ความขดั แย้งในคริสต์ศตวรรษท่ี ๒๐ ถงึ ปจั จุบัน สงครามโลกครง้ั ที่ ๑ (ค.ศ.๑๙๑๔-๑๙๑๙)
การลอบปลงพระชนม์อาร์ชดุ๊ก ฟรานซิส เฟอร์ดินานด์ มกุฎราชกุมารแห่ง จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการีและพระชายา ขณะเสด็จเยือนกรุงซาราเยโว เมืองหลวง ของแคว้นบอสเนยี เมอ่ื วนั ที่ ๒๘ มถิ นุ ายน ค.ศ.๑๙๑๔
ทาใหเ้ กิดความขดั แย้งขึน้ ระหว่างรฐั บาลออสเตรีย-ฮังการีกับเซอร์เบีย และขยายตวั กลายเปน็ สงครามไปยังดนิ แดนส่วนต่างๆ ของโลกในท่ีสดุ
รฐั บาลออสเตรยี – ฮังการี มยี นื่ คาขาดให้ชาวสลาฟในเซอรเ์ บีย หยดุ ทา การเคล่อื นไหวตา่ งๆท้ังทางการเมืองและอ่ืนๆ รวมถึงการย่ืนข้อเรยี กร้องให้ เซอร์เบยี ปฏิบัตติ ามแต่เซอร์เบียไมป่ ฏบิ ตั ติ ามข้อเรยี กร้องออสเตรเลีย- ฮงั การี
สงครามกบั เซอรเ์ บยี ในวนั ท่ี 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1914
สาเหตุสงครามโลกครง้ั ที่ ๑ (ค.ศ.๑๙๑๔-๑๙๑๙) ๑. ลัทธิชาตินิยม ประเทศต่าง ๆ ทั้งในฝร่ังเศส และ เยอรมนี และในบริเวณคาบสมุทรบอลข่าน ที่ประชาชนส่วนใหญ่ คือ “ชาวสลาฟ” พยายามสร้างแสนยานุภาพ ให้แก่ชาติตนเพ่ือ จะไดเ้ ปน็ ชาตทิ ยี่ ง่ิ ใหญ่
สาเหตุสงครามโลกครงั้ ที่ ๑ (ค.ศ.๑๙๑๔-๑๙๑๙) ๒. ลทั ธิจกั รวรรดนิ ยิ ม ผล จ า ก ก าร ป ฏิ วั ติ อุต สาหก ร ร ม ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 18 -19 ทาให้หลาย ช า ติ ม ห า อ า น า จ ยุ โ ร ป แ ส ว ง ห า อ า ณ า นิ ค ม เพื่อเป็นแหล่งหาวัตถุดิบมาป้อนโรงงาน และ การระบายสนิ คา้ อุตสาหกรรม
สาเหตสุ งครามโลกครั้งท่ี ๑ (ค.ศ.๑๙๑๔-๑๙๑๙) ๓. ลทั ธนิ ิยมทหาร การต้องการสร้างกองกาลังท่ีมี แสนยานุภาพ สร้างความเข็มแข็งให้กับ ประเทศ การถูกปกครองด้วยระบอบ ทหาร
สาเหตุสงครามโลกครงั้ ท่ี ๑ (ค.ศ.๑๙๑๔-๑๙๑๙) ๔. การแตกเป็น ๒ ฝา่ ย ฝ่ายมหาอานาจกลาง ฝ่ายสมั พันธมติ ร กลมุ่ สนธิสัญญาพนั ธมิตรไตรภาคี ประกอบดว้ ย เยอรมนี กลุม่ ความตกลงไตรภาคี ประกอบด้วย ออสเตรีย-ฮงั การี และอิตาลี ฝรั่งเศส รสั เซีย และอังกฤษ
ฝ่ายสมั พันธมติ ร France England Russia Serbia USA Thailand **ส่งทหารเขา้ รว่ ม มไิ ดเ้ ปน็ ตวั หลกั
ฝา่ ยมหาอานาจกลาง Germany Austria-Hungary Austoman Bulgaria
ลกั ษณะการรบในสงครามโลกครัง้ ที่ ๑ 1. เปน็ สงครามในสนามเพลาะ สว่ นใหญ่รบกนั ในพืน้ ทขี่ องทวปี ยุโรป มีท้งั การรบทางอากาศ ทางบก และทางเรือ ซ่งึ ร่วมรบกนั อยา่ งเปน็ เอกภาพ โดยใช้ ระยะเวลาในการรบยาวนาน ถงึ ๔ ปี
ลกั ษณะการรบในสงครามโลกครัง้ ท่ี ๑ 2. มกี ารแขง่ ขนั กันประดษิ ฐ์และผลิตอาวุธ ยุธโธปกรณ์ใหมๆ่ มีอานาจในการทาลายลา้ งสูงหลาย ประเภท เช่น เคร่ืองบนิ ตอ่ สู้ รถถังหุม้ เกราะ เรอื ดานา้ ปืนกล แก๊สพษิ เปน็ ต้น
ลกั ษณะการรบในสงครามโลกคร้ังที่ ๑ 2. มกี ารแข่งขนั กันประดษิ ฐแ์ ละผลติ อาวธุ ยุธโธปกรณใ์ หม่ๆ เยอมนหี นั ไปใช้ยทุ ธการเรอื ดาน้า ทาลาย เรอื รบและเรือสินค้ารอบ ๆ เกาะอังกฤษ เรอื ดานาเยอรมนั จมเรอื กลไฟของฝรั่งเศส ชอื่ ว่า “ซัสเซก” ส่งผลใหช้ าวอเมรกิ นั ที่โดยสาร มากบั เรอื เสยี ชีวติ
ลกั ษณะการรบในสงครามโลกคร้ังที่ ๑ รัฐบาลอเมริกันเรียกร้องใหเ้ ยอรมันยตุ ิการรบดว้ ยเรือดานา้ แตเ่ ยอรมันไม่ยตุ ิ สหรัฐอเมรกิ าเข้ารว่ มสงครามกับฝา่ ย “สมั พันธมติ ร” สง่ ยทุ โธปกรณต์ ่าง ๆ
ผลของสงครามโลกคร้งั ที่ 1 ฝ่ายสัมพนั ธมติ ร เป็น “ฝา่ ยชนะ” มที หารเสยี ชีวติ จากสงครามประมาณ ๑๓ ลา้ นคบาดเจบ็ กว่า ๒๐ ล้านคน และอีกกวา่ ๙ ล้านคนตอ้ งทพุ พลภาพ ยุโรปอ่อนแอลง เนื่องจากตอ้ งเสยี อาณานคิ ม และยุโรป “เศรษฐกิจตกตา่ ” เกิดมหาอานาจใหม่ “สหรฐั อเมริกา และญปี่ ่นุ ”
ผลของสงครามโลกคร้ังที่ 1 เกดิ องคก์ ารสันนิบาตชาติ (The League of Nations) ขึ้นเพ่ือทาหนา้ ทีด่ ารงสนั ติภาพเพ่อื ปอ้ งกนั สงคราม ในอนาคต เกดิ ประเทศขนึ้ ใหม่ในยโุ รปตะวันออก ๗ ประเทศ ไดแ้ ก่ เชโกสโลวะเกีย โปแลนด์ ฮังการี บัลแกเรีย โรมาเนยี แอลเบเนยี และยูโกสลาเวยี
ผลของสงครามโลกครง้ั ที่ 1 มกี ารทาสนธสิ ัญญาสันตภิ าพหรือ “สนธิสญั ญาแวรซ์ าย” ผลจากสนธิสญั ญาแวรซ์ าย คอื เยอรมนเี ปน็ “ผ้กู อ่ สงครามแต่ เพียงผู้เดยี ว” และ “ชดใชห้ น้ีมหาศาล”
ไทยกบั การเขา้ ร่วมสงครามโลกครง้ั ที่ 1 ในขณะเร่ิมตน้ สงคราม พระบาทสมเด็จพระ มงกฎุ เกลา้ เจา้ อยู่หวั ทรงประกาศเป็นกลาง เพื่อรกั ษาความมน่ั คง
ไทยกับการเขา้ รว่ มสงครามโลกคร้ังที่ 1 วัตถปุ ระสงค์ในการเข้าร่วมสงคราม สนธิสัญญาเบาวร์ งิ ประเทศไทย ตอ้ งการแกไ้ ขสนธสิ ญั ญาทีไ่ ม่ เปน็ ธรรม จึงเขา้ ร่วมสงครามกบั ฝ่าย สมั พันธมติ ร (อังกฤษ ฝร่งั เศส รสั เซีย อิตาลี)
ไทยกบั การเขา้ รว่ มสงครามโลกครงั้ ที่ 1 ผลของการเขา้ รว่ มสงคราม ประเทศไทยเปน็ ท่รี ูจ้ ักของนานาชาติ โดยเฉพาะยุโรป ได้รับยกยอ่ งว่ามีฐานะและสทิ ธิเทา่ เทยี ม อารยประเทศ ได้รบั การแก้ไขสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรมไดส้ าเรจ็ ไดเ้ ข้าร่วมสมาชกิ องคก์ ารสนั นบิ าตชาติ
ความขดั แย้งในครสิ ตศ์ ตวรรษที่ ๒๐ ถึงปัจจุบัน สงครามโลกครั้งที่ ๒ (ค.ศ.๑๙๓๙-๑๙๔๕)
สงครามโลกครั้งที่ ๒ (ค.ศ.๑๙๓๙-๑๙๔๕) ชนวนสงครามเกดิ ขน้ึ เม่ือเยอรมนีบุกโปแลนด์ในวนั ที่ ๓ กันยายน ค.ศ.๑๙๓๙ ทาให้อังกฤษและฝรัง่ เศสซง่ึ สนับสนุนโปแลนด์ประกาศ สงครามต่อเยอรมนี สงครามในยุโรปจึงขยายตวั และภายในระยะเวลาอันส้ันนานา ประเทศกถ็ กู ดงึ ใหเ้ ข้ารว่ มในสงคราม รวมถึงญป่ี นุ่ และสหรฐั อเมรกิ าด้วย
แผนที่ยโุ รป
สาเหตสุ งครามโลกคร้ังที่ ๑ (ค.ศ.๑๙๑๔-๑๙๑๙) 1. ความไม่เปน็ ธรรมของสนธสิ ัญญาสันตภิ าพ 2. ความล้มเลวขององค์การสนั นบิ าตชาติ 3. การขยายตัวของลทั ธฟิ าสซสิ ต์และลทั ธินาซี 4. การมบี ทบาทมากข้นึ ของลทั ธินิยมทหารและการแข่งขนั ทางเศรษฐกิจ
การรบในสงคราม ค.ศ.๑๙๓๙ เยอรมนบี ุกครองยุโรปได้ทั้งหมดยกเว้นองั กฤษ ค.ศ.๑๙๔๔ ฝ่ายพนั ธมติ รยกพลขึ้นบกในวนั ด-ี เดย์ ค.ศ.๑๙๔๑เยอรมนบี ุกสหภาพโซเวยี ตญีป่ ่นุ บุกโจมตอี า่ วเพริ ล์ ท่หี มู่ เกาะฮาวาย ทาใหส้ หรฐั อเมริกาประกาศสงครามกบั ญปี่ ่นุ
การรบในสงคราม ค.ศ.๑๙๔๕เยอรมนยี อมแพ้และยตุ ิสงครามในทวปี ยโุ รป สหรัฐอเมริกาท้ิงระเบิดปรมณถู ลม่ เมอื งฮโิ ระชมิ ะและนะงะซะกิ ทาให้ ญ่ีป่นุ ยอมแพ้ สงครามจงึ ยตุ ิลง ค.ศ.๑๙๔๑ ญป่ี ุ่นบกุ ยดึ สงิ คโปร์ซงึ่ เป็นฐานทพั สาคัญของอังกฤษ
ผลของสงคราม 1. ประเทศมหาอานาจยโุ รปสูญเสยี สถานภาพความเป็นประเทศมหาอานาจ สหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวยี ต 2. อิทธพิ ลของสหรัฐเอมริกาและสหภาพโซ เวยี ต ทาใหย้ โุ รปถูกแบง่ ออกเปน็ ๒ ส่วน คอื ยุโรปตะวันตกกบั ยุโรปตะวันออก
ผลของสงคราม 3. ประเทศพันธมิตรที่ชนะสงคราม 4. ตัดสินวา่ ผู้นาพรรคนาซมี ีความผิด ท่ีเมืองนูเรมเบริ ก์ ประเทศเยอรมนแี ละ องคก์ ารของพรรคนาซีเป็นองค์การอาชญา กรสงคราม
ผลของสงคราม 5. มกี ารจัดต้งั สหประชาชาติ (United Nations) ขน้ึ เพ่อื เป็น องค์การระหว่างประเทศ ทาหน้าที่ รักษาสันติภาพและเสริมสรา้ งความ ร่วมมอื ระหวา่ งประเทศระดบั โลก
ความขดั แย้งในครสิ ต์ศตวรรษที่ ๒๐ ถงึ ปัจจุบัน สงครามเยน็ (ค.ศ.๑๙๔๕-๑๙๙๑)
สงครามเย็น (ค.ศ.๑๙๔๕-๑๙๙๑) หลงั จากสิ้นสุดสงครามโลก สหรัฐอเมรกิ าเข้ามาช่วยเหลือยุโรป ตะวันตกในการฟื้นฟูประเทศและขดั ขวางการขยายอิทธิพลของสหภาพโซเวยี ต สง่ ผลให้เกดิ ความขัดแย้งทางการเมืองและอดุ มการณ์ระวา่ งกลุ่ม ประเทศประชาธิปไตยท่นี าโดยสหรัฐอเมริกา กบั กลุ่มประเทศคอมมิวนสิ ต์ท่ี นาโดยสหภาพโซเวยี ต กลายเปน็ สงครามเยน็ ทีข่ ยายขอบเขตไปยังพ้ืนที่ต่างๆ ทวั่ โลก
ชนวนของสงครามเยน็ สงครามเยน็ เกดิ ข้นึ อย่างชดั เจนใน ค.ศ.๑๙๔๗ เม่ือเกดิ สงครามกลาง เมอื งกรีซ ซ่งึ มผี ลใหส้ หรัฐอเมริกาประกาศหลกั การทรูแมน (Truman Doctrine) มสี าระสาคญั คือ การชว่ ยเหลือประเทศ ต่างๆ ท่ถี ูกลัทธคิ อมมวิ นิสตค์ ุกคาม และพร้อมให้ ความช่วยเหลือดา้ นกาลังอาวุธและการเงนิ แก่ประเทศนั้นๆ
ชนวนของสงครามเย็น ประธานาธิบดีแฮร์รี เอส ทรูแมน ลงนามในแผนการมาร์แชลล์ อนุมัติให้ ความช่วยเหลือแก่ประเทศต่างๆ ในยุโรป ต ะ วั น ต ก ที่ ไ ด้ รั บ ค ว า ม เ สี ย ห า ย จ า ก สงคราม
ลักษณะของสงครามเย็น ประเทศคู่รบในสงครามเย็นไม่ใช้อาวุธ ทาสงครามกันอย่างเปิดเผย แต่มีการ สะสมกาลังอาวุธและกาลังรบควบคู่ไปกับการ ตอ่ สดู้ ้วยวธิ กี ารแขง่ ขนั แยง่ ชงิ อานาจและอิทธิพล ในดา้ นต่างๆ เช่น ด้านการทูต ด้านการทหาร ด้านการโฆษณาชวนเชื่อ เปน็ ตน้
ลกั ษณะของสงครามเย็น วิกฤตการณ์คร้ังสาคัญในสงครามเย็น เช่น การปิดกันเบอร์ลิน สงครามเกาหลี วิกฤตการณ์ขีปนาวุธท่ีคิวบา การบุกเชโก สโลวะเกีย สงครามเวยี ดนาม เป็นตน้
การผอ่ นคลายความตึงเครียดของสงคราม ค.ศ.๑๙๖๙-๑๙๗๙ สหรฐั อเมรกิ าและ สหภาพโซเวียตปรับเปล่ียนนโยบายจากการ แข่งขันกันขยายอานาจและสะสมอาวุธมาเป็น การสร้างความสัมพันธ์ต่อกันและร่วมมือกันใน ด้านเศรษฐกิจ การค้า สังคม และวัฒนธรรม ทาให้บรรยากาศตึงเครียดของสงครามผ่อน คลายลง
การผ่อนคลายความตึงเครยี ดของสงคราม ค.ศ.๑๙๗๕ กลุ่มประเทศค่ายโลกเสรีและค่ายโลกคอมมิวนิสต์ จดั การประชมุ เพอื่ ความมน่ั คงและความรว่ มมอื กนั ในยโุ รป หรอื ซีเอสซี อี เน้นการเคารพในอานาจอธิปไตยของนานาประเทศ และแก้ไขข้อ พิพาทระหว่างประเทศด้วยสันติวิธี แต่ภาวะสงครามเย็นกลับมาอีกคร้ัง ใ น ค . ศ . ๑ ๙ ๗ ๙ เ ม่ื อ ส ห ภ า พ โ ซ เ วี ย ต บุ ก อั ฟ ก า นิ ส ถ า น เพอ่ื ครอบครองอา่ วเปอร์เซียและแหล่งน้ามันดิบในตะวนั ออกกลาง
การสิน้ สดุ ของสงครามเย็น ค.ศ.๑๙๘๕ ประธานาธิบดีมีฮาอิล กอร์บาชอฟ ปฏิรูปสหภาพโซเวียตให้เป็น ประชาธิปไตยมากขึ้น และเน้นการดาเนิน นโยบายร่วมมือกบั นานาประเทศเพื่อแก้ปัญหา ตา่ งๆ
การสน้ิ สดุ ของสงครามเย็น ค.ศ.๑๙๘๙ ประเทศยโุ รป ตะวันออกเคล่อื นไหวแยกตวั ออกจาก สหภาพโซเวียต โดยไมม่ กี ารขดั ขวางจาก สหภาพโซเวยี ต
การส้นิ สุดของสงครามเยน็ ค.ศ.๑๙๘๕-๑๙๘๙ เกดิ การประชมุ เจรจาหลาย คร้ังระหว่างสหรัฐอเมริกากบั สภาพโซเวยี ต และตกลงกนั ลด กาลังอาวธุ นวิ เคลยี ร์ และหาแนวทางยตุ ิความขดั แยง้ ทาง การเมอื งรว่ มกนั
การสนิ้ สุดของสงครามเย็น ค.ศ.๑๙๙๐ กาแพงเบอรล์ นิ ถกู ทาลาย ค.ศ.๑๙๙๑ สหภาพโซเวียตล่มสลาย สงครามเยน็ สน้ิ สดุ ลง
ผลของสงครามเยน็ หลังส้ินสุดสงครามเย็น สหรัฐอเมริกากลายเป็นประเทศ อภมิ หาอานาจเพียงประเทศเดียวในโลก สหรัฐอเมริกาต้องดาเนินนโยบายโดยอาศัยกรอบความร่วมมือใน USA องคก์ ารระหว่างประเทศต่างๆ โดยเฉพาะองค์การ สหประชาชาติและองค์การนาโต
องคก์ ารสหประชาชาติ (United Nation : UN)
กอ่ ต้ังในชว่ งชว่ งปลายสงครามโลกคร้ังที่ ๒ เมอื่ ผู้แทนจาก ประเทศจนี สหรัฐอเมรกิ า สหภาพโซเวยี ต และอังกฤษ ได้ประชุม ร่วมกันเพ่อื วางแนวทางในการจัดตั้งองค์การระหวา่ งประเทศข้ึน ผ้แู ทนจาก ๕๐ ประเทศได้ประชุมร่วมกนั เพือ่ รา่ งกฎบัตรขององคก์ าร สหประชาชาติ ทาให้องคก์ ารสหประชาชาติกอ่ ตงั้ ขึน้ อย่างเปน็ ทางการในวันที่ ๒๔ ตลุ าคม ค.ศ.๑๙๔๕ เม่อื กฎบตั ร ไดร้ ับสัตยาบันจากชาติต่างๆ ทลี่ งนามในกฎบัตรเป็นสว่ นใหญ่
วตั ถุประสงค์หลักขององค์การสหประชาชาติ ประการที่ ๑ รกั ษาสนั ตภิ าพและความมั่นคงของโลก ประการท่ี ๒ พัฒนาความสัมพนั ธฉ์ นั มติ รระหวา่ งประเทศ ประการที่ ๓ รว่ มมอื แก้ปัญหาระหวา่ งประเทศและสง่ เสรมิ การเคารพสทิ ธมิ นษุ ยชน ประการท่ี ๔ เป็นศนู ยก์ ลางในการสรา้ งสมานฉนั ท์ในการดาเนนิ นโยบายของชาตติ า่ งๆ
สหภาพยโุ รป (Eropean Union : EU) สหภาพยุโรปสถาปนาอย่างเป็นทางการในต้นทศวรรษ ๑๙๙๐ สบื เน่ืองมาจาก การดาเนนิ งานขององคก์ รความร่วมมอื ในยุโรปท่ีก่อตั้งมาก่อน มีการทาสนธิสัญญาก่อต้ังสหภาพยุโรปขึ้นท่ีเมืองมาส ตริกต์ ประเทศ เนเธอรแ์ ลนด์ เม่อื ค.ศ.๑๙๙๓ สมาชิกรว่ มก่อตง้ั มี ๑๕ ประเทศ ปัจจบุ นั มสี มาชิก ๒๘ ประเทศสานกั งานใหญ่ ต้ังอยู่ท่ีกรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม และมีคาขวัญประจาองค์กรว่า “United in Diversity”
วัตถปุ ระสงคห์ ลักของสหภาพยโุ รป การดาเนินนโยบายด้านการเมือง เศรษฐกิจ การเงิน สังคม วฒั นธรรม ความมัน่ คง และการ ต่างประเทศ โดยคาดหวงั ว่าจะนาไปสู่การสร้าง สหรฐั ยโุ รป (United States of Europe) หรือยโุ รปที่ไร้พรมแดนอย่างแท้จรงิ ในอนาคต
องค์การการค้าโลก (World Trade Organization : WTO) เปน็ องค์การระหว่างประเทศในชว่ งหลังสงครามโลกครัง้ ที่ ๒ พัฒนามาจากความตกลงทั่วไปว่าด้วยพิกัดอัตราศุลกากรและการค้า หรือแกตต์ WTOได้ก่อต้ังขึ้นอย่างเป็นทางการในวันท่ี ๑ มกราคม ค.ศ. ๑๙๙๕ หลงั จากการเจรจาการคา้ รอบอุรุกวยั จบลง มีสมาชิกเริ่มแรก ๘๑ ประเทศ และปัจจุบันมีสมาชิกทั้งสิ้น ๑๖๑ ประเทศ
Search
