พลังงานเสียง

วิทยาศาสตร์ เลม่ 1 ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 5 กลุม่ สาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 1 หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 2 หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 3 หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 Slide PowerPoint_สอ่ื ประกอบการสอน บรษิ ัท อกั ษรเจริญทัศน์ อจท. จากดั : 142 ถนนตะนาว เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200 Aksorn CharoenTat ACT.Co.,Ltd : 142 Tanao Rd. Pranakorn Bangkok 10200 Thailand โทรศพั ท์ : 02 622 2999 โทรสาร : 02 622 1311-8 [email protected] / www.aksorn.com

4หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี พลงั งานเสยี ง ตวั ชว้ี ัด • อธบิ ายการไดย้ นิ เสยี งผ่านตวั กลางจากหลกั ฐานเชิงประจกั ษ์ • ระบตุ ัวแปร ทดลอง และอธิบายลกั ษณะและการเกิดเสียงสงู เสียงต่า • ออกแบบการทดลองและอธิบายลกั ษณะและการเกดิ เสยี งดัง เสียงค่อย • วัดระดับเสยี งโดยใช้เครื่องมอื วดั ระดบั เสียง • ตระหนกั ในคณุ คา่ ของความรูเ้ รอื่ งระดับเสยี ง โดยเสนอแนะแนวทางในการหลกี เล่ียงและลดมลพษิ ทางเสยี ง

การได้ยนิ เสยี งผา่ นตัวกลาง แหลง่ กาเนดิ เสียงที่มนษุ ย์สรา้ งขน้ึ เชน่ คอื วตั ถหุ รอื สิง่ ตา่ ง ๆ ทีเ่ สยี งสามารถ เดนิ ทางผา่ นไดม้ ี 3 ประเภท ไดแ้ ก่ เสยี งกีตาร์ เสยี งโทรทศั น์ ของแข็ง เสยี งวทิ ยุ เสยี งรถยนต์ ของเหลว แหล่งกาเนดิ เสียงตามธรรมชาติ เช่น เชน่ หขู องมนุษย์ อากาศ สุนัขเห่า นกร้อง ฟ้าผ่า



การได้ยนิ เสยี งผ่านตวั กลาง เสยี งตา่ ง ๆ เดนิ ทางผ่านตวั กลางที่เปน็ ของแขง็ ได้ดมี ากกว่าตวั กลางท่เี ปน็ ของเหลว และอากาศ

การได้ยินเสยี งผ่านตัวกลาง เมือ่ แหลง่ กาเนดิ เสียงสั่นสะเทือน โมเลกุลของตวั กลางเรมิ่ ส่ันสะเทือนตอ่ กนั จะสง่ พลังงานผ่านตัวกลางของเสยี ง จนมาถงึ หขู องผ้ฟู ัง (ในท่นี ี้ คอื อากาศ) แหลง่ กาเนดิ เสยี ง อวัยวะรับเสยี ง (หู)

การได้ยนิ เสยี งผา่ นตัวกลาง ใบหูรบั และสะทอ้ นคลืน่ เสียงเขา้ ไปในรหู ู ทาใหเ้ ย่อื แก้วหสู ่ัน กระดูกค้อน กระดูกทัง่ และกระดกู โกลน สั่นตามเยื่อแกว้ หู ทาใหเ้ สน้ ประสาท ภายในคอเคลียส่ัน พลงั งานจากการส่นั จะสง่ คลนื่ เสียงผา่ นเสน้ ประสาท เขา้ ส่สู มอง ทาใหผ้ ู้ฟังได้ยนิ เสียง

การได้ยนิ เสียงผา่ นตวั กลาง ใบหู ชว่ ยในการรบั คลื่นเสยี ง เพอ่ื ให้เสียงเขา้ สูร่ ูหู 1. กระดูกคอ้ น เปน็ ส่วนท่คี อยรับการสน่ั สะเทอื น 2. กระดกู ท่งั มาจากเยื่อแก้วหู เมอ่ื ไดร้ บั เสียงแล้วจะสง่ 3. กระดกู โกลน การสัน่ สะเทอื นไปสสู่ ว่ นนอกสุดของหูชนั้ ใน รหู ู เป็นทางผา่ นของคลื่นเสียงเข้าส่อู วัยวะภายในหู คอเคลีย เยอ่ื แกว้ หู เปน็ สว่ นของหูทเี่ กดิ การสั่นสะเทือน เมอ่ื ไดร้ ับเสียง เปน็ สว่ นทคี่ อยรับการส่นั สะเทือนของคลนื่ เสยี ง ทมี่ าจากหชู ้ันกลาง และส่งไปยงั เส้นประสาท ในการรบั ฟงั

ลกั ษณะของเสียง เป็นสมบตั ิประการหนึ่งของเสยี งท่มี ีความสัมพันธก์ บั แหล่งกาเนิดเสียง เรยี กวา่ ระดบั เสยี ง เกดิ จากความเร็วในการสัน่ สะเทอื นของแหลง่ กาเนดิ เสียง การสน่ั สะเทอื นของแหล่งกาเนดิ เสยี งใน 1 วนิ าที เรียกว่า มีหน่วยเป็นคร้งั ตอ่ วนิ าที เรียก ระดบั เสยี ง หรอื การเกดิ เสยี งสงู เสยี งตา่ จะแตกต่างกันขึน้ อยู่กับปัจจยั ดังน้ี ปจั จยั แหลง่ กาเนดิ เสยี ง การสนั่ สะเทือน ระดบั เสยี ง 1. ขนาดของ มขี นาดเล็ก เร็ว สงู แหล่งกาเนิดเสียง มขี นาดใหญ่ ชา้ ต่า 2. ความยาวของ มีความยาวน้อย (มวลน้อย) เรว็ สูง แหล่งกาเนิดเสียง มีความยาวมาก (มวลมาก) ชา้ ต่า 3. ความตึงของ มคี วามตึงมาก เร็ว สงู แหลง่ กาเนดิ เสียง มคี วามตึงนอ้ ย (หย่อน) ชา้ ตา่

ลกั ษณะของเสยี ง วางไมบ้ รรทดั ย่ืนออกมาจากขอบโตะ๊ ประมาณ 20 ซม. จากน้นั ใช้มือกดทป่ี ลายไมบ้ รรทดั แลว้ ปลอ่ ย ตวั อยา่ ง ระดับเสยี ง วางไม้บรรทัดย่นื ออกมาจากขอบโต๊ะ ประมาณ 10 ซม. จากนนั้ ใชม้ อื กดท่ีปลายไม้บรรทดั แล้วปล่อย 10 ซม. 20 ซม. สัน่ เร็ว ส่นั ชา้ เสียงสงู เสียงตา่

ลกั ษณะของเสียง เป็นสมบัติของเสียงท่ีเรียกวา่ ข้ึนอยกู่ บั ปริมาณพลงั งานของเสยี งท่ีเดนิ ทางมาถึงหูเรา เชน่ เสียงเคร่อื งบิน มพี ลังงานของเสียงมากทาให้เกดิ เสียงดงั เสียงกระซิบ มพี ลังงานน้อยทาให้เกิดเสยี งคอ่ ย ซ่งึ เสียงต่างๆ อาจมคี วามดังไม่เทา่ กนั ขน้ึ อยกู่ บั ปัจจยั ดังน้ี ปัจจัยท่ีมีผลทาให้วตั ถุเกิดเสยี งดงั เสยี งคอ่ ย ความดังของเสยี ง เสียงดงั เสยี งค่อย 1. ระยะทางจากแหล่งกาเนิดเสยี ง • อย่ใู กลแ้ หล่งกาเนิดเสยี ง • อยไู่ กลแหล่งกาเนดิ เสียง 2. พลงั งานในการสน่ั สะเทอื นของ • ส่ันดว้ ยพลังงานมาก แหลง่ กาเนดิ เสยี ง • ส่นั ดว้ ยพลงั งานน้อย ในการวัดความดงั ของเสยี ง จะใช้เครื่องมอื วดั ระดับความเขม้ ของเสยี ง เรยี กวา่ ซึง่ มีหน่วยเป็น

ลักษณะของเสียง ตวั อยา่ ง ความดังของเสยี ง เสยี งโทรทัศนด์ ังจังเลย ไดย้ ินเสียงโทรทัศน์ ออกแรงตีกลองน้อย อยใู่ กลแ้ หล่งกาเนดิ เสยี ง ไมค่ ่อยชดั เลย แหล่งกาเนิดเสียงส่นั สะเทือนน้อย ไดย้ นิ เสียงดัง เกดิ เสยี งค่อย อยู่ไกลแหล่งกาเนดิ เสยี ง ได้ยินเสียงคอ่ ย ออกแรงตกี ลองมาก แหลง่ กาเนดิ เสียงสน่ั สะเทือนมาก เกิดเสียงดงั



อันตรายจากมลพษิ ทางเสยี ง เสยี งต่างๆอาจทาใหเ้ กิดอันตรายกับหูได้ เช่น หากมนุษย์รบั ฟงั เสียงท่ดี งั เกิน 85 เดซเิ บล ติดต่อกันเปน็ เวลานานๆ หรือ เกินวนั ละ 8 ชัว่ โมง จะทาใหเ้ กิดอันตรายตอ่ เยอ่ื แก้วหูได้ ดงั นน้ั เราจงึ ควรรจู้ ักวธิ ีการปอ้ งกันหรอื หลกี เลีย่ งเสียงทีจ่ ะกอ่ ให้ เกิดอันตรายต่อเย่อื แก้วหู ซึ่งการป้องกันหรอื หลกี เลยี่ งมลพษิ ทางเสยี งทาได้หลายวิธี เชน่ ปลูกต้นไมส้ ูง ๆ หรือสรา้ งกาแพง ใชม้ อื อุดหทู นั ที เมอ่ื ได้ยินเสยี ง เพ่อื ใชเ้ ปน็ แนวกนั เสยี ง สาหรับ ดังมาก ๆ อยา่ งกะทนั หัน บ้านท่ีตดิ ถนน ใสอ่ ุปกรณค์ รอบหู หากทางาน ลดความดังของเสียงเพลง ในสถานทที่ ม่ี เี สียงดงั มาก ๆ หากเปดิ เสยี งดงั มากเกินไป