-แบบฝึก-วิทย-ป6-ล1

หนูตอบได 1. ถานําวัตถุ 2 ชนิด ที่ไมเปนกลางทางไฟฟามาเขาใกลกัน จะเกิดสิ่งใดข้ึนกับวัตถุทั้ง 2 ชนดิ จะเกิดแรงระหวางประจุไฟฟาข้ึน โดยวัตถุที่มีประจุไฟฟาชนิดเดียวกันจะผลักกัน สวนวัตถุที่มี.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ประจุไฟฟา ตางชนดิ กันจะดึงดูดกนั.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ถา นาํ ผา แหง มาขดั ถกู บั หวี แลว นาํ หวนี น้ั ไปเขา ใกลก บั เสน ผม นกั เรยี นคดิ วา จะเกดิ สงิ่ ใด ขนึ้ กบั เสน ผม เพราะอะไร เสนผมของเราจะลอยติดข้ึนมาทีห่ วี เน่ืองจากเมอื่ นาํ ผา แหง มาขัดถกู บั หวี จะทําใหป ระจไุ ฟฟาที่หวี.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เกดิ การแลกเปลย่ี นกนั หวจี งึ ไมเ ปน กลางทางไฟฟา และเมอื่ นาํ หวนี นั้ เขา มาใกลก บั เสน ผมซง่ึ เปน วตั ถุ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ทีม่ ีน้ําหนกั เบา ทาํ ใหเกดิ การเหนยี่ วนําไฟฟา หวีจงึ ดึงดูดเสนผมของเราใหลอยตดิ มากับหวไี ด.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ถา บา นของนกั เรยี นมขี นแมวกระจายอยตู ามพน้ื บา น นกั เรยี นสามารถนาํ ความรเู กยี่ วกบัเฉฉบลับย ผลของแรงไฟฟาไปประยกุ ตใ ชไ ดอยา งไร (แนวคําตอบ) นาํ ผา แหง มาขดั ถกู บั ลกู โปง แลว นาํ ไปวางใกล ๆ กบั ขนแมวจะทาํ ใหข นแมวลอยตดิ ขน้ึ มาทลี่ กู โปง ได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. หากนําผาแหงขัดถูหลอดพลาสติก กับนําผาแหงขัดถูแทงแกวคนสาร กรณีใดสามารถ ดึงดดู เศษกระดาษที่ตัดเปน ชน้ิ เล็ก ๆ ได ✓ ผาแหง ขดั ถูหลอดพลาสติก เพราะ จะเกิดการแลกเปล่ียนประจุไฟฟาระหวางผากับ................................................................................................................................................... หลอดพลาสติก ทําใหห ลอดพลาสติกไมเปนกลางทางไฟฟา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ผาแหงขดั ถแู ทงแกว คนสาร เพราะ จะเกิดการแลกเปล่ียนประจุไฟฟาระหวางผากับ................................................................................................................................................. แทงแกวคนสาร ทําใหแทงแกวคนสารไมเปน กลางทางไฟฟา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 4. นักเรียนเลือกตอบขอใดก็ได ใหค รูพจิ ารณาเหตผุ ลสนบั สนนุ 46

กฝิจกกทรรักมษะ º··èÕ 1 1. อานขอความ แลว ขดี ✓ หนาขอที่ถูกตอง และ ✗ หนาขอที่ไมถูกตอง พรอ มอธบิ าย เหตผุ ลประกอบ ✓…………………. 1) การขดั ถูกันของวัตถุ 2 ชนดิ ทาํ ใหเกิดแรงไฟฟา เพราะ แรงไฟฟา เกดิ ขนึ้ เมอ่ื เรานาํ วตั ถุ 2 ชนดิ ทผ่ี า นการขดั ถกู นั แลว นาํ มาเขา ใกลก นั...................................................................................................................................................................................................................... อาจทําใหเกิดแรงดงึ ดดู หรือแรงผลกั กนั.............................................................................................................................................................................................................................................. ✗…………………. 2) แรงไฟฟาจะเกิดข้ึนกบั วัตถุทีน่ าํ ไฟฟาเทา นัน้ เพราะ แรงไฟฟา สว นใหญจ ะเกดิ ขนึ้ กบั วตั ถทุ ไ่ี มน าํ ไฟฟา ซง่ึ วตั ถทุ น่ี าํ ไฟฟา จะเกดิ แรง...................................................................................................................................................................................................................... ไฟฟา ไดย ากหรือไมเ กดิ ขึ้นเลย.............................................................................................................................................................................................................................................. ✗…………………. 3) ถานาํ ผา ชบุ นา้ํ มาขดั ถูกบั ทอพีวีซี จะทาํ ใหเ กิดแรงไฟฟา ไดมากกวาการนํา ผา แหงมาขดั ถกู บั ทอ พวี ีซี เพราะ ผา ชบุ นา้ํ จะมีความชื้น ซ่งึ จะทาํ ใหเกดิ แรงไฟฟา ไดค อ นขา งยาก แตผ า แหง ไมม ี...................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลับย ความช้ืน จึงเกดิ แรงไฟฟาไดม ากกวาผา ชบุ น้ํา.............................................................................................................................................................................................................................................. ✓…………………. 4) แกวขัดถูไมบรรทัดพลาสติกดวยผาแหง 20 ครั้ง ทําใหเกิดแรงไฟฟาได ดกี วา กลา ที่ขัดถไู มบ รรทดั พลาสตกิ ดวยผาแหงเพียงคร้ังเดียว เพราะ ระยะเวลาหรือจํานวนคร้ังในการขัดถูเปนปจจัยที่มีผลตอการเกิดแรงไฟฟา...................................................................................................................................................................................................................... หากขัดถูวตั ถุจํานวนครัง้ นอ ยเกนิ ไปกจ็ ะไมทําใหเ กิดแรงไฟฟา.............................................................................................................................................................................................................................................. ✗…………………. 5) หากนาํ วตั ถทุ มี่ ปี ระจบุ วกมาเขา ใกลว ตั ถทุ มี่ ปี ระจบุ วกเหมอื นกนั จะทาํ ใหเ กดิ แรงดงึ ดดู แตถ า นาํ วตั ถทุ ม่ี ปี ระจบุ วกมาเขา ใกลว ตั ถทุ ม่ี ปี ระจลุ บจะทาํ ใหเ กดิ แรงผลกั เพราะ วัตถุท่ีมีประจุไฟฟาชนิดเดียวกัน เม่ือนํามาเขาใกลกันจะทําใหเกิดแรงผลัก...................................................................................................................................................................................................................... สวนวตั ถุท่ีมีประจุไฟฟาตางชนดิ กนั เมอ่ื นํามาเขา ใกลก ันจะทําใหเกิดแรงดึงดูด.............................................................................................................................................................................................................................................. ✗………………… 6) โดยปกติแลว วัตถหุ รอื ส่ิงของตาง ๆ จะมปี ระจุบวกมากกวาประจุลบ หากมี การนาํ วัตถมุ าขดั ถูกนั จะทาํ ใหว ัตถนุ น้ั เปนกลางทางไฟฟา เพราะ โดยปกติวัตถุจะมีประจุบวกและประจุลบในปริมาณเทา ๆ กัน หากมีการนํา...................................................................................................................................................................................................................... วัตถมุ าขดั ถกู ันจะทําใหว ตั ถุนนั้ ไมเปนกลางทางไฟฟา.............................................................................................................................................................................................................................................. 47

2. พจิ ารณาภาพ แลว นําความรูเ ร่ือง แรงไฟฟา ตอบคําถาม ภาพที่ 1 ภาพท่ี 2 เฉฉบลบั ย 1) แรงไฟฟา ทเ่ี กดิ ขนึ้ ระหวา งถงุ พลาสตกิ กับทอพีวซี ใี นภาพท่ี 1 และภาพที่ 2 แตกตา ง กันอยางไร และแรงน้ันเกิดข้ึนไดอยางไร 48 ภาพท่ี 1 แรงทเ่ี กิดข้นึ คอื แรงผลกั................................................................................................................................................................................ เกดิ ขนึ้ โดย การนําถุงพลาสติกและทอพีวีซีไปขัดถูกับผาแหงหรือวัตถุชนิดอื่น แลวทําให....................................................................................................................................................................................................................................... ถงุ พลาสตกิ และทอพีวีซเี กดิ ประจไุ ฟฟาชนดิ เดียวกัน เมอื่ นาํ มาเขาใกลก นั จงึ เกิดแรงผลกั กัน............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ภาพท่ี 2 แรงทีเ่ กิดขน้ึ คือ แรงดงึ ดดู................................................................................................................................................................................ เกิดข้ึนโดย การนาํ ทอ พวี ซี ไี ปขดั ถกู บั ผา แหง หรอื วตั ถชุ นดิ อนื่ แตไ มไ ดน าํ ถงุ พลาสตกิ ไปขดั ถกู บั....................................................................................................................................................................................................................................... ผา แหง ซง่ึ จะทาํ ใหถ งุ พลาสตกิ กบั ทอ พวี ซี เี กดิ ประจไุ ฟฟา ตา งชนดิ กนั เมอ่ื นาํ มาเขา ใกลก นั จงึ เกดิ............................................................................................................................................................................................................................................................................. แรงดงึ ดดู กัน............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ยกตัวอยางแรงไฟฟาที่เคยเกิดขึ้นในชีวิตประจําวันของนักเรียนมา 1 ตัวอยาง พรอ มอธิบายเหตุผลท่ที ําใหเ กดิ แรงไฟฟานั้น (แนวคําตอบ) การแตะตัวเพื่อนแลวรูสึกเหมือนถูกไฟฟาดูด ซ่ึงตัวของเราอาจมีประจุไฟฟาบวก และเมื่อ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ไปแตะตัวเพื่อนท่ีมีประจุไฟฟาลบจึงเกิดการถายเทประจุไฟฟาทําใหเกิดการช็อตเบา ๆ ซึ่งโดย............................................................................................................................................................................................................................................................................. สวนมากจะเกิดขนึ้ ในชวงทีผ่ วิ หนงั ของเราแหงหรอื เราอยใู นพนื้ ที่ทมี่ อี ากาศแหง............................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................

¡ท¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดข้ันสูง อา นสถานการณทก่ี าํ หนดให แลว ตอบคาํ ถาม ¤Ø³áÁ‹´Ù¢‹ÒǹÕéÊÔ¤ÃѺ ¹‹Ò¡ÅÑǨѧ à¡Ô´¨Ò¡ ¤¹à»´»ÃеÙÍÍ¡ÁҨҡö ÊÒà˵ØÍÐäáѹ¹Ð áÅŒÇä¿¡šÅØ¡äËÁŒàÅ เฉฉบลบั ย ถาสถานการณนี้เกี่ยวของกับการเกิดไฟฟาสถิต ใหอธิบายสาเหตุท่ีทําใหเกิดไฟลุกไหมเม่ือมี คนเปดประตูลงมาจากรถยนตขณะที่กําลังเติมน้ํามัน พรอมบอกแนวทางการปองกันการเกิด อนั ตรายจากไฟฟา สถติ สาเหตุ เสอื้ ผาของคนท่ีน่งั อยูใ นรถอาจเกดิ การเสยี ดสกี ับผาคลุมเบาะทนี่ ัง่ ภายในรถยนตจ นทําใหเกิดไฟฟาสถิต............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ซง่ึ บางครง้ั ไฟฟา สถติ นนั้ อาจเกดิ ประกายไฟขนาดเลก็ ทเ่ี รามองไมเ หน็ เมอื่ เปด ประตรู ถออกมาประกายไฟนนั้............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไปสัมผสั กบั ไอของนํา้ มันทล่ี อยข้ึนมาจากหัวจายนา้ํ มันจึงเกิดไฟลกุ ข้ึนได............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... แนวทางการปองกันอนั ตรายจากไฟฟา สถิต เมอ่ื จาํ เปน ตอ งลงจากรถยนตข ณะทก่ี าํ ลงั เตมิ นา้ํ มนั ใหใ ชม อื จบั กบั สว นทเ่ี ปน โลหะ เชน โครงหลงั คารถ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... เพอื่ ถายโอนประจุไฟฟาสถิตทอ่ี ยูในตวั ใหหมดไปกอ นจะไดไ มเ กิดไฟฟาสถิตข้นึ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 49

º··Õè 2 ǧ¨Ãä¿¿‡Òã¡ÅŒµÇÑ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นําสูการเรียน อา นสถานการณท กี่ ําหนดให แลวตอบคําถาม ¤Ø³¾‹Í¤ÃѺ ÁÕ¶‹Ò¹ä¿©Ò ÁÕÊÔ ÍÂÙ‹ã¹ÅÔ鹪ѡµÙŒà¡šº¢Í§ ÍŒÒÇ ! ·íÒäÁ¡Ãк͡俩ÒÂãÊ‹¶‹Ò¹ ¡ŒÍ¹ãËÁ‹äËÁ¤ÃѺ ¼Á¨ÐàÍÒÁÒ äÁ‹àËÁ×͹¡ÑºÃÕâÁµâ·Ã·ÑȹÅ‹Ð ãÊ‹ä¿©Ò¤ÃѺ ¤Ø³¾‹Í¤ÃѺ ä¿©ÒÂÍѹ¹éÕ Ë¹ÙµŒÍ§ãÊ‹´ŒÒ¹·Õè໚¹¢ÑéǺǡ ãÊ‹¶‹Ò¹Âѧ䧤ÃѺ ࢌÒ仡‹Í¹ 1 ¡ŒÍ¹ áÅŒÇàÍÒ´ŒÒ¹·Õè ໚¹¢éÑǺǡ¢Í§ÍÕ¡¡ŒÍ¹ãÊ‹µ‹ÍÅ§ä» เฉฉบลับย จากสถานการณ นักเรียนคิดวา การใสถานไฟฉายท้ัง 2 แบบนี้ เปนการตอวงจรไฟฟา แบบเดียวกันหรอื ไม อธบิ ายเหตผุ ล พรอ มวาดภาพประกอบ เปน การตอ วงจรไฟฟา แบบอนกุ รมเหมอื นกนั เพราะนาํ ขวั้ บวกของเซลลไ ฟฟา เซลลห นงึ่ มาตอ กบั ขวั้ ลบของ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ เซลลไ ฟฟา อกี เซลลห นงึ่ ดงั ภาพ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ (วาดภาพ) (วาดภาพ) 50

1. ¡Òõ͋ ǧ¨Ãä¿¿‡Ò ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·èÕ 1 ทกั ษะกระบวนการ ทางวทิ ยาศาสตรท ใ่ี ช การตอวงจรไฟฟาอยา งงา ย 1. การสังเกต 2. การทดลอง จดุ ประสงค 3. การสรางแบบจาํ ลอง 1. ระบสุ วนประกอบของวงจรไฟฟาอยา งงาย 4. การลงความเหน็ จากขอมลู 2. บรรยายหนาท่ีของแตล ะสว นประกอบในวงจรไฟฟา 5. การตคี วามหมายขอ มูลและลงขอ สรปุ 3. ทดลองตอ วงจรไฟฟาอยางงายเพ่ือทําใหหลอดไฟฟา สวาง ตองเตรียมตอ งใช 1. ถา นไฟฉาย 1 กอ น 3. หลอดไฟฟาพรอมฐาน 1 ชุด เฉฉบลับย 2. กระบะใสถานไฟฉาย 1 อัน 4. สายไฟฟา พรอมหวั หนีบปากจระเข 2 เสน ลองทําดู µÍ¹·Õè 1 1. แบงกลมุ จากน้ันรว มกันสบื คนขอมลู และบนั ทกึ ผล ตามหัวขอตอไปนี้ • การตอวงจรไฟฟา อยา งงา ย • สว นประกอบของวงจรไฟฟา อยา งงา ยและหนา ทข่ี องแตล ะสวนประกอบ • การตอ วงจรไฟฟา อยางงา ยในลกั ษณะวงจรปดและวงจรเปด 2. รวมกนั อภปิ รายเก่ียวกบั การตอ อุปกรณไฟฟา ที่ทาํ ใหหลอดไฟฟา สวา งและไมสวา ง โดยใชกระบะใส ถา นไฟฉาย สายไฟฟาพรอ มหัวหนีบปากจระเข ถา นไฟฉาย และหลอดไฟฟา พรอ มฐาน 3. บันทกึ ขอ มลู โดยวาดภาพและเขยี นบรรยาย พรอมระบายสใี หส วยงาม µÍ¹·Õè 2 1. ใหแ ตล ะกลมุ นาํ ถา นไฟฉายใสล งในกระบะใสถ า นไฟฉายใหถ กู ตอ ง แลว นาํ สายไฟฟา เสน ที่ 1 ตอ เขา กบั กระบะใสถ า นไฟฉาย โดยใชปากจระเขห นีบท่ีหัวของกระบะใสถานไฟฉาย 2. นําหัวหนีบปากจระเขข องปลายสายไฟฟาอกี ดานหนึ่งตอเขา กับฐานดานหนึง่ ของหลอดไฟฟา 3. นาํ สายไฟฟา เสน ที่ 2 ตอ กบั กระบะใสถ า นไฟฉายอกี ดา นหนง่ึ โดยใชห วั หนบี ปากจระเขห นบี ทกี่ ระบะ ใสถานไฟฉาย 51

4. นําหัวหนีบปากจระเขของปลายสายไฟฟาอีก ดานหน่ึงหนีบตอเขากับฐานอีกดานหน่ึงของ หลอดไฟฟา เสรจ็ แลวสงั เกตความสวางของ หลอดไฟฟา และบันทึกผล 5. ปลดสายไฟฟา ออก 1 เสน แลวสงั เกตความ สวางของหลอดไฟฟา และบันทึกผล บนั ทกึ ขอ มลู µÍ¹·èÕ 1 • การตอวงจรไฟฟา อยา งงา ย คอื การตอ แหลง กาํ เนดิ ไฟฟา สายไฟฟา และเครอ่ื งใชไ ฟฟา เขา ดว ยกนั จนครบ.......................................................................................................................................................................................................... วงจร จนเครอ่ื งใชไ ฟฟา สามารถทาํ งานได........................................................................................................................................................................................................................................................................................................ • วงจรไฟฟา อยา งงาย ประกอบดวย 3 สว นสาํ คญั ดังน้ี 1. แหลง กาํ เนดิ ไฟฟา................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ทาํ หนา ท่ี จา ยพลงั งานไฟฟา ไปยงั วงจรไฟฟา เชน ถา นไฟฉาย แบตเตอร่ี................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลับย 2. สายไฟฟา หรอื ตวั นาํ ไฟฟา................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ทําหนาที่ เชอื่ มตอ ระหวา งแหลง กาํ เนดิ ไฟฟา กบั อปุ กรณไ ฟฟา หรอื เครอื่ งใชไ ฟฟา เขา ดว ยกนั................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. อุปกรณไฟฟาหรือเครอื่ งใชไ ฟฟา................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ทาํ หนา ที่ เปล่ียนพลังงานไฟฟาไปเปน พลังงานอืน่................................................................................................................................................................................................................................................................... • วาดภาพและเขียนบรรยายลักษณะของวงจรปด และวงจรเปด วงจรปด (Closed Circuit) วงจรเปด (Opened Circuit) สบั สวติ ชล งทาํ ใหว งจรไฟฟา ครบวงจร................................................................................................................................. ยกสวติ ชข น้ึ ทาํ ใหว งจรไฟฟา ไมค รบวงจร................................................................................................................................. หลอดไฟฟา จงึ สวา ง................................................................................................................................. หลอดไฟฟา จงึ ดบั................................................................................................................................. 52

สรุปผล วงจรไฟฟาอยางงา ย ประกอบดวยแหลงกาํ เนดิ ไฟฟา สายไฟฟาหรอื ตวั นาํ ไฟฟา และอปุ กรณไ ฟฟา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. หรอื เครอ่ื งใชไ ฟฟา ซงึ่ ตอ เขา ดว ยกนั จนครบวงจรทาํ ใหเ ครอ่ื งใชไ ฟฟา สามารถทาํ งานได เรยี กวา วงจรปด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. หากตอวงจรไฟฟา ไมค รบวงจร เคร่อื งใชไ ฟฟาจะไมส ามารถทํางานได เรียกวา วงจรเปด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. บันทึกขอ มลู µÍ¹·Õè 2 ผลการทํากิจกรรม เฉฉบลบั ย กิจกรรม หลอดไฟฟาสวา ง.............................................................................................................................................. 1. เม่อื ตอวงจรไฟฟา จนครบทุกขน้ั ตอน .............................................................................................................................................. 2. เมอ่ื ปลดสายไฟฟา ออก 1 เสน หลอดไฟฟาไมสวา ง.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. สรปุ ผล เมื่อทําการตอ วงจรไฟฟา จนครบวงจร จะพบวา กระแสไฟฟาเดินทางจากขั้วบวกของถานไฟฉายผาน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. สายไฟฟาไปยงั หลอดไฟฟา และผานหลอดไฟฟา กลับเขามายังขว้ั ลบของถา นไฟฉาย หลอดไฟฟา จงึ สวา ง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เนอื่ งจากกระแสไฟฟา เดนิ ทางไดค รบวงจร ซง่ึ เรยี กวา วงจรปด แตเ มอื่ ปลดสายไฟฟา ออก 1 เสน ทาํ ให.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. กระแสไฟฟา เดินทางไดไมครบวงจร หลอดไฟฟาจึงดับหรือไมส วา ง ซง่ึ เรยี กวา วงจรเปด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 53

หนตู อบได 1. วงจรปดและวงจรเปดมคี วามแตกตา งกนั อยา งไร วงจรปด คอื การตอวงจรไฟฟาแบบครบวงจร ทําใหเ คร่ืองใชไฟฟาสามารถทํางานได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... สวนวงจรเปด คือ การตอ วงจรไฟฟา แบบไมค รบวงจร ทําใหเ คร่อื งใชไฟฟาไมส ามารถทํางานได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. อธิบายการไหลของกระแสไฟฟาในวงจรไฟฟาอยางงา ย กระแสไฟฟาจะเดินทางจากข้ัวบวกของแหลงกําเนิดไฟฟาผานสายไฟฟาไปยังเครื่องใชไฟฟาและ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ผานเคร่ืองใชไฟฟากลับเขามายังขั้วลบของแหลงกําเนิดไฟฟา เคร่ืองใชไฟฟาก็จะสามารถทํางานได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เน่ืองจากกระแสไฟฟาเดนิ ทางไดครบวงจร.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ถา นไฟฉาย สายไฟฟา และหลอดไฟฟา นกั เรยี นคิดวา อปุ กรณใ ดมีความสําคัญสาํ หรับ การตอวงจรไฟฟาอยางงาย อธบิ ายเหตุผลประกอบมคี วามส�คญั ทงั้ 3 อปุ กรณ เพราะถา นไฟฉายเปน แหลง กาํ เนดิ ไฟฟา ซงึ่ ทาํ หนา ทใี่ หพ ลงั งานไฟฟาเฉฉบลับย .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... สายไฟฟาหรือตัวนําไฟฟาเปนส่ือกลางท่ียอมใหกระแสไฟฟาไหลผานได ซึ่งทําหนาที่เปนตัวเช่ือม.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ระหวา งแหลง กาํ เนดิ ไฟฟา กบั เครอ่ื งใชไฟฟาเขาดวยกนั สว นหลอดไฟฟา จะเปน ตัวท่ีบง บอกวาการตอ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... วงจรไฟฟาน้ันครบวงจรหรือไม ซึ่งถาตอครบวงจรหลอดไฟฟาก็จะสวาง แตถาตอไมครบวงจร.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หลอดไฟฟากจ็ ะไมสวาง.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. นกั เรยี นจะเลอื กใชว สั ดใุ ดในการตอ เขา กบั วงจรไฟฟา เพอื่ ทาํ ใหห ลอดไฟฟา สวา ง ระหวา ง ชอนโลหะกับลวดเสยี บกระดาษ เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) ✓ ชอ นโลหะ เพราะ โลหะเปนตัวนําไฟฟาท่ยี อมใหกระแสไฟฟา ไหลผานได........................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ลวดเสยี บกระดาษ เพราะ ทําจากโลหะท่ีเปนตัวนําไฟฟาและยอมใหกระแสไฟฟาไหลผาน................................................................................................................................................................................ ได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 4. นักเรียนเลอื กตอบขอ ใดกไ็ ด ใหครพู จิ ารณาเหตผุ ลสนับสนนุ 54 วงจรไฟฟา www.aksorn.com/interactive3D/RB641

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 2 ทกั ษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตรที่ใช แผนภาพวงจรไฟฟา อยา งงา ย 1. การสงั เกต 2. การทดลอง จดุ ประสงค 3. การสรางแบบจาํ ลอง เขยี นแผนภาพวงจรไฟฟาอยา งงา ยได 4. การลงความเห็นจากขอมลู 5. การตีความหมายขอ มูลและลงขอสรปุ ตอ งเตรยี มตอ งใช 6. การจดั กระทาํ และสือ่ ความหมายขอมูล 1. หลอดไฟฟาพรอมฐาน 1 ชุด 4. ถา นไฟฉาย 1 กอน 2. กระบะใสถ านไฟฉาย 1 อนั 5. ออดไฟฟา 1 อนั 3. มอเตอรต ิดใบพัด 1 ตัว 6. สายไฟฟา พรอ มหัวหนบี ปากจระเข 2 เสน ลองทําดู 1. แบงกลุม แลวใหแตละกลุมสืบคนขอมูลการเขียนแผนภาพวงจรไฟฟาอยางงาย โดยใชสัญลักษณ แทนอุปกรณไ ฟฟา เฉฉบลับย อปุ กรณไ ฟฟา สญั ลกั ษณ อุปกรณไ ฟฟา สัญลกั ษณ 1. เซลลไ ฟฟา 1 เซลล หลายเซลล 4. มอเตอรไ ฟฟา M 2. สายไฟฟา 5. ออดไฟฟา สวิตชป ด 3. หลอดไฟฟา หรือ 6. สวิตชไ ฟฟา สวิตชเปด 2. รว มกนั ออกแบบและเขยี นแผนภาพการตอ วงจรไฟฟา อยา งงา ย โดยใชส ญั ลกั ษณแ ทนอปุ กรณไ ฟฟา ตาง ๆ มา 3 วงจร ดงั น้ี • วงจรไฟฟาท่ที ําใหห ลอดไฟฟาสวาง • วงจรไฟฟา ท่ีทําใหม อเตอรต ิดใบพัดหมุน • วงจรไฟฟา ท่ที ําใหอ อดไฟฟา มเี สียง 3. ตอวงจรไฟฟาอยา งงายโดยใชอุปกรณตา ง ๆ ตามทไี่ ดอ อกแบบไว พรอมสังเกตลกั ษณะการทํางาน ของอปุ กรณไ ฟฟา และบนั ทกึ ผล 55

บนั ทกึ ขอมลู • แผนภาพวงจรไฟฟาที่ทําใหมอเตอรติดใบพัด • แผนภาพวงจรไฟฟา ที่ทาํ ใหหลอดไฟฟาสวา ง หมุน (วาดภาพ) (วาดภาพ) M • แผนภาพวงจรไฟฟาทีท่ ําใหออดไฟฟามีเสยี ง เฉฉบลบั ย (วาดภาพ) สรปุ ผล เมอื่ ทาํ การตอ วงจรไฟฟา จนครบทง้ั 3 วงจร พบวา ถา สบั สวติ ชล งกระแสไฟฟา จะเดนิ ทางจากขว้ั บวก.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ของถานไฟฉายผานสายไฟฟาไปยังหลอดไฟฟา มอเตอรติดใบพัด และออดไฟฟา แลวผานหลอดไฟฟา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. มอเตอรต ดิ ใบพัด และออดไฟฟากลับเขามายงั ข้ัวลบของถา นไฟฉาย ทาํ ใหห ลอดไฟฟาสวา ง มอเตอรต ดิ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ใบพัดหมุน และออดไฟฟามีเสียง แตถายกสวิตชข้ึนหลอดไฟฟาจะไมสวาง มอเตอรติดใบพัดจะไมหมุน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. และออดไฟฟา จะไมมีเสียง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 56

หนตู อบได 1. เพราะเหตใุ ด จงึ นยิ มเขียนแผนภาพวงจรไฟฟาโดยใชสญั ลกั ษณ การเขียนแผนภาพแสดงสวนประกอบของวงจรไฟฟานิยมใชเขียนแทนดวยสัญลักษณ เนื่องจาก.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เขียนไดงา ยกวา และสามารถส่อื สารการตอวงจรไฟฟาใหผ อู น่ื เขา ใจตรงกันไดด กี วา การวาดภาพ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. สัญลกั ษณใ นภาพที่ 1 และภาพที่ 2 แตกตา งกันอยางไร ภาพท่ี 1 ภาพท่ี 2 ภาพท่ี 1 และภาพท่ี 2 เปน สญั ลกั ษณท ใ่ี ชเ ขยี นแทนเซลลไ ฟฟา ซงึ่ ในภาพท่ี 1 จะใชเ ขยี นแทนถา น.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลับย ไฟฉาย 1 กอน สวนภาพที่ 2 จะใชเขียนแทนถานไฟฉายหลายกอนหรือใชแบตเตอร่ีในการตอ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... วงจรไฟฟา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. “นา้ํ ทดลองตอ วงจรไฟฟา อยา งงา ย โดย (วาดภาพ) ใชถ านไฟฉาย 2 กอ น และหลอดไฟฟา 2 ดวง แตผ ลการตอ วงจรไฟฟา ของนาํ้ คือ หลอดไฟฟา ไมส วา ง” ใหเขียนแผนภาพวงจรไฟฟาอยางงาย จากการตอวงจรไฟฟา ของนาํ้ 4. หากตองการเขียนแผนภาพวงจรไฟฟาอยางงายที่มีหลอดไฟฟา นักเรียนจะเลือกใช สัญลกั ษณข องหลอดไฟฟา แบบใดระหวา ง กบั เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) ✓ เพราะ เปน สญั ลกั ษณท ใี่ ชก นั โดยทวั่ ไป และทาํ ใหง า ยตอ การเขา ใจวา เปน หลอดไฟฟา..................................................................................................................................................................................................................... ท่ีตอ เขา กับวงจรไฟฟา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ เพราะ เปน สญั ลกั ษณท แี่ สดงถงึ หลอดไฟฟา และขว้ั ของหลอดไฟฟา ทาํ ใหเ ขา ใจไดง า ย.................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 4. นักเรยี นเลอื กตอบขอใดกไ็ ด ใหค รพู จิ ารณาเหตุผลสนบั สนุน 57

¡Ô¨¡ÃÃÁ·èÕ 3 ทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตรท ี่ใช การตอเซลลไ ฟฟาแบบอนุกรม 1. การสังเกต 2. การทดลอง จุดประสงค 3. การพยากรณ ออกแบบการทดลองและทดลอง เพือ่ อธิบายวิธกี ารและผลของ 4. การสรางแบบจาํ ลอง การตอ เซลลไฟฟาแบบอนกุ รม 5. การลงความเหน็ จากขอมลู 6. การตคี วามหมายขอ มูลและลงขอ สรุป 7. การจดั กระทําและส่อื ความหมายขอมลู ตองเตรยี มตอ งใช 1. ถา นไฟฉาย 4 กอน 4. สวิตช 1 อนั 2. กระบะใสถา นไฟฉาย 4 อัน 5. สายไฟฟา พรอ มหวั หนบี ปากจระเข 2 เสน 3. หลอดไฟฟาพรอมฐาน 1 ชดุ ลองทาํ ดู µÍ¹·Õè 1 เฉฉบลบั ย 1. แบง กลุม แลว รว มกนั ออกแบบวิธกี ารทดลองในการตอถา นไฟฉาย 2 กอ น ใหม ีลกั ษณะการตอ แบบ เรียงกันมา 3 ลักษณะ เพ่ือทาํ ใหห ลอดไฟฟา สวา ง โดยใชอ ปุ กรณ ไดแก หลอดไฟฟา พรอ มฐาน ถา นไฟฉาย สายไฟฟา พรอ มหัวหนีบปากจระเข กระบะใสถ านไฟฉาย และสวติ ช 2. วาดภาพลกั ษณะการตอถา นไฟฉายทอี่ อกแบบไว 3. ชวยกนั คาดคะเนผลวา การตอ ถา นไฟฉายในลักษณะทีอ่ อกแบบไว เมื่อนํามาตอ เขากบั วงจรไฟฟา สามารถทาํ ใหห ลอดไฟฟา สวางไดห รือไม แลว บันทกึ ผล 4. ทดลองตอถานไฟฉายเขากับวงจรไฟฟาตามท่ีออกแบบไว เพ่ือตรวจสอบผลการคาดคะเน แลวบันทึกผล µÍ¹·èÕ 2 1. แบง กลมุ จากนนั้ รว มกนั ระบปุ ญ หา แลว ตง้ั สมมตฐิ านเกยี่ วกบั ความสมั พนั ธข องจาํ นวนถา นไฟฉาย ทเ่ี รียงตอกนั กบั ความสวางของหลอดไฟฟา แลว บนั ทึกผล 2. รวมกันออกแบบการทดลองเกี่ยวกับการตอถานไฟฉายในวงจรไฟฟา เพ่ือทําใหหลอดไฟฟาสวาง มากทสี่ ุด 3. ทาํ การทดลองตามวธิ กี ารทอี่ อกแบบไว เพอื่ ตรวจสอบสมมตฐิ าน จากนน้ั วาดภาพการตอ ถา นไฟฉาย ในวงจรไฟฟา ตามการทดลองและสังเกตความสวางของหลอดไฟฟา แลว บนั ทกึ ผล 4. รว มกันอภิปรายและสรปุ ผลเกีย่ วกับวธิ ีการและผลของการตอ เซลลไ ฟฟาแบบอนกุ รม 58

บนั ทกึ ขอมูล µÍ¹·Õè 1 ระบปุ ญหา : การตอ ถา นไฟฉายแบบเรยี งตอกนั แบบใด เมอื่ นํามาตอเขา กบั วงจรไฟฟา แลว สามารถ สมมตฐิ าน : ทําใหห ลอดไฟฟา สวา งได การตอ ถา นไฟฉายโดยใหข ว้ั บวกตอ กบั ขวั้ ลบของเซลลไ ฟฟา เมอ่ื นาํ มาตอ เขา กบั วงจรไฟฟา................................................................................................................................................................................................................................................................ จะทําใหห ลอดไฟฟา สวา งได................................................................................................................................................................................................................................................................ • วาดภาพลกั ษณะการตอถา นไฟฉายแบบเรียงกัน (วาดภาพ) (วาดภาพ) (วาดภาพ) แบบที่ 1 แบบที่ 2 แบบท่ี 3 µÒÃÒ§ º¹Ñ ·¡Ö ¼Å¡Ò÷Òí ¡¨Ô ¡ÃÃÁ เฉฉบลับย กจิ กรรม การคาดคะเน ผลการทาํ กิจกรรม หลอดไฟฟา สวา ง............................................................................................ แบบท่ี 1 ขว้ั บวกตอกบั ขั้วลบ หลอดไฟฟาสวา ง................................................................ ............................................................................................ แบบที่ 2 ขวั้ บวกตอ กบั ขวั้ บวก หลอดไฟฟาไมส วาง หลอดไฟฟา ไมสวาง................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ แบบที่ 3 ข้ัวลบตอ กับข้วั ลบ หลอดไฟฟา ไมสวา ง หลอดไฟฟา ไมสวา ง................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ สรปุ ผล เมอื่ นาํ ถา นไฟฉายมาเรยี งตอ กนั โดยใหข ว้ั บวกของเซลลไ ฟฟา เซลลห นงึ่ ตอ กบั ขวั้ ลบของอกี เซลลห นงึ่.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เรียงกันไปเร่ือย ๆ แลวนําไปตอเขากับวงจรไฟฟาจะทําใหหลอดไฟฟาสวางได แตถานําถานไฟฉายมา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เรียงตอกัน โดยใหขั้วบวกตอกับข้ัวบวกหรือขั้วลบตอกับขั้วลบ แลวนําไปตอเขากับวงจรไฟฟาจะทําให.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. หลอดไฟฟาไมส วาง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 59

บนั ทกึ ขอมูล µÍ¹·Õè 2 ระบุปญ หา : จํานวนถานไฟฉายในวงจรไฟฟามผี ลตอความสวา งของหลอดไฟฟา หรือไม..................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................... สมมตฐิ าน : จาํ นวนถา นไฟฉายในวงจรไฟฟามผี ลตอ ความสวา งของหลอดไฟฟา..................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................................... µÒÃÒ§ º¹Ñ ·Ö¡¼Å¡Ò÷íÒ¡¨Ô ¡ÃÃÁ กิจกรรม ผลการทํากิจกรรม ถา นไฟฉาย 1 กอน หลอดไฟฟาสวางเลก็ นอ ย.............................................................................................................................................. ถานไฟฉาย 2 กอ น หลอดไฟฟาสวางเพิ่มข้นึ.............................................................................................................................................. ถา นไฟฉาย 3 กอน หลอดไฟฟาสวา งเพ่ิมขนึ้ อีก.............................................................................................................................................. ถา นไฟฉาย 4 กอน หลอดไฟฟา สวางมากทีส่ ดุ.............................................................................................................................................. เฉฉบลบั ย • วาดภาพการตอถา นไฟฉายในวงจรไฟฟา ถานไฟฉาย 1 กอ น (วาดภาพ) ถานไฟฉาย 2 กอน (วาดภาพ) ถา นไฟฉาย 3 กอ น (วาดภาพ) ถา นไฟฉาย 4 กอน (วาดภาพ) สรุปผล เมอื่ เพม่ิ ถา นไฟฉาย 4 กอ น ในวงจรไฟฟา ทาํ ใหว งจรไฟฟา มพี ลงั งานไฟฟา มากขนึ้ และปรมิ าณกระแส.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ไฟฟาที่ไหลผานหลอดไฟฟาก็มากขึ้นจนเพียงพอตอความตองการไฟฟาของหลอดไฟฟา สงผลใหหลอด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ไฟฟามคี วามสวา งมากทสี่ ุด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 60

หนตู อบได จากภาพ เปนการตอ วงจรไฟฟา แบบใด และมลี ักษณะการตอ วงจรอยางไร 1. เปน การตอ วงจรไฟฟา แบบอนกุ รม คอื การนาํ เซลลไ ฟฟา หลายเซลล...................................................................................................................................................................................................... 2. มาเรยี งตอ กนั เพยี งแถวเดยี ว ทาํ ใหก ระแสไฟฟา เดนิ ไปทศิ ทางเดยี ว โดย...................................................................................................................................................................................................... ใหข้ัวบวกของเซลลไฟฟาหนึ่งตอกับข้ัวลบของอีกเซลลไฟฟาหน่ึงเรียง...................................................................................................................................................................................................... กันไปเรื่อย ๆ ทําใหมีพลังงานไฟฟาในวงจรมากกวาการตอเซลลไฟฟา...................................................................................................................................................................................................... เซลลเดยี ว...................................................................................................................................................................................................... ดวงที่ 1 ดวงท่ี 2 ดวงที่ 3 ดวงที่ 4 สวา งมากท่ีสุด สวางนอยกวา สวางนอ ยกวา สวางนอ ยที่สดุ ใชถา นไฟฉาย 5 กอน ใชถ านไฟฉาย 2 กอ น เฉฉบลับย ดวงท่ี 1 ดวงท่ี 2 จากภาพ นักเรยี นคิดวา หลอดไฟฟาดวงท่ี 3 นาจะใชถ านไฟฉายกก่ี อ น พรอมอธบิ าย เหตผุ ลประกอบ หลอดไฟฟา ดวงท่ี 3 ใชถ า นไฟฉาย 3 กอ น เพราะจาํ นวนถา นไฟฉายมผี ลตอ ความสวา งของหลอด.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไฟฟา ดงั นั้น ถา ดวงที่ 3 สวา งมากกวาดวงท่ี 4 แสดงวา ดวงที่ 3 ตองใชถ า นไฟฉายมากกวา ดวงท่ี.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4 แตด วงท่ี 3 สวางนอยกวา ดวงท่ี 2 แสดงวา ดวงท่ี 2 ใชถ านไฟฉาย 4 กอน เพราะสวางนอ ยกวา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดวงท่ี 1 ทใี่ ชถา นไฟฉาย 5 กอ น.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. หากนักเรียนตองการตอเซลลไฟฟาแบบอนุกรม นักเรียนจะเลือกตอโดยใชถานไฟฉาย กก่ี อน ระหวาง 2 กอ น กับ 3 กอ น เพราะอะไร (แนวคําตอบ) ✓ 2 กอน เพราะ ทําใหหลอดไฟฟาสวางไดเ หมอื นกนั และเปนการประหยดั ถา นไฟฉาย.................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ 3 กอน เพราะ ทาํ ใหหลอดไฟฟาสวา งมากกวา ใชถ า นไฟฉาย 2 กอน.................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นกั เรยี นเลือกตอบขอ ใดก็ได ใหครูพจิ ารณาเหตุผลสนบั สนนุ 61

¡¨Ô ¡ÃÃÁ·èÕ 4 ทกั ษะกระบวนการ ทางวทิ ยาศาสตรท ใ่ี ช การตอหลอดไฟฟา แบบอนุกรม 1. การสังเกต และแบบขนาน 2. การทดลอง 3. การพยากรณ จุดประสงค 4. การสรา งแบบจําลอง 1. ออกแบบการทดลองและทดลอง เพ่ืออธิบายวิธีการและผลของ 5. การลงความเหน็ จากขอมูล 6. การตีความหมายขอมลู และลงขอสรุป การตอหลอดไฟฟาแบบอนุกรมและแบบขนาน 2. ระบปุ ระโยชนจากการตอหลอดไฟฟาแบบอนุกรมและแบบขนาน ตอ งเตรยี มตอ งใช 1. ถา นไฟฉาย 4 กอ น 4. สายไฟฟาพรอ มหวั หนีบปากจระเข 4 เสน 2. กระบะใสถ านไฟฉาย 4 อัน 5. กระดาษแขง็ ขนาด A4 1 แผน 3. หลอดไฟฟา พรอ มฐาน 4 ชุด เฉฉบลบั ย ลองทาํ ดู µÍ¹·èÕ 1 1. แบง กลมุ แลว ใหแตล ะกลุม ออกแบบวงจรไฟฟา ท่ีทําใหห ลอดไฟฟา 2 ดวง สวาง มา 2 วงจร โดย แตล ะวงจรตองมีลักษณะการตอทีแ่ ตกตางกนั จากนัน้ วาดภาพวงจรไฟฟา ทอี่ อกแบบ 2. ชวยกันคาดคะเนวา หากถอดหลอดไฟฟาดวงหน่ึงออกจากวงจรไฟฟาในแตละแบบท่ีออกแบบไว จะเกิดผลอยางไร แลวบนั ทึกผล 3. ตรวจสอบผลการคาดคะเน โดยตอ วงจรไฟฟา ทงั้ 2 วงจร ตามทอ่ี อกแบบไว จากนนั้ ถอดหลอดไฟฟา ดวงหนง่ึ ออกจากวงจรไฟฟาในแตละแบบ สงั เกตและบันทึกผล µÍ¹·èÕ 2 1. สืบคนขอมูลเก่ียวกับการตอหลอดไฟฟาแบบอนุกรมและแบบขนาน จากน้ันรวมกันอภิปรายถึงผล ท่เี กิดขึน้ แลว บนั ทึกขอมูล ดังนี้ • วงจรไฟฟา แตล ะแบบท่ไี ดออกแบบไวในตอนท่ี 1 เปน การตอหลอดไฟฟาแบบใด • กระแสไฟฟาท่ไี หลผา นหลอดไฟฟา ในแตล ะแบบเปน อยางไร และสง ผลอยา งไรตอ วงจรไฟฟา 2. วาดภาพกิจกรรมหรือภาพอปุ กรณที่นาํ ความรู เรือ่ ง การตอหลอดไฟฟา แบบตาง ๆ ไปใชป ระโยชน ในชวี ติ ประจาํ วนั โดยจัดทําลงในกระดาษแขง็ ขนาด A4 พรอมตกแตง ใหส วยงาม 62

บนั ทึกขอมลู µÍ¹·Õè 1 การตอวงจรไฟฟาแบบที่ 2 • วาดภาพลกั ษณะการตอ วงจรไฟฟา (วาดภาพ) การตอ วงจรไฟฟาแบบท่ี 1 (วาดภาพ) การคาดคะเน : หากถอดหลอดไฟฟาดวงหนึ่งออกจากวงจรไฟฟาในแตละแบบท่ีออกแบบไว จะเกิด เฉฉบลบั ย ผลอยางไร ผลการคาดคะเน : เมอ่ื ถอดหลอดไฟฟาดวงหน่งึ ออกจากวงจรไฟฟา ที่ตอแบบท่ี 1 จะทําใหห ลอดไฟฟา...................................................................................................................................................................................................................................................... ดบั ทงั้ หมด แตวงจรไฟฟา ที่ตอ แบบท่ี 2 หลอดไฟฟาท่เี หลือยงั คงสวาง...................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................... µÒÃÒ§ ºÑ¹·¡Ö ¼Å¡Ò÷Òí ¡Ô¨¡ÃÃÁ กจิ กรรม ผลการทาํ กจิ กรรม วงจรไฟฟา แบบท่ี 1 วงจรไฟฟา แบบที่ 2 1. ตอหลอดไฟฟา หลอดไฟฟาสวางทั้ง 2 ดวง..................................................................................................... หลอดไฟฟาสวางท้ัง 2 ดวง..................................................................................................... ทั้ง 2 ดวง ใน วงจรไฟฟา ..................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... 2. ถอดหลอดไฟฟา หลอดไฟฟา ดบั ท้ัง 2 ดวง..................................................................................................... หลอดไฟฟาดับ 1 ดวง..................................................................................................... 1 ดวง ออกจาก หลอดไฟฟาสวาง 1 ดวง..................................................................................................... วงจรไฟฟา ..................................................................................................... ..................................................................................................... ..................................................................................................... 63

สรุปผล การตอ หลอดไฟฟา แบบที่ 1 คอื การตอ หลอดไฟฟา แบบเรยี งตอ กนั ถา ถอดหลอดไฟฟา ดวงหนง่ึ ออก.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. จะทําใหหลอดไฟฟาทีเ่ หลอื ดับท้ังหมด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. การตอ หลอดไฟฟาแบบท่ี 2 คอื การตอ หลอดไฟฟา แตล ะดวงครอมขัว้ กัน ถาถอดหลอดไฟฟาดวง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. หนงึ่ ออก หลอดไฟฟา ท่ีเหลือจะยงั คงสวางอยู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. บนั ทกึ ขอมูล µÍ¹·Õè 2 • วงจรไฟฟาแตละแบบทไ่ี ดออกแบบไวในตอนที่ 1 เปน การตอหลอดไฟฟา แบบใด แบบที่ 1 คือ การตอวงจรไฟฟา แบบ อนุกรม.......................................................................................................................................................................................... แบบที่ 2 คือ การตอวงจรไฟฟาแบบ ขนาน.......................................................................................................................................................................................... • กระแสไฟฟาทีไ่ หลผา นหลอดไฟฟา ในแตละแบบเปน อยางไร และสงผลอยา งไรตอวงจรไฟฟา แไปบยบังทหี่ล1อดคไือฟฟแาบดบวองนท่ีุก2รมแลเมว อ่ื ตนอํากสลาบั ยมไฟายฟังา ขต้วั อลกบับขขอัว้งบถวากนขไอฟงฉถาา ยนไทฟําฉใหายหแลลอะดหไลฟอฟดา ไทฟ้งั ฟา2ดวดงวทง่ี 1สแวลางว ตขึน้อเฉฉบลบั ย ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ซง่ึ กระแสไฟฟา ที่ไหลผา นหลอดไฟฟา แตละดวงจะมปี รมิ าณเดียวกัน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................ แบบที่ 2 คือ แบบขนาน เมอ่ื นาํ สายไฟฟา มาตอครอ มขัว้ ของหลอดไฟฟา ดวงท่ี 1 และดวงที่ 2........................................................................................................................................................................................................................................................................... หลอดไฟฟาทงั้ 2 ดวง จะสวา ง ซงึ่ ปรมิ าณกระแสไฟฟาจะแยกผา นแตละเสนทางตามสายไฟฟาทีผ่ า น........................................................................................................................................................................................................................................................................................................ หลอดไฟฟาแตละดวง........................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................ สรปุ ผล การตอ หลอดไฟฟา แบบอนกุ รม คอื การตอ หลอดไฟฟา แบบเรยี งตอ กนั โดยกระแสไฟฟา ทไ่ี หลผา น.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. หลอดไฟฟาแตละดวงจะมีปรมิ าณเดียวกัน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. การตอ หลอดไฟฟา แบบขนาน คอื การตอ หลอดไฟฟา แตล ะดวงครอ มกนั ทาํ ใหม ปี รมิ าณกระแสไฟฟา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. แยกผานแตล ะเสน ทางตามสายไฟฟาท่ผี า นหลอดไฟฟา แตละดวง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 64

หนตู อบได 1. การตอวงจรไฟฟาที่มีหลอดไฟฟามากกวา 1 ดวง มีกี่แบบ และแตละแบบมีลักษณะ อยางไร มี 2 แบบ ดงั นี้.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 1) การตอหลอดไฟฟาแบบอนุกรม โดยนําสายไฟฟาตอกับขั้วบวกของถานไฟฉายและหลอดไฟฟา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดวงที่ 1 แลว ตอไปยงั หลอดไฟฟา ดวงท่ี 2 และตอกลับมายงั ขวั้ ลบของถานไฟฉาย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2) การตอหลอดไฟฟา แบบขนาน โดยนาํ สายไฟฟามาตอครอ มขั้วของหลอดไฟฟาดวงท่ี 1 และ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หลอดไฟฟาดวงที่ 2.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. จากคําตอบในขอ 1. การตอหลอดไฟฟาแตละแบบสามารถนําไปประยุกตใชในชีวิต ประจําวันไดอยางไร ฉบับ - การตอ หลอดไฟฟา แบบอนุกรมใชกับการตอหลอดไฟฟา ทต่ี องการใหหลอดไฟฟา สวางพรอมกัน เฉลย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เชน โคมไฟหรือไฟประดับตามสถานที่ตา ง ๆ ไฟกะพรบิ ตามงานร่นื เริง การตอ ฟว สภ ายในบา น.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หรืออาคารตา ง ๆ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... - การตอ หลอดไฟฟา แบบขนานถูกนํามาประยกุ ตใ ชก บั เครอ่ื งใชไ ฟฟา อน่ื ๆ ภายในบา น เนอื่ งจากมี.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ประสิทธภิ าพในการใชงานดกี วา แบบอนุกรม เพราะหากเครอ่ื งใชไฟฟา ชนดิ หนึง่ มีปญหา เคร่ืองใช.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไฟฟาชนิดอ่นื จะไมเ กิดความเสียหายและยงั คงใชงานไดตามปกติ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. หากนกั เรยี นตอ งการตอ วงจรไฟฟา รอบบรเิ วณบา น จะเลอื กตอ วงจรไฟฟา แบบใด ระหวา ง การตอ แบบอนกุ รมกับการตอแบบขนาน เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) ✓ การตอแบบอนุกรม เพราะ ตอ ในระยะทางยาว ๆ ไดง า ย และใชส ายไฟฟา นอ ยกวา การตอ............................................................................................................................................................................ แบบขนาน.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ การตอแบบขนาน เพราะ ถามีอุปกรณไฟฟาชํารุด อุปกรณท่ีเหลือยังสามารถใชงานได................................................................................................................................................................................. ตามปกติ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นกั เรยี นเลอื กตอบขอใดก็ได ใหครพู จิ ารณาเหตผุ ลสนบั สนนุ 65

กฝิจกกทรรักมษะ º··èÕ 2 1. พจิ ารณาภาพอปุ กรณท่กี ําหนดให แลวตอบคาํ ถาม ภาพที่ 1 ภาพท่ี 2 ภาพที่ 3 เฉฉบลบั ย 1) จากภาพอปุ กรณที่ 1-3 ใหเขยี นข้นั ตอนการตอ วงจรไฟฟาเพื่อใหห ลอดไฟฟาสวาง 66 นําปลายสายไฟฟาเสนที่ 1 ตอเขากับถานไฟฉายดานข้ัวบวก แลวใชเทปพันสายไฟแปะทับ............................................................................................................................................................................................................................................................................. เพอ่ื ใหส ายไฟฟา ตดิ อยกู บั ถา นไฟฉาย จากนน้ั นาํ ปลายสายไฟฟา อกี ดา นหนงึ่ ของสายไฟฟา เสน ท่ี............................................................................................................................................................................................................................................................................. 1 มาตอเขา กบั ฐานดานหนง่ึ ของหลอดไฟฟา เสรจ็ แลว นําปลายสายไฟฟาเสนที่ 2 มาตอเขากับ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ถา นไฟฉายดานข้วั ลบ แลวใชเทปพันสายไฟแปะทบั เพื่อใหส ายไฟฟา ตดิ กับถานไฟฉาย นําปลาย............................................................................................................................................................................................................................................................................. สายไฟฟาเสนท่ี 2 อีกดานหนึ่งไปตอเขากับฐานอีกดานหน่ึงของหลอดไฟฟา เม่ือตอครบแลว............................................................................................................................................................................................................................................................................. หลอดไฟฟากจ็ ะสวาง............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ถา ไมม อี ปุ กรณใ นภาพที่ 2 นกั เรยี นจะสามารถตอ วงจรไฟฟา เพอื่ ใหห ลอดไฟฟา สวา ง ไดห รือไม เพราะเหตใุ ด ตอ วงจรไฟฟา ได แตต องหาอุปกรณอ น่ื ท่เี ปนตัวนําไฟฟา มาแทน เพื่อทาํ หนาที่เชอ่ื มตอแหลง............................................................................................................................................................................................................................................................................. กาํ เนดิ ไฟฟา กบั อปุ กรณไ ฟฟา เขา ดว ยกนั ซงึ่ ตวั นาํ ไฟฟา นจี้ ะยอมใหก ระแสไฟฟา ไหลผา นจากแหลง............................................................................................................................................................................................................................................................................. กําเนดิ ไฟฟา ไปยงั อุปกรณไฟฟา ทําใหอ ุปกรณไฟฟาทาํ งานได............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) นอกจากอปุ กรณท งั้ 3 ชนดิ ในภาพแลว การตอวงจรไฟฟา ยงั ตอ งมีอปุ กรณใ ดอกี บา ง และอุปกรณนนั้ ทําหนา ทอ่ี ยางไร สวติ ชไ ฟฟา เปน อปุ กรณค วบคมุ กระแสไฟฟา ซงึ่ ในการตอ วงจรไฟฟา หากสบั สวติ ชไ ฟฟา ลง............................................................................................................................................................................................................................................................................. เรยี กวา วงจรปด ซง่ึ จะทาํ ใหเ ครอ่ื งใชไ ฟฟา ทาํ งานได แตถ า ยกสวติ ชไ ฟฟา ขนึ้ เรยี กวา วงจรเปด............................................................................................................................................................................................................................................................................. เคร่อื งใชไ ฟฟาก็จะหยุดทํางาน.............................................................................................................................................................................................................................................................................

2. ดภู าพอปุ กรณไ ฟฟา ทก่ี าํ หนด แลว เขยี นชอื่ อปุ กรณแ ละสญั ลกั ษณท ใี่ ชใ นการตอ วงจรไฟฟา แทนอุปกรณไ ฟฟา แตละชนดิ อปุ กรณไฟฟา ชือ่ อปุ กรณไฟฟา สัญลกั ษณ 1) ถา นไฟฉาย...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... 2) แบตเตอรี่...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... 3) สายไฟฟา...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... เฉฉบลับย 4) หลอดไฟฟา...................................................................................... ...................................................................................... หรือ ...................................................................................... 5) มอเตอรไ ฟฟา...................................................................................... ...................................................................................... M ...................................................................................... 6) ออดไฟฟา...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... 7) สวิตชไ ฟฟา สวิตชป ด...................................................................................... ...................................................................................... สวิตชเปด ...................................................................................... 67

3. พจิ ารณาแผนภาพการตอวงจรไฟฟา แลวตอบคําถาม ภาพท่ี 1 ภาพที่ 2 เฉฉบลบั ย 1) จากภาพ เปนแผนภาพแสดงการตอวงจรไฟฟา อะไร และตอ วงจรไฟฟา แบบใด 68 การตอ ออดไฟฟา และเปนการตอ วงจรไฟฟาแบบอนกุ รม............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) แหลงพลังงานไฟฟา ในภาพนา จะเปน สงิ่ ใด ถา นไฟฉาย............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) อุปกรณไ ฟฟาในภาพคอื สิง่ ใด ออดไฟฟา............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 4) ภาพที่ 1 และภาพท่ี 2 มคี วามแตกตา งกนั อยางไร - ภาพท่ี 1 เปน แบบวงจรปด............................................................................................................................................................................................................................................................................. - ภาพท่ี 2 เปนแบบวงจรเปด............................................................................................................................................................................................................................................................................. 5) เม่ือทําการทดลองตอวงจรไฟฟาตามภาพท่ี 1 และภาพท่ี 2 ผลท่ีไดจะมีความ เหมอื นกนั หรอื ตา งกนั อยา งไร - ภาพท่ี 1 ออดไฟฟา จะมเี สียงดังขน้ึ............................................................................................................................................................................................................................................................................. - ภาพที่ 2 ออดไฟฟา จะไมมีเสียง............................................................................................................................................................................................................................................................................. 6) การตออปุ กรณไฟฟา แบบนี้มีขอดีและขอ จํากัดอยา งไรบาง - ขอดี คือ การตอวงจรไมย งุ ยากซับซอ น............................................................................................................................................................................................................................................................................. - ขอ จาํ กดั คือ ถาออดไฟฟาอันใดอันหน่งึ เสยี ออดไฟฟาทเ่ี หลอื จะไมม ีเสียงทั้งหมด.............................................................................................................................................................................................................................................................................

4. เขียนแผนภาพแสดงการตอหลอดไฟฟาตามเง่อื นไขทีก่ ําหนด 1) ตอ ถานไฟฉาย 1 กอน เขากบั หลอดไฟฟา 3 ดวง ที่ตอ แบบขนาน เฉฉบลับย 2) ตอ ถานไฟฉาย 3 กอ น แบบอนกุ รม เขากับหลอดไฟฟา 2 ดวง ท่ตี อแบบอนุกรม และตอ แบบขนานกับอกี 2 ดวง 69

5. ตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ 1) เซลลไ ฟฟา มีความสําคญั ตอวงจรไฟฟา อยางไร เซลลไ ฟฟา เปน แหลง กาํ เนดิ กระแสไฟฟา หรอื แหลง จา ยไฟฟา ทใ่ี ชป ฏกิ ริ ยิ าเคมที าํ ใหเ กดิ กระแส............................................................................................................................................................................................................................................................................. ไฟฟา แลว สง ตอกระแสไฟฟา ไปยังเครื่องใชไฟฟา ตาง ๆ เพ่ือใหทาํ งานได............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) การใชถ า นไฟฉายมากกวา 1 กอ น มาเรยี งตอ กนั แบบอนกุ รม จะสง ผลตอ ความสวา ง ของหลอดไฟฟา ในวงจรไฟฟา หรือไม เพราะเหตใุ ด สง ผลตอ ความสวา งของหลอดไฟฟาในวงจรไฟฟา เพราะการนําถา นไฟฉายหลาย ๆ กอ นมา............................................................................................................................................................................................................................................................................. เรยี งตอ กันแบบอนกุ รม จะเปน การเพิม่ พลงั งานไฟฟา ในวงจรใหม ากขนึ้ ทาํ ใหห ลอดไฟฟา มคี วาม............................................................................................................................................................................................................................................................................. สวางมากกวา การใชถา นไฟฉายเพียงกอ นเดยี ว............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. เฉฉบลบั ย 3) ถา นําถา นไฟฉาย 3 กอ น มาเรยี งตอกนั ในวงจรไฟฟา โดยถา นไฟฉายแตละกอนให กระแสไฟฟากอ นละ 1.5 โวลต แสดงวา ในวงจรไฟฟานม้ี ีกระแสไฟฟา รวมเทา กับ 4.5 โวลต ใชหรือไม เพราะเหตใุ ด ไมใช เพราะการนําถานไฟฉาย 3 กอน มาเรยี งตอกนั ในวงจรไฟฟา จะทําใหผ ลรวมแรงดัน............................................................................................................................................................................................................................................................................. ไฟฟา (โวลต) หรือพลังงานไฟฟาในวงจรเพิ่มข้ึน แตกระแสไฟฟารวมของวงจรจะมีคาเทากับ............................................................................................................................................................................................................................................................................. กระแสไฟฟา ของเซลลไ ฟฟา ที่ตา่ํ สุด ดงั น้ัน กระแสไฟฟา รวมของวงจรไฟฟา น้ีจึงเทากับ 1.5 โวลต............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 4) การตอหลอดไฟฟาแบบอนุกรมและแบบขนานมีประโยชนอ ยา งไร - การตอ หลอดไฟฟา แบบอนกุ รม มปี ระโยชน คอื สามารถเปด หลอดไฟฟา ทกุ ๆ ดวงในวงจรได............................................................................................................................................................................................................................................................................. พรอมกัน และเปน วงจรท่ไี มซับซอ น............................................................................................................................................................................................................................................................................. - การตอ หลอดไฟฟาแบบขนาน มีประโยชน คือ หลอดไฟฟาทกุ ดวงสวา งเทากัน สามารถเปด............................................................................................................................................................................................................................................................................. ใชง านหรอื ปด หลอดไฟฟา เฉพาะดวงทต่ี อ งการใชง านได และถา หลอดไฟฟา ดวงใดดวงหนงึ่ เสยี............................................................................................................................................................................................................................................................................. หลอดไฟฟาดวงอน่ื กย็ งั คงทํางานไดต ามปกติ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 70

6. จําแนกวัสดตุ อ ไปนี้วา เปนตัวนาํ ไฟฟา หรอื ฉนวนไฟฟา แลวตอบคําถาม ผา ไม ทองแดง อะลมู เิ นียม ตะปูเหลก็ ตะกัว่ เงนิ ดบี กุ โฟม สังกะสี พลาสตกิ กระดาษ แกว ยาง กระดาษฟอยล ตวั นําไฟฟา ฉนวนไฟฟา - ทองแดง - อะลูมิเนียม.................................................................................................................................... - ผา - ไม.................................................................................................................................... - ตะปูเหล็ก - ตะกัว่.................................................................................................................................... - โฟม - พลาสตกิ.................................................................................................................................... - เงนิ - ดีบกุ.................................................................................................................................... - กระดาษ - แกว.................................................................................................................................... - สังกะสี - กระดาษฟอยล.................................................................................................................................... - ยาง.................................................................................................................................... 1) ตัวนําไฟฟามีสมบตั ิอยา งไร เฉฉบลับย ตัวนําไฟฟา เปนวัสดุท่ียอมใหกระแสไฟฟาไหลผานได สวนใหญเปนวัสดุประเภทโลหะหรือ............................................................................................................................................................................................................................................................................. เปนสารท่มี ีโลหะเปนสวนประกอบ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ฉนวนไฟฟา มสี มบัตอิ ยางไร ฉนวนไฟฟา เปน วสั ดทุ ไ่ี มย อมใหก ระแสไฟฟา ไหลผา นหรอื ไหลผา นไดไ มด ี สว นมากเปน อโลหะ............................................................................................................................................................................................................................................................................. หรอื เปน สารที่ไมม โี ลหะเปนสว นประกอบ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) รงุ ทาํ การทดลองตอ วงจรไฟฟา แตส ายไฟฟา ทใ่ี ชอ ยเู กดิ ชาํ รดุ ใชง านไมไ ด รงุ สามารถ นาํ ส่งิ ของใกลต วั ใดมาใชแ ทนสายไฟฟาได เพราะอะไร (แนวคําตอบ) ลวดเสียบกระดาษ เพราะเปนวัสดุประเภทโลหะ และยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานได............................................................................................................................................................................................................................................................................. เชน เดียวกบั สายไฟฟา............................................................................................................................................................................................................................................................................. 4) หากตัวหุมสายชารจแบตเตอรี่โทรศัพทของนักเรียนขาด แตนักเรียนยังไมอยาก ซอื้ ใหม นักเรียนควรทําอยา งไร (แนวคาํ ตอบ) ตรวจสอบสายชารจแบตเตอรี่กอนวายังใชงานไดหรือไม เพราะถาขาดแคตัวหุมสายชารจ............................................................................................................................................................................................................................................................................. แบตเตอรี่สามารถนําเทปพนั สายไฟมาพนั เพ่ือปอ งกันไมใ หไฟฟา รวั่ หรอื ไฟฟา ดูดได............................................................................................................................................................................................................................................................................. 71

¡ท¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดข้ันสูง อา นสถานการณทีก่ ําหนดให แลว ตอบคาํ ถาม ¤Ø³¾‹Í¡ÑºÅÙ¡¡íÒÅѧ·íÒ Ë¹Ù¡íÒÅѧ»ÃдÔÉ°Ã¶¢Í§àÅ‹¹ä»Ê‹§ áÅŒÇÅÙ¡¤Ô´Ç‹Ò ÍÐäáѹÍÂÙ‹¨Ð ¤Ø³¤ÃÙ¤‹Ð ᵋ¡íÒÅѧ¤Ô´Ç‹Ò¨Ðµ‹Í ¨Ðµ‹Íǧ¨Ãä¿¿ŒÒ ÁÍàµÍÏ俿ŒÒŧä»ã¹Ã¶´ŒÇ Ẻä˹´ÕÅ‹Ð à¾×èÍãˌöáÅ‹¹ä´ŒàͧáÅÐÁÕä¿ÊÇ‹Ò§ ¢³Ð·Õèö¡íÒÅѧáÅ‹¹ÍÂÙ‹ เฉฉบลบั ย 1. จากสถานการณ เล็กควรตอวงจรไฟฟาแบบใดจึงจะเหมาะสมท่ีสุด พรอมอธิบายข้ันตอน การตอ วงจรไฟฟา (แนวคําตอบ) เล็กควรตอวงจรไฟฟาแบบขนาน โดยนําสายไฟฟามาตอครอมข้ัวของมอเตอรไฟฟาและหลอดไฟฟา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เมือ่ สับสวติ ชลงมอเตอรไ ฟฟาและหลอดไฟฟากจ็ ะทาํ งานพรอมกัน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. จากคําตอบในขอ 1. ใหบ อกขอ ดีและขอจํากัดของการตอ วงจรไฟฟาแบบน้นั (แนวคําตอบ) ขอดี คอื แยกเปด หรือปดมอเตอรไ ฟฟากับหลอดไฟฟาเฉพาะสวนได และถา อปุ กรณไฟฟา ชนดิ หน่ึง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เสีย อุปกรณไ ฟฟา อกี ชนดิ หนงึ่ ก็ยังทํางานไดตามปกติ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ขอ จาํ กัด คือ วธิ ีการตอวงจรไฟฟา จะมคี วามซบั ซอ นมากกวา การตอแบบอนุกรม.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 72

·º·Ç¹ ทายหนวยการเรียนรู วง รอบตัวอกั ษรหนา คําตอบท่ถี ูกทส่ี ดุ 1. ขอใดกลาวถกู ตองเก่ียวกบั แรงไฟฟา ก. เม่ือหวีผมจะทาํ ใหเ กิดแรงไฟฟา ข้ึนทนั ที ข. แรงไฟฟาสามารถเกดิ ขน้ึ ไดกบั วัตถทุ ุกชนดิ ค. วตั ถทุ ่ีเปนกลางทางไฟฟา จะเกิดแรงไฟฟา ขน้ึ ได ง. การนําวตั ถุมาขัดถูกนั จะเกิดแรงไฟฟาขน้ึ บรเิ วณท่ีขดั ถู 2. เพราะเหตใุ ด ในชวงฤดหู นาวจึงเกิดแรงไฟฟา ขึ้นบอ ย เฉฉบลับย ก. ความชน้ื ในอากาศต่ํา ทาํ ใหพ ้นื ผิววัตถุแลกเปลีย่ นประจไุ ฟฟา ไดงา ย ข. ความชน้ื ในอากาศสงู ทาํ ใหพ ้ืนผิววัตถุแลกเปลยี่ นประจไุ ฟฟาไดงาย ค. ความช้นื ของวตั ถุ โดยวัตถทุ ม่ี ีความชื้นตา่ํ จะเกดิ แรงไฟฟาไดงา ย ง. ความช้ืนของวัตถุ โดยวัตถุทม่ี ีความชน้ื สงู จะเกิดแรงไฟฟา ไดงาย 3. วัตถใุ นขอ ใดท่เี กิดแรงไฟฟา ไดคอนขางยากหรืออาจไมเกิดเลย ก. ยาง ข. แกว ค. พลาสตกิ ง. โลหะตาง ๆ 4. เม่ือนาํ ผา แหงถูกับไมบ รรทดั พลาสติกหลาย ๆ คร้งั จะเกดิ สง่ิ ใดขน้ึ กับไมบ รรทดั พลาสตกิ และผาแหง ก. ไมบรรทัดพลาสตกิ และผา แหงจะเกิดแรงผลักกนั ข. ไมบรรทดั พลาสติกและผาแหง จะเกิดแรงดงึ ดดู กัน ค. ไมบรรทดั พลาสตกิ จะมปี ระจุบวก ผาแหง จะมีประจลุ บ ง. ไมบ รรทดั พลาสตกิ จะมีประจลุ บ ผา แหง จะมปี ระจุบวก 73

5. เพราะเหตใุ ด จึงเกดิ เหตุการณดงั ภาพ ก. วตั ถมุ ีประจไุ ฟฟาชนิดเดยี วกัน ข. วัตถมุ ีประจไุ ฟฟา ตา งชนิดกนั ค. วัตถุมีประจุบวกเหมือนกนั ง. วตั ถมุ ีประจุลบเหมือนกนั 6. สงิ่ ใดเปน สว นประกอบของวงจรไฟฟาทท่ี ําหนาที่เปนแหลงกาํ เนดิ ไฟฟา ก. แบตเตอรี่ ข. ลวดทองแดง ค. หลอดไฟฟา ง. สายไฟฟา 7. เครอื่ งใชไ ฟฟาทีเ่ ปนสวนประกอบในวงจรไฟฟาจะทําหนา ทอ่ี ยางไร ก. เปน แหลง จายพลงั งานไฟฟา ข. เปน จดุ เช่อื มตอแหลงกาํ เนิดไฟฟา ค. เปน สื่อกลางใหกระแสไฟฟาไหลผาน เฉฉบลบั ย ง. เปลีย่ นพลงั งานไฟฟา ไปเปนพลังงานอ่นื 8. จากภาพ เปน สญั ลกั ษณแ ทนเซลลไฟฟา ก่เี ซลล ก. 1 เซลล ข. 2 เซลล ค. 3 เซลล ง. 4 เซลล 9. จากภาพ จะตอ งตอวงจรไฟฟา อยา งไร หลอดไฟฟาจงึ จะสวา ง 12 ก. หมายเลข 1 แตะกับหมายเลข 2 3 ข. หมายเลข 2 แตะกบั หมายเลข 3 ค. หมายเลข 3 แตะกับหมายเลข 4 ง. ไมสามารถตอหลอดไฟฟา ใหสวางได 4 74

10. วงจรไฟฟา แบบใดทีเ่ ครอื่ งใชไฟฟา ไมส ามารถทํางานได ก. วงจรเปด ข. วงจรปด ค. วงจรตรง ง. วงจรสลบั 11. สวิตชไ ฟฟาในวงจรไฟฟาทาํ หนาทีอ่ ยา งไร ก. ลดแรงดนั ไฟฟา ข. เพ่ิมปริมาณกระแสไฟฟา ค. ควบคุมการไหลของกระแสไฟฟา ง. ควบคุมความสวางของหลอดไฟฟา ใชแ ผนภาพวงจรไฟฟา ตอบคําถามขอ 12. - 13. เฉฉบลบั ย แบบ A แบบ B 12. วงจรไฟฟา แบบ A มกี ารตอเซลลไ ฟฟาแบบใด ก. แบบอนุกรม ข. แบบขนาน ค. แบบผสม ง. แบบสลับ 13. วงจรไฟฟา แบบ A และแบบ B วงจรไฟฟาแบบใดทห่ี ลอดไฟฟาสวางมากกวา กัน ก. เปรยี บเทยี บไมได ข. หลอดไฟฟาทั้ง 2 ดวง สวา งเทากัน ค. หลอดไฟฟาในวงจรไฟฟา แบบ A สวางมากกวา ง. หลอดไฟฟาในวงจรไฟฟา แบบ B สวา งมากกวา 75

14. จากภาพวงจรไฟฟา สามารถเขยี นแผนภาพ ไดอ ยา งไร ก. ข. ค. ง. 15. 23 เมื่อตอกระแสไฟฟาครบวงจร หลอดไฟฟา 4 สวางทุกดวง ถาหลอดไฟฟาหมายเลข 3 เฉฉบลบั ย ขาด หลอดไฟฟา หมายเลขใดจะดับ 5 ก. หมายเลข 1 ข. หมายเลข 2 1 ค. หมายเลข 4 ง. หมายเลข 5 16. การตอหลอดไฟฟาแบบอนุกรมมีขอ เสยี อยางไร ก. ตอ งใชอ ปุ กรณใ นการตอมาก ข. มคี วามยงุ ยากซบั ซอนในการตอ ค. ทาํ ใหก ระแสไฟฟา ในวงจรเดนิ ไมสะดวก ง. ถาหลอดไฟฟา ดวงใดดวงหนงึ่ ขาด ทาํ ใหก ระแสไฟฟาไหลไมครบวงจร 17. การตอ วงจรไฟฟา แบบใดทนี่ ยิ มใชต อ วงจรไฟฟา ภายในบา น เพอื่ ใหเ ลอื กใชเ ครอ่ื งใชไ ฟฟา เคร่ืองใดเครอื่ งหนงึ่ ไดตามตองการ ก. แบบขนาน ข. แบบอนุกรม ค. แบบสลับ ง. แบบผสม 76

18. วงจรไฟฟาในภาพใดแสดงทิศทางการไหลของกระแสไฟฟาไดถ ูกตอง (กาํ หนดให แทนทศิ ทางการไหลของกระแสไฟฟา) ก. ข. ค. ง. ใชผลการทดลองตอไปนี้ ตอบคาํ ถามขอ 19. - 20. ครมู อบหมายใหน ักเรียนนําวสั ดุ 4 ชนิด มาตอเขากับวงจรไฟฟา ซึ่งไดผ ลการทดลอง ดังนี้ เฉฉบลบั ย ผลการทดลอง ชนิดของวสั ดุ หลอดไฟฟา สวา ง หลอดไฟฟาไมสวา ง A✓ B✓ C✓ D✓ 19. นักเรียนคดิ วา วัสดุชนิดใดบางที่เปน ตวั นาํ ไฟฟา ก. ชนดิ A และ B ข. ชนดิ B และ C ค. ชนดิ A และ D ง. ชนดิ B และ D 20. นักเรียนคิดวา วสั ดุชนิดใดบา งท่ีนาจะเปนพลาสติกหรือกระดาษ ก. ชนดิ A และ B ข. ชนิด B และ C ค. ชนดิ A และ D ง. ชนิด B และ D ไดค ะแนน 20คะแนนเต็ม 77

4 áʧáÅÐà§Ò˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ Õè º··èÕ 1 à§ÒÁ´× áÅÐà§ÒÁÇÑ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นําสกู ารเรียน อานสถานการณท่กี ําหนดให แลว ตอบคาํ ถาม àÁ×èÍÇÒ¹¤Ø³áÁ‹Ê͹¾ÕèàÅ‹¹ËØ‹¹à§Ò à´ëÕÂÇÇѹ¹éÕ¾èÕ¨ÐàÅ‹¹ãËŒ¹ŒÍ§¹Ø‹¹´Ù¹Ð เฉฉบลบั ย âÍŒâÎ ! ä´â¹àÊÒÏÁÕ·éѧ µÑÇãËÞ‹µÑÇàÅš¡àŤ‹Ð ¾èÕ¹Ô¡·íÒ䴌͋ҧääРเพราะเหตใุ ด เงาท่ีเกดิ ขน้ึ จากไดโนเสารท้งั 2 ตัว จึงมีขนาดตา งกนั เพราะระยะหางของวตั ถกุ บั แหลง กาํ เนิดแสงตา งกนั ดงั น้ี............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. - เม่ือนําแหลงกําเนิดแสงเขาใกลวัตถุท่ีมากั้นทางเดินของแสง เงามืดที่เกิดข้ึนจะมีขนาดใหญ แตเงามัวจะมี............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ขนาดเลก็............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. - เมอื่ นาํ แหลง กําเนดิ แสงออกหางจากวตั ถทุ มี่ ากนั้ ทางเดินของแสง เงามดื ทีเ่ กิดข้นึ จะมขี นาดเลก็ แตเงามัว............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. จะมขี นาดใหญ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 78

¡ÒÃà¡Ô´à§ÒÁ´× áÅÐà§ÒÁÇÑ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·èÕ 1 ทกั ษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตรท่ใี ช การเกดิ เงามืดและเงามัว 1. การสังเกต 2. การทดลอง จดุ ประสงค 3. การลงความเห็นจากขอ มูล 1. อธบิ ายการเกิดเงามดื และเงามวั 4. การตีความหมายขอมูลและลงขอ สรปุ 2. เขยี นแผนภาพรังสขี องแสงแสดงการเกิดเงามืดและเงามวั 5. การหาความสัมพันธของสเปซกบั เวลา ตอ งเตรยี มตอ งใช 1. ดินนํา้ มัน 1 กอ น 3. ไฟฉาย 1 กระบอก 2. ไมเ สียบลกู ชิน้ 1 อัน 4. กระดาษสขี าวแผนใหญ 1 แผน ลองทาํ ดู เฉฉบลบั ย 1. แบงกลุม จากน้ันปนดินน้ํามันใหเปนทรงกลมขนาดเทาลูกปงปอง แลวเสียบเขากับปลายไมเสียบ ลกู ชนิ้ ดา นหนง่ึ และปน ดนิ นาํ้ มนั เปน ฐานเพอ่ื เสยี บเขา กบั ไมเ สยี บลกู ชน้ิ อกี ดา นหนงึ่ ตดิ ไวก บั พน้ื โตะ 2. สมาชกิ 2 คน ติดกระดาษสีขาวแผนใหญเปน ฉากรับแสงดา นหลังดนิ นํา้ มันลูกทรงกลมที่อยบู นโตะ 3. ทําใหหองเรียนมดื แลวใหสมาชิก 1 คน ถือและเปดไฟฉายสอ งไปที่ดินนํา้ มนั ทเ่ี สยี บอยูกับไมเสยี บ ลกู ชิ้น สงั เกตเงามดื และเงามัวท่เี กดิ ขึน้ แลวบันทกึ ผล 4. เล่ือนกระดาษสีขาวแผน ใหญเ ขา ใกลหรือออกหางจากดินน้ํามนั สังเกตและบนั ทึกผล 5. เขียนแผนภาพรังสีของแสงแสดงการเกิดเงามืดและเงามัว จากน้ันรวมกันอภิปรายและสรุปความ แตกตางระหวา งการเกิดเงามดื และเงามวั 79

บันทึกขอ มลู กิจกรรม ผลการทาํ กิจกรรม 1. เปด ไฟฉายสองไปทดี่ ินน้าํ มนั เกิดเงามืดและเงามวั.............................................................................................................................................. 2. เลื่อนกระดาษสขี าวแผนใหญเ ขา ใกล .............................................................................................................................................. ดินนา้ํ มนั เกดิ เงามืดขนาดใหญ แตเ กิดเงามัวขนาดเล็ก.............................................................................................................................................. 3. เล่อื นกระดาษสีขาวแผน ใหญอ อกหางจาก ดนิ นํา้ มัน .............................................................................................................................................. เกดิ เงามืดขนาดเลก็ แตเ กิดเงามวั ขนาดใหญ.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. แผนภาพรงั สีของแสงแสดงการเกดิ เงามดื และเงามวั เฉฉบลบั ย สรปุ ผล ถามีวัตถุทึบแสงขวางก้ันทางเดินของแสงจะทําใหเกิดเงามืดและเงามัวได ถาฉากรับแสงอยูใกลวัตถุ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เงามืดจะมีขนาดใหญ สวนเงามัวจะมีขนาดเล็ก แตถาฉากรับแสงอยูไกลจากวัตถุ เงามืดจะมีขนาดเล็ก.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. สวนเงามวั จะมขี นาดใหญ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 80

หนูตอบได 1. เพราะเหตุใด เมื่อเราไปยืนกลางแดด เราจงึ เห็นเงาของตนเอง เพราะแสงเคล่อื นทีจ่ ากแหลงกาํ เนิดแสง (ดวงอาทิตย) ทุกทิศทางในแนวเสนตรง เมอ่ื ตัวเราที่.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เปน วัตถุทบึ แสงมากน้ั ทางเดนิ ของแสง แสงจะไมส ามารถผานไปได จึงทาํ ใหเกิดเงาท่ีมีรปู รางคลา ย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... กับตวั ของเราข้นึ มา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ขนาดของเงามดื และเงามวั ทเ่ี ปลย่ี นแปลงไปเกดิ จากปจ จยั ใดบา ง อธบิ ายเหตผุ ลประกอบ ระยะหางระหวางวัตถุกับแหลงกําเนิดแสง เนื่องจากเรานําวัตถุมาใกลแหลงกําเนิดแสง เงามืด.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... จะมขี นาดใหญข ึ้น แตเงามวั จะมีขนาดเล็กลง แตถาเรานาํ วตั ถุออกหางจากแหลง กําเนิดแสง เงามืดจะ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... มีขนาดเล็กลง แตเ งามัวจะมีขนาดใหญข นึ้.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ถา เรานาํ วตั ถเุ ขา ใกลแ หลง กาํ เนดิ แสงหรอื นาํ วตั ถอุ อกหา งจากแหลง กาํ เนดิ แสง แตเ งามดื และเงามัวท่เี กดิ ข้นึ มขี นาดเทา เดิม เปนเพราะเหตใุ ดเพราะวัตถุมีขนาดเทากับแหลงกําเนิดแสง เมื่อทําการทดลองแลวนํามาเขียนเสนแนวทางเดิน เฉลย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบบั ของแสงจะลากเสน รงั สขี องแสงเพยี ง 4 เสน ไปท่ีฉากรบั แสง ทําใหเ กิดเงามืดและเงามัวที่มีขนาด.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เทาเดิม ไมวา จะนําวัตถเุ ขา ใกลแ หลง กําเนดิ แสงหรอื นําวัตถุออกหา งจากแหลงกาํ เนดิ แสงกต็ าม.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. หากตองการสรางแบบจําลองใหเกิดเงาท่ีมีขนาดใหญขึ้นบนฉาก นักเรียนจะใชวิธีใด ระหวา งใชว ตั ถทุ มี่ ขี นาดใหญม ากนั้ แสงกบั เลอื่ นวตั ถเุ ขา ใกลแ หลง กาํ เนดิ แสง(เแพนรวาคะําอตอะไบร) ✓ ใชว ัตถุทม่ี ีขนาดใหญม ากั้นแสง เพราะ จะทาํ ใหเ งามืดท่ีเกดิ ขึน้ มคี วามชัดเจน...................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ เลอ่ื นวัตถเุ ขาใกลแ หลงกําเนิดแสง เพราะ ทาํ ไดง า ยและรวดเรว็............................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 4. นกั เรยี นเลอื กตอบขอ ใดกไ็ ด ใหครูพิจารณาเหตผุ ลสนบั สนุน 81

กฝิจกกทรรักมษะ º··Õè 1 1. พจิ ารณาภาพ แลว บอกวาเปนวตั ถุทบึ แสง วัตถุโปรงแสง หรอื วัตถุโปรงใส 1) วตั ถทุ บึ แสง.......................................................................... 2) วัตถโุ ปรงใส.......................................................................... 3) วัตถุโปรง แสง.......................................................................... เฉฉบลบั ย 4) วัตถุโปรงแสง............................................................................. 5) วัตถุทึบแสง............................................................................. 6) วัตถโุ ปรงใส............................................................................. 2. ตอบคําถามตอ ไปนี้ 1) เงาเกิดขึน้ ไดอ ยา งไร และมีรูปรา งเปนอยางไร เงา คอื บรเิ วณมดื หลงั วตั ถุ เกดิ จากเมอ่ื มวี ตั ถมุ ากนั้ ทางเดนิ ของแสงไว ซงึ่ เงาจะมรี ปู รา งคลา ย............................................................................................................................................................................................................................................................................. วตั ถทุ น่ี าํ มาก้ันแสง และเงาท่เี กิดข้นึ จะมี 2 ลักษณะ คือ เงามดื และเงามัว............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ถา นาํ วตั ถทุ ึบแสง วัตถุโปรง แสง และวตั ถโุ ปรงใส มากัน้ แหลงกาํ เนดิ แสงในระยะหา ง เทา กนั จะเกดิ เงามดื และเงามัวแตกตา งกนั หรอื ไม อยา งไร เกดิ เงามดื และเงามวั ตา งกนั คอื ถา กน้ั ดว ยวตั ถทุ บึ แสงจะเกดิ ไดท งั้ เงามดื และเงามวั แตถ า กนั้............................................................................................................................................................................................................................................................................. ดวยวตั ถุโปรงแสงและวตั ถุโปรงใสจะเกิดเงามวั เทา นัน้............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 82

3. พิจารณาภาพ แลววาดทศิ ทางของเงาท่ีจะเกิดข้ึนลงในภาพ 1) 2) เฉฉบลับย 3) 83

4. เขยี นแผนภาพรงั สีของแสงแสดงการเกิดเงามดื และเงามวั พรอมวาดภาพเงาท่ีจะเกิดข้ึน จากส่งิ ท่ีกาํ หนดให 1) 2) เฉฉบลบั ย 3) 84

¡ท¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดข้ันสูง อา นสถานการณท่กี าํ หนดให แลว ตอบคําถาม ¤Ø³¾‹Í¡Ñº¾èÕ¹Ô¡ ¡íÒÅѧËÒ·ÕèÇÒ§µŒ¹äÁŒà¾è×ͺѧᴴãËŒºŒÒ¹ ¡íÒÅѧ·íÒÍÐäÃÍÂÙ‹¤Ð ਌Òà©Ò¡Ç à¾ÃÒе͹º‹ÒÂá´´¨ÐÌ͹ÁÒ¡ ʧÊÒÃ਌Òà©Ò¡ÇÂÁѹࢌÒ仹͹ 㹺ŒÒ¹äÁ‹ä´Œ ¤Ø³¾‹ÍÇ‹Ò¼Á¤Çà ÇÒ§µÃ§ä˹´Õ¤ÃѺ เฉฉบลับย 1. จากสถานการณ นักเรียนคิดวา ควรนําตนไมวางบริเวณใดของบานเจาเฉากวยเพ่ือ บงั แดด พรอ มอธิบายเหตผุ ลประกอบ ควรวางตนไมทางทิศตะวนั ตก เพราะดวงอาทิตยใ นชว งบาย ๆ จะอยูทางทิศตะวันตก และแสงแดด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ในชว งบา ยจะรอนกวาในชว งเชา ดังนั้น การวางตนไมทางทิศตะวันตก เงาของตนไมจะชว ยบังแสงแดด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ในชว งบา ยได.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ยกตวั อยางการใชประโยชนจ ากเงาในชีวติ ประจําวนั มา 3 ตวั อยา ง (แนวคาํ ตอบ) 1) ใชตน ไม เพอ่ื ใหร มเงาในการจอดรถจักรยาน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ใชว ตั ถุโปรง แสงมามุงหลงั คาเรือนปลูกกลวยไม เพ่ือใหแสงแดดสอ งมายงั ตน ไมแ บบรําไร.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) ใชแสดงนิทานหุนเงา เพอ่ื ความบันเทงิ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 85

·º·Ç¹ ทายหนวยการเรียนรู วง รอบตัวอกั ษรหนา คําตอบท่ีถกู ทีส่ ุด 1. “เมื่อนําวัตถุทึบแสงมากัน้ ทางเดินของแสง แสงจะไมสามารถผานไปได จงึ ทําใหเ กดิ เงา ของวัตถ”ุ จากขอความดงั กลาว ขอใดจดั เปนวตั ถุทบึ แสง ก. ตุก ตา ข. แกว ใส ค. กระจกฝา ง. กระดาษไข 2. ขอใดกลา วถกู ตอ งเกี่ยวกบั ตัวกลางโปรง แสง ก. เม่ือนํามากั้นแสงแลว ยอมใหแ สงผา นไปไดเ กือบทัง้ หมด ข. เมื่อนาํ มากน้ั แสงแลว ยอมใหแสงผา นไปไดบ างสว น ค. เม่ือนํามากั้นแสงแลว ยอมใหแ สงผานไปไดม าก ง. เม่ือนํามากั้นแสงแลว ไมย อมใหแสงผานไปได เฉฉบลบั ย 3. วตั ถุบางชนดิ เมื่อนํามากน้ั แสงแลว จะเกดิ เงามวั เพียงอยา งเดียว วตั ถุชนิดนั้นคือขอใด ก. ถวยเซรามิก ข. ไมป ง ปอง ค. แผน กระเบ้อื ง ง. ขวดแกวสีชา 4. วตั ถตุ อไปนจี้ ดั เปน ตวั กลางโปรงแสง ยกเวนขอใด ก. แผน ฟลม ข. กระจกสี ค. แผนยาง ง. หมอก 86

5. กระดาษแกวขุน เมอ่ื นาํ มากัน้ แสงจะทาํ ใหเกดิ เงาลักษณะใด ก. เงามวั ข. เงามดื ค. เงาทึบแสง ง. เงาโปรงใส 6. การเกดิ เงาของวตั ถตุ อ ไปนี้ ภาพในขอ ใดเกดิ ขนึ้ ไดจ รงิ ถา ให แทนทศิ ทางของแสง ก. ข. ค. ง. เฉฉบลบั ย 7. ขอใดอธิบายลกั ษณะเงามัวไดถ ูกตอง 87 ก. เงาของวัตถทุ ี่อยูใกลฉากรับแสง ข. เงาของวัตถุในบริเวณทม่ี ีแสงผา นไปถงึ ค. เงาของวัตถุในบรเิ วณทไ่ี มม ีแสงผานไปถงึ ง. เงาของวตั ถใุ นบริเวณทมี่ แี สงบางสวนผา นไปถงึ 8. ขอใดกลาวไดถ กู ตองเกย่ี วกบั เงามดื ก. เกดิ จากตัวกลางโปรง แสงก้นั แสงไว จงึ มแี สงผานไปถึงฉากรับแสง ข. เกดิ จากตัวกลางโปรงใสกั้นแสงไว จงึ มีแสงผานไปถึงฉากรับแสง ค. เกดิ จากวตั ถุทึบแสงกัน้ แสงไว จึงไมม แี สงผา นไปถึงฉากรบั แสง ง. เกดิ จากวตั ถุทบึ แสงกน้ั แสงไว จงึ มีแสงผานไปถึงฉากรบั แสง 9. ถา ฉากรับแสงอยใู กลวตั ถุ จะเกิดเงามืดและเงามวั ลกั ษณะอยา งไร ก. เงามดื อยูใ กลว ัตถุ เงามวั อยไู กลวตั ถุ ข. เงามดื มีขนาดใหญ เงามวั มีขนาดเลก็ ค. เงามดื มีขนาดเล็ก เงามัวมีขนาดใหญ ง. เงามืดมขี นาดเทากับเงามัว

ใชแ ผนภาพตอไปน้ี ตอบคําถามขอ 10. - 11. ฉากรับแสง เงาบนฉาก แหลง กาํ เนดิ แสง วัตถุ รงั สขี องแสง 10. จากภาพ เงาที่เกิดขน้ึ บนฉากมีลกั ษณะอยา งไร ก. เกิดเงามืด ข. เกดิ เงามัว ค. เกิดเงามืดลอ มเงามวั เฉฉบลบั ย ง. เกิดเงามวั ลอมเงามืด 11. ขอ ใดอธบิ ายแหลงกาํ เนดิ แสงจากภาพไดถูกตองที่สดุ ก. มีขนาดเลก็ เปน จดุ ข. มขี นาดใหญกวาวตั ถุ ค. มขี นาดเลก็ หรอื เทากบั วตั ถุ ง. มขี นาดใหญเปน 2 เทา ของวตั ถุ 12. ขอ ใดกลา วไมถ กู ตอ ง เมอ่ื เราใหแ สงจากแหลง กาํ เนดิ แสงสอ งไปทวี่ ตั ถทุ บึ แสงโดยทแ่ี หลง กาํ เนดิ แสงมขี นาดเล็กเปนจดุ ก. เกิดเงามัวเทานัน้ ข. เกดิ เงามวั ลอมเงามืด ค. ลากเสน รังสขี องแสงได 2 เสน ง. วางฉากรับแสงใกลห รอื ไกลกจ็ ะเกดิ เงามืดเสมอ 88

13. จากภาพ ถาวาดภาพทิศทางของเงา ทีเ่ กดิ ข้นึ จะตรงกับขอใด ก. ข. ค. ง. เฉฉบลับย 14. 20 ซม. 15 ซม. จากภาพ ถาเล่ือนวัตถุเขาใกลแหลงกําเนิดแสง จะเกิดเงามืดและเงามัวลักษณะอยางไร บนฉากรบั แสง ก. เกดิ เงามวั เทานั้น ข. เกิดเงามดื เทา นั้น ค. เกิดเงามัวลอมเงามดื ง. เกิดเงามืดลกั ษณะเปน จดุ 89

15. ถา แหลง กําเนิดแสง คือ ไฟฉาย วัตถุท่ใี ชก น้ั แสง คอื ลูกปงปอง สามารถเขยี นแผนภาพ รังสขี องแสงแสดงการเกดิ เงามดื และเงามัวไดต รงกบั ขอ ใด ก. ข. ค. ง. พจิ ารณาแผนภาพรงั สขี องแสงทก่ี าํ หนดให แลว ตอบคําถามขอ 16. - 17. เฉฉบลบั ย รงั สีของแสง ฉากรบั แสง แหลง กําเนดิ แสง วตั ถุ AB 16. จากแผนภาพ ขอใดกลาวถูกตอ งเก่ยี วกบั การเกดิ เงามืดและเงามัว ก. ฉากรบั แสงตําแหนง A จะเกดิ เฉพาะเงามัวเทานัน้ ข. ฉากรบั แสงตําแหนง B จะเกดิ เฉพาะเงามวั เทาน้ัน ค. ฉากรบั แสงตาํ แหนง A จะเกดิ เฉพาะเงามดื เทา นั้น ง. ฉากรับแสงตาํ แหนง B จะเกิดเฉพาะเงามดื เทาน้นั 90

17. จากแผนภาพ ถา เล่ือนฉากรับแสง A เขา ใกลว ัตถุ จะทําใหเกดิ เงามดื และเงามวั ลกั ษณะ อยางไร ก. เงามืดเปนจดุ ข. เงามืดลอ มเงามวั ค. เงามวั ลอ มเงามืด ง. ไมเ กิดเงามืดและเงามวั 18. ปรากฏการณธรรมชาติในขอใดท่เี กิดข้ึนจากการเกดิ เงา ก. สุรยิ ปุ ราคา ข. นา้ํ ขึน้ นา้ํ ลง ค. ฟา แลบฟา รอง ง. กลางวนั กลางคนื 19. กิจกรรมในขอ ใดตอ งอาศัยการเกดิ เงา ข. หุน กระบอกไทย เฉฉบลับย ก. โขน ค. หนงั ตะลุง ง. ราํ มโนราห 20. ขอ ใดไมใชก ารใชป ระโยชนข องการเกดิ เงา ไดค ะแนน ก. การแสดงละครเงา ข. การใชกระเบอื้ งมุงหลงั คา 20คะแนนเตม็ ค. การบอกเวลาโดยใชน าฬก าแดด ง. การใชก ระจกใสทาํ บานหนาตางหอ ง 91

Ẻº¹Ñ ·¡Ö ¼ÅÊÑÁÄ·¸ìÔ·Ò§¡ÒÃàÃÕ¹ ประจําวิชา วทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.6 เลม 1 เครอ่ื งมอื วดั และแสดงผลการเรียนรู คะแนน ผลการประเมนิ ทบทวนทายหนวยการเรียนรทู ี่ 1 เตม็ ได ผาน ไมผ าน ทบทวนทายหนว ยการเรยี นรทู ี่ 2 20 ............................. ทบทวนทายหนว ยการเรียนรูที่ 3 ทบทวนทายหนวยการเรยี นรูที่ 4 20 ............................. คะแนนท้ังหมด 20 ............................. 20 ............................. 80 เกณฑก ารตัดสินระดบั คณุ ภาพ เฉฉบลบั ย ชวงคะแนน ระดบั คะแนน ระดบั คณุ ภาพ เกณฑก ารประเมนิ 68-80 4 ดมี าก 54-67 3 ดี 40-53 2 พอใช ตา่ํ กวา 40 1 ปรับปรุง ผาน ไมผา น - ไดคะแนนตงั้ แตค รึ่งหนึง่ ของคะแนนเตม็ - ไดคะแนนไมถ ึงครง่ึ หน่งึ ของคะแนนเต็ม ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงช่ือ …………………………………………………………………. ( )……………………………………………………………….. 92