 - 12.00 น. - บรรยายพเิ ศษ “ภาษาไทยในโลกตะวันออก: การสอนและการวิจัยด้านภาษาไทย 13.15 -16.35 น. ในประเทศจีน” โดย Professor Bo Wenze Peking University School of Foreign Languages - เสวนา เร่อื ง “การวจิ ยั เชิงบูรณาการดา้ นภาษาและวัฒนธรรมไทย” วทิ ยากร 1. ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ภาสพงศ์ ศรีพิจารณ์ คณบดีคณะศลิ ปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2. รองศาสตราจารย์ ดร.วโิ รจน์ อรณุ มานะกลุ ผอู้ ำนวยการสถาบนั ภาษาไทยสิรินธร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั 3. ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.รชั ฎา คงคะจนั ทร์ วทิ ยาลัยสหวิทยาการ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ อปุ นายกสมาคมปัญญาประดิษฐ์ ประเทศไทย ผดู้ ำเนนิ รายการ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จนั ทมิ า อังคพณิชกจิ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ - นำเสนอบทความวิชาการในแตล่ ะห้อง 11

โครงการประชุมวชิ าการระดบั นานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมือทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา ตารางนำเสนอผลงาน วนั พฤหสั บดที ี่ 17 ธนั วาคม พ.ศ. 2563 ROOM A 1A ผดู้ ำเนนิ รายการและวพิ ากษ์ : รศ.ดร.วรษิ า โอสถานนท์ 13.15 - 13.45 น. 13.50 - 14.20 น. 14.25 - 14.55 น. กลวิธีทางภาษาที่ใช้ในวัจนกรรม การศึกษาประเภทและบทบาทหน้าที่ การเชื่อมโยงความด้วยคำเชื่อมใน การเก้ยี วพาราสขี องผญาเกยี้ วอสี าน ของคติชนวิทยา: บ้านสามหม่ืน เอกสารโบราณท้องถิน่ จังหวดั แพร่ 003 พงศธร สุรนิ ทร์ และ พรวิภา ไชยสมคณุ เ ม ื อ ง เ ฟ ื อ ง แ ข ว ง เ ว ี ย ง จ ั น ท น์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชน ลาว 043 กาญจนา คำผา 027 นลินี กาศแสวง และ ณรงค์กรรณ รอดทรัพย์ 2A ผดู้ ำเนินรายการและวพิ ากษ์ : ผศ.ดร.สภุ าพร พลายเลก็ 15.00 - 15.30 น. 15.35 - 16.05 น. 16.10 - 16.35 น. ลีลาการเรียนรู้ภาษาไทยและกลวิธี การวิเคราะห์ความต้องการใน การเรียนการสอนภาษาไทยเป็น การเรยี นรู้วัฒนธรรมไทยของนักศึกษา การเรียนรู้ภาษาไทยในฐานะ ภ า ษ า ต ่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ใ น ส ถ า บั น เกาหลีใต้ท่เี รียนภาษาไทยในฐานะ ภาษาต่างประเทศของนักศึกษาใน อดุ มศกึ ษาของรสั เซยี ภาษาต่างประเทศของมหาวิทยาลยั บรบิ ทของมาเลเซยี ในประเทศสาธารณรัฐเกาหลี A018 เวรา อีวาโนวา 007 บญุ รอด โชติวชิรา 012 รุสนนั ท์ เจะ๊ โซ๊ะ ROOM B 1B ผดู้ ำเนินรายการและวิพากษ์ : ผศ.ดร.สิทธธิ รรม อ่องวุฒิวัฒน์ 13.15 - 13.45 น. 13.50 - 14.20 น. 14.25 - 14.55 น. การประยุกต์ใช้แบบจำลองสถานท่ี การเรียนการสอนภาษาจีนของ ระบบไตรยางศ์ในการสรา้ งแบบเรียน 360° เสมือนจริงสำหรับการเรียน ประเทศไทยภายใต้สถานการณ์ เพื่อการอ่านเสียงวรรณยุกต์สำหรับ การสอนภาษาไทยในต่างประเทศ โควดิ -19 ผู้เรยี นชาวต่างประเทศระดับต้น A017 สุรเี นตร จรัสจรุงเกยี รติ 019 วรรณรตั ณ์ มหาธาราทอง 014 บษุ รา อวนศรี 12

โครงการประชมุ วิชาการระดบั นานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมือทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศึกษา 2B ผดู้ ำเนินรายการและวพิ ากษ์ : อ.ดร.วนั ชนะ ทองคำเภา 15.00 - 15.30 น. 15.35 - 16.05 น. 16.10 - 16.35 น. อ่านเรื่องสังข์ทองใหม่: ลักษณะ นวนิยายชี้ค: ลูกผู้ชายของชาติ เควยี รใ์ นวรรณคดีนทิ านของสนุ ทรภู่ เควียร์และความเป็นชายแบบเควียร์ และการจัดลำดับอำนาจทาง ของพระสังข์ การเมือง 005 นริ าวุฒิ สกลุ แก้ว 018 สุพรรษา ภักตรนกิ ร A005 ทฆิ มั พร ทองแถม ณ อยุธยา ROOM C 1C ผดู้ ำเนินรายการและวพิ ากษ์ : อ.วรี ญา กงั วานเจดิ สุข 13.15 - 13.45 น. 13.50 - 14.20 น. 14.25 - 14.55 น. การศึกษาปัญหาการเขียนภาษาไทย กา ร วิ เ ค ร า ะ ห ์ ป ั ญห า การ เ ขียน คำใหม่ด้านการใช้สื่อสังคมออนไลน์ ของนักศึกษาจีน มหาวิทยาลัยนอร์ท ภาษาไทยของนักศึกษาชาวเมียนมา ภาษาไทย-เกาหลี: ระดับความโปร่งใส กรุงเทพ มหาวทิ ยาลัยภาษาตา่ งประเทศยา่ งกุ้ง ของคำ 016 MO FAN, RAO WEIHAN, 028 SU SU KHIN 047 เกวลนิ ศรมี ่วง HUANG LIXIANG, ZHENG SHUANGYAN และ นพรตั น์ นอ้ ยเจรญิ 2C ผดู้ ำเนนิ รายการและวิพากษ์ : อ.ดร.ประเสริฐ รนุ รา 15.00 - 15.30 น. 15.35 - 16.05 น. 16.10 - 16.35 น. ตำนานและพิธีกรรมในประเพณี ภาพรวมของวิทยานิพนธ์ไทยที่ ข้อความท้ายใบลานกับการศึกษา บุญสัจจากับการสื่อสารความหมาย ศึกษาเรื่องคำยืมภาษาต่างประเทศ ประวัติศาสตร์ชมุ ชนบ้านนากวา้ ว ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ใน ในภาษาไทย ระหว่าง พ.ศ. 2528- ตำบลปา่ ตัน อำเภอแม่ทะ จงั หวัด พื้นที่เทือกเขาภูเวียง อำเภอเวียง 2556 ลำปาง เกา่ จังหวดั ขอนแก่น 017 อัษฎาวฒุ ิ ศรีทน และ 036 นยิ า บลิ ยะแม และ 030 ตลุ าภรณ์ แสนปรน อุมารนิ ทร์ ตลุ ารักษ์ สเุ มตตา ประสาทแก้ว 13

โครงการประชุมวิชาการระดบั นานาชาติ เครือข่ายความร่วมมือทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา ROOM D 1D ผดู้ ำเนนิ รายการและวิพากษ์ : ผศ.ดร.อรอนงค์ ทิพยพ์ ิมล 13.15 - 13.45 น. 13.50 - 14.20 น. 14.25 - 14.55 น. ภาพแทนความทรงจำเมืองลำปาง วฒั นธรรมไทยร่วมสมัยและการสื่อสาร บริบทและสภาพสังคมอีสานที่มี จากมวิ เซยี มลำปาง ภาวะผนู้ ำเชงิ ทำลายในองคก์ ารไทย อิทธิพลต่อภาพแทนความเป็นหญิง อีสาน ที่ปรากฏในหมอลำกลอน ประยุกต์ 002 Miss Wu Meng Qi 024 จุฑาพรรธ์ ผดุงชีวิต 033 หทัยวรรณ มณวี งษ์ และ ภาณวุ ัฒน์ สกุลสืบ และ มารศรี สอทิพย์ ทตั พิชา สกลุ สบื 2D ผดู้ ำเนนิ รายการและวพิ ากษ์ : อ.สรุ ยิ าพร เอี่ยมวจิ ิตร 15.00 - 15.30 น. 15.35 - 16.05 น. 16.10 - 16.35 น. การสื่อสารผ่านคำศัพท์เฉพาะทาง อ่านใหม่ ขา้ งหลงั ภาพ: โศกนาฏกรรม ปรากฏการณ์ทางสังคมและอนาคต ในสาขาวิชาเทคโนโลยีคลังข้อมูล แบบไทย ภาพวรรณคดีไทยในยุคสังคมดิจิทัล: คติชนวิทยา และการเรียนรู้ตลอด กระบวนการปลุกวรรณคดีให้มีชีวิต ชีวติ ในยุคดิจทิ ัล ดว้ ยแนวคดิ ศกึ ษาศาสตร์ 001 สิริศริ ะ โชคทวีกิจ และ A008 Shengyang WU 011 สริ ะ สมนาม และ เบญจภัคค์ เจริญมหาวิทย์ ชฎาพร สมนาม หมายเหตุ: นำเสนอผลงาน คนละประมาณ 20 นาที และตอบข้อซกั ถามช่วงท้าย Session 10 นาที 14

โครงการประชุมวิชาการระดบั นานาชาติ เครอื ขา่ ยความรว่ มมือทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั การศึกษา ตารางนำเสนอผลงาน วันศกุ รท์ ่ี 18 ธันวาคม พ.ศ. 2563 ROOM E 1E ผดู้ ำเนนิ รายการและวิพากษ์ : อ.ดร.จิรธร สกลุ วัฒนะ 13.15 - 13.45 น. 13.50 - 14.20 น. 14.25 - 14.55 น. ปรบทในเอกสารตัวเขยี นบทละครนอก บทบาทของอวัจนภาษาในนวนิยาย วิเคราะห์สัมพันธสารในบทเพลง สมยั อยุธยา เร่อื ง เดอะ รีดเดอร์ พื้นบ้าน ของชนเผ่าจ้วงอู่หมิง มณฑล กวางสี A013 สุธีรา สตั ยพนั ธ์ 037 ทัตพชิ า สกลุ สบื A006 Wanhua Huang, นติ ยา มูลปินใจ Qiuyan Pan, สปุ ระวณี ์ แสงอรุณเฉลมิ สุข Junling Lu และ และ สิรญิ ญา สุขสวสั ดิ์ นพรตั น์ นอ้ ยเจริญ 2E ผดู้ ำเนินรายการและวพิ ากษ์ : อ.ธีรภทั ร รน่ื ศริ ิ 15.00 - 15.30 น. 15.35 - 16.05 น. 16.10 - 16.35 น. ก า ร บ ู ร ณ า ก า ร อ ง ค ์ ค ว า ม รู้ กลิ่นกาสะลอง: ภาพสะท้อนวิถีชีวิต พลังชีวิตอันแผ่วเบา ภายใต้เงาส่ือ ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมท้องถิ่น ชาวล้านนาภายใต้สังคมพหุวฒั นธรรม สังคมออนไลน์: ทัศนคติและ คลองโยง สูก่ ารจัดทำหลกั สตู รท้องถ่ิน การเลือกใชภ้ าษาถิน่ โคราช วถิ วี ฒั นธรรมข้าวคลองโยง 044 รุจิเรข บญุ ญราศรี A009 อภลิ กั ษณ์ เกษมผลกลู A015 สทิ ธเิ ชศวร์ เจนเรือ่ ย 15

โครงการประชมุ วิชาการระดบั นานาชาติ เครือขา่ ยความรว่ มมือทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา ROOM F 1F ผดู้ ำเนนิ รายการและวิพากษ์ : อ.นทีพร แก้วคง 13.15 - 13.45 น. 13.50 - 14.20 น. 14.25 - 14.55 น. กลวิธีทางภาษาในการโน้มน้าวใจ โฆษณาตลกในวัฒนธรรมประชานิยม การตัง้ ช่ือรา้ นค้าของชาวจนี ในจังหวัด ที ่ พบ ในโ ฆ ษณ า ผ ล ิ ต ภ ั ณ ฑ ์ ทำ ไทย เชยี งใหม่ ความสะอาดผิว ประเภทแอลกอฮอล์ เจล ในแอพลิเคชัน Shopee เพื่อ ปอ้ งกันไวรัสโควิด- 19 034 กนกกาญจน์ วรสหี ะ และ 039 Daria Borisova A004 YAN NA TAN, วธุ ยา สืบเทพ HUI JIE SONG, JIN YU YUAN, YAN YAN WU, YUN LIANG และ นพรัตน์ นอ้ ยเจรญิ 2F ผดู้ ำเนินรายการและวพิ ากษ์ : ผศ.ดร.ชัยวัฒน์ มีสันฐาน 15.00 - 15.30 น. 15.35 - 16.05 น. 16.10 - 16.35 น. สภาพปัญหาการจัดการเรียนการสอน นักเรียนที่ดีเป็นอย่างไร: กลวิธีทาง ชุดความคิดต้านวาทกรรมการ ของนักศึกษาชั้นปีที่ 1 สาขาวิชา ภาษาเพื่อสื่ออุดมการณ์นกั เรียนท่ดี ีใน พัฒนาระบบการศึกษาไทยผ่าน ภาษาไทย เพลงประจำโรงเรียน เพลงลกู ทุ่ง 038 วธุ ยา สืบเทพ และ 046 รตนมน พรมขอม 009 วิภาวี ฝ้ายเทศ และ กนกกาญจน์ วระสีหะ พรรณรมณ อินทรกูล สริ ิวรรณ นนั ทจนั ทูล ฉัตรรพี ภ่โู ชติ และ นภทั ร องั กรู สินธนา 16

โครงการประชุมวชิ าการระดบั นานาชาติ เครอื ข่ายความรว่ มมอื ทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศึกษา ROOM G 1G ผดู้ ำเนนิ รายการและวพิ ากษ์ : อ.มนฑติ า โรจนท์ นิ กร 13.15 - 13.45 น. 13.50 - 14.20 น. 14.25 - 14.55 น. The Reconstruction of Khun <ฃุน> The Return of the Spectral ‘ chief, lord’ through philological Nineties: Uncanny Landscapes sources and the Revision of Nostalgia in Raphael Bob-Waksberg’s Bojack Horseman and Sophon Sakdaphisit’s The Promise 008 ชนิ กฤต ตั้งศิรวิ ัฒนากลุ A014 สุริยาพร เอย่ี มวจิ ติ ร 2G ผดู้ ำเนนิ รายการและวิพากษ์ : ผศ.ดร.เสาวณติ จุลวงศ์ 15.00 - 15.30 น. 15.35 - 16.05 น. 16.10 - 16.35 น. การวิเคราะห์และเปรียบเทียบคำ กลไกการเชื่อมโยงตัวบทในการเล่น การสร้างชุมชนนักปฏิบัติในกลุ่มไลน์ เรียกสี และทัศนคติต่อสีในชุดสี บทบาทสมมติบนเฟซบุ๊กภาษาไทย: ผ่านวาทกรรมของการสื่อสารโดยใช้ ภาษาไทยและภาษาจีนของลิปสติก การศึกษากลุ่มการเล่นระยะสั้นและ คอมพวิ เตอรเ์ ป็นสอื่ กลาง SIVANNA COLORS ค อ ล เ ล ก ช่ั น ระยะยาว (HF360) A019 Wipawee Khorsawat: A016 มงิ่ ขวัญ สงั ขะวฒั นะ 026 กติ ตพิ ร บุญญานุภาพพงศ์ Zhu Meng ROOM H 1H ผดู้ ำเนินรายการและวพิ ากษ์ : อ.วรรณ์กนก พรหมเดชะ 13.15 - 13.45 น. 13.50 - 14.20 น. 14.25 - 14.55 น. กลวิธีการสอนการออกเสียงภาษาไทย แนวทางการปรับสร้างมาตรฐานชุด แก่นักศกึ ษาจนี โดยการใช้บทรอ้ ยกรอง คำไทย พื้นฐานอิงเกณฑ์ CEFR เพ่ือ พัฒนาสื่อการสอนภาษาไทยสำหรับ ผูเ้ รยี นชาวต่างชาติระดับ A1 และ A2 A011 คณินวรธนั ญ์ ไชยรบ A012 โฆษิต ทิพยเ์ ทียมพงษ์ 17

โครงการประชุมวิชาการระดับนานาชาติ เครอื ขา่ ยความร่วมมือทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา 2H ผดู้ ำเนินรายการและวพิ ากษ์ : อ.สรุ ยิ าพร เอ่ียมวิจติ ร 15.00 - 15.30 น. 15.35 - 16.05 น. 16.10 - 16.35 น. การปรับบทแปลและความไม่เท่าเทยี ม มุมมองต่างภาษาในการแปลคำเน้นย้ำ ด้านจินตภาพ กรณีศึกษา: นวนิยาย ขยายระดับจากภาษาอังกฤษเป็น แปลภาษาไทย-ภาษาอังกฤษ 2 เรื่อง ภาษาไทย “ประชาธิปไตยบนเส้นขนาน”และ “ปีกแดง” 021 วรภพ ไกยเดช A002 ศภุ รักษ์ เตชะเจริญร่งุ เรือง หมายเหตุ: นำเสนอผลงาน คนละประมาณ 20 นาที และตอบข้อซักถามช่วงทา้ ย Session 10 นาที 18

โครงการประชมุ วิชาการระดับนานาชาติ เครือขา่ ยความร่วมมือทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา สารบัญ การสื่อสารผา่ นคำศัพท์เฉพาะทางในสาขาวิชาเทคโนโลยคี ลังข้อมลู คติชนวทิ ยา และการเรียนร้ตู ลอด ชีวิตในยคุ ดจิ ทิ ัล .....................................................................................................................................22 สิริศิระ โชคทวกี ิจ และ ดร. เบญจภคั ค์ เจรญิ มหาวิทย์............................................................................................... 22 ภาพแทนความทรงจำเมืองลำปางจากมิวเซียมลำปาง ............................................................................36 Wu Meng Qi ภาณุวัฒน์ สกลุ สบื และ ทัตพิชา สกุลสบื .......................................................................................... 36 กลวิธีทางภาษาที่ใชใ้ นวัจนกรรมการเก้ียวพาราสขี องผญาเกยี้ วอีสาน ....................................................48 พงศธร สรุ นิ ทร และ พรวิภา ไชยสมคุณ.................................................................................................................... 48 อ่านเรอ่ื งสงั ขท์ องใหม่: ลกั ษณะเควียร์และความเปน็ ชายแบบเควียร์ของพระสงั ข์ ..................................66 นริ าวฒุ ิ สกลุ แกว้ ....................................................................................................................................................... 66 ลีลาการเรียนรภู้ าษาไทยและกลวิธกี ารเรยี นรู้วัฒนธรรมไทยของนกั ศึกษาเกาหลใี ต้ ที่เรยี นภาษาไทยใน ฐานะภาษาตา่ งประเทศของมหาวิทยาลัย ในประเทศสาธารณรฐั เกาหลี .................................................79 บุญรอด โชติวชริ า ..................................................................................................................................................... 79 The Reconstruction of Khun <ฃนุ > ‘chief, lord’ through philological sources ............. 125 Shinnakrit Tangsiriwattanakul........................................................................................................................125 ชดุ ความคิดตา้ นวาทกรรมการพัฒนาระบบการศกึ ษาไทยผ่านเพลงลูกทุง่ ............................................ 138 วิภาวี ฝา้ ยเทศ และ สิริวรรณ นนั ทจันทลู ...............................................................................................................138 ปรากฏการณท์ างสังคมและอนาคตภาพวรรณคดไี ทยในยคุ สงั คมดิจิทลั : กระบวนการปลุกวรรณคดี ใหม้ ชี ีวติ ดว้ ยแนวคิดศกึ ษาศาสตร์ ....................................................................................................... 154 สิระ สมนาม และ ชฎาพร สมนาม...........................................................................................................................154 การวิเคราะหค์ วามตอ้ งการในการเรียนรภู้ าษาไทยในฐานะภาษาตา่ งประเทศ ของนักศึกษาในบรบิ ท ของมาเลเซีย ....................................................................................................................................... 165 รุสนนั ท์ เจ๊ะโซ๊ะ .......................................................................................................................................................165 ระบบไตรยางศใ์ นการสร้างแบบเรียนเพื่อการอ่านเสยี งวรรณยกุ ต์ สำหรับผ้เู รยี นชาวต่างประเทศ ระดบั ต้น.............................................................................................................................................. 179 บษุ รา อวนศรี..........................................................................................................................................................179 การศกึ ษาปญั หาการเขียนภาษาไทยของนกั ศึกษาจีน มหาวทิ ยาลัยนอรท์ กรุงเทพ ............................... 189 Miss Mo Fan Miss Rao Weihan Miss Huang Lixieng Miss Zheng Shuangyan และ นพรัตน์ นอ้ ยเจริญ..........................................................................................................................................189 ตำนานและพธิ กี รรมในประเพณีบญุ สจั จากับการส่ือสารความหมายทางวัฒนธรรม ของกลุ่มชาติพันธุ์ ในพื้นทเ่ี ทือกเขาภูเวยี ง อำเภอเวียงเก่า จังหวดั ขอนแก่น1................................................................... 202 อัษฎาวฒุ ิ ศรที น และ อุมารนิ ทร์ ตุลารกั ษ์...............................................................................................................202 19

โครงการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ เครอื ข่ายความร่วมมือทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศึกษา นวนยิ ายชค้ี : ลกู ผู้ชายของชาติ และการจดั ลำดับอำนาจทางการเมอื ง................................................. 220 สุพรรษา ภกั ตรนิกร .................................................................................................................................................220 การเรียนการสอนภาษาจนี ของประเทศไทยภายใตส้ ถานการณ์โควดิ -19.............................................. 237 วรรณรตั ณ์ มหาธาราทอง........................................................................................................................................237 การปรับบทแปลและความไมเ่ ทา่ เทียมดา้ นจนิ ตภาพ กรณศี ึกษา: นวนยิ ายแปล ภาษาไทย-ภาษาอังกฤษ 2 เรอื่ ง “ประชาธปิ ไตยบนเสน้ ขนาน”และ“ปีกแดง” .................................... 246 วรภพ ไกยเดช .........................................................................................................................................................246 วฒั นธรรมไทยร่วมสมัยและการสอ่ื สารภาวะผ้นู ำเชิงทำลายในองคก์ ารไทย ......................................... 277 จฑุ าพรรธ์ ผดุงชวี ิต.................................................................................................................................................277 การสร้างชุมชนนกั ปฏบิ ัตใิ นกลุม่ ไลน์ผ่านวาทกรรมของการส่อื สาร โดยใชค้ อมพวิ เตอรเ์ ปน็ ส่อื กลาง.... 294 กติ ติพร บุญญานุภาพพงศ์ และ ศรินยา ขตั ิยะ.........................................................................................................294 การเชื่อมโยงความด้วยคำเชื่อมในเอกสารโบราณท้องถิ่นจงั หวดั แพร่ .................................................. 317 นลินี กาศแสวง และ ณรงคก์ รรณ รอดทรัพย์ ..........................................................................................................317 การวเิ คราะหป์ ัญหาการเขยี นภาษาไทยของนักศกึ ษาชาวเมยี นมา มหาวทิ ยาลัยภาษาต่างประเทศ ยา่ งกงุ้ ................................................................................................................................................. 330 Su Su Khin และ Thet Su Mon...........................................................................................................................330 ข้อความทา้ ยใบลานกับการศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชนบ้านนากว้าว ตำบลปา่ ตัน อำเภอแม่ทะ จงั หวดั ลำปาง...................................................................................................................................... 344 ตุลาภรณ์ แสนปรน..................................................................................................................................................344 บริบทและสภาพสังคมอีสานที่มีอิทธพิ ลต่อภาพแทนความเป็นหญิงอสี าน ที่ปรากฏในหมอลำกลอน ประยกุ ต์ .............................................................................................................................................. 360 หทยั วรรณ มณีวงษ์ และ มารศรี สอทิพย์ ................................................................................................................360 กลวิธที างภาษาในการโน้มนา้ วใจทพ่ี บในโฆษณาผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวประเภท แอลกอฮอล์เจล ในแอปลิเคชัน Shopee เพ่ือป้องกันไวรัสโควิด-19................................................. 373 กนกกาญจน์ วรสหี ะ และ วธุ ยา สืบเทพ..................................................................................................................373 ภาพรวมของวิทยานพิ นธไ์ ทยท่ีศกึ ษาเรอื่ งคำยมื ภาษาต่างประเทศในภาษาไทยระหวา่ ง พ.ศ. 2528-2556 ................................................................................................................................ 386 นยิ า บิลยะแม และ สเุ มตตา ประสาทแกว้ ..............................................................................................................386 บทบาทของอวัจนภาษาในนวนิยายเรื่อง เดอะ รีดเดอร์ ....................................................................... 401 ทัตพชิ า สกุลสืบ นิตยา มูลปนิ ใจ สุประวณี ์ แสงอรณุ เฉลิมสขุ และ สริ ิญญา สขุ สวัสดิ์.........................................401 สภาพปัญหาการจดั การเรียนการสอนของนักศึกษาช้ันปีที่ 1 สาขาวิชาภาษาไทย................................ 413 วธุ ยา สืบเทพ และ กนกกาญจน์ วระสีหะ................................................................................................................413 20

โครงการประชมุ วิชาการระดับนานาชาติ เครือขา่ ยความรว่ มมือทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศึกษา โฆษณาตลกในวัฒนธรรมประชานิยมไทย............................................................................................ 428 Daria Borisova.....................................................................................................................................................428 การศกึ ษาประเภทและบทบาทหนา้ ท่ีของคตชิ นวิทยา : บ้านสามหม่ืน เมืองเฟือง แขวงเวยี งจนั ทน์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว .............................................................................................. 439 กาญจนา คำผา .......................................................................................................................................................439 กลิ่นกาสะลอง : ภาพสะทอ้ นวิถชี ีวิตชาวลา้ นนาภายใต้สงั คมพหุวฒั นธรรม......................................... 455 รุจิเรข บญุ ญราศรี ...................................................................................................................................................455 นกั เรยี นที่ดเี ปน็ อยา่ งไร: กลวธิ ีทางภาษาเพอ่ื ส่ืออดุ มการณ์นักเรียนท่ีดี ในเพลงประจำโรงเรียน ........... 471 รตนมน พรมขอม พรรณรมณ อินทรกูล ฉัตรรพี ภู่โชติ และ นภทั ร อังกูรสนิ ธนา..................................................471 คำใหมด่ ้านการใชส้ ่อื สังคมออนไลนภ์ าษาไทย-เกาหลี : ระดบั ความโปร่งใสของคำ .............................. 488 เกวลิน ศรมี ว่ ง .........................................................................................................................................................488 ประวัตขิ องการเรียนการสอนภาษาไทยเปน็ ภาษาต่างประเทศในสถาบันอดุ มศึกษาของรัสเซีย หลกั สตู รปรญิ ญาตรี (ควบโทแบบโซเวียต).......................................................................................... 503 เวรา อวี าโนวา.........................................................................................................................................................503 การวิเคราะห์และเปรียบเทียบคำเรยี กสแี ละทัศนคติต่อสี ในชดุ สภี าษาไทยและภาษาจนี ของลิปสติก SIVANNA COLORS คอลเลกชัน (HF360) ........................................................................................ 516 วิภาวี ขอสวัสดิ์ และ Meng Zhu (朱蒙)............................................................................................................516 การสอนและการวจิ ยั ด้านภาษาไทยในประเทศจีน ............................................................................... 533 Bo Wenze .............................................................................................................................................................533 การสอนภาษาไทยในฐานะภาษาตา่ งประเทศในสาธารณรฐั เกาหลี....................................................... 540 ปารค์ คฺยอง อึน.......................................................................................................................................................540 L’ENSEIGNEMENT DU THAI EN FRANCE ..................................................................................... 554 Émilie Testard.....................................................................................................................................................554 LE GRAND VIDE : de la traduction en français des œuvres littéraires classiques siamoises.......................................................................................................................................... 576 Émilie Testard.....................................................................................................................................................576 แนวทางการปรบั สร้างมาตรฐานชดุ คำไทยพน้ื ฐานอิงเกณฑ์ CEFR เพ่อื พัฒนาสอ่ื การสอนภาษาไทย สำหรับผ้เู รียนชาวตา่ งชาตริ ะดบั A1 และ A2...................................................................................... 591 โฆษิต ทพิ ยเ์ ทยี มพงษ์..............................................................................................................................................591 21

โครงการการประชมุ วชิ าการระดับนานาชาติ เครือขา่ ยความรว่ มมือทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา ขอ้ ความทา้ ยใบลานกบั การศึกษาประวตั ิศาสตรช์ ุมชนบา้ นนากวา้ ว ตำบลปา่ ตนั อำเภอแมท่ ะ จังหวดั ลำปาง ตลุ าภรณ์ แสนปรน1 1สาขาวชิ าภาษาไทย คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง บทคัดยอ่ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชนบ้านนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปางจาก ข้อความท้ายใบลาน ผลการศึกษาพบว่า วัดนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง มีคัมภีร์ใบลานจำนวนมาก ที่ พระสงฆ์และชาวบ้านลว้ นมีส่วนในการสร้างหรือผลิตคัมภีร์ใบลาน โดยพระสงฆส์ ร้างและใช้คัมภีร์ใบลานเพื่อเป็นเครือ่ งมือใน การอบรมสั่งสอนและเผยแผ่พระพุทธศาสนา ส่วนชาวบ้านสร้างคัมภีร์ใบลานด้วยแรงศรัทธาที่เชื่อว่าจะได้บุญกุศลและมี อานิสงส์มาก นอกจากนั้น ยังได้นำข้อมูลประวัติศาสตร์ชุมชนที่บันทึกไว้ในส่วนปก หรือข้อความบันทึกท้ายคัมภีร์ใบลาน ซ่ึง คัมภีร์ใบลานแต่ละผูกจะมีข้อมูลที่น่าสนใจทางประวัติศาสตร์และสังคม เมื่อนำข้อมูลที่ได้มารวบรวมและวิเคราะห์แล้วก็จะ พบว่าสามารถเรียบเรียงข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ของแหล่งข้อมูลได้ 2 ประเด็น คือ 1. ข้อมูลคัมภีร์ใบลานวัดนากว้าว ทำให้ ทราบถึงแหลง่ ท่ีมาของคมั ภรี ์ใบลาน ช่วงเวลาที่มกี ารสร้างคัมภีร์ใบลาน ผู้จาร ผู้สรา้ งหรอื เจ้าภาพ และข้อมูลท่ีน่าสนใจอ่ืน ๆ 2. ประวัติความเป็นมาของชุมชนนากว้าว พบว่า มีองค์ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ชุมชน ประวัติวัดนากว้าว ชื่อเจ้าอาวาส สภาพเหตกุ ารณบ์ า้ นเมอื ง วถิ ีชวี ติ ของผู้คนในยคุ สมัยนน้ั คำสำคญั : ขอ้ ความทา้ ยใบลาน ประวตั ิศาสตร์ชุมชน 344

โครงการการประชมุ วชิ าการระดับนานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมือทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา PALM LEAF MANUSCRIPT COLOPHONS AND STUDY OF COMMUNITY HISTORY FOR BAN NA KWAW, PA TAN SUBDISTRICT, MAE TA DISTRICT, LAMPANG PROVINCE Tulaporn Saenpron1 1Lecturer of Thai Language Department, Faculty of Humanities and Social Sciences, Abstract This research has an objective to study the community history of Ban Na Kwaw, Pa Tan subdistrict, Mae Tha district, Lampang province from the palm leaf manuscript colophons. The result found that Na Kwaw temple, Patan district, Mae Tha district, Lampang province had a lot of palm leaf manuscripts made by monks and villagers. For monks, the palm leaf manuscripts were used to teach and propagate Buddhism. For villagers, they made palm leaf manuscripts with faith for the sake of merit. In addition, the community background was written on covers and colophons. Each palm leaf manuscript had the interesting data about history and society. When the data was collected and analyzed, the historical data found 2 topics were 1) palm leaf manuscripts data of Na Kwaw temple, these showed origin of palm leaf manuscripts, period of production, writer, producer, or host and others 2) background of Na Kwaw community found that there was knowledge about community history, Na Kwaw temple history, list of abbots, political situation, and lifestyle Keywords: Colophons, Community history. 345

โครงการการประชุมวชิ าการระดับนานาชาติ เครอื ข่ายความรว่ มมอื ทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั การศึกษา 1. บทนำ คมั ภีรใ์ บลาน เปน็ เอกสารโบราณท่ีคนไทยในอดตี ใชบ้ นั ทึกเร่ืองราว วถิ ชี วี ติ เหตกุ ารณ์ที่เกิดขึ้นในอดีต ความเชื่อ ประวัติศาสตร์ และศิลปวิทยาการ ตลอดจนองค์ความรู้ต่าง ๆ เนื้อหาที่จารมักเป็นเรื่องเกี่ยวกับ ศาสนา จึงทำให้คัมภีร์ใบลานมีความสำคัญและศักดิ์สิทธิ์ ชาวล้านนามีความเชื่อเกี่ยวกับการจารและ การคัดลอกคัมภีรใ์ บลานวา่ เป็นการสรา้ งกุสลท่ยี งิ่ ใหญ่ และได้อานสิ งส์ในการสร้างถวายคมั ภีรใ์ บลาน ข้อความท้ายใบลาน หมายถึง ข้อความต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่ในส่วนท้ายของใบลานหลังจากที่ จารเนือ้ ความตามคมั ภีรน์ นั้ ๆ จบแล้ว (หลังจากคำวา่ “นฏิ ฐติ ํ กรยี าอันกล่าว...กบ็ ังคมสมเร็จสระเดจ็ แล้วเท่าน้ี ก่อนแล”) ถือเป็นขอ้ ความที่เป็นส่วนของผู้จารเอง ซ่งึ ส่วนมากจะบอกช่ือคมั ภรี ์ ชอื่ ผจู้ าร วนั เดือนปที ี่จาร หรือ ชอ่ื ผจู้ ้างใหจ้ าร (เจา้ ศรัทธา) สถานทจี่ าร และคำอธิษฐาน เปน็ ต้น การจารขอ้ ความในส่วนทา้ ยของคัมภีร์ใบลาน ถือเปน็ จารตี นยิ มอยา่ งหนง่ึ ทีม่ ีคุณคา่ และความน่าสนใจ เพราะบางครั้งข้อความในท้ายใบลานก็แทรกความรู้ สภาพเหตุการณ์บ้านเมือง วิถีชีวิตของผู้คนในยุคสมัยนนั้ ด้วย ขอ้ ความทา้ ยใบลานบางผกู ผู้จารไดบ้ อกถึงอารมณ์และความรสู้ ึกของตน หรือกล่าวตำหนติ นเองว่าจารได้ ไม่สวย หรือบอกเหตกุ ารณท์ ี่สำคัญไว้ จากการสำรวจงานวิจัยที่ผ่านมา พบว่า การศึกษาวิจัย ของ ตุลาภรณ์ แสนปรน ( 2555) เรื่อง การศกึ ษาวรรณกรรมคัมภีร์ใบลานลา้ นนาจากชุมชนวัดพิชัย หมู่ 1 ตำบลพชิ ัย อำเภอเมอื ง จงั หวัดลำปาง เป็น การศึกษาวรรณกรรมจากคัมภีร์ใบลานและปริวรรตเนื้อหาเป็นภาษาไทยปัจจุบัน ตลอดจนการอนุรักษ์และ ฟื้นฟูคัมภีร์ใบลานล้านนาที่มีอยู่ในชุมชนให้คงอยู่ ได้รับการศึกษาเรียนรู้ และนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ ผลการวิจัยพบว่าคัมภีร์ใบลานชุมชนวัดพิชัย หมู่ 1 ตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ที่สมบูรณ์ทั้งหมด จำนวน 71 ผูก นอกจากนั้นเป็นคัมภีร์ใบลานที่ไม่สมบูรณ์ และผู้วิจัยได้ปริวรรตโดยคัดเลือกฉบับที่สมบูรณ์ ดา้ นเนื้อหามากทสี่ ุด มจี ำนวน 2 เรอื่ ง คือ ตำนานมหาเจ้าทะโคง้ และปทุมมกมุ มารชาดก การศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่น หรือประวัติศาสตร์ในระดับชุมชน นอกจากจะศึกษาจากเรื่องเล่า มุขปาฐะ ตำนาน หรือศิลปวัตถุตลอดจนข้อมูลที่มีลักษณะเป็นบันทึกทางประวัติศาสตร์ เช่น จารึก จดหมายเหตุ เป็นต้น ยังสามารถศึกษาหรือเรียบเรียงจากข้อความที่ปรากฏในที่ต่าง ๆ ของใบลานโดยเฉพาะ ข้อความท้ายใบลาน ซึ่งเป็นพื้นที่พิเศษที่ผู้จารใบลานมักบอกวันเดือนปี ชื่อบุคคลที่เกี่ยวข้อง หรือเหตุการณ์ท่ี เกดิ ขน้ึ โดยหากมีข้อมูลจำนวนท่ีมากพอก็สามารถนำมาเรยี บเรียงเป็นประวตั ิศาสตร์หรือประเด็นที่น่าสนใจได้ แนวคิดน้ีพระดิเรก วชิรญาโณ (2547) เคยนำมาใช้ในการเรียบเรียงประวัติของวัดสันป่าสัก ตำบลหนองจ๊อม อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ โดยสำรวจและจัดทำทะเบียนคัมภีร์ใบลานทั้งหมดที่มีอยู่ในวัดแล้ว ได้นำ ข้อมูลจากท้ายใบลานมาเรียบเรียงประวัติของวดั ซึ่งบางส่วนเป็นข้อมูลใหม่ท่ีไม่เคยมีใครกล่าวถึงมาก่อน เช่น วันเวลาทส่ี ร้างวดั ลำดับของอดตี เจ้าอาวาส เป็นต้น นอกจากนี้ การนำข้อมูลจากข้อความท้ายใบลานและการสัมภาษณ์วิทยากรท้องถิ่นเพ่ือเรียบเรียงเป็น ประวัติศาสตร์ชุมชนนั้น ภูเดช แสนสา (2555) ได้เรียบเรียงประวัติของชุมชนสะปุ๋งหลวง ตำบลม่วงน้อย อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน ซึ่งมีข้อค้นพบใหม่ ๆ แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของชุมชนหรือวัดสะปุงหลวง 346

โครงการการประชุมวชิ าการระดับนานาชาติ เครอื ขา่ ยความรว่ มมือทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศึกษา ในอดีตว่าเคยเป็นศูนย์รวมของชุมชนชาวไทยอง และสำนักเรียนพระปริยัติธรรมของพระภิกษุสามเณร ตลอดจนเป็นสถานที่รักษาโรคและอาการเจ็บป่วยของคนในยคุ สมยั น้ันด้วย นอกจากนี้ ดิเรก อินจันทร์ และคณะ (2558) ได้ศึกษาการจัดทำฐานข้อมูลคัมภีร์ใบลานและ ศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชนจากคัมภีร์ใบลานวัดน้ำจำ ตำบลร้องวัวแดง อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ โดยการจัดทำฐานข้อมูลคัมภีร์ใบลาน และศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชนจากคัมภีร์ใบลาน การศึกษา พบว่าคัมภีร์ใบลาน ของวัดน้ำจำท่ีเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์ มีจำนวนทั้งสิ้น 894 ผูก จารในช่วง ปี พ.ศ. 2261-2521 เมือ่ ทำทะเบียนอนุรักษ์ และถา่ ยภาพเสรจ็ แล้วได้นำไปห่อผ้าและตดิ ป้ายรหสั แล้วจัดเก็บไว้ ที่เดิม พร้อมทั้งบันทึกของมูลลงในฐานข้อมูลพิพิธภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์ชื่อพิพิธภัณฑ์วัดน้ำจำ (www.emuseum.in.th/watnamcham) สามารถสืบค้นและศึกษาได้ นอกจากนั้นยังได้นำข้อมูล ประวัติศาสตร์ชุมชนที่บันทึกไว้ในส่วนปก หรือข้อความบันทึกท้ายคัมภีร์ใบลาน ซึ่งกล่าวถึงสภาพสังคม วิถีชีวิต ชื่อเจ้าอาวาส พระภิกษุสามเณร ฆราวาส และการบูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะต่าง ๆ ภายในวัด พร้อม กับนำข้อมูลจากการสัมภาษณ์วิทยากรท้องถิ่นมารวบรวมและเรียบเรียงเป็นประวัติของวัดน้ำจำเพื่อเผยแพร่ ต่อไป จากการที่ผู้วิจยั ได้ลงพื้นที่ร่วมกับชุมชน ได้สำรวจและรวบรวมคัมภีร์ใบลาน พบว่าวัดนากว้าว ตำบล ป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง มีคัมภีร์ใบลานจำนวน 1,014 ผูก จำนวน 552 ชื่อเรื่อง ตัวอักษรที่ใช้จาร ลงในใบลาน คือ ตัวอักษรธรรมล้านนา หรือ ตัวเมือง เนื้อหาเป็นเรื่องราวที่บันทึกเกี่ยวกับพุทธศาสนา ประวตั ิศาสตร์ ชาดก ตำนาน นทิ านพ้นื บ้าน อานสิ งส์ เป็นต้น อนงึ่ คมั ภีร์ใบลานแต่ละผูกจะมีข้อมลู ท่ีน่าสนใจ ทางประวัติศาสตร์และสังคม ท้ังในส่วนที่ปรากฏในเนื้อหาเอกสาร เช่น ตำนาน พงศาวดาร หรือบันทึก ส่วนบุคคล และข้อมูลที่บันทึกในส่วนปกหน้าหรือปกหลังของใบลาน หรือบันทึกท้ายเรื่อง (ข้อความ ท้ายใบลาน) เมื่อนำข้อมูลที่ได้มารวบรวมและวิเคราะห์แล้วก็จะพบว่าสามารถเรียบเรียงข้อมูล เชงิ ประวตั ิศาสตร์ของแหล่งขอ้ มูลได้ (ดิเรก อินจันทร์ และคณะ, 2558 : 48) วัดนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง ถือเป็นวัดที่สำคัญวัดหนึ่งของอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง ที่มีบทบาทเกี่ยวกับเอกสารใบลาน เพราะมีคัมภีร์ใบลานที่สำคัญอยู่เป็นจำนวนมาก สะท้อน ให้เห็นว่าวัดนากว้าว เคยมีพระสงฆ์ผู้มีความรู้ เป็นที่เคารพศรัทธาของชุมชน และชุมชนเองก็มีความเลื่อมใส ศรทั ธาในพระพุทธศาสนา จึงได้สรา้ งคัมภีรใ์ บลานถวายวัดไว้เป็นจำนวนมาก คัมภีร์ใบลานที่เก็บรักษาไว้ในหีบธรรมของวัดนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง ยังไม่ได้มีการสำรวจและจัดทำทะเบียนอย่างเป็นระบบ จากการสำรวจข้อมูลเบื้องต้นพบว่ามีคัมภีร์ใบลาน ส่วนมากเป็นคัมภีร์ใบลานที่เก่าแก่อายุนับร้อยปี บางส่วนนำมาจากวัดอื่น ๆ ในเขตภาคเหนือ เช่น จังหวัด เชียงใหม่ จังหวัดแพร่ นอกจากนี้ ยังพบว่าในข้อความท้ายใบลานจะมีการบันทึกชื่อผู้จาร เจ้าภาพในการสร้าง วันเวลาที่สร้างเสร็จ และเหตุการณ์สำคัญต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชุมชนอีกด้วย ถือเป็นข้อมูลลายลักษณ์อักษร ทีส่ ามารถนำมาศกึ ษาประวตั ิศาสตร์ของชุมชนได้ 347

โครงการการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ เครือขา่ ยความรว่ มมอื ทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา ผู้วิจัยจึงเห็นว่าข้อความท้ายใบลานก็มีความน่าสนใจอย่างยิ่ง โดยเฉพาะองค์ความรู้ ข้อมูลหลักฐาน ตลอดจนประวัติศาสตร์ชุมชนที่สะท้อนออกมาในรูปของเอกสารโบราณ ตลอดจนการสืบค้นประวัติศาสตร์ ท้องถิ่นที่ปรากฏในส่วนต่าง ๆ ของคัมภีร์ใบลานโดยความร่วมมือระหว่างคณะผู้วิจัย พระภิกษุสามเณร ปราชญ์ชุมชน และคณะศรัทธาชุมชนบ้านนากว้าว อันจะนำไปสู่การรวบรวมองค์ความรู้ใหม่โดยชุมชนมี ส่วนร่วมอย่างแทจ้ รงิ ดังนั้น การศึกษาข้อความท้ายใบลานกับการศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชนบ้านนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง จงึ เปน็ สิง่ ที่มีความสำคญั ยิ่งที่จะสะท้อนภาพความเช่ือ อานสิ งส์ การเปล่ียนแปลง ของยุคสมัย วิถีชีวิตของผู้คน สภาพสังคมและวัฒนธรรม อันทำให้อนุชนรุ่นหลังได้เกิดความคิดทบทวนและ ตระหนกั เพอ่ื จะเปน็ แนวทางในการพัฒนาสงั คมและประเทศชาตใิ ห้ยั่งยืนต่อไปในอนาคต 2. วัตถุประสงคข์ องการวจิ ัย เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชนบ้านนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปางจากข้อความ ทา้ ยใบลาน 3. วิธีดำเนนิ การวจิ ยั การศึกษาวิเคราะห์ในครั้งนี้เป็นการศึกษาแบบพรรณนาวิเคราะห์ ข้อมูลที่นำมาอ้างอิงประกอบ การวิเคราะห์ส่วนหนึ่งเป็นข้อมูลทุติยภูมิ หนังสือ เอกสาร งานวิจัย ที่มีผู้ได้ศึกษาไว้แล้ว และข้อมูลที่ได้จาก การออกบรกิ ารวิชาการ โดยดำเนนิ การตามขนั้ ตอนดังตอ่ ไปนี้ 1) ศกึ ษาแหลง่ ขอ้ มลู ทุติยภมู ิ หนงั สือ เอกสารงานวิจัย ที่เกยี่ วข้อง 2) ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารเพื่อตรวจดูจำนวนคัมภีร์ใบลานที่ต้องการและวางแผน ในการดำเนนิ งานให้เหมาะสม 3) นำข้อมูลคัมภีร์ใบลานจากการสำรวจมาศึกษาดา้ นแหล่งที่มา ช่วงเวลา ผู้จาร ผู้สร้าง หรือเจ้าภาพ และขอ้ มูลอืน่ ๆ ท่ีนา่ สนใจมารวบรวมไว้ 4) ประมวลผลข้อมูลในลักษณะต่าง ๆ เช่น การเรยี งตามปีที่สร้างก็จะทำให้เหน็ ถึงเหตุการณ์ที่เกิดข้ึน ในช่วงเวลาต่าง ๆ รวมไปถงึ ชอ่ื บุคคล และสถานทต่ี ่าง ๆ ทีส่ ามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการวเิ คราะห์ได้ 5) เรยี บเรยี งและสรปุ เหตุการณท์ ่ีเปน็ ประวัติศาสตร์ชมุ ชน 6) คืนข้อมูลประวัติศาสตร์ชุมชนสู่ชุมชนบ้านนากว้าวตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง เพอ่ื นำมาเทยี บกับขอ้ มลู ที่ไดจ้ ากเอกสาร 5) นำเสนอผลการวิจัย 348

โครงการการประชุมวชิ าการระดบั นานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมอื ทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศกึ ษา 4. ผลการวิจยั การจารข้อความในสว่ นทา้ ยของคัมภรี ใ์ บลาน ถือเปน็ จารตี นยิ มอย่างหนึ่งที่มีคุณค่าและความน่าสนใจ เพราะบางครั้งข้อความในท้ายใบลานก็แทรกความรู้ สภาพเหตุการณ์บ้านเมือง วิถีชีวิตของผู้คนในยุคสมยั นั้น ด้วย ข้อความท้ายใบลานบางผูก ผู้จารได้บอกถึงอารมณ์และความรู้สึกของตน หรือกล่าวตำหนิตนเองว่าจาร ได้ไม่สวย หรือบอกเหตุการณ์ที่สำคัญไว้ ผู้วิจัยได้ปริวรรตข้อความท้ายใบลานทั้งหมดที่ได้จากการสำรวจ มาวเิ คราะห์เพ่ือนำเสนอให้เหน็ ถึงประวตั ิศาสตรช์ ุมชนท่ีปรากฏอยูท่ า้ ยใบลาน โดยสามารถแบง่ องคค์ วามรู้ท่ีได้ จากการศกึ ษาขอ้ ความทา้ ยใบลาน ดังตอ่ ไปนี้ 1) ชือ่ คัมภรี ์ คัมภรี ์ใบลานที่พบมักจะบอกชอ่ื คมั ภรี ์ หรืออาจบอกจำนวนผูกของคัมภรี ด์ ้วย เชน่ “...กรียาอันกล่าวแก่ สํวัณณา กล่าวห้องอุปมากับด้วย อสิวิสูตตํ คือว่า งูอสูรพิษ 4 ตัว ด้วย อันอย้ออนั แควบกแ็ ลว้ เทา่ นี้ก่อนแล...” “...มหาราช ฉบบั แสนยอด...” “...จลุ พล ฉบับอนิ ทร์ลงเหลาแล...” 2) ผู้จาร ในส่วนของผู้จาร จะสังเกตได้ว่าผู้จารส่วนมากจะเป็นพระภิกษุ สามเณร หรือผู้ที่เคย บวชเรยี นมาก่อน เช่น “...สระเด็จแล้ววันจนั ทร์เดือน 10 แรม 9 เม็งวันจันทร์ แล้วแก่ข้าแล ข้าพระอินทร์ปั๋น ลิขิต โชตกะสาสนากับวดั ดอนกว้าว ปางเมอื่ ปฏิบัติสวาธุเจา้ วงศ์วนั นนั้ แล ปลีรวายยี แก่ข้าแล...” “...พรหมจักรผูกต้น ธัมม์วัดค่าเนิ้งดอนไชยแล หน้อยเสาร์เขียนทังเคล้า ข้าพเจ้าหนานไชย ลังกาเขยี นทงั ปลาย...” นอกจากนี้ หากเป็นพระลูกวัด จะปรากฏดงั ข้อความท้ายใบลาน ว่า “...ปรปิ ณุ ณาแกข่ า้ เณรธน ลิขติ โชตกะสาสนาวดั ค่าเน้ิง ปางเม่ือปฏิบัติสวาธเุ จา้ อภิวงศ์วันนั้น แล...” “...สามเณรหม่นื เขยี นปางเมอ่ื อยปู่ ฏิบัตสิ วาธุเจา้ วงศ์วดั ค่าเน้งิ ดอนกวา้ ววันน้นั แลนายเหยิ ...” 3) สมัยที่จาร ส่วนมากผู้จารจะไม่บอกรายละเอียดมากนัก แต่จะบอกวันเวลาที่จารเสร็จ หรือวัน เดอื น บางฉบบั อาจบอกปี ซ่งึ จะบอกเป็นปีจลุ ศักราชเป็นส่วนมาก แต่บางครั้งอาจบอกเป็นปีพุทธศักราช หรือ อาจบอกท้ังปีจลุ ศกั ราช และพทุ ธศกั ราช และบอกการกล่าวยำ้ ความสำคัญของเร่ืองด้วย 3.1) วัน จะบอกเป็นตัวเลข เช่น วัน 1 หมายถึง วันอาทิตย์, วัน 2 หมายถึง วันจันทร์ ตามลำดบั ดงั ปรากฏในขอ้ ความทา้ ยใบลาน วา่ “...สระเด็จแลว้ แกข่ ้าเดือน 11 ออก 14 คำ่ วนั 5 ไทยกัดเหม้า ปริปณุ ณะยามเที่ยงวนั แล...” “...จ.ศ. 1299 ตัว ปลีเมืองเป้า สระเด็จเข้ามาในอุตระดูเดือน 10 ออก 6 ค่ำ พร่ำว่าเขียน แลว้ วัน 4 แล้ววนั น้ันแล...” 349

โครงการการประชุมวชิ าการระดบั นานาชาติ เครอื ข่ายความรว่ มมือทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศึกษา หากจารในยุคหลงั อาจจะบอกเป็นวันแบบเม็ง คือ วันอาทิตย์ วันจันทร์ วันอังคาร เป็นต้น ดังปรากฏ ในข้อความท้ายใบลานจากคัมภีร์ใบลานล้านนา ว่า “...สระเด็จแล้วตูดเช้าก่อนงายวันนั้นแล จ.ศ. 1298 ตัว ปลี รวายไจ้ อุตระดูเดือน 5 วันองั คาร...” “...ปลีกดสะง้า เดอื น 11 ขึ้น 12 คำ่ พร่ำวา่ ได้วันพธุ แลว้ วัสสาอุตระดูฝนแล...” นอกจากนั้น ยังบอกวันทางจันทรคติ คือ วันแรม 1 ค่ำ 2 ค่ำ หรือ ขึ้น 5 ค่ำ เป็นต้น ดังปรากฏใน ขอ้ ความทา้ ยใบลานจากคัมภีรใ์ บลานลา้ นนา วา่ “...สระเด็จแล้วเดือน 3 แรม 3 ค่ำ พร่ำว่าได้วันอังคาร สักราชได้ 1228 ตัว ปลีรวายยี พระ ปัญญาภิกขุลิขิต...” “...สักราชได้ 1288 ตัว ปลรี วายยี เดือน 12 ออก 12 ค่ำ วนั อาทติ ย์ แลว้ ยามกองแลงแล...” 3.2) เดอื น จะบอกเดอื นตามจันทรคติ คือ เดือนเกี๋ยง (1), เดอื นยี่ (2) หากเป็นวันเดือนเพ็ญ 15 ค่ำ ก็จะบอกวา่ เดือนยีเ่ พง็ , เดอื น 4 เพง็ เป็นตน้ เช่น “...สระเด็จแล้วแก่ข้า เดือนเกี๋ยง ออก 9 ค่ำ วันอาทิตย์ ซุดซิดพระอาทิตย์ลงสู่พลันค่ำแล ปลีรวายยี สักราชได้ 1288 สุนันทสามเณรเขียนวนิ ยั ผูก 2…” “...เดือนยี่ แรม 12 ค่ำ พร่ำว่าได้วันพุธ ปถมะมูลละสัทธาหมายมีปู่บุญมาเป็นเคล้า ภริยา ช่อื ว่ายา่ หลาน ลกู เต้า แมช่ ผุ ู้ชุคน ธัมมลังกาภกิ ขโุ นแต้ม...” 3.3) ปี จะบอกเป็นปีจลุ ศักราช (จ.ศ.) ปพี ุทธศักราช (พ.ศ.) และปีหนไท การหาปีพุทธศักราช และปจี ุลศกั ราชสามารถทำได้ คอื จลุ ศกั ราช + 1181 = พทุ ธศักราช พุทธศักราช - 1181 = จุลศักราช ผู้จารมักจะบอกปีจุลศักราช และบอกปีหนไทกำกับไว้เสมอ การตรวจสอบปีจุลศักราชกับปี หนไท สามารถใช้ตารางต่อไปนี้ 350

โครงการการประชุมวชิ าการระดับนานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมอื ทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศึกษา รูปภาพท่ี 1 ตารางเทียบจลุ ศกั ราช กบั ปศี ก และปนี ักษัตร (ทวี สว่างปญั ญางกูร อ้างใน พระดเิ รก วชริ ญาโณ, 2545: 21) “...สกั ราชได้ 1228 ตวั ปลรี วายยี เดอื น 3 วันพุธ กแ็ ล้วแล...” “...ข้าสามเณรมูลเขียนแล สระเด็จแล้วแก่ข้ายามตาวันแผดขึ้นสู่เที่ยงแล สักราชได้ 1291 ปลีกดั ไส้ พร่ำวา่ ได้วนั จันทร.์ ..” “...สักราชได้ 1299 สระเด็จเข้ามาในวัสสาอุตระดฝู นวนั น้ันแล ข้าเขียนปางเมื่อปฏิบัติครูบา เจ้าอภวิ งศ์แลเจ้าเหยิ พุทธสักราชได้ 2410 ข้าข้อยขา้ หน้อยคันธวงศ์ ไดเ้ ขียนธัมม์ดวงนี้ไว้ค้ำชูสาสนา ที่วดั นากว้าวคา่ เนง้ิ ดอนไชย ขอเปน็ ประไจยแกผ่ ้เู ขียนจิม่ เทิอะ...” “...สักราชได้ 1297 ตัวปลีกาบเส็ด สระเด็จแล้วแก่ข้าเดือน 11 วัน 2 ยามตาวันเที่ยง ปริ ปุณณาแก่ขา้ วันห้ันแล สามเณรหมื่นเขยี นปางเม่อื อยปู่ ฏบิ ัติสวาธุเจ้าวงศ์ วดั คา่ เน้งิ ดอนกวา้ ววันน้ันแล นายเหิย พทุ ธสกั ราชได้ 2488 แลท่ีไหวเ้ หิย...” 351

โครงการการประชุมวชิ าการระดับนานาชาติ เครอื ข่ายความรว่ มมือทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบันการศึกษา 3.4) เวลา จะบอกเวลาเป็นยาม เช่น ยามแตรรุ่ง ยามกองงาย ซึ่งการแบ่งช่วงเวลาเป็นยาม ของชาวลา้ นนา มีกำหนดดังน้ี (สารานกุ รมวฒั นธรรมไทยภาคเหนอื เลม่ 11, 2542: 5508-5509) ตารางที่ 2 แสดงการแบ่งช่วงเวลาเปน็ ยามของชาวล้านนา ยาม ตรงกับเวลา ยาม ตรงกบั เวลา ตดู เช้า 06.00-07.30 ตดู เดกิ ็ 18.00-19.30 กลองงาย 07.30-09.00 กลองเดกิ ็ 19.30-21.00 แตรเท่ยี ง 09.00-10.30 แตรเดกิ ็ 21.00-22.30 เทยี่ ง 10.30-12.00 เดิก็ 22.30-24.00 ตดู ช้าย 12.00-13.30 ตดู ร่งุ 24.00-01.30 กลองคำ่ กลองแลง 13.30-15.00 กลองรงุ่ 01.30-03.00 แตรค่ำ คำ่ พาดค่ำ 15.00-16.30 แตรรงุ่ 03.00-04.30 พาดลัน พาดลันค่ำ 16.30-18.00 รงุ่ 04.30-06.00 ดังปรากฏในข้อความทา้ ยใบลานจากคมั ภรี ์ใบลานลา้ นนา ว่า “...สระเดจ็ แลว้ ยามตดู ช้าย ปลายลงยามกองแลง...” “...ไชยลงั กาภิกขุ ปลดี บั เรา้ เดอื น 11 แรม 1 ค่ำ วัน 6 ยามกองแลง...” “...ปลีดบั ไก๊ เดือน 11 ออก 15 ค่ำ เม็งวนั พุธ ยามแตรข้นึ สู่เที่ยงเบ่ียงสันตอนวนั น้นั แล...” “...ปู่หนานธัมมลังกา เขียนที่บ้านดอนกว้าวค่าเนิ้งเมื่อ จ.ศ. 1299 ตัวปลีเต่าสัน เดือน 11 แรม 7 ค่ำ วัน 3 ยามแตรค่ำ...” หรือบอกเวลาตามแบบไทย เช่น บ่ายส่ีโมงเยน็ บ่ายสามโมง ดงั ปรากฏในขอ้ ความท้ายใบลาน ในคัมภรี ใ์ บลานลา้ นนา ว่า “...สระเด็จแลว้ ยามตาวันบา่ ยสองโมงแล...” “...สระเดจ็ แล้ววันพุธ เวลาบา่ ย 2 โมง...” 4) สถานท่จี าร ผจู้ ารมกั จะบอกสถานทีจ่ ารต่อทา้ ยจากชอื่ ของตน เชน่ “...พรมสระภิกขุ สักราชได้ 1234 ตัว ปลีเต่าสัน เดือน12 ดับแล พรมสระภิกขุ อัตตโน โชต กะไว้กบั สาสนาวัดดอนกว้าว เมอื งนคอร นพิ านะ ปัจจโย โหนตุ...” “...ข้าพระขนานคันธิยา สร้างเขยี นปางเมื่ออยู่ปฏบิ ตั สิ วาตุ๊เจา้ อภวิ งศ์ วัดค่าเนง้ิ วนั น้นั แล...” “...จลุ สักราชได้ 1293 ตวั ปลีล้วงเม็ด เดอื น 12 ดบั ยามแตรใกล้เทย่ี งเมง็ วันอาทิตยแ์ ลว้ แก่ ขา้ หนานสุนันทะ บ้านนากว้าวไชยค่าเนิง้ หลา่ ยทา่ ใต้ ปางเมื่อไดอ้ ุปัฏฐากธุเจา้ อภวิ งศ.์ ..” “...ไชยภกิ ขุ เขยี นท่ีวดั คต มาแล...” 352

โครงการการประชุมวชิ าการระดับนานาชาติ เครอื ขา่ ยความรว่ มมือทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั การศึกษา “...พระธมุ กึ เขยี นปางเมอ่ื ปฏบิ ัติธุเจ้าวงศ์ ที่วัดสันพร้าวล้อมออ้ มเปน็ สายวนั นน้ั แล...” 5) วัตถุประสงค์ในการจาร ผู้จารจะบอกวัตถุประสงค์ในการจารใบลานของตน คือ ต้องการสืบอายุ พระศาสนาให้ครบ 5000 ปี เพ่ือใหเ้ ข้าถงึ นิพพานไมต่ ้องเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร เพ่อื ให้ได้ตามที่ตนเอง ปรารถนา และเพอ่ื ให้ปราศจากโรคภัยไข้เจบ็ ตา่ ง ๆ เกิดชาติหน้าใหอ้ ยดู่ มี สี ุข เช่น 5.1) ตอ้ งการสืบอายพุ ระศาสนาให้ครบ 5000 ปี ดังปรากฏในขอ้ ความทา้ ยใบลานในคัมภีร์ ใบลานล้านนา วา่ “...ปถมะมูลละสัทธาหมายมีลุงหน้อยอา้ ยเป็นเคลา้ กบั ดว้ ยภรยิ าลูกเต้าชุผชู้ คุ นกไ็ ดส้ ร้างธัมม์ ธมั มดาสอนโลกไว้ค้ำชูพุทธสาสนา 5000 วสั สา...” “...สุดแล้วมหาวิบากรอมแล้วยามกินทอนแล้วหั้นแล เดือน 10 ปถมะแล ขึ้น 12 ค่ำ พร่ำว่า ได้วันอาทิตย์ อาภิวงศ์ภิกขุลิขิต โชตกะไว้กับสาสนา 5000 วัสสา ไว้หื้อเป็นถานะกับสาสนาที่วัดค่า เน้งิ ...” “...หนานหมนื่ เขยี นค้ำชูพระพทุ ธสาสนา 5000 พระวัสสาแล...” 5.2) เพื่อให้เข้าถึงนิพพาน ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร ดังปรากฏในข้อ ความทา้ ยใบลานในคัมภรี ์ใบลานล้านนา เช่น “...ขอหื้อเป็นหิตตะสุข ประโยชนะแก่ผู้ข้า ขอหื้อได้เถิงนิพพาน พ้นจากทุกข์ในวัฏสงสาร ขอหอื้ เปน็ มรรคญาณเหล้มใหยก่ ว้างแด่เทิอ...” “...สระเด็จแล้วดีๆ แล้ว ตัวหนังสือบ่งามสักหน้อยจะไพใค่หัวใส่ข้าแท้เนอ ข้าก็เพื่อว่าใค่ห้ือ เปน็ ประไจยจุ่งจอดนำเอาตนตัวแห่งขา้ เขา้ รอดมหานิพพานนั้นแท้เทอิ ะ...” 5.3) เพื่อให้ได้ตามที่ตนเองปรารถนา เช่น มีปัญญาฉลาด และปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ ดัง ปรากฏในขอ้ ความท้ายใบลานในคมั ภรี ์ใบลานลา้ นนา เช่น “...ขอหื้อผู้ข้ามีประหยาปัญญาสลาดเสลียวอันรู้ด้วยฮีตคลอง ขอหื้อข้าได้เถิงยังนิพพานเจ้า แด่เทอิ ะ...” “...ข้าเขียนธัมม์พระเจ้าผูกนี้ขอหื้อข้าได้อยู่ดีมีสุข อย่าหื้อมีพยาธิโรคภัยอันใดมาถูกต้องตัว แหง่ ขา้ หอ้ื ได้หนั หน้าพระอริยเมตไตรย...” “...ขอหื้อเป็นกุสลส่วนบุญพายหน้า ขอนำเอาตัวแห่งข้า ขอหื้อพ้นจากโอฆะสงสารได้เถิง นิพพานอย่าคลาดแท้ดีหลี ขอหื้อสมเป็นดั่งคำมัก คำปรารถนาแห่งข้าชุเยื่องชปุ ระการแท้เน่อ เกิดมา ชาติหน้าขอหื้อข้ามีรูปอันงามขออย่ามีหิดแลเขี้ยนขากเรื้อนแล ขออย่ามีเป็นต้นว่า โรคา อุบาวท์ พยาธิ อนทราย ก็ขอห้อื กลับหายไปทงั ชาติน้ชี าตหิ นา้ จิ่มเทอิ ะ” 6) รูปอักษรและอักขรวิธีที่ใช้ในการจาร การใช้ตัวอักษรในการจารคัมภีร์ใบลานวัดนากว้าว ตำบล ป่าตนั อำเภอแม่ทะ จงั หวัดลำปาง พบว่ามีท้งั ตัวอกั ษรธรรมลา้ นนา และตวั อักษรไทยปัจจบุ นั วา่ 353

โครงการการประชุมวชิ าการระดบั นานาชาติ เครอื ขา่ ยความรว่ มมือทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา รูปภาพ 1-2 ตวั อักษรไทยปัจจุบันทพี่ บในข้อความทา้ ยใบลาน จากการศึกษาดังกล่าวข้างต้น สรุปได้ว่า การระบุอายุและยุคสมัยในการสร้างคัมภีร์ใบลาน ส่วนมากผู้จารจะไม่บอกรายละเอียดมากนัก แต่จะบอกวันเวลาที่จารเสร็จ หรือวันเดือน บางฉบับอาจบอกปี ซึ่งจะบอกเป็นปีจุลศักราชเป็นส่วนมาก แต่บางครั้งอาจบอกเป็นปีพุทธศักราช หรืออาจบอกทั้งปีจุลศักราช และพุทธศักราช และมีการกล่าวย้ำความสำคัญด้วย จากการศึกษาคัมภีร์ใบลานวัดนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จงั หวัดลำปาง พบวา่ ธรรมเนยี มอย่างหนงึ่ ท่พี บในการจารคัมภรี ์ใบลาน คือ การระบวุ นั เดือนปีไว้ ในส่วนทา้ ยของใบลาน ทำให้เราทราบอายแุ ละยคุ สมยั ของใบลานผูกนน้ั ๆ แต่บางผกู กม็ ไิ ดร้ ะบุไว้เช่นกัน ประวัตศิ าสตรข์ องวดั นากว้าวทไ่ี ด้จากข้อความทา้ ยใบลาน ข้อความท้ายใบลานของคัมภีร์ใบลานแต่ละผูกจะมีข้อมูลที่น่าสนใจทางประวัติศาสตร์และ สังคม เมื่อนำข้อมูลที่ได้มารวบรวมและวิเคราะห์แล้วกจ็ ะพบว่าสามารถเรียบเรียงข้อมูลเชิงประวัตศิ าสตร์ของ แหล่งขอ้ มลู ได้ ดังประเดน็ ตอ่ ไปนี้ 1) ขอ้ มูลคมั ภรี ์ใบลานวัดนากว้าว ข้อมูลเกี่ยวกับคัมภีร์ใบลานของวัดนากว้าว ที่รวบรวมจากแบบสำรวจหรือทะเบียน ใบลานโดยเฉพาะข้อมลู ที่ปรากฏอยู่ในข้อความท้ายใบลาน ซ่ึงนยิ มบอกช่อื ผู้จาร วนั เวลา สถานท่ี คำอธิษฐาน หรือข้อความอื่น ๆ ที่ทำให้ทราบถึงแหล่งที่มาของคัมภีร์ใบลาน ช่วงเวลาที่มีการสร้างคัมภีร์ใบลาน ผู้จาร ผู้สร้างหรอื เจา้ ภาพ และข้อมูลทนี่ ่าสนใจอนื่ ๆ ดังน้ี 1.1) แหล่งท่มี าของคัมภรี ใ์ บลาน จากการศกึ ษาข้อมลู จากคัมภรี ์ใบลานวัดนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง บางส่วนจารที่วัดอื่นแล้วมีการหยิบยืมหรือนำมาจากวัดอื่น ทั้งใน เขตอำเภอแม่ทะ เช่น วัดนาคต วัดนาคตหลวง วัดสันดอยน้อย และจังหวัดอื่น เช่น วัดสูงเม่น จังหวัดแพร่ นอกจากน้ี ยังระบบุ า้ นจำทองอย่ทู ีเ่ ขาหลวง บ้านปางทอง (ไม่ทราบว่าตัง้ อยู่ที่ไหน) 1.2) ช่วงเวลาที่มีการสร้างคัมภีร์ใบลาน เมื่อมีการจารคัมภีร์ใบลานแต่ละผูก เสร็จแล้ว ผู้จารมักจะระบุวันเวลาที่จารเสร็จไว้จึงทำให้ทราบข้อมูลเรื่องวันเวลาของการสร้าง คัมภีร์ใบลาน 354

โครงการการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมือทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศึกษา ที่เป็นหลักฐานที่ระบุชัดเจนที่เก่าแก่ที่สุดที่พบจารเมื่อ จ.ศ. 1231 (2412) คือ กัมมวาจา และคัมภีร์ใบลาน ที่ใหม่ที่สุด จารเมื่อ พ.ศ. 2532 คือ วิชชาสูตร ซึ่งการบอกอายุและยุคสมัยในการสร้างคัมภีร์ใบลานจะ เปน็ ประโยชน์ต่อการศกึ ษาประวตั ศิ าสตรช์ ุมชน 1.3) ผู้จารและผู้สร้าง (เจ้าภาพ) คัมภรี ์ใบลานท่ีพบในวดั นากว้าวน้ันจารโดยผู้จาร หลายท่าน ส่วนมากจะเปน็ พระภิกษุสามเณร บางส่วนเป็นคฤหัสถ์ทเ่ี คยบวชเรยี นมาก่อน ดงั นี้ 1.3.1) พระภิกษุสามเณรวัดนากว้าว เช่น ครูบาอภิวงศ์ ครูบาวงศ์ป้อม ธรรมปญั โญภกิ ขุ คันธิยะรัสสะภิกขุ คันธะวงั สะภกิ ขุ ไชยลงั กาภกิ ุ สามเณรมโนชยั สามเณรกอง สามเณรจริยะ 1.3.2) พระภกิ ษุสามเณรวัดอ่นื เช่น ไชยภกิ ขุ (วดั นาคต) เณรธา (วัดนาคต) 1.3.3) ฆราวาสทั่วไป เช่น หนานธรรมลังกา หนานปั๋น หน้อยยาวิชัย หนายโสภา หน้อยยศ 1.3.4) เจ้าภาพ เช่น อา้ ยคำปนั อ้ายเลศิ ปู่ตา แมป่ นั๋ นางบญุ มา 2) ประวตั คิ วามเปน็ มาของชมุ ชนนากว้าว บ้านนากว้าว แต่เดิมไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด ว่าเริ่มก่อตั้งขึ้นเมื่อใด จาก การบอกเล่าของชาวบ้าน (สมนึก เครือวงศ์, 2552: คำนำ) มีชาวบ้านกลุ่มหนึ่งมาตั้งรกรากอยู่ที่ป่าแห่งหนึ่ง มีต้นไม้ชนิดหน่ึง ชื่อว่า “ต้นกว้าว” มีลักษณะเป็นไม้ยืนต้น เนื้อไม้สีเหลืองอร่าม เป็นไม้เนื้อแข็งปานกลาง มีความแข็งแรง และทนทาน 6 ปี ซึ่งเป็นต้นไม้ที่ใหญ่มาก ชาวบ้านที่ตั้งรกรากละแวกใกล้เคียงนั้นให้นามว่า “บ้านนากว้าว” ตั้งแต่นั้นมา และบริเวณที่แห่งนั้นอยู่ใกลท้ ่าน้ำ หรือเรียกว่า “ลำน้ำจาง” ซึ่งริมฝั่งมีต้นไม้ต้น หนึ่งเป็นต้นมะค่า หรือไม้ค่า ขึ้นอยู่บริเวณศาลประจำหมู่บ้าน (เสี้ยวบ้าน) เป็นต้นไม้ที่ใหญ่มาก และโน้มเอน ไปยังฝั่งตรงข้ามของลำน้ำจาง และชาวบ้านได้พากันไต่ข้ามไปยังอีกฝั่งหนึ่งได้ จึงเรียกว่า “บ้านนากว้าวค่า เน้งิ ” จากการศึกษาข้อความท้ายใบลาน พบว่า มีการกล่าวถึงชื่อเรียกวัดนากว้าว และ สร้อยวัด หรือข้อความที่ตามหลังช่ือวัดทีอ่ าจเรียกแตกต่างกนั ไป กล่าวคือ วัดสันค่าเนิ้งดอนไชย วัดดอนกวา้ ว วัดศรีดอนไชยค่าเนิ้ง วัดค่าเนิ้งดอนกว้าวสันพร้าวล้อม วัดค่าเนิ้งริมจาง วัดดอนกว้าวค่าเนิ้ง วัดค่าเน้ิง วัดนากว้าว เปน็ ตน้ “...สระเด็จแล้วยามกองแลง ทานขันธ์ ฉบับภู่ชมดวง วัดค่าเนิ้งไชยพร้าวล้อม ไชยลงั กาภกิ ขุ ลขิ ติ ดว้ ยตนเองเดยี ว...” “...พระไชยลังกาเขียนปางเมื่ออยู่ปฏิบัติสวาธุเจ้าอภิวงศ์วัดค่าเนิ้งริมจางวันนั้นแล ...” “...ธัมม์วัดสนั คา่ เน้ิงดอนไชย ใตเ้ วยี งลำปาง ตัวบ่พองามสกั หน้อย ค่อยพิจารณาเอา เทิอะทา่ นเหยิ ...” “...ธัมม์วดั บ้านกว้าวคา่ เนง้ิ สวาธุเจา้ บญุ ยงั เป็นธปิ ติ ไดค้ ึดสร้างธัมมไ์ วก้ บั วดั แล...” 355

โครงการการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมือทางวิชาการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศึกษา “...เขียนปางเมื่ออยู่ปฏิบัติสวาธุเจ้าอภิวงศ์ วัดสันค่าเนิ้งดอนกว้าวไชย วันนั้นแล ท่านเหิย ตัวบ่งามสักหนอ้ ย เพราะใจบ่ต้งั ใคส่ กิ เต็มทีแล...” “...ข้าเขียนปางเมื่ออยู่ปฏิบัติสวาธุเจ้าอภิวงศ์วัดสันค่าเนิ้งพร้าวล้อมวันนั้น ตกไหน ใสห่ อ้ื จิม่ เทิอะ...” จากประวัติวัดดังกล่าวข้างต้น สะท้อนให้เห็นสภาพของวัดบ้านนากว้าวและวิถีชีวิต ของคนในชุมชน ในการใช้เส้นทางในการเดินทางสามารถเดินทางข้ามฝั่งแม่น้ำไปอีกฝั่งได้ และพื้นที่บริเวณ หมบู่ ้านริมน้ำจางมีการปลกู ต้นมะพร้าวลอ้ มรอบอกี ด้วย นอกจากนี้ ข้อความท้ายใบลานยังบันทึกข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับการสร้างโรงงาน นำ้ ตาล เม่ือวันท่ี 15 กนั ยายน พ.ศ. 2481 ดังตัวอยา่ ง คอื “...ข้าเขียนปลีออ้ ยโรงงานนำ้ ตาลเกิด ปลี พ.ศ. 2481 เดือนกนั ยายน วนั ที่ 15…” อีกทั้งข้อมลู การฉลองสมโภชกรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ดงั ขอ้ ความขา้ งตน้ “...เสด็จแล้วแก่ข้าวันศุกร์กินตอนแล้วนายเหิย เดือน 12 ขึ้น 4 ค่ำ วันศุกร์ปี พ.ศ. 2425 เป็นปลีฉลองสมโภสกรุงรัตนโกสินทร์ ข้าขอหื้อมีประหยาปัญญาเฉลียวฉลาดจิ่มเทิอะ อะหังนามะชื่อว่า พระวิชติ ถิรธมั โม เมอ่ื อยู่จำวัสสาวดั นากว้าว รมิ ท่ง...” หรอื การสรา้ งศาลาอารามหลงั ใหม่ ดงั ขอ้ ความขา้ งต้น “...ธัมมลังกาปู่หนานอาจารย์ ลิขิต ปริปุณณาแล้วเดือน 5 ออกค่ำหนึ่ง วันอังคาร ยามกอง งาย ปลกี ่าเร้า สกั ราชได้ 1295 ตัว ปางเม่อื ปฏบิ ตั สิ วาธุเจ้าวงศ์ บา้ นคา่ เน้งิ เมอื่ สร้าง สาลาอารามใหม่ที่ต้นขามวันนั้นแล ขอจุ่งหื้อเป็นกุสลแก่ข้าภริยาลูกเต้าหลานเหลนแท้ดีหลี ...” นอกจากประวัติวัดและหมู่บ้านแล้ว ยังทำให้ทราบถึงรายนามเจ้าอาวาสรูปต่างๆ ระยะเวลาที่เป็นเจ้าอาวาส รวมถึงรายชื่อเจ้าอาวาสวัดที่ค้นพบในข้อความท้ายคัมภีร์ใบลาน จากหลักฐานที่ คน้ พบมจี ำนวนเจา้ อาวาสดงั ต่อไปนี้ 1) ครูบาสมุ ณะ พ.ศ. 2412 2) ครบู าธัมมปญั ญา พ.ศ. 2415 3) ครูบาธัมมปญั ญา พ.ศ. 2439 4) ครูบาเทพวงั โส พ.ศ. 2440 5) ครูบาเทพวังโส พ.ศ. 2444 6) ครูบาไชยลังกา พ.ศ. 2449 7) ครูบาธรรมลงั กา พ.ศ. 2451 8) ครบู าธรรมปัญญา พ.ศ. 2454 9) ครบู าธรรมปญั ญา พ.ศ. 2465 10) ครูบาอภิวงศ์ พ.ศ. 2485 356

โครงการการประชุมวชิ าการระดับนานาชาติ เครอื ขา่ ยความรว่ มมอื ทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั การศึกษา 11) พระคำมูล พ.ศ. 2498 12) พระบุญยงั พ.ศ. 2501-2502 จากการตรวจสอบกับรายนามเจ้าอาวาสที่ได้จัดทำไว้แล้วในประวัติวัด มีลำดับเจ้า อาวาสวดั นากวา้ วเทา่ ทีป่ รากฏหลักฐานมดี ังตอ่ ไปนี้ (สมนกึ เครือวงศ์, 2552: 9-10) 1) ครบู าสมณะ พ.ศ. 2328-2353 2) ครบู าศรีใจ พ.ศ. 2353-2373 3) ครูบาวัง พ.ศ. 2373-2403 4) ครบู าปาละ พ.ศ. 2403-2418 5) ครูบาปดุ๊ พ.ศ. 2418-2439 6) ครบู าเตบ (พระสมเด็จวงั ชา้ ง) พ.ศ. 2439-2448 7) ครบู าอภวิ งศ์ (พระอธิการอภวิ งศ์ อภวิ ํโส) พ.ศ. 2448-2497 8) ครบู าคำมลู พ.ศ. 2497-2500 9) หลวงพ่อบญุ ยงั พ.ศ. 2500-2518 10) พระอนิ ทอน อินฺทวโํ ส พ.ศ. 2518-2527 11) พระครูวิฑติ พฒั นโสุนทร (ทันยา สธุ มโฺ ม) พ.ศ. 2527-2552 12) พระยุทธการณ์ ยโสธโร (รกั ษาการเจา้ อาวาส) พ.ศ. 2552-2553 13) พระสมบรู ณ์ จติ ฺตทนโฺ ต (รกั ษาการเจ้าอาวาส) พ.ศ. 2553-2556 14) พระอธิการโยธิน ยติโก เจ้าอาวาสวดั นากวา้ ว พ.ศ. 2556- ปจั จบุ นั จากการศึกษาข้อความทา้ ยใบลานจะพบว่ามีองค์ความรู้ท่ีปรากฏอยู่ท้ายใบลานโดย การแทรกประวัติศาสตร์ชุมชน สภาพเหตุการณ์บ้านเมือง วิถีชีวิตของผู้คนในยุคสมัยนั้นด้วย จากประวัติ ของวัดนากว้าวที่พบในท้ายคัมภีร์ใบลานนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งที่ได้ทำทะเบียนไว้แล้วหากได้สัมภาษณ์วิทยากร ท้องถิ่น พร้อมทั้งเทียบเคียงกับเอกสารทางประวัติศาสตร์อื่นแล้ว ก็จะสามารถเรียบเรียงประวัติศาสตร์ชมุ ชน อย่างเป็นวิชาการ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจศึกษาหรือเรียนรู้ด้านศิลปวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ ชุมชนต่อไป 5. การสรปุ และอภปิ รายผลการวจิ ยั และข้อเสนอแนะ 5.1 สรปุ และอภปิ รายผลการวจิ ยั จากธรรมเนียมในการบันทึกข้อมูลหลังจากที่จารใบลานเสร็จแล้ว ผู้จารมักจะระบุชื่อของตน ชื่อเจ้าศรัทธา วันเวลาที่จารเสร็จ คำอธิษฐาน หรือข้อความแสดงอารมณ์อื่น โดยบางครั้งจะมีการกล่าวถึง เหตุการณส์ ำคัญที่เกิดขึ้นด้วย เมื่อผู้วิจัยได้สำรวจและจัดทำทะเบียนและบันทึกข้อมูลต่าง ๆ ของคัมภีร์ใบลาน แต่ละผูก พบว่ามีข้อมูลเกี่ยวกับประวัติวัดนากว้าวที่น่าสนใจ สามารถเรียบเรียงข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ของ แหล่งข้อมูลได้ 2 ประเด็น คือ 1. ข้อมูลคัมภีร์ใบลานวัดนากว้าว ทำให้ทราบถึงแหล่งท่ีมาของคัมภีร์ใบลาน 357

โครงการการประชมุ วชิ าการระดับนานาชาติ เครือข่ายความรว่ มมือทางวชิ าการและวัฒนธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา ช่วงเวลาที่มีการสร้างคัมภีร์ใบลาน ผู้จาร ผู้สร้างหรือเจ้าภาพ และข้อมูลที่น่าสนใจอื่น ๆ 2. ประวัติ ความเป็นมาของชุมชนนากว้าว พบว่า มีองค์ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ชุมชน ประวัติวัดนากว้าว ชื่อ เจ้าอาวาส สภาพเหตุการณ์บา้ นเมอื ง วถิ ชี ีวติ ของผคู้ นในยคุ สมัยน้ัน จากการสำรวจคัมภรี ์ใบลานวัดนากว้าว ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง ทำให้เห็นว่าใบลาน นั้นมีการเก็บรักษาดูแลอย่างดี เพราะเจ้าอาวาสหรือพระสงฆ์ภายในวัดให้ความสนใจดูแลเอาใจใส่ ดังน้ัน จึงสอดคล้องกับผลการศึกษาวิจัยเรื่อง การปริวรรตคัมภีรใ์ บลานวัดสันฐาน ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวดั ลำปาง ของ ธนวิทย์ บุตรอุดม ตุลาภรณ์ แสนปรน และปิยะรัตน์ วงศ์จุมมะลิ (2558) ผลการศึกษา พบว่า คัมภีร์ใบลานที่มีสภาพสมบูรณ์มีจำนวน 394 ชื่อเรื่อง บันทึกด้วยตัวอักษรธรรมล้านนา หรือ ตั๋วเมือง การจำแนกคัมภีร์ใบลานที่สำรวจพบ สามารถจำแนกได้เป็น 2 ลักษณะ คือ 1) จำแนกตามวัสดุที่ใช้บันทึก ได้แก่ ใบลาน 2) จำแนกตามเนื้อหาที่ปรากฏในเอกสาร ได้แก่ หมวดพระไตรปิฎก หมวดตำนาน หมวดอานิสงส์ หมวดจริยศาสตร์ หมวดภาษาศาสตร์ หมวดกวีนิพนธ์ หมวดบทสวดและคำไหว้ต่าง ๆ และ หมวดปกิณกะ นอกจากนี้ ยังสอดคล้องกับผลการศึกษา วัดน้ำจำ ใบลาน งานศิลป์ และประวัติศาสตร์ ของ ดิเรก อินจันทร์ (2558) ผลการศึกษาพบว่า จากการสำรวจคัมภีร์ใบลานและทำทะเบียนไว้แล้วจำนวน 894 ผกู สว่ นมากเป็นคัมภีร์ใบลานอายุนับรอ้ ยปี บางผูกนำมาจากวดั อื่น ๆ ในเขตอำเภอเมืองเชยี งใหม่ บางผูก ระบุว่าเจ้าเมืองเชียงใหม่เป็นผู้สร้างถวาย นอกจากนั้นยังพบว่าข้อความท้ายเอกสารจะมีการบันทึกชื่อผู้จาร เจ้าภาพในการสร้าง วันเวลาที่สร้างเสร็จ และเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในชุมชนอีกด้วย ถือเป็นข้อมูล ลายลกั ษณอ์ ักษรที่สามารถนำมารวบรวมเปน็ ประวัตศิ าสตรข์ องชมุ ชนดว้ ย อนึ่ง การศึกษาครั้งน้ีทำให้เกิดการถ่ายทอดกระบวนการสำรวจ รวบรวม คัมภีร์ใบลานล้านนาอย่าง เป็นระบบ อีกทั้งมีเครือข่ายทางวัฒนธรรม ประกอบไปด้วยนักวิชาการ นักศึกษา พระภิกษุ ผู้นำชุมชน และ ปราชญ์ชาวบ้าน อีกทั้งองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิ่น และหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องสามารถนำข้อมลู จากการศึกษา ไปใช้ในการวางแผนงานให้สอดคล้องกับวัฒนธรรมท้องถิ่น สามารถเป็นแนวทางในการจัดเก็บคัมภีร์ใบลาน ล้านนาด้วยระบบดิจิทัล ของวัดในเขตอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง และผลการศึกษาสามารถนำไปใช้ขยายผล เพื่อส่งเสริมให้มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง เป็นศูนย์กลางของฐานข้อมูลคัมภีร์ใบลานล้านนา จังหวัดลำปาง ในส่วนของการศกึ ษาข้อความท้ายใบลานกับการศึกษาประวัติศาสตรช์ ุมชนเป็นการศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชน จากเอกสารโบราณหรือข้อความท้ายคัมภีร์ใบลานนี้เป็นเพียงข้อมูลที่ได้จากการสำรวจ ทำทะเบียนและ ถ่ายภาพคัมภีร์ใบลานที่มีอยู่ในวัดนากว้าวเท่านั้น ข้อมูลจึงมีจำกัด หากมีการรวบรวมหรือศึกษาข้อมูล จากแหล่งอน่ื ใกล้เคยี ง หรือเปรียบเทียบกับหลักฐานอนื่ ๆ น่าจะช่วยให้ข้อมูลมคี วามสมบูรณ์ยิง่ ขึ้น 5.2 ข้อเสนอแนะ 1. ควรมีการศึกษาข้อความท้ายใบลานด้านประวัติศาสตร์เพื่อทราบความเป็นมาของวัดและ ชมุ ชน ตลอดจนวถิ ชี วี ติ ของผูค้ นในอดีต สภาพทางภูมศิ าสตรท์ ่ีปรากฏในข้อความทา้ ยใบลาน 358

โครงการการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ เครอื ขา่ ยความรว่ มมอื ทางวชิ าการและวฒั นธรรม 4 สถาบนั การศกึ ษา 2. ควรมีการศึกษาเอกสารโบราณจากการปริวรรตเพื่อเป็นการต่อยอดองค์ความรู้ต่อไป ในอนาคต เอกสารอา้ งองิ ดิเรก วชิรญาโณ, พระ. (2545). คู่มือการสำรวจคัมภีร์ใบลาน. เชียงใหม่: สำนักงานกองทุนเพื่อสังคม โฮงเฮยี นสืบสานภมู ิปัญญาล้านนา. . (2547). ประวตั วิ ัดและนานาสาระจากข้อความท้ายคัมภีร์ใบลานวดั สันป่าสกั ตำบลหนองจอม อำเภอ สนั ทราย จังหวดั เชยี งใหม่. เชียงใหม:่ วดั สันป่าสกั อำเภอสันทราย จังหวดั เชยี งใหม่. . (2558) .“วัดน้ำจำ ใบลาน งานศิลป์ และประวัติศาสตร์”. เอกสารเผยแพร่ในงาน “ โปฏฐกะ วัตถัง ทานํ” ทานแผ่นผ้าห่อธรรมวัดน้ำจำแก้วกว้าง ท่าท้างร้องงัวแดง สันกำแพง เชียงใหม่. เชียงใหม่: มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งใหม่. ตุลาภรณ์ แสนปรน. (2555). การศึกษาวรรณกรรมตำนานจากคัมภีร์ใบลานล้านนา ชุมชนวัดพิชัย หมู่ 1 ตำบลพิชยั อำเภอเมอื ง จงั หวดั ลำปาง. ลำปาง: มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง ภเู ดช แสนสา. (2555). “ข้อมลู หลักฐานใหมท่ ไี่ ด้จากคัมภีรใ์ บลานวัดสะปงุ๋ หลวง ตำบลมว่ งน้อย อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน”, ในรายงานการสัมมนาทางวชิ าการการจัดการมรดกทางวฒั นธรรมและความร่วมมือใน การจดั การมรดกวฒั นธรรมประเภทขอ้ มลู เอกสารโบราณ. เชยี งใหม:่ มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งใหม่. ทวี สวา่ งปญั ญางกรู . (2530). ศกั ราชเทียบหนไท. มปท. ธนวิทย์ บุตรอดุ ม, ตุลาภรณ์ แสนปรน และปยิ ะรตั น์ วงศ์จุมมะล.ิ (2558). การปรวิ รรตคมั ภีร์ใบลาน วัดสันฐาน ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง. 2558. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัย ราชภฏั ลำปาง สมนกึ เครอื วงศ.์ (2552). ประวตั แิ ละเรื่องเลา่ วัดนากวา้ ว. มปป. (เอกสารอดั สำเนา). สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ. (2542). กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคาร ไทยพาณชิ ย์. 359