solar system

Contents ระบบสรุ ยิ ะ ปรากฏการณท์ างดาราศาสตร์ - การกาเนิดระบบสรุ ิยะ - กลางวัน กลางคนื - องค์ประกอบของระบบสรุ ยิ ะ - ขา้ งขนึ้ ข้างแรม - ฤดูกาล - สรุ ิยปุ ราคา - จนั ทรุปราคา

the Solar System

ระบบสุริยะประกอบข้นึ ดว้ ย ดาวฤกษ์ 1 ดวง ดาวเคราะห์ 8 ดวง ดาวเคราะหแ์ คระ 5 ดวง ดวงจนั ทร์ 149 ดวง (ดวงจันทร์ทรี่ อการสรุป 24 ดวง) รวม 173 ดวง ดาวหาง มากกวา่ 3,400 ดวง และดาวเคราะห์น้อยมากกว่า 715,000 ดวง วตั ถุทง้ั หมดท่เี ดินทางรอบดวง อาทติ ย์ และดวงอาทิตยห์ มุนไปในกาแลค็ ซ่ี ทางชา้ งเผอื ก(Milky Way) พร้อมๆกับระบบ สุริยะอืน่ ๆ ท่มี ีดาวเคราะห์ ดวงจนั ทร์ ดาว เคราะห์น้อย ดาวหาง อกุ กาบาต และดาว ฤกษ์อีกจานวน 400 พนั ลา้ นดวง

การกาเนดิ ระบบสุริยะ “ ระบบสรุ ยิ ะเกดิ จากกลุ่มฝนุ่ และก๊าซในอวกาศ ซ่ึงเรียกว่า “โซลารเ์ นบิวลา” (Solar Nebula) รวมตัวกันเมอ่ื ประมาณ 4,600 ล้านปีมาแล้ว เมื่อ สสารมากข้นึ แรงโน้มถ่วงระหว่างมวลสารมากขึ้นตาม ไปดว้ ย กลุ่มฝุ่นก๊าซยบุ ตัวหมุนเปน็ รูปจานตามหลัก อนุรักษ์โมเมนตัมเชงิ มมุ แรงโน้มถ่วงทใี่ จกลางสร้าง แรงกดดนั มากทาให้กา๊ ซมีอุณหภมู ิสูงพอที่จุดปฏกิ ิริยา นิวเคลียรฟ์ วิ ชัน หลอมรวมอะตอมของไฮโดรเจนให้ เป็นฮีเลียม ดวงอาทติ ย์จงึ ถือกาเนดิ เป็นดาวฤกษ์

องคป์ ระกอบของระบบสรุ ยิ ะ

ดวงอาทิตย์ (Sun) • ดาวแคระสเี หลือง ดวงอาทิตย์มีตาแหน่งอยู่กลาง ระบบสุรยิ ะ และถูกจัดใหอ้ ยู่ใน ประเภท Yellow Dwarf Star คอื ดาวแคระสีเหลือง ลกั ษณะ คล้ายลูกบอลก๊าซยักษ์เรอื งแสง มีชวี ติ ขึ้นจากการเผาไหม้ เชื้อเพลงิ จากภายใน มีแรงโน้ม ถ่วงท่เี ปน็ อานาจพลงั งานของ ตนเอง (Gravity Holds) ดงึ ยึดระบบสุรยิ ะไวด้ ้วยกันอย่าง มนั่ คง



ดาวพธุ • ดาวพุธเปน็ ดาวเคราะหท์ เ่ี ลก็ ทสี่ ดุ ในระบบสุรยิ ะ มีขนาดใหญ่กว่าดวงจันทร์เพยี งเล็กนอ้ ย • ดาวพธุ เป็นดาวเคราะหท์ อ่ี ยใู่ กลก้ บั ดวงอาทติ ย์ทสี่ ดุ • หนงึ่ วนั บนดาวพธุ เทา่ กบั 1,408 ข่วั โมงของโลก หน่ึงปบี นดาวพธุ เทา่ กบั 88 วนั ของโลก • สภาพแวดล้อมเป็นดาวเคราะห์หิน มพี น้ื ผิวท่แี ขง็ และหลุมอุกกาบาตเชน่ เดยี วกับดวงจนั ทรข์ องโลก ถ้าสิง่ ของน้าหนักบนโลก 100 กโิ ลกรมั ไปอยู่บนดาวพธุ จะหนัก 38 กโิ ลกรัม • ดาวพุธไม่มีดวงจันทร์ ไม่มีวงแหวน • มเี พียง 2 ภารกิจทไ่ี ดไ้ ปเยือนดาวเคราะห์หนิ นี้ คอื Mariner 10 และ MESSENGER • ฉายา : เตาไปแชแ่ ขง็ เพราะหันขา้ งเดยี วเข้าหาพระอาทติ ย์ • อณุ หภูมิ เย็น = -183 องศา และรอ้ น = 427 องศา



ดาวศุกร์ ดนิ แดนทห่ี ยาดนา้ ฟ้าไมต่ กลงถงึ พน้ื ดนิ • ดาวศุกรเ์ ปน็ ดาวเคราะห์มีขนาดใกลเ้ คยี งกบั โลก ถา้ ดวงอาทิตย์ใหญ่เทา่ กบั ลูกฟตุ บอลดาวศกุ ร์จะมขี นาดใหญเ่ ทา่ กบั หวั เข็มหมดุ • ดาวศุกร์เปน็ ดาวเคราะห์ดวงที่อย่ใู กล้กับดวงอาทติ ย์เปน็ ล้าดบั ทส่ี องในระบบสรุ ิยะ • หนึ่งวนั บนดาวศุกร์ เท่ากับ 5,832 ขั่วโมงของโลก หน่ึงปบี นดาวศุกร์ เทา่ กบั 225 วนั ของโลก • ดาวศุกรไ์ มม่ ดี วงจนั ทร์ ไม่มวี งแหวน • ฉายา : ฝาแฝดของโลก • ตอนเชา้ มดื เรียกว่า ดาวประกายพรกึ • ตอนหัวคา่้ เรียกวา่ ดาวประจา้ เมอื ง • แมว้ า่ ดาวศุกร์จะหา่ งดวงอาทติ ยม์ ากกว่าดาวพธุ แต่กลบั มคี วามรอ้ นสงู เทา่ กบั เตาอบพิซซา่ นบั เป็นความรอ้ นทสี่ งู ที่สดุ ของดาว เคราะห์ในระบบสุริยะ โดยอณุ หภมู คิ วามร้อนทวั่ ถึงทั้งดวง ในเวลากลางวันและกลางคืน

https://spaceth.co/venus-atmosphere/

โลก • โลกเปน็ ดาวเคราะหม์ ขี นาดใกลเ้ คยี งดาวศกุ ร์ ถา้ ดวงอาทิตยใ์ หญล่ กู ฟุตบอล โลกจะมีขนาดเทา่ หวั เข็มหมุด • โลกเปน็ ดาวเคราะห์ดวงทอ่ี ยู่ใกล้กับดวงอาทติ ย์เป็นล้าดบั ท่ี 3 • หน่งึ วนั บนโลกเทา่ กับ 24 ขัว่ โมง หนงึ่ ปีบนโลก เทา่ กบั 365 วัน • โลกเป็นดาวเคราะห์ ท่มี ีมหาสมุทรทีเ่ ป็นของเหลว (นา้ ) ครอบคลมุ พ้ืนผวิ 70 % • ชนั้ บรรยากาศของโลกประกอบด้วย ไนโตรเจน (N2) 78 % ออกซิเจน (O2) 21 % และส่วนผสมอ่นื ๆ 1 % เกดิ สมดุล สมบูรณแ์ บบส้าหรบั การหายใจของระบบชีวิตตา่ งๆ • โลกมดี วงจันทร์ 1 ดวง แตไ่ มม่ วี งแหวน • คาบเวลาการหมนุ รอบตวั เอง 24 ชม. เกิดกลางวนั -กลางคนื • ฉายา : ดาวเคราะหส์ นี ้าเงนิ • โคจรรอบดวงอาทติ ย์ เกดิ ฤดูกาล



ดาวองั คาร • ดาวองั คารมีขนาดเลก็ กวา่ โลก ถ้าดวงอาทติ ย์ใหญ่เท่ากบั ลกู ฟุตบอล ดาวองั คารจะมีขนาดเลก็ กว่าหัวเข็มหมุดเลก็ นอ้ ย • ดาวอังคารเปน็ ดาวเคราะห์อยู่ห่างจากดวงอาทติ ย์เป็นลา้ ดบั ท่ี 4 • หนึง่ วนั บนดาวอังคาร เทา่ กบั 25 ข่วั โมงของโลก หนง่ึ ปบี นดาวอังคาร เทา่ กับ 687 วันของโลก • ฉายาของดาวองั คาร คือ ดาวเคราะหส์ ีแดง (Red Planet) เนอ่ื งจากพืน้ ผวิ ประกอบด้วยแร่เหล็ก (Iron minerals) เกดิ สนิม (Oxidize) เหนือผิวดินเต็มไปด้วยฝุน่ เลก็ ๆจงึ มองเหน็ เป็นสีแดง • ดาวองั คารมดี วงจนั ทร์ 2 ดวง ชื่อ โฟบอส (Phobos) และดมี อส (Deimos) ซ่งึ มิใชด่ วงจนั ทรด์ ง้ั เดมิ ของดาวอังคาร แตเ่ ป็น ดาวเคราะห์นอ้ ย (Asteroid) ถูกดึงดดู เข้ามา ในวงโคจร • ยานส้ารวจ Mariner 4 เปน็ ยานลา้ แรกทีล่ งจอดบนพ้นื ผวิ ดาวอังคาร • ดาวองั คารมีภเู ขาที่สงู ทสี่ ดุ ในระบบสุรยิ ะ คือ ภเู ขาไฟโอลมิ ปสั (Olympus Mons) • มหี ุบเขาลกึ ท่ใี หญท่ ่สี ดุ ในระบบสรุ ยิ ะทมี่ ีช่ือวา่ มารเิ นริส (Marineris)



ดาวพฤหสั บดี • ดาวพฤหสั บดีเป็นดาวเคราะหก์ ๊าซมใี หญท่ ่ีสดุ ในระบบสรุ ยิ ะ ถ้าดวงอาทติ ย์ใหญเ่ ทา่ กับลูกฟุตบอล ดาวพฤหัสบดีจะเทา่ กบั ลูกเทนนสิ • ดาวพฤหสั บดเี ปน็ ดาวเคราะหท์ ่ีหา่ งจากดวงอาทติ ย์เป็นลา้ ดับที่ 5 ในระบบสุรยิ ะ • หนึง่ วันบนดาวพฤหสั บดี เทา่ กบั 10 ข่ัวโมงของโลก หนงึ่ ปบี นดาวพฤหสั บดี เท่ากับ 12 ปีของโลก • ช้นั บรรยากาศดาวพฤหัสบดีมีเมฆแบ่งออกเปน็ 3 ช้นั และมอี งคป์ ระกอบของก๊าซแอมโมเนีย น้า และนา้ แข็ง สว่ นใหญข่ อง ไฮโดรเจน (H2) และ ฮีเลียม (He) • ดาวพฤหสั บดีมีดวงจันทรม์ ากกว่า 53 ดวง (รอการยนื ยันอกี 16 ดวง) โดยเฉพาะรวมทั้งหมด 69 ดวง • ดาวพฤหสั บดมี วี งแหวนบางมาก ไม่สามารถมองเหน็ จากโลก • ฉายา : ดาวเคราะห์ยกั ษ์



ดาวเสาร์ • ถา้ เปรยี บขนาดดวงอาทิตย์ เท่าลูกฟุตบอล ดาวเสาร์จะเล็กกวา่ ลูกเทนนสิ เลก็ น้อย • ดาวเสาร์เปน็ ดาวเคราะห์อยูห่ ่างจากดวงอาทิตย์ลา้ ดับที่ 6 ในระบบสุรยิ ะ • หนงึ่ วันบนดาวเสาร์ เท่ากบั 10 ขั่วโมงของโลก หนงึ่ ปีบนดาวเสาร์ เท่ากบั 12 ปขี องโลก • เป็นดาวเคราะห์ก๊าซ ผิวลกึ ลงไปมีส่วน ประกอบของน้า (H2O) ความร้อนจดั แอมโมเนยี (NH3) มเี ทน (CH4) โดยใจกลางภายในมีแกนแขง็ (Solid core) ขนาดเลก็ • ชั้นบรรยากาศดาวเสาร์ประกอบดว้ ยส่วนใหญ่ของ ไฮโดรเจน (H2) และฮีเลยี ม (He) • ดาวเสาร์ มดี วงจันทรท์ ่ีสา้ คญั คือ ดวงจนั ทรเ์ อนเซลาดสั และดวงจนั ทรไ์ ททนั • ดาวเสารม์ วี งแหวนสวยงามท่สี ุด ประกอบไปด้วยกอ้ นนา้ แข็งใหญ่นอ้ ย ซับซอ้ นกัน 7 ชน้ั และมีช่องว่างระหว่างกนั • ฉายา : ดาวเคราะหป์ ระหลาด • สามารถลอยน้าได้ เพราะมคี วามหนาแนน่ น้อยกว่านา้ 0.7 กรัม/ลบ.ซม.



ดาวยเู รนสั • ถา้ เปรยี บขนาดดวงอาทิตย์ เท่าลูกฟตุ บอล ขนาดดาวยูเรนสั จะเล็กกว่าลูกเทนนิสราวครงึ่ หนง่ึ • ดาวยูเรนสั เปน็ ดาวเคราะหอ์ ยู่ห่างจากดวงอาทิตยล์ า้ ดับท่ี 7 ในระบบสรุ ิยะ • หนง่ึ วนั บนดาวยูเรนัส เทา่ กบั 17 ข่ัวโมงของโลก หน่ึงปีบนดาวยูเรนัส เทา่ กับ 84 ปขี องโลก • ดาวยูเรนสั เป็นดาวยกั ษน์ ้าแข็ง ส่วนใหญ่มอี งค์ประกอบผสมผสานกนั ของน้า (H2O),แอมโมเนีย (NH3)และมีเทน (CH4) มีความหนาแนน่ ที่แกนกลาง • บรรยากาศของดาวยูเรนัสประกอบด้วยไฮโดรเจน (H2) ฮเี ลยี ม และมีเทน (CH4) จา้ นวนน้อย • ดาวยเู รนสั มดี วงจันทร์ 27 ดวง • ดาวยเู รนัสมวี งแหวน 13 ช้นั วงแหวนดา้ นในแคบและมดื และวงแหวนรอบนอกมสี สี ันสดใสกวา่ • ยาน Voyager 2 เป็นยานอวกาศเพยี งลา้ ดยี วทีไ่ ด้ไปเยอื นดาวยเู รนสั • ฉายา : ดาวมฤตยู หรอื ดาวยม



ดาวเนปจนู • ถ้าเปรยี บขนาดดวงอาทิตย์ เทา่ ลูกฟตุ บอล ขนาดดาวเนปจนู จะเลก็ กวา่ ลกู เทนนิสราวครึง่ หน่งึ • ดาวยูเรนสั เปน็ ดาวเคราะหอ์ ย่หู ่างจากดวงอาทิตย์ลา้ ดับท่ี 8 ในระบบสุรยิ ะ • หน่งึ วันบนดาวยูเรนัส เท่ากับ 16 ขั่วโมงของโลก หนึง่ ปบี นดาวยูเรนัส เทา่ กบั 165 ปขี องโลก • ดาวเนปจนู เปน็ ดาวยักษ์น้าแข็ง ส่วนใหญ่มอี งค์ประกอบผสมผสานกนั ของน้า (H2O),แอมโมเนยี (NH3)และมเี ทน (CH4) มีความหนาแน่นทแี่ กนกลาง • บรรยากาศของดาวเนปจูนประกอบด้วยไฮโดรเจน (H2) ฮีเลียม และมเี ทน (CH4) • ดาวเนปจนู มดี วงจนั ทร์ 13 ดวง ดวงจนั ทรไ์ ทรทัน (Triton Moon) เป็นดวงจนั ทรท์ ี่ใหญท่ ่สี ดุ ของดาวเนปจูน • ดาวเนปจูนมวี งแหวน 6 ช้นั และค่อนขา้ งด้ามืด • ยาน Voyager 2 เป็นยานอวกาศเพียงลา้ ดยี วที่ได้ไปเยอื นดาวเนปจูน • ฉายา : ดาวสมทุ ร หรอื ดาวเกตุ



Astronomical Phenomena

กลางวนั กลางคืน • โลกหมุนรอบตวั เองจากทศิ ตะวันตกไปยังทศิ ตะวันออก • เกดิ กลางวันและกลางคืน • ดา้ นที่หันรบั แสงอาทิตย์เปน็ กลางวนั • ดา้ นตรงขา้ มทไี่ มไ่ ดร้ บั แสงอาทิตยเ์ ปน็ กลางคนื

ฤดูกาล (Seasons) • เกิดจากโลกโคจรรอบดวงอาทิตยโ์ ดยทแี่ กนของโลก เอียง 23.5 องศา • ในฤดูร้อน โลกเอยี งขวั้ เหนือเข้าหาดวงอาทติ ย์ ท้า ใหซ้ ีกโลกเหนอื กลายเปน็ ฤดูร้อน และซีกโลกใต้ กลายเปน็ ฤดหู นาว • 6 เดือนตอ่ มาโลกโคจรไปอยู่อกี ดา้ นหน่งึ ของวง โคจร โลกเอยี งขวั้ ใต้เข้าหาดวงอาทิตย์ (แกนของโลก เอยี ง 23.5องศา คงทต่ี ลอดปี) ท้าใหซ้ กี โลกใต้ กลายเป็นฤดรู ้อน และซีกโลกเหนอื กลายเป็นฤดู หนาว

ข้างขึ้นข้างแรม (The Moon’s Phases) • เกดิ ข้นึ เนื่องจาก ดวงจันทรม์ ีรปู รา่ งเปน็ ทรงกลม ไม่ มแี สงในตวั เอง • ดา้ นสวา่ งไดร้ ับแสงจากดวงอาทติ ย์ แตด่ ้านตรงขา้ ม กบั ดวงอาทิตย์ถูกบังดว้ ยเงาของตวั เอง • ดวงจันทรโ์ คจรรอบโลก ท้าใหม้ ุมระหวา่ งดวง อาทิตย์-ดวงจันทร์-โลก เปล่ียน • เปล่ยี นแปลงไปวนั ละ 12 องศา • เมือ่ มองดดู วงจนั ทร์จากโลก เราจึงมองเห็นเสี้ยวของ ดวงจันทรม์ ีขนาดเปลี่ยนไปเปน็ วงรอบ ใชป้ ระมาณ 30 วนั

สุริยุปราคา หรอื สุริยคราส • เกดิ ขน้ึ จากดวงจันทร์โคจรผ่านหนา้ ดวงอาทิตย์ เราจงึ มองเหน็ ดวงอาทติ ย์ค่อยๆ แหวง่ มากขน้ึ จนกระทง่ั มดื มดิ หมดดวง และโผลก่ ลบั มาอกี ครั้ง • คนในสมัยโบราณเรยี กปรากฏการณ์นี้วา่ “ราหอู มดวง อาทิตย์” • สุริยปุ ราคาเกิดขนึ้ เฉพาะในวนั แรม 15 ค่า้ แตไ่ ม่เกิดข้ึน ทกุ เดือน • โอกาสที่จะเกิดสรุ ิยุปราคาบนพน้ื ผิวโลก จงึ มีเพยี ง ประมาณปลี ะ 1 ครัง้

จันทรุปราคา หรอื จันทรคราส • เกดิ ขึ้นจากดวงจันทรโ์ คจรผ่านเขา้ ไปในเงาของโลก เรา จึงมองเห็นดวงจันทร์แหว่งหายไปในเงามืดแลว้ โผลก่ ลบั ออกมาอีกคร้ัง • คนไทยสมยั โบราณเรยี กปรากฎการณน์ ีว้ ่า \"ราหอู ม จันทร์\" • จันทรุปราคาจะเกดิ ข้ึนเฉพาะในคืนวนั เพญ็ 15 ค่า้ หรือคืนวนั พระจันทร์เตม็ ดวง • ปรากฏการณ์จันทรปุ ราคาไม่เกดิ ขนึ้ ทุกเดือน มีโอกาสท่ี จะเกิดจนั ทรุปราคาเพยี งปลี ะ 1 - 2 ครัง้

บรรณานกุ รม http://vittayasat3.blogspot.com/2016/08/ http://www.sunflowercosmos.org/main_glosary.html http://www.lesa.biz/astronomy/astro-events http://www.lesa.biz/astronomy/solar-system https://www.trueplookpanya.com/knowledge/content/63710/-blo-sciear-sci- http://nusitcom.blogspot.com/2015/05/solar-system.html https://spaceth.co/venus-atmosphere/

ผจู้ ดั ทา นางสาวณัฎฐนชิ มณวี รรณ์ สาขา วจิ ัยและประเมินทางการศกึ ษา มหาวทิ ยาลัยนเรศวร