หน่วย7_ดาวบนท้องฟ้า

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 5 หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 6 วทิ ยาศาสตร์ เล่ม 2 ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5 กลุม่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ท่ี 7 Slide PowerPoint_สื่อประกอบการสอน บรษิ ัท อักษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากัด : 142 ถนนตะนาว เขตพระนคร กรงุ เทพฯ 10200 Aksorn CharoenTat ACT.Co.,Ltd : 142 Tanao Rd. Pranakorn Bangkok 10200 Thailand โทรศพั ท์ : 02 622 2999 โทรสาร : 02 622 1311-8 [email protected] / www.aksorn.com

7หน่วยการเรยี นรู้ท่ี ดาวบนทอ้ งฟ้า ตวั ชี้วดั • เปรียบเทยี บความแตกตา่ งของดาวเคราะหแ์ ละดาวฤกษ์จากแบบจาลอง • ใชแ้ ผนทีด่ าวระบตุ าแหน่งและเส้นทางการขึ้นและตกของกลมุ่ ดาวฤกษ์บนท้องฟา้ และอธิบายแบบรปู เส้นทางการข้ึนและตกของกลุ่มดาวฤกษ์บนท้องฟา้ ในรอบปี

ทอ้ งฟ้าและกล่มุ ดาวฤกษ์ ดาวฤกษ์และดาวเคราะห์ ดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ ดวงอาทติ ย์ ดาวเสาร์ ดาวพุธ ดาวศกุ ร์ โลก ดาวองั คาร ดาวยเู รนสั ดาวเนปจนู ความแตกต่างระหวา่ งดาวฤกษก์ ับดาวเคราะห์ ดาวพฤหสั บดี ดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ • ดาวท่เี ป็นแหล่งกาเนิดแสง • ดาวทไ่ี มเ่ ปน็ แหลง่ กาเนดิ แสง • ดาวที่มแี สงสวา่ งในตัวเอง • ดาวทีไ่ ม่มแี สงสว่างในตัวเอง • มองเห็นเป็นจุดสวา่ ง มีแสงระยิบระยับ • มองเหน็ เปน็ แสงสว่างนง่ิ คงที่ และไมก่ ะพรบิ • ตวั อย่างดาวเคราะห์ เชน่ ดาวศุกร์ ดาวพธุ และกะพริบตลอดเวลา • ตัวอย่างดาวฤกษ์ เช่น ดวงอาทติ ย์ ดาวเหนือ



ท้องฟ้าและกลุ่มดาวฤกษ์ กลมุ่ ดาวฤกษ์บนทอ้ งฟ้า เมื่อเราสังเกตดาวบางกลุ่ม แล้วลองลากเส้นเชื่อมโยงดาวฤกษ์แต่ละดวงเข้าด้วยกัน โดยใช้ จินตนาการจะพบว่า กลุ่มดาวฤกษ์แต่ละกลุ่มมีรูปร่างแตกต่างกัน ซึ่งดาวฤกษ์แต่ละกลุ่มจะมีการ เรียงตวั ของดาวฤกษ์อย่างคงที่ จึงทาให้มรี ปู รา่ งเหมือนเดิมทุกคนื ตวั อย่างกลุ่มดาวฤกษ์ ดังภาพ กล่มุ ดาวนายพราน กลมุ่ ดาวหมีใหญ่

ทอ้ งฟ้าและกลุ่มดาวฤกษ์ กลมุ่ ดาวฤกษ์บนท้องฟ้า การข้ึนและตกของกลมุ่ ดาวฤกษ์ เราสามารถมองเห็นกลุ่มดาวฤกษ์ขึ้นจากขอบฟ้าทาง กลมุ่ ดาว ทิศตะวันออกและตกลับขอบฟ้าไปทางทิศตะวันตก หมใี หญ่ เช่นเดยี วกับการขนึ้ และตกของดวงอาทติ ย์ ซึ่งกลุ่มดาวฤกษ์ ต่าง ๆ จะมีเส้นทางการข้ึนและตกตามเส้นทางเดิมทุกคนื

ทอ้ งฟา้ และกลมุ่ ดาวฤกษ์ กลุม่ ดาวฤกษบ์ นท้องฟา้ การบอกตาแหน่งของกลุ่มดาวฤกษ์ การสังเกตเพื่อบอกตาแหน่งของกลุ่มดาวฤกษ์ สามารถทาได้โดยการใช้ แผนที่ดาวแบบหมุน ซึ่งจะบอกชื่อและตาแหน่งของกลุ่มดาวเป็นมุมทิศ ตวั อยา่ งแผนท่ดี าวแบบหมนุ และมมุ เงยได้ แผนท่ีดาวดานทศิ เหนอื กลมุ ดาว แผนที่ดาวดานทศิ ใต้ วันที่และเดอื น เสนแสดงคามมุ เงย เสนแสดงคามุมทศิ ตวั เลขบอกเวลา สัญลกั ษณบอก อนั ดับความสวาง สญั ลกั ษณอืน่ ๆ

ทอ้ งฟา้ และกลมุ่ ดาวฤกษ์ กล่มุ ดาวฤกษ์บนทอ้ งฟ้า การบอกตาแหนง่ ของกลุ่มดาวฤกษ์ การใช้แผนที่ดาวในการดูดาว มวี ิธกี าร ดังนี้ หมนุ แผนทด่ี าวใหวนั ทีแ่ ละเดือนตรงกบั วนั และเวลาทตี่ องการดูดาว เมือ่ ตองการดูดาวดานทศิ เหนอื ใหใชแผนทด่ี าวดานทศิ เหนอื แลวหันหนาไป ทางทศิ เหนือ ดานซายมอื เปนทศิ ตะวันตก ดานขวามือเปนทศิ ตะวันออก ยกแผนท่ีดาวขึ้นเหนือศรี ษะ ใหทศิ ของแผนทีด่ าวตรงกบั ทศิ ของทองฟาจรงิ แลวมองแผนทด่ี าวตามทิศและคามมุ เงยทีร่ ะบไุ วในแผนท่ีดาว มองทองฟาจรงิ เปรยี บเทยี บกับแผนทดี่ าว

ท้องฟ้าและกลุม่ ดาวฤกษ์ กลุ่มดาวฤกษ์บนทอ้ งฟ้า การบอกตาแหน่งของกล่มุ ดาวฤกษ์ การกาหนดคา่ มมุ ทิศและการประมาณค่าของมมุ เงย มุมเงย มุมทศิ จดุ เหนือศีรษะ จุดยอดฟา หรือจดุ จอมฟา จุดที่เรามองเห็นดาวที่อยูตรงกับ ระดับสายตาหรือเสนขอบฟา มุมเงย ทิศเหนือมคี ามมุ ทิศ 0 หรือ 360 องศา จะมีคาประมาณ 0 องศา แตถา มองเห็นดาวปรากฏอยูตรงเหนือ แลววนไปตามเขม็ นาฬกา (ทิศตะวันออก) ศีรษะพอดี โดยเวลาดูจะตองเงยหนา มากทสี่ ดุ มุมเงยจะมคี า 90 องศา ตามแนวของเสนขอบฟาทิศตะวันออกจะ ทิศใต้ 180° มีคามุมทิศ 90 องศา ทิศใต 180 องศา ทิศตะวันออก 90° และทศิ ตะวนั ตก 270 องศา มมุ เงย ทศิ เหนอื 0° มุมทิศ ตัวเรา เส้นขอบฟา้ เส้นขอบฟ้า ทศิ ตะวันตก 270°

ทอ้ งฟ้าและกลุ่มดาวฤกษ์ กล่มุ ดาวฤกษ์บนท้องฟา้ การหาทิศ การหาทิศโดยใชเ้ ขม็ ทิศ 1. วางหรอื ถอื เข็มทิศใหอ้ ยูใ่ นพ้ืนราบ 2. หมนุ เข็มทิศใหห้ ัวลกู ศรทบั บนตวั อกั ษร N (ทศิ เหนอื ) โดยหันหน้าไปทางเดียวกบั ตวั อักษร N จะทาให้เรา ทราบทศิ ตา่ งๆ

ท้องฟา้ และกลมุ่ ดาวฤกษ์ กล่มุ ดาวฤกษบ์ นท้องฟา้ การหาคา่ ของมุมเงย วิธีการประมาณค่ามุมเงยของวตั ถุบนท้องฟา้ มีวิธกี าร ดังน้ี 1. เหยียดแขนออกไปจนสดุ ให้ตรงในระดบั สายตา 2. หลับตาขา้ งหนึง่ แล้วใช้ตาอกี ขา้ งหนง่ึ เล็งไปท่ีปลายมอื 3. กางน้ิวมือให้มคี วามกวา้ งพอดีกบั ขนาดมมุ เงยที่ตอ้ งการวดั การใชน้ ิ้วหรือมอื ประมาณค่ามมุ เงย 1° 2.5° 5° 10° 15° 22°