คู่มือ-ปุ๋ยหมักและปุ๋ยชีวภาพ (1)

คู่มือ ปยุ๋ หมกั และ ปุย๋ ชีวภาพ ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอบอ่ พลอย จงั หวดั กาญจนบรุ ี

เศรษฐกิจพอเพียง เป็ นปรชั ญาที่พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ทรง มีพระราชดารสั ช้ ีแนะแนวทางการดาเนินชีวิตแก่พสกนิกรขาวไทยมา โดยตลอด รวมถึงการพฒั นาและบริหารประเทศที่ต้งั อยู่บนพ้ ืนฐาน ของทางสายกลาง คานึงถึงความพอประมาณ ความมีเหตุผล การ สร้างภูมิคุม้ กันที่ดีในตัวตลอดจนใชค้ วามรู้ ความรอบคอบ และ คุณธรรม ประกอบการวางแผน การตัดสินใจและการกระทา ซ่ึงศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอบ่อ พลอย จงั หวัดกาญจนบุรี พิจารณาแลว้ เห็นว่า ปัจจุบนั คนใหค้ วาม สนใจทางดา้ นการเกษตรกนั อย่างแพร่หลาย จึงจดั ทาฐานการเรียนรู้ ใหค้ วามรูเ้ กี่ยวกบั “ป๋ ุยหมกั และป๋ ุยชีวภาพ” เพ่ือพฒั นาองคค์ วามรู้ และส่งเสริมการเกษตรในพ้ นื ท่ี เพื่อต่อยอดเศรษฐกจิ ชุมชน ตามแนว เศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งสอดคลอ้ งกับนโยบายของรัฐบาลในการให้ ความช่วยเหลือ ส่งเสริมกระบวนการเรียนรูภ้ ายใตป้ รชั ญาเศรษฐกิจ พอเพียง เป็ นการพัฒนาอาชีพและความเป็ นอยู่ของเกษตรกรให้ สามารถพงึ่ ตนเองไดอ้ ย่างยงั่ ยืน

เรื่อง หนา้ ป๋ ุยหมกั และป๋ ุยชีวภาพ 1 น้าหมกั จากเศษพืชผกั 2 ส่วนผสมและวิธีการทา 3 น้าหมกั จากเศษผลไม้ 4 ส่วนผสมและวิธีการทา 5 ป๋ ุยหมกั จากเศษวชั พชื 6 ส่วนผสมและวิธีการทา 7 8 ประโยชน์ของป๋ ุยหมกั และป๋ ุยชีวภาพ

ป๋ ุยหมกั ป๋ ุยหมกั คอื ป๋ ุยอินทรีย์ หรือป๋ ุยธรรมชาติ ชนิดหนึ่งท่ีไดม้ าจาก การนาเอาเศษซากพืช เช่น ฟางขา้ ซงั ขา้ วโพด ตน้ ถวั่ ต่าง ๆ หญา้ แหง้ ผกั ตบชวา ของเหลือท้ ิงจากโรงงานอุตสาหกรรม ตลอดจน ขยะมูลฝอยตามบา้ นเรือนมาหมกั ร่วมกบั มลู สตั ว์ ป๋ ุยเคมีหรือสาร เร่งจุลินทรียเ์ ม่ือหมักโดยใชร้ ะยะเวลาหนึ่งแลว้ เศษพืชจะเปลี่ยน สภาพจากของเดิมเป็ นผงเปื่ อยยุ่ยสีน้าตาลปนดานาไปใส่ในไร่นา หรือพืชสวน เช่น ไมผ้ ล พชื ผกั หรือไมด้ อกไมป้ ระดบั ได้ ป๋ ุยชีวภาพ ป๋ ุยชีวภาพหรือป๋ ุยจุลินทรีย์ คือ การนาเอาจุลินทรีย์มาใช้ ปรบั ปรุงดินทางชีวภาพ ทางกายภาพ ทางเคมีชีวะ และการย่อย สลายอินทรียวัตถุ ตลอดจนการปลดปล่อยธาตุอาหารจากพืช อนิ ทรีย์ หรือจากอินทรียวตั ถุหรือหมายถึง จุลินทรียท์ ่ีนามาใชเ้ พอ่ื กระตุ้นการเจริญเติบโต หรือเพิ่มความต้านทานโรคพืช ป๋ ุยชีวภาพที่เกษตรกรสามารถนาวัสดุไปใช้ในการผลิตมี หลากหลายชนิด ไดแ้ ก่ แหนแดง ไรโซเบียม สาหร่ายสีเขยี วแกม น้าเงิน ไมโคไรซ่าและหวั เช้ ือหมกั ป๋ ุย ซึ่งแต่ละชนิดจะมีคุณสมบตั ิ แตกต่างกนั

น้าหมกั จากเศษพชื ผกั น้าหมักชีวภาพ หรือ น้าสกัดชีวภาพ หรือ ป๋ ุยน้าจุลินทรีย์ ตามแต่จะเรียก เป็ นสารละลายเขม้ ขน้ ท่ีไดจ้ ากการหมักเศษพืช หรือสตั ว์ กบั สารที่ใหค้ วามหวาน จนถูกยอ่ ยสลายโดยจุลินทรีย์ ซ่ึง เ มื่ อ ผ่ า น ก ร ะ บ ว น ก า ร แ ล้ว จ ะ ไ ด้ส า ร ล ะ ล า ย เ ข ้ม ข ้น สี น้ า ต า ล ประกอบไปดว้ ยจุลินทรีย์ และสารอนิ ทรียห์ ลายชนิด สว่ นผสมและวิธกี ารทา 1. พชื ผกั 3 ส่วน 2. กากน้าตาล หรือ น้าตาลทรายแดง 1 ส่วน 3. หวั เช้ ือจุลินทรีย์ 1 ส่วน 4. น้าสะอาด 10 ส่วน

น้าหมกั จากเศษพชื ผกั วิธีการทา 1. สบั พชื ผกั ลงในภาชนะทึบแสงมีฝาปิ ด 2. ละลายน้าและกากน้าตาลหรือน้าตาลทราย แดงใหเ้ ขา้ กนั และเติมลงในภาชนะใส่ผลไมท้ ่ี เตรียมไวค้ ลุกเคลา้ ใหเ้ ขา้ กนั 3. เติมหวั เช้ ือจุลินทรีย์ คนใหท้ วั่ 4. ปิ ดฝาใหส้ นิทเก็บใหม้ ิดชิดในท่ีร่ม 5. ท้ ิงไว้ 3 เดือน และเปิ ดใชง้ าน

น้าหมกั จากเศษผลไม้ น้าหมักชีวภาพ หรือ น้าสกัดชีวภาพ หรือ ป๋ ุยน้าจุลินทรีย์ ตามแต่จะเรียก เป็ นสารละลายเขม้ ขน้ ท่ีไดจ้ ากการหมักเศษพืช หรือสตั ว์ กบั สารท่ีใหค้ วามหวาน จนถูกยอ่ ยสลายโดยจุลินทรีย์ ซึ่ง เ ม่ื อ ผ่ า น ก ร ะ บ ว น ก า ร แ ล้ว จ ะ ไ ด้ส า ร ล ะ ล า ย เ ข ้ม ข ้น สี น้ า ต า ล ประกอบไปดว้ ยจลุ ินทรีย์ และสารอนิ ทรียห์ ลายชนิด สว่ นผสมและวิธีการทา 1. ผลไม้ 3 ส่วน 2. กากน้าตาล หรือ น้าตาลทรายแดง 1 ส่วน 3. หวั เช้ ือจุลินทรีย์ 1 ส่วน 4. น้าสะอาด 10 ส่วน

น้าหมกั จากเศษพชื ผกั วิธีการทา 1. สบั ผลไมล้ งในภาชนะทึบแสงมีฝาปิ ด 2. ละลายน้าและกากน้าตาลหรือน้าตาลทราย แดงใหเ้ ขา้ กนั และเติมลงในภาชนะใส่ผลไมท้ ี่ เตรียมไวค้ ลุกเคลา้ ใหเ้ ขา้ กนั 3. เติมหวั เช้ ือจุลินทรีย์ คนใหท้ วั่ 4. ปิ ดฝาใหส้ นิทเก็บใหม้ ิดชิดในที่ร่ม 5. ท้ ิงไว้ 3 เดือน และเปิ ดใชง้ าน

ป๋ ุยหมกั จากเศษวชั พชื ป๋ ุยหมักจากเศษวัชพืช หรือเรียกว่า ป๋ ุยหมักแหง้ จัดเป็ นป๋ ุย อินทรีย์ที่เกิดจากการนาซากพืชหรือเศษเหลือจากพืชมาหมัก รวมกัน และผ่านกระบวนการย่อยสลายโดยกิจกรรมจุลินทรีย์ จนเปล่ียนสภาพไปจากเดิมเป็ นวสั ดุท่ีมีลกั ษณะอ่อนนุ่ม เปื่ อยยุย่ ไม่แข็งกระดา้ ง และมีสีน้าตาลปนดา สว่ นผสมและวิธกี ารทา 1. อินทรียวตั ถุ เช่น ใบไม้ หญา้ ฟาง 4 ส่วน 2. มลู สตั วห์ รือป๋ ุยคอก 1 ส่วน 3. กากน้าตาล หรือ น้าตาล ทรายแดง 1 ส่วน 4. รา (ถา้ มี) 5. น้าสะอาด

ป๋ ุยหมกั จากเศษวชั พชื วิธีการทา 1. คลุกเคลา้ อินทรียว์ ตั ถุกบั มลู สตั วห์ รือป๋ ุยคอก 2. โรยรา (ถา้ มี) และคลุกเคลา้ ใหเ้ ขา้ กนั 3. ละลายน้าและกากน้าตาลหรือน้าตาลทราย แดงใหเ้ ขา้ กนั และรดไปพอช้ ืน ๆ ไม่ตอ้ งแฉะ แลว้ คลุกเคลา้ ใหเ้ ขา้ กนั 4. ปิ ดคลุมท้ ิงไว้ 3 สปั ดาห์ 5. กลบั กองป๋ ุย ทุกสปั ดาหเ์ ป็ นเวลา 3 คร้งั 6. คร้งั ที่ 4 นาเขา้ พกั ไวใ้ นร่ม เพอ่ื คลายความรอ้ น

ประโยชนข์ องป๋ ุยหมกั และป๋ ุยชีวภาพ ป๋ ุยหมักและป๋ ุยชีภาพเป็ นป๋ ุยอินทรียเ์ หมือนกัน ประโยชน์ที่ใชก้ ็ เหมือนกนั แต่จะแตกต่างกนั เพียง การทา เพราะป๋ ุยหมกั ใชเ้ ศษซาก วชั พืชหรือวสั ดุต่างๆ ที่ไดม้ าจากเศษหญา้ ใบไม้ ฟางขา้ ว ผักตบขวา หรือแมแ้ ต่ขยะมูลฝอย การหมกั สามารถกองไวก้ บั พ้ ืนที่ว่างไดเ้ ลยและ ใชพ้ ้ ืนท่ีในการหมกั มากกว่าป๋ ุยชีวภาพ ส่วนป๋ ุยชีวภาพ ทามาจากซาก พืชและซากผลไม้ ตอ้ งใชอ้ ปุ กรณใ์ นการหมกั เช่น ถงั ฯลฯ 1. ช่วยปรบั สภาพความเป็ นกรด-ด่าง ในดินและน้า 2. ช่วยปรบั สภาพโครงสรา้ งของดินใหร้ ่วนซุย อมุ้ น้าและอากาศไดด้ ียิ่งข้ นึ 3. ช่วยย่อยสลายอนิ ทรียว์ ตั ถุในดินใหเ้ ป็ นธาตุอาหารแก่พชื พืชสามารถ ดูดซึมไ5ป.ใชกไ้ลดบั เ้ ลกยอโงดป๋ยุยไมท่ตุกอ้สงปั ใดชาพ้ หลเ์งั ปง็ นานเวมลาาก3เหคมรือ้งั นการใชป้ ๋ ุยวิทยาศาสตร์ 4. ช่วยเร่งการเจริญเติบโตของพืชใหส้ มบรู ณ์ แข็งแรงตามธรรมชาติ ตา้ นทานโรคและแมลง 5. ช่วยสรา้ งฮอรโ์ มนพชื ทาใหผ้ ลผลิตสงู และคุณภาพของผลผลิตดีข้ นึ 6.ช่วยใหผ้ ลผลิตคงทน เก็บรกั ษาไวไ้ ดน้ าน

SCAN ME ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอบอ่ พลอย จังหวดั กาญจนบรุ ี