º¹Ñ ·¡Ö ¢ÍŒ ÁÙÅ µÍ¹·Õè 1 ระบุปญหา : บล็อกไม 1 ชุด สามารถประกอบเปนรูปทรงตาง ๆ ไดก ร่ี ูปแบบ สมมติฐาน : (แนวคาํ ตอบ) บลอ็ กไม 1 ชดุ เมอ่ื นาํ มาประกอบกนั ใหมส ามารถทาํ ไดห ลายรปู แบบ............................................................................................................................................................................................................................................................. รปู แบบการนําบล็อกไมมาประกอบกนั เปน รปู แบบตาง ๆ ÃٻẺ·Õè 1 ÃٻẺ·èÕ 2 (ขึน้ อยกู บั นกั เรยี นออกแบบ) (ขนึ้ อยกู บั นักเรียนออกแบบ) เฉฉบลับย (วาดภาพ) (วาดภาพ) ÃٻẺ·èÕ 3 (ขึ้นอยูกบั นกั เรียนออกแบบ) (วาดภาพ) ÊÃ»Ø ¼Å จากการทาํ กจิ กรรม พบวา เราสามารถนําบล็อกไมช ดุ เดียวกนั มาประกอบกนั............................................... เปนรูปแบบตาง ๆ ไดหลายรปู แบบ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 46
µÍ¹·èÕ 2 สาํ รวจสง่ิ ของและแยกชิน้ สวนยอ ยออกจากส่งิ ของ สิ่งของ ชน้ิ สว นยอ ย เฉฉบลบั ย 1. แวนตา……............................................................... 2. ……............................................................... พลาสติก (กรอบแวนกับขาแวน) กระจกหรือพลาสติก...................................................................................................................................................................................................... 3. ……............................................................... (เลนส)...................................................................................................................................................................................................... 4. ……............................................................... 5. ……............................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 6. ……............................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... (ข้ึนอยกู ับนักเรยี นสํารวจ)...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 47
µÍ¹·Õè 2 วางแผนและออกแบบ เพอ่ื สรางวตั ถุชิ้นใหม วสั ดอุ ปุ กรณท ใ่ี ช ช่อื ช้นิ งาน ................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... วางแผนการสรางวัตถชุ ิน้ ใหม (ขึน้ อยูกับนกั เรยี นออกแบบ)............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ÇÒ´ÀÒ¾Í͡ẺªÔ¹é §Ò¹ (ข้นึ อยกู ับนักเรยี นออกแบบ) 48
˹ٵͺ䴌 1. ดูภาพ แลว ตอบคาํ ถาม สิ่งของในภาพ คอื ตุก ตาหมี........................................................................ 1 สงิ่ ของในภาพ ประกอบจากชนิ้ สว นยอ ย ใดบาง ผา ใยสังเคราะห ดาย................................................................................................................... ............................................................................................................................................. สามารถนําชิ้นสวนยอยมาประกอบเปน วตั ถุใหมได ดงั น้ี กระเปา ใสเ หรยี ญ.............................................................................. ............................................................................................................................................. 2 สิ่งของในภาพ คือ รม........................................................................ สิ่งของในภาพประกอบจากช้ินสวนยอย ใดบา ง ผา รม พลาสติก โลหะ................................................................................................................... เฉฉบลบั ย ............................................................................................................................................. สามารถนําชิ้นสวนยอยมาประกอบเปน วัตถใุ หมได ดงั นี้ ถงุ กนั นํา้.............................................................................. ............................................................................................................................................. 2. นักเรียนจะเลือกวัตถุท่ีทํามาจากวัสดุชนิดเดียวหรือทํามาจากวัสดุหลายชิ้น เพือ่ มาประกอบเปนวตั ถุชนิ้ ใหม เพราะอะไร วสั ดุชนิดเดยี ว เพราะวัตถุชิ้นใหมท ่สี รางขนึ้ มคี วามสวยงามดเู ปนช้ินงานท่ีมีเน้อื เดยี วกนั........................................................................................................................................................................................................................................................................................ วสั ดหุ ลายชนิ้ เพราะวัตถชุ นิ้ ใหมประกอบจากวสั ดหุ ลายชน้ิ จะมีองคป ระกอบท่ีเหมาะสม........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ตอการใชงาน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ หมายเหตุ : ขอ 2. นกั เรียนเลือกตอบขอ ใดกไ็ ด ใหครพู ิจารณาเหตุผลสนับสนุน 49
2. ¡ÒÃà»ÅÕÂè ¹á»Å§¢Í§ÇÊÑ ´Ø ¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 2 ªçÍ¡â¡áŵá»Å§ÃÒ‹ § ทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตรท ่ใี ช ¨Ø´»ÃÐʧ¤ 1. การสังเกต สงั เกตและอธบิ ายการเปลย่ี นแปลงของวัสดุ 2. การทดลอง 3. การตั้งสมมตฐิ าน เม่อื ทําใหว ัสดุรอ นขึ้นหรอื ทําใหว ัสดเุ ย็นลง 4. ความสัมพนั ธข องสเปซกับเวลา 5. การกําหนดนยิ ามเชงิ ปฏิบัติการ µÍŒ §àµÃÕÂÁµÍŒ §ãªŒ 6. การกาํ หนดและควบคุมตัวแปร 7. การลงความเหน็ จากขอมลู 8. การตีความหมายขอมลู และลงขอสรุป 1. นา้ํ แข็ง 1 ถุง 6. กะละมัง 1 ใบ 2. ชอ็ กโกแลต 1 แทง 7. มีดพลาสติก 1 เลม 3. แทง แกวคนสาร 1 แทง 8. นาฬกาจับเวลา 1 เรือน เฉฉบลบั ย 4. ตะเกียงแอลกอฮอล 1 ชุด 9. ไฟแชก็ 1 อนั หรอื ไมขีดไฟ 1 กลอง 5. ผาหรือถุงมือกันความรอน 1 ชนิ้ 10. ถว ยระเหยสาร 1 ใบ หรอื กระจกนาฬก า 1 แผน Åͧ·íÒ´Ù 1. แบง กลมุ จากนนั้ รว มกนั ตง้ั สมมตฐิ านวา ถา ทาํ ใหช อ็ กโกแลตรอ นขนึ้ และทาํ ให เยน็ ลง ช็อกโกแลตจะมีการเปลยี่ นแปลงหรอื ไม แลวบันทกึ ผล 2. ทําการทดลองเพอ่ื ตรวจสอบสมมติฐาน โดยปฏิบตั ิกจิ กรรม ดงั น้ี 1) หน่ั ช็อกโกแลตใหเ ปนชนิ้ เลก็ ๆ วางบนกระจกนาฬกา 2) วางกระจกนาฬก าบนชุดตะเกยี งแอลกอฮอล 3) จดุ ไฟทตี่ ะเกยี งแอลกอฮอล เพอ่ื ใหค วามรอ นแกช อ็ กโกแลต ตงั้ ทงิ้ ไว 5 นาที สงั เกตการเปลย่ี นแปลงของช็อกโกแลต แลวบนั ทกึ ผล 4) ดบั ไฟที่ตะเกยี งแอลกอฮอล และนํากระจกนาฬก าวางไวบ นนาํ้ แขง็ ตง้ั ทงิ้ ไว 50 10 นาที จากนัน้ สงั เกต แลว บันทกึ ผล
3. รวมกันอภิปรายและสรุปผลการทํากิจกรรมเก่ียวกับการเปล่ียนแปลงของ ชอ็ กโกแลต เมอื่ ทาํ ใหร อ นขนึ้ และทาํ ใหเ ยน็ ลง 4. นาํ เสนอผลการทดลองหนา ชนั้ เรยี น เพอ่ื เปรยี บเทยี บการเปลยี่ นแปลงของวสั ดุ เมอื่ ทําใหว สั ดุรอ นขน้ึ หรือทําใหว สั ดุเย็นลง ºÑ¹·¡Ö ¢ÍŒ ÁÅÙ ระบปุ ญหา : ถาทําใหช็อกโกแลตรอนขึ้นและทําใหเย็นลง แลวช็อกโกแลตจะมี รูปรางเปลีย่ นแปลงหรือไม สมมติฐาน : (แนวคําตอบ) เมื่อทาํ ใหช อ็ กโกแลตรอนขนึ้ และทาํ ใหเย็นลง ชอ็ กโกแลตมีรปู ราง............................................................................................................................................................................................................................................................. เปลีย่ นแปลงไป............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บันทึกการสังเกตการเปล่ียนแปลงของช็อกโกแลต เมื่อทําใหรอนข้ึนและ ทําใหเยน็ ลง (แนวคาํ ตอบ) เฉฉบลบั ย กาครวใาหมคเวยาน็ มแรกอ ช นอ็ หกรโือกกแาลรตให การเปล่ียนแปลงของช็อกโกแลต เมอ่ื ทาํ ใหช อ็ กโกแลตรอ นขน้ึ ชอ็ กโกแลตเกดิ การละลาย เปลยี่ นรปู รา งจากกอ นกลายเปน.................................................................................................................................................................................. ของเหลว.................................................................................................................................................................................. เมื่อทําใหช อ็ กโกแลตเยน็ ลง ช็อกโกแลตเกิดการแข็งตัว เปล่ียนรูปรางจากของเหลว.................................................................................................................................................................................. กลายเปนกอน (ของแขง็ ).................................................................................................................................................................................. ÊÃ»Ø ¼Å จากการทํากิจกรรม พบวา เมื่อใหความรอนและความเย็นแกช็อกโกแลต ชอ็ กโกแลตจะเกดิ การเปล่ียนแปลงรูปรางจาก กอ น (ของแข็ง) กลายเปนของเหลว และ...................................................................................................................................... จากของเหลวกลายเปนกอน (ของแข็ง).............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 51
˹ٵͺ䴌 1. เมื่อใหความรอนแกวัสดุมากข้ึนจะทําใหวัสดุเกิดการเปล่ียนแปลงหรือไม อยางไร (แนวคาํ ตอบ) วสั ดจุ ะเกดิ การเปลยี่ นแปลง เชน วสั ดมุ สี เี ปลยี่ นไป วสั ดมุ รี ปู รา งเปลยี่ นไป...................................................................................................................................................................................................................................................................................... วสั ดมุ ีกล่ินเปลีย่ นไป...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ดภู าพ แลวกา ✗ ทับภาพทเี่ ปนการใหค วามเย็นแกว ัตถุ 1) 2) เฉฉบลบั ย 4) 3) 5) 6) 52
3. จากวสั ดทุ ก่ี าํ หนดเมอื่ ใหค วามรอ นและความเยน็ วสั ดมุ กี ารเปลยี่ นแปลงอยา งไร วสั ดุ การเปลี่ยนแปลงของวสั ดุ เมื่อใหค วามรอ น เมือ่ ใหความเย็น 1) พลาสตกิ ละลาย เปล่ยี นรูปราง ไมเ ปลี่ยนแปลง....................................................................................... ....................................................................................... 2) ดินน้าํ มนั 3) ข้ผี ึ้ง ละลาย เปล่ยี นรปู ราง แขง็ ตัว เปลยี่ นรปู ราง....................................................................................... ....................................................................................... 4) นา้ํ แขง็ 5) ผา ละลาย เปลี่ยนรูปราง แข็งตัว เปลี่ยนรูปราง....................................................................................... ....................................................................................... 6) แกว 7) หนิ ละลาย เปล่ียนรปู ราง แข็งตวั เปลีย่ นรปู รา ง....................................................................................... ....................................................................................... 8) ดิน 9) ไม ละลายหรือไหม ไมเ ปล่ยี นแปลง....................................................................................... ....................................................................................... 10) ยาง ละลาย เปลย่ี นรูปราง ไมเปลย่ี นแปลง....................................................................................... ....................................................................................... เฉฉบลับย ไมเปลย่ี นแปลง ไมเ ปลีย่ นแปลง....................................................................................... ....................................................................................... แขง็ ขึ้น แตกหกั ไมเ ปลี่ยนแปลง....................................................................................... ....................................................................................... ไหมเ ปนถาน ไมเ ปล่ยี นแปลง....................................................................................... ....................................................................................... ละลาย เปลย่ี นรปู ราง ไมเ ปลยี่ นแปลง....................................................................................... ....................................................................................... 4. หากตองการใชประโยชนจากนํ้า นักเรียนจะเลือกวิธีใหความรอนแกน้ําหรือ ทําใหนา้ํ เย็นลง เพราะอะไร ใหค วามรอ นแกน าํ้ เพราะตอ งการทาํ ใหน าํ้ รอ น โดยการนาํ นา้ํ ไปตม เพอื่ ชงเครอื่ งดม่ื รอ น...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ทาํ ใหน้าํ เย็นลง เพราะตอ งการทาํ น้าํ แข็ง โดยตองเทนํ้าใสแมพมิ พ แลวนาํ ไปแชใ นชอ งแช...................................................................................................................................................................................................................................................................................... แขง็ ของตเู ย็น เพือ่ ชงเคร่อื งด่ืมเย็น...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 4. นักเรียนเลอื กตอบขอ ใดกไ็ ด ใหค รพู ิจารณาเหตุผลสนับสนนุ 53
¡Ô¨¡ÃÃÁ½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ º··èÕ 1 1. ดภู าพ แลวบอกวา วตั ถใุ นภาพประกอบจากชิ้นสวนยอ ยอะไรบา ง 12 ตุกตา ประกอบจาก ผา ดาย................................. หมอน ประกอบจาก ผา ดาย............................... ใยสังเคราะห.................................................................................................................... ใยสังเคราะห.................................................................................................................... 3เฉฉบลบั ย 4 ช้นั วางของ ประกอบจาก สมดุ ประกอบจาก กระดาษ...................................... ไม โลหะ.................................................................................................................... ลวด.................................................................................................................... 5 6 รม ประกอบจาก ผา รม............................................. สรอ ยขอมอื ประกอบจาก ดา มจับ (พลาสติก) โครงรม (โลหะ).................................................................................................................... ลกู ปด (พลาสตกิ แกว) โลหะ.................................................................................................................... 54
2. ดภู าพ แลว บอกวา เปน การใหค วามรอ นหรอื ใหค วามเยน็ แกว สั ดุ พรอ มบอกวา สง ผลตอ การเปลยี่ นแปลงของวสั ดุในภาพอยางไร 1 วัสดุในภาพ คอื กลวยปง................................................................................... เปน การ ใหความรอ น.............................................................................................................. วสั ดุในภาพมกี ารเปลีย่ นแปลง กลว ยมสี เี ปลย่ี นไป จากสขี าวนวลเปน สเี หลอื ง.............................................................................................................................................. ออ นและสีน้าํ ตาลเขม.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 2 วัสดใุ นภาพ คือ ไอศกรีม................................................................................... เปน การ ใหค วามเยน็.............................................................................................................. เฉฉบลับย วสั ดุในภาพมีการเปลี่ยนแปลง ไอศกรีมมีการเปล่ียนรูปรางจากของเหลว.............................................................................................................................................. กลายเปน ของแข็ง.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 3 วัสดุในภาพ คอื เทียน................................................................................... เปนการ ใหความเยน็.............................................................................................................. วัสดใุ นภาพมกี ารเปลย่ี นแปลง เทยี นเปลย่ี นรปู รา งจากของเหลวเปน ของแขง็.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 55
4 วัสดใุ นภาพ คือ นา้ํ แข็ง................................................................................... เปนการ ใหค วามเยน็.............................................................................................................. 5 วสั ดใุ นภาพมีการเปลี่ยนแปลง เฉฉบลบั ย นํ้ามีการเปล่ียนแปลงรูปรางจากของเหลว.............................................................................................................................................. เปนของแขง็.............................................................................................................................................. 6 .............................................................................................................................................. 56 .............................................................................................................................................. วสั ดใุ นภาพ คอื หมูปง................................................................................... เปน การ ใหค วามรอน.............................................................................................................. วสั ดใุ นภาพมกี ารเปลี่ยนแปลง หมูมีสีเปล่ียนแปลงไป จากสีชมพูเปนสี.............................................................................................................................................. นา้ํ ตาลเขม.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. วัสดใุ นภาพ คอื วุน................................................................................... เปน การ ใหค วามเย็น.............................................................................................................. วสั ดุในภาพมีการเปลย่ี นแปลง วุนมีการเปลี่ยนรูปรางจากของเหลวเปน.............................................................................................................................................. ของแข็ง ตามรูปทรงภาชนะท่บี รรจุ.............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................
·¡Ô¨ÒŒ ·¡ÒÃÂáÁÒäԴ¢éѹÊÙ§ พจิ ารณาขอ มลู ทก่ี าํ หนด แลว ตอบคําถาม แม็คและแอนชวยคุณครูทําการทดลองการเปลี่ยนแปลงของวัสดุเมื่อใหความรอน และความเย็น โดยนําวัสดุโลหะ 2 แผน ขนาดเดียวกันตรึงดวยหมุดใหแนน 2 ชุด ชุดท่ี 1 แม็คนําไปใหความรอน 30 นาที สวนชุดท่ี 2 แอนนําไปใหความเย็น 30 นาที พบวา มีการเปล่ียนแปลงตางกัน ໚¹ä§ºŒÒ§¨Ð à¼ÒáÅŒÇ ¤Ø³¤Ã٤РáÁš¤áÅÐá͹ âÅËÐ໚¹áºº¹éÕ¤ÃѺ âÅËÐÁÕ ÅѡɳР⤌§§Í¤‹Ð เฉฉบลับย Ἃ¹·èÕ 1 Ἃ¹·èÕ 2 1. การทดลองน้ี สามารถสรปุ ผลไดอ ยางไร (แนวคาํ ตอบ) จากผลการทดลอง พบวา เมอื่ ใหค วามรอ น โลหะแผน ท่ี 1 มกี ารขยายตวั มากกวา................................................................................................................................................................................................................................................................................................ แผนท่ี 2 และเม่ือลดอุณหภูมิ โลหะแผนที่ 1 หดตวั มากกวา แผนที่ 2................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. การทดลองมีขอ ควรระวงั ในเรอื่ งใด ใหนักเรียนแนะนําวา ควรปฏบิ ตั ติ นอยางไร (แนวคาํ ตอบ) การใหค วามรอ นและความเยน็ แกโ ลหะ ควรสวมถุงมือปอ งกนั ความรอนจัด................................................................................................................................................................................................................................................................................................ และเยน็ จดั ในการทดลอง เพื่อปอ งกันอนั ตรายทอี่ าจเกิดขึ้น................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 57
·º·Ç¹ ·ÒŒ Â˹Nj ¡ÒÃàÃÕ¹Ì٠วง ลอ มรอบคําตอบท่ีถูกตอ งทส่ี ุด 1. วตั ถุในขอใดทป่ี ระกอบขนึ้ จากช้นิ สว นยอย 4 ชนิด ก. ข. ค. ง. 2. จากภาพ สามารถนาํ วัสดไุ ปประกอบเปน วัตถุในขอ ใด ก. พน้ื ทางเดนิ ข. หลงั คาบา น เฉฉบลบั ย ค. หนา ตา งบาน ง. ภาชนะใสของ 3. จากภาพ วตั ถุประกอบขน้ึ จากชน้ิ สวนยอ ยใดบา ง ก. ผาและดา ย ข. ผา ดา ย และซิป ค. ผา เพียงอยางเดยี ว ง. ผา ดา ย และกระดุม 4. หากเราตองการทําโตะ ไม เราสามารถนําวสั ดมุ าจากวัตถุชน้ิ ใด จงึ จะประกอบ เปน โตะไมไ ด ก. รั้วไม ข. เสอื่ ไมไผ ค. ตอกไมไผ ง. ตะกราไมไ ผ 58
5. วัตถใุ นภาพประกอบจากช้ินสวนยอ ย ๆ อะไรบา ง ก. ไมและนอต ข. เหลก็ และนอต ค. เหลก็ ไม และนอต ง. พลาสติก ไม และนอต 6. จากภาพขอ 5. สามารถนาํ ชนิ้ สว นยอ ยไปประกอบเปน วตั ถชุ นิ้ ใหมใ นขอ ใดได ก. เขียงไม ข. กระถางตน ไม ค. กระดานดํา ง. ชัน้ วางรองเทา 7. คาํ อธบิ ายเก่ยี วกบั หมวกในขอใดไมถกู ตอง ก. ทาํ จากขนสตั ว มีนา้ํ หนกั เบา ใหค วามอบอนุ ดดู ซึมนํ้า และปองกันความช้นื เฉฉบลบั ย ข. ทําจากฟางขาว มนี ้าํ หนักเบา ไมกนั นาํ้ ไมค งทน และ ฉีกขาดไดง า ย ค. ทําจากเสน ใย มีความออ นนมุ เหนียวและยืดหยนุ แต ไมก นั นา้ํ ง. ทาํ จากพลาสตกิ เหนียวและยดื หยุน สามารถกนั นา้ํ ได 8. วตั ถุในขอใดไมเ กิดการหลอมเหลวเมื่อใหค วามรอ นสูง ก. ไม ข. แกว ค. โลหะ ง. พลาสติก 59
9. การใสน าํ้ รอ นจดั ลงในแกว พลาสตกิ จะทาํ ใหแ กว พลาสตกิ เกดิ การเปลย่ี นแปลง อยา งไร ก. แกว พลาสตกิ เกดิ การขยายตวั ข. แกวพลาสติกมีสีท่ีเปล่ียนแปลงไป ค. แกว พลาสตกิ ไมเ กิดการเปล่ียนแปลง ง. แกว พลาสตกิ เกดิ การบดิ เบ้ยี วเสยี รปู ทรง 10. เมื่อใหความรอนแกดินเหนียวและดินน้ํามัน วัตถุท้ัง 2 ชนิด จะเกิดการ เปล่ยี นแปลงเหมอื นกันหรือไม อยา งไร ก. เหมือนกัน เพราะวัตถุทัง้ 2 ชนดิ เกดิ การละลาย ข. เหมอื นกนั เพราะวตั ถุทง้ั 2 ชนิด ไมเ กดิ การเปลี่ยนแปลง ค. ไมเ หมือนกนั เพราะดินเหนยี วจะละลาย แตด นิ นํ้ามันจะแหงและแข็งตัว ง. ไมเ หมอื นกัน เพราะดนิ นา้ํ มนั เกิดการหลอมเหลว แตดนิ เหนยี วจะแหง เฉฉบลับย และแข็งตวั 11. ขอใดไมใ ชก ารเปล่ียนแปลงโดยการใหความรอ นแกวัตถุ ก. การเชอื่ มโลหะ ข. การทําน้าํ แขง็ แหง ค. การหลอ เทียนพรรษา ง. การเผาไมใ หเ ปน ถาน 12. ขอใดเปน วิธีการใหความเย็นแกว ัตถุ ก. การตม น้ํา ข. การตั้งนาํ้ ไวก ลางแดด ค. การแชน าํ้ แข็งไวใ นน้าํ อนุ ง. การแชน ้ําไวในชอ งแชแ ขง็ 60
13. การทาํ ปลาตากแหง เปน การใหค วามรอ นหรอื ใหค วามเยน็ และมกี ารเปลย่ี นแปลง อยา งไร ก. ใหความเย็น ทําใหป ลามสี ีสดขน้ึ ข. ใหความเยน็ ทาํ ใหปลามีสเี ปลีย่ นไป ค. ใหความรอน ทําใหป ลาเกิดการละลาย ง. ใหค วามรอน ทําใหปลามีความแข็งมากขึ้น 14. พจิ ารณาขั้นตอนการทําไอศกรมี ช็อกโกแลต ขัน้ ตอนที่ 1 นาํ นมขนหวานไปอุนในไมโครเวฟใหร อ น ขน้ั ตอนท่ี 2 ใสช อ็ กโกแลตลงในนมขน หวานขณะยงั รอ นและคนใหล ะลายเขา กนั ขั้นตอนที่ 3 นําวานิลลาสกดั หยดลงไป เพือ่ เพ่ิมกลนิ่ ข้นั ตอนที่ 4 นาํ ชอ็ กโกแลตทีล่ ะลายใสแ มพ มิ พ แลว นําเขาชองแชแ ขง็ ข้ันตอนท่ี 5 นําชอ็ กโกแลตที่แข็งตวั ออกจากแมพ มิ พ ใสจานและจัดตกแตง ขน้ั ตอนใดมีการเปลี่ยนแปลงวัสดจุ ากการใหความรอ นและความเย็น เฉฉบลับย ก. ขนั้ ตอนที่ 1 และข้นั ตอนท่ี 5 ข. ขน้ั ตอนที่ 2 และข้นั ตอนที่ 3 ค. ขน้ั ตอนที่ 2 และขน้ั ตอนที่ 4 ง. ข้ันตอนที่ 4 และขน้ั ตอนท่ี 5 15. การเปล่ียนแปลงของวัตถใุ นขอใดกอใหเ กิดมลพษิ ทางอากาศมากที่สุด ก. การทาํ ถานไม ข. การเผาไหมขยะ ค. การจดุ ธูปและเทียน ง. การเชอ่ื มโลหะดวยความรอ นสงู 15 15คไะดแค นะนแเนตน็ม คไะดแค นะนแเนตนม็ 61
¡ÒÃËàùՋǹ÷ŒÙ èÕ áçáÅСÒÃà»ÅÂÕè ¹á»Å§ 4 ¡ÒÃà¤ÅÍ×è ¹·¢èÕ Í§ÇµÑ ¶Ø º··Õè 1 áç¡ºÑ ¡ÒÃà¤ÅèÍ× ¹·èÕ¢Í§ÇµÑ ¶Ø น¡¨Ôําส¡ูกÃÃาÁรเรียน 1 2 3 àÃÔèÁ ดภู าพและอา นสถานการณ แลวตอบคําถาม ¡Å‹Í§ÁÕ¡ÒÃà¤Å×è͹·èÕµ‹Ò§¡Ñ¹äËÁ¤Ð Çѹ¹ÕéàÃÒ¨ÐÁÒàÃÕ¹àÃ×èͧáç·Õè·íÒãËŒÇѵ¶Ø à¡Ô´¡ÒÃà¤Åè×͹·Õè¡Ñ¹¹Ð¤Ð ãËጠµ‹ÅСŋØÁ Ê‹§µÑÇá·¹ÍÍ¡ÁÒŒҡÅÍ‹ §â´ÂÍÍ¡áç ÍÂÒ‹ §äášä´ãŒ ËŒ¡ÅÍ‹ §à¤Åè×͹·Õè ⹡ŋͧ เฉฉบลับย ¢éÖ¹¿œÒ ´Ñ¹¡Å‹Í§ µ‹Ò§¡Ñ¹¤ÃѺ äÁ‹µ‹Ò§¡Ñ¹¤‹Ð การออกแรงกระทาํ ตอ กลอ งของนกั เรยี นทง้ั 2 คน ทาํ ใหว ตั ถเุ กดิ การเคลอ่ื นทเ่ี หมอื น หรอื แตกตา งกัน อยา งไร (แนวคาํ ตอบ) แตกตา งกนั กลอ งทถ่ี กู ดนั จะเคลอื่ นทตี่ ามทศิ ทางของแรงทมี่ ากระทาํ จากกลอ ง............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ท่ีหยุดนิ่งเปนเคล่ือนที่เทานั้น สวนกลองที่ถูกโยนขึ้นฟาจะเคลื่อนท่ีตามทิศทางของแรงที่มา............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ กระทาํ กลองทห่ี ยดุ น่งิ มกี ารเปลยี่ นแปลงการเคล่อื นท่ี ทั้งชา ลง หยุดนิง่ เปลี่ยนทิศทาง และ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ มีความเร็วเพิ่มข้นึ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 62
1. áçáÅмŢͧ¡ÒÃÍÍ¡áç·¡èÕ Ãзíҵ͋ ÇµÑ ¶Ø ¡Ô¨¡ÃÃÁ·èÕ 1 ª‹Ç¡¹Ñ ´Ö§ ªÇ‹ ¡¹Ñ ¼Å¡Ñ ทักษะกระบวนการ ¨´Ø »ÃÐʧ¤ ทางวทิ ยาศาสตรทีใ่ ช 1. การสังเกต 2. การทดลอง สงั เกตและอธบิ ายลกั ษณะของการออกแรงทมี่ ผี ลตอ 3. การจาํ แนกประเภท การเคลือ่ นที่ของวัตถุ 4. การลงความเหน็ จากขอ มลู 5. การตีความหมายขอ มูลและลงขอ สรปุ µŒÍ§àµÃÕÂÁµŒÍ§ãªŒ 2. โตะ เรียน 1 ตวั 1. กลองใสข อง 1 ใบ Åͧ·Òí ´Ù เฉฉบลับย 1. แบง กลมุ จากน้นั ใหแ ตละกลมุ ปฏิบตั ิกิจกรรม ดงั น้ี 1) ดนั โตะเรยี น 2) ดึงโตะ เรียน 3) ดนั กลอ งใสของ 4) ดึงกลอ งใสข อง 5) ปดหนา ตา ง 6) เปด หนา ตาง 2. สังเกตลกั ษณะการออกแรงและการเคลอื่ นที่ของวัตถุ แลวบนั ทกึ ผล 3. จาํ แนกวา กจิ กรรมใดเปน การออกแรงดงึ หรอื แรงผลกั โดยใชท ศิ ทางการออกแรง กระทาํ ตอ วัตถุเปนเกณฑ 4. นําเสนอขอมูลภายในช้ันเรียน เพื่อรวมกันสรุปเกี่ยวกับแรงท่ีมีผลตอการ เปล่ียนแปลงการเคลอ่ื นทข่ี องวัตถุ 63
ºÑ¹·¡Ö ¢ÍŒ ÁÙÅ ระบปุ ญหา : การออกแรงกระทาํ ตอ วัตถุมีผลใหวัตถุมีการเปลีย่ นแปลงอยางไร สมมติฐาน : (แนวคําตอบ) วัตถุจะเคล่ือนที่เขาหาตัวหรือเคลื่อนท่ีออกจากตัวขึ้นอยูกับ............................................................................................................................................................................................................................................................. ทิศทางของแรงกระทําตอวัตถุ............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บันทึกการออกแรงและการเคลอื่ นท่ขี องวตั ถุ (แนวคาํ ตอบ) กจิ กรรม ทศิ ทางการออกแรง ทศิ ทางการเคลอ่ื นทขี่ องวตั ถุ 1) ดนั โตะเรียน ออกจากตวั..................................................................................... ออกจากตัว..................................................................................... 2) ดึงโตะเรียน เขาหาตัว..................................................................................... เขา หาตวั..................................................................................... 3) ดันกลอ งใสของ ออกจากตวั..................................................................................... ออกจากตวั..................................................................................... เฉฉบลับย 4) ดึงกลอ งใสข อง เขา หาตวั..................................................................................... เขา หาตวั..................................................................................... 5) ปด หนาตาง เขาหาตวั..................................................................................... เขา หาตัว..................................................................................... 6) เปด หนา ตาง ออกจากตวั..................................................................................... ออกจากตัว..................................................................................... ÊÃ»Ø ¼Å จากการทํากิจกรรม พบวา แรงกระทําตอวัตถุที่มีผลตอการเปลี่ยนแปลง การเคลื่อนที่ของวตั ถุมี 2 ประเภท ดงั นี้ 1. การดึง เปน การออกแรงกระทําตอวัตถแุ ลวทาํ ให วตั ถเุ คล่อื นทเี่ ขาหาตวั.......................................................................................... ไดแก ดงึ โตะเรียน ดึงกลองใสของ และปดหนาตาง......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. การผลัก เปนการออกแรงกระทําตอวตั ถแุ ลวทําให วัตถเุ คลื่อนทอี่ อกจากตวั.................................................................................... ไดแ ก ดนั โตะเรยี น ดนั กลอ งใสข อง และเปด หนา ตา ง......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 64
˹µÙ ͺ䴌 1. ดูภาพแลแวลบวอตกอวบา คสําัตถวาทมัง้ 2กิจชกนริดรมมใวี นฏั ภจากั พรชมีวกติ าเรหอมออื กนแกรันงหดรึงือหไรมือ แอยรงา ผงไลรัก ตอ วัตถุ แลววัตถนุ ้นั เกดิ การเปลยี่ นแปลงการเคล่อื นทีอ่ ยา งไร 123 การออกแรงดึง ทําให.................................................................................... การออกแรงดึง ทําให.................................................................................... การออกแรงผลัก ทําให.................................................................................... รถลากเคล่ือนทเ่ี ขาหาตวั.................................................................................... กระเปาเคล่อื นทเี่ ขาหาตัว.................................................................................... ชงิ ชา เคลอ่ื นทอี่ อกจากตัว.................................................................................... 4 5 6 เฉฉบลบั ย การออกแรงผลัก ทําให.................................................................................... การออกแรงดึง ทําให.................................................................................... การออกแรงผลัก ทําให.................................................................................... สกตู เตอรเ คลอ่ื นทไ่ี ปขา งหนา.................................................................................... วาวเคล่อื นท่ีเขาหาตัว.................................................................................... รถเคลือ่ นทอ่ี อกจากตวั.................................................................................... 2. การทํากิจกรรมตา ง ๆ ในชวี ติ ประจาํ วนั ของนักเรียนจะใชแ รงดงึ หรอื แรงผลกั มากกวากนั เพราะเหตใุ ด ใชแรงผลักมากกวา เพราะตองออกแรงผลักเพ่ือเปดประตูและหนาตางท่ีบานทุก ๆ เชา...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ใชแ รงดึงมากกวา เพราะตอ งออกแรงดึงเพอื่ ปด หนาตางที่โรงเรียนกอ นกลบั บา น...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอท่ี 2. นักเรยี นเลอื กตอบขอใดก็ได ใหครพู ิจารณาเหตผุ ลสนับสนุน 65
¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 2 ¡ÒÃà¤Åè×͹·¢èÕ Í§ÇµÑ ¶Ø ทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตรท ีใ่ ช ¨´Ø »ÃÐʧ¤ 1. การสงั เกต สังเกตและระบุผลของแรงท่ีมีตอการเปล่ียนแปลง 2. การจาํ แนกประเภท 3. การลงความเห็นจากขอ มลู การเคลื่อนทีข่ องวัตถุ 4. การตีความหมายขอ มลู และลงขอสรปุ µŒÍ§àµÃÕÂÁµÍŒ §ãªŒ ลกู บอล 1 ลูก Åͧ·íÒ´Ù เฉฉบลบั ย 1. จบั คกู บั เพอื่ น แลว ปฏบิ ตั กิ จิ กรรม ดงั นี้ 1) วางลูกบอลไวบนพื้น โดยไมออกแรงกระทาํ ตอ ลูกบอล 2) วางลูกบอลไวบนพืน้ ใชมือผลักลูกบอลไปขางหนา 3) ขณะทลี่ กู บอลกาํ ลงั เคลอ่ื นท่ี ใหใ ชม อื ออกแรงผลกั ลกู บอลไปในทศิ ทางเดยี ว กบั ทล่ี ูกบอลกาํ ลงั เคลอื่ นท่ี 4) ขณะที่ลกู บอลกาํ ลงั เคลื่อนท่ี ใหอ อกแรงผลกั ลูกบอลไปทางดา นขวา 5) ขณะที่ลูกบอลกําลังเคลื่อนท่ี ใหใชมือออกแรงผลักลูกบอลไปในทิศทาง ตรงกนั ขา ม 2. สังเกตการเปลี่ยนแปลงการเคลือ่ นทขี่ องลูกบอล แลวบนั ทกึ ผล 3. รว มกนั อภปิ รายและสรปุ ผลเก่ียวกับการเปลยี่ นแปลงการเคลอื่ นท่ีของวตั ถเุ มอ่ื มแี รงมากระทาํ แลว นาํ เสนอผลการทดลองหนา ชน้ั เรยี น 66
ºÑ¹·Ö¡¢ŒÍÁÅÙ ระบุปญหา : การออกแรงกระทําตอวัตถุในลักษณะตาง ๆ ใหผลการเปลี่ยนแปลง การเคลอ่ื นทข่ี องวัตถแุ ตกตา งกันอยางไร สมมตฐิ าน : (แนวคําตอบ) เม่ือมีแรงมากระทําตอวัตถุ วัตถุจะเปล่ียนแปลงการเคลื่อนท่ี............................................................................................................................................................................................................................................................. ตามทิศทางของแรงที่มากระทําตอวตั ถุ............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บันทึกการเปลีย่ นแปลงการเคล่อื นทขี่ องลกู บอล (แนวคาํ ตอบ) กจิ กรรม การเปล่ียนแปลงการเคลอ่ื นท่ขี องลูกบอล 1) วางลกู บอลไวบ นพนื้ โดยไมอ อกแรง ลกู บอลไมเคลอื่ นท่ี............................................................................................................................................ กระทาํ ตอ ลูกบอล 2) ลวกาู งบลอูกลไบปอขลาไงวหบนนาพื้น ใชมือผลัก ลูกบอลเคล่ือนทีไ่ ปขา งหนา............................................................................................................................................ 3) ขณะท่ีลูกบอลกําลังเคลื่อนท่ี ใหใช ลกู บอลเคลื่อนทเ่ี ร็วขนึ้............................................................................................................................................ เฉฉบลบั ย เมดอื ยี อวอกกบั แทรลี่งกูผบลกอั ลลกกู บาํ ลองัลเไคปลใอ่ืนนททศิ ่ีทาง 4) อขอณกะแทร่ีลงผูกลบกั อลลกู กบําอลลังไปเคทลา่ืองดนา ทน่ี ขใวหา ลกู บอลเคลอ่ื นทไี่ ปทางขวา............................................................................................................................................ 5) ใขชณมะือทอี่ลอูกกบแอรลงกผําลลักังลเคูกลบื่ออนลทไ่ีปใใหน ลูกบอลเคล่ือนทีช่ าลงหรือหยดุ นง่ิ............................................................................................................................................ ทศิ ทางตรงกันขาม ÊÃ»Ø ¼Å จากการทํากจิ กรรม พบวา เมอ่ื ออกแรงกระทาํ ตอวตั ถุ แรงน้ันอาจสง ผลตอ การเปลยี่ นแปลงการเคลอ่ื นทข่ี องวตั ถใุ นลกั ษณะตา ง ๆไดแ กทาํ ใหว ตั ถทุ หี่ ยดุ นง่ิ เกดิ การเคลอื่ นที่......................................................................................................................................................................... ................................................................................................................ ทาํ ใหวัตถุทก่ี ําลังเคล่อื นท่ีอยเู ปลี่ยนทศิ ทาง ทําใหว ัตถุท่ีกาํ ลงั เคลอ่ื นทอ่ี ยูเคลือ่ นที่เร็วขึ้น................................................................................................................................................. และทาํ ใหว ัตถทุ ก่ี ําลังเคล่ือนทีอ่ ยเู คลอื่ นทช่ี าลงหรือหยดุ นง่ิ 67
˹ٵͺ䴌 1. ดภู าพแแลลววบตออกบวคาาํ สถัตามวท้ัง 2 ชนดิ มวี ัฏจกั รชีวติ เหมอื นกันหรือไม อยา งไร 123 1) จากภาพที่ 1 ถา เพม่ิ คนเขน็ รถยนตอ กี 2 คน จะมผี ลตอ การเคลอ่ื นทอี่ ยา งไร ทําใหร ถยนตเ คล่อื นท่ีไดเ ร็วขึน้.......................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................... 2) จากภาพท่ี 2 หากตองการใหสุนัขที่กําลังวิ่งอยูวิ่งชาลง ตองทําอยางไร เอพอกราแระเงหดตึงสุใดายจูงเขา หาตัว เพราะเปน การกระตุกใหส นุ ัขรสู ึกตัวแลว เคล่ือนที่ชา ลงเฉฉบลบั ย .......................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................... 3) จากภาพที่ 3 ถามีเด็กอีกคนมาดันขาดานหนาเด็กที่นั่งในกลอง จะมีผล ตอการเคลือ่ นทอี่ ยางไร อาจทําใหกลองเคล่อื นท่ชี า ลงหรือหยุดนิ่ง ขึน้ อยกู ับขนาดของแรงท่มี ากระทํา.......................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. หากนกั เรียนเปนผรู ักษาประตใู นกฬี าฟุตบอล นกั เรียนจะเลือกสง ลูกฟุตบอล ใหเพื่อนอยางไร ระหวางเตะลูกฟุตบอลที่หยุดน่ิงหรือเตะลูกฟุตบอลที่กําลัง เคลื่อนทอ่ี ยใู หเ พือ่ น เพราะอะไร เตะลูกฟุตบอลที่หยุดน่ิงใหเพื่อน เพราะสามารถควบคุมทิศทางการเคลื่อนที่ของ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ลูกฟตุ บอลใหเพือ่ นไดอ ยางแมน ยาํ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เตะลูกฟตุ บอลทีก่ ําลังเคลื่อนท่ใี หเ พ่อื น เพราะทําใหลูกฟตุ บอลเคลือ่ นทีเ่ รว็ ขึ้น...................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอท่ี 2. นกั เรยี นเลือกตอบขอ ใดกไ็ ด ใหครพู จิ ารณาเหตผุ ลสนบั สนนุ 68
2. áçÊÑÁ¼ÑÊáÅÐáçäÁÊ‹ ÑÁ¼ÑÊ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Õè 3 áçÊÑÁ¼ÊÑ áÅÐáçäÁ‹ÊÁÑ ¼ÑÊ ทกั ษะกระบวนการ ¨Ø´»ÃÐʧ¤ ทางวิทยาศาสตรทใี่ ช 1. การสงั เกต 2. การจําแนกประเภท 1. สังเกตและอธิบายลักษณะของแรงสัมผัสและแรง 3. การลงความเหน็ จากขอ มูล ไมส ัมผสั 4. การตคี วามหมายขอมลู และลงขอ สรุป 2. เปรยี บเทยี บความแตกตางของแรงสมั ผัสและแรงไมสมั ผัส µÍŒ §àµÃÕÂÁµÍŒ §ãªŒ 1. แกว พลาสตกิ 1 ใบ 3. กระดาษ A4 1 แผน เฉฉบลบั ย 2. แทง แมเ หล็ก 1 แทง 4. ลวดเสียบกระดาษ 1 อัน Åͧ·Òí ´Ù 1. จบั คกู ับเพื่อน แลวปฏิบตั กิ ิจกรรม ดังนี้ 1) ใชมอื ออกแรงกระทําตอ แกวพลาสตกิ ใหเคล่อื นที่ โดยมอื ไมส มั ผัสกบั แกว 2) ใชม ือออกแรงกระทาํ ตอ แกวพลาสตกิ ใหเคล่ือนที่ โดยมือสมั ผัสกับแกว 3) วางลวดเสยี บกระดาษไวบ นกระดาษ แลว นาํ แทง แมเ หลก็ มาวางใตก ระดาษ ใหต รงกับตาํ แหนง ของลวดเสียบกระดาษและเคล่อื นยายแทงแมเหล็ก 2. สงั เกตและบนั ทกึ ผลการเปลยี่ นแปลงการเคลอื่ นทขี่ องแกว พลาสตกิ กบั ลวดเสยี บ กระดาษ 3. รวมกันอภิปรายและสรุปผลเก่ียวกับลักษณะของแรงสัมผัสและแรงไมสัมผัส ทที่ ําใหวตั ถเุ ปล่ียนแปลงการเคลื่อนที่ แลว นาํ เสนอผลหนาช้ันเรยี น 69
º¹Ñ ·¡Ö ¢ŒÍÁÙÅ ระบปุ ญหา : แรงสมั ผัสและแรงไมสมั ผสั แตกตางกนั อยา งไร สมมตฐิ าน : (แนวคําตอบ) แรงสัมผัสเปนการออกแรงกระทําตอวัตถุที่มีการสัมผัสกัน............................................................................................................................................................................................................................................................. สว นแรงไมสมั ผัสเปน การออกแรงกระทาํ ตอวัตถทุ ี่ไมมีการสัมผสั กัน............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บนั ทกึ การเปลยี่ นแปลงการเคลอ่ื นทขี่ องแกว พลาสตกิ กบั ลวดเสยี บกระดาษ (แนวคาํ ตอบ) กิจกรรม ลักษณะของ การเคล่อื นท่ขี องวัตถุ แรงทใี่ ช 1. ใชม อื ออกแรงกระทาํ ตอ แกว พลาสตกิ ไมมกี ารใช..................................................... แกว พลาสติกไมเคลอ่ื นที่............................................................................. ใหเ คลอ่ื นที่ โดยมือไมส มั ผัสกบั แกว แรงใด ๆ..................................................... ............................................................................. 2. ใใชหมเ คอื ลออ่ื อนกทแ่ีรโงดกยรมะอืทสาํ มตั อผแสั กกวบั พแลกาว สตกิ แรงสมั ผัส แกว พลาสตกิ เคลอื่ นท่ีเฉฉบลับย ..................................................... ............................................................................. ..................................................... ............................................................................. 3. วางลวดเสียบกระดาษไวบนกระดาษ แรงไมสมั ผัส..................................................... เคลอื่ นทตี่ ามทศิ ทางการ............................................................................. แลว นาํ แทง แมเ หลก็ มาวางใตก ระดาษ เคลอื่ นทข่ี องแทง แมเ หลก็............................................................................. ใหตรงกับตําแหนงของลวดเสียบ ..................................................... กระดาษและเคลอื่ นยา ยแทง แมเ หลก็ ..................................................... ............................................................................. ..................................................... ............................................................................. ÊÃ»Ø ¼Å จากการทํากจิ กรรม พบวา แรงสมั ผัส คอื การออกแรงของวตั ถหุ นง่ึ กระทาํ ตอ อกี.............................................................................................................................. วัตถหุ นึง่ โดยวตั ถทุ ั้งสองมกี ารสัมผสั กัน เชน การดงึ หรอื การผลกั วตั ถุ…….............................................................................................................................................................................................. สว นแรงไมส มั ผสั คอื การออกแรงของวัตถุหน่ึงกระทาํ ตอ อกี วตั ถหุ นง่ึ โดยวัตถทุ ง้ั สองไมม ี................................................................................................................................................................................................................................ การสัมผัสกนั เชน............................................................................. แทงแมเหลก็ มีแรงแมเหล็กดึงดดู วัตถุท่ีเปนสารแมเหลก็ 70
˹µÙ ͺ䴌 1. ดขภูดี า✓พแลวงบในอกวา สวัตาวทภ้ังาพ2ใดชเนปดินแมรีวงัฏสจมั ักผรัสชหวี ริตอื เเหปมนือแนรกงไนั มหสรัมือผไมัสใหอยถ าูกงตไอรง 123 ✓ แรงสมั ผัส ✓ แรงสัมผสั แรงสมั ผสั แรงไมส มั ผัส แรงไมสัมผัส ✓ แรงไมสมั ผสั 4 5 6 เฉฉบลับย ✓ แรงสัมผสั แรงสมั ผัส แรงสัมผัส แรงไมส ัมผสั ✓ แรงไมสมั ผัส ✓ แรงไมสมั ผสั 2. การเปดและปดตูเย็นทําใหเกิดแรงสัมผัสเพียงแรงเดียว นักเรียนเห็นดวย หรือไม เพราะเหตุใด (แนวคาํ ตอบ) ไมเ หน็ ดว ย เพราะการเปดและปด ตูเยน็ เกดิ ทั้งแรงสัมผสั และแรงไมสมั ผสั...................................................................................................................................................................................................................................................................................... โดยแรงสัมผัสเกิดจากแรงดึงประตูตูเย็น สวนแรงไมส ัมผัสเกดิ เม่อื ปดประตตู ูเ ยน็ จาก...................................................................................................................................................................................................................................................................................... การมีแมเหล็กอยูท่ีประตูดึงดูดกัน ทําใหประตูตูเย็นปดสนิทเพ่ือปองกันไมใหความเย็น...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไหลออกจากตูเยน็...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 71
¡Ô¨¡ÃÃÁ½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ º··èÕ 1 1. ตอบคําถามตอไปนี้ 1) ถา ตอ งการใหร ถเข็นทก่ี ําลังเคล่ือนท่ีอยหู ยุดนิ่ง ตอ งออกแรงอยา งไร ตอ งออกแรงในทิศทางตรงกันขามกับการเคลือ่ นที่ของรถเขน็............................................................................................................................................................................................................................................................................ 2) ถาตองการใหล กู ฟุตบอลเคล่ือนทไี่ ปขางหนาเร็วขน้ึ ตอ งออกแรงอยา งไร ตอ งออกแรงเตะลกู ฟตุ บอลไปในทศิ ทางเดยี วกับท่ีลูกฟตุ บอลเคลอ่ื นท่ี............................................................................................................................................................................................................................................................................ 3) ถาตองการใหลูกปงปองท่ีกําลังเคลื่อนที่มาหาเราเคลื่อนที่กลับไป ตองออกแรงอยา งไร ตองออกแรงตลี กู ปงปองในทศิ ทางตรงกันขา มกบั การเคลอื่ นทข่ี องลูกปง ปอง............................................................................................................................................................................................................................................................................ เฉฉบลบั ย 2. ถานักเรียนตองการใหรถเข็นที่กําลังเคล่ือนที่อยูบนทางลาดหยุด นักเรียนจะ ใชวิธีใด ระหวางการออกแรงดึงรถเข็นในทิศทางตรงกันขามกับการเคล่ือนท่ี ของรถเขน็ กบั การออมไปดา นหนารถเข็น แลวออกแรงดันในทิศทางตรงกนั ขามกบั การเคลื่อนที่ของรถเขน็ (แนวคาํ ตอบ) ใชไดท ง้ั 2 วิธี เพราะทัง้ 2 วธิ ี เปนการออกแรงกระทํากบั รถเขน็ ทกี่ ําลัง........................................................................................................................................................................................................................................................................................ เคลื่อนท่ีในทิศทางตรงกันขามกับทิศทางการเคลื่อนท่ีของรถเข็น จะทําใหรถเข็นหยุด........................................................................................................................................................................................................................................................................................ การเคลือ่ นที่........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. แรงสัมผสั และแรงไมสัมผัสมลี กั ษณะแตกตางกนั อยางไร แรงสมั ผัส วตั ถทุ ัง้ สองตอ งสัมผัสกนั........................................................................................................................................................................................................................................................................................ แรงไมส ัมผัส วตั ถุทงั้ สองไมต อ งสมั ผสั กนั........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 72
4. ดูภาพ แลว ตอบคําถาม 2 1 1) ภาพหมายเลขใดเกิดแรงสัมผสั และเปน แรงประเภทใด ภาพหมายเลข 1 เปนแรงผลกั และแรงดึง........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย 2) ภาพหมายเลขใดเกิดแรงไมส ัมผสั และเปน แรงประเภทใด ภาพหมายเลข 2 เปนแรงโนม ถวงของโลก........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 3) ภาพทง้ั 2 ภาพ เกิดการเคลอื่ นทแี่ ตกตางกันหรือไม อยา งไร (แนวคาํ ตอบ) แตกตางกนั ดังน้ี........................................................................................................................................................................................................................................................................... ภาพหมายเลข 1 เปน แรงสมั ผสั การใชเ ครอ่ื งดดู ฝนุ ดดู ฝนุ บนพรมเกดิ ทงั้ การผลกั และ........................................................................................................................................................................................................................................................................... การดึง โดยการผลักเกิดจากการออกแรงดันหัวดูดฝุนออกจากตัว........................................................................................................................................................................................................................................................................... และการดงึ เกิดจากการออกแรงดงึ หวั ดดู ฝุนเขาหาตัว การปฏบิ ตั ใิ น........................................................................................................................................................................................................................................................................... ลกั ษณะดังกลาวจะชว ยใหก ารดูดฝุนบนพรมสะอาด........................................................................................................................................................................................................................................................................... ภาพหมายเลข 2 เปน แรงไมส มั ผสั เกดิ จากแรงโนม ถว งของโลกดงึ ดดู วตั ถตุ า ง ๆ บนโลก........................................................................................................................................................................................................................................................................... ใหเขาจดุ ศูนยกลางของโลก เปนผลใหรมรอ นเคลือ่ นทล่ี งสูพื้นดิน........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 73
¡·Ô¨ŒÒ·¡ÒÃÂáÁÒäԴ¢¹Ñé ʧ٠พิจารณาขอ มลู ทีก่ าํ หนด แลว ตอบคาํ ถาม ¤Ø³¾‹Í¡ÑºÅÙ¡ÍÍ¡áç à¾èÔÁ¢Öé¹Íա˹‹Í¨ŒÐ ä´ŒàŤÃѺ เฉฉบลบั ย 1. เมื่อมีแรงกระทําตอรถยนต การเปลี่ยนแปลงการเคลื่อนท่ีกรณีใดบางที่ไมอาจ เกิดขนึ้ เพราะเหตใุ ด (แนวคาํ ตอบ) มี 2 กรณี ไดแ ก กรณีท่ี 1 เปล่ยี นทิศทางการเคล่อื นท่ี เพราะรถยนต............................................................................................................................................................................................................................................................................................... หยดุ นิ่งเมือ่ ออกแรงกระทาํ รถยนตจ ะเคล่ือนทต่ี ามทศิ ทางของแรงมากระทํา จงึ ไมถอื วามี............................................................................................................................................................................................................................................................................................... การเปล่ยี นทศิ ทางการเคลอื่ นที่ และกรณีท่ี 2 เคลอื่ นทเ่ี รว็ ขึ้น เพราะรถยนตห ยดุ น่ิงเม่อื............................................................................................................................................................................................................................................................................................... ออกแรงกระทํา รถยนตจะเริ่มเกดิ การเคลอ่ื นทเ่ี ทานั้น ในชว งเวลาเรมิ่ ตน............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. หากคุณพอและแม็คออกแรงผลักรถยนตดวยแรงเทากันในทิศทางตรงขามกัน รถยนตจ ะเกดิ การเปลย่ี นแปลงการเคลอื่ นทอ่ี ยา งไรเมอ่ื เวลาผา นไป เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) รถยนตไมเคลื่อนที่ เพราะขนาดของแรงท่ีมากระทําตอรถยนตในทิศทาง............................................................................................................................................................................................................................................................................................... ตรงขามกันมีขนาดเทา กัน............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 74
º··èÕ 2 áçáÁ‹àËÅ¡ç น¡Ô¨ําส¡ูกÃÃาÁรเรียน ดูภาพและอา นสถานการณ แลว ตอบคาํ ถาม º¹âµÐ¤Ø³¤ÃÙÁբͧ ´ÙàËÁ×͹àËÅš¡àŤ‹Ð ൚Áä»ËÁ´àÅ ᷋§ÊÕ´íÒº¹âµÐ¤Ø³¤ÃÙ¤×ÍÍÐäÃàËÃͤÃѺ Áѹ´Ù´¡ÃÃä¡Ã¤ÃѺ เฉฉบลบั ย ÁѹäÁ‹´Ù´ÊÁØ´¤‹Ð à´š¡ æ ÅͧàÍÒá·‹§ÊÕ´íÒ à¢ŒÒã¡ÅŒÊÔ觢ͧº¹âµÐ´ÙÊÔ ดูภาพ แลวกา ✗ ทบั สิง่ ของท่สี ามารถใชแทงสีดําดึงดูดได และตอบคาํ ถาม 789x แทง สีดําน้ี คือ แมเ หล็ก.............................................................................................. 456- เพราะเหตใุ ดแทง สดี าํ จงึ ดงึ ดดู วตั ถบุ างชนดิ 1 2 3 0 00 . + เพราะแมเ หลก็ จะดงึ ดดู เฉพาะวตั ถทุ ปี่ ระกอบขนึ้................................................................................................................................................... จากวัสดทุ ีม่ สี ารแมเ หล็กเทา นัน้................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................. 75
1. áÁ‹àËÅ¡ç ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Õè 1 ÊÒÃáÁ‹àËÅç¡ ทกั ษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตรท ่ีใช ¨Ø´»ÃÐʧ¤ 1. การวัด สาํ รวจและจาํ แนกวตั ถุ โดยใชก ารดงึ ดดู กบั แมเ หลก็ 2. การสังเกต 3. การพยากรณ เปน เกณฑ 4. การจาํ แนกประเภท µŒÍ§àµÃÕÂÁµŒÍ§ãªŒ 5. การลงความเหน็ จากขอ มูล 6. การตีความหมายขอ มลู และลงขอ สรุป 1. แทงแมเหลก็ 1 แทง 2. เหรียญบาท 1 เหรยี ญ 3. ยางลบ 1 กอน เฉฉบลบั ย 4. ลวด 1 เสน 5. ตะปู 1 ตัว 6. ผา เชด็ หนา 1 ผนื Åͧ·íÒ´Ù 1. แบงกลุม รวมกันคาดคะเนวา เม่ือนําแทงแมเหล็กไปวางใกลวัตถุชนิดตาง ๆ จะเกิดการเปลย่ี นแปลงอยางไร แลว บันทกึ ผล 2. ทาํ การทดลองเพอื่ ตรวจสอบผลการคาดคะเน โดยนาํ แทง แมเ หลก็ ไปวางใกลก บั วัตถุ ใหสงั เกตวาแทงแมเ หล็กดงึ ดดู วตั ถุชนิดใดบาง แลวบันทกึ ผล 3. จาํ แนกวตั ถทุ เี่ ปน สารแมเ หลก็ และวตั ถทุ ไี่ มใ ชส ารแมเ หลก็ โดยใชก ารดงึ ดดู ของ แมเ หลก็ เปน เกณฑ แลว บนั ทกึ ผล 4. นาํ เสนอผลการทดลองหนา ชนั้ เรยี น 76
º¹Ñ ·Ö¡¢ÍŒ ÁÙÅ ระบปุ ญหา : แทง แมเหล็กดงึ ดดู วัตถชุ นดิ ใดบา ง สมมติฐาน : (แนวคาํ ตอบ) แทง แมเ หลก็ มสี นามแมเ หลก็ ทาํ ใหด งึ ดดู วตั ถทุ เี่ ปน สารแมเ หลก็ ได............................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บันทกึ การดึงดดู ของแทง แมเหล็กเมอ่ื เขาใกลว ัตถุ (แนวคาํ ตอบ) วัตถุ การคาดคะเน เมื่อนํา ผลการทดสอบ เม่อื นํา ตรงกับท่คี าดคะเน แทง แมเหลก็ แมเ หล็กเขา ใกลวัตถุ แมเหล็กเขา ใกลว ัตถุ ใชหรือไม ดงึ ดดู ไมด ึงดดู ดึงดูด ไมด งึ ดดู ใช ไม ✓ ✓ ✓ เหรียญบาท ✓✓ ✓ ยางลบ ✓ ✓ ✓ ลวด ✓ ✓ ✓ เฉฉบลับย ✓ ตะปู ✓ ✓ ผาเช็ดหนา ✓ ✓ ✓ ผลการจาํ แนกกลุมวตั ถุโดยใชก ารดงึ ดูดของแมเหลก็ เปนเกณฑ วัตถุทเี่ ปน สารแมเหลก็ วัตถทุ ีไ่ มใชสารแมเ หล็ก แทงแมเหล็ก เหรยี ญบาท ลวด ตะปู......................................................................................................................................... ยางลบ ผา เชด็ หนา......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ÊÃ»Ø ¼Å จากการทํากิจกรรม พบวา บรเิ วณรอบ ๆ แทง แมเ หลก็ มี สนามแมเ หล็ก..................................................................... ทาํ ให ดงึ ดดู วตั ถุที่เปนสารแมเหลก็ ได เชน แทง แมเหลก็ เหรียญบาท ลวด ตะปู...................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 77
˹ٵͺ䴌 1. ขีด ✓ ใตภ าพวตั ถทุ ี่แมเ หลก็ สามารถดงึ ดูดได 1) ✓……………………… 2) ……………………… 3) ✓……………………… 2. ตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ 1) วตั ถทุ แ่ี มเ หลก็ ดงึ ดดู ไดแ ละวตั ถทุ แี่ มเ หลก็ ดงึ ดดู ไมไ ด มคี วามแตกตา งกนั อยางไร วัตถุที่แมเหล็กดึงดูดไดจะมีสารแมเหล็กเปนสวนประกอบ ซ่ึงโลหะบางชนิดเปน......................................................................................................................................................................................................................................................................... สารแมเหลก็ เชน เหลก็ นกิ เกิล พลวง สวนวัตถุที่แมเหลก็ ดึงดดู ไมได จะไมมีสารเฉฉบลบั ย ......................................................................................................................................................................................................................................................................... แมเ หล็กเปน สว นประกอบ เชน ไม พลาสติก ยาง กระดาษ......................................................................................................................................................................................................................................................................... 2) วตั ถบุ างอยา งมสี ว นทแี่ มเ หลก็ ดงึ ดดู ไดแ ละวตั ถบุ างอยา งมสี ว นทแี่ มเ หลก็ ดึงดดู ไมไ ด เพราะเหตใุ ด วตั ถบุ างอยา ง เชน กรรไกร แตล ะสว นของกรรไกรผลติ จากวสั ดหุ ลายประเภท เชน......................................................................................................................................................................................................................................................................... ใบมดี กรรไกร ทาํ จากโลหะทม่ี สี ารแมเ หลก็ เปน สว นประกอบ จงึ ถกู แมเ หลก็ ดงึ ดดู ได......................................................................................................................................................................................................................................................................... สวนดามกรรไกร ทาํ จากพลาสติกจึงไมถ ูกแมเ หล็กดึงดูด......................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. เม่ือนําแมเหล็กไปวางที่จอโทรทัศน แมเหล็กไมดึงดูดจอโทรทัศน แสดงวา โทรทัศนไ มใชสารแมเ หลก็ นกั เรยี นเห็นดว ยหรือไม เพราะเหตใุ ด (แนวคาํ ตอบ) ไมเ หน็ ดว ย เพราะสว นประกอบของโทรทศั นแ ตล ะสว นผลติ จากวสั ดหุ ลาย...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ประเภท บางสว นเปน วสั ดทุ แ่ี มเ หลก็ ดงึ ดดู ได เชน แผงวงจรอเิ ลก็ ทรอนกิ ส แตบ างสว น...................................................................................................................................................................................................................................................................................... เปน วตั ถทุ แี่ มเ หลก็ ดงึ ดดู ไมไ ด เชน จอโทรทศั น จงึ สรปุ ไมไ ดว า โทรทศั นไ มใ ชส ารแมเ หลก็...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 78
2. áçáÁà‹ ËÅç¡ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·èÕ 2 áçÃÐËNjҧáÁà‹ ËÅ¡ç ทักษะกระบวนการ ทางวทิ ยาศาสตรท ี่ใช ¨´Ø »ÃÐʧ¤ 1. การสงั เกต 1. สังเกตและระบุทศิ ทางทข่ี วั้ แทง แมเ หล็กช้ไี ป 2. การทดลอง 2. สงั เกตและอธิบายแรงแมเหล็ก 3. การพยากรณ 4. การลงความเหน็ จากขอ มูล 5. การตคี วามหมายขอมลู และลงขอสรปุ 3. สงั เกต พยากรณ และระบผุ ลของขวั้ แทง แมเ หลก็ เมอ่ื นาํ แทง แมเ หลก็ มาเขา ใกลก นั µÍŒ §àµÃÕÂÁµÍŒ §ãªŒ 1. แทง แมเ หลก็ 2 แทง 2. เชือกฟาง 1 เสน 3. เขม็ ทศิ 1 อนั (ครคู วรสอนสญั ลกั ษณบ นเขม็ ทศิ ใหน กั เรยี นเขา ใจกอ นทาํ กจิ กรรม) เฉฉบลับย 4. ไมยาว 1 เมตร 1 อัน 5. ตะปู 1 ตัว µÍ¹·Õè 1 Åͧ·Òí ´Ù 1. แบง กลมุ จากนนั้ นาํ เชอื กฟางมามดั บรเิ วณกงึ่ กลางของแทง แมเ หลก็ 1 แทง โดยเหลอื ปลายเชอื กอกี ดา นไว 2. วางไมพาดกบั โตะ 2 ตัว แลว นาํ ปลายเชือกทีเ่ หลอื ไวม าผูกกับไม 3. ใชน ้ิวหมุนแทง แมเ หลก็ ทแี่ ขวนอยู 2 รอบ เม่ือแทงแมเ หลก็ หยุดหมนุ สังเกต การชข้ี องปลายแทงแมเหลก็ 4. นําปลายแทง แมเ หล็กทม่ี ีสญั ลักษณมาเปรียบเทยี บกบั สัญลกั ษณท ศิ บนเขม็ ทศิ แลว บนั ทกึ ผล 5. รวมกันอภิปรายและสรปุ ผลการทดลองเกี่ยวกบั ทิศทางท่ขี วั้ แมเหลก็ ชไ้ี ป 79
µÍ¹·èÕ 2 1. รวมกันคาดคะเนวา ถานําตะปูเขา ใกลแทงแมเหล็กทกุ ดานจะเกดิ อะไรขึ้น 2. ทดลองเพอ่ื ตรวจสอบผลการคาดคะเน โดยแขวนแทง แมเ หลก็ ใหล อยอยเู หนอื พน้ื (เหมอื นตอนท่ี 1) แลว นาํ ตะปเู ขา ใกลแ ทง แมเ หลก็ ทกุ ดา น สงั เกต แลว บนั ทกึ ผล 3. รว มกนั อภปิ รายและสรุปผลการทดลองเก่ียวกับแรงแมเ หล็ก เฉฉบลบั ย µÍ¹·Õè 3 1. รวมกันพยากรณวา เม่ือนําแทงแมเหล็กทั้ง 2 แทง มาวางใกลกันผลจะเปน อยา งไร แลว บนั ทกึ ผล 2. ทําการทดลองเพื่อตรวจสอบผลการพยากรณ โดยนําแทงแมเหล็ก 2 แทง มาวางใกลกัน สังเกตการเปล่ยี นแปลง แลว บันทึกผล 3. รวมกนั อภิปรายและสรปุ ผลการทดลองเก่ียวกบั แรงระหวางแทงแมเ หลก็ แลว นาํ เสนอผลการทดลองหนาชนั้ เรียน 80
º¹Ñ ·¡Ö ¢ŒÍÁÙÅ µÍ¹·Õè 1 ระบปุ ญหา : ขัว้ แทงแมเหลก็ จะช้ไี ปทางทิศใด สมมติฐาน : (แนวคาํ ตอบ) แทงแมเหล็กมี 2 ขว้ั คอื ข้ัวเหนอื จะชีไ้ ปทางทศิ เหนอื และข้ัวใต............................................................................................................................................................................................................................................................. จะชีไ้ ปทางทิศใต............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บันทึกการทํากิจกรรม (แนวคาํ ตอบ) สญั ลักษณข ว้ั แมเ หล็ก การคาดคะเน ผลการทดลอง N เหนือ N........................................................................................... ........................................................................................... S ใต S........................................................................................... ........................................................................................... เฉฉบลบั ย ÊÃ»Ø ¼Å จากการทํากจิ กรรม พบวา แทง แมเหล็กแตล ะแทง มี 2 ขัว้ คือ ขวั้ เหนือ.............................................. ใชสัญลกั ษณ N และ ขั้วใต ใชสัญลกั ษณ S โดยขว้ั เหนอื............................................. ...................................................................... ................................. จะชี้ไปทางทิศ เหนือ เสมอ และข้วั ใตจ ะชไ้ี ปทางทศิ ใต เสมอ................................................................. ...................................................... 81
µÍ¹·Õè 2 ระบุปญ หา : ถา นาํ ตะปเู ขา ใกลแทง แมเหล็กทุกดา นจะเกดิ อะไรขน้ึ สมมติฐาน : (แนวคําตอบ) ถาบริเวณรอบแทงแมเหล็กมีสนามแมเหล็ก เม่ือนําวัตถุที่เปน............................................................................................................................................................................................................................................................. สารแมเหล็กเขา ใกลจะเกิดแรงดึงดดู............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บันทึกการทาํ กจิ กรรม (แนวคาํ ตอบ) นาํ ตะปูเขา ใกล การคาดคะเน ตรงกบั ทค่ี าด ผลการทดลอง คะเนใชหรอื ไม ใช ไม บรเิ วณขัว้ เหนือ ตะปูถกู ดงึ ดูด ตะปถู กู ดงึ ดูด ✓...................................................................... ...................................................................... เฉฉบลับย บรเิ วณขว้ั ใต ตะปูถกู ดึงดูด ตะปูถกู ดึงดูด ✓...................................................................... ...................................................................... บรเิ วณเกอื บถงึ ตะปูถกู ดงึ ดูด ตะปถู กู ดงึ ดดู เลก็ นอ ย ✓...................................................................... ...................................................................... ขวั้ แทง แมเ หลก็ บรเิ วณกง่ึ กลาง ตะปูถูกดงึ ดูด ตะปไู มถ ูกดงึ ดูด...................................................................... ...................................................................... ✓ แทง แมเ หลก็ ÊÃ»Ø ¼Å จากการทาํ กจิ กรรม พบวา รอบ ๆ แทงแมเ หลก็ จะมี สนามแมเ หล็ก........................................................................................ ทสี่ ง อํานาจออกไปรอบขว้ั โดยทีต่ าํ แหนงปลายแทงแมเหล็กจะมีอํานาจ สงู สุด........................................ และจะลดนอ ยลงเมอื่ ถัดเขา มา และไมแ สดงอาํ นาจแมเหล็กตรง กึง่ กลาง.................................................................... แทงแมเหล็ก 82
µÍ¹·Õè 3 ระบปุ ญ หา : หากนาํ แทงแมเ หลก็ 2 แทง เขาใกลก ันผลจะเปนอยางไร สมมตฐิ าน : (แนวคาํ ตอบ) ถา นาํ แทง แมเ หลก็ 2 แทง เขา ใกลก นั อาจดงึ ดดู กนั หรอื ผลกั กนั............................................................................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ บันทกึ การทาํ กิจกรรม (แนวคาํ ตอบ) การทดลอง ตรงกบั ท่คี าด การคาดคะเน ผลการทดลอง คะเนใชหรือไม ใช ไม ดงึ ดดู กัน ดงึ ดดู กัน ✓........................................................... ........................................................... ผลักกนั ผลกั กนั........................................................... ........................................................... ✓ เฉฉบลบั ย ผลักกนั ผลกั กัน........................................................... ........................................................... ✓ ดงึ ดูดกัน ดึงดูดกนั........................................................... ........................................................... ✓ ÊÃ»Ø ¼Å จากการทาํ กิจกรรม พบวา เม่ือวางแทงแมเ หล็ก โดยหนั ขัว้ ตา งกนั...................................................................... เขาใกลกันจะเกิด และเมื่อวางแทงแมเ หลก็ โดยหันแรงดึงดดู กนั............................................................. ขว้ั เหมอื นกนั........................................................ เขา ใกลกันจะเกิด แรงผลกั กัน................................................................................................................................................................................................................................................ 83
˹µÙ ͺ䴌 1. ขีด ✓ ลงในชอ ง หนาคําตอบท่ถี กู ตอ ง 1) แทงแมเ หล็ก 2 แทง จะเกดิ แรงดงึ ดดู เมอื่ วางแทง แมเหลก็ ในลกั ษณะใด ✓✓ 2) แทงแมเหล็ก 2 แทง จะเกดิ แรงผลักเม่อื วางแทงแมเ หล็กในลกั ษณะใด ✓✓ 2. ดภู าพ แลวบอกขั้วแมเ หล็ก เฉฉบลบั ย 1) ขว้ั ใต (S) ขั้วเหนอื (N).............................................................................................................. 2) ขัว้ ใต (S) ขวั้ เหนือ (N)............................................................................................................. 3. นักเรียนจะเลือกใชสิ่งใดในการหาทิศทางระหวางแทงแมเหล็กหรือเข็มทิศ เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) เข็มทิศ เพราะเปนเคร่ืองชี้บอกทิศ มีเข็มเปนแมเหล็ก ปลายขางหน่ึง...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ชไ้ี ปทางทศิ เหนือเสมอ ซึ่งมีความแมนยาํ ในการบอกทศิ มากกวา แทงแมเ หลก็...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 84
¡Ô¨¡ÃÃÁ½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ º··èÕ 1 1. ขีด ✓ ลงใน ภาพวัตถทุ แ่ี มเ หล็กดึงดูดได แลวตอบคาํ ถาม ✓ ✓✓ เฉฉบลบั ย วตั ถใุ ดบางที่มีสวนประกอบของสารแมเหลก็ กุญแจ ฝาจบี ตะปเู กลยี ว........................................................................................................................................................................................................................................................................................ วัตถุใดบา งทีไ่ มมสี ว นประกอบของสารแมเหลก็ กระดมุ หลอด บลอ็ กไม........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. ระบุขว้ั แมเ หลก็ ลงในชองวางใหต รงกบั ผลของแรงแมเ หลก็ ท่ีแสดง 1) N S N S……………….. ……………….. 2) N S S……………….. ……………….. ……………….. N แรงดึงดูด แรงผลกั 3) N S………. 4) N………. NS S N………. ………. S………. 85 แรงดงึ ดูด แรงผลัก
3. ดภู าพ แลวตอบคําถาม 1) เม่ือนําบริเวณกลางแทงแมเหล็กเขาใกลลวดเสียบกระดาษ แทงแมเหล็ก จะสามารถดึงดูดลวดเสียบกระดาษไดห รือไม เพราะเหตุใด ไมไ ด เพราะบรเิ วณกลางแทงแมเหล็กไมมีแรงดงึ ดูด จงึ ไมสามารถดึงดดู ลวดเสยี บ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 2) บกรระิเดวาณษใขด้ึนขมาอไงดแ ทงแมเหล็กสามารถดึงดูดลวดเสียบกระดาษไดมากที่สุดเฉฉบลบั ย ........................................................................................................................................................................................................................................................................... เพราะเหตุใด บรเิ วณขว้ั แมเ หลก็ เพราะมแี รงดงึ ดดู มากทส่ี ดุ ทาํ ใหส ามารถดงึ ดดู ลวดเสยี บกระดาษ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ไดจ าํ นวนมาก........................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. บอกวธิ ีการนาํ สมบัตขิ องแมเ หล็กมาใชป ระโยชน 3 วิธี (แนวคาํ ตอบ)........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 1) นาํ มาตดิ ประตตู เู ยน็ โดยนาํ แมเ หลก็ ใสไ วท ป่ี ระตตู เู ยน็ แลว หมุ ดว ยแผน ยาง ทาํ ใหป ระตู........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ตเู ยน็ ปด สนทิ ปอ งกนั ความเย็นไหลออก........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2) ใชทาํ ไขควง เพื่อใหไขควงดูดตดิ ตะปคู วงเพือ่ ความสะดวกในการไข........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3) ใชคัดแยกวตั ถุท่ีเปนสารแมเหลก็ ออกจากวตั ถุอื่น ๆ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 86 ประโยชนข องแมเ หลก็ https://www.aksorn.com/interactive3D/RB341
·¡Ô¨ŒÒ·¡ÒÃÂáÁÒäԴ¢¹Ñé ÊÙ§ พิจารณาขอ มลู ทก่ี าํ หนด แลว ตอบคําถาม แม็คและแอนชวยกันหาวิธีนําแทงแมเหล็กเขาใกลเข็มทิศอันหน่ึงท่ีวางอยูบนโตะ ดังภาพ เม่ือวางแทงแมเหล็กเขาใกลเข็มทิศแลว ทิศทางการชี้ของเข็มทิศจะ ตองคงเดิม áÁš¤ àÃÒ¨ÐàÅ×Í¡ ©Ñ¹Ç‹ÒàÃÒµŒÍ§´Ù·ÔÈ·ÕèÍÂÙ‹ áÁ‹àËÅš¡áººä˹´Õ µíÒá˹‹§º¹à¢šÁ·ÔÈ¡‹Í¹¹Ð áŌǵŒÍ§ÇÒ§µÃ§ä˹ NjҪéÕä»·ÔÈä˹ N เฉฉบลับย W E s ใหนักเรียนวาดภาพการนําแทงแมเหล็กเขาใกลเข็มทิศ เพ่ือชวยแกปญหาของ แม็คและแอน พรอมบอกเหตผุ ล (แนวคาํ ตอบ) N เลือกใชแมเ หล็กแบบ ทรงสเ่ี หลยี่ ม.................................................................... จาํ นวนแทง แมเหล็กทใ่ี ช แทง1........................................ E เหตุผลการวางแทง แมเ หลก็ เนื่องจาก........................................... W เขม็ ทศิ ชไ้ี ปทางทศิ เหนอื จงึ นาํ แทง แมเ หลก็ ขวั้ ใต.................................................................................................................................................. s วางดานเหนือเข็มทิศ ทําใหเกิดแรงดึงดูด.................................................................................................................................................. ระหวางเข็มทิศกับแทงแมเหล็กเปนผลใหเข็ม.................................................................................................................................................. (วาดภาพ) ทศิ ช้ที ศิ ทางเดิม.................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 87
·º·Ç¹ ·ÒŒ Â˹Nj ¡ÒÃàÃÕ¹Ì٠วง ลอ มรอบคําตอบทถี่ กู ตองท่ีสดุ 1. ขอใดกลา วเกย่ี วกับแมเ หลก็ ไมถูกตอง ก. แมเหล็กสามารถดงึ ดดู ตะปไู ด ข. แมเ หล็กขั้วเดยี วกันจะมแี รงผลกั กัน ค. แมเ หล็กสามารถดงึ ดูดโลหะบางชนดิ ได ง. แมเหล็กสามารถดงึ ดูดกระปอ งน้าํ อัดลมได 2. ถา ใชแทง แมเหลก็ คัดแยกวัตถจุ ะสามารถคดั แยกวตั ถุชนิดใดออกจากกันได ก. คัดแยกตะปูออกจากประแจ ข. คดั แยกยางออกจากพลาสตกิ ค. คัดแยกขวดแกวออกจากขวดพลาสติก เฉฉบลบั ย ง. คดั แยกกระปอ งเหลก็ ออกจากแกนกระดาษทชิ ชู 3. ใชแทงแมเ หล็กดึงดดู วสั ดุ 3 ชนิด ไดผลดงั ตาราง วัสดุ ผลการใชแทงแมเ หลก็ ดงึ ดดู ดึงดูด ไมด ึงดดู A✓ B✓ C✓ ขอ ใดกลา วถงึ วสั ดุ A B และ C ตามลําดบั ไดถูกตอ ง ก. ลวด โซ และตะปู ข. ตะปู แกว และลวด ค. ชอ น ตะปู และผายาง ง. กระปอ งอะลมู ิเนยี ม ชอน และกระเบอื้ ง 88
4. นาํ แทง แมเ หลก็ 2 แทง มาทดลองเพอื่ ระบขุ วั้ แมเ หลก็ แตล ะแทง ไดผ ลดงั ตาราง การทดลอง ผลการทดลอง a Ab B เกิดแรงผลัก B ba A เกดิ แรงดึงดดู ขอใดกลาวถงึ ข้วั แมเ หล็กถูกตอง ก. ขวั้ A = ขว้ั เหนือ ขว้ั b = ข้วั ใต ข. ขวั้ a = ขัว้ เหนอื ขวั้ B = ขวั้ ใต ค. ขวั้ A = ขั้วใต ขั้ว B = ข้ัวเหนอื ง. ขวั้ a = ขวั้ ใต ขวั้ b = ขวั้ เหนอื 5. แทงแมเหลก็ มีแรงอยกู ช่ี นดิ อะไรบาง เฉฉบลบั ย ก. 1 ชนิด มแี รงดึงดูด ข. 1 ชนดิ มแี รงผลัก ค. 2 ชนดิ มีแรงดึงดดู กบั มแี รงผลัก ง. ถูกทงั้ ก. และ ข. 6. ถา นาํ กระดาษสมดุ มาคน่ั ระหวา งแทง แมเ หลก็ กบั ตะปู จะเกดิ เหตกุ ารณใ นขอ ใด ก. แทงแมเหล็กดึงดูดตะปู ข. แทงแมเหล็กไมดึงดดู ตะปู ค. แทง แมเหลก็ ผลักตะปู ง. ถกู ทกุ ขอ 7. ขอ ใดไมใ ชส มบัติของแมเ หลก็ ก. มคี วามแข็งกวา เหล็กกลา จงึ ใชใ นการกอ สราง ข. สามารถดดู สารแมเ หลก็ จึงใชแยกทองแดงได ค. ข้วั เหนอื ชี้ไปทางทิศเหนือและขั้วใตชี้ไปทางทิศใตเสมอ ง. ภายนอกแทง แมเ หลก็ จะมเี สน แรงแมเ หลก็ มที ศิ พงุ ออกจากขวั้ เหนอื วน เขา หาขวั้ ใต 89
8. จากภาพ แรงในภาพใดทําใหว ัตถเุ คลอื่ นท่ีตา งจากภาพอื่น 123 ก. ภาพที่ 1 ข. ภาพท่ี 2 ค. ภาพท่ี 3 ง. ภาพที่ 1 และ 3 9. จากคาํ ตอบขอ 8. แรงนนั้ มีผลตอ การเคลื่อนทขี่ องวตั ถอุ ยา งไร ก. ทาํ ใหวัตถเุ คลือ่ นท่ี ข. ทาํ ใหวตั ถุเคล่ือนทชี่ าลง ค. ทาํ ใหว ตั ถุหยดุ การเคลอ่ื นที่ ง. ทําใหว ตั ถเุ ปล่ยี นทิศทางการเคล่ือนท่ี เฉฉบลับย 10. วตั ถุขอใดไดร บั แรงกระทาํ แลว เคล่ือนท่ีเขาหาตวั ก. นิกดงึ ประตู ข. พีเตะลกู ฟตุ บอล ค. เอใชค อนตอกตะปู ง. ตายผลกั บานหนา ตาง 11. วตั ถุใดเคลอื่ นทโ่ี ดยไมเ ปล่ียนทศิ ทาง ก. ใบไมท ล่ี อยวนอยูในสระ ข. โยนกอนหนิ ขึน้ ไปบนทองฟา ค. ลูกบอลถกู เลยี้ งเพ่ือหลบคแู ขง ง. ลกู ขนไกทถี่ กู ตีใหเคลื่อนทีข่ ามตาขา ยไปยงั ฝายตรงขาม 12. ขอ ใดไมใ ชผลจากแรงโนม ถวงของโลก ก. ฝนตกลงสูพน้ื ดนิ ข. แจกนั ตกลงมาแตก ค. ฟา ผาลงตนไมใ หญ ง. มนษุ ยย นื อยูบนพื้นผิวโลก 90
13. ขอใดกลา วถูกตอ ง ก. การผลกั เปนการออกแรงกระทาํ ใหส งิ่ นัน้ เคล่อื นท่เี ขาหาตัว ข. การดึง เปนการออกแรงกระทาํ ใหส ่ิงนนั้ เคล่อื นท่อี อกจากตวั ค. แรงสมั ผสั เปนการออกแรงของวตั ถุหนึ่งกระทาํ ตอวัตถุหน่ึง ง. แรงไมสมั ผสั เปนการท่ไี มมีแรงมากระทาํ ตอ วัตถทุ ําใหว ัตถหุ ยดุ น่งิ 14. พจิ ารณากิจกรรมตอ ไปน้ี 1. เอกเลนวา วทส่ี วนสาธารณะ 2. ฝนตลี กู วอลเลยบ อลขามตาขา ยไปยังฝายตรงขาม 3. ฟว ทดสอบการรอ นของเคร่ืองบนิ กระดาษ 4. ปยุ เปดประตรู ถยนตเ พื่อหยบิ สง่ิ ของทล่ี ืมไวในรถ บุคคลในขอใดทําใหวัตถเุ ปลย่ี นแปลงการเคล่อื นทจี่ ากแรงดึงทั้งหมด ก. ฝนและฟว ข. เอกและปยุ ค. ฟว ปุย และเอก ง. ปุย เอก และฝน เฉฉบลบั ย 15. พจิ ารณาเหตุการณตอไปน้ี 1. ฟา ผา ตนไมใ หญกลางทงุ 2. เคร่อื งบนิ กระดาษกําลงั รอนลงพ้ืน 3. ลมพายุปะทะหนารถยนต 4. ลูกฟุตบอลเคลอื่ นไปขา งหนาหลังถูกเตะ เหตกุ ารณในขอใดเกดิ ขน้ึ จากแรงไมส ัมผสั ก. เหตกุ ารณที่ 1. และ 4. ข. เหตุการณท่ี 2. และ 3. ค. เหตกุ ารณท่ี 3. และ 1. ง. เหตกุ ารณที่ 1. และ 2. ไดค ะแนน 15คะแนนเต็ม 91
ẺºÑ¹·¡Ö ¼ÅÊÑÁÄ·¸·ìÔ Ò§¡ÒÃàÃÂÕ ¹ ประจําวชิ า วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 เคร่อื งมือวัดและแสดงผลการเรยี นรู คะแนน ผลการประเมนิ ทบทวนทายหนว ยการเรียนรทู ่ี 1 เต็ม ได ผาน ไมผาน ทบทวนทายหนวยการเรยี นรทู ่ี 2 ทบทวนทา ยหนว ยการเรยี นรูท ่ี 3 15 …………………… ทบทวนทายหนวยการเรียนรทู ่ี 4 15 …………………… คะแนนทง้ั หมด 15 …………………… เฉฉบลบั ย 15 …………………… เกณฑการประเมิน 60 ผาน - ไดค ะแนนตงั้ แตคร่ึงหนง่ึ ของคะแนนเตม็ เกณฑการตดั สินระดับคณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดับคะแนน ระดับคุณภาพ 53-60 4 ดีมาก ดี 45-52 3 พอใช 36-44 2 ปรับปรุง ตํา่ กวา 36 1 ไมผาน - ไดคะแนนไมถ ึงคร่งึ หนงึ่ ของคะแนนเตม็ ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ลงช่ือ …………………………………………………………………. ( )……………………………………………………………….. / /92 ……………………. …………………… …………………..
Search