º··Õè 2 ¾Å§Ñ §Ò¹ä¿¿‡Ò น¡¨Ôําส¡ูกÃÃาÁรเรียน ൌÅͧ´Ù¹Ð ¾ÍËÁع´ŒÒÁ¨ÑºáÅŒÇ ä¿©Ò¡š¨ÐÊÇ‹Ò§ ดภู าพและอา นสถานการณ แลวตอบคาํ ถาม ÇŒÒÇ ! เฉฉบลับย Áѹ·íҧҹ͋ҧääÃѺ¤Ø³¾‹Í ä¿©Ò¹éÕ㪌ËÅÑ¡¡ÒÃä´¹ÒâÁ·èÕ¢ŒÒ§ã¹¹éѹ ÁÕáÁ‹àËÅš¡áÅТ´ÅÇ´ÍÂÙ‹ ¾ÍàÃÒËÁعáÁ‹àËÅš¡ ¨Ðà¤Å×è͹·äÕè »ÁҵѴ¡ºÑ ¢´ÅÇ´ ¡š¨Ðà¡Ô´ ¡ÃÐáÊä¿¿ŒÒÊ‹§ä»·èÕËÅÍ´ä¿ ä¿©Ò¨֧ÊÇ‹Ò§ นักเรียนคิดวา ยังมีแหลงผลิตไฟฟาใดอีกท่ีใชหลักการของไดนาโมเชนเดียวกับ ไฟฉายในภาพ กังหนั ลมผลติ ไฟฟา โรงผลิตไฟฟา จากพลังงานนา้ํ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 46
1. ¡ÒÃ¼ÅµÔ ä¿¿‡Ò ทักษะกระบวนการ ทางวทิ ยาศาสตรท่ใี ช ¡Ô¨¡ÃÃÁ·èÕ 1 ¡ÒüÅԵ俿҇ 1. การสังเกต 2. การทดลอง ¨´Ø »ÃÐʧ¤ 3. การลงความเห็นจากขอมลู สงั เกตและอธบิ ายการทาํ งานของเครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟา 4. การตีความหมายขอมลู และลงขอสรปุ µŒÍ§àµÃÕÂÁµÍŒ §ãªŒ 1. ชุดเครื่องกําเนดิ ไฟฟา 1 ชดุ 2. แหลง ขอมลู เชน อนิ เทอรเ น็ต หอ งสมดุ Åͧ·Òí ´Ù เฉฉบลับย 1. แบง กลมุ จากนน้ั ศกึ ษาและบนั ทกึ ขอ มลู เกย่ี วกบั ชดุ เครอ่ื งกาํ เนดิ ไฟฟา ตามหวั ขอ ทกี่ าํ หนดให ดงั นี้ 1) สังเกตสวนประกอบของชดุ เคร่ืองกําเนดิ ไฟฟา 2) หมนุ ชดุ เครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟา ชา ๆ สงั เกตการเปลยี่ นแปลงทหี่ ลอดไฟ 3) หมนุ ชดุ เครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟา เรว็ ๆ สงั เกตการเปลยี่ นแปลงทหี่ ลอดไฟ 2. สบื คนและบนั ทึกขอมูลเกีย่ วกับการทํางานของเครอ่ื งกาํ เนิดไฟฟา 3. รวมกันอภิปรายและสรุปขอมูลที่ไดจากการสืบคน แลวเปรียบเทียบวามีความ สอดคลอ งกบั การทาํ งานของชดุ เครอ่ื งกาํ เนดิ ไฟฟา ทไี่ ดท าํ การทดลองหรอื ไม 4. นําเสนอขอมูลหนาช้ันเรียน โดยนําชุดเครื่องกําเนิดไฟฟามาสาธิตประกอบ การอธบิ ายการทาํ งานของเครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟา 47
ºÑ¹·Ö¡¢ŒÍÁÙÅ ระบุปญหา : หมนุ ชดุ เครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟา ชา ๆ และหมนุ เรว็ ๆ จะสง ผลตอ การเปลย่ี นแปลง ท่หี ลอดไฟอยา งไร สมมติฐาน : (แนวคําตอบ) หมุนชุดเครื่องกําเนิดไฟฟาชา ๆ หลอดไฟจะติดสวางขึ้น............................................................................................................................................................................................................................................................. หากหมุนชดุ เครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟาเร็ว ๆ หลอดไฟจะสวางขนึ้ มากกวา............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บันทึกผลการทดลองหมนุ ชุดเครื่องกําเนิดไฟฟา (แนวคาํ ตอบ) เฉฉบลับย การหมนุ ชุดเคร่ืองกําเนิดไฟฟา ผลการสงั เกตหลอดไฟ หมุนชา ๆ หลอดไฟติดสวางขน้ึ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... หมุนเรว็ ๆ หลอดไฟสวางกวาการหมุนชา ๆ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 48
สืบคน ขอ มูลเกยี่ วกับการทํางานของชดุ เครื่องกาํ เนิดไฟฟา (แนวคาํ ตอบ) ชดุ เครอ่ื งกาํ เนดิ ไฟฟา ทาํ หนา ทเ่ี ปลยี่ นพลงั งานกลใหเ ปน พลงั งานไฟฟา โดยอาศยั การเหนย่ี วนาํ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ของแมเ หลก็ ไฟฟา ซงึ่ ประกอบดว ยอปุ กรณส าํ คญั คอื แทง แมเ หลก็ และขดลวดทองแดง จะทาํ งาน............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... โดยอาศัยการเคล่ือนท่ีของขดลวดทองแดงผานสนามแมเหล็ก ทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงของ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... สนามแมเหล็กบนขดลวด จงึ เกิดกระแสไฟฟาไหลผานขดลวดทองแดงขึน้............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... กระแสไฟฟาท่ีเกิดข้ึนจากการหมุนของชุดเคร่ืองกําเนิดไฟฟาจะมีปริมาณมากหรือนอย............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ขนึ้ อยกู บั ปจ จยั ตา ง ๆ ไดแ ก ความเรว็ ในการหมนุ ของขดลวด จาํ นวนรอบในการพนั ขดลวด และ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... จํานวนเสนแรงแมเ หล็ก............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ÊÃ»Ø ¼Å จากการทาํ กจิ กรรม พบวา เมอื่ เราหมนุ ชดุ เครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟา ชา ๆ หลอดไฟจะ ตดิ สวา งข้ึน............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ถา เราหมนุ ชดุ เคร่อื งกาํ เนดิ ไฟฟา เร็ว ๆ หลอดไฟจะ สวา งกวา การหมนุ ชดุ เครอ่ื งกาํ เนดิ............................................................................................................... ไฟฟาชา ๆ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ชดุ เครือ่ งกาํ เนดิ ไฟฟา ทาํ หนาท่ี เปลี่ยนพลังงานกลใหเปน พลังงานไฟฟา.................................................................................................................................................................................... โดยอาศัยการ เหนยี่ วนาํ ของแมเ หล็กไฟฟา......................................................................................................................................................................................................................................................... ซึ่งประกอบดวยอุปกรณส าํ คญั คือ แทงแมเ หล็กและขดลวดทองแดง............................................................................................................................................................................. กระแสไฟฟาท่ีเกิดขึ้นจากการหมุนของชุดเครื่องกําเนิดไฟฟาจะมีปริมาณมากหรือ นอยข้นึ อยูกับปจจยั ตาง ๆ ไดแก ความเรว็ ในการหมนุ ของขดลวด จํานวนรอบในการพนั.................................................................................................................................................................................... ขดลวด และจาํ นวนเสน แรงแมเ หล็ก............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 49
˹ٵͺ䴌 1. พลังงานไฟฟาเกิดขึน้ ไดอยา งไร (แนวคําตอบ) พ ลั ง ง า น ไ ฟ ฟ า ท่ี เ ร า ใ ช ใ น ชี วิ ต ป ร ะ จํ า วั น ผ ลิ ต ม า จ า ก แ ห ล ง พ ลั ง ง า น ท่ี ม า จ า ก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ทรัพยากรธรรมชาติ เชน การผลิตไฟฟาโดยใชพ ลังงานนํ้า พลังงานลม พลงั งานจาก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ถา นหนิ ซงึ่ พลงั งานไฟฟา ทใ่ี ชใ นปจ จบุ นั เกอื บทงั้ หมดผลติ จากโรงงานไฟฟา โดยอาศยั...................................................................................................................................................................................................................................................................................... พลงั งานจากแหลง พลงั งานตา ง ๆ มาหมนุ แกนของเครอ่ื งกาํ เนดิ ไฟฟา (ไดนาโม) ขนาดใหญ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... แลวเหนยี่ วนาํ ใหเกิดกระแสไฟฟาขน้ึ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลับย ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. นกั เรยี นคดิ วา สง่ิ ใดทมี่ ผี ลตอ การผลติ ปรมิ าณของไฟฟา ระหวา งความเรว็ ในการ หมนุ ของขดลวดกบั จาํ นวนรอบในการพนั ขดลวด เพราะอะไร (แนวคาํ ตอบ) ทง้ั 2 ปจ จยั มผี ลตอ การผลติ ปรมิ าณของกระแสไฟฟา เพราะการหมนุ ของขดลวดชา ๆ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... จะผลิตกระแสไฟฟาไดป ริมาณนอย หากการหมนุ ของขดลวดเร็ว ๆ จะผลติ กระแสไฟฟา...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไดปริมาณมากกวา และจํานวนรอบในการพันขดลวดนอย ปรมิ าณของกระแสไฟฟา จะ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... นอ ย หากจาํ นวนรอบในการพันขดลวดมาก ปรมิ าณของกระแสไฟฟา จะมากตามไปดว ย...................................................................................................................................................................................................................................................................................... อกี ปจจัยหนงึ่ ทีม่ ีผลตอ การผลิตปรมิ าณของกระแสไฟฟา คอื จํานวนเสนแรงแมเ หล็ก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... หากแทง แมเ หลก็ มขี นาดใหญจ ะมเี สน แรงแมเ หลก็ มากกวา แทง แมเ หลก็ ขนาดเลก็ จงึ ทาํ ให...................................................................................................................................................................................................................................................................................... มีปริมาณกระแสไฟฟา มากกวา...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 50
2. áËŧ‹ ¾Åѧ§Ò¹ã¹¡ÒüÅԵ俿҇ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·èÕ 2 áËÅ‹§¾Åѧ§Ò¹·Õè 㪌 㹡ÒüÅԵ俿‡Ò ทักษะกระบวนการ ¨Ø´»ÃÐʧ¤ ทางวทิ ยาศาสตรที่ใช สบื คน และระบแุ หลงพลงั งานที่ใชใ นการผลิตไฟฟา 1. การลงความเห็นจากขอ มลู 2. การจดั กระทําและสอ่ื ความหมายขอ มูล 3. การตคี วามหมายขอ มูลและลงขอสรุป µŒÍ§àµÃÕÂÁµÍŒ §ãªŒ 1. กระดาษแขง็ 1 แผน 2. แหลง ขอ มลู เชน อนิ เทอรเนต็ หอ งสมดุ เฉฉบลับย Åͧ·Òí ´Ù 1. แบงกลมุ จากนั้นสบื คนขอ มูลเกย่ี วกับแหลง พลังงานท่ีใชใ นการผลติ ไฟฟา 2. รวมกันแสดงความคิดเห็นวา แหลงพลังงานท่ีไดจากการสืบคนเปนแหลง พลังงานทีม่ จี ํากดั หรือแหลงพลงั งานหมนุ เวยี น แลว บันทกึ ผล 3. รว มกนั อภปิ รายและสรปุ ขอ มลู ทไ่ี ดจ ากการสบื คน แลว นาํ ขอ มลู มาจดั กระทาํ ใน รปู แบบตา ง ๆ เชน แผนผงั แผนภาพ ลงในกระดาษแขง็ พรอ มตกแตง ใหส วยงาม 4. นําเสนอขอ มูลหนา ช้นั เรยี น เพ่ือแลกเปลี่ยนขอมลู กบั เพือ่ นกลมุ อน่ื 51
º¹Ñ ·Ö¡¢ÍŒ ÁÅÙ ระบุปญ หา : แหลง พลังงานที่ใชใ นการผลิตไฟฟา ไดม าจากที่ใดบาง สมมตฐิ าน : (แนวคําตอบ) แหลงพลังงานท่ีใชในการผลิตไฟฟามาจากแหลงพลังงานจาก............................................................................................................................................................................................................................................................. ธรรมชาติ............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ สืบคนขอ มลู เก่ยี วกับแหลงพลงั งานที่ใชในการผลิตไฟฟา (แนวคาํ ตอบ) แหลงพลงั งาน ขอ มูลเกย่ี วกับ พลังงาน พลงั งาน แหลงพลงั งาน ท่ีมีจาํ กัด หมนุ เวยี น ถานหนิ.............................................................................. การผลิตไฟฟาจากถานหิน คือ............................................................................................................... ✓........................... ........................... การนําถานหินมาทําใหเกิดการเผา............................................................................................................... เฉฉบลับย .............................................................................. ไหม แลวนําความรอนที่ไดไปใช............................................................................................................... .............................................................................. หมนุ กงั หนั ทตี่ อ อยกู บั เครอื่ งกาํ เนดิ............................................................................................................... .............................................................................. ไฟฟา............................................................................................................... .............................................................................. นา้ํ มนั และแกสธรรมชาติ.............................................................................. การผลิตไฟฟาจากนํ้ามันหรือแกส............................................................................................................... ✓........................... ........................... ธรรมชาติ คือ การนําน้ํามันหรือ............................................................................................................... .............................................................................. แกสธรรมชาติมาทําใหเกิดการเผา............................................................................................................... .............................................................................. ไหม แลว นาํ ความรอ นทไี่ ดไ ปใชห มนุ............................................................................................................... .............................................................................. กงั หนั ทตี่ อ อยกู บั เครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟา............................................................................................................... .............................................................................. พลังงานลม.............................................................................. การผลติ ไฟฟา โดยอาศยั แรงลมทพ่ี ดั............................................................................................................... ........................... ✓........................... มาปะทะใบพัดของกังหันลม ทําให............................................................................................................... .............................................................................. กังหันลมหมุน............................................................................................................... .............................................................................. .............................................................................. ............................................................................................................... .............................................................................. ............................................................................................................... 52
แหลง พลงั งาน ขอ มูลเกย่ี วกบั พลังงาน พลงั งาน แหลงพลงั งาน ที่มีจาํ กัด หมุนเวยี น พลงั งานน้าํ.............................................................................. การผลติ ไฟฟา โดยอาศยั แรงดนั ของ............................................................................................................... ........................... ✓........................... .............................................................................. น้ําจากเข่ือนหมุนกังหันที่มีแกนติด............................................................................................................... .............................................................................. กับเครอ่ื งกาํ เนิดไฟฟา............................................................................................................... .............................................................................. .............................................................................. ............................................................................................................... .............................................................................. ............................................................................................................... ............................................................................................................... พลังงานแสงอาทติ ย.............................................................................. การผลติ ไฟฟา โดยอาศยั เซลลส รุ ยิ ะ............................................................................................................... ✓........................... เฉฉบลบั ย ในการเปลี่ยนแปลงพลังงานแสง............................................................................................................... .............................................................................. จากดวงอาทติ ยใ หเ ปน พลงั งานไฟฟา............................................................................................................... ........................... .............................................................................. .............................................................................. ............................................................................................................... .............................................................................. .............................................................................. ............................................................................................................... ............................................................................................................... ÊÃ»Ø ¼Å จากการทาํ กจิ กรรม พบวา แหลงพลังงานจากธรรมชาติท่ีใชในการผลิตไฟฟา สามารถจําแนกได 2 ประเภท คือ 1. แหลง พลังงานทม่ี จี ํากดั................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไดแ ก ถา นหิน นํ้ามนั และแกสธรรมชาติ และนวิ เคลยี ร...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. แหลงพลงั งานหมนุ เวยี น................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไดแ ก พลังงานลม พลงั งานนาํ้ และพลังงานแสงอาทติ ย...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 53
˹µÙ ͺ䴌 1. ขดี ✓ ลงใน ของภาพท่เี ปนภาพแหลงพลงั งานหมนุ เวียน ✓ ✓เฉฉบลับย 2. นักเรียนคิดวา ระหวางแหลงพลังงานจากน้ํากับแหลงพลังงานจากแสงของ ดวงอาทติ ย แหลง พลงั งานใดทสี่ ามารถผลติ ไฟฟา ไดป รมิ าณมาก(เแพนรวคาะําตออะบไร) แหลงพลังงานจากน้ํา เพราะการผลิตไฟฟาโดยใชพลังงานนํ้าทําไดโดยการสราง...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เขอ่ื น ประเทศไทยมเี ขอ่ื นผลติ ไฟฟา จาํ นวนมากถงึ 14 แหง เชน เขอื่ นภมู พิ ล จงั หวดั ตาก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดังนั้น แหลงพลงั งานจากนํา้ จงึ สามารถผลิตไฟฟา ไดป รมิ าณมาก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... แหลงพลังงานจากแสงของดวงอาทิตย เพราะการผลิตไฟฟาโดยใชพลังงานแสง...................................................................................................................................................................................................................................................................................... อาทิตยตองอาศัยเซลลสุริยะในการเปลี่ยนแปลงพลังงานแสงใหเปนพลังงานไฟฟา...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ประเทศไทยมีปริมาณของแสงอาทิตยมากเกือบจะทั้งป และมโี รงไฟฟาที่ใชพ ลงั งานแสง...................................................................................................................................................................................................................................................................................... อาทติ ย 5 โรง เชน โรงไฟฟา เซลลแ สงอาทติ ยเ ขอื่ นสริ นิ ธร จงั หวดั อบุ ลราชธานี ดงั นน้ั...................................................................................................................................................................................................................................................................................... แหลงพลงั งานจากแสงของดวงอาทติ ยจ งึ สามารถผลติ ไฟฟาไดป รมิ าณมาก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 54 ห....ม....า...ย....เ.ห....ต....ุ .:.....ข...อ......2.........น....กั ...เ..ร...ยี...น....เ..ล....อื ...ก....ต...อ....บ....ข...อ....ใ..ด....ก...ไ็...ด......ใ..ห....ค...ร...ูพ.....ิจ...า...ร...ณ.....า...เ.ห....ต....ผุ....ล...ส....น....บั ...ส....น....นุ ..............................................................................................
3. ¤ÇÒÁÊíÒ¤Ñޢͧ¾Å§Ñ §Ò¹ä¿¿Ò‡ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·èÕ 3 »ÃÐ⪹áÅÐâ·É¢Í§ä¿¿Ò‡ ทกั ษะกระบวนการ ¨Ø´»ÃÐʧ¤ ทางวทิ ยาศาสตรทใี่ ช สาํ รวจ สบื คน และอธบิ ายประโยชนแ ละโทษของไฟฟา 1. การสังเกต 2. การลงความเห็นจากขอมลู 3. การตคี วามหมายขอ มลู และลงขอสรปุ µŒÍ§àµÃÕÂÁµÍŒ §ãªŒ แหลง ขอมูล เชน อินเทอรเน็ต หอ งสมดุ Åͧ·Òí ´Ù เฉฉบลับย 1. สํารวจการใชไฟฟาในแตละวันของตนเอง (ตั้งแตต่ืนเชาจนกระท่ังเขานอน) วา ใชไฟฟาในการทํากิจกรรมใดบา ง แลวบนั ทกึ ผล 2. สืบคนขอมลู เกย่ี วกับประโยชนและโทษของไฟฟา แลวบันทึกขอ มูล 3. อภิปรายและสรุปขอมูลท่ีไดจากการสืบคนขอมูลเกี่ยวกับประโยชนและโทษ ของไฟฟา 4. นําเสนอขอมูล แลวรวมกันสรุปขอมูลเก่ียวกับประโยชนและโทษของไฟฟา ภายในชั้นเรยี น 55
º¹Ñ ·¡Ö ¢ŒÍÁÙÅ ระบปุ ญหา : เราใชไ ฟฟาในการทํากิจกรรมใดบา ง สมมตฐิ าน : (แนวคําตอบ) เราใชไฟฟาเปนแหลงกําเนิดพลังงานของเคร่ืองใชไฟฟาในการ............................................................................................................................................................................................................................................................. ทาํ กิจกรรมตา ง ๆ ในชีวิตประจาํ วนั............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บนั ทกึ ผลการสาํ รวจการใชไ ฟฟาในแตล ะวัน ชวงเวลา กจิ กรรมทใ่ี ชไฟฟาในแตละชวงเวลา เฉฉบลับย เชา ........................................................................................................................................................................................................................ กลางวนั ข้ึนอยูกับผลการสาํ รวจ........................................................................................................................................................................................................................ เย็น กอนนอน ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ สืบคนขอ มลู เกย่ี วกบั ประโยชนแ ละโทษของไฟฟา (แนวคําตอบ) 1. ประโยชนของไฟฟา พลงั งานไฟฟา มคี วามสาํ คญั ตอ ชวี ติ ประจาํ วนั เปน แหลง กาํ เนดิ พลงั งานของเครอื่ งใชไ ฟฟา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ตา ง ๆ ซง่ึ เครอ่ื งใชไ ฟฟา แตล ะประเภทภายในบา น เปน อปุ กรณท ใ่ี ชไ ฟฟา ในการเปลยี่ นพลงั งาน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ไฟฟาไปเปนพลังงานรปู แบบอื่นท่ีสามารถนําไปใชประโยชนไ ด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. โทษของไฟฟา พลังงานไฟฟานอกจากทําใหชีวิตประจําวันของเราสะดวกสบายแลว พลังงานไฟฟา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. อาจมโี ทษหากเราไมระมัดระวงั อาจกอใหเกิดความเสยี หายตอชวี ติ และทรัพยส ิน เชน ไฟฟา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ลดั วงจรทําใหเกดิ ความรอ นจนเกดิ ไฟลกุ ไหม บา นเรอื นเสยี หาย การใชอ ปุ กรณไ ฟฟาหรอื.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เคร่อื งใชไ ฟฟาทีช่ าํ รุดอาจถกู ไฟฟา ดดู และเปนอนั ตรายตอ ชวี ติ ได.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 56
เตมิ แผนผังประโยชนและโทษของไฟฟา ลงในกรอบท่ีกําหนดให (แนวคาํ ตอบ) ประโยชน............................................ เปนแหลง พลังงานของเคร่อื งใชไ ฟฟาตาง ๆ.............................................................................................................................................................. • ใชโ คมไฟในการอา นหนังสอื.............................................................................................................................................................. • ใชเ ตารดี รีดผาใหเ รยี บ.............................................................................................................................................................. • ใชเ ครอ่ื งปรบั อากาศเปด ในเวลาทอ่ี ากาศรอ น.............................................................................................................................................................. ไฟฟา............................................ กอใหเ กิดความเสยี หายตอทรพั ยสนิ.............................................................................................................................................................. เฉฉบลับย โทษ............................................ • ไฟฟาลดั วงจร ทาํ ใหเกดิ ความรอ นจนเกดิ ไฟ.............................................................................................................................................................. ลุกไหม บานเรอื นเสยี หาย.............................................................................................................................................................. กอใหเ กิดความเสยี หายตอ ชีวิต.............................................................................................................................................................. • ใชเคร่อื งใชไฟฟาท่ีชํารดุ อาจทําใหถ ูกไฟฟา ดูด.............................................................................................................................................................. และเปนอนั ตรายตอ ชวี ิตได.............................................................................................................................................................. ÊÃ»Ø ¼Å จากการทาํ กจิ กรรม พบวา พลงั งานไฟฟา เปน แหลง กาํ เนดิ พลังงานของ .................. เครือ่ งใชไ ฟฟา ตาง ๆ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... เราใชเ ครือ่ งใชไฟฟาในการทํากจิ กรรมตาง ๆ ในชีวติ ประจาํ วัน เชน เปดโคมไฟเวลา.................................................... อานหนงั สือ เปดโทรทศั นเ วลาตอ งการดูรายการโปรด............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... แตถ าเราไมระมดั ระวงั ในการใชเ คร่อื งใชไ ฟฟาอาจทําใหเกิด ความเสยี หายตอ ทรพั ยส นิ................................................................................ และชีวิตได............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดงั นน้ั เราจงึ ควรเลอื กใชเ ครอื่ งใชไ ฟฟา ในการทาํ กจิ กรรมตา ง ๆ ในชวี ติ ประจาํ วนั อยา ง ถูกวธิ ีเพ่ือความปลอดภัย และ ไมก อ ใหเ กดิ อันตรายตอตนเองและผูอื่น........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... 57
˹ٵͺ䴌 1. ยกตัวอยา งกจิ กรรมทเี่ ราใชพลงั งานไฟฟาในชีวติ ประจําวนั (แนวคาํ ตอบ) 1) เปดโคมไฟเวลาอานหนังสือ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2) เปดโทรทศั นเวลาตองการดรู ายการโปรด..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3) เปด เครอื่ งปรบั อากาศในเวลาทอ่ี ากาศรอ นหรอื ตอ งการความเยน็..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4) ใชเ ตารีดรีดผา ใหเ รียบ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5) ใชเ คร่อื งปน นาํ้ ผลไมป น ผลไมเพ่ือทํานํา้ ผลไม..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6) ใชชารจแบตเตอร่โี ทรศพั ทม อื ถอื เพือ่ ใชตดิ ตอ ส่อื สารกับผทู ี่อยูหางไกล..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 7) เปด พัดลมเวลาที่อากาศรอ น..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 8) เปดเคร่อื งคอมพิวเตอรคน หาขอมูล..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 9) เปด ไฟในหอ งเพอ่ื ใหหองมแี สงสวา ง..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ก10า)รใใชชเป ครระื่อโงยตชดั นหจ ญาากตพดั ลหงัญงาาในนไสฟนฟามา หในญแาตล ะครงั้ อาจทาํ ใหเ กดิ โทษหรอื อนั ตรายเฉฉบลับย ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... แกผใู ชได นักเรียนเหน็ ดว ยหรอื ไม เพราะอะไร (แนวคําตอบ) เหน็ ดว ย เพราะพลงั งานไฟฟา นอกจากทาํ ใหช วี ติ ประจาํ วนั ของเราสะดวกสบายแลว..................................................................................................................................................................................................................................................................................... พลงั งานไฟฟา อาจมโี ทษได อาจกอ ใหเ กดิ ความเสยี หายตอ ทรพั ยส นิ เชน ไฟฟา ลดั วงจร..................................................................................................................................................................................................................................................................................... ทาํ ใหเ กดิ ความรอ นจนเกดิ ไฟลกุ ไหม หรอื อาจกอ ใหเ กดิ ความเสยี หายตอ ชวี ติ เชน การใช..................................................................................................................................................................................................................................................................................... อปุ กรณไ ฟฟา หรอื เครอ่ื งใชไ ฟฟา ทชี่ าํ รดุ อาจทาํ ใหถ กู ไฟฟา ดดู และเปน อนั ตรายตอ ชวี ติ ได..................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไมเ หน็ ดว ย เพราะกอ นใชป ระโยชนจ ากพลงั งานไฟฟา ในแตล ะครง้ั เราตอ งศกึ ษาวธิ ี..................................................................................................................................................................................................................................................................................... การใชอยา งถูกวิธแี ละปลอดภัยเพื่อไมใหเ กดิ อนั ตรายแกผ ใู ช..................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 2. นักเรียนเลือกตอบขอใดก็ได ใหครพู จิ ารณาเหตุผลสนับสนนุ 58
¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Õè 4 ¡ÒÃãªäŒ ¿¿Ò‡ ÍÂÒ‹ §»ÃÐË嫄 áÅлÅÍ´ÀÂÑ ทกั ษะกระบวนการ ¨Ø´»ÃÐʧ¤ ทางวทิ ยาศาสตรท่ใี ช สาํ รวจ สืบคน และอธบิ ายวธิ ีการใชไ ฟฟา อยาง 1. การลงความเห็นจากขอ มูล 2. การตคี วามหมายขอ มูลและลงขอ สรปุ 3. การจดั กระทําและสือ่ ความหมายขอมูล ประหยัดและปลอดภยั µÍŒ §àµÃÕÂÁµŒÍ§ãªŒ 1. กระดาษ A4 1 แผน 2. แหลงขอมูล เชน อนิ เทอรเน็ต หอ งสมดุ Åͧ·Òí ´Ù เฉฉบลับย 1. สบื คนและบันทึกขอมลู เกยี่ วกบั การใชไฟฟาอยางประหยัดและปลอดภัย 2. สํารวจพฤติกรรมการใชไฟฟาของสมาชกิ ในครอบครวั เปน เวลา 1 สปั ดาห 3. นาํ ผลจากการสาํ รวจพฤตกิ รรมการใชไ ฟฟา ของสมาชกิ ในครอบครวั มาวเิ คราะห และบันทกึ ขอมลู ดังน้ี 1) พฤติกรรมใดของสมาชกิ ในครอบครวั ทใี่ ชไ ฟฟา อยางสน้ิ เปลอื ง 2) พฤตกิ รรมใดของสมาชกิ ในครอบครวั ทใี่ ชไ ฟฟาไมป ลอดภัย 4. เลอื กพฤตกิ รรมตามหวั ขอ มาอยา งละ 1 พฤตกิ รรม เพอื่ นาํ มาปรบั ปรงุ พฤตกิ รรม ใหมีการใชไฟฟาอยางประหยัดและปลอดภัย โดยจัดทําลงในกระดาษ A4 พรอ มตกแตงใหสวยงาม 5. นาํ เสนอผลงานหนาชน้ั เรยี น เพือ่ แลกเปลย่ี นขอ มูลกบั เพ่อื นคนอื่น 59
ºÑ¹·¡Ö ¢ÍŒ ÁÙÅ ระบุปญ หา : วธิ กี ารใชไฟฟา อยางประหยดั และปลอดภยั มอี ะไรบาง สมมติฐาน : (แนวคําตอบ) วิธีการใชไฟฟาอยางประหยัดมีหลายวิธี เชน ปดสวิตชทุกครั้ง............................................................................................................................................................................................................................................................. เมอื่ เลิกใชงานเครือ่ งใชไ ฟฟา และวิธีการใชไฟฟา อยางปลอดภัยมีหลายวิธี เชน............................................................................................................................................................................................................................................................. ไมควรใชมอื ที่เปย กน้ําเปดหรอื ปดสวติ ช............................................................................................................................................................................................................................................................. สืบคนขอมลู เก่ยี วกบั การใชไ ฟฟาอยางประหยัดและปลอดภยั (แนวคําตอบ) ¡ÒÃ㪌俿‡ÒÍ‹ҧ»ÅÍ´ÀÑ ·íÒä´Œâ´Â เฉฉบลับย 1. จับที่ตัวของเตาเสยี บสว นท่เี ปนฉนวนไฟฟา เทา น้ัน............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ไมควรแหยน ้วิ มอื เขาไปในรูเตา รบั............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ไมควรใชม ือทเ่ี ปย กนํ้าเปดหรอื ปดสวติ ช............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. ไมควรใชเ ตา รับตัวเดยี วกบั เตาเสยี บหลายตวั............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. ตรวจสอบสายไฟฟาใหอ ยใู นสภาพปกติเสมอ............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6. ปด สวติ ชไ ฟทกุ ครงั้ หลงั เลิกใชง าน............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 7. เครื่องทาํ น้าํ อุนควรติดต้ังสายดิน............................................................................................................................................................................................................................................................................................... ¡ÒÃ㪌俿‡ÒÍ‹ҧ»ÃÐËÂÑ´ ·Òí ä´âŒ ´Â 1. ปด สวิตชท กุ ครงั้ เม่ือเลกิ ใชง านเคร่อื งใชไ ฟฟา............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. เลือกซอื้ เคร่อื งใชไ ฟฟา ท่มี ีฉลากประหยดั ไฟเบอร 5............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. เปด ใชง านเครอื่ งใชไ ฟฟา บางชนดิ เชน โทรทศั น เครอ่ื งปรบั อากาศ พดั ลม เมอื่ ตอ งการใช............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. ตั้งตูเยน็ หางจากผนงั อยางนอ ย 15 เซนตเิ มตร............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. เลือกใชหลอดฟลอู อเรสเซนตหรือหลอดไฟ LED แทนหลอดไฟมีไส............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6. ควรรีดผาครั้งละหลายตัวโดยไมพรมนํ้าจนชมุ............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 7. เลอื กซอ้ื เครอ่ื งคอมพิวเตอรท่มี รี ะบบประหยดั ไฟเทา นน้ั............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 60
µÒÃÒ§ บันทึกผลการสํารวจพฤติกรรมการใชไฟฟาของสมาชิกในครอบครัว เปนเวลา 1 สปั ดาห (แนวคาํ ตอบ) พฤติกรรมการใชไ ฟฟา ประหยดั สนิ้ เปลอื ง ปลอดภยั ปลอไมดภยั ไมนําของรอนมาแชในตเู ย็นทนั ที ✓.......................................................................................................................................................... .......................... .............................. .............................. .............................. เปด เครอื่ งปรบั อากาศทอี่ ณุ หภมู ิ 25 องศาเซลเซยี ส ✓.......................................................................................................................................................... .......................... .............................. .............................. .............................. ถอดเตาเสียบโดยดึงท่สี ายไฟฟา ✓.......................................................................................................................................................... .......................... .............................. .............................. .............................. เปด ไฟหนาบา นทง้ิ ไว ✓.......................................................................................................................................................... .......................... .............................. .............................. .............................. ไมใชมือท่เี ปย กนํา้ เปดหรือปด สวติ ช ✓.......................................................................................................................................................... .......................... .............................. .............................. .............................. เฉฉบลบั ย ไมใชเตารบั ตัวเดียวกับเตา เสียบหลายตวั ✓.......................................................................................................................................................... .......................... .............................. .............................. .............................. ปด เตารดี และถอดเตา เสยี บทกุ ครงั้ เมอื่ ใชง านเสรจ็ ✓ ✓.......................................................................................................................................................... .......................... .............................. .............................. .............................. ÊÃ»Ø ¼Å จากการทาํ กจิ กรรม พบวา การใชไ ฟฟา เราตองคํานงึ ถึง ความปลอดภยั และ..................................................................... ความประหยดั…………………………………………………………………… เปนสําคัญ เพราะการใชไฟฟาอยางถูกวิธีและปลอดภัย จะชวยใหเรา ไมไดรบั อันตรายเมื่อใชไฟฟา........................................................................................................................................................................................................................................................... และการใชไฟฟา อยา งประหยดั จะชวยใหเ รา ประหยัดเงินคาไฟฟา อนุรักษทรัพยากร........................................................................................................................................... ธรรมชาติ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... และชวยใหแหลง พลังงานทีน่ ํามาใชผลิตไฟฟา ไมส ิ้นเปลือง เน่อื งจาก .............................................. แหลง พลังงานบางชนิดเปน แหลง พลังงานท่ีนํามาใชแ ลว หมดไป............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 61
˹ٵͺ䴌 1. นักเรียนคิดวา พฤติกรรมเหลาน้ีเปนการใชไฟฟาอยางส้ินเปลืองหรือไม เพราะอะไร (แนวคาํ ตอบ) 1 เปนการใชไฟฟาไมสิ้นเปลือง เพราะ........................................................................................................................................ การปด สวติ ชท กุ ครง้ั เมอื่ เลกิ ใชง านเปน การ........................................................................................................................................ หยดุ การใชพ ลงั งานไฟฟา จงึ ถอื เปน การใชปดสวิตช ✗ ไฟฟาอยา งประหยดัเมื่อเลิกใชไฟฟา ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ »´ÊÇµÔ ª·Ø¡¤Ãé§Ñ ........................................................................................................................................ àÁ×èÍàÅԡ㪌§Ò¹à¤ÃÍè× §ãªäŒ ¿¿‡Ò ........................................................................................................................................ เฉฉบลับย 2 เปนการใชไ ฟฟา อยางส้นิ เปลอื ง เพราะ........................................................................................................................................ หลอดไฟยังคงใชพลังงานไฟฟาเปนแหลง........................................................................................................................................ ✗ พลังงาน หากไมม ใี ครอยูควรปด ไฟทันที........................................................................................................................................ à»´ ä¿ã¹ËÍŒ §ÃºÑ ᢡ·§Ôé äÇŒ ........................................................................................................................................ µÅÍ´àÇÅÒ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 62
2. ขีด ✓ หนาขอ ท่ีเปน วิธีการใชไฟฟาอยางประหยดั ✓......................... 1) เปดเคร่ืองปรับอากาศที่อุณหภมู ิ 25 องศาเซลเซียส ✓......................... 2) ปด ไฟทกุ ครงั้ หลังการใชง าน ✓......................... 3) ไมน าํ ของรอ นมาแชใ นตเู ยน็ ทันที ......................... 4) เปด-ปดตเู ยน็ เพ่ือหยิบของบอย ๆ แทนการเปดตูเ ยน็ คา งไวแลว หยบิ ของครงั้ เดียว ......................... 5) หากไมใชง านตเู ย็นเปนเวลานาน ไมค วรถอดเตา เสียบ ......................... 6) วางตเู ย็นใหชดิ ผนงั เพือ่ ไมใหอ ากาศเขาดา นหลงั ตเู ย็นได ✓......................... 7) จดั หอ งเพ่ือใหไ ดรบั แสงจากธรรมชาตมิ ากทีส่ ุด ✓......................... 8) ใชหลอดไฟประหยดั พลงั งาน เฉฉบลบั ย ......................... 9) รีดผาคร้งั ละนอย ๆ แตร ดี บอย ๆ ✓ 10)......................... ปด สวติ ชแ ละถอดเตา เสยี บเตารดี กอ นรดี เสรจ็ ประมาณ 2-3 นาที 3. นกั เรยี นคดิ วา ระหวา งการเปด โทรทศั นท งิ้ ไวก บั การเปด ตเู ยน็ บอ ย ๆ และคา ง ไวน าน ๆ พฤตกิ รรมใดเปน การใชไ ฟฟา อยา งสน้ิ เปลอื งมากกวา กนั (แเพนวรคาะาํ ตออะบไร) พฤติกรรมการเปดโทรทัศนท้ิงไวโดยไมดูน้ัน โทรทัศนยังคงใชพลังงานไฟฟา...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เปน แหลง พลังงาน หากไมไดด จู ะเปนการใชไ ฟฟาอยางส้ินเปลือง...................................................................................................................................................................................................................................................................................... พฤติกรรมการเปดตูเย็นบอย ๆ และคางไวนาน ๆ น้ัน ตูเย็นจะใชพลังงานไฟฟา...................................................................................................................................................................................................................................................................................... มากกวาปกติเพ่อื พยายามรกั ษาอณุ หภูมิใหเยน็ อยเู สมอ เมอ่ื เปด ตเู ยน็ บอย ๆ และคา งไว...................................................................................................................................................................................................................................................................................... นาน ๆ จึงเปน การใชไฟฟา อยางสน้ิ เปลอื ง...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นักเรยี นเลอื กตอบขอ ใดกไ็ ด ใหครพู จิ ารณาเหตุผลสนบั สนนุ 63
¡Ô¨¡ÃÃÁ½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ º··èÕ 2 1. วาดภาพหรือติดภาพสวนประกอบของชุดเครื่องกําเนิดไฟฟา แลวอธิบาย หลกั การทาํ งานของชดุ เครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟา วา ทาํ ใหเ กดิ กระแสไฟฟ(า แไนดวอคยาํ ตา องบไร) á·§‹ áÁà‹ ËÅ¡ç เฉฉบลับย ¢´ÅÇ´·Í§á´§ (วาดภาพหรอื ตดิ ภาพ) ชุดเครื่องกําเนิดไฟฟา ทําหนาท่ีเปลี่ยนพลังงานกลใหเปนพลังงานไฟฟา โดย...................................................................................................................................................................................................................................................................................... อาศยั การเหนีย่ วนาํ ของแมเ หลก็ ไฟฟา ซงึ่ ประกอบดว ยอปุ กรณส าํ คญั คือ แทง แมเ หลก็...................................................................................................................................................................................................................................................................................... และขดลวดทองแดง จะทํางานโดยอาศัยการเคลื่อนที่ของขดลวดทองแดงผาน...................................................................................................................................................................................................................................................................................... สนามแมเ หลก็ ทาํ ใหเ กดิ การเปลยี่ นแปลงของสนามแมเ หลก็ บนขดลวด จงึ เกดิ กระแสไฟฟา...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไหลผา นขดลวดทองแดงข้ึน...................................................................................................................................................................................................................................................................................... กระแสไฟฟา ทเี่ กดิ ขน้ึ จากการหมนุ ของชดุ เครอ่ื งกาํ เนดิ ไฟฟา จะมปี รมิ าณมากหรอื นอ ย...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ขนึ้ อยกู บั ปจ จยั ตา ง ๆ ไดแ ก ความเรว็ ในการหมนุ ของขดลวด จาํ นวนรอบในการพนั ขดลวด...................................................................................................................................................................................................................................................................................... และจาํ นวนเสน แรงแมเหล็ก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 64
2. ดภู าพ แลว ตอบคาํ ถามวา อปุ กรณใ นภาพคอื อะไร และมวี ธิ กี ารทาํ งานอยา งไร มผี ลกบั ชีวติ ประจาํ วนั ของเราหรอื ไม อยา งไร (แนวคาํ ตอบ) อุปกรณในภาพ คือ เสาไฟฟาพลังงานแสงอาทิตย มีวิธีการทํางาน คือ เซลล........................................................................................................................................................................................................................................................................................ เฉฉบลบั ย สุริยะจะเปล่ียนแปลงพลังงานแสงอาทิตยใหเปนพลังงานไฟฟา พลังงานไฟฟาจะ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ เปนแหลง พลงั งานทาํ ใหหลอดไฟสวา ง มีผลกับชวี ติ ประจําวนั ของเรา คือ ชว ยใหเรามี........................................................................................................................................................................................................................................................................................ แสงสวา งใชในเวลากลางคืน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. ขีด ✓ หนา ขอ ทเ่ี ปนพฤติกรรมการใชไฟฟาอยางปลอดภัย ......................... 1) แมนใชม ือท่ีเปยกนํา้ ถอดเตาเสียบ ......................... 2) นุชเสียบเตาเสยี บเตารีดท้ิงไวหลังรดี ผาเสร็จ ✓............................ 3) เอตรวจสอบสายไฟฟา และอปุ กรณไ ฟฟา ใหอ ยใู นสภาพปกตอิ ยเู สมอ ✓......................... 4) แดงถอดเตาเสยี บเครื่องใชไ ฟฟา โดยจบั ที่ตัวของเตา เสียบที่เปน ฉนวนไฟฟา ......................... 5) แอนแหยน ิ้วมอื เขาไปในรูเตา รบั 65
·¡Ô¨ŒÒ·¡ÒÃÂáÁÒäԴ¢¹éÑ ÊÙ§ ศกึ ษาขอ มูล แลว ตอบคาํ ถาม Í‹ҹ͹´Ö¡ÁÒ¡ ¤‹Ð ¤Ø³áÁ‹ ¹Ð¹íéÒµÒÅ เฉฉบลบั ย 1. กิจกรรมใดบางท่ีไมสามารถเกิดข้ึนได หากขณะนั้นเกิดไฟฟาดับกะทันหัน เพราะเหตุใด นาํ้ ตาลอาจจะไมไดแ ปรงฟนถา หองน้าํ มดื คุณแมไมสามารถใชเครือ่ งเปาผมได และ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ขณะนเ้ี ปน เวลากลางคนื ทกุ คนจะมองไมเ หน็ เพราะกจิ กรรมทง้ั หมดตอ งใชพ ลงั งานไฟฟา......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. นักเรยี นคิดวา นํ้าตาลควรปด ไฟในหองนํ้าหรอื ไมเพื่อประหยัดพลังงาน ถา นา้ํ ตาลปด ไฟในหอ งนาํ้ แตม แี สงสวา งจากภายนอกทาํ ใหม องเหน็ สง่ิ ตา ง ๆ กส็ ามารถ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ปด ไฟหอ งนา้ํ ไดเ พอ่ื ประหยดั พลงั งาน แตถ า หากนา้ํ ตาลปด ไฟในหอ งนา้ํ แลว ภายในหอ งนาํ้......................................................................................................................................................................................................................................................................................... มืดสนิทกไ็ มควรปด ไฟ จะไดม องเหน็ สง่ิ ตา ง ๆ ชดั เจน เพือ่ ปองกนั อนั ตรายท่ีอาจเกดิ ขนึ้......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เชน เดนิ ไปชนสิ่งตา ง ๆ ในหองนา้ํ จนไดรบั อนั ตราย......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. การปด ไฟหลงั เลกิ ใชง านทกุ ครงั้ นกั เรยี นคดิ วา จะปฏบิ ตั ติ ามหรอื ไม เพราะเหตใุ ด ปฏิบัติตาม เพราะเปนการใชไฟฟาอยางประหยัด การประหยัดไฟฟาชวยประหยัด......................................................................................................................................................................................................................................................................................... พลังงานตาง ๆ ทน่ี ํามาผลิตกระแสไฟฟา......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 66
·º·Ç¹ ·ŒÒÂ˹Nj ¡ÒÃàÃÕ¹Ì٠วง ลอมรอบคําตอบท่ีถูกตอ งท่ีสุด 1. ขอใดคอื ความหมายของพลังงาน ก. ความสามารถในการกรองสสารของวตั ถุ ข. ความสามารถในการละลายของสสารหรอื วตั ถุ ค. ปริมาณความสามารถในการทาํ งานของสสารหรือวัตถุ ง. ปริมาณความสามารถในการเปลยี่ นสถานะของสสารหรือวัตถุ 2. พลงั งานทเี่ กดิ จากการเคลอ่ื นทข่ี องประจุไฟฟาคือพลงั งานใด ก. พลังงานกล ข. พลังงานแสง ค. พลังงานไฟฟา ง. พลงั งานความรอน 3. การหมุนของลอ รถจกั รยาน การพัดดว ยพัดกระดาษ กิจกรรมดังกลา วเปน เฉฉบลบั ย พลังงานแบบใด ก. พลงั งานกล ข. พลังงานแสง ค. พลงั งานไฟฟา ง. พลังงานความรอน 4. อุปกรณใ ดใชห ลกั การเปลี่ยนแปลงพลงั งานอืน่ เปนพลังงานความรอ น ก. เครือ่ งซักผา เตาอบ ข. เตารีด กระทะไฟฟา ค. เตาอบสุริยะ เซลลส รุ ิยะ ง. พดั ลม เครอ่ื งปรบั อากาศ 5. ถานักเรียนอยูในพื้นที่ท่ีมีลมแรงสม่ําเสมอ นักเรียนจะเลือกใชอุปกรณใด เพอ่ื ใชในการผลติ ไฟฟาใหแกช มุ ชนในพื้นที่ ก. เซลลสุริยะ ข. เตาอบสุรยิ ะ ค. ลานตากแดด ง. กังหนั ลมหมุน 67
6. ขอใดไมใ ชป ระโยชนท ่ีเกดิ จากการเปลี่ยนแปลงพลงั งาน ก. การใชไ ฟฟา เพอื่ ใหพดั ลมทํางาน ข. การอบกลว ยตากดว ยเตาอบสุริยะ ค. การถูมือในหนาหนาวเพือ่ ใหม อื อุน ง. การใชฟ นเคีย้ วอาหารอยา งละเอยี ด 7. ขอใดคือสว นประกอบสาํ คัญของเคร่ืองกําเนิดไฟฟา ก. ขดลวดทองแดงและแทงแมเ หล็ก ข. ขดลวดทองแดงและฐานวางแมเ หลก็ ค. ตัวเกบ็ ประจุไฟฟา และขดลวดทองแดง ง. แกนหมนุ ลวดทองแดงและตัวเก็บประจไุ ฟฟา 8. เครอื่ งกาํ เนดิ ไฟฟาสรา งกระแสไฟฟาตามหลักการเปล่ยี นแปลงพลงั งาน ไดอยางไร ก. ใชก ารเปลีย่ นแปลงพลงั งานกลใหเปนพลงั งานไฟฟา เฉฉบลบั ย ข. ใชการเปลย่ี นแปลงพลงั งานแสงใหเปนพลังงานไฟฟา ค. ใชก ารเปลย่ี นแปลงพลังงานเสียงใหเ ปน พลงั งานไฟฟา ง. ใชก ารเปลีย่ นแปลงพลงั งานความรอ นใหเ ปน พลังงานไฟฟา 9. ขอใดคอื การสรางกระแสไฟฟา ของเครือ่ งกําเนดิ ไฟฟา ก. การเหนย่ี วนําของขดลวดทองแดง ข. การหมนุ ขดลวดทองแดงตัดกบั สนามแมเหลก็ ค. การใชพ ลงั งานแมเหล็กในการสรางกระแสไฟฟา ง. การใชพลงั งานจากขดลวดทองแดงในการสรางกระแสไฟฟา 10. โรงไฟฟาในขอใดใชพลงั งานประเภทใชแลวหมดไป ก. โรงไฟฟาพลงั งานนํา้ ข. โรงไฟฟา พลังงานลม ค. โรงไฟฟา พลังงานแสงอาทิตย ง. โรงไฟฟาพลงั งานแกสธรรมชาติ 68
11. โรงไฟฟาประเภทใดทม่ี ีผลกระทบกับสิง่ แวดลอมนอยทส่ี ุด ก. โรงไฟฟา พลังงานนาํ้ ข. โรงไฟฟาพลงั งานถา นหิน ค. โรงไฟฟา พลงั งานแสงอาทิตย ง. โรงไฟฟา พลงั งานแกสธรรมชาติ 12. ขอใดเปนพฤตกิ รรมการใชเครอ่ื งปรับอากาศทีไ่ มป ระหยัดพลงั งาน ก. นนทปดเครื่องปรบั อากาศทุกครั้งทไี่ มไดใ ชง าน ข. ฟาเปด ประตรู ะหวา งหองขณะเปด เคร่อื งปรบั อากาศ ค. นํา้ ตาลปรบั อณุ หภมู ใิ หอยูทป่ี ระมาณ 25 องศาเซลเซยี ส ง. แอนปด หนาตางใหส นทิ กอ นเปดใชง านเครอ่ื งปรบั อากาศ 13. ใครชวยประหยัดไฟฟา ในโรงเรียนไดม ากท่สี ุด เฉฉบลบั ย ก. แอนใชน า้ํ แกว เดียวเพอ่ื แปรงฟน ข. เล็กปดหนาตางทุกบานขณะที่เปดพัดลมในหอ ง ค. ฟาเปด ไฟบางดวงในหองเรยี นขณะเรยี นหนังสือ ง. แดงปด ไฟทกุ ดวงในหองเรยี นหลงั จากเลิกใชง าน 14. พฤตกิ รรมใดทท่ี ําใหเ กิดความปลอดภัยในการใชไฟฟา ก. ถอดเคร่อื งใชไฟฟาโดยจบั ที่สายไฟฟา ข. ใชเตารบั ตวั เดยี วกับเตา เสียบหลาย ๆ ตวั ได ค. ใชเครอ่ื งใชไ ฟฟา ท่ีไดร ับการรับรองมาตรฐาน ง. ใชม ือทเ่ี ปย กนํา้ เปด หรอื ปดสวติ ชไ ฟในบางครั้ง 15. เหตกุ ารณใ ดทีน่ ักเรียนควรรบี แจง เจา หนาท่ีการไฟฟา ทนั ที ก. คนถูกไฟฟา ดูด ข. เพือ่ นบานเปด เตาแกสทิ้งไว ค. เคร่ืองใชไฟฟาทบี่ า นไมท าํ งาน ง. พบสายไฟฟาขาดหอยลงมาบนถนน 15 15คไะดแค นะนแเนตนม็ คไะดแค นะนแเนตนม็ 69
¡ÒÃËàùÕÂÇ‹ ¹Ì·Ù èÕ 7 ´Ç§ÍÒ·µÔ ¡ ºÑ ªÇÕ µÔ º··Õè 1 º´Ç¹§âÍÅÒ¡·µÔ ÂáÅлÃÒ¡¯¡Òó ¡น¨Ôําส¡ูกÃÃาÁรเรียน ¨ŒÐ ᵋ¡ÅѺÁÒÃѺ»Ãзҹ ÍÒËÒáÅÒ§Çѹ·èÕºŒÒ¹¹Ð ดภู าพและอา นสถานการณ แลวตอบคําถาม Çѹ¹éÕ˹٢Íä»Ç‹Ò¹éíҹФР´Õ¨Ñ§ Çѹ¹ÕéÇѹàÊÒà µ×è¹áµ‹àªŒÒàŹÐÅÙ¡ เฉฉบลบั ย ¤íèÒáÅŒÇ àÅÔ¡àÅ‹¹¹íéÒ ÍŒÒÇ ¨Ð¹Í¹áÅŒÇàËÃÍÅÙ¡ ¤×¹¹éÕ¿ŒÒà»´ áÅŒÇࢌҺŒÒ¹¡Ñ¹ä´ŒáŌǹР¾‹Í¨ÐªÇ¹ä»´Ù´ÒÇÊѡ˹‹Í ´ÕáŌǨŒÐÅÙ¡ ¤‹Ð¤Ø³¾‹Í ¹Í¹¾Ñ¡àÂÍÐ æ µ×è¹ÁÒ¨Ðä´ŒÁÕáç ˹٢͹͹¡‹Í¹´Õ¡Ç‹Ò¤‹Ð Ç‹Ò¹íéÒÁÒ·éѧÇѹàÅ กา ✗ ลงใน ของภาพกจิ กรรมท่ีไมค วรทาํ ในเวลากลางคืน Ç‹Ò¹éíÒã¹ÊÃйÒéí ¤¹à´ÂÕ Ç ´Ù´ÒǤ¹à´ÂÕ Ç ✗ 70
1. ¤ÇÒÁÊÒí ¤Ñޢͧ´Ç§ÍҷԵ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Õè 1 ¤ÇÒÁÊÒí ¤ÞÑ ¢Í§´Ç§ÍҷԵ ทักษะกระบวนการ ¨Ø´»ÃÐʧ¤ ทางวิทยาศาสตรท ใ่ี ช 1. การสงั เกต 2. การทดลอง สบื คน ขอ มลู และบรรยายความสาํ คญั และประโยชน 3. การลงความเห็นจากขอ มูล 4. การจดั กระทาํ และสอ่ื ความหมายขอ มูล ของดวงอาทติ ยต อส่ิงมชี ีวิต 5. การตคี วามหมายขอมูลและลงขอสรุป µŒÍ§àµÃÕÂÁµŒÍ§ãªŒ 1. ถาด 1 ใบ 4. กลว ยนาํ้ วา 1 หวี 2. ผา ขาวบาง 1 ผนื 5. กระดาษแขง็ 1 แผน 3. แหลงขอ มลู เชน หนงั สือเรยี น อินเทอรเนต็ µÍ¹·èÕ 1 Åͧ·íÒ´Ù เฉฉบลับย 1. แบงกลุม จากน้ันใหแตละกลุมปอกเปลือกกลวยน้ําวาออกจํานวน 5 ลูก แลว นาํ ไปวางในถาด สังเกตลักษณะกลว ยนํ้าวา และบันทึกผล 2. ใชผ า ขาวบางคลมุ ถาด แลว นาํ ถาดไปวางไวใ นทร่ี ม ทม่ี แี สงแดดสอ งถงึ เปน เวลา 5 วนั 3. สงั เกตการเปลยี่ นแปลงของกลว ยนา้ํ วา กอ นและหลงั นาํ ไปตากไว แลว บนั ทกึ ผล 4. รว มกันอภิปรายและสรปุ ผลเกี่ยวกับประโยชนของดวงอาทิตย 5. นาํ เสนอผลงานหนา ชนั้ เรียน µÍ¹·èÕ 2 1. แบงกลุม จากนั้นสืบคนขอมูลเกี่ยวกับความสําคัญ ประโยชน และโทษของ ดวงอาทติ ยท ม่ี ีตอ ส่ิงมชี วี ิตบนโลก แลว บนั ทกึ ขอมูล 2. รวมกันอภิปรายและสรุปขอมูลท่ีไดจากการสืบคน แลวนําขอมูลมาจัดกระทํา ในรปู แบบตาง ๆ ลงในกระดาษแขง็ พรอ มตกแตงใหสวยงาม 3. นําเสนอผลงานหนาช้นั เรยี น เพ่ือบรรยายเก่ยี วกบั ความสําคญั ประโยชน และ โทษของดวงอาทิตยตอ สิง่ มีชวี ิต 71
ºÑ¹·Ö¡¢ŒÍÁÙÅ µÍ¹·Õè 1 ระบปุ ญ หา : ดวงอาทติ ยมปี ระโยชนต อ ส่ิงมีชีวิตอยางไร สมมตฐิ าน : (แนวคําตอบ) ดวงอาทิตยใ หพ ลงั งานแสงและพลังงานความรอ น ซงึ่ ส่งิ มชี วี ิต............................................................................................................................................................................................................................................................. บนโลกสามารถนาํ พลงั งานเหลา นนั้ มาใชป ระโยชนใ นการดาํ รงชวี ติ ไดห ลายดา น............................................................................................................................................................................................................................................................. สังเกตการเปลีย่ นแปลงของกลวยนาํ้ วา µÒÃÒ§ บันทึกผลการเปล่ียนแปลงของกลวยน้าํ วา การเปลีย่ นแปลงของกลว ยนา้ํ วา กอนนาํ ไปตาก หลังจากตาก เฉฉบลับย ..................................................................................................... วนั ที่ 1 ....................................................................................................................................................... ..................................................................................................... วนั ท่ี 2 ....................................................................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... วนั ท่ี 3 (ขึน้ อยูกบั ผลการสังเกต)....................................................................................................................................................... ..................................................................................................... วนั ท่ี 4 ....................................................................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... วันที่ 5 ....................................................................................................................................................... ..................................................................................................... ÊÃ»Ø ¼Å จากการทาํ กจิ กรรม พบวา กลว ยนา้ํ วา ทนี่ าํ ไป ตากไว……………………………….. จะเรมิ่ แหง และมสี ี ……เ…ป…ล……ีย่ …น……ไป……….. ทําใหสามารถเก็บรักษากลวยนํ้าวาไวรับประทานไดนาน ซ่ึงพลังงาน ความรอนจาก …ด……ว…ง…อ…า…ท……ิต…ย….. มีประโยชนชวย ……ร…ัก…ษ……า…ส…ภ……า…พ…อ……า…ห…า…ร…ใ…ห……แ …ห…ง…แ…ล……ะ…เก……็บ…ไ…ด……น …า…น………….. เราสามารถถนอมอาหารดว ยการ นําไปตากแดดใหแ หง…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72
µÍ¹·èÕ 2 ความสาํ คญั ประโยชน และโทษของดวงอาทติ ย µÒÃÒ§ สืบคนขอมูลเก่ียวกับความสําคัญ ประโยชน และโทษของดวงอาทิตย ตอ สิ่งมีชวี ิต (แนวคาํ ตอบ) เร่อื ง ผลการสืบคน ความสําคัญ …ด…ว…ง…อ…า…ท……ิต…ย……เป……น…ด……า…ว…ฤ…ก….ษ.…ท……ม่ี …ีข…น……า…ด…ใ…ห……ญ…… …เป……น…ศ……นู …ย……ก…ล……า…ง…ข…อ…ง…ร……ะ…บ…บ…… ของดวงอาทิตย …ส…รุ …ยิ……ะ……แ…ล…ะ…เ…ป…น……แ…ห……ล…ง …พ….ล.……งั …ง…า…น……ท…ส่ี ……าํ …ค…ัญ……ข…อ…ง…โ…ล……ก………โ…ด…ย…ใ…ห……พ …ล……งั …ง…า…น…… …ค…ว…า…ม……ร…อ…น……แ…ล……ะ…พ…ล……ัง…ง…า…น..…แ…ส……ง…ท……่ีม…ีป……ร…ะ…โ…ย…ช…น……ต……อ…ก……า…ร…ด…ํ…า…ร…ง…ช…ีว…ิต……ข…อ…ง…… สิ่งมชี ีวิตบนโลก……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… เฉฉบลบั ย ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ประโยชน …1.………แ…ส…ง……ข…อ…ง…ด……ว…ง…อ…า…ท……ิต…ย..…ท …ํา…ใ…ห…เ…ก……ดิ …ช…ว …ง…เ…ว…ล……า…ก…ล…า…ง……ว…ัน…………………………………… ของดวงอาทิตย …2…. ……แ…ส……ง…ข…อ…ง…ด……ว…ง…อ……า…ท…ิต….ย.…ท……ํา…ใ…ห……ม…น…ุ…ษ…ย…แ……ล…ะ…ส……ัต…ว…ม……อ…ง…เ…ห…็…น…ส……่ิง…ต……า…ง…ๆ…… รอบตวั ในเวลากลางวนั ไดอ ยางชัดเจน……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… …3…. ……พ…ชื …ใ…ช…พ……ล…ัง……ง…า…น…แ…ส……ง…ข..…อ…ง…ด……ว…ง…อ…า…ท……ิต…ย…ใ …น……ก…า…ร……ส…ร…า…ง……อ…า…ห…า…ร…………………… …4…. ……ค…ว…า…ม……ร…อ…น……จ…า…ก……ด…ว…ง…อ..…า…ท……ิต…ย…ช…ว……ย…ร…ัก……ษ…า…ส……ภ…า…พ……อ…า…ห…า…ร……ใ…ห…แ…ห……ง…แ…ล……ะ… …………เก……็บ…ไ…ด……น…า…น………จ……ึง…ส…า…ม..…า…ร…ถ……ถ…น……อ…ม…อ…า…ห……า…ร…ด…ว…ย……ก…า…ร…น……ํา…ไ…ป…ต……า…ก…แ…ด……ด….. ใหแหง เชน ปลาแหง กงุ แหง……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..……………………………………………………………………………………………….. 73
เรอื่ ง ผลการสืบคน โทษของดวงอาทติ ย …1.………แ…ส…ง…ข…อ……ง…ด…ว…ง…อ……าท……ติ …ย…ม..…คี ……ว…า…ม…ส…ว…า…ง…ม……า…ก……จ…งึ …ไ…ม…ค……ว…ร…ม…อ…ง……ด…ว…ง…อ…า…ท……ติ …ย…… …………โ…ด…ย…ต……ร…ง……เ…พ…ร…า…ะ…อ……า…จ..ท……าํ …ใ…ห…ต……า…พ…ร…า…ม……ัว…ห…ร…ือ……ต…า…บ……อ…ด…ไ…ด…… ………………………… …2….……แ…ส…ง…ข…อ……ง…ด…ว…ง……อ…า…ท…ติ……ย..ม……รี …งั …ส……อี …ลั …ต……ร…า…ไ…ว…โ…อ…เ…ล…ต……เ…ม…อ่ื …ไ…ด……ร …บั ……แ…ส…ง…แ……ด…ด…… …………เป……น …เ…ว…ล…า…น……า…น………อ…า…จ…ท..…าํ …ใ…ห…เ…ก…ิด……อ…ัน……ต…ร……า…ย…ต…อ…ผ……วิ …ห…น……ัง…ไ…ด…………………………… …3…. ……ค…ว…า…ม……ร… อ……น…จ……า…ก……ด…ว…ง..…อ…า…ท……ิ ต……ย… อ……า…จ…ท……ํ า…ใ…ห… อ……า…ก……า…ศ…ม……ี อ…ุ ณ……ห……ภ…ู ม…ิ…ส…ู ง…… …………จ…ึง…ส……ง…ผ…ล……ใ…ห…ร……า…ง…ก…า…ย..…ข…อ……ง…ม…น……ุษ……ย…ห…ร……ือ…ส……ัต…ว…ข…า…ด……น……้ํา…ไ…ด… ……ร…ว…ม……ท…้ัง…… …………อ…า…จ…ท…าํ…ใ…ห……พ …ชื …ม…กี……า…ร…ค…า..…ย…น…าํ้…ใ…น……ป…ร…มิ……า…ณ…ม……า…ก…จ…น……ท…าํ…ใ…ห…พ… …ชื …เ…ห…ยี่ …ว…เ…ฉ…า…ไ…ด…… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… เฉฉบลบั ย ÊÃ»Ø ¼Å จากการทํากิจกรรม พบวา ดวงอาทติ ยเ ปน แหลง พลังงาน………………………………………………. ทส่ี าํ คัญ ของโลก โดยใหพ ลงั งาน ความรอ น……………………………………… และพลงั งาน แสง………………………………………. ทมี่ ปี ระโยชนต อ การดาํ รงชวี ติ ของ สง่ิ มชี วี ิต……………………………………………….. บนโลก ดวงอาทติ ยม ที ง้ั ประโยชน…………………………………………….. และ โทษ………………………………………………………. ประโยชนข องดวงอาทติ ย เชน แสงของดวงอาทติ ยท าํ ใหเ กดิ ชว ง เวลา กลางวนั………………………………………… พืชใชพลังงานแสงของดวงอาทิตยในการ สรางอาหาร………………………………………………… โทษของดวงอาทติ ย เชน แสงของดวงอาทิตยม ีความสวา งมาก เราจึงไมค วรมอง ดวงอาทิตยโดยตรง เพราะอาจทําให ต……า…พ…ร…า…ม……วั …ห…ร…อื…ต……า…บ…อ…ด…. แสงของดวงอาทิตยมีรังสี อัลตราไวโอเลต…………………………………………………….. เม่ือไดรับแสงแดดเปนเวลานาน อาจทําใหเกิดอันตรายตอ ผวิ หนัง ได…………………………………………………………. 74
˹µÙ ͺ䴌 วาดวงอาทิตยมีประโยชนหรือมีโทษตอ 1. ดูภาพ แลวขีด ✓ ลงใน (แนวคําตอบ) ส่งิ มชี ีวิต เพราะอะไร 1 ประโยชน ✓ โทษ เพราะ แสงของดวงอาทิตยมีความสวาง........................................................................................................... 2 มาก จึงไมควรมองดวงอาทิตยโดยตรง.................................................................................................................................... 3 เพราะอาจทาํ ใหต าพรามวั หรอื ตาบอดได.................................................................................................................................... 4 .................................................................................................................................... ✓ ประโยชน โทษ เพราะ ใชแสงของดวงอาทิตยมาผลิต........................................................................................................... กระแสไฟฟา โดยอาศัยเซลลสุรยิ ะในการ.................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย เปลี่ยนพลังงานแสงของดวงอาทิตยให.................................................................................................................................... เปน พลงั งานไฟฟา.................................................................................................................................... ✓ ประโยชน โทษ เพราะ ความรอนจากดวงอาทิตยชวย........................................................................................................... รักษาสภาพอาหารใหแหงและเก็บไดนาน.................................................................................................................................... เราสามารถถนอมอาหารดวยการนําไป.................................................................................................................................... ตากแดดใหแ หง เชน ปลาแหง กงุ แหง.................................................................................................................................... ✓ ประโยชน โทษ เพราะ พชื ใชพ ลงั งานแสงของดวงอาทติ ย........................................................................................................... ในการสรางอาหาร อาหารท่ีพืชสราง.................................................................................................................................... จะถูกลําเลียงไปเลี้ยงสวนตาง ๆ ของพืช.................................................................................................................................... ทาํ ใหพ ชื เจรญิ เติบโต.................................................................................................................................... 755
2. ดวงอาทติ ยม ปี ระโยชนต อ สง่ิ มชี วี ติ อยา งไรบา ง อธบิ ายมาพอสงั เขป (แนวคาํ ตอบ) ดวงอาทิตยเปนแหลงพลังงานที่สําคัญของโลก โดยใหพลังงานความรอนและ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ พลังงานแสงทีม่ ปี ระโยชนตอการดํารงชีวติ ของสิง่ มีชวี ติ เชน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ • ทําใหเกิดชว งเวลากลางวัน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ • ทําใหมนุษยและสัตวม องเหน็ สงิ่ ตาง ๆ รอบตวั ในเวลากลางวนั ไดอยา งชดั เจน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ • ใชแสงของดวงอาทิตยมาผลิตกระแสไฟฟา โดยอาศัยเซลลสุริยะในการเปลี่ยน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ พลังงานแสงของดวงอาทิตยใหเ ปนพลังงานไฟฟา........................................................................................................................................................................................................................................................................................ • พืชใชพ ลังงานแสงของดวงอาทิตยใ นการสรา งอาหาร........................................................................................................................................................................................................................................................................................ • ความรอนจากดวงอาทิตยชวยรักษาสภาพอาหารใหแหงและเก็บไดนาน สามารถ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ถนอมอาหารดว ยการนําไปตากแดดใหแ หง เชน ปลาแหง กุงแหง........................................................................................................................................................................................................................................................................................ • ความรอนจากดวงอาทิตยยงั ทาํ ใหเกดิ วัฏจักรของนํ้า........................................................................................................................................................................................................................................................................................ เฉฉบลับย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. นักเรียนคิดวา ระหวางพลังงานแสงกับพลังงานความรอนจากดวงอาทิตย พลงั งานใดทม่ี ปี ระโยชนต อการดํารงชีวิตของมนษุ ย เพราะอะไร (แนวคาํ ตอบ) พลังงานแสงกับพลังงานความรอนจากดวงอาทิตย มีประโยชนตอการดํารงชีวิต........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ของมนุษย เพราะพืชใชพลังงานแสงของดวงอาทิตยในการสรางอาหาร อาหารที่พืช........................................................................................................................................................................................................................................................................................ สรางไดจ ะถูกลาํ เลยี งไปเล้ยี งสว นตา ง ๆ ของพืช ทาํ ใหพ ืชเจริญเตบิ โตออกดอก ออกผล........................................................................................................................................................................................................................................................................................ เพอื่ เปน แหลง อาหารสาํ หรบั มนษุ ย และพลงั งานความรอ นจากดวงอาทติ ยช ว ยรกั ษาสภาพ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ อาหารใหแ หง และเก็บไดนาน สามารถถนอมอาหารดว ยการนาํ ไปตากแดดใหแหง เชน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ปลาแหง กงุ แหง เน้อื แดดเดยี ว หมึกแหง........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ หมายเหตุ : ขอ 3. นกั เรียนเลือกตอบขอใดก็ได ใหค รูพิจารณาเหตุผลสนบั สนุน 76
2. »ÃÒ¡¯¡Òó¢Í§´Ç§ÍҷԵº¹âÅ¡ ¡Ô¨¡ÃÃÁ·èÕ 2 ẺÃÙ»¡ÒâÖé¹áÅе¡¢Í§´Ç§ÍÒ·µÔ  ทกั ษะกระบวนการ ¨Ø´»ÃÐʧ¤ ทางวทิ ยาศาสตรทใี่ ช สังเกตและอธบิ ายแบบรปู เสนทางการขน้ึ และตก 1. การสังเกต 2. การหาความสมั พันธของสเปซกบั เวลา ของดวงอาทิตย 3. การลงความเหน็ จากขอมูล 4. การจัดกระทําและสอื่ ความหมายขอมลู 5. การตคี วามหมายขอ มูลและลงขอ สรุป µŒÍ§àµÃÕÂÁµŒÍ§ãªŒ - Åͧ·Òí ´Ù 1. แบง กลมุ จากนนั้ สงั เกตตาํ แหนง ของดวงอาทติ ยใ นบรเิ วณโรงเรยี นตามชว งเวลา เฉฉบลบั ย ทกี่ าํ หนดให ดงั น้ี เวลา 08.00 น. 10.00 น. 12.00 น. 14.00 น. และ 16.00 น. โดยสงั เกตเปน เวลา 3 วนั 2. บนั ทกึ ผลการสงั เกต โดยวาดภาพและบอกตาํ แหนง ของดวงอาทติ ยท สี่ งั เกตได ทง้ั 3 วนั 3. นาํ เสนอขอ มลู หนา ชนั้ เรยี น แลว รว มกนั สรปุ เกยี่ วกบั แบบรปู เสน ทางการขน้ึ และตก ของดวงอาทติ ย 77
º¹Ñ ·¡Ö ¢ÍŒ ÁÙÅ ระบุปญหา : ดวงอาทิตยม แี บบรปู เสน ทางการขน้ึ และตกเปน อยางไร สมมติฐาน : (แนวคาํ ตอบ) ดวงอาทติ ยเ คลอื่ นทขี่ า มขอบฟา จากฟากหนง่ึ ในตอนเชา ไปยงั อกี............................................................................................................................................................................................................................................................. ฟากหนง่ึ ในตอนเยน็ ทกุ วนั และหมนุ เวยี นเปน รปู ครง่ึ วงกลมเปน เชน นไ้ี ปเรอ่ื ย ๆ............................................................................................................................................................................................................................................................. สงั เกตตาํ แหนงของดวงอาทติ ยในบรเิ วณโรงเรยี นในชวงเวลาตา ง ๆ Çѹ·èÕ 1 (ขึน้ อยูกับผลการสงั เกต) Çѹ·èÕ 2 (ขน้ึ อยูก ับผลการสังเกต) เฉฉบลับย Ç¹Ñ ·Õè 3 (ขึน้ อยูกับผลการสงั เกต) ÊÃ»Ø ¼Å ใน 1 วัน ท่ชี วงเวลาตางกนั เราจะสงั เกตเห็น ดวงอาทิตยปรากฏขึ้นจากทองฟา................................................................................................................ …ฟ…า…ก……ห…น……ง่ึ ……แ…ล…ว…เ…ค…ล……อ่ื …น……ท…เ่ี…ป…ล……ยี่ …น……ต…าํ …แ…ห……น…ง…ไ…ป……ต…ก……ย…งั …อ…ีก……ฟ…า…ก……ห…น……ง่ึ …ท……ุก…ว…นั …………………………………………………………………… และหมุนเวยี นเปนรปู ครึ่งวงกลม…………………………………………………………….. ซ้าํ ๆ เปน เชนนี้ไปเรื่อย ๆ 78
˹ٵͺ䴌 (แนวคาํ ตอบ) ดภู าพ แลว ตอบคาํ ถาม àÂ¹ç ¡ÅÒ§Çѹ àªŒÒ 1. ดวงอาทิตยมีแบบรูปเสน ทางการข้นึ และตกเปนอยา งไร เฉฉบลบั ย ดวงอาทิตยมีลักษณะการขึ้นและตกจากทองฟาเปนแบบรูปครึ่งวงกลมซ้ํา ๆ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เปน เชน น้ไี ปเรือ่ ย ๆ ทกุ วัน...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ดวงอาทติ ยมีทิศทางการขึ้นและตกอยางไร ดวงอาทิตยมีทิศทางการขึ้นและตกคนละทิศทาง โดยดวงอาทิตยข้ึนจากขอบฟา...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ทิศตะวนั ออกในตอนเชา แลวเคล่ือนท่ีไปตกยงั ขอบฟาทศิ ตะวนั ตกในตอนเย็น...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. การขึ้นและตกของดวงอาทิตยจะมีแบบรูปเกิดขึ้นซํ้าเหมือนเดิมในทุกวัน นกั เรียนเหน็ ดว ยหรือไม เพราะอะไร เหน็ ดว ย เพราะดวงอาทติ ยม ลี กั ษณะการขนึ้ และตกจากทอ งฟา เปน แบบรปู ครงึ่ วงกลม...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ซํ้า ๆ เปนเชนน้ไี ปเรอื่ ย ๆ ทุกวนั...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นักเรยี นเลือกตอบขอ ใดก็ได ใหค รพู จิ ารณาเหตุผลสนบั สนนุ 759
¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 3 ¡ÅÒ§Çѹ ¡ÅÒ§¤×¹ áÅСÒáíÒ˹´·ÔÈ ทักษะกระบวนการ ¨Ø´»ÃÐʧ¤ ทางวิทยาศาสตรท่ใี ช สงั เกตและอธบิ ายการข้ึนและตกของดวงอาทติ ย 1. การสงั เกต 2. การหาความสมั พนั ธข องสเปซกบั เวลา การเกิดกลางวัน กลางคนื และการกาํ หนดทิศ 3. การลงความเหน็ จากขอมลู 4. การจดั กระทาํ และส่ือความหมายขอ มูล 5. การตคี วามหมายขอมูลและลงขอ สรุป 6. การสรางแบบจําลอง µŒÍ§àµÃÕÂÁµÍŒ §ãªŒ 1. เข็มทิศ 1 อนั 2. ไฟฉาย 1 กระบอก 3. ดินนํ้ามนั 1 กอ น 4. ลกู โลกจําลอง 1 ลกู 5. กระดาษ A4 1 แผน เฉฉบลบั ย 6. แหลง ขอมูล เชน หอ งสมดุ อนิ เทอรเ น็ต µÍ¹·Õè 1 Åͧ·Òí ´Ù 1. แบงกลุม จากน้ันสืบคนขอมูลเก่ียวกับสาเหตุการเกิดปรากฏการณบนโลก ทกี่ าํ หนดให แลวบันทกึ ขอ มลู ดงั นี้ 1) การขนึ้ และตกของดวงอาทิตย 2) การเกดิ กลางวัน กลางคืน 2. ชวยกันระดมความคิด วางแผน และออกแบบสรางแบบจําลอง เพ่ืออธิบาย ปรากฏการณการข้ึนและตกของดวงอาทิตย และการเกิดกลางวัน กลางคืน โดยใชล ูกโลกจําลอง ไฟฉาย และดินนํ้ามัน 3. วาดภาพอธิบายการสรางแบบจําลองการข้ึนและตกของดวงอาทิตย และ การเกิดกลางวนั กลางคืน 80
4. นาํ เสนอแบบจําลองหนาชั้นเรียน เพอ่ื อธิบายปรากฏการณก ารขนึ้ และตกของ ดวงอาทิตย และการเกิดกลางวัน กลางคืน µÍ¹·Õè 2 1. สืบคนขอมูลเก่ียวกับการกําหนดทิศ โดยกําหนดจากการขึ้นและตกของ เฉฉบลบั ย ดวงอาทติ ยจ ากแหลงขอมลู ตา ง ๆ แลว บนั ทกึ ขอมลู 2. สังเกตและวาดภาพการข้ึนและตกของดวงอาทิตยในบริเวณโรงเรียน พรอม กําหนดทศิ ลงในภาพ 3. ใชเ ขม็ ทศิ สงั เกตทศิ ภายในโรงเรยี น เพอ่ื ตรวจสอบความถกู ตอ งของการกาํ หนด ทศิ จากการสงั เกตการขนึ้ และตกของดวงอาทติ ย 4. สํารวจและวาดภาพตําแหนงของสถานท่ีตาง ๆ ภายในโรงเรียนลงในกระดาษ A4 โดยใชค วามรู เร่ือง ทิศจากการขึ้นและตกของดวงอาทิตย 5. นําเสนอผลงานหนาชั้นเรียน และรวมกันสรุปเกี่ยวกับการกําหนดทิศจากการ ขึ้นและตกของดวงอาทติ ย 81
º¹Ñ ·¡Ö ¢ŒÍÁÅÙ µÍ¹·èÕ 1 ระบปุ ญหา : กลางวนั กลางคนื และการกําหนดทิศเกดิ ขน้ึ ไดอ ยา งไร สมมตฐิ าน : (แนวคาํ ตอบ) การเกดิ กลางวนั กลางคนื เปน ปรากฏการณทเ่ี กิดขน้ึ จากการ............................................................................................................................................................................................................................................................. หมนุ รอบตวั เองของโลก โดยสว นทไ่ี ดร บั แสงจากดวงอาทติ ยจ ะเปน เวลากลางวนั............................................................................................................................................................................................................................................................. และสวนที่ไมไดรับแสงจากดวงอาทิตยจะเปนเวลากลางคืน สวนการกําหนด............................................................................................................................................................................................................................................................. ทิศจะกําหนดใหดานท่ีคนบนโลกมองเห็นดวงอาทิตยข้ึนจากขอบฟาเปน............................................................................................................................................................................................................................................................. ทิศตะวันออก และดานท่ีคนบนโลกมองเห็นดวงอาทิตยตกจากขอบฟาเปน............................................................................................................................................................................................................................................................. ทศิ ตะวนั ตก............................................................................................................................................................................................................................................................. สืบคน ขอมลู เก่ยี วกบั การข้นึ และตกของดวงอาทิตย และการเกิดกลางวัน(แนกวลคาาํ งตคอืนบ) เรอ่ื ง ผลการสบื คน เฉฉบลับย …ก…า…ร…ข…้ึ…น…แ…ล……ะ…ต…ก……ข…อ…ง……ด…ว…ง..…อ…า…ท……ิต…ย……ไ…ม…ไ…ด……เ…ก…ิด……จ…า…ก……ก…า…ร…เ…ค……ล…่ือ……น…ท……่ีข…อ…ง…… …ด…ว…ง…อ…า…ท……ติ …ย… …แ…ต…เ…ก…ดิ……จ…า…ก…ก..…า…ร…ห……ม…นุ …ร……อ…บ…ต……วั …เอ……ง…ข…อ…ง…โ…ล…ก……ใ…น…ท……ศิ …ท…า…ง……ท…ว…น…… …เข…ม็ …น……า…ฬ……ก …า………จ…งึ …ท……าํ …ใ…ห…เ …ร..า…เ…ห…น็……ด……ว…ง…อ…า…ท……ติ …ย…เ …ค…ล……อ่ื …น……ท…ขี่ …า …ม…ข…อ……บ…ฟ……า …จ…า…ก…… การขึ้นและตก …ฟ…า…ก…ห……น…ง่ึ……ใน……ต……อ…น…เ…ช…า …ไ…ป…ย..…งั …อ…กี……ฟ…า…ก……ห…น……งึ่ …ใ…น…ต……อ…น……เย……น็ …ท……กุ …ว…นั ……………………….. ของดวงอาทติ ย ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… การเกดิ กลางวัน …ก…า…ร…เ…ก…ดิ ……ก…ล…า…ง……ว…นั ………ก…ล……า.ง.…ค……นื ………เป……น ……ป…ร…า…ก……ฏ…ก…า…ร……ณ……ท …เี่ …ก…ดิ ……ข…น้ึ …จ……าก……ก…า…ร…… กลางคืน …ห…ม…นุ ……ร…อ…บ……ต…วั…เ…อ…ง…ข…อ……ง…โ…ล…ก..………โด……ย…ส……ว …น…ท……ไี่ …ด…ร …บั……แ…ส…ง……จ…า…ก…ด……ว…ง…อ…า…ท……ติ …ย…จ……ะ… …เป……น …เ…ว…ล…า…ก……ล…า…ง…ว…นั ………แ……ล…ะ..ส……ว …น…ท……ไี่ …ม…ไ …ด…ร……บั …แ…ส……ง…จ…า…ก……ด…ว…ง…อ……า…ท…ติ …ย……จ …ะ…เ…ป…น …… เวลากลางคนื……………………………………………………..……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………… 82
วาดภาพการขนึ้ และตกของดวงอาทติ ย พรอ มอธบิ ายพอสงั เขป (แนวคําตอบ) ¢¹éÖ µ¡ àʹŒ ¢Íº¿Ò‡ (วาดภาพ) การขน้ึ และตกของดวงอาทติ ย เกดิ จาก การหมนุ รอบตวั เองของโลกในทศิ ทางทวนเขม็.................................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย นาฬก า จงึ ทาํ ใหเ ราเหน็ ดวงอาทติ ยเ คลอื่ นทขี่ า มขอบฟา จากฟากหนงึ่ ในตอนเชา ไปยงั อกี ฟาก................................................................................................................................................................................................................................................................................................. หน่ึงในตอนเยน็ ทุกวัน................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วาดภาพการเกดิ กลางวนั กลางคนื พรอ มอธบิ ายพอสงั เขป (แนวคําตอบ) ´Ç§ÍҷԵ ¡ÅÒ§Çѹ ¡ÅÒ§¤×¹ âÅ¡ (วาดภาพ) กลางวนั กลางคนื เกดิ จาก การหมุนรอบตัวเองของโลก โดยสวนที่ไดรับแสงจาก.............................................................................................................................................................................................. ดวงอาทติ ยจ ะเปน เวลากลางวนั และสว นทไี่ มไ ดร บั แสงจากดวงอาทติ ยจ ะเปน เวลากลางคนื................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 83
µÍ¹·Õè 2 สืบคน ขอมูลเกีย่ วกบั การกําหนดทิศจากการขน้ึ และตกของดวงอาทิตย (แนวคาํ ตอบ) เรื่อง ผลการสบื คน การกาํ หนดทิศ ก……า…ร…ม…อ……ง…เห……็น……ด…ว…ง…อ……า…ท…ิต…ย……ข…ึ้น…แ……ล…ะ…ต…ก……ใ…น…แ……ต…ล…ะ…ว…ัน…………ท…ํา…ใ…ห……เร……า…ส…า…ม…า…ร……ถ.. จากการข้ึนและตก น……ํา…ม…า…ใ…ช…ก……ํา…ห…น……ด…ท……ิศ…ไ…ด…… ……โ…ด…ย…ก……ํา…ห…น……ด…ใ…ห……ด…า…น……ท…ี่ค……น……บ…น……โ…ล…ก……ม…อ…ง…เ…ห……็น.. ของดวงอาทติ ย ด……ว…ง…อ…า…ท……ติ …ย…ข…น้ึ……จ…า…ก……ข…อ…บ……ฟ…า …เ…ป…น ……ท…ศิ ……ต…ะ…ว…นั ……อ…อ…ก……(…E…)……แ…ล…ะ…ด……า …น…ท……คี่ …น……บ……น.. โ…ล……ก…ม…อ…ง……เห……น็ …ด……ว…ง…อ…า…ท…ติ……ย…ล …บั……ข…อ…บ……ฟ…า …เ…ป…น ……ท…ศิ …ต……ะ…ว…นั …ต……ก……(…W……)…เ…ม…อ่ื …เ…ร…า…ห…น…ั .. ห……น…า…ไ…ป…ท……า…ง…ท…ศิ……ต…ะ…ว…นั ……อ…อ…ก…ด……า …น…ซ…า… ย……ม…อื …จ…ะ…เ…ป…น ……ท…ศิ …เ…ห…น……อื ……(…N…)……ด…า…น……ข…ว…า…ม…อื .. จะเปนทิศใต (S)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. วาดภาพการขน้ึ และตกของดวงอาทติ ยใ นบรเิ วณโรงเรยี น พรอ มกาํ หนดทศิ ลงในภาพ เฉฉบลับย เหนอื ตะวนั ตก ตะวนั ออก (ข้ึนอยกู บั ผลการสงั เกต) ใต (วาดภาพ) ÊÃ»Ø ¼Å จากการทํากิจกรรม พบวา การมองเห็นดวงอาทิตยขึ้นและตกในแตละวัน ทําใหเราสามารถนํามาใช ……ก……าํ …ห…น……ด…ท…ศิ……ไ…ด……… โดยกําหนดใหดานที่คนบนโลกมองเห็น ดวงอาทิตยขึ้นจากขอบฟาเปนทิศ ตะวนั ออก………………………………………… และดานท่ีคนบนโลกมองเห็น ดวงอาทิตยลับขอบฟาเปนทิศ ตะวันตก………………………………………… เม่ือเราหันหนาไปทางทิศตะวันออก ดา นซายมือจะเปน ทศิ เหนือ………………………………………… ดานขวามอื จะเปนทิศ ใต…………………………………. 84
˹ٵͺ䴌 1. ดวงอาทิตยข ึน้ และตกในทิศทางใด เพราะเหตุใดจึงเปน เชน นน้ั (แนวคําตอบ) ในตอนเชา ดวงอาทติ ยข นึ้ ทางขอบฟา ทศิ ตะวนั ออก และในตอนเยน็ ดวงอาทติ ยต กทาง...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ทศิ ตะวันตก ซ่ึงเกดิ จากการหมุนรอบตวั เองของโลกในทศิ ทางทวนเข็มนาฬก า...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ในตอนเชา หอ งเรยี นของเรามแี สงแดดสอ งเขา มาทางหนา ตา ง แตใ นตอนเยน็ ไมม แี สงแดดสอ งเขา มา นกั เรยี นคดิ วา หนา ตา งของหอ งเรยี นนต้ี ง้ั อยทู างทศิ ใด เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) หนา ตา งของหอ งเรยี นของเราตงั้ อยทู างทศิ ตะวนั ออก เพราะในตอนเชา ดวงอาทติ ยจ ะ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ข้นึ ทางทศิ ตะวันออกจึงมีแสงแดดสองเขามาทางหนา ตา ง สวนในตอนเย็นไมมีแสงแดด...................................................................................................................................................................................................................................................................................... สองเขา มา เพราะดวงอาทิตยเ คล่อื นทีผ่ านทศิ ตะวนั ออกไปยงั ทศิ ตะวันตกแลว...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. นักเรียนสามารถใชส่ิงใดบอกตําแหนงทิศทางบานของเพ่ือน ระหวางใชการ ขน้ึ และตกของดวงอาทิตยห รอื ใชเขม็ ทิศ เพราะอะไร (แนวคาํ ตอบ) ใชไดทั้งการสังเกตการขึ้นและตกของดวงอาทิตยและใชเข็มทิศ เพราะการสังเกต...................................................................................................................................................................................................................................................................................... การข้ึนและตกของดวงอาทิตยสามารถนํามากําหนดทิศได โดยทิศท่ีเรามองเห็น...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดวงอาทติ ยข ้ึนเปน ทิศตะวันออก (E) เม่อื เราหันหนา ไปทางทศิ ตะวนั ออกดานซา ยมือจะ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เปนทิศเหนือ (N) ดานขวามือจะเปนทิศใต (S) ดานหลังจะเปนทิศตะวันตก (W)...................................................................................................................................................................................................................................................................................... สว นเขม็ ทศิ เปน เครอ่ื งชบ้ี อกทศิ มเี ขม็ เปน แมเ หลก็ ซง่ึ ปลายขา งหนง่ึ ชไี้ ปทางทศิ เหนอื เสมอ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... หากวนั ใดไมส ามารถสงั เกตการข้ึนและตกของดวงอาทติ ยไ ด เชน มีเมฆมากหรอื ฝนตก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เราสามารถใชเ ข็มทิศในการบอกทศิ ทางไดอ ยางแมน ยาํ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นักเรยี นเลือกตอบขอใดก็ได ใหค รพู ิจารณาเหตผุ ลสนบั สนุน 855
¡Ô¨¡ÃÃÁ½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ º··èÕ 1 1. เขยี นแผนผงั ความคดิ เพอ่ื แสดงประโยชนข องดวงอาทติ ยท ม่ี ตี อ สง่ิ มชี วี ติ บนโลก ·íÒãËÁŒ ͧà˹ç ʧèÔ µ‹Ò§ æ à¡Ô´ª‹Ç§àÇÅÒ¡ÅÒ§Çѹ 㪌áʧ¢Í§´Ç§ÍÒ·µÔ  ÃͺµÑÇ ¼ÅµÔ ¡ÃÐáÊä¿¿Ò‡ »¢ÍçдâÂǪ§¹ÍÒ ·ÔµÂ ·íÒãËŒà¡Ô´ ·Òí ãËÍŒ Ò¡ÒÈ㹺ÃàÔ Ç³ Ç¯Ñ ¨¡Ñ âͧ¹Òéí µ‹Ò§ æ ÁÍÕ Ø³ËÀÙÁÔͺ͋¹Ø เฉฉบลับย ¤ÇÒÁÃÍŒ ¹¨Ò¡´Ç§ÍÒ·µÔ ª ‹ÇÂÃ¡Ñ ÉÒ ¾ª× 㪾Œ Å§Ñ §Ò¹áʧ¢Í§´Ç§ÍÒ·µÔ  ÊÀÒ¾ÍÒËÒÃãËŒáËŒ§áÅÐࡺç ä´Œ¹Ò¹ 㹡ÒÃÊÌҧÍÒËÒà 2. ตอบคําถามตอ ไปนี้ (แนวคาํ ตอบ) 1) การขน้ึ และตกของดวงอาทติ ยม ผี ลตอ การดาํ รงชวี ติ ของเราหรอื ไม อยา งไร มผี ลตอ การดาํ รงชวี ติ เพราะการมองเหน็ ดวงอาทติ ยข นึ้ และตกในแตล ะวนั ทาํ ใหเ รา............................................................................................................................................................................................................................................................................ สามารถนาํ มาใชก าํ หนดทศิ ได หากเราไมม เี ขม็ ทศิ............................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................ 2) นกั เรยี นสามารถบอกชว งเวลาจากการขน้ึ และตกของดวงอาทติ ยไ ดห รอื ไม อยา งไร สามารถบอกได โดยในชว งทดี่ วงอาทติ ยโ ผลพ น ขอบฟา จะเปน ชว งเชา เมอื่ ดวงอาทติ ย............................................................................................................................................................................................................................................................................ เคลอ่ื นทม่ี าอยตู าํ แหนง กลางทอ งฟา จะเปน ชว งกลางวนั และเมอื่ ดวงอาทติ ยเ คลอ่ื นทลี่ บั............................................................................................................................................................................................................................................................................ ขอบฟา ไปอกี ฟากหนงึ่ จะเปน ชว งเยน็............................................................................................................................................................................................................................................................................ 86
3. ดูภาพ แลวตอบวา ดวงอาทติ ยม คี วามสาํ คัญตอสิ่งมชี ีวติ อยา งไร 12 แสงของดวงอาทติ ยท าํ ใหเ กดิ ชว งเวลา.................................................................................................................... ความรอนจากดวงอาทิตยชวยถนอม.................................................................................................................... กลางวัน.................................................................................................................... อาหาร ทําใหแหงและเก็บไดนาน.................................................................................................................... ยง่ิ ขึน้.................................................................................................................... .................................................................................................................... 4 3 เฉฉบลับย แสงของดวงอาทิตยทําใหมองเห็น.................................................................................................................... สง่ิ ตา ง ๆ รอบตัวในเวลากลางวนั ได.................................................................................................................... พชื ใชพ ลงั งานแสงของดวงอาทติ ยใ น.................................................................................................................... ชดั เจน.................................................................................................................... การสรา งอาหาร.................................................................................................................... 5 .................................................................................................................... 6 ใชแสงของดวงอาทิตยผลิตกระแส.................................................................................................................... ความรอ นของดวงอาทติ ยท าํ ใหเ สอื้ ผา.................................................................................................................... ไฟฟา.................................................................................................................... ที่ตากไวแ หงเรว็ ขน้ึ.................................................................................................................... .................................................................................................................... .................................................................................................................... 87
·¡Ô¨ÒŒ ·¡ÒÃÂáÁÒä´Ô ¢Ñ¹é ÊÙ§ ศึกษาขอมลู แลวตอบคําถาม ÃÕº¨ÑºàÅ Áѹ¡íÒÅѧ¨Ð ©Ñ¹àËç¹ÁѹáÅŒÇ ¡ÃÐⴴ˹ÕáÅŒÇ ©Ñ¹¨ÑºÁѹ䴌ṋ µêÑ¡áµ¹ÍÂÙ‹µÃ§¹éÕ ÁÒª‹Ç¡ѹ¨ÑºàÃçÇ เฉฉบลบั ย 1. จากภาพ ใหบอกวา ดวงอาทิตยใหพ ลังงานใด และมีประโยชนใ ดบา ง ดวงอาทิตยใหพ ลังงานแสง และมปี ระโยชน เชน......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 1. แสงของดวงอาทติ ยท ําใหเ กิดชวงเวลากลางวนั......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. แสงของดวงอาทติ ยท าํ ใหม นุษยและสัตวม องเหน็ สง่ิ ตาง ๆ รอบตัวในเวลากลางวัน......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไดอยางชัดเจน......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. หากไมมดี วงอาทติ ย สิง่ มีชวี ติ บนโลกจะเปน อยางไร โลกจะไมไ ดร บั พลงั งานความรอ นและพลงั งานแสงจากดวงอาทติ ย สง ผลใหอ ณุ หภมู ิ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... บนโลกลดต่าํ ลงจนทําใหสิ่งมีชวี ติ คอย ๆ ตาย......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 88
·º·Ç¹ ·ÒŒ Â˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹Ì٠วง ลอ มรอบคาํ ตอบที่ถูกตองที่สุด 1. แหลง พลงั งานที่สําคญั ทส่ี ดุ ของส่งิ มีชีวิตคือขอ ใด ก. ดาวหาง ข. ดวงจันทร ค. ดวงอาทติ ย ง. ดาวเคราะห 2. พลังงานแสงของดวงอาทติ ยม ีประโยชนต อ พชื อยา งไร ก. พืชใชใ นการหายใจ ข. พชื ใชในการสบื พนั ธุ ค. พืชใชเปน แหลง อาศยั ง. พืชใชในการสรา งอาหาร 3. การนาํ อาหารบางชนดิ ไปตากแดดใหแหงมีประโยชนอยางไร เฉฉบลับย ก. ทาํ ใหอาหารสดใหม ข. ทําใหอาหารเกบ็ ไวไ ดนานขึน้ ค. ทาํ ใหอาหารมสี ารอาหารเพ่ิมขน้ึ ง. ถูกทุกขอ 4. ดวงอาทิตยขึ้นทางทิศตะวันออกและตกทางทิศตะวันตก แสดงวาโลกหมุน รอบตวั เองในทิศทางใด ก. จากทิศเหนือไปทศิ ใต ข. จากทิศตะวันออกไปทศิ ตะวนั ตก ค. จากทิศใตไ ปทศิ เหนอื ง. จากทิศตะวนั ตกไปทิศตะวนั ออก 5. เราสามารถใชขอ มลู จากขอใดในการกาํ หนดทิศได ก. การข้ึนและตกของดวงอาทติ ย ข. การโคจรของดวงจนั ทรรอบโลก ค. การโคจรของโลกรอบดวงอาทติ ย ง. การหมนุ รอบตวั เองของดวงจนั ทร 89
6. ขอใดกลา วถกู ตอ ง ก. ดวงอาทติ ยใ หพลงั งานแสงเพียงอยางเดยี ว ข. ดวงอาทติ ยเปนแหลง พลงั งานท่ีสําคญั ของโลก ค. การขึ้นและตกของดวงอาทติ ยเกิดจากการเคลื่อนทข่ี องดวงอาทติ ย ง. ดวงอาทติ ยเ ปน ดาวเคราะหท ม่ี ขี นาดใหญแ ละเปน ศนู ยก ลางของระบบสรุ ยิ ะ 7. การขนึ้ และตกของดวงอาทิตยม คี วามสมั พันธกับปรากฏการณใด ก. การเกดิ สุริยปุ ราคา ข. การเกดิ จันทรุปราคา ค. การเกดิ ขางข้ึน ขา งแรม ง. การเกิดกลางวนั กลางคืน 8. หากในตอนเชา เราหันหนาไปทางทศิ ใต ดวงอาทติ ยจะอยูทางดา นใดของเรา ก. ซายมือของเรา ข. ขวามอื ของเรา เฉฉบลบั ย ค. ดา นหลังของเรา ง. ดา นหนาของเรา 9. ส่งิ มชี วี ติ บนโลกไดรบั ประโยชนจ ากพลงั งานใดของดวงอาทิตย ก. พลงั งานแสงและพลังงานกล ข. พลงั งานกลและพลงั งานไฟฟา ค. พลงั งานกลและพลังงานความรอน ง. พลังงานแสงและพลงั งานความรอ น 10. พลังงานความรอ นจากดวงอาทติ ยมปี ระโยชนอยางไร ก. พืชใชในการสรางอาหาร ข. ทําใหเกดิ ชว งเวลากลางวนั ค. ชว ยรกั ษาสภาพอาหารใหแหงและเก็บไวไดน าน ง. ทําใหมนษุ ยแ ละสตั วม องเหน็ สงิ่ ตา ง ๆ รอบตัวในเวลากลางวนั 90
11. หากโลกไมไ ดรบั พลังงานจากดวงอาทติ ยจะเกิดผลอยา งไร ก. สิง่ มีชวี ิตบนโลกจะตาย ข. พชื ชนิดใหมจะเกิดขนึ้ บนโลก ค. อณุ หภมู บิ นโลกจะสงู ข้นึ เรื่อย ๆ ง. มนุษยและสตั วจะเพ่มิ จาํ นวนมากข้ึน 12. แบบรปู การข้นึ และตกของดวงอาทติ ยเปนอยางไร ก. เปนวงรี ข. เปนวงกลม ค. เปนเสน ตรง ง. เปน ครงึ่ วงกลม 13. หากไมม ีพลังงานความรอนจากดวงอาทิตย อากาศบนโลกจะเปนอยางไร เฉฉบลับย ก. อากาศหนาวจดั ข. อากาศอบอนุ ชนื้ ค. อากาศเยน็ และมลี มแรง ง. อากาศรอ นและเยน็ สลบั กนั ไป 14. ในชว งเวลาใดทด่ี วงอาทติ ยจ ะเคลอื่ นไปอยตู รงตาํ แหนง กลางทอ งฟา พอดี ก. เชา ข. กลางวัน ค. บา ย ง. เยน็ 15. การกาํ หนดทศิ ใชส ง่ิ ใดเปน หลกั ข. ดวงอาทิตย ก. ดวงจนั ทร ง. ไมม ีขอใดถกู ค. ดาวเคราะห 15 15คไะดแค นะนแเนตนม็ คไะดแค นะนแเนตนม็ 91
Ẻº¹Ñ ·Ö¡ ¼ÅÊÑÁÄ·¸·ìÔ Ò§¡ÒÃàÃÂÕ ¹ ประจาํ วิชา วทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 2 เครอื่ งมือวดั และแสดงผลการเรยี นรู คะแนน ผลการประเมนิ ทบทวนทา ยหนว ยการเรยี นรูที่ 5 เตม็ ได ผาน ไมผา น ทบทวนทา ยหนว ยการเรียนรทู ี่ 6 ทบทวนทา ยหนว ยการเรียนรทู ่ี 7 15 …………………… คะแนนทง้ั หมด 15 …………………… เฉฉบลบั ย เกณฑก ารประเมิน 15 …………………… ผาน 45 - ไดคะแนนต้ังแตค รึง่ หน่ึงของคะแนนเต็ม เกณฑก ารตดั สนิ ระดบั คณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดับคะแนน ระดบั คณุ ภาพ 40-45 4 ดมี าก ดี 32-39 3 พอใช 23-31 2 ปรับปรุง ต่าํ กวา 23 1 ไมผาน - ไดคะแนนไมถึงครึ่งของคะแนนเต็ม ขอ เสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ลงช่อื …………………………………………………………………. ( )……………………………………………………………….. / /……………………. …………………… ………………….. 92
Search
